________________
૨૪૮
દામાણ્ષ દક્ષ (૪) એ નામનો એક દેવ. (ભગુ શબ્દ જુઓ.) દક્ષિણકર્ણાટક કર્ણાટક દેશને એક વિભાગ દક્ષ (૫) ઉત્તાનપાદ વંશના ચહ્યુમનુના કુળના દક્ષિણકેસલ ઇંદ્રપ્રસ્થની દક્ષિણે આવેલ કેસલ
બહિષદ- જેને પ્રાચીનબહિ– પણ કહેતા હતા દેશ. એમાં ઉજિહાના નામે નગરી છે. તે ને પૌત્ર અને દસકતાને પુત્ર. એ જ કારણથી દક્ષિણનિષાદ નિષાદ દેશને એક વિભાગ.
એને પ્રાચેતસ કહેતા. એ પૂર્વના દક્ષને અંશાવતાર દક્ષિણમસ્ય દક્ષિણ સુરસેન દેશની દક્ષિણે આવેલે હતો. એને પાંચજની અગર અસિકિન અને વારિણું મજ્ય દેશ ભાગ સભા. અ૦ ૩૧. નામે બે સ્ત્રીઓ હતી. તેમાં પાંચજનીને પેટ એણે દક્ષિણયવન યવન દેશને એક વિભાગ. દસ હજાર પુત્ર નિર્માણ કર્યા હતા. તેમાં હર્ય દક્ષિણ સૂરસેન સૂરસેન દેશને એક વિભાગ. પાંડવોના મુખ્ય હતા. બ્રહ્મપુત્ર નારદે એમને બ્રહ્મત્વને ઉપદેશ સમયમાં ઈદ્રપ્રસ્થની દક્ષિણે આવેલે પહેલે જ દેશ. કરીને પ્રજાવૃદ્ધિ કરતા અટકાવી કોણ જાણે ક્યાંએ દક્ષિણા રૂચિઋષિ અને તેની આકૃતિ સ્ત્રીની કન્યા. નસાડ્યા, તેને પત્તો જ નથી / મત્સ્ય. અ૦ ૫; એ યજ્ઞની સ્ત્રી હતી. અને યજ્ઞથી એને તેષાદિ ભાગ ૬ સ્ક. અ. ૮
બાર પુત્ર થયા હતા. તે સ્વાયંભૂ મવંતરમાં પ્રસિદ્ધ આ ખબર દક્ષને થતાં જ એણે બીજી સ્ત્રી દેવ છે. આ દક્ષિણ સ્વાયંભુવ મનવંતરમાંની વારિણીને પેટે બીજા શબલ પ્રમુખ દસ હજાર પુત્ર ઈંદ્રાણી હતી, કારણ કે એને પતિ તે વેળા ઇંદ્ર ઉત્પન્ન કર્યા. નારદે એમની પણ એવી જ વિલે હતા. કરી. આ ઉપરથી એમણે કાપી નારદને દેહપાતના દક્ષિણગ્ન અમિહેત્રના દક્ષિણ મુંડને અગ્નિ. શાપ આપ્યો અને ફરીથી માનસપુત્ર ન ઉત્પન્ન દક્ષિણામૂર્તિ શિવને એક જ્ઞાનવિગ્રહી અવતાર. કરતાં મંથનધર્મ સાઠ કન્યા ઉત્પન્ન કરી. તેમાંથી દક્ષિણામૂર્તિ (૨) મુખ્ય યજુર્વેદપનિષત અદિતિ આદિ તેર કન્યા કશ્યપને, મરુત્તી ઇત્યાદિ દાકાવ્ય એક બ્રહ્મર્ષિ. (૩ વસિષ્ઠ શબ્દ જુઓ.) દસ ધર્મઋષિને, અશ્વિની ઈત્યાદિ સત્તાવીસ સમને, દાકાયન એક બ્રહ્મર્ષિ. (૩ વસિષ્ઠ શબ્દ જુઓ.) ચાર અરિષ્ટનેમિ ઋષિને, બે ગુના પુત્ર ભૂત દાંત ભીમ રાજાને ત્રણ પુત્રોમાંને બીજો પુત્ર. ઋષિને, બે કુશાશ્વ ઋષિને અને બે અંગિરા દમયંતીને ભાઈ. ઋષિને આપી અને તેમની મારફત ચાલ મન્વતર- દાંતા એક અપ્સરા. માં પ્રજાદ્ધિ કરાવી.
* દાન ધર્મને એક પગ / ભાગ ૧૨ ૧૨-૩-૧૮ દક્ષ (૬) સૂર્યવંશી નરિશ્ચંત રાજાને પૌત્ર, અને દાનપતિ અકુરનું બીજું નામ / ભાગ- ૧૦, કિં. ચિત્રસેન રાજાને પુત્ર. એને મદ્રવાન નામે પુત્ર હતા. અ૦ ૪૯. દક્ષ (૭) સોમવંશી અનુકુત્પન્ન ઉશીનર રાજાના દાનવ વિકચિત્તિ આદિ દનું પુત્ર તે. (દનું શબ્દ
ચાર પુત્રોમાં એક દક્ષસાવાણું હવે પછી થનારો નવમો મનુ. એ દાનવ (૨) એક બ્રહ્મર્ષિ. (૨ કશ્યપ શબ્દ જુઓ.) વરુણને પેટે જન્મશે. અને એ કવચિત રૌથ્ય પણ દામપ્રન્થિ અજ્ઞાતવાસ વખતે અશ્વાધ્યક્ષ તરીકે કહેવાશે. ભૂતકેતુ, દીપ્તિકેતુ, ઈત્યાદિ એના પુત્ર થશે. રહેલા નકુલનું નામ / ભાર વિરા અ૦ ૪. અને પાર, મરીચિગર્ભ ઇત્યાદિ એના મવંતરમાં દેવ દામોષિ દમષને પુત્ર શિશુપાળ. થશે. દેવતાને રાજ અદ્ભુત નામને ઇંદ્ર થશે દામચંદ્ર ભારતના યુદ્ધમાં પાંડવ પક્ષને એક રાજા. તેમજ ઘુતિમાન ઇત્યાદિ સપ્તર્ષિ, અને આયુષ્યમાન ભાર૦ દ્રોણ૦ અ૦ ૧૫૯,
ઋષિથી તેમની સ્ત્રી અંબુધારાને પેટે ઋષભ નામે દામલિપ્તા એક દેશ ભાર૦ સભા અ૦ ૭૮. વિષ્ણુને અવતાર થશે, અને એ ઇંદ્રને સહાય કરશે દામોદર કૃષ્ણનું એક નામ, ભાર૦ ૮ સ્ક, અ૦ ૧૩.
દામાણષ ઋષિવિશેષ ભાર સ૦ ૪–૧૪,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
