________________ Pancastikaya-samgraha कर्मों की उत्पत्ति किस प्रकार होती है उसका कथन - Transformation of the matter-molecules into material-karmas - अत्ता कुणदि सभावं तत्थ गदा पोग्गला सभावेहिं / गच्छंति कम्मभावं अण्णोण्णावगाहमवगाढा // 65 // आत्मा करोति स्वभावं तत्र गताः पुद्गलाः स्वभावैः / गच्छन्ति कर्मभावमन्योन्यावगाहावगाढाः // 65 // अन्वयार्थ - [आत्मा] आत्मा [स्वभावं] (मोह-राग-द्वेष रूप) अपने भाव को [ करोति ] करता है, [ तत्र गताः पुद्गलाः] (तब) वहाँ रहने वाले पुद्गल [स्वभावैः ] अपने भावों से [अन्योन्यावगाहावगाढाः] जीव में (विशिष्ट प्रकार से) अन्योन्य-अवगाह रूप से प्रविष्ट हुए [कर्मभावम् गच्छन्ति ] कर्मभाव को प्राप्त होते हैं। When the soul (atma) becomes the doer (karta) of own dispositions [like attachment (raga) and aversion (dvesa)], the coexisting matter-molecules (pudgalaskandha) that are fit to turn into the karmas, as per their own-nature, get into reciprocal (anyonya) and deep bondage with the soul (atma), thereby transforming themselves into the material-karmas (dravyakarma). EXPLANATORY NOTE In its worldly state of existence, the soul (atma) is bound, from beginningless time, with the karmas. In this impure state, without ever leaving its inherent-nature (parinamika bhava), the soul (atma) becomes the doer (karta) of impure dispositions (bhava) comprising attachment (raga) and aversion (dvesa). When these impure 132
