________________ Verse 75 चार प्रकार के पुद्गलों का लक्षण - The marks of the four divisions of the matter-body (pudgalastikaya) - खंधं सयलसमत्थं तस्स दु अद्धं भणंति देसो ति / अद्धद्धं च पदेसो परमाणू चेव अविभागी // 5 // स्कंधः सकलसमस्तस्तस्य त्वर्धं भणन्ति देश इति / अर्धार्धं च प्रदेशः परमाणुश्चैवाविभागी // 75 // अन्वयार्थ - [सकलसमस्तः ] सकल-समस्त (पुद्गलपिंडात्मक सम्पूर्ण वस्तु) वह [स्कंधः] (पुद्गलकाय का) जो स्कन्ध भेद है, [तस्य अर्धं तु] उसके अर्ध को [ देशः इति भणन्ति) देश कहते हैं, [अर्धाधु च] अर्ध का अर्ध वह [ प्रदेशः ] प्रदेश है [च] और [ अविभागी] अविभागी वह [ परमाणुः एव] परमाणु है। The complete and aggregate molecular-matter is the skandha. The half of it is called the skandhadesa. The half of this half is called the skandhapradesa. The atom (paramanu) is the smallest unit that cannot be divided any further. EXPLANATORY NOTE The aggreagte matter-body (pudgala-dravya), comprising infinitetimes-infinite atoms (paramanu), is the mode (paryaya) known as the skandha. The half of this aggreagte matter-body (pudgala-dravya) is the mode (paryaya) known as the skandhadesa. The half of this skandhadesa is the mode (paryaya) known as the skandhapradesa. The atom (paramanu) is the last division of the skandha; it cannot be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
