________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૬ ]
ધ્યાનદીપિકા
વિચારા દૃઢ કરવા તેનું વિસ્મરણ થઈ ન જાય તે માટે વારંવાર તેનુ' પરિશીલન કરવુ, એટલે શાંાંતને વખતે તે યાદ કરી જવાં અને અન્યને સ્વપર હિત બુદ્ધિથી તેને ઉપદેશ આપવા, તે સ'ભળાવવાં ઈત્યાદિમાં મનને સારી રીતે પ્રવીણ કરવુ જોડી દેવુ' તે જ્ઞાનભાવના કહેવાય છે.
દર્શનભાવના
संवेगः प्रशमः स्थैर्यमसंमूढत्वमस्मयः । आस्तिक्यमनुकंपेति ज्ञेया सम्यक्त्वभावना ॥ ९॥
સ‘વેગ, ઉપશમ, સ્થિરતા, દૃઢ નિશ્ચયતા, નિરભિમાન (અગવ) અથવા અનાધૈયતા આસ્થા (શ્રદ્ધા), અનુક’પા એ સમ્યક્ત્વભાવના જાણવી. ૯.
ભાવાર્થ :-દર્શનભાવનાનુ` બીજું નામ સમકિતભાવના છે. માહનીય કર્મ સંબંધી દર્શન માહનીય કમના ક્ષય ક્ષયૈાપશમ કે ઉપશમ થવાથી આ દર્શનભાવનાની પ્રાપ્તિ થાય છે આ ભાવના વડે અતઃકરણને સસ્કારિત કરવાથી
આ ગુણ ઘણી સહેલાઈથી પ્રગટ થાય છે. દેવ અને મનુષ્યાદ્વિના વિવિધ પ્રકારના સુખની અભિલાષા જ્યાં સુધી આછી ન થાય અને જ્યાં સુધી કેવળ આત્મસુખના અભિલાષી આ જીવ ન થાય ત્યાં સુધી સ`વેગ પ્રગટ થતા નથી. આ લેાકનાં અને પરલેાકનાં સુખની વાસના (ઇચ્છા) જ્યાં સુધી વિરામ ન પામે ત્યાં સુધી આત્મસ્થિતિ કેમ પ્રગટ થાય ?
દેહાર્દિ પુદ્ગલજન્ય સુખ ઘણા પ્રયાસે પ્રાપ્ત થનારુ છે, ક્ષણિક છે, અસાર છે, અને તેમાં રાખેલી આક્તિ
For Private And Personal Use Only
