________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૧૨૯ ]
એક નિશાન ઉપર બાહ્યષ્ટિને રોકી રાખી અંતરમાં અંતર્દષ્ટિનું સચાટ નિશાન ખાંધવુ એ આશય, ભગવાન મહાવીર દેવના ગૌતમ સ્વામીને જણાવવાના હોય તેમ એ સ્થળે સમજાય છે. આ તે મહાપ્રભુની અભ્યાસદશા હતી. શરૂઆતમાં મનને સ્થિર રહેવાનુ શીખવવા માટે દેવની કે ગુરુની શાંતમૂર્તિ સન્મુખ સ્થાપન કરી તેના ઉપર એકાગ્રતા કરી શકાય છે. આ અભ્યાસની શરૂઆત ધીમે ધીમે કરાય છે. તે ઉપર દૃષ્ટિ સ્થાપ્યા બાદ તે ધ્યેય સિવાય બીજો કાઈ વિચાર મનમાં આવવા ન દેવા. ટ્ટિ નિમેષેાન્મેષ રહિત ખુલ્લી રાખવી. એક એ મિનિટ જેટલા થાડા વખતથી શરૂઆત નિયમિત રીતે કરવી અને તેને ધીમે ધીમે લખાવવી વધારવી. પછી તે મૂર્તિને હૃદયમાં સ્થાપન કરી, આંખા અંધ કરી, મનમાં તે ધ્યેય સિવાય બીજે કાઈ વિચાર આવવા ન દેવા એટલે તેના જ વિચાર કરવા. તેના વિચાર કરવા એટલે આત્માના શુદ્ધપદના વાચક કોઇપણ શબ્દ, જેમ કે સાહુ, અહું, ૐ વગેરે લઈ તેના મનથી જાપ કરવા. હૃદયમાં તે મૂર્તિને આંતષ્ટિથી જેયા કરવી. આ વખતે વચમાં કંઇ પણ વિચાર આવી જાય તેા તે વિચારને મૂકી ન દેવે પણ તરત જ જાપ બંધ કરી તે વિચારને પકડવા અને વિવેકજ્ઞાનથી તે વિચારને છિન્નભિન્ન કરીને કાઢી નાખવા. વિચાર કોઈ પણ વાસનાને લઈને ઊઠે છે. તેનું અનિત્યપણું', અસારપણું, દુઃખદપણુ` વિચારી, અનાત્મપશુ, ક્ષણભ‘ગુરપણુ‘ નિર્ણીત કરી, તે વિચારને કાઢી નાંખવા
For Private And Personal Use Only
