________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ધ્યાનદીપિકા
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૬૩ ]
ભાવાર્થ-આત્ત ધ્યાન કરવાવાળા જીવાનાં આંતરનાં લક્ષણેા તા તે આત્તધ્યાન કરનાર જીવ વચારવાન હોય તેા તે પેાતાના મનની કલ્પનાઓને પાતે જ નિ ય કરી શકે છે. છતાં બહારના એડલવા, ચાલવાના કે તાડના તજ્રના, આક્રંદ, રુદન, માથું', હ્રદય, ફૂટવા વગેરે લક્ષણૈાથી ખીજા મનુષ્યા પણ સમજી શકે છે, કે આ માણસનુ મન આત્ત છે, સ યાગ, વિચાગ કે રાગાદિથી પીડિત છે, સમભાવે વેઠ્ઠી શકતા નથી, આત્મષ્ટિ ભુલાઇ ગઈ છે, વિવેકજ્ઞાન નાશ પામ્યું છે, દેહાધ્યાસ થયેા છે.
અજ્ઞાનદશાને લઈ આત્માથી ભિન્ન વસ્તુ ઉપર મમત્વભાવ વધેલા છે. તેને લઈને જ તેના વચનની કે શરીરની આ પ્રવૃત્તિ છે.
મૂળ લેાકમાં આત્ત ધ્યાનવાળા નરના-પુરુષનાં આ લક્ષણા છે તે સામાન્ય રીતે પુરુષની મુખ્યતા રાખી લખ્યું છે. બાકી આ લક્ષશેાથી દરેક જીવાનાં–સ્રી કે પુરુષના આત્તધ્યાનના નિશ્ચય કરી શકાય છે.
तस्साकंदण सोयणं परिदेवणताडणादि लिंगाई | इद्वाणि वियोगाविओग वेयणानिमित्ताई ॥ १॥ ઈષ્ટના વિયેાગથી, અનિષ્ટના સ`યાગથી અને વેદનાના નિમિત્તથી તે આર્ત્તયાનવાળાનાં આક્રંદ, શેાચન, પરિદેવન અને તાડન આદિ ચિહ્ન થાય છે.
ભાવા— આક્ર′દન એટલે મેાટા મોટા શબ્દો વડે વિલાપ કરી કરીને વિશેષ પ્રકારે રાવું યાને સહન કરવુ,
For Private And Personal Use Only
