________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનદીપિકા
[ ૩૦૫]
મનને સ્થિર કરી લાંબા વખત સુધી નિયમિત રીતે ઉત્સાહપૂર્વક વળગી રહેવું જોઈએ.
૫. ૬. ક્ષીણ મેહ અને ઉપશાન્ત હવાના ધ્યાન કરી શકે. આ કહેવાને આશય એ છે કે મેહની પ્રબળ સત્તાને ક્ષય થયો હોય અગર ઉપશમ થયો હોય તે જ ધ્યાન બની શકે છે, જ્યાં મેહની પ્રબળતા હોય ત્યાં ધ્યાનનું નામ પણ સંભવતું નથી. જ્યારે મેહ મંદ થાય છે સંસારનાં સાધનેથી વિરક્તતા આવે છે, ત્યારે આત્મસ્વરૂપ જ પ્રાપ્તવ્ય છે, એ જ ખરું કર્તવ્ય છે તેમ સમજાઈને તે મેળવવા માટે પ્રબળ ઈચ્છા થાય છે ત્યારે જ ધ્યાન સંભવે છે. માટે મહને ક્ષય કે ઉપશમ થવું જ જોઈએ. આ ક્ષય કે ઉપશમ જે કહેવામાં આવ્યો છે તે, તે ગુણ સ્થાનકની ભૂમિકામાં શરૂઆતમાં જેટલું થ જોઈએ તેટલા માટે જ કહેવામાં આવ્યું છે, પણ સર્વથા ક્ષય થયે હોય એમ કહેવાનો આશય નથી. જે સર્વથા ક્ષય થયો હોય તે પછી માનની જરૂરિયાત જ રહેતી નથી. સર્વથા ઉપશમ અગિયારમે ગુણઠાણે હોય છે અને ક્ષય બારમાં ગુણઠાણે થાય છે. પછી તરત જ તેરમે ગુણઠાણે કેવળજ્ઞાન થાય છે. માટે જે જે ગુણઠાણે જે જે જાતનું ધ્યાન ઉપગી છે તે તે ગુણસ્થાનકની ભૂમિકા પ્રમાણે મેહને ક્ષય કે પશમ હવે જોઈએ.
૭. અગાદી–પ્રમાદ વિનાના મનુષ્યો ધ્યાન કરી શકે છે. મદ (અહંકાર), વિષય, કષાય, નિદ્રા, આળસ, ઈત્યાદિ
૨૦.
For Private And Personal Use Only
