________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૩૧૪ ]
દયાનદીપિકા
પાસે રાખવા. સર્વ જી આત્મા સમાન છે ત્યાં કૈધ શાને ? માન કોનાથી? માયા શા માટે? અને લોભ કઈ બાબતને કરવાનું બાકી રહે છે? આત્મસ્વરૂપ સિવાય બીજું કાંઈ પણ પ્રાપ્તવ્ય રહેતું નથી, ત્યાં કષાયને નિમં. ત્રણ આપવાનો અવકાશ ક્યાં છે? તે પ્રદેશમાં તેમનો પ્રવેશ જ નથી. અને જ્યાં તેમને પ્રવેશ છે ત્યાં આત્મજ્ઞાન જ નથી. પ્રકાશ અને અંધકાર સમાન આત્મજ્ઞાન અને ક્રેધાદિક કષાય પરસ્પર વિરુદ્ધ સ્વભાવવાળા છે, ત્યાં એકની હયાતીમાં બીજાની પ્રાણીની વાત જ શા માટે કરવી જોઈએ?
૨૨, જિતેન્દ્રિય થવું—ઇંદ્રિયોના વિષય તરફ દષ્ટિ આપનાર-મન દોડાવનાર-આત્મધ્યાન કરી શકે નહિ. મન ઈદ્રિયોને પ્રેરે છે, ઈદ્રિય બહારના વિષયને પ્રકાશ મનને પહોંચાડે છે? એમ અન્યોન્ય વિક્ષેપ પામેલાં મન ઇંદ્રિ બહારના ઈષ્ટ અનિષ્ટ પુદગલેને ગ્રહણ–ત્યાગ કરી, તેમાં રાગદ્વેષ ઉત્પન્ન કરીને આત્મા ઉપર વધારે આવરણ ચડાવે છે. ધ્યાનથી આવરણ ઓછાં કરવાનાં છે, તેને બદલે આથી વધારો થાય છે. એટલે ઇદ્રિના વિષયે ધ્યાનમાં મદદગાર નથી, પણ વિન કરનાર છે તેમ સમજી ઈછાનિષ્ટ ઈદ્રિયોના વિષયો તરફ લક્ષ ન આપવું. અર્થાત્ ઈષ્ટાનિષ્ટ વિષયોમાં રાગદ્વેષ ન થાય તે રૂ૫ જિતેંદ્રિય થવું. તેથી જ ધ્યાનમાં સ્થિરતા થાય છે.
૨૩. નિષ્પરિગ્રહી–બાહ્ય દેખાતે પરિગ્રહ ધન, ધાન્ય, ગૃહ, પશુ, સ્ત્રી, રાજ, કુટુંબાદિ અને આંતરપરિગ્રહ-કામકેધાદિ તેને ત્યાગ કરનાર મનુષ્ય દયાનને યોગ્ય થઈ શકે
For Private And Personal Use Only
