________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૩૮૮ ]
ધ્યાનદીપિકા
પરમ સમાધિ. ત્રીજું, એથું શુલ ધ્યાન सूक्ष्मक्रियाप्रतिपाति तृतीयं सर्ववेदिनाम् । समुच्छिन्नक्रियं ध्यानं तुर्यमार्यैः प्रवेदितम् ॥१९९।।
સૂકમ ક્રિયા અપ્રતિપાતી ત્રીજું ધ્યાન તે સર્વજ્ઞને હોય છે, અને આર્ય પુરુષેએ ચોથું ધ્યાન ક્રિયારહિત કહેલું છે.
ભાવાર્થ–મક્ષ જવાના નજીકના સમયે કેવલી-સર્વ જ્ઞને આ ધ્યાન હોય છે. પ્રથમ તેઓ મનેયોગ અને વચનયોગને રેકે છે, અને અરધે કાયાને વેગ રોકતાં સૂક્ષ્મક્રિયા અનિવૃત્તિ નામનું ત્રીજું શુક્લ ધ્યાન હોય છે. આ પ્રસંગે સમ ક્રિયા અને પ્રવર્ધમાન પરિણામ એ બનેથી પાછા નહિ હઠવારૂપ સ્થિતિ હોય છે. ઉદ્ઘાસનિઃશ્વાસરૂપ શરીરની ક્રિયા તદ્દન સૂમ હોય છે અને તે સ્થિતિથી તે પાછા પડતા ન હોવાથી એ ભેદને સૂકમક્રિયા અનિવૃત્તિ કહે છે.
મન, વચન, કાયાના બાદર અને સુક્ષમ યોગોને સર્વથા આ ચોથા ભેદમાં રોધ કરવામાં આવે છે. મેરુ પર્વતની માફક તેના વેગ અને પરિણામની સ્થિતિ નિશ્ચળ અને કંપાવી ન શકાય તેવી હોય છે. આ ક્રિયાને શેલેશી ક્રિયા કહે છે. અહીં સર્વ ક્રિયાને સર્વથા વિચ્છેદ થાય છે અને
For Private And Personal Use Only
