________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાનદીપિકા
[ ૩૧૫ ]
છે. પરિગ્રહ એટલે વસ્તુઓ ઉપર આસક્તિ. આ આસક્તિ કે મમતા જીવને બંધનમાં જોડનાર છે. મન તે તે વસ્તુમાં ભણ્યા કરે છે. તે તે વસ્તુના વિચાર કરી વિક્ષેપ પામે છે. તે ઈષ્ટ વસ્તુને નાશ થવાથી દુઃખી થાય છે. તેને ઉપાર્જન કરવામાં કલેશ સહન કરવું પડે છે. ઉપાર્જન કરેલાના રક્ષણ માટે અનેક વિકલપ કરવા પડે છે. વ્યવહારદશામાં ધનધાન્યાદિ પરિગ્રહ ઉપગી છે પણ ત્યાગમાર્ગમાં અને વિશેષે કરી ધ્યાનમાર્ગમાં પ્રવેશ કરનાર માટે તે આ પરિ ગ્રહ દુઃખરૂપ છે; ધ્યાનનો વિઘાત કરનાર છે. માટે પરિગ્રહરહિત મનુષ્ય ધ્યાનને યોગ્ય છે એમ જે કહ્યું છે તે ગ્ય જ છે.
૨૪. નિમમ–મમત્વરહિત થવું તે ધ્યાનમાની યોગ્યતા વધારનાર છે. કઈ પણ વસ્તુ ઉપર મારાપણાને આગ્રહ બંધાવે તે મમત્વ છે. આ વસ્તુ મારી છે, હું તેને માલિક છું- આ મમત્વ અહંકારને પિષણ આપે છે. અહંકાર સંસારમાર્ગનું બીજ છે. અહંકાર હોય તે જ સંસાર હોય, અને અહંકારનો નાશ થાય છે, જન્મમરણાદિથી થતા દુઃખરૂપ સંસારની નિવૃત્તિ થાય, હું અને મારુ એ મોડરાયના ગુપ્ત મંત્ર છે. હું એ શબ્દથી સૂચિત જે પુગલિક સર્વ પદાર્થો તે મારા નથી. આ હું તે હું નથી અને આ મારા તે મારા નથી, એ સિવાયની જે સ્થિતિ પાછળ રહે છે તે આત્મસ્થિતિ છે. એ મેળવવા માટે અહં. ભાવને નાશ સાધવે તે નિમંમતા છે. અથવા તે આત્મ ધ્યાનની એગ્યતા મેળવવા માટે નિર્મમપણાની ભાવના દઢ કરવી.
For Private And Personal Use Only
