________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૨૮૯ ]
ન લેવાથી સુખ કે દુઃખ વધારે તીવ્રતાથી જોગવવું પડતું નથી. આ પ્રદેશબંધ છે. આ વાત સ્પષ્ટ કરવા માટે શાસ્ત્રમાં એક લાડુનું દષ્ટાંત આપ્યું છે. લાડુમાં લોટ હોય છે તે પ્રમાણે પ્રદેશબંધ છે. ઘી કે સાકરાદિક મીઠાશ હોય છે તે પ્રમાણે રસબંધ છે. લાડુમાં સૂઠ મારી છે તેવી જાતને મસાલો હોય છે તેમાં જેમ વાયુ હરવાનો કે કફ મટાડવાનો ગુણ હોય છે તેમ પ્રકૃતિબંધ હોય છે. અને તે લાડુ મહિનો કે પંદર દિવસથી વધારે વખત રહી શકતો નથી બગડી જાય છે અથવા અમુક દિવસમાં તે ખાઈ જવાને હોય છે એ પ્રમાણે, સ્થિતિબંધ હોય છે, ચાર એકઠા મળવાથી જ લાડુ થાય છે તેમ આ ચાર પ્રકારની બંધન શક્તિઓ-કારણે એકઠાં મળવાથી તે શુભાશુભ કર્મબંધ તૈયાર થાય છે. પછી અવસરે તેને અનુભવ થાય છે. આ કર્મના વિપાક જે અનુભવ કરે છે. તેમાં કેઈ સુખી છે, કેઈ શેડો સુખી છે, કે તેથી વધારે સુખી છે, અથવા કઈ દુઃખી છે, કોઈ છેડે દુઃખી છે, કે વધારે દુઃખી છે, કેઈ તેથી પણ વધારે દુઃખી છે, ઈત્યાદિ કર્મફળભાગ અનુભવ સંબંધી-વિચાર કરવો. આ કર્મબંધનું કારણ પોતે જ છે. આત્મભાન ભૂલીને પ્રવૃત્તિ કરવાથી બંધ થાય છે. જે બંધ તે જ અનુભવ છે. આ કર્મ બાંધનાર પિતે છે. તે તે બંધ છેડનાર પણ પિતે છે. બાંધવાની શક્તિ છે. તે છેડવાની શક્તિ પિતામાં હેવી જ જોઈએ, એ વિચાર કરી જે અજ્ઞાનદશામાં બંધ કર્યો છે તે જ બંધ જ્ઞાનદશાએ
For Private And Personal Use Only
