________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૨૯૫ ].
પામનારા, ચૈતન્ય અને જડ પદાર્થોથી સંપૂર્ણ છે. તે અનાદિ સિદ્ધ છે, અને તે લેકમાં ત્રણ જગત રહેલું છે.
ભાવાર્થસ્વાવિક–વિનાપ્રાગે-ઈચ્છા વિના પણ ઉત્પન્ન થતા વિકારોને હઠાવવા માટે આ સંસ્થાનને વિચાર કરવાનું છે. લોકમાં પણ કહેવત છે કે ગરમી ગરમીનું ઔષધ થાય છે, તેમ વિચાર એ વિચારનું ઔષધ છે. વિચારથી વિચારો પાછા હઠાવાય છે. વિશેષ એટલો છે કે આ વિચારે પિોતે જાગૃતિપૂર્વક કે જેણી જોઈને કરાયેલા હોવા જોઈએ, તેવા વિચારો પણ રાગદ્વેષની ઉત્પત્તિ કરાવનારા ન હોવા જોઈએ પણ મનને સમાધાન-સમતોલ સ્થિતિમાં રાખનાર હેવા જોઈએ અથવા મનને વિરક્તિ પમાડી વિશેષ વિકારેથી ઉપરામ કરનારા હોવા જોઈએ અથવા વિચાર કરતાં આ લોક સ્થિતિમાં એક પણ પદાર્થ મનને આકર્ષણ કરી શકે તેવું નથી એ નિર્ણય કરવા માટે પણ આ જ ધ્યાન ઉપયોગી છે.
લેકને વિચાર આ પ્રમાણે છે કે જેની સર્વ બાજુ અનંત આકાશ આવી રહેલું છે તેની વચમાં લેક રહેલે છે. લેકસંસ્થાનનો આકાર બે પગ પહોળા કરી દહીં વલેવવા ઊભા રહેલા પુરુષની માફક, પણ હાથ બે કેડ ઉપર કોણીઓ બહાર પડતી રહે તેમ વાળી રાખેલા હોય તે છે. અને તેની ચારે બાજુ સઘળે આકાશ છે. તે લેક આકૃતિની અંદર ચૈતન્ય અને જડ પદાર્થો રહેલા છે. ધમાંસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, કાળ, પુદગલા
For Private And Personal Use Only
