________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૩૦૦ ]
ધ્યાનદીપિકા
સમચેારસ, લાંબા, ગેાળ આદિ અનેક આકાર છે, ધર્મો સ્તિકાયાદિ અરૂપી વસ્તુએ આખા લેાકમાં વ્યાપી રહેલી છે તેવી તેની આકૃતિ કલ્પવી. આ લેાક નીચે ઊંધા વાળેલા રામપાત્રને આકારે છે, વચમાં ઝાલરને આકારે છે અને અ`તમાં મૃદંગને આકારે રહેલા છે, તેમાં વ્યાપી રહેલા ધર્માસ્તિકાચાદિ તે તે આકારે ચિતવવા, અથવા ગૃહાદિમાં રહેલા તે ધર્માસ્તિકાયાદિના ગૃહાર્દિ આકાર પ્રમાણે વિચાર કરવા. આત્મા દેહમાં રહેલા હાય ત્યાં સુધી તેના આકાર દેહ પ્રમાણે છે એટલે દેહવ્યાપી સમજવા, દેહરહિત આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપે લેાકાલેાકના સ્થાન આકારે કલ્પવા. કાળ ઔપચારિક વસ્તુ હાવાથી તના આકાર નથી.
આસન—આધારરૂપે છે. ધર્માસ્તિકાયાદિનાં આસન તરીકે આધારરૂપે સ` પદાર્થોનુ` રહેવુ. તે તેનાં આસન છે. તે તેની સ્થિતિ છે.
ભેદ-ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશ, આત્મા, તેઓના ભેદો મધ, દેશ, પ્રદેશ અને પરમાણુ ઇત્યાદિ ભેદે
સમજવા.
માન—એટલે પ્રમાણુ (અમુક ભાગની લ'બાઇ-પહેાળાઈમાં રહેવાપણુ). ધર્માસ્તિકાયનું પ્રમાણુ પાતાતાના સ્વરૂપ પ્રમાણે સમજવું જેના ભાવાથ ઉપર આવી ગયા છે. તે દ્રવ્યેાની ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને નાશ તે સબધી વિચાર કરવા. દ્રવ્યપણે સર્વ નિત્ય છે, પર્યાયપણે અનિત્ય છે. સવથા કાઈ વસ્તુના નાશ થતા નથી, પર્યાં ખદલાયા કરે છે જે પૂર્વે કહેવાઈ ગયું છે.
For Private And Personal Use Only
