________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૮ ]
ધ્યાનદીપિકા
સર્વ સ્થળમાં વિકાસ પામેલી, વિસ્તારાયેલી હાય છે. તેથી તેવા હષ ખેદના પ્રસ'ગમાં તેને તે આ વિચાર થાય છે કે તે પદાર્થના તે નાશ જ થતા નથી, ફક્ત તેણે આકૃતિ અને સ્થળ બદલ્યું છે. આ પદાર્થ આ સ્થળમાંથી, આ કાળમાંથી તેની આકૃતિને બદલીને ખીજા સ્થળમાં, ખીજા કાળમાં બીજી આકૃતિરૂપે તે કાયમ જ છે, તા હષ શાક શા માટે કરવા ? જે પ્રસંગે જે વસ્તુ મળે છે તે પ્રસંગે પણ તેનેહ નહિ થાય, કારણ કે તેની દષ્ટ સર્વ દેશ, કાળ તરફ કે પદ્મા તરફ વિકાસ પામી છે તેથી તે એમ જ સમજે છે કે આ પદાર્થ અમુક સ્થળ, અમુક કાળ અને અમુક આકૃતિને બદલાવીને અન્ય સ્થળેથી અહીં આવ્યા છે અને અહીંથી પણ આ આકૃતિને અમુક વખત પછી બદલાવશે જ. તે સાથે કાઈ પણ સ્થળ કે કાળમાં તેના મૂળ દ્રવ્યના-અણુના કે જીવના નાશ તે થવાના જ નથી આમ કાઈ પણ વસ્તુની પ્રાપ્તિ કે વિચેાગ વખતે ત્રણે કાળમાં ષ્ટિ લખાવવામાં આવે તા તે વસ્તુના નિત્યપણા વિષે કે વિયેાગવાળા અનિત્ય પણા વિષે (દ્રવ્ય કે પર્યાયની અપેક્ષાએ) મનની વિક્ષિપ્ત સ્થિતિ રહેશે નહિ.
તે સાથે એક પેાતાના અજ્ઞાન સિવાય આત્મા પણ સ્થળ કે કાળના પ્રતિબધમાં આવી શકે તેવા છે નહિ. જો પેાતાનુ અજ્ઞાન હઠાવવામાં આવે તે આત્માને પણ કાઈ દ્રવ્ય, સ્થળ કે કાળનું અંધન નડવાનું નથી. આ સસ્થાનવિચયના વિચારથી અનેક ફાયદાઓ થવા સભવ છે, આગમમાં કહ્યું છે કેઃ— —
For Private And Personal Use Only
