________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૯૬ ]
ધ્યાનદીપિકા
સ્તિકાય અને આત્મા એ છ પદાર્થોથી ભરપૂર છે. તેમાં કાળ ઔપચારિક હાવાથી અઢી દ્વીપની અંદર હાલતાચાલતા સૂર્યાદિની અપેક્ષાએ છે, ખાકી પાંચ દ્રબ્યાથી પૂર્ણ ભરેલા છે. પદાર્થોના મૂળ દ્રબ્યા નિત્ય છે, પર્યાયરૂપે તે અનિત્ય છે, એટલે તેમાં ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને વિનાશ થયા કરે છે. પાણીમાં પરપાટાઓ, તર'ગા ઉત્પન્ન થાય છે અને વિનાશ પામે છે છતાં પાણી તા કાયમ છે. આ પ્રમાણે દરેક દ્રબ્યામાં ઉત્પન્ન થવાપણું નાશ પામવાપણું અને મૂળ દ્રબ્સે કાયમ રહેવાપણું છે એટલે જડ પુદ્ગલ, દ્રવ્યના અનેક આકારોઘાટા અને છે તે તેની ઉત્પત્તિ માનીએ, ઘાટા કે આકારા ભાગી જતાં અન્ય આકારશ ધારણ કરે છે તે તેના નાશ થયા, પરંતુ મૂળ દ્રવ્ય તા કાયમ જ રહ્યું. વળી રૂપાંતર પામી પાછા આકારા શરૂ થાય છે, ટકી રહે છે અને પાછા વિનાશ પામે છે. આવી રીતે સર્વ પદાર્થમાં ફેરફાર થયા કરે છે. તેવા પદાથેોથી ભરપૂર આ લેાક છે. આ લાક નિત્ય શાશ્વત છે, તેને કાઇએ ખનાવ્યા નથી. સંપૂણૅ છૅ, અનાદિસિદ્ધ છે, તેમાં સ્વર્ગ, મૃત્યુ અને પાતાળરૂપ ત્રણે લેાક રહેલા છે. તે પુરુષાકાર આકૃતિવાળા લાકમાં પણ આકાશ છે, તેને લેાકાકાશ કહે છે. તેની બહાર આ પાંચ દ્રવ્ય નથી, કેવળ આકાશ જ છે, તેને અલેાકાકાશ કહે છે. તે લેાકાકાશમાં ચૌદ રાજ લેકની ગણતરી કરવામાં આવે છે ઈત્યાદિ લેાકસ સ્થાનના વિચાર કરવા તે લેાકસ સ્થાન ધ્યાન છે.
ચેાગશાસ્ત્રમાં કહ્યુ છે કે—
For Private And Personal Use Only
