________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
યાદ્દીપિકા
[ ૨૮૭ ]
રાગ, દ્વેષ, કષાય અને આશ્રવાદિ ક્રિયામાં વર્તા જીવાના સંબંધમાં પ્રાપ્ત થતા આ લેક અને પરલેક સબ'ધી દુઃખાના નિર્દોષ જીવન ગુજારનારાએ વિના પ્રમાદે વિચાર કરવા.
વિપાકવિચય ધ્યાન.
चतुर्धा कर्मबन्धेन शुमेनाप्यशुभेन वा । विपाकः कर्मणां जीवैर्भुज्यमानो विचित्यते ॥ १२५॥
શુભ્ર અથવા અશુભ ચાર પ્રકારના કબંધ વડે કરીને જીવા કના વિપાક ભેગવી રહ્યા છે તેના વિચાર કરવા.
ભાવાથ-પ્રકૃતિ. સ્થિતિ, રસ અને પ્રદેશ એમ કર્મના 'ધ, સારા કે નારા ચાર પ્રકારે થાય છે. જીવેાના સારા કે નરસા અધ્યવસાય અનુસાર કર્મના સારા કે નરસે ખંધ થાય છે. મન, વચન, કાયાના યાગની પ્રવૃત્તિ અને તે સાથે અભિમાન ક્રાદિ કષાયાનુ મિશ્રણ થવાથી શુભાશુભ કર્મઅંધન થાય છે, કષાયની પરિણતિ ભળ્યા સિવાય કાઁબધ થતા નથી. કષાય ક્રયાદિ પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત એમ બે પ્રકારે છે. પ્રશસ્તથી શુભ કર્મ બંધ થાય છે અને અપ્રશસ્તથી અશુભ બંધન થાય છે. મન, વચન, કાયાના ચેાગની પ્રખળતાથી પ્રદેશબ`ધ અને પ્રકૃતિખધ થાય છે અને ક્રોધાદિ કષાયની પ્રમળતાથી સ્થિતિબંધ અને રસમધ થાય છે.
પ્રકૃતિખંધ એટલે સ્વભાવ સખ‘ધી ખાધ જેમ કે કાઇ કર્મના જ્ઞાનને દબાવવાના સ્વભાવ છે, કાઈને દશનને રાકવાના સ્વભાવ છે, કાઇના આત્મસ્થિરતા ન થવા દેવાના,
For Private And Personal Use Only
