________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૦૬ ]
ધ્યાનદીપિકા
કાયદડ. આ ત્રણ દ'ડ છે. મનની, વચનની અને શરીરની અમુક જાતની હલકી પ્રવૃત્તિથી આત્મા દંડાય છે. દ'ડાય છે એટલે આત્માના ગુણેા ખાઇ જાય છે. નવીન કર્મા તેના ઉપર ચડી બેસે છે, આત્માની અનંત શક્તિનું દેખાઇ જવું તેના ઉપર આવરણ આવવું તે જ ઈંડાવું અહીં સમજવુ. તેવી પ્રવૃત્તિથી વિરમવું-પાછા હઠવુ - તેવું કામ ન કરવું તે, તે તે દ'ડાની વિરતિ કહેવાય છે.
ક્રમ એવા છે કે પ્રથમ શરીર દ્વારા ખાટી પ્રવૃત્તિ અટકાવવી, પછી વચન દ્વારા થતી ખરાબ પ્રવૃત્તિ અટકાવવી અને છેવટે મનને પણ ખરાબ વિચાર કરતાં અટકાવવું. શરીરને અમુક પ્રવૃત્તિથી અટકાવવુ તે કામ પ્રથમ મનને અટકાવવા કરતાં સહેલું છે. જયાં સુધી શરીર પ્રવૃત્તિ નહિ કરે ત્યાં સુધી એકલા વિચારો તે કાર્ય સાધી નહિ જ શકે, પ્રથમ મન જ અટકી જાય તે વચન અને શરીર સ્વાભાવિક રીતે જ અટકી પડે છે એ વાત ખરેખર સત્ય છે, તથાપિ મન ઉપર પ્રથમ જ કાબૂ મેળવી લેવા એ જેને અશકય જેવું લાગે છે તેમને માટે પ્રથમ શરીરાદિ ઉપર કાબૂ મેળવવા એ કાંઈક સહેલુ થાય તેમ છે.
મુખથી ખેલવુ' અંધ કરવુ, તે આપણે આધીન જેવું છે મન ફાઇના સ’અંધમાં બેલવાના વિચાર કરે તથાપિ જયાં સુધી વચન તે શબ્દોને બહાર લાવી મૂકતું નથી ત્યાં સુધી તે ખેલવાના વિચારાથી જે ગેરફાયદાએ થવાના હતા તે અટકી પડે છે.
For Private And Personal Use Only
