________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૪૯ ]
માનદીપિકા
કોઈને ગણવાને નથી. ટૂંકામાં કહીએ તો કેવળ વિચાર દ્વારા જ મનને દઢ મજબૂત બનાવીને દુર્ગણે કે કર્મનો નાશ સાધવાને છે. જે સત્ય છે તેને ખરે અનુભવ–ખરો નિર્ણય મનને પ્રતીત કરવાને છે. તેવા મનની લાંબા વખતની સ્થિતિથી આવરણને નાશ થાય છે. ખરી પ્રતીતિવાળા વિશુદ્ધ મન દ્વારા જ નિર્વાણ સાધી શકાય છે. ધર્મ કે શુકલધ્યાન કેવળ વિચારરૂપ જ છે. ધર્મધ્યાનમાં કેવળ મનને જ કેળવવું પડે છે. આ આમ જ છે, આ સત્ય છે, આમાં જ સ્થિર થવું, આને યાદ પણ ન કરવું, આ જ સુખરૂપ છે, આ જ દુઃખનું કારણ છે વિગેરે નિર્ણથી મનને દઢ સંસ્કારી બનાવવાનું કામ ધમ ધ્યાનમાં છે, મને નિર્ણય કર્યો એટલે આ જગત સાચું ભાસે છે, મને નિર્ણય કર્યો કે આ જગત દુઃખરૂપ છે તે દુઃખરૂપ જ અનુભવવાનું એટલે વીતરાગ પુરુષને જે નિર્ણય તે નિર્ણયને અનુભવ મનને કરાવવાથી તેવી જ પ્રવૃત્તિવાળું તે મન બની જાય છે. આ સર્વ વાતે આ ધર્મધ્યાનમાં આવશે, તે ધર્મ અને શુક્લધ્યાનના પ્રત્યેકના ચાર ચાર ભેદ છે, જે આગળ બતાવવામાં આવશે. પાયચોગથી વિરક્ત થઈ આ ધ્યાને આશ્રય કરે. બાહ્ય તપશ્ચર્યા અને ક્રિયાદિ હઠાગમાં શરીરને તથા ઈદ્રિયોને કેવળ વિશેષ દમવી પડે છે. અને તેમ કરીને મનને સ્વાધીન કરવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે. રાજગમાં કેવળ વિચાર દ્વિારા મનને મુખ્યતાએ દમવાનું છે, નિર્મળ કે શુદ્ધ બનાવવાનું છે, આત્માને આધીન કરવાનું છે. અને તે મન દ્વારા ઇકિયે કે શરીર પર શુદ્ધ વર્તનની અસર કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
