________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૮૦ ]
ધ્યાનદીપિકા
હઠવું, ૪ અને લેાકસ સ્થાન-લાયસ્થિતિના વિચાર કરવા. એમ ધર્મધ્યાન જુદી જુદી પ`ક્તિની વિચારણાના–નિશ્ચયના ભેદને લઇને ચાર પ્રકારે વધુ વવામાં આવ્યુ' છે, બાકી સામાન્ય વિચારણાની અપેક્ષાએ તેા તેના ભેદો થઈ શકતા નથી. તે ધર્મધ્યાનના ભેદે અનુક્રમે બતાવવામાં આવે છે. આજ્ઞાત્રિચય ધમ ધ્યાન.
स्वसिद्धांत प्रसिद्धं यत् वस्तुतच्चं विचार्यते । सर्वज्ञानुसारेण तदाज्ञाविचयो मतः ॥ १२१ ॥
જૈન સિદ્ધાંતમાં પ્રસિદ્ધ જે વસ્તુતત્ત્વ છે તેના સજ્ઞની આજ્ઞાનુસાર વિચાર કરવા તે આજ્ઞાવિચય ધર્મધ્યાન કહેવાય છે.
ભાવા—સર્વજ્ઞની આજ્ઞા એટલે સર્વજ્ઞના નિશ્ચય-યથાતથ્ય, જેમ છે તેમ તે વસ્તુના સ્વરૂપના વિચાર કરવે. એક જ્ઞાનીને નિશ્ચય તે સર્વ જ્ઞાનીઆના નિશ્ચય છે અને સર્વ જ્ઞાનીઓના નિશ્ચય તે એક જ્ઞાનીના નિશ્ચય છે, તેમાં જરામાત્ર ફેરફાર નથી, સજ્ઞના નિશ્ચય એવા છે કે કોઈ વસ્તુ આમ જ છે એમ એકાંતે તેના નિશ્ચય તમે કરી શકે! જ નહિ, પરંતુ અપેક્ષાએ જ તે વસ્તુતત્ત્વ સંબધે તમે કહી શકે. આત્મા એકાંતે નિત્ય કે અનિત્ય ન જ કહેવાય પણ દ્રવ્ય અપેક્ષાએ વસ્તુ નિત્ય છે અને પર્યાય અપેક્ષાએ તે અનિત્ય છે. વિભાવપર્યાયા લાગુ પડે ત્યાં સુધી તે આત્મા શુદ્ધ થઈ શકે નહિ. જુદા જુદા દેહ ધારણ કરવા, ભિન્ન ભિન્ન વસ્તુઓમાં ઉપયાગને તે તે આકારે પશુિમાવવા,
For Private And Personal Use Only
