________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૦૦ ]
ધ્યાનદીપિકા હોય કે રાત્રિ હોય તે પણ કેઈ નો નાશ ન કરે, ભાવથી-રાગના કારણે કે દ્વેષના કારણે કઈપણ જીની હિંસા ન કરવી.
કષાયના યોગથી (રાગદ્વેષના વેગથી) કષાયરૂપે પરિણમન થયેલા મન, વચન, કાયાના એગથી પોતાના કે પરના દ્રવ્ય તથા ભાવપ્રાણનો ઘાત કરે તે હિંસા છે.
નિશ્ચય અહિંસા રાગ, દ્વેષ, મેહ, કામ, ક્રોધ, લોભ, ભય, હાસ્ય, પ્રમાદ, આદિ ભાવનું પ્રગટ ન થવું તે અહિંસા છે. રાગાદિ ભાવોની ઉત્પત્તિ થવી તે હિંસા છે.
રાગાદિ વિના કદાચ પ્રાણને નાશ થાય તે પણ હિંસા લાગતી નથી. રાગાદિભાવને વશ થઈ, પ્રમાદથી વર્તન કરનારને જીવને ઘાત થાય કે ન થાય. તેપણ નિશ્ચય હિંસા લાગે છે, કેમ કે આત્મા કષાય ભાવવાળો થઈ પ્રથમ પિતાના આત્માને હણે છે (કર્મ થી આવરિત કરે છે). પછી બીજા જીવોની હિંસા થાઓ કે ન થાઓ પણ આત્મઘાત તે અવશ્ય થાય છે. માટે આત્મપ્રદેશ ઉપર કરજ લાગવા ન દેવી, તેવા પરિણામ થવા ન દેવા, તે નિશ્ચયથી અહિંસા છે.
વ્યવહારથી બીજું મહાવત કોઈ પણ પ્રકારનું અસત્ય જૂઠું ન બોલવું, પણ પ્રિય હિતકારી સત્ય વચન બોલવું.
ધથી, લેભથી, ભયથી અને હાસ્ય કરવારૂપ કારણથી એમ અસત્ય ચાર પ્રકારે બોલાય છે, તેને ત્યાગ કરવો.
For Private And Personal Use Only
