________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૧૩૫ ]
वीतरागो भवेत् योगी यत्किंचिदपि चिंतयन् । तदेव ध्यानमाम्नातमतोऽन्ये ग्रंथविस्तराः ॥ ६८ ॥
યોગી, ગમે તેનું પણ ચિતવન કરતાં (જે) વીતરાગ થાય તે તેને જ ધ્યાન માનેલું છે (તેને જ ધ્યાન કહેવું) એ સિવાય બીજા ગ્રંથના વિસ્તાર સમજવા. મતલબ કે જે ધ્યાન કરવાથી–જેનું ચિંતન કરવાથી વીતરાગ થવાય-રાગશ્રેષ રહિત સ્થિતિ પમાય તે જ ધ્યાન છે, એ સિવાય બીજાં પિોથાં તે ખાલી થથાં સમજવાં.
પ્રકરણ ૫
આધ્યાન आतं रौद्रं च दुनि प्रत्येकं तच्चतुर्विधम् । अर्ने भवमथार्त स्यात् रौद्रं प्राणातिपातजम् ॥६९॥
આ અને રૌદ્ર એ બે દુર્ગાન છે. તે દરેકના ચાર ચાર ભેદ છે. પીડાથી ઉત્પન્ન થયેલું આ ધ્યાન કહેવાય છે અને પ્રાણનો નાશ કરવાથી ઉત્પન્ન થયેલું રૌદ્રધ્યાન કહેવાય છે.
ભાવાર્થ:–રાગદ્વેષની પરિણતિથી કઈ પણ જીવને દુઃખ ઉત્પન્ન કરવું કે દુઃખ ઉત્પન્ન કરવાના વિચારો કરવા તે દુર્થાન છે. તેને આ ધ્યાન કહે છે. બીજા ને આd-પીડિત દુખિત કરવાના વિચારોથી તે ધ્યાનની ઉત્પત્તિ છે.
અને પ્રાણોથી સર્વથા જુદા કરવાથી કે કરવાના વિચારેથી ઉત્પન્ન થયેલું દુર્યાન તેને રૌદ્રધ્યાન કહે છે.
For Private And Personal Use Only
