________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૧૧૯ ]
તેનું ફળ, આ ચાર પ્રકાર છે; તે સર્વને સંક્ષેપમાં સમજીને આધ્યાનાદિકને સારી રીતે ત્યાગ કરવો.
ભાવાર્થ :–ધ્યાન જ ઉપયોગી કર્તવ્ય છે એમ સમજાયા પછી તેને માટે પ્રયત્ન કરનારાઓએ તે ધ્યાનમાં અંગે-વિભાગો સારી રીતે સમજવાં જોઈએ. પહેલી વાત એ છે કે ધ્યાતા એટલે ધ્યાન કરનાર કેણ હોવા જોઈએ ગૃહસ્થ કે ત્યાગી? ધ્યાન કરનારમાં કેવી ગ્યતા હેવી જોઈએ? બીજી વાત, ધ્યાન એટલે શું અને તે કેવું-કેટલી જાતનું છે? ત્રીજી વાત, ધ્યાન કરવાનું છે તે ધ્યેય કેવું હેવું જોઈએ? ચોથી વાત તેનું ફળ શું પ્રાપ્ત થશે? આ ચારે બાબતને પ્રથમ ટુંકામાં પણ સમજીને પછી ધ્યાન કરવા માટે પ્રવૃત્તિ કરવી. ખરું ધ્યાન સમજાયાથી આતધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનને સારી રીતે મજબૂતાઈથી ત્યાગ કરી શકાય છે.
ધ્યાન કેણ કરી શકે? निग्रंथो हि भवेद्ध्याता प्रायो ध्याता गृही न च । परिग्रहादि मनत्वात् तस्य चेतो यतश्चलम् ॥ ५६ ॥
નિથ ત્યાગી મનુષ્ય નિરો ધ્યાન કરનાર હોય છે પ્રાયઃ ગૃહસ્થ ધ્યાન કરી શકતું નથી કેમ કે તે પરિગ્રહાદિમાં ડૂબેલો છે-તેનું ચિત્ત ચપળ છે. પ૬.
ભાવાર્થ :–બહારથી તેમ અંતરમાંથી ત્યાગ કરનાર કામકેધાદિને હઠાવનાર, ત્યાગી, નિગ્રંથ-રાગદ્વેષની ગ્રંથિને તેડનાર-ઢીલી કરનાર, એવા મુનિઓ જ ધ્યાન કરવાના
For Private And Personal Use Only
