________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૨૦ ]
કાનદીપિકા
અધિકારી છે. ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહેલા મનુષ્ય પ્રાયઃ ધ્યાનને અધિકારી નથી. યાન શબ્દથી અહીં ઉત્તમ ધર્મધ્યાનાદિ ધ્યાન સમજવું. આત્તધ્યાનાદિ તે ગૃહસ્થને પણ હેાય છે.
પ્રાયઃ શબ્દ અહીં મૂકેલા હાયાથી, પૂર્વ જન્મને સસ્કારી અને ગૃહસ્થાશ્રમમાં પણ વિરક્તતા ધારણ કરનાર કૈાઈ ચાગ્ય જીવ હાય અને તે કેાઈ વિશેષ કારણથી ત્યાગ કરી ન શકતા હાય છતાં તેનું હૃદય ધ્યાનાદિ માટે અધિકારી થયુ' હાય અને તેવી અનુકૂળતાવાળી ઘરમાં સગવડ હાય તા તે કરી શકે પણ ખરા, આ માટે અહીં પ્રાયઃ શબ્દ મૂકેલા છે.
મુખ્યત્વે, ગૃહસ્થ શા માટે ધ્યાનના અધિકારી નથી, તેના હેતુ બતાવે છે, તે પરિગ્રહાદિમાં મગ્ન-આસક્ત હાય છે, માટે અધિકારી નથી. ધનધાન્ય, જમીન, રાજ્યવૈભવાદિ, સ્ત્રી, પુત્ર, પુત્રી આદિ સ`ખ'શ્રીએ વિગેરેના પાલણપાષા દિમાં તેનુ* ચિત્ત વ્યગ્ર હાય છે. વ્યવહારના પ્રસંગેામાં, મન પર થતા આઘાતા અને તેના હૃદય પર પડતા સસ્કારી એવા વિક્ષેપ ઉપજાવનારા હોય છે કે તે કાના નિશ્ચય કે સમાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી મન વિચાર કરતું અટકતું નથી. આવું વિક્ષેપવાળું મન ધ્યાનમાં જરા પણ ઉપયાગી થતું નથી. મનને એક જ ધ્યેયમાં પ્રવાહિત કરવું, અગર સ્થિર કરી દેવુ, આ ધ્યાનની સ્થિતિ છે, તે મન નાના પ્રકારની આશા કે ઈચ્છાએથી દુર્ગંધિત થયેલું-ખરડાયેલુ કે ભ્રમણ કરતું હોય ત્યાં સુધી ધ્યાનમાં ઉપયાગી કેમ થઈ શકે ?
For Private And Personal Use Only
