________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૦૬ ]
ધ્યાનદીપિકા
- જિનેશ્વરે, જેમાં જીવ આદિ સમસ્ત પદાર્થો જુએ છે તે આ લેક સમજ. તે લેક ત્રણ પ્રકારે કહ્યો છે. તે સ્વયંસિદ્ધ છે, પિતે જ માલિક છે, નિત્ય છે અને નાશ પામનાર નથી, એમ વિચાર કર. ૪૩.
કપાશથી અતિ બંધાયેલી અને નાના પ્રકારની નિએમાં રહેલી જીવની રાશિઓ જેમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને મરણ પામે છે તે લોક છે.
ભાવાર્થ :- ધર્મભાવનામાં ધર્મસ્વરૂપ સમજાવ્યું. હવે લેકભાવના એટલે આ લેક સંબંધી વિચાર કરે. આ વિચાર કરવાનો હેતુ એ છે કે મનને ચંચળતાવાળે સ્વભાવ છે. ગમે તેવા ઠેકાણે તેને ગોઠ પણ પૂર્વના સરકારને પ્રાધક સહજ નિમિત મળ્યું કે તેમાંથી છટકી જઈ અન્ય વિચારોમાં ગોઠવાઈ જશે. આ લોકભાવનાના વિચારો કરાવવા તે તેની ચંચળતાને વધારે ચંચળ કરાવીને શાતિ આપવાને ઉપાય છે. ઘેડે ઘણે ચપળ અને ઉદ્ધત તોફાની હોય, ઊભો રાખવા છતા દોડવાની ઈચ્છા કરતે હોય, પણ તેને એક વાર રેતીના ઊભા રણમાં પ્રવેશ કરાવી, તેની ઈચ્છાથી પણ વધારે દોડાવવાથી, છેવટે થાકી જઈ ચલાવવા પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ તે ઊભો રહી જશે. આ ન્યાયે મનના ચપળ સ્વભાવને વધારે ચપળતા કરાવી આખા. લોકમાં ફેલાવી મનને શાંત કરવાને આ ઉપાય છે. આમાં મનને પોતાની ઈચ્છાનુસાર વિચાર કરવા નહિ દેતાં આપણી ઈચ્છાનુસાર–આપણા કહ્યા મુજબ, કહ્યા તેટલા વખત સુધી વિચાર કરાવવાની ટેવ પાડવામાં આવે છે, મતલબ કે મરજી
For Private And Personal Use Only
