Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 469
________________

सूत्रकृताङ्गसूत्रे
दण्डाः। तद्यथा-प्राणातिपाते यावद मिथ्यादर्शनशल्ये। एवं खलु भगवताआख्यातोऽसंयते ऽविरतोऽतिहताऽमत्याख्यातपापकर्मा-तक्रियोऽसंवृत एकान्तदण्ड एकान्तबाल एकान्तमुप्तः। स बालोऽविचारमनोवचनकायवाक्यः स्वप्नमपि म पश्यति-पापं च कर्म क्रियते ॥०४-६६॥
टीका-अतएव न सर्वे हिंसका स्तत्र आचार्य: पाह-तत्थ' तत्र-हिंसका. ऽहिंसकविषये खल-इति वा वाक्ल ङ्कारे पूर्ववृत्तस्य प्रज्ञापको वा। 'भगवया' भगवता-अशेषगुणशालिना तीर्थकरेण 'दुवे दिटुंता पण्णत्ता' द्वौ-द्विमकारको दृष्टान्तौ प्रज्ञप्तौ-प्रदर्शितो, 'तं जहा'-तद्यथा 'संनिदिलुते य असंनिदिष्टुते य' संजि. दृष्टान्तश्चाऽसंज्ञिदृष्टान्तः। संज्ञा-कायिकवाचिकमानसिकचेष्टा सा विद्यते यस्य स संज्ञी, तरय दृष्टान्तः संशिष्टान्तः । तद्भिन्नोऽसंज्ञिदृष्टान्तः, 'से किं तं संनि दिटुंते' स कः संझिदृष्टान्तः 'जे इमे संनिपंचिदिया पज्जत्तमा एएसिणं छजीवनिकाए पडुच्च' ये इमें सज्ञिपञ्चन्द्रियाः पर्याप्तका जीवाः सन्ति एतेषां मध्ये पृथिवीकायादारभ्य त्रसकायपर्य-तान् पड्नीवनिकायान् प्रतीत्य-आश्रित्य षइजीव
'तस्य खलु भगवया' इत्यादि ।
टीकार्थ-आचार्य श्री उत्तर देते हुए कहते हैं-इस विषय में सर्वगुणसम्पन्न भगवान् श्री तीर्थंकर देव ने दो दृष्टान्त कहे हैं। वे इस प्रकार हैं-संजिदृष्टान्त और असंज्ञि दृष्टान्त। जिन जीवों में संज्ञा अर्थात् कायिक, वाचिक और मानसिक चेष्टा पाई जाती हैं, वे संज्ञी कहलाते हैं। उसका दृष्टान्त संज्ञि दृष्टान्त कहलाता है। इससे विपरीत असंज्ञि दृष्टान्त समझना चाहिए।
इनमें से संज्ञि दृष्टान्त क्या है ? यह जो संज्ञी पंचेन्द्रिय पर्याप्त जीव हैं, इनमें पृथ्वीकाय से लगा कर त्रसकाय पर्यन्त षटू जीवनिकायों
'तत्थ खलु भगवया' छत्यादि
ટીકાર્થ– આચાર્યશ્રી ઉત્તર આપતાં કહે છે કે આ વિષયમાં સર્વગુણ સંપન્ન ભગવાન શ્રી તીર્થંકર દેવે બે દષ્ટાને કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે છે.-સંન્નિદાન્ત અને અસંGિ દષ્ટાન્ત જે જેમાં સંજ્ઞા અર્થાત્ કાયિક, વાચિક, અને માન સિક ચેષ્ટા મેળવવામાં આવે છે. તેઓ સંસી કહેવાય છે. તેનું દૃષ્ટાન્ત સંજ્ઞિ દષ્ટાન્ત કહેવાય છે. તેનાથી વિપરીત અર્થાત્ ઉલટુ અસંજ્ઞિ દષ્ટાન્ત સમજવું.
આ પૈકી સંજ્ઞિ દષ્ટાન્ત શું છે? જે આ સંસી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત છે છે, તેમાં પૃથ્વીકાયથી લઈને ત્રસકાય પર્યાના ષટ્રકોમાંથી કઈ કઈ
श्री सूत्रतांग सूत्र : ४


Page Navigation
1 ... 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795