Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समार्थबोधिनी टीका द्वि. शु. अ. ५ आचारश्रुत निरूपणम्
अन्वयार्थ : - (जीव ) जीवा उपयोगलक्षगाः तथा-(अजीवा) अजीवा:-धर्माधर्माकाशपुलाः (णत्थि न सन्ति - न विद्यते ( एवं ) एवम् - ईदृशीम् (सन्नं) सज्ञां - बुद्धिम् (ण निवेसए) न निवेशयेत् न कुर्यात् किन्तु (अस्थि जीवा अजीवा बा) सन्ति जीवा अजीवा वा ( एवं ) एवम् - ईदृशीम् (मन्नं) संज्ञाम् - बुद्धिम् (निवेस प ) निवेशयेत् कुर्यात् ॥ १३॥
५०३
"
टीका- 'जीवा अजीवा वा परिथ' जीवा उपयोगलक्षणाः, अजीवा स्तद्भिन्ना धर्माधर्माकाशपुद्गला' 'णस्थि' न सन्ति एवं' एवम् ईदृशीम् 'सन्नं' संज्ञां बुद्धिम् (ण) नैव 'निवेसए' निवेशयेत् कुर्यात् नास्ति जीवादिपदार्थ एवं बुद्धिं नैव - कथमपि कुर्यात् । किन्तु 'जीवा अजीवा वा अस्थि' जीवा अजीवा वा सन्ति संज्ञा - बुद्धिको 'ण णिवेसए-न निवेशयेत्' धारण नहीं करना चाहिए किन्तु 'अस्थि जीवा अजीवा वा-सन्ति जीवा अजीवा वा' जीव हैं और अजीव हैं ' एवं - एवम्' ऐसी 'सन्नं-सज्ञां' बुद्धि को 'निवेस ए-निवेशयेत्' धारण करना चाहिए || गा०१३ ॥
अन्वयार्थ - - जीव नहीं हैं अथवा अजीव नहीं हैं, इस प्रकार की संज्ञा धारण नहीं करना चाहिए, किन्तु जीव हैं और अजीव हैं, ऐसी संज्ञा धारण करना चाहिए || १३ ||
अथवा 'अजीवा - अजीवाः'
टीकार्थ — उपयोग लक्षण वाले जीवों का अस्तित्व नहीं है अथवा जीव से भिन्न धर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय, आकाश, पुद्गल और काल रूप अजीवों का अस्तित्व नहीं है, इस प्रकार की बुद्धि नहीं ' णत्थि जीवा' इत्यादि शब्दार्थ - 'जीवा - जीवाः' व ' णत्थि - न सन्ति' नथी. 'एवं - एवम्' या प्रभागुनी 'सन्न' - संज्ञां' संज्ञा मुद्धिने 'ण णिवे सए-न निवेशयेत्' धारण उरखी न लेह मे. परंतु 'अस्थि जीवा अजीवा वा - सन्ति जीवा अजीवा-वा' व छे, अथवा सलव छे, 'एवं - एवम्' सेवी सन्न -संज्ञाम्' संज्ञा शुद्धिने 'निवेसए - निवेशयेत्' धारस्य ४२वी लेह मे ॥१३॥ अन्वयार्थ - व नथी. अथवा અજીવ નથી. આ પ્રકારની સ’જ્ઞા ધારણ કરવી ન જોઈએ. પરંતુ જીવ છે, અને અજીવ છે. એવી સંજ્ઞા ધારણ २वी मे ॥१३॥
ટીકા-ઉપચાત્ર લક્ષણવાળા જીવાનુ અસ્તિત્વ નથી. અથવા જીવથી ભિન્ન ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય આકાશ, પુદ્દગલ, અને કાળ રૂપ અજીવેનુ' અસ્તિત્ત્વ નથી. આવા પ્રકારની બુદ્ધિ રાખવી ન જોઇએ. પરંતુ જીવ छे, मने व छे. तेवु समभवु लेहो या भतना अनुयायी शरी
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૪