Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि.श्रु. अ. ६ आईकमुने!शालकस्य संवादनि० ५९५ __टोका-पुनः स्व सद्धर्मनिरूपणायाऽऽह-(उड्डूं) इत्यादि, (उड्ड) अर्ध्वम्ऊर्ध्वदिशि (अहेय) अधोदिशि (तिरियं दिसामु) तिर्यदिशासु-अधिस्तिर्यम् दिशासु (जेय तसा जे य थावरा पाणा) ये च त्रसाः द्वीन्द्रियादयः प्राणा: ये च स्थावराः पृथ्वीकायादयः प्राणा:-प्राणिनो विद्यन्ते, (भूमाहिसंकाभि) भूतामिश. काभिः-तेषां भूतानां विनाशशङ्काभिः 'दुगुंछमाणो' जुगुप्समानः-घृणां कुर्वन् एतेषा विराधनेन सावधक्रिया भवति तया 'बुसिमं' संयमवान् पुरुषः 'लोए लीके 'णी' नो 'किंचिं' कञ्चन 'गरहई' गर्हते, भूतानां वधशङ्कया घृणां कुर्वन् साधुः कमपि न निन्दतीति हे गोशालक ! एप मदीयो धर्मः । एवंविधे मयि-अनपराद्धेऽपराध्यति निन्दकत्ववाचो निष्फला युक्तिस्तव । नाऽहं निन्दामि-निन्दयामि वा किन्तु वस्तुस्वरूपं प्रतिपादयामि, इति ॥१४॥ मूलम्-आगंतगारे आरामगारे समेणे उभीते ण उवेति वासं। देक्खा हु 'संती बहवे अणुस्सा
ॐणातिरित्ता य लवा लेवा य ॥१५॥ छाया-आगन्त्रगारे आरामगारे श्रमणस्तु भीतो नोपैति वासम् ।
दक्षा हि सन्ति बहवो मनुष्या ऊनातिरिक्ताश्च लपालपाश्च ॥१५॥ टीकार्थ-आर्द्रक मुनि अपने धर्म की प्ररूपणा करने के लिए फिर कह रहे हैं-ऊँची, नीची और तिर्थी दिशाओं में जो त्रस और स्थावर प्राणी हैं, उन प्राणियों की हिंसा से घृणा करते हुए अर्थात् जीवों की हिंसा से सावद्य क्रिया होती है, ऐसा समझते हुए संयमी पुरुष लोक में किसी की भी गहीं नहीं करते हैं । हे गोशालक ! यह मेरा धर्म है। इस कारण मैं निरपराधी हूं, फिर भी तुम मुझे निन्दा करने का अपराधी कह रहे हो, तुम्हारा यह कहना अयुक्त है । मैं निन्दा नहीं करता कराना, केवल वस्तुस्वरूप का ही प्रतिपादन कर रहा हूं॥१४॥
ટીકાર્થ–આદ્ધક મુનિ પિતાના ધર્મની પ્રરૂપણ કરવા માટે ફરીથી કહે છે કે– ઉંચી, નીચી, અને તિછી દિશાઓમાં ત્રસ અને સ્થાવર જે પ્રાણિ છે, તે પ્રાણિયોની હિંસાથી ઘણા કરતા થકા અર્થાત્ જેની હિંસાથી સાવદ્ય કિયા થાય છે, તેમ સમઝતા થકા સંયમી પુરૂષ જગતમાં કેઈની પણ નિંદા કરતા નથી. હે ગોશાલક ! આ મારો ધર્મ છે. તેથી હું નિરપરાધી છું તે પણ તમે મને નિંદા કરવારૂપ અપરાધી કહી રહ્યા છે, તમારું આ કથન અયોગ્ય છે. હું નિંદા કરતા નથી. તેમ નિંદા કરાવત પણ નથી. પણ કેવળ વસ્તુ સ્વરૂપનું જ પ્રતિપાદન કરું છું. સગા-૧૪
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
