Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
समयार्थबोधिनी टीका दि.श्रु. अ. ७ गौतमस्य देशविरति धर्मादिसमर्थनम् ७६१
'भगवं च णं उदाहु' भगवांश्च खलु पुनरप्युवाच 'संतेगइया समणोवासगा भवति' सन्त्येकतये श्रमणोपासका भवन्ति, 'तेसिं च णे एवं वृत्तपुर्व मवई' ते:-श्रावकैश्च खलु एवमुक्तपूर्व भवति, एवं वक्ष्यमाणप्रकारेण वदन्ति कुर्वन्ति च । 'वयं मुंडा भवित्ता जाव पब्वइत्तए णो खलु संचाएमो' वयं मुण्डा भूत्वा याक्न खलु शक्नुमः प्रबजितुम्-सर्वथा गृहं परित्यज्य न खलु शक्नुमः प्रत्रज्यामादा. तुम् । तथा-'वयं चाउद्दसामुदिपुण्णमासिणीसु पडिपुण्णं पोसहं अणुपालित्तए णो खलु संचाएमो' वयं चतुर्दश्यष्टम्युददृष्टापूर्णिमासु परिपूर्ण सम्पूर्णरूपेण पौषधं तदाख्यं व्रतमपि अनुपालयितुं नो खलु शक्नुमः । 'नो खलु संचाएमो अपच्छिमं जाव विहरितए' वयमपश्चिमं यावत्-विहर्तुमपि न शक्नुमः । मरण समये संस्तर ग्रहणमपि कर्तुं न प्रभवामः । किन्तु-'वयं च णं सामाइयं देसाव. गासियं पुरत्या पाईणं वा पडीणं वा दाहिणं वा उदीणं वा एयावया जाच सबपाणेहिं जाव सम्वसत्तेहिं दंडे णिक्खित्ते' वयं च खलु सामायिक देशावकाशिक व्रतविशेष करिष्यामः अर्थात् सावधव्यापारस्यागं कुर्मः अनेन प्रकारेण प्रति दिनं प्रातः काले एव प्राच्या प्रतीच्या दक्षिणस्यामुदीच्यां वा एतावद् देशमर्यादा कृत्वा तेनैव प्रकारेण सर्वमाणेषु यावत्सर्वसत्त्वेषु दण्डो निक्षिप्तः पाणातिपाताख्यं दण्डं न करिष्यामि । 'सव्वपाणभूयजीवसत्तेहिं खेमंकरे अहमंसि' सर्वमाणभूतजीवहोता है । अतएव यह कहना न्यायसंगत नहीं है कि श्रमणोपासक का प्रत्याख्यान निर्विषय है।
भगवान् श्रीगौतम स्वामी ने पुनः कहा-इस जगत् में कोई-कोई श्रमणोपासक होते हैं जो इस प्रकार कहते हैं-हम मुण्डित होकर और गृह का त्याग करके साधुता अंगीकार करने में समर्थ नहीं हैं। हम चतुर्दशी, अष्टमी, अमावस्या और पूर्णिमा के दिन प्रतिपूर्ण पौषधव्रत को करने में भी समर्थ नहीं हैं। हम तो सामायिक, देशावकाशिक व्रत-सावद्य व्यापार का त्याग को ग्रहण करेंगे। प्रतिदिन प्रातःकाल ही पूर्व, पश्चिम, दक्षिण, ઘણું હોય છે. તેઓના સંબંધમાં શ્રાવકનું પ્રત્યાખ્યાન સુપ્રત્યાખ્યાન હોય છે. તેથીજ શ્રમણોપાસકનું પ્રત્યાખ્યાન નિવિષય છે તેમ કહેવું તે ન્યાય સંગત નથી.
ભગવાન શ્રી ગૌતમસ્વામીએ ફરીથી કહ્યું કે-આ જગતમાં કઈ કઈ શ્રમણોપાસક હોય છે જે આ પ્રમાણે કહે છે–અમે મુંડિત થઈને અને ગૃહને ત્યાગ કરીને સાધુપણાનો સ્વીકાર કરવામાં સમર્થ નથી. અમે ચૌદશ, આઠમ. અમાસ, અને પુનમના દિવસે પ્રતિપૂર્ણ પૌષધવ્રત કરવામાં પણ સમર્થ નથી. અમે તે સામાયિક દેશાવકાશિક વ્રત-સાવદ્ય વ્યાપારના ત્યાગને ગ્રહણ કરીશું. દરરોજ સવારે પૂર્વ અને પશ્ચિમ દક્ષિણ અને ઉતરદિશામાં જવા આવવાની
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
