Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha

Author(s): Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay
Publisher: Motilal Banarasidas

Page 404

___ यथा उरगः खां खचं अवश्यं परित्यागार्हखात् 'जहाति' परित्यजति, एवमसावपि साधुः रज इव रजा-अष्टप्रकारं कर्म तदकपायिखेन परित्यजतीति, एवं कपायाभावो हि कर्माभावस्य कारणमिति 'संख्याय' ज्ञाखा 'मुनिः' कालत्रयवेदी 'न माद्यति' मदं न याति, मदकारणं दर्शयति-'गोत्रेण' काश्यपादिना, अन्यतरग्रहणात् शेषाणि मदस्थानानि गृह्यन्त इति, | 'माहण'त्ति साधुः, पाठान्तरं वा 'जे विउत्ति यो विद्वान्-विवेकी स जातिकुललाभादिभिः न माद्यतीति, न केवलं स्वतो | मदो न विधेयः, जुगुप्साऽप्यन्येपा न विधेयेति दर्शयति---'अथ अनन्तरं असौ 'अश्रेयस्करी' पापकारिणी 'इंखिणि'त्ति |निन्दा अन्येपामतो न कार्येति, 'मुणी न माइ' इत्यादिकस्य सूत्रावयवस्य मूत्रस्पर्श गाथाद्वयेन नियुक्तिकदाह
तवसंजमणाणेसुवि जइ माणो वजिओ महेसीहिं । अत्तसमुकरिसत्थं किं पुण हीला उ अन्नेसिं? ॥४३॥ || 18 जइ ताव निजरमओ, पडिसिद्धो अट्ठमाणमहणेहिं । अबिसेसमयट्ठाणा परिहरियम्वा पयत्तेणं ॥ ४४ ॥
'वेयालियस्स णित्ती सम्मत्ता' तपःसंयमज्ञानेष्वपि आत्मसमुत्कर्षणार्थम्-उत्सेकार्थ यः प्रवृत्तो मानः यद्यसावपि तावद् ISI 'वर्जितः त्यक्तो 'महर्षिभिः' महामुनिभिः, किंपुनर्निन्दाऽन्येषां न त्याज्येति । यदि तावनिर्जरामदोऽपि मोक्षकर्गमनहेतुः | प्रतिपिद्धः 'अष्टमामथनैः' अर्हद्भिरवशेपाणि तु 'मदस्थानानि जात्यादीनि 'प्रयत्नेन' सुतरां परिहर्तव्यानीति गाथाद्वयार्थ:
॥ ४३-४४ ॥ १ ॥ साम्प्रतं परनिन्दादोपमधिकृत्याह-'जो परिभवई' इत्यादि, यः कश्चिद विवेकी 'परिभवति अवज्ञयति, |'परं जनं' अन्य लोकम् आत्मव्यतिरिक्तं स तत्कृतेन कर्मणा 'संसारे' चतुर्गतिलक्षणे भवोदधावरघट्टघटीन्यायेन 'परिवर्तते' | १ निर्जराविशेषणम्।
seDAOcreeeeeeeeeeeea
90000000000000000200-20
सूत्रक. ११
सूत्रकृताङ्ग भ्रमति 'महद' अत्यर्थे महान्तं वा कालं, कचित् 'चिरम्' इति पाठः, 'अदु'त्ति अथशब्दो निपातः निपातानामनेकार्थखात अत२ वेतालीशीलाङ्का- इत्यस्यार्थे वर्तते, यतः परपरिभवादात्यन्तिकः संसारः अतः 'इंखिणिया' परनिन्दा तुशब्दस्यैवकारार्थखात 'पापिकैव' दोष
याध्य चायीयवृ-18 वत्येव, अथवा स्वस्थानादधमस्थाने पातिका, तत्रेह जन्मनि सुघरो दृष्टान्तः,, परलोकेऽपि पुरोहितस्यापि श्वादिपृत्पत्तिरिति,
उद्देशः २ त्तियुतं
इत्येवं 'संख्याय' परनिन्दा दोषवती ज्ञात्वा मुनिर्जात्यादिभिः यथाऽहं विशिष्टकुलोद्भवः श्रुतवान् तपस्वी भवांस्तु मत्तो हीन ॥६१॥ इति न माद्यति ॥२॥ मदाभावे च यद्विधेयं तदर्शयितुमाह
जे यावि अणायगे सिया, जेविय पेसगपेसए सिया।जे मोणपयं उवट्रिए, णो लजे समयं सया यरे ॥३॥ सम अन्नयरम्मि संजमे, संसुद्धे समणे परिवए। जे आवकहा समाहिए, दविए कालमकासि पंडिए॥४॥ ___ यश्चापि कश्चिदास्तां तावत् अन्यो.न विद्यते नायकोऽस्येत्यनायकः-स्वयंप्रभुश्चक्रवर्त्यादिः 'स्थात्' भवेत् , यश्चापि प्रेष्यस्यापि प्रेष्यः तस्यैव राज्ञः कर्मकरस्यापि कर्मकरः, य एवम्भूतो मौनीन्द्रं पद्यते-गम्यते मोक्षो येन तत्पदं-संयमस्तम् उप-सामीप्येन
स्थितः उपस्थितः-समाश्रितः सोऽप्यलजमान उत्कर्षमकुर्वन् वा सर्वाः क्रियाः-परस्परतो वन्दनप्रतिवन्दनादिका विधत्ते, इद||| मुक्तं भवति चक्रवर्तिनाऽपि मौनीन्द्रपदमुपस्थितेन पूर्वमात्मप्रेष्यप्रेष्यमपि वन्दमानेन लज्जा न विधेया इतरेण चोत्कर्ष इत्येवं ॥ ३ ॥६१॥
'समता' समभावं सदा भिक्षुश्वरेत्-संयमोयुक्तो भवेदिति ।। ३ ।। क पुनर्व्यवस्थितेन लज्जामदौ न विधेयाविति दर्शयितुमाह'समे ति समभावोपेतः सामायिकादौ संयमे संयमस्थाने वा षट्स्थानपतितखात् संयमस्थानानामन्यतरसिन् संयमस्थाने छेदोपस्थापनीयादौ वा, तदेव विशिनष्टि-सम्यक्शुद्धे सम्यकशुद्धो वा 'श्रमणः' तपखी लज्जामदपरित्यागेन समानमना वा 'परिव्रजेत्' संयमोयुक्तो भवेत् , स्यात्-कियन्तं कालम् , यावत् कथा-देवदत्तो यज्ञदत्त इति का यावत् , सम्यगाहित आत्मा ज्ञानादौ येन स समाहितः समाधिना वा-शोभनाध्यवसायेन युक्तः, द्रव्यभूतो-रागद्वेषादिरहितः मुक्तिगमनयोग्यतया वा | भव्यः, स एवम्भूतः कालमकार्षीत् 'पण्डितः सदसद्विवेककलिदः, एतदुक्तं भवति-देवदत्त इति कथा मृतस्यापि भवति अतो यावन्मृत्युकालं तावल्लज्जामदपरित्यागोपेतेन संयमानुष्ठाने प्रवर्तितव्यमिति स्यात् ॥ ४॥ किमालम्ब्यैतद्विधेयमिति, उच्यते
दूरं अणुपस्सिया मुणी, तीतं धम्ममणागयं तहा।पुढे परुसेहिँ माहणे, अवि हण्णू समयंमि रीयइ॥५॥३॥ पिण्णसमत्ते सया जए, समताधम्ममुदाहरे मुणी।सुड्डमे उसयाअल्लूसए,णो कुज्झे णो माणि माहणे॥६॥
दूरवर्तिखात् दूरो-मोक्षस्तमनु-पश्चात् तं दृष्ट्वा यदिवा-दरमिति-दीर्घकालम् 'अनुदृश्य' पर्यालोच्य 'मुनि:' कालत्रयवेत्ता दूरमेव दर्शयति-अतीतं 'धर्म' स्वभाव-जीवानामुच्चावचस्थानगतिलक्षणं तथा अनागतं च धर्म-खभावं पर्यालोच्य लज्जामदौ ! न विधेयौ, तथा 'स्पृष्टः' छुप्स: 'परुषैः' दण्डकशादिभिर्वाग्भिर्वा 'माहणे त्ति मुनिः 'अवि हण्णू'त्ति अपि मार्यमाणः
Gerstisesesesear2009seseseaeeeeeeeeeeeseaet
१समयाहियासए पा. २ पन्हसमत्ये पा.