Book Title: Saddha Jiyakappo
Author(s): Naybhadravijay Gani
Publisher: Param Dharm
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032470/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAde7uitDatta TANAMAN VERVIEnya tapAgaNAdhIza AcAryazrIdharmaghoSasUriracitaH savRttiH saDa-jIyakappo (zrAddhajItakalpaH) * saMpAdakaH - paMnyAsazrI nayabhadravijayagaNivarya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAGICAL Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa / / zrIAtma-kamala-vIra-dAna-prema-rAmacandra-bhadraGkara-kundakundasUrisadgurubhyo namaH / / tapAgaNAdhIza-AcAryazrIdharmaghoSasUriracitaH savRttiH saDDa-jIyakappo (zrAddhajItakalpaH) zatAvadhAnI munirAjazrI lAbhasAgaragaNisaMzodhitamudritapustakasahAyena * saMpAdakaH - pUjyapAda AcAryadevazrImadvijaya rAmacandra-bhadraMkara-kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAnataponidhi pUjyapAdapaMnyAsapravarazrI. nayabhadravijayagaNivarya Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo prathama saMskaraNam prakAzaka : parama dharmaH - amadAvAdaH vi.saM. 2069 pratayaH 600 prAptisthAna pareza je. zAha ai/2, ghanazyAmapArka phleTa, 17, AnaMdanagara sosAyaTI bhaTThA, pAlaDI, ahamadAbAda -7 mo. 09825074889 manISa je. koThArI 2/o-31,Ara.ama.ala.nagara, 306, ala.bI.asa.mArga, kurlA (vesTa), muMbai-70 mo. 9702424187 'prastuta prakAzananA lAbhAthI suvizAlagacchAdhipati vyAkhyAnavAcaspati pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna adhyAtmayogI pUjyapAda paMnyAsapravara zrIbhadraMkara vijayajI gaNivaranA ziSyaratna hAlAradeze saddharmasaMrakSaka pUjyapAda AcAryadevazrImadvijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAnatapanI 100+ 09mI oLInA ArAdhaka pUjyapAda paMnyAsapravarazrI nayabhadra vijayajI gaNivaranI zubha preraNAthI vi.saM. 2068mAM zrI zatruMjayasAmUhikacAturmAsa ArAdhanA samiti (rAjendrajainabhavana dharmazALA, pAlItANA) e jJAnadravyanI UpajamAMthI suMdara lAbha lIdho che. etadgranthasvAmitva zrIjainazvetAmbaramUrtipUjaka saGghasyaiva etadgranthapaThana pAThanAdhikArI kRtayogodvano gurvanujJAtaH zramaNa eva TOGGoo Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaxis - viji, prastAvanA janma jarA ane mRtyuthI vyApta evA caturgatimaya saMsAramAM anAdikALathI anaMta AtmAo paribhramaNa karI rahyA che. pratyeka jIvo sukhanI apekSAvALA hovA chatAM sauthI vadhu duHkho bhogavI rahyA che. A anaMta duHkhamaya saMsArathI mukta thavA mATe ane AtmAnA vAstavika sukhane anubhUtino viSaya banAvavA mATe karuNAnA sAgara paramatAraka vItarAga paramAtmAoe dharmatIrthanI sthApanA karIne ApaNA upara mahAna upakAra karelo che. parama puNyodaye prApta thayelA durlabha ane uttama manuSyajanmane saphaLa banAvavA mATe sAdhudharma sivAya bIjo koi upAya nathI ane sAdhujIvana pAmyA pachI sAdhujIvananI nirmaLa sAdhanA karavA mATe gurukulavAsa, gurukRpA, zAstrAbhyAsa atyaMta jarUrI che. paryAya ane pariNati dvArA yogyatA prApta thayA bAda yogodvahana karavApUrvaka Agamano abhyAsa karavAno hoya che ane AgamanA abhyAsa dvArA vizuddha pariNatinA svAmI banI AtmavikAsa sAdhavAno hoya che. utsargamArganA AgamazAstrano abhyAsa karanArA mahAtmAone chedasUtrono abhyAsa gurubhagavaMta yogyatA joine karAvatA hoya che. jaina zAsanamAM chedasUtranuM ghaNuM mahattva che. dIzAparyAya sAthe pariNata hoya ane gurvAzAmAM vyavasthita hoya tene ja atyaMta gaMbhIra evA chedasUtranuM adhyayana karAvavAmAM Ave che. yogya ane pariNata ziSyane adhyayana karAvavAmAM na Ave to gurune caturguru prAyazcitta Ave che. apAtra vagerene adhyayana karAvavAmAM Ave to paNa gurune caturguru prAyazcita Ave che. eteSAmaprAptA'pAtrA'vyaktAnAM vAcanAM-zrutapAThanarUpAM yo dadAti uddezasamuddezAnujJAM vA karoti tasya caturguravaH / tathA prAptapAtravyaktAnAM ca yo vAcanAM na dadAti uddezAdIMzca na karoti tasyApi caturguravaH / kula 45 Agamo vartamAnamAM che. temAM cha chedagraMtho che. dazAzrutaskaMdha, vyavahAra, bRhatkalpa, nizItha, mahAnizItha ane jItakalpa. keTalAkanA mate paMcakalpa chedasUtromAM gaNAya che. paraMtu teno lopa thayA bAda jItakalpane chedasUtramAM mAnya karela che. A cha chedasUtromAM bRhatkalpa, vyavahAra, nizItha A traNa chedasUtro Akara graMtho che. mUlasUtro ane tenI niryuktio para bhASyo lagabhaga lakhAyAM che. jyAre jIvakalpabhASya phakta mUlasUtra upara che. tenI upara niryukti lakhAyelI nathI. vartamAnamAM chedasUtro upara lakhAyelAM bhASyomAM niryukti ane bhASya baMne maLIne eka graMtharUpa banI gayA che.nizIthasUtrano abhyAsa karelA munivaro jaghanya gItArtha gaNAya che ane teno abhyAsa karyA vinA svataMtra vihAra karavAno adhikAra nathI. AvA gaMbhIra ane uttama zrutanuM adhyayana munivaro suMdara rIte karI zake te mATe pUrvanA pUjya puruSoe khUba prayatna karelo che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNatine vizuddha banAvavA mATe ane cAritramAM thayelI alanAne prAyazcitta dvArA zuddha karavA mATe chedagraMtha atyaMta upayogI che. tethI ja chedasUtrane uttamabhRta tarIke nizIthabhASya gAthA - 6184 mAM jaNAveluM che. chedasuyaM kamhA uttamasuttaM ? bhaNNati-jamhA ettha sapAyacchitto vidhI bhaNNati, jamhA ya teNa caraNavisuddhI kareti, tamhA taM uttamasutaM / chedagraMthane rahasyasUtra paNa kahe che. jItakalpa, sAdhvAcArathI saMbaMdhita saMkSipta ane mahattvapUrNa graMtha che. 103 gAthAomAM pU.zrI. jinabhadragaNikSamAzramaNe jItavyavahArathI saMbaMdhita prAyazcittonuM saMkSepamAM varNana kareluM che. mokSanuM kAraNa cAritra che ane cAritranI zuddhi prAyazcitta dvArA thAya che. jatakalpagraMtha upara bhASya 2608 gAthA pramANa che. pU.zrI siddhasenasUri ma.e jIvakalpa upara jayakaM-cuNI' racI che. A "jayakaM-cuNI' upara vi.saM. 1227mAM pU.zrI candrasUri ma.e jatakalpabRhacurNiviSamapadavyAkhyA' nI racanA karI che. takalpa upara vi.saM. 1275 mAM 1700 zlokapramANa TIkA pU. zrI zivaprabhasUrijInA ziSya pU. zrI tilakAcAryae lakhI che. jinarakozanA anusAre tenI upara avacUri paNa lakhAyelI che. te hajI sudhI pragaTa thaI nathI. jatakalpa nAmanA graMthanA kartA duHSamAnyakAragrastapravacanapradIpasama punAmadheya pU.zrI jinabhadragAizamAzramaNa che. tenA AdhAre aneka takalpo ane tenA upavibhAgarUpa jItakalpo paNa racAyA che. jema ke - yatijItakalpa, zrAddhajItakalpa, laghuzrAddhajItakalpa. atyAre saMvigna gItArtha mahApuruSo jenA dvArA je kAMi prAyazcitta Ape che; te atyaMta mahattvanA graMtho yatijatakalpa ane zrAddhajIvakalpa che. A baMne graMthone hastalikhita prato uparathI 5.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya mANijyasAgarasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyarana zatAvadhAnI pU.mu.zrI lAbhasAgarajIgaNivare atyaMta parizrama karavApUrvaka vi.saM. 2028mAM chapAvyA hatA. tyArabAda te baMne graMthone siddhAMtamahodadhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA aMtima ziSyaratna vairAgyavAridhi pU.AcAryadeva zrImad vijaya kulacandrasUrIzvarajI mahArAjAe vi.saM. 2063mAM opaseTa prInTa karAvyA. vi.saM. 2068mAM pAlItANAmAM 4 mahinA (zeSakALa)mAM samudAyanA yogya munivarone vartamAna gacchAdhipati pravacanapradIpa pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya puNyapAlasUrIzvarajI mahArAjAnI anumatithI yatijatakalpa poSa su.13 thI vaMcAvavAno zarU karyo ane zeSakALamAM ja Akho graMtha pUrNa karyo. tyAre A graMthamAM mudraNAzuddhio jovA maLI. tenuM zuddhikaraNa karavApUrvaka ane anya graMthomAM maLelI gAthAonuM sUcana karavApUrvaka zrAddhajIvakalpa ane yatitakalpa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ni Mit A baMne graMtho Aje prakAzita thai rahyA che. temAM bhArapUrvaka jaNAvavAnuM ke - yogya munivaro, pUjya gItArtha gurubhagavaMtanI AzA prApta karIne ja A graMthano abhyAsa pUjya gItArtha gurubhagavaMta pAse kare ane vizuddha pariNati utpanna karI paraMparAe muktine prApta karanArA bane. A baMne graMthonuM meTara taiyAra thaye chate pU. AcAryadeva zrImad vijaya kulacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe paNa udAratAthI tapAsI ApyuM che. temano paNa aMtaHkaraNapUrvaka upakAra mAnuM chuM. A graMthamAM zuddhinI kALajI rAkhavA chatAM paNa ajJAnatA tathA pramAdAdinA kAraNe koipaNa azuddhi rahI gaI hoya to gItArtha gurubhagavaMto zuddha kare ane sUcana jaNAve. gacchataH skhalanaM kvApi bhavatyeva pramAdataH / hasanti durjanAstatra samAdadhati sajjanAH / / saparajANaNaTThA visohiaM, vivariyaM ca jamiha mae / taM sohaMtu gIatthA, aNabhinivesI amacchariNo / / cheda graMthonuM prakAzana ucita gaNAya? A eka jaTila prazna upasthita thAya che. chedagraMtho ane prAyazcittanA adhikAro ghaNA gUDha hoya che. tenA adhikArIo paNa bahu ochA hoya che. chatAM AvA mahAna graMthonuM adhyayana, adhyApana yogya munivaro sArI rIte karI zake ane graMtha surakSita rahI zake eja eka zubha bhAvathI prakAzana kareluM che. koipaNa vastu gupta rAkhavA yogya hoya te barAbara che. paraMtu gupta rAkhavA jatAM bilakula adhyayana baMdha thai jAya ane yogyane paNa na maLe te barAbara nathI. jo ke Aje to badhA ja chedasUtro pUjya mahAtmAo dvArA saMpAdita thaIne saMbaMdhita prakAzako taraphathI prakAzita thayelAM che. A baMne graMthonA pUra vagere sarva kAryomAM mArA ziSyo mu.zrI nirmalayaza vi., mu.zrI ajitayaza vi., mu.zrI prazAMtayaza vi., mu.zrI zramaNayaza vi, mu.zrI jayaMtayaza vi. tathA mu.zrI. jayaMtaprabha vi. saMpUrNa rIte sahAyaka banyA che. paM.nayabhadra vi. gaNi vi.saM. 2069, kArataka suda - 5 rAjendrajainabhavana, pAlitANA (saurASTra) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 05 graMthaparicaya saMda-nIcaNo (zrAddha-gIta:) graMtha zrAvakanA prAyazcittane jaNAvanAro che. A graMtha prAkRta bhASAmAM 142 gAthApramANa che. chedasUtro, jItakalpo vagere AgamikasAhityamAM sthAna pAmatA graMthomAM prAyazcittanuM varNana mukhyatayA sAdhune AzrayIne hoya che. tyAre A graMthanI viziSTatA e che ke, temAM zrAvakane AzrayIne prAyazcittanuM varNana karavAmAM AvyuM che. zrAvakajIvanamAM thayelI khalanAonuM prAyazcitta jaNAvanAro svataMtra graMtha hoya to A eka ja graMtha che. kartAe graMtharacanAmAM vyavahAra-nizItha-bRhatkalpasUtra vagere graMthono AdhAra lIdho che. A graMthanA kartA pU. devendrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya tapAgacchAdhipati pUjya A.zrI. dharmaghoSasUri ma. che. vRtti sahita A graMthanI racanA vi.saM. 1323 thI 1327 nA gALAmAM karI che. A graMthanI zarUAtamAM ja kahyuM che ke, samastazrAddhajItakalpAnAmupaniSatkalpaM kalpa-vyavahAra-nizItha-yatijItakalpAnusAreNa zrAddhajItakalpaM kRtvntH| ayaM ca yogyAnAmeva vineyAnAM pradeyo nA'yogyAnAm / dA ka ka00 mos509 nA ty Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha - jIyakappo saGgha-jIyakappo tathA jai-jIyakappomAM jaNAvelA graMthonA saketAkSarasUci A0grA0vi0pra0 A0ni0 o0 ni0 / ogha 0ni0 o0 ni0 bhA0gA0 ga0pa0 gu0vi0 jI0 bhA0 daza0 / dazavai0 da0vai0ni0 dra0sa0 ni0 bhA0 paJca0 / paJcava0 / pa0va0 paMcA0 piM0ni0 piM0vi0 puSpamA0 (upa0) pra0sA0 / prava0 sAro 0 / pravacanasAro bR0ka0 ma0pa0 laghu0pra0sA0 vi0A0 bhA0 vya0sU0 saM0pra0 si0he0 : : : : gacchAcArapayannA gurutattvaviniJcayaH jItakalpa bhASyam dazavaikAlikasUtram dazavaikAlikaniryuktiH : 43 : :: B : : : : 3 : : : : : : : : AlocanAgrahaNavidhiprakaraNam AvazyakaniryuktiH oghaniryuktiH oghaniryuktibhASyagAthA dravyasaptatikA nizIthabhASyam paJcavastukam paJcAzaka piNDaniryuktiH piNDavizuddhiH puSpamAlA (upadezamAlA) pravacanasAroddhAraH bRhatkalpasUtram maraNasamAhipayannA laghupravacanasAroddhAraH vizeSAvazyaka bhASyam vyavahArasUtram sambodhaprakaraNam siddhahemacandra zabdAnuzAsanam Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REA saGgha - jIyakappo - 15 viSayAnukramaH viSayaH pRSThakramAGkaH viSayaH pRSThakramAGkaH paJcAnAM vyavahArANAm varNanam / 03 / pAsatthAdInAm svarUpam / AlocanAyAH vidhiH / 05 | kanyAyAH phalagrahaNe zaNDavivAhe puttalikAnAM vivAhe, AlocanAyAH kAlaH / 07 | vRkSAropaNe, balividhAne, nadIkuNDayoH pitrAdInAm AlocanA kasmai dAtavyA / piNDadAne, zrAddhakaraNe, kudevatAM namane, mithyAdRSTitIrtheSu AlocanAcAryasya vizeSaguNAH / snAnakaraNe prAyazcittam / AlocanA'rthe samagraguNavataH guroH ayoge apvaadH| 09 pUjAsamaye hastAt jinapratimAyAH patane, zvAsa-vasvAJcalaAcAryopAdhyAya-pravarti-sthavira-gItArthAnAm svarUpam / 12 kalazAdInAM sarzana pAdalagane, avidhinA pUjAkaraNe AlocanAM kaH iva kuryAt / prAyazcittam, gurUNAM tathA teSAM saMstArakAsanAdInAM pAdalagane AcAryasya SaTtriMzat guNAH / sthApanAcAryasya pAdalagane, hastAt patane, pratimAyAH tathA AlocanAkartuH daza guNAH daza ca doSAH / pustakAdInAM bhaGge-nAze ca prAyazcittam / samyagAlocanAyAM guNAH / | makhavasvikA''sanAdi AhArAdi garudravyaM tathA naivedya-vastraagItArthasya AlocanAdAne doSAH / suvarNAdidevadravyaM sAdhAraNadravyaM ca eteSAM paribhoge praayshcittm| 68 gItArthaguroH AlocanA'dAne doSAH dAne ca guNAH / 22 pRthivIprabhRtInAM saghaTTanAdau prAyazcittam / samyagAlocanAkartuH tathA akartuH phalam / dvindriyataH paJcendriyaparyantAM saMghaTane, nirgAlitajalapAne, aticArApattiprakArAH / uSNakaraNe, tathA tena snAnakaraNe vastradhAvanAdau, prAyazcittAnAM bhedAH / pIpIlikAprabhRtInAM gRhabhaGge, caTakAdInAM mAlakasya bhaGge, samprati prAyazcittAni tathA tadAtAraH na santi iti agnau azodhitendhanakSepaNe, gomaya-sthApane, gomayapuje kathayataH uttaram / agnidAne, basasaMsaktadhAnyadalane gharaTika-cUlhAdInAmaanavasthApya-pArAdhikayoH svarUpam / pramArjane prAyazcittam / AlocanAphalaM tathA tatsambandhirAdhAvedhakasya kathAnakam / janasamakSa "ayacauraH" "ayam amukaM vastu acorayat" tathA jJAna-darzanAticAreSu prAyazcittam / jArakalaGkadAne mantrabhedakaraNe ca prAyazcittam / 74 363 paradarzaninaH / paravastucoraNe, zulkacoraNe, vizvAsaghAte prAyazcittam / 75 bhikSAyAH doSAH / aSTamyAdInAM niyamabhaGge, kumArI-vidhavA-dAsI-kUladhUAhArakaraNe akaraNe ca kAraNAni / | prabhRti parastrIgamane, aspRzyajAtistrIgamane, napuMsakasevane, azuddhabhaktapAnayoH dadataH prAyazcittam / hastakarmAdikaraNe, svapne niyamabhaGge prAyazcittam / 75 sAdhusamIpe khaM auSadhAdikAryaM kArayataH zrAvakasya jaghanyAdiparigrahasya niyamabhaGge prAyazcittam / 78 prAyazcittam / rAtribhojane, paJcodumbarAdi phalapuSpAnAM, jAnatA-ajAnatA kAraNe pAsatyAdInAm avandane prAyazcittam / 62 | madya-mAMsa-madhu navanItAnAM niyamabhaGge prAyazcittam / 79 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo viSayAnukramaH viSayaH pRSThakramAGkaH viSayaH pRSThakramAGkaH anantakAyamUlakAkAnAM bhakSaNe prAyazcittam / 80 guroH pUrvaM pazcAd vA datte, avidhinA datte prAyazcittam / 85 niyame sati pauSadha-sAmAyiko akaraNe, kRte sati na pAraNe, | kAraNaM vinA pratikramaNaM akaraNe, Alasyena upaviSTaH (san) pauSadha-sAmAyikayoH mukhavastrikA-namaskArAvalInAzane, karaNe, vandanakamadAne, niyame sati, zaktau satyAM pratikramaNaM pauSadhe dviH vasateH apramAne tathA rAtrau saMstArabhUmeH apramArjana ekavAraM kuryAt, saptakSetreSu dAnaM arpaNe zaktiM gopayet, catuSkAlaM khAdhyAyasya akaraNe, vasatyAdau praveze naiSaidhikI, trikAla pUjAkaraNasAmagrI satyAM alpaM ekavAraM vA karoti, vasatyAdeH nirgamane AvazyakI akathane, jalakAyikAdi- tapaH-svAdhyAya-saMvibhAgAn zaktau satyAM alpaM alpaM kuryAt, pariSThApane hastazatAdAgamane veryApathikI apratikramaNe, niyame sati devagurUn na vandeta, jJAnabhaNanaguNane AlasyaM ubhayakAlamupadheH apratyupekSaNe kapATAdIn apratyupekSyA'- kuryAta, darzana-sAdharmikavAtsalyaM na kuryAt, cAritrepramRjya udghATane sthagitakaraNe ca, apramRjya zarIraM kaNDUyane, mUlottaraguNeSu pramAdaM kuryAt, tapo-vinaya-vaiyAvRtyAdi na kASThapIThaphalakAdikamapramArNya grahaNamocane, upavizya kuryAt, dravyAdinAmabhigrahagrahaNaM na kuryAt, abhigrahe grahaNe pratikramaNaM karaNe, ubhayakAlamupAzrayapramArjanAnantaraM puAM sati tadbhaGge, eteSu sarveSu prAyazcittam / 86 noddharaNe, puruSasya sAntaraM nirantaraM vA strIparze striyaH sAntaraM dravya-kSetra-kAla-bhAva-purUSa-pratisevanAyAH bhedAt nirantaraM vA puruSasparza, pRthvIkAyAdInAM saGghaTTane, vamane, prAyazcitteSu bhedaH / akAlasaJjJAyAM, bhojanAnantaraM guruvandana-pratyAkhyAnayoH dravya-kSetra-kAlAnAm svarUpam / akaraNe divA zayane, pauruSImabhaNitvA zayane- bhAva-pUruSayoH svarUpam / ityAdipauSadhavratAticArANAM prAyazcittam / pratisevanAyAH catuSpakArAH tathA kalpasya caturvizatiH bhedaaH| 90 niyame sati akAraNe atithisaMvibhAgamakaraNe, parvatithau dAna-tapaH-kAla prAyazcittAnAM dvau dvau bhedau / pratyAkhyAnasya niyame sati pratyAkhyAnasyA'karaNe niyame zrutavyavahAraM Azritya navavidhaM tapaH / asatyapi atithisaMvibhAgaM tapazca namaskArasahitAdi akaraNe navadhA ApattitapaH / tapaHkartuH nindA-vighnA'-ntarAyakaraNe, pAkSikopavAsaM, gurupakSa-laghupakSa-laghukapakSeSu navadhA dAnatapaH / 95 cAturmAsikaSaSThaM, sAMvatsarikA'STamamakaraNe, granthisahitAdi- varSAdikAlaM Azritya dAnatapasAm bhedAH / namaskArasahitAdInAm bhaGge,divasacarimapratyAkhyAnasyA'karaNe, dAnatapasAM ekAzItinAM bhedAnAM yantraH / 100 akAraNe bhane prAyazcittam / 84 kiyadbhyaH namaskArasahitAdipratyAkhyAnebhyaH upavAso pratikramaNaM kurvati sati, kAyotsarge guroH pUrvaM kAyotsarga bhavati ? / pArayati sati gurau kAyotsargakaraNe pazcAtkAyotsargakaraNe, pariziSTam - 1 mUlagAyAnAm pUrvArdhAttarArdhayoH 102 ghoTakAdidoSaduSTaM kAyotsargakaraNe, pramANAt alpa adhikaM akArAdikramaH / 104 vA karaNe, nidrA''lasyAdinA kAyotsargA'karaNe, vandanakaM / pariziSTam - 2 avAntaragAthAnAm akArAdikramaH / 107 m m4 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgaNAdhIza-AcAryazrIdharmaghoSasUriracitaH savRttiH saDDha-jIyakappo (zrAddhajItakalpaH) zuddhi-patrakam pRSTha: paMkti: azuddha: zuddhaH pRSThaH paMktiH azuddhaH zuddhaH 10 ruktA ruktA | 71 17 vanaspiti vanaspati SavidhA SavidhA 71 18 tairagarhitairacitaira tairagarhitairacittaira sakSepArtha: sakSepArthaH 17 kukuDyaNDaka kukkuDyaNDaka AcAryadInAma AcAryAdInAma 79 20 saMsaktacita saMsaktAcitta rupeti rupaiti abhinibodhi Abhinibodhi buddhayA buddhyA 78 22 rasagRddhayA rasagRddhyA 27 7 zuddhayA zuddhyA 76 27 pazcAtApinozca pazcAttApinozva 39 19 vAsakaM vAsaraM 98 11 pANmAsikAkhyo pANmAsikasUtre'vantya sUtre''vantya pasamAsikAkhyo 46 6 pitA pitRNAM 98 16 jaghanyamadhyama madhyamajaghanya 47 23 uddiSTodezam uddiSToddezam - mekAzanam -mekAzanam sacittAcita sacittAcitta 99 23 / 7 aGkA / aGkA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha- jIyakappo / ...1... NamotthuNaMsamaNassa bhagavao mahAvIrassa ||shrii Atma-kamala-vIra-dAna-prema-rAmacandra-bhadraMkara-kuMdakuMdasUrisadgurubhyo namaH / / AcAryazrIdharmaghoSasUriracitaH savRttiH zrAddha - jiitklpH| zrIvIraM sagaNadharaM natvA zrutadharamunIn gurU~zca mudA / zrAddhajanajItakalpaM vivRNomi svaparahitakRtaye / / 1 / / iha zrAvakajanaprAyazcittapratipAdakA vividhasAmAcAryabhiprAyeNAnalpA jItakalpAH santi / teSu ca kvacidvistareNa kvacit sakSepeNa prAyazcittAnyabhidhIyante / tatra (prAyazcitteSu) ca pUrvAcAryaparamparAgatAmnAyena nAnAticArAnAzritya puruSAdyaucityena kA'pi kvA'pi prAyazcittApattiruktA / pratidinaM ca kasya sAmastyena tadavagAhanasAmarthya bhavet ? tataH kiM kutra tapo bhavati ? kathaM ca samyak zuddhirbhavatIti vyaamuhyntyntevaasinH| atasteSAM sukhena prAyazcittapratipattaye paramaguruzrIdharmaghoSasUripAdAH samastazrAddhajItakalpAnAmupaniSatkalpaM kalpavyavahAranizIthayatijItakalpAnusAreNa zrAddhajItakalpaM kRtavantaH / ayaM ca yogyAnAmeva vineyAnAM pradeyo nA'yogyAnAm / tatra yogyA ye ratsaMvegataraGgiNItaraGgaprakSAlitAntaramalAH samastasiddhAntArNavapArINAH pariNatavayasaH sArvapathInapratibhAprAgbhArasArasvAntAH satatamutsargApavAdagocarAcAracaturAzcirapravrajitAH / ye tvetadviparItAH titiNikAdayazca te'yogyAH / yaduktam - 'titiNie calacitte gANaMgaNie a dubbalacaritte / rAyaNiapAribhAsI vAmAvaTTe a pisuNe aN|| (bR0ka0 762, ni0bhA0 6198) titiNiko muhurmuhurmandamandasvaraM jhasanazIlaH, calacitto bhASAgatyAdibhizcaJcalaH, gANaGgaNiko yaH SaNmAsAntargaNAd gaNaM saGkrAmati sa gANaGgaNikaH, yo dhRtivIryaparihINo darzanajJAnAdipuSTAlambanaM vinA mUlottaraguNaviSayAnaparAdhAn pratisevate sa durbalacaritraH, rAtniko ratnAdhika AcAryAdistaM pratyavajJAvacanAdibhiH paribhASate yaH sa rAtnikaparibhASI, vAmAvartta AdiSTakAryaviparItakArI, pizunaH alIkAnItarANi vA paradUSaNAni bhASate yaH sa pishunH| eteSAmayaM na dAtavyo, yataH'Ame ghaDe nihittaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / ia siddhaMtarahassaM appAhAraM viNAsei' / / (ni0bhA0 6243) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo ato yogyAnAmeva dAtavyaH / atha ca sarvANyapi zAstrANi maGgalAbhidheyaprayojanasambandhapratipAdanapurassarANyeva praNIyanta iti prastutazAstrasyAdau zAstrakRt maGgalAbhidheyanayojanAnAM sAkSAdabhidhAnAya sambandhasya saMsUcanAya cemAmAdigAthAmAha kayapavayaNappaNAmo jIyagayaM saDDhadANapacchittaM / saparahiadhAraNaTThA jahAsuaM kiMpi japemi / / 1 / / vyAkhyA- kRtapravacanapraNAmo'haM jItagataM zrAddhadAnaprAyazcittaM kimapi jalpAmIti kriyaasmbndhH| prakarSaNa parasamayApekSayA yathAvasthitabhUribhedaprabhedairucyante jIvAjIvAdayaH padArthA anenAsminveti pravacanam sAmAyikAdibindusAraparyantaM mukhyataH zrutajJAnam / upacArAt tatropayuktazcaturvidhaH saGgho'pi / kRtaH pravacanasya, manasA tattadguNacintanAdirUpo vAcA taduccAraNAdisvarUpaH kAyena bhUmau zirolaganAdilakSaNazca praNAmo yena sa tathA / etena zAstrakRnmaGgalamabhidadhe / jItagataM jItavyavahArAnupraviSTaM, zrAddhadAnaprAyazcittaM zrAddhAnAM zramaNopAsakAnAmaticAraucityena dAnayogyaM pApaM chinattIti pApachit / athavA prAyaH cittaM jIvaM mano vA'ticAramalamalinaM zodhayatIti prAyazcittam / yaduktam - 'pAvaM chiMdai jamhA pAyacchittaMti bhaNNae tamhA / pAeNa vAvi cittaM visohae teNa pacchittaM' / / (vya0sU0 35) ArSatvAt prAkRtena pacchittaM / kimapi kiyanmAnaM, na sarvaM sAmastyena zrAddhAticAravizeSaprAyazcittAnAM prakAzanAsAmarthyAt / jalpAmi pratipAdayAmItyetenAbhidheyamAha / prayojanaM dveghAkartuH zrotuzca / dvayamapi dvidhA - anantaraM paramparaM ca / tatrAnantarAbhidhitsayA''ha - kimarthaM ? 'saparahiadhAraNaTTa' tti / svaparahitadhAraNArthAya / svaparayorhitaM tacca avabodhena zubhodarka lakSaNe taddhAraNaM ceti vA smaasH| etena kartuH zrotuzcAnantaraM prayojanamuktam / paramparaM punarubhayorapi prAyazcittapadAnAM yAthAtathyapravarttanena paramparayA niHzreyasAvAptirbhavatIti svayamabhyUhyam / sambandhastu prAyazcittapadajJAnamupeyamidaM zAstraM tasyopAya ityevamupAyopeyalakSaNaH sAmarthyAdavaseyaH / katham ? yathAzrutaM zrutasyanizIthAderanekazrAddhajItakalpalakSaNasya svagurusampradAyAgatasya cAnatikrameNa / yathA teSUktaM tathaiva, na svamanISikayeti gAthAkSarArthaH / iha pravacane paJca vyavahArAH procyante, teSu vyavahAreSu jItavyavahArAnusAreNaivAtra prAyazcittapadAni kthyissynte| te cAmI paJca vyavahArA Agama-zrutA-''jJA-dhAraNA-jItAkhyAH / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...3... , 'Agama-sua-ANA - dhAraNA ya jIe a paMca vavahArA' iti vacanAt / eteSAM ca parasparamayaM vizeSaH / tathAhi - AgamavyavahAriNastAvat SaGavidhAH, tadyathA - kevalino, manaH paryAyajJAnino - 'vadhijJAninazcaturdazapUrviNo, dazapUrviNo navapUrviNazca / 'kevala - maNo - hi - caudasa-dasanavapubvAI paDhamittha' iti vacanAt / atra yadA kevalI prApyate tadA tasyA'gre prAyazcittaM gRhyate, tadabhAve manaHparyavajJAninaH pArzve evaM pUrvapUrvAbhAve uttarottarasyAntike prAyazcittamaGgIkriyate yAvannavapUrviNaH pArzve iti / te ca kevalyAdayo jAnAnA apyAlocakamukhena tadaparAdhapadAni zRNvanti, na tu svayameva jJAtvA prAyazcittaM ddte| evameva mAnabhraMza nirmAyatA - ''rAdhanAdibhAvAt / tato nirmAyitayA''locite prAyazcittaM dadate / samAyatayA tu svAparAdhapadA'nAlocane'nyasya pArzve Alocayeti kathayanti / Alocite'pi ca samyag pratyAvRttasyaiva prAyazcittaM dadate, nA'nyasya / vismRtaM tu smArayati na tu gopitaM, niSphalatvAditi / vakSyati ca -- 'kahehi savvaM jo butto 0 ' ' ( asya granthasya mUlagAthA 29 ) " 'na saMbharei je dose0 ' ' ( asya granthasya mUlagAthA 30 ) ityAdi / 1 / zrutavyavahAriNazcASTa sapta -- paJca - - catu - stri - dvyekArddhapUrviNa ekAdazAGgadhAriNo / zrutavyavahArazcA nizIthakalpavyavahAradazAzrutaskandhapaJcakalpAdyazeSazrutasUtrArthAbhijJAzca cArAGgAdInAmaSTamapUrvAntAnAmeva / yaduktam - 'AyArapakappAI sesaM savvaM suaM viNiddiTTha' ' miti / atrAha kazcid - kathamaSTamapUrvAntameva zrutaM navamapUrvAdInAmazrutatvam ? atrocyateAgamyante- paricchidyante'tIndriyAH padArthA yena sa Agama iti vyutpatternavamapUrvAdInAM zrutatvAvizeSe'pi kevalajJAnAdivadatIndriyArtheSu viziSTajJAnahetutvena sAtizayatvAdAgamatvenaiva vyapadezaH / zeSazrutasya tu nAtIndriyArtheSu tathAvidho'vabodhastato'smin zrutavyavahAraH / te ca zrutavyavahAriNo'parAdhapadAni zRNvanto mayA'nAbhogAdinA samyag na zrutaM punarAlocayetyAdyuktvA trirAlocanAM dApayanti / sadRgAlocane'parAdhaniSpannaM prAyazcittaM dadate'nyathA mAyAniSpannamaparAdhaniSpannaM ca prAyazcittadvayaM dadate / idAnIM cAgamavyavahAriNAmabhAve samayAnusAreNotkRSTatamazrutAnAM zrutavyavahAriNAM sannidhAvAlocyate / 2 / - SaT - -- AjJAvyavahArastu kAvapi gItArthAcAryau samyagadhigatAzeSasUtrArthI kSINajaGaghAbalau davIyodezavAsinau paraspareNopAntamAgantumakSamau tayorekaH prAyazcittaM jighRkSuragItArthaM matidhAraNAkuzalaM sandiSTavastunayanasamarthamAgamabhASayA gUDhAnyaparAdhapadAni kathayitvA mandamedhasaM punaH ziSyaM tAni likhitvA vA samarpya dvitIyAcAryasamIpe prasthApayati / so'pi gUDhapadaiH prAyazcittaM kathayitvA likhitvA vA samarpya preSayati / eSa AjJAlakSaNastRtIyo vyavahArastaduktaM- 'desaMtaraThiyANaM gUDhapayAloyaNA ANa'' tti / 3 / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha - jIyakappo dhAraNAvyavahArastu saMvignena gItArthenAcAryeNa dravyakSetrakAlabhAvapuruSapratisevanA avalokya yatrAparAdhe yat prAyazcittaM dattaM tadRSTvA'nyo'pi teSveva dravyAdiSu tAdRze vA'parAdhe tadeva prAyazcittaM datte eSa dhAraNAvyavahAraH / athavA vaiyAvRttyakarasya gacchopagrahakAriNaH sarddhakapatervA pravartakasya saMvignasya dezadarzanasahAyasya vA'nekazaH kRtakAryasya samastachedazrutadAnA'yogyasya sAnugraho guruH kAniciduddhRtAni prAyazcittapadAni kathayati / sa tAnyavadhAryoddhRtapadAlocanAM dadAti, sa dhAraNAvyavahArastaduktam'gIyattheNaM dinnaM suddhiM avadhAriUNa taha ceva / ditassa dhAraNA taha uddhiapayadharaNarUvA ya' / / (puSpamAlA (upadezamAlA) 361, pravacana sAro0 858) / 4 / paJcamastu jItavyavahAraH / yeSvaparAdheSu pUrvamaharSayo bahunA tapaHprakAreNa zuddhiM kRtavantasteSvaparAdheSu sAmprataM dravyakSetrakAlabhAvAn vicintya saMhananAdInAM ca hAnimAsAdya taducitena kenacittapaHprakAreNa gItArthAH zuddhiM nirdizanti tatsamayabhASayA jItamucyate / athavA yadyatra gacche sUtrAtiriktaM nyUnaM vA kAraNataH prAyazcittaM pravartitaM tajjItaM tasya vyavahAro jItavyavahArastaduktam'davvAiM ciMtiUNaM saMghayaNAINa haannimaasjj| pAyacchittaM jIaM rUDhaM vA jaM jahiM gacche' / / 1 / / tathA- 'vattaNuvattapavatto bahuso Asevio mahANeNaM / eso a jIakappo paMcamao hoi nAyabo' / / 2 / / __ (vya0sU0 4502, jI0bhA0 675) vRttaH pAtrabandha-granthidAnAdika ekadA navo jAtaH, tato'nuvRttaH puruSAntaraM yAvat, tataH pravRttaH puruSapravAheNAta evAsevito mahAjanena bahuzrutanivahena / bhASyakRtA'pyuktam'vatto nAmaM ikkasi aNuvatto jo puNo biiavAraM / taiavAraM pavatto supariggahio mahANeNaM' / / __ (vya0sU0 4503) 'bahuso bahussuehiM jo vatto na ya nivArio hoi / vattaNuvattapamANaM jIeNa kayaM havai eyaM' / / (vya0sU0 4523) eSa jItakalpaH paJcamo vyavahAro bhavati jJAtavyaH / 5 / iha paJcasu vyavahAreSu satsu AgamavyavahAribhya eva prAyazcittamAdeyam / AgamavyavahAriNo hyatizayinaH saMklizyamAnaM vizuddhyamAnamavasthitapariNAmaM vA jJAtvA zrutAdadhikaM hInaM tanmAtraM vA tAvaddadati yAvatA zuddhyati, na zrutamanurudhyante / / tadabhAve zrutavyavahAribhyo grAhyaM, te hi zrutamanuvarttamAnA iGgitAkAranetravaktravacanavikArairbhAvasavegAdyamupalakSya trIn vArAnAlocanAM kArayitvA parikuJcitamaparikuJcitaM vA jJAtvA zrutoktaM prAyazcittaM dadati / tathAvidhAsannazrutadharAbhAve AjJAvyavahAreNa dUrasthAnAmapi gItArthAcAryANAM pArthAt prAyazcittamAnAyitavyam / teSAmapyabhAve zrutadharapAvidhAritaprAyazcittapadebhyo dhAraNAvyavahAribhyo grAhyam / te ca dvaye'pi zrutoktapradatvAt zrutavyavahArakalpA eva / sarveSAM caiSAmaprAptau jItena vyavahAraH / jItaM-zrutoktApattito hInamadhikaM vA paramparayA''cIrNaM tena vyavahAraH / ayaM ca yAvattIrthaM bhavatIti / asya ca jItakalpasya vivaraNaM saGakSepeNa ca vidhaasyte| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo tato'tra gAthAnAmakSarArtha eva jJAtavyaH / zabdavyutpattiH saMskArazca svayameva jJAtavyau, kevalasya samudAyArthamAtrasyAtra kathanAt / tathA sUtre sAmastyena sAkSAdanuktamapi cazabdAdisUcitaM kiJcit vizeSArthajAtaM bhaNiSyate / yato bhavati hi kvacit sUtre sAkSAdanuktasyAnyathoktasya vA'rthavizeSasya pratipattiH prAkRtatvAt / 1 / kvApi sUcAmAtrakRtatvAt sUtrasya / 2 / kvApyupalakSaNavyAkhyAnAt / 3 / padaikadeze padasamudAyopacArAt / 4 / vibhaktivyatyayAt / 5 / vacanavyatyayAt / 6 / liGgavyatyayAt / 7 / vibhakterlopAt / 8 / kriyAdhyAhArAt / 9 / sambhavaccazabdAdhyAhArAt |10|hvaa / 11 / 'nusvAra / 12 / dvirbhAvAnAM yathaucityena bhAvAbhAvAbhyAM / 13 / bahuvacanaprayoge'pi dvivacanasya karaNAt / 14 / SaSThIsthAne'pi caturthyA vyAkhyAnAt / 15 / akAraprazleSAt / 16 / evamanyebhyo'pi 'prAkRtaM bahula'' mitivacanAllabdhebhyaH pUrvavidvajjanapratipAditebhyo'vizeSalakSaNebhyaH sUtre sAkSAdanabhihitApi vivakSitArthasaGgatividhayeti / tathA zrImaduttarAdhyayanabRhadvRttAvapyuktam- 'kvacit sautryA zailyA kvacidadhikRtaprAkRtavazAt, kvaciccArthApattyA kvacidapi samAropavidhinA / kvaciccAdhyAhArAt kvacidavikalaprakramabalAdiyaM vyAkhyA jJeyA kvacidapi tathA''mnAyavazata' / / 1 / / iti / atha granthakRt pratijJAtanirvAhaNAya sakalagranthavaktavyArthasaGgrahaparAM dvAragAthAmAha AloaNa dijja kayA kassa kahaM keNa ka iha dosaguNA / dANAdANe vA kiM AloaNiaM pachatta-phalaM / / 2 / / vyAkhyA-AlocanAdIni dvAdaza dvArANi bhavantIti kriyAsambandhaH / 'AloaNa' tti / pUrvamAlocanA khAparAdhaprakAzanarUpA yena vidhinA vidhIyate, yathA ca samyaganAlocakasya sazalyatvena na zuddhiH tadviparItasya ca zuddhistadvaktavyam / 1 / tathA kadA kasmin kiyati vA kAle AlocanAM dadyAt / 2 / tathA kasya kIdRzasya guroH pArthe / 3 / tathA kathaM kena prakAreNa, RjutvAdinA / 4 / tathA kena kIdRzena ziSyeNAlocanA pradAtavyeti ca vAcyam / 5 / tathA ke ihAlocanAyAM doSAH / 6 / ke guNA iti cAbhidhAtavyam / 7 / tathA'gItArthasya pArzve AlocanAyA dAne ye doSA bhavanti te vakSyante / 8 / tathA gItArthasyApi purato lajjAdibhiH samyagAlocanAyA adAne ye doSAH samyag dAne ca ye guNAste abhidhAsyante / 9 / kiM vA''locanIyaM-mUlottaraguNAdiviSayamaparAdhajAtamiti vAcyam / 10 / tathA prAyazcittamaticArAnurUpaM tapaHpradAnam / 'pacchitta' / tti prAkRtatvAt iSTarUpasiddhiH / 11 / phalaM samyagAlocitAticArAnurUpaprAyazcittapratipattyAdinA paramArthaprasiddhirUpaM ceti dvAdazaM dvAraM vaktavyam / 12 / ayaM ca dvAragAthAsakSepArthaH / vistarArthastu yathAsthAnamabhidhAsyate / / 2 / / atha 'yathoddezaM nirdeza'' iti prathamAlocanAdvAramucyate / tatra yena vidhinA''locanA pradIyate tAmAha - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo AloyaNA sapakkhe caukannA iha chakanna parapakkhe / saMviggabhAvieNaM dAyaba vihIi jaM bhaNiaM / / 3 / / vyAkhyA-AlocanA svAparAdhaprakAzanarUpA guroH purataH puruSAdinA dAtavyeti smbndhH| kathambhUtA ? ityAha- 'sapakkhe caukanna' tti / puruSaH puruSasyAlocanAM dadAti strI striyAzca tadA svapakSastasmin svapakSe puruSAdau gurau puruSAdikamAlocanAdAyakamAzritya catuSkarNA-dau guroH karNoM dvau cAlocanAdAyakasyeti caturNAmeva karNAnAM bhAvAt / punaH kathambhUtA ? ityAha'iha chakanna prpkkhe'| tti / iha pravacane-zrIjinAgame, na tu paratIrthikagrantheSu, yata evaMrUpasyavakSyamANasUkSmadoSaparihAraprAvINyastha teSvasadbhAvAt / yadA strI puruSasyAlocanAM dadAti, puruSaH striyA vA tadA parapakSastasmin parapakSe puruSAdau garau svyAdikamAlocanAdAyakamAzritya SaTkarNA dvau guroH karNo dvayoH stryAdikayorAlocakayozcatvAra iti SaNNAmeva karNAnAM sadbhAvAt / yataH sUtre tajjAtIyadvitIyayuktasyaiva yoSidAderAlocanAdAnamanujJAtaM, na tvekAkinaH tathAtmaparobhayasamudbhavadoSasambhavAt ajJAtasvarUpANAM kimetau pracchannamAlocayata iti zaGkAbhAvAcca / kIdRzena ziSyeNa dAtavyA ? ityAha- 'saMviggabhAvieNaM' ti / saMvigno mokSAbhilASI bhAvitaH zrIjinAgamavAsitAntaHkaraNaH, saMvignazcAsau bhAvitazceti vigrahaH tena / kathamityAha-vidhinA RjutvAdinA caturthadvAre-'jaha bAlo jaMpato' (asya granthasya mUlagAthA 13) ityAdivakSyamANalakSaNena IryApathikIpratikramaNazodhisandezanAdyarthamukhavastrikApratilekhanavandanakapradAnAdilakSaNena zAstrAntaraprasiddhena vA / yastu vidhinA nAlocayati kintu lajjAdibhiH svapApAni gopAyati tasya zuddhirna bhavati / 'jaM bhaNiaM' ti / yataH kAraNAd bhaNitaM sUtre ca vakSyamANamevaM rUpaM pratipAditaM vidyate / / 3 / / kiM tad bhaNitamityAha - na hu sujjhaI sasallo jaha bhaNi sAsaNe dhuarayANaM / uddhariasabasallo sujjhai jIvo dhuakileso / / 4 / / ___ (vya0sU0 229) vyAkhyA-huzabdasyaivakArArthatvAt na hu naiva zuddhyati aticAramalasamudbhavakAluSyavirahito na bhavatyeva / ka ? ityAha -sazalyaH saMyamazarIropaghAtakAritvAt zalyamiva zalyam-aticArajAtaM tato lajjAdibhiranAlocitena zalyena saha vartata iti sazalyo, jIva iti gamyate / kuta evamucyata ? ityAhayathA yena hetunA bhaNitaM pratipAditaM zAsane pravacane, keSAm ? ityAha dhUtarajasAM vidhUtasamastakarmaNAM jinendrANAmityarthaH / kiM bhaNitam ? ityAha- uddhRtasarvazalyo jJAnAdiviSayA'zeSasUkSmabAdarAticAraprakaTanena samutkhAtA'khilabhAvazalyaH zuddhyati sakalAparAdhapadodbhUtakAluSyApanayanena nirmalo bhavati jIvaH / vizeSaNadvAreNa hetumAha- dhUtaklezo vidhUtakaSAya ityarthaH / kaSAyA hi karmopAdAnasyAvikalaM kAraNaM teSu ca satsu na kathaJcanApyAtmanaH samyag niHzalyatA zuddhizca syAditi gAthArthaH / / 4 / / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM sati yadvidheyaM tadAha vyAkhyA 'taM' * - saDDIko - taM na khamaM khupamAo muhuttamavi ciTThiuM sasalleNaM / AyariapAyamU gaMtUNa samuddhare ti / tasmAddhetorna kSamaM - na yujyate 'pamAo' tti / dakAralopAt pramAdataH pramattatAvazAt na tu tAdRggurvaprAptyAdinA, muhUrttamapi kSaNamapi sthAtuM sazalyena anAlocitAticArapadena kintu tatkAlamevAcAryapAdamUle gatvA samuddharet svamanaH koTarAt karSayet prakAzayedityarthaH / kimityAha - zalyaM prabalarAgadveSAdikRtaM svakarma, niHzalyo bhavediti bhAvaH / / 5 / / atha kadA dadyAd ? iti dvitIyadvAramAha sallaM / / 5 / / (ni0 bhA06309 ) pakkhiya cAummAse varise vukkosao a bArasahiM / niamA AloijjA gIAiguNassa bhaNiaM ca / / 6 / / - ...... vyAkhyA - pAkSike caturmAsake vArSike vA parvaNi tAvadyAvadutkarSato dvAdazabhirvarSairvA nizcayenA''locayet gItAdiguNayuktasya sUtrArthavettRtvAdiguNagaNagariSThasya asAdhAraNavizeSaNAd guroH pArzve iti gAthAkSaragamanikA / ayamatra bhAva: 'gIattho kaDajogI' ' ( asya granthasya mUlagAthA - 8 ) ityAdi - gAthAvakSyamANAsAdhAraNagItArthAdiguNayuktagurusAmagryAM pAkSike Alocayet / tatra gurusAmagryabhAvAdinA kenacit kAraNenA''locanAyA apradAne caturmAsake, tatrA'pi tadadAne vArSike vA parvaNi AlocanIyam / evaM tAvadyAvadutkarSato dvAdazabhirvarSeH utkarSato dvAdaza varSANi pratIkSya gItArthaguroH purata AlocanIyaM, na punargItArthAdiguNarahitasya pArzve AlocanAdAnaM yuktam / tatra pratyutApAyasambhavAt bahunApi kAlena bahutarakSetragamanenApi ca sadguNaguroH samIpa evA''locanAdAnasyA'nujJAtatvAt / bhaNitaM caitadarthaprakAzanasUtre / / 6 / / kiM bhaNitam ? ityAha salluddharaNanimittaM khittaMmi ya satta joyaNasayAiM / kAle bArasa varisA gIatthagavesaNaM kujjA / / 7 / / - vyAkhyA - zalyoddharaNanimittaM pUrvoktasvarUpasya zalyasya prakAzanAya, kSetre ityatra paJcamyarthe saptamI / tataH kSetrataH kSetramAzritya sapta yojanazatAni / kAle ityatrApi saptamyAH paJcamyarthavyAkhyAnAt kAlataH kAlamAzritya dvAdaza varSANi gItArthasya chedagranthasUtrArthAbhijJasya, upalakSaNatvAt saMvignAdiguNasya gurorgaveSaNam anveSaNaM kuryAt iti gAthArthaH / bhAvArthastvayaM-sa - samyagAtmanaH zuddhiM kartukAmena gItArthAdiguNopetasyaiva gurorAlocanA pradAtavyA / tAdRzazced gurustatra kSetre pratyAsannakSetre vA nApyate tadA tAdRggurunimittaM dUraM dUrataraM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo | ...8... | vA tAvad gantavyaM yAvat sapta yojanazatAni / tathA pAkSike caturmAsake vArSika vA gItArthAdiguNAnvitasya gurorAlocanA pradAtavyA / vArSika'pi yadi tAdRzo gururna prApyate tadA tAvatkAlaM pratIkSaNIyaM yAvatA sadguroravAptiH syAdutkarSato dvAdazA'pi varSANi pratIkSeta / na ca tathA'pyagItArthasyAntike AlocanAM dadyAt kasyacanApi guNasyAbhAvAt pratyutAnarthasambhavAt / yaduktam - 'nAsei agIattho cauraMga sabbaloasAraMgaM / naTuMmi cauraMge na hu sulaha hoi cauraMga' miti / / (vya0sU0 1707) atha kasyeti tRtIyadvAramabhidhitsurAha - gIattho kaDajogI cArittI taha ya gAhaNAkusalo / kheano avisAI bhaNio AloyaNAyario / / 8 / / vyAkhyA- gItArthAdiguNayukta AlocanA''cArya AlocanApradAnayogyo gururbhavatIti kriyAsambandhaH / gItArthaH adhItAcAraprakalpanizIthAdizrutasUtrArthaH / yaduktam'gIaM bhannai suttaM attho puNa hoi tassa vakkhANaM / gIeNa ya attheNa ya saMjutto hoi giiattho||| (gAthAsahasrI 247) iti / kRtayogI nAma sUtropadezena mokSAvirodhI kRtaH abhyasto yo yogo manovAkkAyavyApArAtmako vividhaSaSThASTamAditapodhyAnAdirUpo vA sa kRtayogaH, sa yasyA'stIti sa kRtayogI vividhazubhadhyAnatapovizeSaiH parikarmitAtmazarIra ityarthaH / cAritrIti niraticAracAritravAn / tathA grAhaNAkuzalaH grAhaNA nAma bahvIbhiryuktibhirAlocanAdAyakAnAM vividhaprAyazcittAdividheraGgIkaraNaM tatra kuzalaH / khedajJaH khedo nAma prAyazcittAdividhiviSayaH parizramo'bhyAsa iti yAvat taM jAnAtIti khedajJaH prAyazcittavidheH samyag jJAtetyarthaH / aviSAdI mahatyapyAlocakasya doSe zrute na viSAdavAn pratyutAlocanAdAyakasya tattannidarzanagarbhavairAgyavacanairutsAhaka ityarthaH / / 8 / / punarAlocanAcAryasyaiva vizeSaguNasvarUpamAha AyAravamAhArava vavahArubIlae pakubI a / aparissAvI nijjava avAyadaMsI gurU bhaNio / / 9 / / (vya0sU0 520) vyAkhyA-AcAravAn AcAro jJAnAcArAdirUpaH paJcaprakAraH so'syAstItyAcAravAn 1, AdhAravAn AlocitAparAdhAnAmAsAmastyena dhAraNamAdhAraH so'syAstItyAdhAravAn, AlocakenAlocyamAnaM yaH sarvamavadhArayati sa AdhAravAnityarthaH 2, vyavahAravAn prarUpaNAdiprakAreNa vyavahriyate'parAdhajAtaM prAyazcittapradAnato yena sa vyavahAraH AgamAdikaH paJcaprakAraH pUrvoktasvarUpaH so'syAstIti vyavahAravAn, yaH samyagAgamAdivyavahAraM jAnAti, jJAtvA ca samyak prAyazcittapradAnato vyavaharati sa vyavahAravAnityarthaH 3, apavrIDakaH apagatA brIDA'syetyapavrIDaH, apavrIDaM kurute'pavrIDayati, apavrIDayati lajjAM mocytiitypvriiddkH| AlocakaM lajjayA'ticArAn samyaganAlocayantaM sarvathA gopAyantaM vA yo vicitramadhurAdivacanaprayogaiH paramasaMvegasAraistathA kathaJcanApi vakti yathA sa lajjAmapahAya Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo samyagevAlocayati so'pavrIDakaH 4, prakurvI 'kurva' / ityAgamaprasiddho dhAturasti yasya vikurvaNeti prayogaH / prakurvatItyevaMzIlaH prakurvI / kimuktaM bhavati-AlocakenAlociteSvaparAdheSu yaH samyak prAyazcittapradAnata Alocakasya vizuddhimupajanayati sa prakurvIti vizuddhiM kArayituM samartha ityarthaH 5, aparisrAvI na parisravatItyevaMzIlo'parisrAvI-gopyamagopyaM vA''locakenAlocitamaticArajAtaM yo'nyasmai na kathayati so'parisrAvIti bhAvaH 6, 'nijjava'' tti / niryApo-nizcitaM yApayati prAyazcittavidhiSu yApyamAlocakaM karoti-nirvAhayatIti yAvaditi niryApaH / acpratyayaH / aparAdhakArI yathoktaprAyazcittaM kartumasamartho yathA nirvahati tathA prAyastaducitaprAyazcittapradAnataH prAyazcittaM kArayati sa niryApaka iti bhAvaH 7, tathA apAyadarzI ihalokApAyAn paralokApAyA~zca darzayatItyevaMzIlo'pAyadarzI / kimuktaM bhavati-yaH samyag nAlocayati pratikuJcitaM vA''locayati dattaM vA prAyazcittaM samyag na karoti tasya yadi tvaM samyag nAlocayiSyasi pratikuJcitaM vA kariSyasi dattaM vA prAyazcittaM samyag na pUrayiSyasi tataste bhUyAn mAsikAdiko daNDo bhaviSyatItyevamihalokApAyAn tathA saMsAre janmamaraNAdikaM prabhUtamanubhavitavyaM durlabhabodhitA ca tava bhaviSyatItyevaM paralokApAyA~zca darzayati so'pAyadarzIti bhAvaH / 8 / evaM prakArA'STavidhaguNayukta eva 'gurU bhaNio'' tti gururbhaNitaH-kathita aalocnaadaanyogyH| Agama iti zeSaH / yadAha cA''gamaH'aTThahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arahati AloyaNaM paDicchittae, taM jahA-AyAravaM 1, AdhAravaM 2, vavahAravaM 3, uvvIlae 4, pakuvvae 5, aparissAvI 6, nijjavae 7, avAyadaMsI 8' iti (bhagavatIsUtraM, zatakaH 25, uddezakaH 7, sUtraM 799) / / 9 / / atha yadA samagraguNAlaGkRto gururna prApyate tadA kiM vidheyam ? ityAha - sugurUNa alArbhami Aloijja susaMjae / saMviggapakkhiANaM tu gIatthANaM ca aMtie / / 10 / / vyAkhyA- 'salluddharaNanimitta' (asya granthasya mUlagAthA 7) mityAdigAthoktaprakAreNa gaveSaNAyAM kRtAyAmapi sugurUNAM 'gIattho kaDajogI'' (asya granthasya mUlagAthA 8) ityAdigAthoktAsAdhAraNaguNayuktAnAmalAbhe asamprAptAvAlocanAM dadyAt / kaH ? ityAha- 'susNje| susaMyata upalakSaNatvAt zramaNopAsako'pi / keSAmantike ? ityAha- 'saMvignapAkSikANAM'' saMvignAzcAritriNasteSAM pakSaM pakSapAtaM sAhAyyaM kurvantIti sNvignpaakssikaaH| 'suddhaM susAhudhamma, kahei niMdai ya niyayamAyAraM / sutassiyANa purao, hoi ya sbobhraaynniio||| (upadezamAlA 515 ) 'vaMdai na ya vaMdAvai, kiyakammaM kuNai kArave neya / attaTThA na vi dikkhai, dei susAhUNa boheu' / / / (upadezamAlA 516) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha- jIyakappo ...10... ityAdyupadezamAlAdizAstrAntaroktasvarUpAsteSAM, kIdRzAnAm ? ityAha-gItArthAnAM cazabdasyaivakArArthatvena vyavacchedaphalatvAnnAgItArthAnAmantike samIpe / ____ ayamarthaH- saptayojanazatyAM dvAdazabhirvarSeca yadi tAdRggururna prApyate tadA saMvignapAkSikANAmantike Alocayena punaranAlocitAticAra evAvatiSThate, sazalyasyAnArAdhakatvAt / gaveSaNaM kurvANastvantarA'pi mRta ArAdhaka eva / yadvakSyati - 'AloyaNApariNao, sammaM saMpatthito gurusagAsaM / jai aMtarA u kAlaM, karei ArAhao so u||| (vya0sU0 232, ni0bhA0 6312) adhikapadamadhikAkSaraM vA'dhikArthasaMsUcakaM bhavatIti 'saMviggapakkhiANaM tu' ityatra tuzabdastadabhAve pazcAtkRta-sArUpi-prabhRtInAM pArzve'pyAlocanAM dadyAditi vakSyamANagAthoktazlokArthakramasUcanArtha iti gAthArthaH / / 10 / / atha saMvignapAkSikAdyabhAve kiM kartavyam ? ityAha - tayabhAvammi Aloe siddhe kAUNa mANase / ArAhaNA sasallassa jao natthitti Agame / / 11 / / __vyAkhyA-teSAM saMvignapAkSikAdInAmapyabhAve'prAptAvAlocayet svAparAdhapadAni prakAzayet / kiM kRtvA ? ityAha- siddhAn jJAnasaGkrAntAzeSatribhuvanavastUn mAnase kRtvA siddhsmkssmityrthH| kataH kAraNAdevaM vidhIyate ? ityAha-ArAdhanA A-sAmastyena rAdhanA-jJAnAdimokSamArgasya saMsiddhiH-pratipAlanA, sazalyasya anAlocitAticArajAtasya yataH kAraNAnnAsti na bhavatyevetyAgame, bhaNitamitizeSaH / iti gAthArthaH / / 11 / / atha sugurUNAmaprAptau pUrvagAthAsthatuzabdasaMsUcitena yena krameNa yeSAmantike AlocanA pradIyate taM krama saSTayannAha AyariyAi sagacche saMbhoiya-iaragIapAsatthe / sArUvI-pacchAkaDa-devayapaDimA-ariha-siddhe / / 12 / / (AlocanAgrahaNa vidhi prakaraNam 48, dra0sa0 50) vyAkhyA-svagacche AcAryAdau AcAryasamIpe, AdizabdAdupAdhyAyAdInAM vA pArzve AlocanA deyA / iyamatra bhAvanA - prAyazcittasthAnamApannena sAdhunA zrAddhena vA niyamataH prathamasvakIyAnAmAcAryANAM samIpe Alocayitavyam / teSAmabhAve upAdhyAyasya, tasyApyabhAve pravartinaH, tasyApyabhAve sthavirasya, tasyApyabhAve gaNAvacchedino vA samIpe AlocanA deyA / atha svagacche paJcAnAmapyabhAvastarhi kiM kAryam ? ityAha- 'saMbhoiya' tti / svagacche AcAryadInAmabhAve'nyasmin sAmbhogike ekasAmAcAryAdivati gantavyam / tatrApyAcAryAdikrameNAlocayitavyam / sAmbhogikagacche'pi paJcAnAmAcAryAdInAmabhAve 'iyara' tti / 1. mUlagAthA - 10 'saMviggapakkhiANaM tu' iti padaM draSTavyam / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ saDa- jIyakappo |...11... itaro'sAmbhogikaH saMvigna iti tasmin gantavyam / tatrA'pyAcAryAdikrameNaivAlocayitavyam / saMvignA'sAmbhogike gacche paJcAnAmabhAve 'gIya' / tti / padaikadeze padasamudAyopacArAd gItArthaH / etacca vizeSaNaM pArzvastha-sArUpya-pazcAtkRtAnAM trayANAmapi yojym| tatazcAyamartha :- pArzvasthasya gItArthasya samIpe Alocayitavyam / tasminnapi gItArthe pArzvasthe asati gItArthasya sArUpikasya pArzve saMyataveSasya gRhasthasya liGgamAtradhAriNa ityarthaH / tasminnapi gItArthasArUpike asati pazcAtkRtasya gItArthasya pArzve aalocyitvym| pazcAtkRtacaraNasya-parityaktacAritraveSasya gRhasthasya pArzve itiyAvat / pArzvasthAdInAM ca madhye yasya purata AlocanA dAtumiSyate tamabhyutthApya tasya purata Alocayitavyam / abhyutthApanaM nAma vandanakapratIcchanAdikaM pratyabhyupagamakArApaNA / abhyutthite vandanApratIcchanAdikaM prati kRtAbhyupagame pratikrAnto bhavennAnyathA vinayamUlatvAddharmasya / yaduktam - 'viNao sAsaNe mUla' (A0ni0 1216) mityAdi / atha te pArzvasthAdaya AtmAnaM hInaguNaM pazyanto nAbhyuttiSThanti tadA pArzvasthAdInAM niSadyAmAracayya praNAmamAtraM kRtvaa''locniiym| pazcAtkRtasya itvarasAmAyikAropaNaM liGgapradAnaM ca kRtvA yathAvidhi tadantike AlocanIyam / yadi pArzvasthAdiko'bhyuttiSThati tadA tenA'nyatra gantavyam / yena pravacanalAghavaM na bhavati / tatra ca gatvA tamApannaprAyazcittaM zuddhatapo vAhayati mAsAdikamutkarSataH SaNmAsaparyavasAnam / atha sa nAbhyuttiSThati zuddhaM ca tapastena prAyazcittatayA dattaM tatastatraiva tapo vahatIti / pArzvasthAdInAmapyabhAve yatra koraNTakAdau guNazIlAdau vA bhagavAn munisuvratasvAmyAdiH zrIvarddhamAnasvAmyAdi samavasRtastatra tIrtha karairgaNadharairbahUnAM bahUni prAyazcittAni dattAni tAni ca dIyamAnAni tatra tayA devatayA dRSTAni, tatastatra gatvA tatra ca samyaktvabhAvitadevatArAdhanArthamaSTamaM kRtvA tatra samyagAkampitAyA devatAyAH purato yathocitapratipattipurassaramAlocayati / sA ca prayacchati yathArha prAyazcittam / atha sA devatA kadAcit cyutA bhavet pazcAdanyA samutpannA tayA ca na dRSTastIrthakarastataH sA'STamenA''kampitA bUte mahAvidehe tIrthaMkaramApRcchya samAgacchAmi / tataH sA tenAnujJAtA mahAvidehe gatvA tIrthakaraM pRcchati pRSTvA ca samAgatya sAdhvAdibhyaH prAyazcittaM kathayati / tAsAmapi devatAnAmabhAve arhatpratimAnAM purataH svaprAyazcittadAnaparijJAnakuzala Alocayati / tatazca svayameva pratipadyate prAyazcittam / tAsAmapyabhAve prAcInAdidigabhimukho'rhataH siddhAnabhisamIkSya jAnan prAyazcittadAnavidhividvAnAlocayati / Alocya ca svayameva prAyazcittaM prattipadyate / sa ca tathApratipadyamAnaH zuddha eva, sUtroktavidhinA pravRtteH / yadapi ca virAdhitaM tatrApi zuddhaH prAyazcittapratipatteriti / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo ...12... atha paJcAnAmAcAryAdInAM prAguktAnAM kiJcitsvarUpaM vyavahArabhASyagAthAbhireva spssttiikriyte| tatra prathamamAcAryasvarUpamAha'suttatthatadubhaehi uvauttA nANadaMsaNacaritte / gaNatattivippamukkA erisayA huMti AyariyA' / / (vya0sU0944) vyAkhyA-ye sUtrArthatadubhayairupetA iti gamyate / tathA jJAnaM ca darzanaM ca cAritraM ceti samAhAro dvandvasteSu satatamupayuktAH kRtopayogAH / tathA gaNasya gacchasya yA taptiH sArA tayA vipramuktA gaNAvacchedaprabhRtInAM tattapteH samarpitatvAt, upalakSaNametat zubhalakSaNopetAzca / ye etAdRzA evaMvidhaguNopetA bhavanti te AcAryAH / te cArthameva kevalaM bhASante, na tu sUtramapi vaacynti| tathA coktam'suttatthaviU lakkhaNajutto gacchassa meDhibhUo ya / gaNatattiviSpamukko atthaM bhAsei Ayario' / / 1 / / (gAthAsahasrI 638) atha kiM kAraNamAcAryAH svayaM sUtraM na vAcayanti ? tata AhaegaggayA ya jhANe vuDDhI titthayara aNugiI guruyA / ANAthijjamii gurU kayariNamukkho na vAei / / (vya0sU0 945) vyAkhyA-sUtravAcanapradAnaparihAreNArthameva kevalaM vyAkhyAnayata AcAryasyaikAgratA ekAgramanaskatA dhyAne arthacintanAtmake bhavati / yadi punaH sUtramapi vAcayet tadA bahuvyagratvAdarthacintAyAmekAgratA na syAt / ekAgratayA'pi ko guNaH ? ityata Aha - 'vRddhiH'| ekAgrasya hi sato'rthacintayataH sUtrArthasya tatra sUkSmArthonmIlanAd vRddhirupajAyate / tathA tIrthakarAnukRtirevaM kRtA bhavati / tathAhitIrthakRto bhagavantaH kilArthameva kevalaM bhASante, na tu sUtraM nApi gaNataptiM kurvanti / evamAcAryA api tathAvarttamAnAstIrthakarAnukAriNo bhavanti / sUtravAcanAM tu prayacchatAmAcAryANAM lAghavamapyupajAyate / tadvAcanAyAstato'dhastanapadavRttibhiH kriyamANatvAd / evaM ca tasya tathAvarttamAnasya loke rAjJa iva mahatI gurutA prAdurbhavati / yadgurutAyAM ca pravacanaprabhAvanA / tathA AjJAyAM sthairyamAjJAsthairya kRtaM bhavati / tIrthakRtAmevamAzA pAlitA bhavatItyarthaH / iyaM hi tIrthakRtAmAjJA yathoktaprakAreNa mamAnukAriNA AcAryeNa bhavitavyamiti / ityasmAddhetukalApAd gururAcAryaH kRtaH RNamokSo yena sa kRtaRNamokSaH, tena hi sAmAnyAvasthAyAmaneke sAdhavaH sUtramadhyApitAstata RNamokSasya kRtatvAt sUtraM na vAcayati / uktamAcAryasvarUpamidAnImupAdhyAyasvarUpamAhasuttatthatadubhayaviU ujjuttA nANadasaNacaritte / niSphAyaga sIsANaM erisayA huMti ujjhAyA / / ( vya0sU0 946 ) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo | ...13...] vyAkhyA-ye sUtrArthatadubhayavido jJAnadarzanacAritreSUdyuktA upayuktAstathA ziSyANAM sUtravAcanAdinA niSpAdakA etAdRzA bhavantyupAdhyAyAH / uktaM ca - 'sammattanANasaMjamajutto suttatthatadubhayavihinnU / AyariyaThANajuggo suttaM vAei uvjjhaao||| (saM0pra0 692) atha kasmAt sUtramupAdhyAyo vAcayati ? ucyate-anekaguNasambhavAt / tAnevAha'suttatthesu thirattaM riNamukkho AyaI apaDibaMdho / pADicchA mohajao suttaM vAei uvjjhaao||| (vya0sU0 947) vyAkhyA-upAdhyAyaH ziSyebhyaH sUtravAcanAM prayacchan svayamarthamapi paribhAvayati sUtre'rthe ca tasya sthiratvamupajAyate / tathA anyebhyaH sUtravAcanApradAnena sUtralakSaNasya RNasya mokSaH kRto bhavati / tathA AyatyAmAgAmini kAle AcAryapadAdhyAse'pratibandho'tyantAbhyastatayA yathAvasthatayA svarUpasya sUtrasyAnuvarttanaM bhavati / tathA 'paaddicche| tti / ye'nyato gacchAntarAdAgatya sAdhavastatropasampadaM gRhaNate te pratIcchakA ucyante / te ca sUtravAcanApradAnenAnugRhItA bhavantIti vAkyazeSaH / tathA mohajayaH kRto bhavati, sUtravAcanAdAnavyagrasya sataH prAyazcittavisrotasikAyA abhAvAt / yata evaM guNAstasmAdupAdhyAyaH sUtraM vAcayet / / / uktamupAdhyAyasvarUpamadhunA pravartinaH svarUpamAha'tavaniyamaviNayaguNanihipavattayA nANadaMsaNacaritte / saMgahuvaggahakusalA pavatti eArisA huNti| / / (vya0sU0 948) vyAkhyA-tapo dvAdazaprabhedam, niyamA vicitrA dravyAdyabhigrahAH, vinayo jnyaanaadivinyH| tatazca taponiyamavinayAnAM guNAnAM nidhaya iva taponiyamavinayaguNanidhayasteSAM pravartakAH / tathA jJAnadarzanacAritreSUdyuktAH satatopayogavanta iti vAkyazeSaH / tathA saGgrahaH ziSyANAM snggrhnnm| upagrahaH teSAmeva jJAnAdiSu sIdatAmupaSTambhakaraNaM tayoH saGgrahopagrahayoH kuzalAH etAdRzA evaMrUpAH pravarttino bhavanti / yathocitaM prazastayogeSu sIdataH sAdhUna pravartayantItyevaMzIlAH pravarttina iti vyutpatteH / tathA cAha'saMjamatavaniyamesuM jo juggo tattha taM pavatteti / asahU a niyattaMtI gaNatattIllo pvttio||| (vya0sU0 949) vyAkhyA-tapaHsaMyamayogeSu madhye yo yatra yogyastaM tatra pravartayanti / asahA~zcAsamarthAMzca nivartayanti / evaM gaNataptipravRttAH pravartinaH / / uktaM pravartisvarUpam / samprati sthavirasvarUpamAha - 'saMviggo maddavio piyadhammo nANadaMsaNacaritte / je aDhe parihAyai te sAraMto havai thero' / / ( vya0sU0 950) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...14... saDa- jIyakappo vyAkhyA-yaH saMvigno mokSAbhilASI, mAIvitaH saMjAtamArdavaH, priyadharmA ekAntavallabhasaMyamAnuSThAno yo jJAnadarzanacAritreSu madhye yAn arthAn upAdeyAn anuSThAnavizeSAn parihApayati hAni nayati taM tAn saMsmArayan bhavati sthaviraH / sIdamAnAn sAdhUna aihikAmuSmikApAyapradarzanato mokSamArge sthirIkarotIti sthavira iti vyutpattestathA cAha - 'thirakaraNA puNa thero, pavattivAvAriesu atthesu / je jattha sIyai jai, saMtabalo taM pacoei' / / (vya0sU0 951) vyAkhyA-pravarttivyApAriteSvaryeSu yo yatra yatiH sIdati, (taM) sadvidyamAnaM balaM yasya sa sabalastathAbhUtaH san yastaM pracodayati-prakarSeNa zikSayati sa sthirakaraNAt sthavira iti / uktaM sthavirasya kharUpam / adhunA gItArthasvarUpamAha - 'uddhAvaNA-pahAvaNa-khittovahimaggaNAsu avisAI / suttatthatadubhayaviU gIyatthA erisA huti' / / (vya0sU0 952) . vyAkhyA-ut-prAbalyena dhAvanamudbhAvanaM prAkRtatvAcca strItvanirdezaH / kimuktaM bhavati-tathAvidhe gacchaprayojane samutpanne AcAryeNa sandiSTo'sandiSTo vA AcAryAn vijJapya yathaitatkAryamahaM kariSyAmIti tasya kAryasyAtmAnugrahabuddhyA karaNamuddhAvanaM, zIghraM tasya kAryasya niSpAdanaM pradhAvanaM, kSetramArgaNA kSetrapratyupekSaNA, (upadhimArgaNA) upadherutpAdanam etAsu ye'viSAdino viSAdaM na gacchanti / tathA sUtrArthatadubhayavidaH, anyathA heyopAdeyaparijJAnAyogAt te etAdRzA evaMvidhA gItArthA gaNAvacchedina ityarthaH / ityalaM prasaGgeneti gAthArthaH / / 12 / / atha kathamiti caturthaM dvAramabhidhitsurAha jaha bAlo japaMto kajjamakajjaM ca ujjuyaM bhaNai / taM taha AloijjA mAyAmayavippamukko ya / / 13 / / (vya0sU0 4279,316, ni0bhA0 3863,6392, ogha0ni0 802) vyAkhyA-yathA yena prakAreNa bAlo'vyaktacaitanyaH zizurmAtApitroH purastAjjalpana kArya sabhyaM kathanArham, akAryaM cAsabhyaM kathanAnarhamapi RjukaM lajjAbhayAdibhiravakrIkRtaM bhaNati vyaahrti| tataH kimityAha - 'taM' ti / tatkAryaM ca svakRtaM 'taha' tti / evakArasya gamyamAnatvAt tathaiva bAlakaprakAreNaivAlocayet prakaTayedAlocaka iti gamyate / kiMviziSTaH san ? ityAhamAyAmadavipramuktazcazabdAllajjAdirahitazceti gAthArthaH / / 13 / / kiM kRtvA''locayed ? ityAha - Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo |...15... gaMtUNa gurusamIvaM kAUNaM aMjaliM viNayamUlaM / jaha appaNo taha pare jANAvijjatti uvaeso / / 14 / / (o0ni0 798) vyAkhyA-gurusamIpaM gatvA kRtvA ca vinayamUlaM vinayapUrvakamaJjaliM 'jaha appaNo' tti vibhaktivyatyayAdAtmanA yathA jAnAti tathA parAn gurUnapi jJApayet svakIyaduSkRtAnIti gamyate / ityupadezastIrthakaragaNadharAdInAmiti gAthArthaH / / 14 / / atha samyag prAyazcittadAnavidhijJenApi parasamakSamevAlocanIyamiti dRSTAntadvAreNAha - jaha sukusalo vi vijjo annassa kahei appaNo vAhiM / evaM jANaMtassavi salluddharaNaM parasagAse / / 15 / / (o0ni0 796, gacchAcAra payannA 13) vyAkhyA-yathA sukuzalazcikitsAyAmatinipuNo'pi vaidyo'nyasya vaidyasya kathayatyAtmano vyAdhim / evaM jAnato'pyaticArAnurUpeNa samyag prAyazcittapadAnyavagacchato'pi gItArthasyApIti bhaavH| apizabdAdajAnataH kiM vAcyam / zalyoddharaNaM parasakAza eva kartuM yujyata iti gamyata iti gAthArthaH / / 15 / / nanviyamAlocanAtmasAkSikyapi kenApi vidheyA uta parasAkSikyeva ? ucyate-parasAkSikyeva / etadevAha - chattIsaguNasamannA-gaeNavi (gaeNa teNa vi) avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI suThuvi vavahArakusaleNaM / / 16 / / (o0ni0 795, jI0bhA0 411, ni0bhA0 3862, vya0sU0 4278) vyAkhyA-SaTtriMzadguNaiH zAstrAntaraprasiddhaiH samanvAgatena saMyuktena tenA'pyazeSamaharSijanAtizAyitayA prasiddhenApyAcAryeNeti gamyate / avazyamitipadasyAvadhAraNArthatvAd bhinnakramatvAcca parasAkSikyeva vizodhiH aticArAlocanena niHzalyatA karttavyA / kIdRzena ? ityAha- 'suTThavi vavahArakuzaleNaM' ti / suSThvapi pUrvoktapaJcavyavahAranipuNeneti gAthAkSarArthaH / SaTtriMzad guNAstvamIdesa-kula-jAi-rUvI saMghayaNI dhiijuo aNAsaMsI / avikatthaNo amAI thiraparivADI gahiyavakko / / 1 / / jiyapariso jiyaniddo majjhattho dezakAlabhAvannU / Asanna-laddha-paibho nANAvihadesabhAsannU / / 2 / / paMcavihe AyAre jutto suttatthatadubhayavihinnU / AharaNa-heu-kAraNa-nayaniuNo gAhaNAkusalo / / 3 / / sasamaya-parasamayaviU gaMbhIro dittimaM sivo somo / guNasayakalio jutto pavayaNasAraM parikaheuM / / 4 / / (saM0pra0 600 taH 603, da0vai0ni0 5-TIkA) etAsAM gAthAnAM kiJcid vyAkhyA - AryadezodbhUtaH sukhAvabodhavacano bhavatItyato deshgrhnnm||1| paitRkaM kulamikSvAkvAdijJAtakulazca yathotkSiptabhAravahane na zrAmyatIti / 2 / mAtRkI jAtistatsampanno vinayAdiguNavAn bhavati / 3 / yatrAkRtistatra guNA vasantIti Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...16... DDa - jayakappo rUpagrahaNam / 4 / saMhanana-dhRtiyukto vyAkhyAnAdiSu na khedameti / 5 - 6 / anAzaMsI zrotRbhyo na vastrAdyAkAGkSati / 7 / avikatthano hitamitabhASI / 8 / amAyI sarvatra vizvasyaH / 9 / sthirapari-- pATiH sthiraparicitagranthasya sUtrArthagalanA'sambhavAt / 10 / grAhyavAkyaH sarvatrAskhalitAjJaH / 11 / jitaparSad rAjAdisadasi na kSobhamupayAti / 12 / jitanidrazcA'yamapramattatvAnnidrApramAdinaH ziSyAn sukhenaiva prabodhayati / 13 / madhyasthaH ziSyeSu samacitto bhavati / 14 / dezakAlabhAvajJaH sukhenaiva guNavaddezAdau vihariSyati / 15-16-17 / Asannalabdhapratibho drAk paravAdyuttaradAnasamartho bhavati / 18 / nAnAdezabhASAvidhijJasya nAnAdezajAH ziSyAH vyAkhyAnaM sukhamavabhotsyante / 19 / jJAnAdyAcArapaJcakayuktaH zraddheyavacano bhavati / 20 - 21-22-23-24 / sUtrArthatadubhayavidhijJa utsargApavAdaprapaJcaM yathAvat jJApayiSyati / 25 / hetUdAharaNanimittanayaprapaJcajJo'nAkulo hetvAdInAcaSTe / 26-27 - 28 - 29 / grAhaNAkuzalo bahvIbhiryuktibhiH ziSyAn bodhayati / 30 / svasamayaparasamayajJaH sukhenaiva tatsthApanocchedau kariSyati / 31 - 32 / gambhIraH khedasahaH / 33 / dIptimAn parA'dhRSyaH / 34 / zivahetutvAt zivastadadhiSThitadeze mAryAdyupazamAt / 35 / saumyaH sarvajanamanoramaNIyaH / 36 / guNazatakalitaH prazrayAdiguNopetaH evaMvidhaH sUriH pravacanAnuyoge yogyo bhavatIti gAthAcatuSTayArthaH / yadvA saMviMggo majjhattho saMto mauo riU susaMtuTTo gIyattho kaDajogI bhAvannU laddhisaMpanno / / 1 / / deseM Adeo maimaM vitrANio kavI bAI / mattI osI ubArI dhAraNA lio / / 2 / / bahurdiTTho nayaniuNo piyavao surasaro tave nirao / susarIro suppaibho cAI AnaMdao dakkho / / 3 / / 10 / 13 17 29 30 33 34 35 gaMbhIro aNuvattI paDivannapAlao thiro dhIro / uciyannU sUrINaM chattIsaguNA ime huMti / / 4 / / etAsAM vyAkhyA zAstrAntarato jJeyA / yadvA -- -- 'aTThavihA gaNisaMpaya, caugguNA navari huti battIsaM / viNao ya caubbheo, chattIsa guNA ime guruNo / ( prava0 sAro 0 540 ) ityAdinAnAprakArairuktA anekadhA sUrINAM SaTtriMzad guNA bhavantItyalaM vistareNa / / 16 / / atha keneti paJcamadvArAbhidhitsayAlocakasya daza guNAnAha - jAikulaviNayauvasama - iMdiajayanANadaMsaNasamaggA / aNuttAvi amAI caraNajuyAloagA bhaNiA / / 17 / / ( AlocanAgrahaNavidhipraka0 22, puSpamA0 ( upa0) 366 ) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo | ...17... vyAkhyA-jAtyA viprAdikayA mAtRpakSeNa vA / 1 / kulenogrAdikena pitRpakSeNa vA / 2 / vinayena dvipaJcAzadbhedena / 3 / upazamena krodhAdiparityAgarUpeNa / 4 / paJcendriyajayena / 5 / jJAnena zrutajJAnAdirUpeNa / 6 / darzanena zraddhAnalakSaNena ca samagrAH sahitAH / 7 / 'annnnuttaavi| tti / AlocanAntaraM pazcAttAparahitAH / 8 / amAyino mAyArahitAH / 9 / caraNayutAH caaritrvntH|10| 'AloagA bhaNia' tti / utkarSato dazaitadguNaviziSTA AlocakA AlocanAdAnayogyA bhaNitA Agame itizeSaH / yaduktamAgame dasahiM ThANehiM saMpaNNe aNagAre arahati attadosaM Aloittae / taM0 jAtisaMpaNNe1 kulasaMpaNNe2 viNayasaMpaNNe3 NANasaMpaNNe4 daMsaNasaMpaNNe5 carittasaMpaNNe khate7 dete8 amAyI9 pacchANaNutAvI10 iti / tatrA''locakAnAM ziSyANAM kimetAvAn guNakalApo'nviSyate ? ityucyate-jAtisampatrAstAvat prAyo'kRtyaM na kurvanti kRtaM ca samyagAlocayanti kulasampannAH pratipannaprAyazcittanirvAhakA bhvnti| vinayasampannAH vandanAdikAyA AlocanAsAmAcAryAH samyak prayoktAro bhavanti / upazamasamagrA(sampannA) gurUpAlambhAditarjitA api na kupyanti / indriyajayasamagrA(sampannA)stapaH samyak kurvanti / jJAnasampannAH zrutAnusAreNa samyagAlocayanti amukazrutena me dattaM prAyazcittamataH zuddho'hamiti ca jAnate / darzanasamagrA(sampannA): prAyazcittAcchuddhiM zraddadhate / ananutApino nAma ye pazcAtparitApaM na kurvanti - hA ! duSTaM kRtaM mayA yadAlocitamidAnI prAyazcittatapaH kathaM kariSyAmIti / pratyutaivaM manyante-dhanyo'haM yat prAyazcittaM pratipannavAniti / amAyino'pratikuJcitaM nirmAyamAlocayanti / caraNayutAH punaraticAraM prAyo na kurvanti anAlocite vA cAritraM me na zuddhyatIti samyagAlocayantIti gAthAbhAvArthaH / / 17 / / uktaguNasyAlocakasyAlocanA nirjarAphalA bhavati / uktaguNarahitasya tvAlocanAyAH prAyaH prayAsamAtraphalatvAdityata etadarjana yatanIyaM nirjarArthineti / atheha ke doSAH ? iti SaSThaM dvAraM vyAcikhyAsurAlocakasya daza doSAnAha - AkampaittA aNumANaittA jaM diTuM bAyaraM va suhumaM vA / channaM sadAulayaM bahujaNa avatta tassevI / / 18 / / (bhagavatIsUtram 799, vya0sU0 523) vyAkhyA- 'aakmpye| ti / ayaM gururvaiyAvRttyakaraNAdibhirAvarjitaH san mama mahatyapyaparAdhe yathA laghIyAMsaM prAyazcittaM daNDaM dadAtItyabhiprAyeNA''locanAcAryamAvarNya yadAlocayati sa prathama AlocanAdoSo bhavatItikriyAsambandho vAcyaH 1 / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo ...18... tathA anumAnya anumAnaM kRtvA laghutarAparAdhanivedanAdinA mRdudaNDapradAyakatvAdisvarUpamAlocanAcAryasyAkalayyAlocayati / athavA guruprAyazcittArhamaparAdhajAtaM vacanaprakAreNa laghuprAyazcittAha~ kRtvA''locayati / yadvA-amukenAmukamAlocitaM tasyedaM prAyazcittamAyAtamahamapi tadanusAreNAlocayAmi yathA tAvataiva prAyazcittena mukto bhavAmi nA'dhikaM kartuM kSamo'hamityAbhiprAyeNeti dvitIya AlocanAdoSaH / yad dRSTaM gurubhiranyena vA sAdhunA gRhasthAdinA vA'nAcaraNIyamAcaryamANaM tadevA''locayati na punaradRSTamiti tRtIyaH / 'bAyaraM va'' tti / vAzabdasya vikalpArthatvAd bAdaraM vA bAdaramaticArajAtamAlocayati na tu sUkSma tatrAvajJAparatvAditi caturthaH / 'suhumaM va'' tti / atrApi vAzabdasya vikalpArthatvAt sUkSmaM vA tRNAdigrahaNarUpamAlocayati na tu bAdaraM, yaH kila sUkSmamapyAlocayati sa kathaM bAdaraM svarNamANikyAdigrahaNarUpaM sannAlocayedityevaMrUpabhAvasampAdanAyAcAryasyeti paJcamaH / chan mandasvaramAlocayati lajjAlutAmupadarya yathA svayameva zRNoti na gurustathaivAvyaktavacanenAlocayatItyartha iti SaSThaH / zabdAkulaM yathA syAttathA''locayati yathA gururakRtyaM samyag nAvagacchati, samyaganavagatAparAdhazca gururme svalpaM prAyazcittaM dadyAditi bhAvavAn / yadvA zabdAkulaM bRhacchabdaM yathA bhavatyevamAlocayati agItArthAdInapi zrAvayatItyarthaH iti sptmH| 'bahujaNa'' tti / bahujanebhyaH svakRtamaparAdhaM kathayati na tu gurupurata eva / athavA bahavo janA AlocanAguravo yatra tad bahujanamAlocanam ekasyApyaparAdhasya bahubhyo nivedanamityartha ityaSTamaH / 'avatta' tti / avyaktam avyaktasyAnavagatachedagrantharahasyasya guroH purato yadAlocanaM tadapyupacArAdavyaktamiti navamaH / 'tassevi' ' tti / tadevAparAdhapadaM svakRtAparAdhasadRzaM yo guruH sevate sa tatsevI, tatsakAze zuddhiM yAcate / eSa mamAticAreNa tulyastato na kimapi prAyazcittaM dAsyati, alpaM vA dAsyati, na ca mAM kharaNTayiSyati-yathA virUpaM kRtaM tvayetyAdimanaHpariNAmavAniti dazamaH / eteSAM dazAnAmapyAlocanAdoSANAM svarUpamavetyAlocakenAmI samyag varjanIyA mokSArthineti bhAvArthaH / / 18 / / atha samyagAlocane ke guNAH ? iti saptamadvAramAha - lahuA hAIjaNaNaM appaparaniatti ajjavaM sohI / dukkarakaraNaM ANA (viNao) nissallattaM ca sohiguNA / / 19 / / (vya0sU0 317, ni0bhA0 6391) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo ...19... - vyAkhyA - laghutA yathA bhAravAhI apahRtabhAro laghurbhavati tathA Alocako'pyuddhRtamanaH zalyaH pApabhArApagamAdekAntalaghurbhavati / yadvakSyati - ' kayapAvovi maNUso' ' ( asya granthasya mUlagAthA 28) ityAdi / tathA 'hlAIjaNaNaM'' ti / hlAdijananaM 'hlAdaiGa sukhe ce'' ti bhauvAdiko dhAtustataH hlAdanaM hlAdirauNAdika ipratyayaH prahnati prahlAdiH tasyA jananaM hlAdijananaM pramodotpAda itiyAvat / bhavati saMvignAnAM paramamunInAM pApazalyApagamato mahAn pramoda iti / 'appaparaniatti' ' tti | AtmaparanivRttirdoSebhya itizeSaH / AlocanApradAnataH svayamAtmano doSebhyo nivRttiH kRtA, taM ca dRSTvA'nye'pyAlocanAbhimukhA bhavanti ityanyeSAmapi doSebhyo nivarttanamiti / tathA 'ajjavaM ' ' ti / yadaticArajAtaM pratisevitaM tatparasmai prakaTayatA svayamAtmana ArjavaM samyag bhAvitaM bhavati / ArjavaM nAma amAyAvitA / tathA zodhiH aticArapaGkamalinasyAtmanazcaraNasya vA prAyazcittajalenAticArapaGkaprakSAlanato nirmalatA / tathA duSkarakaraNaM duSkarakAritA tathAhi -- yat pratisevanaM tanna duSkaramanAdibhavAbhyastatvAt, yat punarAlocayati tadduSkaraM prabalamokSAnuyAyivIryollAsavizeSeNaiva tasya karttuM zakyatvAt tasya karaNaM duSkarakaraNaM, tata eva mAsakSapaNAdibhyo'pi samyagAlocanAGgIkArasyA'bhyantaratapo bhedatvena duSkaratvaM lakSmaNAryAdInAM tathAzravaNAt / tathAcA''jJA tIrthakRtAmArAdhitA bhvti| 'viNao' tti pAThe tu AlocayatA cAritravinayaH samyagupapAdito bhavati / niHzalyatvaM ca prAguktazalyAbhAvazca pratipadyata iti / yaduktaM zrImaduttarAdhyayane - - 'AloaNayAe NaM bhate ! jIve kiM jaNayai ?, AloaNayAe NaM mAyAniyANamicchAdarisaNasallANaM mukkhamaggavigvANaM aNaMtasaMsAravaDDhaNANaM uddharaNaM karei / ujjubhAvaM ca NaM jaNayai / ujjubhAvapaDivaNNe ya NaM jIve amAI itthIveaM napuMsagaveaM ca na baMdhai, pubvabaddhaM ca NaM nijjarei' ' tti / 'sohiguNa' ' tti / zuddheH AlocanAyA amI uktasvarUpA hApi bhave guNA avagantavyA iti gAthArthaH / / 19 / / athAgItArthasya pArzve AlocanAyA dAne doSA bhavantItyaSTamaM dvAramAha - aggIo na viyANai sohiM caraNassa dei UNahiyaM / to appANaM AloagaM ca pADei saMsAre / / 20 / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo | ...20...] vyAkhyA- 'aggIotti padaikadeze padasamudAyopacArAdagItArthaH chedazrutasUtrArthAnabhijJo na vijAnAti zuddhiM zuddhiprakAraM caraNasya sarvaviratirUpasya dezaviratirUpasya vA cAritrasyAticAramalamalinasya / iyatA prAyazcittajAtena iyataH sarvaviraterdezaviratervA'ticArasya zuddhirbhavatItyAdirUpaM zodhanaprakAramagItArtho na jAnAtItyarthaH / ata eva sUtroktAdUnamadhikaM vA prAyazcittaM dadAti / evaM ca ko doSaH ? ityAha- 'to' tti tato nyUnAdhikaprAyazcittapradAnata AtmAnamutsUtrAcaraNapravRttatvAdAlocakaM ca taddattaprAyazcittenAticArakAluSyAnapagamAt pAtayati saMsAre caturgatilakSaNe iti gAthArthaH / / 20 / / kuta evaM ? yata Aha - jo amuNaMto suddhiM apacchitte ya dei pacchittaM / pacchitte aimattaM AsAyaNa tassa mahaI u / / 21 / / vyAkhyA-yaH kazcidagItArthAdiH chedazrutAnabhijJatvena 'amuNaMto' tti / amanvAno'jAnan zuddhiM zuddhiprakAraM dravya-kSetra-kAla-bhAva-puruSapratisevanAdyaucityena prAyazcittapradAnalakSaNAm / kiM karoti ? ityAha-aprAyazcitte prAyazcittAnucite Alocite'ticAraM vinaivetyarthaH, dadAti prAyazcittam / cazabdo vyavahitasambandhatvAt 'pacchitte' ityatra purastAdyojayiSyate / tathA 'pacchitte' tti / prAyazcittArhe cAlocite'timAtraM sUtroktAdatiriktaM prAyazcittaM dadAti / tasya kiM syAdityAha-AzAtanA-jJAnAdyAyazATasvarUpA tasyA'vidhiprAyazcittapradAyakasya tuzabdasyAvadhAraNArthatvena mahatyeva bhavatyanantasaMsAravarddhakatvAditi / tathA coktam'apacchitte a pacchittaM pacchitte aimattayA / dhammassAsAyaNA tivvA maggassa ya virAhaNA' iti gAthArthaH / / 21 / / evaM ca sati kiM syAd ? ityAha - AsAyaNa micchattaM AsAyaNavajjaNA u sammattaM / AsAyaNAnimittaM kubai dIhaM ca saMsAraM / / 22 / / (upadezamAlA - 410, sumiNasittari 46) vyAkhyA-AzAtanA mithyAtvahetutvAnmithyAtvam / yadvA-AzAtanaiva sAkSAnmithyAtvaM, dvayorapi jJAnAdizATarUpasvarUpasyAvizeSAt / AzAtanAvarjanA tu sAkSAtsamyaktvam / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava- jIyakappo tarjanapariNAmasya samyaktvarUpatvAt / ata evAgItArtho'vidhipravRtterAzAtanAnimittam AzAtanApratyayaM AzAtanayA hetubhUtayetyarthaH / karoti dIrgha prabhUtakAlAnubhavanIyaM, cazabdAdasAtavedanIyaM bahulaM saMsAraM bhavabhramaNamiti gAthArthaH / / 22 / / evaM cAgItArthasya purata AlocanApradAnamapAyaparamparAheturbhavatItyuktam / atha gItArtho'pi sAraNAdirahitaH parihArya eva bhavatItyetadarthakhyApanArthamAha - jaha saraNamuvagayANaM jIvANaM nikiMtae sire jo u / evaM sAraNiyANaM Ayariya asArao gIo / / 23 / / (ni0bhA0 6615, vya0sU0 570, gu0vi0 3/4) vyAkhyA- 'yathe'' tyupadarzane / yathA zaraNaM bhayArttatrANalakSaNamupagatAnAM sAmIpyena prAptAnAM jIvAnAM zirAMsi nikRntati chinatti yaH pApIyAn / tuH sambhAvane / sambhAvyataivaMvidhaH ko'pi kliSTakarmA vizvastaghAtakaH / evamanenaivopamAnena sAraNIyAnAM sAraNAyogyAnAM saMyamayogeSu pramAdacyAvanena pravarttanIyAnAM smAraNIyAnAM vA'jJAnapramAdAdinA vismRteSu karaNIyayogeSu smAraNArhANAM zaraNamupagatAnAM, sAdhUnAmapIti zeSaH / AcAryo'sArako'smArako vA bhAvanIyaH / so'pi zaraNopagatazironikarttaka ivaikAntenAhitakArIti bhAvaH / zaraNamupagatAnAM saMsArApArapArAvAre niranukammaM prakSepaNAt / sa ca tAdRza ihaparalokArthinA parityAjyaH / yastu kharaparuSabhaNanenApi saMyamayogeSu sIdataH sArayati pravarttayati sa saMsAranistArakatvAdekAntena hitkaariityaashrynniiyH| yaduktam - 'jIhAe vilihato na bhaddao jattha sAraNA natthi / daDeNavi tADito sa bhaddao sAraNA jattha'' / / (ni0bhA0 6614, vya0sU0 569) upalakSaNatvAdavidhipravRttAdInAM vAraNAdyakartA / tathAcoktaM sAraNAdivarUpam'pamhaDhe sAraNA vuttA aNAyArassa vAraNA / cukkANaM coyaNA bhujjo nihuraM paDicoyaNA' / / (gAthAsahasrI 80, vicArasAraH 238) ityAdi / kiMkharUpa ? ityAha- 'gIo'' tti padaikadeze padasamudAyopacArAd gItArtho'pIti gAthArthaH / gItArthasyApyAcAryasya smAraNAdyakartu (rAlocanA na dAtavyeti tAtparyArthaH) rAlocanAyAzca dAne doSAH, evamagItArthasyAsmArakagItArthasyApi ca pura AlocanApradAne ye doSA bhavanti, tadoSapratipAdakamaSTamaM dvAramuktam / atha gItArthAdiguNAnvitagurorAlocanAyA adAne doSA dAne ca guNA bhavantItyevaMrUpaM navamaM dvAraM vyAcikhyAsurAha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo ...22... lajjAi gAraveNa ya bahussuamaeNa vAvi duccriaN| je na kahati gurUNaM na hu te ArAhagA bhaNiA / / 24 / / (sambodha prakaraNam 1494, gurusthApanA zatakam 48) vyAkhyA-lajjayA vrIDayA 'gAraveNa ya'' tti / vacanavyatyayasya prAkRtatvAd gAravaizca hetubhUtai rasAdigAravapratibaddhatvena tapo'cikIrSutayetyarthaH / bahuzrutamadena vA bahuzruto'hamityabhimAnena, vAzabdo vikalpArthe / apizabdAdapamAna-prAyazcittabhIrutvAdinA ca duzcaritaM virUddhamAsevitaM ye kecana mandabuddhayaH sattvA na kathayanti nA''locayanti gurUNAM purataH / huzabdasyaivakArArthatvAnnaiva te duzcaritAnAlocakA ArAdhakA jJAnAdimokSamArgasya bhaNitAstIrthakaragaNadharAdibhiriti gAthArthaH / / 24 / / athainamevArthaM dRSTAntapUrvakaM prakArAntareNAha - appapi bhAvasallaM aNuddhiaMrAyavaNiataNaehi / jAyaM kaDuyavivAgaM kiM puNa bahuAI pAvAiM / / 25 / / vyAkhyA-iha zalyaM dvidhA-dravyato bhAvatazca / tatra dravyataH zalyaM kaNTaka-tomarAdi, paramANvAdi dravyaniSpannatvAttasya / bhAvataH zalyaM jIvavadha-mRSAvAdAdyaticArajAtam / bhAvo'ntaraGgaH pariNAmaH tamAzritya zalyamiva zalyamAtmano'nantasaMsAritvAdividhAyakatvena durantaduHkhadAyitvAt / tadapyalpabahutvabhedato dvidhA / tatrAlpamapi pUrvabhavapravrajyAnantaraM svajAyAsAdhvIsAnurAgAvalokanamAtratvena stokamapi bhAvazalyaM 'anuvRtaM' / gurubhyo'niveditaM rAjavaNiktanayAbhyAM yathAkramamArdrakumAraNelAputreNa ca jAtaM kaTukavipAkaM dAruNAyatiphalam, tayoreva samyak saMyamAsannIkRtamokSayorapi dharmavicyutinIcakulA''gamanAdinA dAruNapariNAmaM bbhuuvetyrthH| kiM punarbahUni prabhUtAni pApAnyaticArapadAnyanuddhRtAnItizeSaH / tAni hi bhAvazuddhyA'nAlocitAnyanantAtyantadAruNasaMsAraphalAni jantUnAM bhavantIti bhAvaH / / 25 / / evaM sati yadvidhIyate tad gAthAdvayenAha - tA sahasannANeNa va bhIeNa va pillieNa va pareNaM / vasaNeNa pamAeNa va mUDheNa va rAgadoseNaM / / 26 / / jaM kiMci kayamakajjaM na hu taM labhA puNo samAyariuM / taM taha paDikkamiyavvaM na hu taM hiyaeNa voDhavvaM / / 27 / / (o0ni0 800, 801) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo vyAkhyA-yataH kAraNAt pApAnyanAlocitAni kaTuvipAkAni bhavanti, tataH kAraNAt sahasAkArAdibhiryat kiJcitkRtamakAryaM naiva tat punaH samAcarituM labhyamiti kriyaasmbndhH| 'sahasa' tti / sahasAkAro'vimRzyakaraNaM, yathA pUrvamadRSTvA padakSepe pazcAjjIvadarzana padasya nivarttayitumazakyatA / yaduktam'puvaM apAsiUNaM chUDhe pAye kuliMgi jaM pAse / na ya tarai niatteuM jogaM sahasAkaraNameaM' / / ti (ni0bhA0 97, vya0sU0 4036, ji0bhA0 135) 'kuliMgi' tti| kutsitamaniSTaM liGgamindriyaM yasya sa tthaa| yadvA-kutsitAnyasampUrNAni liGgAnIndriyANi yasya sa tathA / ubhayatrApi dvIndriyAdiriti / ajJAnena vA paJcadhA prmaadvirhe'piiryaadissvnupyogen| tathA coktam'annayarapamAeNaM asaMpauttassa novauttassa / iriyAsu bhUyatthesu avaTTao evmnnaannN'||| (ni0bhA0 96, vya0sU0 4037, ji0bhA0 136) nidrAdyanyatarapramAdenAsamprayuktasya 'novauttassa iriyAsu bhUyatthesu'' tti no niSedhe / bhUtArtho nAma vicAra-vihAra-saMstAra-bhikSAdikA saMyamasAdhikA kriyA / dhAvana-valgana-DepanAdiko'bhUtArthastata IryAsamityAdiSu bhUtArtheSvanupayuktasya 'avaTTao' / tti / vyAkhyAnato vizeSArthapratipattirbhavatItinyAyataH prANAtipAte'vartamAnasya yad bhavanam / 'evamantrANa'' tti / evaMvarUpamajJAnaM bhvtiiti| tathA bhItena abhiyogabhayena palAyamAnena yatkRtaM prANavyaparopaNAdi / 'pillieNa va prennN'| ti / pareNa preritena dvIndriyAdayaH preritAH / tathA vyasanena dyUtAdinA, pramAdena madyaviSayakaSAyanidrAvikathAlakSaNapaJcavidhapramAdena / 'AyakeNa v| tti pAThe AtaGkena jvarAdyupasargeNa, mohena mithyAtvabhAvanArUpeNa, rAgadveSau pratItau / yaduktam'jUAi hoe vasaNaM paMcaviho khalu bhave pamAo a / micchattabhAvaNAo moho taha rAgadoso a' / / (vya0sU04039, ji0bhA0 138) iti prathamagAthArthaH / 'jaM kiMci' / tti / etaiH sahasAkArAdibhiruktalakSaNairhetubhiryat kicinmahat sUkSma vA kRtamakAryamakRtyaM prANivadhAdi bhavati, naiva tadakAryaM 'labha', tti labhyaM yogyaM punaH samAcaritum ekaza evAlocayiSyAmItyAdibuddhayA bhUyaH kartuM naiva yuktamityarthaH / 'labbhA' iti tu AkAraH prAkRtatvAt / pUrvakRtasya tu kim ? ityAha- 'taM'' ti / sahasAkArAdihetubhiH kRtaM tadakAryaM tathaiva kRtaprakAreNaiva pratikramitavyam / pratikramaNAlocanAdiprAyazcittaviSayaM vidheyamitibhAvaH / 'na hu'' tti / naiva tadakRtyaM lajjAbhayAdibhirhadayena voDhavyam / kintu tatkAlamevAlocanIyamiti dvitIyagAthArthaH / / 26-27 / / evaM ca ko guNaH ? ityAha - kayapAvo vi maNUso Aloianidia gurusagAse / hoi airegalahuo ohariyabharuvva bhAravaho / / 28 / / (o0ni0 807) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo vyAkhyA-kRtapApo'pi vihitaprANivadhAdyakRtyo'pi manuSyaH puruSaH AlocitAni vAcA guroH purataH prakAzitAni, ninditAni hA ! mayA duSTu kRtaM duSTu kAritaM duSTu anumoditaM cetyAdyAtmagarhAtmikayA nindayA guroH purata evaM jugupsitAni, sUcakatvAtsUtrasya svakRtapApAni yena sa AlocitaninditaH / AlocanA guruM vinA na syAt niMdA tu guruM vinApi syAditi tadvyavacchedArthamAha-kasmin ? 'gurusagAse'' tti / gurusakAze guroH purataH / evaMvidhaH pumAn bhavatyatirekalaghuko'tizayena lAghavavAn bhavati pApabhArApagamAditi zeSaH / ka iva ? apahRtabhAra iva bhAravAhakaH / yathA ko'pi bhAravAhakaH pumAn lohAdibhArAvatAraNAnantaramAtmAnamatizayena laghukaM manyate / tathA''locako'pyAlocitAticAra iti gAthArthaH / / 28 / / ataH sarvANyapi pApAni nirmAyatayA''locanIyAni zuddhyarthinA / yato mAyAvinaH kuto'pi zuddhirna bhavatItyAha - kahehi sav jo vutto jANamANo nigUhaI / na tassa diti pacchittaM biMti annattha sohaya / / 29 / / (vya0sU0 4046, jI0bhA0 145) vyAkhyA-'kahehi savvaM / ti / kathaya sarvamAlocyajAtaM 'jo vutto' tti / iti yaH kazcinmandabuddhirAlocanAgrAhI uktaH san jAnan smarannapi svapApAni nigRhati kAnicid gopayati / tasya mAyAvina Alocakasya na dadati prAyazcittamAgamavyavahAriNa iti gamyate / kintu 'biti', tti / buvanti ca taM prati- 'anyatra zodhaya'' iti / anyeSAM pArthe gatvA''locayeti / mAyAvitayA'ticArAn gopayantaM na smArayatIti bhAvaH / / 29 / / atha yaH smRtyabhAvAnnAlocayati tasya kim ? ityAha - na saMbharei je dose sabbhAvA na ya maayo| paccakkhI sAhae te u mAiNo u na sAhae / / 30 / / (vya0sU0 4047, jI0bhA0 146) vyAkhyA- yaH kazcanApyAlocanAM dadAno na smarati yAn doSAn svAparAdhAn sadbhAvAd akauttilybhaavaat| na ca mAyAtaH mAyAto'pi hi kazcit kliSTakarmA''locakaH smarannapi nijAkRtyAnyasmarantamivAtmAnaM darzayati, tasya sadbhAvAdasmaraNenA'nAlocakasya pratyakSajJAnI atizayajJAnI AgamavyavahArIti yAvat 'sAhae'' tti / sAdhayati kathayati 'te u' tti / tAMstu vismRtadoSAn yathA cAmI doSA vismRtAH santi tAnAlocayeti / mAyAvinaH punardoSasmRtAvapyanAlocakasya na kathayati yadamukAnamukAnaparAdhAnAlocayeti gaathaarthH||30|| atha mAyAvino doSavizeSamAha - Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ...25... saDDa - jIyakappo pAvaM kAUNa sayaM appANaM suddhameva vAharai / dagaNaM karei pAvaM bIaM bAlassa maMdattaM / / 31 / / vyAkhyA-pApaM prANivadhAdikaM svayamAtmanA kRtvA''tmAnaM 'zuddhameva' vyAharati'zuddho'haM mayA na pApaM kRtmi| ti vakti / tathA ca sa mAyAvI dviguNaM pApaM karoti, dviguNaprAyazcittazodhyatvAt / ekamaparAdhaniSpannamekaM ca mAyAniSpannaM ca prAyazcittaM praapnotiityrthH| dvitIyametad bAlasya mUrkhasya mandatvam apAyAnabhijJatvam / ekaM pApakaraNaM dvitIyaM pApApalApa iti gAthArthaH / / 31 / / tataH kiM kuryAd ? ityAha - mAyAidosarahio paisamayaM vaDaDhamANasavego / Aloijja akajjaM na puNo kAhaMti nicchayao / / 32 / / (saM0pra0 1497) vyAkhyA-mAyayA AdizabdAllajjAkampanAdibhizca doSai rahitaH pratisamayaM pratikSaNaM varddhamAnasaMvega AlocayedakArya karaNAnarhatvAdakAryaM pApaM, na punaretadakRtyaM kariSyAmIti nizcayAdanyathA tatpradAnasya vaiyarthyaprasaGgAditi gAthArthaH / / 32 / / yathoktaprakAreNAlocitA''locyapadAnAmAlocakAnAM phalamAha - niTThaviyapAvapaMkA sammaM AloiuM gurusagAse / pattA aNaMtasattA sAsayasukkhaM aNAbAhaM / / 33 / / (saM0pra0 1504) vyAkhyA-samyag nirmAyatayA gurusakAze svAticArAniti gamyate, Alocya 'niTThaviyapAvapaMka' tti / kSapitasakalakarmAzamalAH santo'nantakAlenAnantasaGkhyAyA api labhyamAnatvAdanantAH sattvAH prANinaH prAptA gatAH, kimityAha-zAzvataM sAdhanantatvAt saukhyaM muktAvasthAlakSaNamanAbAdhaM kSudAdibAdhA'bhAvAt / upalakSaNatvAd yAsyantyanantA iti gAthArthaH / / 33 / / anAlocakAnAM phalavyatirekamAha mari sasallamaraNaM saMsArADavimahAkaDillaMmi / suiraM bharmati jIvA aNorapAraMmi oinnA / / 34 / / (vya0sU0 1005) vyAkhyA-sazalyamaraNaM yathA bhavati evaM mRtvA saMsAra evATavImahAkaDillam aTavImahAgahanam tatra, kIdRze ? ityAha-aNorapAraMmi ti / anarvApAre avatIrNAH prAptAH santaH suciraM prabhUtatarakAlaM bhramanti nairayikAdyaparAparaparyAyatvenotpadyamAnA tiSThanti jIvA iti gAthArthaH / / 34 / / atha sazalyasya tapaso'pi vyarthatAmAha - sasallo jaivi kaTThaggaM ghoraM vIraM tavaM care / divvaM vAsasahassaM u taovi taM tassa niSphalaM / / 35 / / aviya - (saM0pra0 1490) Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIyakappo saDDU - ...26... vyAkhyA - sazalyo mithyAdarzanAdizalyasaMyuktaH pumAn yadyapi kaSTaM kaSTakAritvAt ugraM mandasattvairanAzrayaNIyatvAt ghoraM durdharatvAt vIraM vIrajanasAdhyatvAt tapo bAhyAntarabhedaM caret kuryAt / kiyanmitaM kAlamityAha - 'divvaM'' ti / lokaprasiddhyA devasambandhi varSasahasram / taduktam 'bhavetpaitraM tvahorAtraM mAsenAbdena daivatam / daive yugasahasre dve brAhamyakalpau tu te nRNAm' / / 1 / / ityAdi / tato'pi tattapastasya niSphalaM vizeSaphalAsAdhakaM sazalyatvAdeveti gAthArthaH / / 35 / / 'aviya' tti / apiceti samuccayArthaH / zalyasya anuddhRtasya sarvebhyo'pyanarthakArivastubhyo'dhikatAM gAthAdvayenAha. - navi taM satthaM va visaM va duppautto va kuNai veyAlo / jaMtaM va duppauttaM sappuvva pamAiNo kuddho / / 36 / / (saM0pra0 1499, o0 ni0 804 ) jaM kuNai bhAvasallaM aNuddhiaM ittha savvaduhamUlaM / dullahabohI attaM anaMtasaMsArayattaM ca / / 37 / / vyAkhyA (saM0pra0 1500, o0ni0 805, paMcA 0732) naiva tadarthajAtamAtmanaH karotIti sambandhaH / zastraM khaDgAdi, viSaM dvidhA - sthAvaraM kAlakUTAdi, jaGgamaM sarpAdi, duSprayukto vA dravyakSetrakAlAdyanaucityena vyApArito mantrapUjopahArAdinA virAdhito vaitAlo duSTavyantaraH, yantraM zataghnyAdi duSprayuktaM viruddhaprakAravyApAritaM sarpo vA pramAdinaH kutUhalAdinA kaliJcAdighaTTanapramAdavataH kruddhaH san 'jaM kuNai' tti / yadanarthajAtaM karoti bhAvazalyaM mithyAdarzanAdi anuddhRtamaniSkAzitam (niSkAsitam vA ) ' ittha' iha saMsAre sarvaduHkhAnAM zArIramAnasAdyazeSakaSTAnAM mUlaM mUlahetuH / kiMrUpaM tadanarthajAtaM ? ityAhadurlabhabodhikatvam / 'bohIyattami' tyatrArSatvAdikArasya IkAraH / tata evAnantasaMsArikatvaM ceti gAthAdvayArthaH / / 36-37 / / atastattvajJA yat kurvanti, tadAha to uddharaMti gAravarahiA mUlaM puNanbhavalayANaM / micchAdaMsaNasallaM mAyAsallaM niyANaM ca / / 38 / / ( o0 ni0 806 ) vyAkhyA-tat tasmAddhetoruddharanti hRdayAnniSkAzayanti gAravarahitA RddhyAdigAravaviyuktA vivekina iti gamyate / mUlaM kandabhUtaM punarbhavalatAnAM - punarbhavaH saMsAraH sa eva latA vallayaH tAsAM bahuvacanamupameyasya gupilatvakhyApanArtham, kiM tadityAha - mithyAdarzanameva zalyaM tIvrataraduHkhahetutvAt mithyAdarzanazalyam / tathA mAyAzalyaM mAyayA'nuddhRtamaticArajAtamupacArAnmAyocyate, tato mAyaiva zalyaM mAyAzalyamaticArANAM guroH purato'prakAzanarUpaM bhAvazalyamityarthaH / tathA 'nidAnami' ti / nidAnazalyaM viSayAbhiSvaGgAdinA prArthanArUpam / tacca navadhA tathAca - niva 1 siTTi 2 itthi 3 purise 4 parapaviAre sure 5 sapaviAre 6 / apparayasura 7 daridde 8 saDDhe 9 hujjA nava niANA / / (saM0pra0 789, 1259 ) iti gAthArthaH / / 38 / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo | ...27... zalyoddhArazca gItArthAdiguNAnvitasya gurorantike vidheyaH / sa ca guruzcedAsanno nA'vApyate tadA tannimittaM sapta yojanazatAnyapi yAvad gantavyamiti pUrvamuktam / tathA gacchatazcedAyuHparisamAptirbhavettadA kimityAha - AloaNApariNao sammaM saMpaTTio gurusagAse / jai aMtarAvi kAlaM karijja ArAhago tahavi / / 39 / / (ni0bhA0 6312, vya0sU0 232, savegaraMgazAlA0 2135) vyAkhyA-AlocanApariNata ekAntenAlocanApradAnapariNAmaH samyag manaHzuddhayA, na punarbahirvRttimAtreNa gurusakAze gItArthagurusamIpe gantukAmaH samprasthitaH pracalitaH san yadi kadAcidantarApi mArge'pi guruSvamIliteSvapIti bhAvaH / kAlaM kuryAnmaraNamAsAdayet tathApyanAlocitAticAro'pyArAdhaka eva jJAnAdimokSamArgasya, na virAdhakaH zuddhacittatvena vidhipravRttatvAditi gAthArthaH / / 39 / / atha kimAlocanIyam ? iti dazamadvAramabhidhAtukAma Aha - nANAisu mUluttaraguNesu kohAipAvaThANAI / davAi ya sahasAIhiM seviaMjaM tamAloe / / 4 / / vyAkhyA-jJAnAdiSu jJAnadarzanacAritreSu tathA mUlaguNeSu - 'vaya-samaNadhamma saMjama veyAvaccaM ca baMbhaguttIo / nANAitiyaM ta kohaniggahAI caraNameaM' / / (o0ni0bhA0gA0 2) iti gAthokteSu prANAtipAtaviramaNAdiSu, uttaraguNeSu - 'piMDavisohI samiI bhAvaNa paDimA ya iMdiyaniroho / paDilehaNa guttIo abhiggahA ceva karaNaM tu|| (o0ni0bhA0gA03) iti gAthokteSu piNDavizuddhyAdiSu, jJAnAdInAM mUlaguNAntargatatve'pi pRthagupAdAnaM prAdhAnyakhyApanArtham / yadvA-prAyaH prathamaM jJAnAdiviSayA aticArA AlocanIyA iti jnyaapnaarthm| 'seviaNj| ti / sevitaM yat kAlavinayAdihInazrutAdhyayanAdi prANAtipAtAdi ca 'tamAloe' tti / tadAlocayeditisambandhaH / tathA 'kohAipAvaThANAi' tti / prANAtipAtAdInAM paJca pApasthAnAnAM mUlaguNaviSayapratisevite'ntarbhAvAccheSamiti padasya gamyatvAccheSaM yatkrodhAdi pApasthAnam, AdizabdAt kRtyAkaraNAdi 'dabAI / tti / tathAvidhadravya-kSetra-kAla-bhAvAnAsAdyeti zeSaH / sahasAkArAdibhirvakSyamANalakSaNairyadAsevitaM tat sarvamapyAlocayediti gAthArthaH / / 40 / / atha ke te sahasAkArAdayaH ? ityAha - sahasA'NAbhogAura-Avaya-saMkia-paosa-vImaMsA / bhaya-dappa-pamAyatiaM paDisevA dasaha ahavesA / / 41 / / vyAkhyA-iha sarvatra pratyekaM tRtIyAyogaH kAryaH tataH 'sahasa' tti / sahasAkAreNa, sahasAkAro'vimRzyakaraNamAkasmikakriyetyarthaH / tathA- anAbhogena atyantavismRtyA ajJAnenetiyAvat / tathA 'Aura'' tti / bhAvapradhAnatvAnirdezasya, Aturatvena AturatvaM nAma kSutpipAsAdyaiH piiddittvm| tathA Apadbhistatra ApaccatuSprakArA-dravya-kSetra-kAla-bhAvabhedAt / tatra dravyApat kalpanIyAzanapAnAdidravyadurlabhatA 1 / kSetrA''pat kAntArAdiSu pratyAsannagrAmAdirahitatvaM kSetramalpaM vA 2 / kAlApad durbhikSAdiH kAlaH 3 / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo | ...28...] bhAvApad glAnatvAdiH 4 / tathA zaGkitatvena sandehena yadaticArajAtaM kRtamakRtaM veti nishcetumshkytaadiruupenn| yadvA-zaGkitena AdhAkarmAdidoSatvena shngkitbhktpaanaadivissyen| atra nizIthapAThe 'tiMtiNe' tti paThyate / tatra tintiNatvaM nAma AhArAdyalAbhe sakhedaM vacanam / tathA pradveSeNa-krodhAdikaSAyarUpeNa / tathA vimarzena zekSakAdipariNAmaparijJAnArthaM parIkSayA / tathA 'bhy-dpp-pmaaytiaN| ti / bhayadarpapramAdatrikena ca / tatra bhayaM saptavidham ihprlokaadaanaaksmaadaajiivmrnnaashlokruupm| darpo dhAvanavalganAdiH / pramAdaH kaSAyaviSayavikathAdisteSAM trikaM bhayadarpapramAdatrikaM tena / 'paDisevA dasaha' / tti / evaM sahasAkArAdibhiH saptabhirbhayadarpapramAdatrikena ca pratisevA / aticArApattirdazaprakArA bhavatIti yogaH / 'ahavesa'' tti / athaveti prakArAntareNa eSA vakSyamANarUpA prakArAntarato dazadhA pratisevA bhavatItizeSa iti gAthArthaH / / 41 / / tAmevAha dappa akappa nirAlaMba-ciatte appasattha-vIsatthe / aparicchi akaDajogI niraNuttAvI a nissaMko / / 42 / / ___ (ni0bhA0 463, vya0sU0 4442, gu0vi0 2-19) vyAkhyA-darpaH dhAvanaDepanAdiH / tatra dhAvanaM niSkAraNamatitvaritamavizrAmaM gamanam, DepanaM garttavaraNDAdInAM rayeNollaGghanam / AdizabdAt mallavad bAhuyuddhakaraNa - lakuTAdibhramaNa - valganAdigrahaH 1 / akalpaH apariNatapRthvIkAyAdigrahaNAnantakAya-bahubIja-pratiSiddhasacittaphalAdyabhyavahArAdiH anadhItapiNDaiSaNAdhyayanasAdhvAnItopadhizayyAdhupabhogAdirvA 2 / nirAlambo jJAnAdyAlambanaM vinApi niSkAraNamakalpikAsevanakArI / yadvA-amukenAmukamAcaritamato'hamapyAcarAmIti 3 / 'ciytte'| tti / tyaktakatyaH tyaktacAritraH, apavAdenAsaMstare glAnAdikAraNe vA yadakalpyamAsevitaM panastadeva saMstare'pi nivRttarogo'pyAsevate 4 / aprazastaH aprazastena bhAvena kAmAdivRddhyAdyarthaM kalpyamapi bhuAnaH kiM punarakalpyam 5 / vizvastaH prANAtipAtAdyakRtyaM sevamAnaH svapakSataH sAdhuzrAvakAdeH parapakSato mithyAdRSTyAdena bibheti / yadvA-akRtyaM sevamAnaH saMsArAdabhIrurvA vizvastaH 6 / 'aparicchi' / tti / aparIkSI yuktAyuktavivekavikalaH, yadvA-utsargApavAdayorAyavyayAvanAlocya pratisevanAkArI 7 / akRtayogI agItArtho glAnAdikArye trInvArAn kalpyameSaNIyaM vA'paribhAvya prathamavelAyAmeva yathA tathA'kalpyAneSaNIyagrAhI 8 / 'niraNuttAvI a'' tti / niranutApI apazcAttApI yo'pavAdenApyakRtyaM kRtvA nAnutapyate, yathA mayA duSkRtaM kRtamiti, yastu darpaNAsevya nAnutapyate kiM tasyocyate ? 9 / niHzaGko nirapekSaH akAryaM kurvan kasyApyAcAryAderna zaGkate, nehalokasyApi bibhetItyarthaH / yadvA-nizzaGko nirdaya ihaparalokApAyazaGkArahitaH 10 / evaM darpAkalpayoH saptamIyogAddape'kalpe ca sati, nirAlambAdiSu tvAdhAre AdheyopacArAcca / ayamarthaH Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...29... AdhAre - pratisevAvati puruSe AdheyopacArAccaiSApi dazadhA pratisevA bhavatIti gAthArthaH / / 42 / / atha pratisevanApadeSu prabhUteSvekamapyanAlocitaM mahate'narthAya bhavatIti / tathA ca zrIbhagavadvacaH-- pAyacchittassa ThANAiM saMkhAiyAI goyamA ! / aNAloiaM tu ikkaMpi sasallaM maraNaM marai / / 43 / / (AlocanAgrahaNa vidhi prakaraNam 42 ) vyAkhyA-prAyazcittamaticAravizuddhyarthaM gurudattaM tapaH, tasya sthAnAni aticArA yeSu prAyazcittaM dIyata ityarthaH / saGkhyAtItAni santIti bhagavAn vIraH zrIgautamaM prati prAhetisambandhaH / 'aNAloiyaM tu ikkaMpi' ' tti / ihA'gratazca vibhaktivyatyayaH prAkRtatvAt / tuzabdaH punararthe / tatastu - punaranAlocitenaikenApi prAyazcittasthAnena sazalyena maraNena mriyate sazalya eva mriyate ityarthaH / / 43 / / ataH samyagAlocya yat kAryaM tadAha - tA tassa pAyacchittaM jaM maggaviU gurU uvaisaMti / taM taha AyariyavvaM aNavatthapasaMga bhIeNaM / / 44 / / ( o0ni0 803 ) vyAkhyA- 'ta''tti, yata evaM tatastasyAparAdhasya prAyazcittaM tapaH 'jaM' ' tti / yat yAvanmAtraM 'maggaviU' ' tti, mArgavidaH / tatra mArgo dvidhA dravyato bhAvatazca / dravyato nagaragrAmAdipanthAH bhAvatastu mokSamArgaH / sa ca dvidhA - zrutarUpazcAritrarUpazca / atra tu bhAvamArgeNAdhikArastasya vidaH - zrutavantaH kriyAvantazcetyarthaH / 'gurU'' tti, gurava upadizanti kathayanti tat prAyazcittaM tathA gurudattaprakAreNAcaritavyaM karttavyaM sAdhvAdinA''locakeneti gamyate, na tu pramAdAvahIlane kArye ityarthaH / kIdRzena ? ityAha- 'anavasthAprasaGgabhItena'' taM dRSTvA'nyo'pi tathA karotItyanavasthAprasaGgaH / yadvA-- avasthAnamavasthA na avasthA anavasthA avasthAnAbhAva iti yAvat / ayamarthaH - prathamaM pariNAmasya tathAvidhadAruNatvAbhAvenAlocanArhamaparAdhamAsevya pazcAllajjAdinA guroH purato'nAlocakatvena pariNAmadAruNatvavRddhyA pratikramaNAdyaM prApnoti prAyazcittaM tAvadvAcyaM yAvat pArAJcikamapi prApnoti / evaM prAyazcitteSvanavasthitirupeti tasyAH prasaGga iti gAthArtha: / / 44 / / laghuprAyazcittazodhyaM sthAnaM bhAvavizeSAd guruprAyazcittazodhyaM syAttathA guruprAyazcitta zodhyaM bhAvavizeSAllaghuprAyazcittazodhyaM bhavatIti bhAvasyaiva prAyazcittApattyavikalahetutvajJApanArthaM prAyazcittApattivaicitryamAha - -- , Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo ...30... jaha manne paDhama seviUNa niggacchaI u carimeNaM / taha manne carimaM seviUNa niggacchaI paDhame / / 45 / / vyAkhyA-manye sambhAvaye, yathA yena pUrvoktaprakAreNa prathamaM prathamAlocanAprAyazcittazodhyaM padamAsevyAtisakliSTAdhyavasAyatvAccarimeNa nirgacchati pArAdhikaprAyazcittena zuddhyatItyarthaH / tuzabdAdanavasthApyAdibhirapi / tathA manye, carimaM pArAJcikocitaM padamAsevya jJAnAdyAlambanamapekSya samyag yatanayA pravRttatvena 'niggacchai paDhame'' tti / prathamAlocanAprAyazcittenaiva zudbhayatIti bhAvaH / yasmAdevaM tasmAdyad gurava upadizanti prAyazcittaM tattathaiva samAcaritavyamanavasthAprasaGgAdidoSabhItena jantuneti pUrvagAthayA saha sambandhaH / / atha prAyazcittabhedAnAha - taM dasavihamAloyaNa-paDikamaNobhaya-vivegamussagge / tava-cheya-mUla-aNavaTThayA ya pAraMcie ceva / / 46 / / vyAkhyA- 'taM'' ti / tat prastutaM prAyazcittaM dazavidhaM dazaprakAraM bhvtiitikriyaasmbndhH| ke te daza prakArA ? ityAha- 'AloyaNa'' tti / Alocanam A-maryAdayA 'jaha bAlo japaMto' (atragranthemUlagAthA 13) ityAdirUpayA locanaM-guroH purataH prakAzanamAlocanaM, vacasA prakaTIkaraNamiti bhaavH| tAvanmAtreNaiva yasya pApasya zuddhistadAlocanAha~, tadvizodhaka prAyazcittamupacArAdAlocanArham / evaM sarveSvapi upacAro draSTavyaH / 1 / pratikramaNaM sahasA'nupayuktena yadi zleSmAdi prakSiptaM bhavati, na ca hiMsAdikaM doSamApanna ityAdikamanyadapi yad mithyAduSkRtamAtreNaiva zuddhyati, na guroH purata Alocyate tat pratikramaNArham / 2 / ubhayam AlocanApratikramaNarUpam / yacca pratisevya guroH purata Alocyate gurUpadezena ca vizuddhyarthaM mithyAduSkRtaM dIyate tat tadubhayAham / 3 / vivekaH tyAgaH, yasya cAneSaNIyAde : gRhItabhaktapAnAdervidhinA parityAgenaiva zuddhistadvivekArham / 4 / vyutsargaH kAyotsargaH, yatra kAyaceSTAnirodharUpakAyotsargopayogamAtreNaiva duHsvapnAdikamiva zuddhyati tad vyutsargArham / 5 / tapaH yatra pratisevite nirvikRtyAdi SaNmAsikAntaM tapo dIyate tat tapo'ham / 6 / chedaH yathA zeSAGgarakSArthaM vyAdhidUSitamaGgaM chidyate , evaM vratazeSaparyAyarakSArthamaticArAnumAnena dUSitaH paryAyo yatra chidyate tacchedArham / 7 / mUlaM yasyAM cAsevanAyAM sarvaparyAyamapanIya punarmahAvratAropaNaM kriyate tanmUlAham / 8 / anavasthApyaH yatra pratisevite upasthApanAyA apyayogyatvena yAvadanAcIrNaviziSTatapAstAvadanavasthApyaH kriyate, pazcAdAcIrNatapAH punarmahAvrateSu sthApyate tadanavasthApyametadupAdhyAyAderbhavati / 9 / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha-jIyakappo ...31... pArAzcikaH liGgakSetrakAlatapobhirbahiSkRtastapasA'parAdhasya pAraM tIramaJcatItyevaM sAdhukArI tato dIkSyate yaH sa pArAJcI, pArAJcyeva pArAJcikaH / yena karmaNA pArAJcikaH kriyate, tatpArAJcikArham / etadAcAryasyaiva bhavati / 10 / itthaM tatprAyazcittaM dazadhA bhavatIti yoga iti gAthArthaH / / 46 / / nanvidAnIM prAyazcittaM taddAtArazca na santyeva, tat kaH kasyAlocanAM dAsyatItyAdi ye kecanAviditAgamarahasyAH pratipAdayanti, tannirAkaraNArthamAha - jo bhaNai natthi iNhiM pachittaM tassa dAyagA vAvi / so kubai saMsAraM jamhA sutte viNidilaM / / 47 / / vyAkhyA-yaH kazcit kliSTakamaivaM bravIti, yaduta-idAnIM prAyazcittaM doSazodhakatapovizeSalakSaNaM nAsti, tatpratipAdakagranthAbhAvAditi / tathA 'tassa dAyagA vAvi'' tti, tasya vA prAyazcittasya dAyakA gItArthAzcAritriNo guravo'pi na santIti / sa unmArgadezakatvAdAtmano dIrgha saMsArameva karoti / yasmAt sUtre chedagranthalakSaNe nirdiSTaM bhaNitamiti gAthArthaH / / 47 / / kiM tad ? ityAha - sabaMpi a pacchittaM navame purvami taiyavatthumi / tattoccia (viya) nijjUDhaM therehiM suvihiahiaTThA / / 48 / / vyAkhyA-sarvamapi sakalasUkSmabAdarAticAraucityenAlocanAdipArAzcikaparyantaM prAyazcittaM tAvannavame pratyAkhyAnanAmani pUrva tatrApi tRtIyavastunyAptairuktamabhUditi zeSaH / tato'pi ca prAyazcittapratipAdakanavamapUrvAntargatatRtIyavastumadhyAn 'niyUDhaM'' ti kalpavyavahArAdigrantharUpatayA samuddhRtaM sthaviraiH zrIbhadrabAhusvAmyAdibhiH / suvihitahitArthAya zobhanaM vihitaM yeSAM te suvihitAH saMvignAH sAdhavasteSAM kAlavaiSamyAdIyamAnaprajJAbalatvena pUrvazrutasya caikonaviMzativarSaparyAyalabhyatvena ca navamapUrvoktaprAyazcittAvagamadUrasthAnAM hitamalpagranthanibaddhatvenAlpaparyAyalabhyatvena ca tadarthAyeti / taduktam - 'tivarisapariyAgassa u AyArapakappanAma ajjhayaNaM / cauvarisassa u sammaM sUagaDaM nAma aNgti||1|| dasakappavavahArA saMvaccharapaNagadikkhiyasseva / ThANaM samavAo vi a aMgee aTThavAsassa / / 2 / / dasavAsassa vivAho ikkArasavAsayassa ime u / khuDDiavimANamAI ajjhayaNA paMca nAyavvA / / 3 / / bArasavAsassa tahA aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA uTThANasaAiyA cauro / / 4 / / caudasavAsassa tahA AsIvisabhAvaNaM jiNA biti / pannarasavAsagassa ya diTThivisabhAvaNaM taha y||5|| solasavAsAIsu a eguttaravuDiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa-mahasuviNabhAvaNA teaganisaggA / / 6 / / egUNavIsagassa u diTThIvAo duvAlasamamaMgaM / saMpunnavIsavariso aNuvAI savvasuttassa / / 7 / / jaM kevaliNA bhaNiyaM kevalanANeNa tattao nAuM / tassannahAvihANe ANAbhaMgo mahApAvo'' / / 8 / / (paMcavastukaH 582 taH 588 tathA 590) iti gAthArthaH / / 48 / / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...32... saDa- jIyakappo atrodAharaNamAha - bAlAINaNukaMpA saMkhaDikaraNaMmi hoagArINaM / ome a bIabhattaM rannA dinnaM jaNavayassa / / 49 / / (o0ni0 bhASya gAthA 13) vyAkhyA-yathetyasyodAharaNopanyAsArthasya gamyatvAd yathA bAlAdInAM bAlakarmakarAdInAmupari anukampA dayA 'hoi'' tti / bhavati, kasmin ? saGghaDikaraNe, saGkhaDI utsavavizeSastasyAH karaNamupa cArAttaddinamapi saGkhaDIkaraNamucyate tasmin / keSAm ? agArINAM gRhasthAnAmiti / ayamoM- yathA saGkhaDIdine bhojanasya praharatrayoddeze sadbhAvAnmate bubhukSayA viSIdantvityanukampayA bAlakarmakarAdInAmasau gRhasthaH prathamAlikAdi prayacchati / punadRSTAntAntaramAha- 'ome'' tti, avame durbhikSa bahuvArSika bIjAni ca bhaktaM ca bIjabhaktamekavadbhAvaH / rAjJA sarvameva rAjyaM mama janapadAyattamiti vicintya dApitaM (dattaM ?) janapadasya lokasya, 'tAtsthyAt tadvyapadeza' iti nyAyAt / tato lokaH susthaH sAtaH, punastena rAjJo dviguNatriguNAdyarpitamiti / evaM pUrvazrutayogyatAmaprAptavatAM ziSyANAM sukhAvabodhAya sthaviraiH kalpAdayaH samuddhRtA iti gAthArthaH / / 49 / / tataH kimityAha - tami dharate ajjavi taddAyAre a kaha tuma bhaNasi ? / vucchinnaM pacchittaM taddAyA vA avi a vuttaM / / 50 / / vyAkhyA-tasmin prAyazcittapratipAdake kalpAdau zAstre adyApi dharati avatiSThamAne tathA taddAtari ca prAyazcittadAtari gItArthe cAritriNi gurau cAvatiSThamAne kathaM tvaM bhaNasi ? atyantAsambaddhatvAnnedaM vaktumapi ucitamitibhAvaH / atra tvamityekavacanamarhadAjJAvirAdhakatvena tasyAnantasaMsArikatvena nindyatvamAvedayati / kiM bhaNasi ? ityAha-vyavacchinnaM prAyazcittaM tadAtA ca gItArthAdiguNAnvitagurULavacchinna iti / asyaivArthasya granthAntarAnuvAdapradarzanArthamAha apicetyupanyAse, uktaM pratipAditaM zAstrAntara iti gamya iti gAthArthaH / / 5 / / tadevAha aNavaThThappo tavasA tavapAraMcI aduNNi vucchiNNA / caudasapuvadharaMmi dharati sesA u jA titthaM / / 51 / / (jaijIyakappo 298) vyAkhyA-tapasA kRtvA'navasthApyastapo'navasthApyastathA tapaHpArAdhikazca etau dvAvapi prAyazcittabhedau vyavacchinnau / kasmin puruSa ? ityAha-caturdazapUrvadhare zrIbhadrabAhusvAmini / zeSAstu liGgakSetrakAlAnavasthApyapArAJcikA yAvattIrthaM dharanti anuvrajanti bhavantItyarthaH / yadi liGgakSetra Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDU - jIyakappo ...33... kAlAnavasthApyapArAJcikA yAvattIrthaM bhavanti, tadAlocanAdiprAyazcittAnAM yAvattIrthaM bhavane kiM vAcyamitibhAvaH / atha kiJcidanavasthApya - pArAJcikayoH svarUpaM yatijItakalpagAthAbhirevocyate 'kIrai aNavaTTappo so liMgA khittakAlao tavao / liMgeNa davvabhAve bhaNio pavvAvaNANariho' ' / / ( jaijIyakappo 285 ) vyAkhyA-kriyate tathAvidhAparAdhakAritvAnmahAvrateSu liGge vA nAvasthApyata ityanavasthApyaH / sa caturddhAliGgataH kSetrataH kAlatastapovizeSatazca / liGgaM dvidhA - dravye bhAve ca / tatra dravyaliGgaM rajoharaNAdi, bhAvaliGgaM mahAvratAdi / atra caturbhaGgI - dravyaliGgena bhAvaliGgena cAnavasthApya ityeko bhaGgaH / dravyaliGgenAnavasthApyo na bhAvaliGgeneti dvitIyaH / bhAvaliGgenAnavasthApyo na dravyaliGgeneti tRtIyaH / ubhAbhyAmapi nAnavasthApya iti caturthaH / iha dravyaliGgena bhAvaliGgena cAnavasthApyaH pravrAjanAnarho bhaNitaH / -- liGgAnavasthApyAdi cAturvidhyameva vivRNvannAha - 'appaDivira osanno na bhAvaliMgArihoNavaTuppo / jo jattha jeNa dUsai paDisiddho tattha so khitte ' ' // ( jaijIyakappo 286 ) vyAkhyA - aprativirataH sAdharmikAnyadhArmikastainyAt praduSTacittatvenAnivRttaH svapakSaparapakSapraharaNodyato nirapekSo'nupazAntavairo yaH sa dravyabhAvaliGgAbhyAmanavasthApyaH prathamabhaGgavarttI kriyte| aSTAGganimittAdyartha- dAnaprayoktA'vasannAdikastattaddoSAnivRtto na bhAvaliGgArhaH ayaM bhAvaH - sa dravyaliGgI bhavati, na bhAvaliGgamarhati / bhAvaliGgamapekSyAnavasthApyaH tRtIyabhaGgavarttI bhavatItyarthaH / dvitIya - caturthabhaGga punarna sambhavata iti / kSetrato'navasthApyo yo yatra kSetre yena karmaNA dUSyate sa taddoSakaraNanivRtto'pi tatra kSetre pratiSiddhaH mahAvrateSu sthApane nirAkRtaH - yathArthAdAnakArI tatraiva kSetre mahAvrateSu na sthApyate / yataH pUrvAbhyAsAttaM loko nimittaM pRcchet sa ca vA taM nimittajJAnajamRddhigauravaM soDhumakSamaH kadAcit kathayet, tato'nyatra nItvopasthApyaH / uttamArthapratipannasya punastatrApi - svasthAne'pi sthitasya mahAvratAropaH kArya eva / uktau liGgakSetrAnavasthApyau / kAlatapo'navasthApyAvAha'jattiyamittaM kAlaM tavasA u jahaNNaeNa chammAsA / saMvaccharamukkosaM AsAyai jo jiNAINaM' ( jaijIyakappo 287 ) vyAkhyA - yo yAvantaM kAlaM doSAnnoparamate sa tAvantaM kAlamanavasthApyaH kriyate / tapasA tvanavasthApyo dvidhA-AzAtanA'navasthApyaH pratisevanA'navasthApyazca / tatra jinAdInAM tIrthakara - saGgha - zrutA''cArya--maharddhika--gaNadharANAmAzAtanAM yaH kuryAt, yathA - tIrthakaraiH sarvopAyakuzalairapi gRhavAsatyAgAdikA'tikarkazA dezanA kRtA, yadi ca gRhavAso na zreyAn tataH kimiti svayaM " || - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...34... gRhavAse vasanti sma bhogA~zca bhuktavantaH ? ityevaM tIrthakRto'dhikSipet, saGgha ca dRSTvA'vajJayA vadet-huM huMdRSTA mayA'raNye'pi saGghAH zrRgAla-zvAna-vRka-citrakAdInAmiti / zrutaM caivamadhikSipati yathA - 'kAyA vayA ya tecciya puNovi te cciya pamAya-apamAyA / mokkhassa desaNAe joisajoNIhi kiM kjjN?'|| ___ (ni0bhA03308, bR0ka0 4979) AcAryaM jAtyAdibhiradhikSipati / maharddhikAzca, gaNabhRto gautamAdayaH / ye vA yasmin yuge pradhAnabhUtAstAn Rddhi-rasa-sAtagauravaprasaktAH kathakA iva lokAvarjanodyatA ete ityAdivAkyairadhikSipati / sa AzAtanAkAritvAdAzAtanAtapo'navasthApyaH / sa jaghanyena SaNmAsAnutkarSataH saMvatsaraM yAvattapaH kurvan karttavyaH / tAvatA ca tapasA kSapitAzAtanAjanitakarmatvAttadUrdhvaM mahAvrateSu sthApyate / pratisevanAnavasthApyamAha'vAsaM bArasa vAsA paDisevI kAraNAu sambovi / thovaM thovayaraM vA vahijja muMcijja vA svvN'| / / ___ (jaijIyakappo 288) vyAkhyA-pratisevI pratisevanAnavasthApyaH sAdharmikA'nyadhArmikastainyAbhyAM paramaraNabhayanirapekSayaSTimuSTilakuDAdiprahArapradAnalakSaNahastatAlAdibhizca bhavati / sa ca jaghanyato varSamutkarSato dvAdazavarSANi tadanantaraM vrateSu sthApyate / sa cAnavasthApyaH saMhananAdiguNayukta eva kriyate, anyasya tu mUlameva diiyte| tathA coktam - 'saMghayaNavIriya Agama suttatthavihIi jo samaggo ya / tavasI niggahajutto pavayaNasAre a gahiattho' / / (bR0ka0 5029, gu0vi0 2/313) 'tilatusatibhAgamitto vi jassa asuho na vijaI bhAvo / nijjUhaNAriho so sese nijjUhaNA natthi' / / (bR0ka0 5030, gu0vi0 2/314) 'eya guNasaMpautto pAvai aNavaTThamuttamaguNoho / ea guNavippahINe tArisagaMmI bhave mUlaM' / / (bR0ka0 5031) tavasI tapazcaraNavAn niggahajutto jitendriyaH nijjUhaNAriho gacchAt pRthakkaraNArhaH / apavAdatastvananyasAdhyakulagaNasaGghakAryakArItyataH kAraNAt sarvo'pi-dviprakAro'pi AzAtanAnavasthApya-pratisevanAnavasthApyalakSaNastattapo na kArayedityarthaH / yastvanavasthApyatapaH pratipadyate tadvidhimAha'vaMdai na ya vaMdijjai parihAratavaM suduccaraM carai / saMvAso se kappai nAlavaNAINi sesANi' / / (jaijIyakappo 289) vyAkhyA-anavasthApyatapazcaraNakaraNakAlaM yAvat svagaNaM gItArthe nikSipyAcArya upAdhyAye vA prazasteSu dravyakSetrakAlabhAveSu svAticAraM prakAzayati, tadanantaraM tasmin jaghanyena mAsamutkarSataH SaNmAsAdikamanavasthApyatapaH pratipadyamAne AlocanAdAyakaH kAryotsargaM karoti / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jIyakappo -- saDa - ...35... 'assa Ayariassa aNavaTTappatavassa niruvasagganimittaM ThAmi kAussaggaM annattha usasIeNa' mityAdi 'vosirAmI'' ti yAvat / caturviMzatistavamanucintya pArayitvA caturviMzatistavamuccAryA''cAryo vakta 'esa tavaM paDivajjai na kiMci Alavai mA ya AlavahA / attaTThaciMtagassa u vAghAo bhe na kAyavvo' ' / / ( vya0sU0 549, ni0 bhA0 6595 ) eSa yuSmAnnAlApayiSyati, yuSmAbhirapyeSa nAlApyaH / sUtrArthI zarIravArtAM vA na prakSyati, yuSmAbhirapi na praSTavyaH / khelamallakamAtrAdikaM vA nA'sya grAhyamarpaNIyaM vA / upakaraNaM parasparaM na pratilekhyam / bhaktapAnaM parasparaM na grAhyam / saGghATake'sya na milanIyam / anena sahaikamaNDalyAM na bhoktavyam / kimapyanena sArdhaM na kAryaM kAryamiti / adhunA gAthAkSarArtha : - pratipannAnavasthApyatapAH zaikSAdInapi vandate, na cAsau vandyate / parihAratapazca parihArikasAdhUnAM tapaH grISme caturthaSaSThASTamAni, zizire SaSThASTamadazamAni, varSAsvaSTamadazamadvAdazAni jaghanyamadhyamotkRSTAni / pAraNake ca nirlepabhaktamityevaMsvarUpaM suduzcaraM tapazcarati / saMvAso saha vAso gacchenAsyaikakSetre ekopAzraye ekasmin pArzve zeSasAdhvaparibhogyapradeze kalpate, nA''lapanAdIni zeSANItyeSa saGkSepato'navasthApyavidhiH / uktamanavasthApyArham, sAmprataM pArAJcikamAha'titthayara - pavayaNa - suaM AyariaM gaNaharaM mahaDDhIyaM / AsAyaMto bahuso abhiniveseNa pAraMcI' / / (ijIko 290, gu0vi0 3/12) vyAkhyA - tIrthakarAdInAzAtayan hIlayannAzAtanApArAJciko bhavati / pratisevanApAraJcikamAha 'jo usaliMge duTTo kasAyavisaehiM rAyavahago ya / rAyaggamahisipaDisevao ya bahuso pagAso u' / / ( jaijIyakappo 291 ) iha pratisevanApArAJcikastridhA - duSTo mUDho'nyo'nyaM kurvANazca / tatra duSTo dvidhA - kaSAyato viSayatazca / punarekaiko dvidhA - svapakSe - zramaNa zramaNIrUpe parapakSe - gRhasthe'nyatIrthe vA / atra ca svapakSaparapakSAbhyAM kaSAyaviSayaduSTayozcatvArazcatvAro bhaGgAH pUrvavadavaseyAH / svapakSakaSAyaviSayaduSTayorudAharaNAni zAstrAntarato'vaseyAni / parapakSayostvAha 'rAyavahago a' ' tti / parapakSakaSAyaduSTastu rAjavadhaka udAyinRpamArakavat / parapakSaviSayaduSTastu bahuzaH paunaHpunyena prakAzo lokataH viditaH rAjAgramahiSI pratisevakaH, agramahiSIgrahaNAdanyApi rAjJo yA kAcidiSTA tatsevakazca, cazabdAd yuvarAjasenApatyAdyagramahiSIsevakazca dvAvapyetau liGgapArAJcikau / ukto duSTapArAJcikaH / mUDhaH - pramattaH, sa tu paJcadhA - kaSAya - vikathAviSaya - madye - ndriya - nidrAkhyaiH pramAdabhedairvistareNA''khyeyaH / anyo'nyaM - puruSaH puruSAntareNa maithunA'' sevAyAM prasakto'nyo'nyaM kurvANaH / evaM prakAraH pArAJcikaH kriyata ityrthH| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo ...36... | etadevAhaso kIrai pAraMciya liMgAo khittakAlao tavao / saMpAgaDapaDisevI liMgAo thINagiddhI a / / (jaijIyakappo 293) pArAJcikazcaturddhA-liGgataH kSetrataH kAlatastapovizeSatazca / atrApi dravyabhAvaliGgAbhyAM caturbhaGgI pUrvavat jJeyA / tatra samprakaTapratisevI rAjAgramahiSyAdisevakaH styAnarddhimA~zca, cazabdAdanyo'nyAsevanAprasakto rAjavadhakazca liGgataH pArAJciko-dravyabhAvaliGgAbhyAM pArAJcikaH kriyata ityarthaH / kSetrapArAJcikaM gAthAdvayenAhavasahinivesaNapADagasAhiniogapuradesarajjAo / khittAo pAraMcI kulagaNasaMghAlayAo vA / / (jaijIyakappo 294) jatthuppanno doso uppajjissai ya jattha nAUNaM / tatto tatto kIrai khittAo khittapAraMcI / / (jaijIyakappo 295) vasatiH prastAvAd grAmaH, nivezanam ekanirgamapravezadvAro grAmayorantarAle vyAdigRhANAM saMnivezaH, evaMvidhasvarUpa eva grAmAntargataH pATakaH, sAhI zAkhAsvarUpeNa zreNikrameNa sthitA gRhANAmekataH paripATiH, niyogapuraM nizcitA yogA dinakRtyavyApArA yasya sa niyogo rAjA tasya puraM rAjadhAnI, dezo janapadaH, rAjyaM rASTra yAvatsu dezeSvekabhUpaterAjJA tAvaddezapramANam / eSAM dvandvastasmAtkSetrAt pArAJcikaH kulagaNasaGghAlayAdA kulagaNasaGghAH pratItAsteSAmA sAmastyena yatra kSetre layanaM milanaM tasmAdvA / yatra kSetre vasatinivezanAdike utpanno doSaH pArAJcikakArI, utpatsyate vA yatra tiSThato doSastajjJAtvA tatastataH kSetrAt kSetrapArAJcikaH kriyate / kAlatapaHpArAJcikAvAha - 'jattiamittaM kAlaM tavasA pAraMciassa vi sa eva / kAlo duvigappassa vi aNavaThThappassa jo bhaNio' / / (jaijIyakappo 296) 'sUcakatvAt sUtrasya' yo yAvantaM kAlamanupazAntadoSo'nuparatapArAJcikApattihetvaticAraH sa tAvantaM kAlaM kAlapArAJcikaH / tapasA pArAJciko dvividhaH-AzAtanApArAJcikaH pratisevanApArAJcikazca / AdyaH prAguktarUpaH / pratisevanApArAJcikastridhA-duSTaH pramatto'nyo'nyaM kurvANazca / tapaHpArAJcikasya dvivikalpasyApi sa eva kAlastAvatpramANaH samayo yaH pUrvamanavasthApyasyAbhihitaH / tasya ceyaM yojanA-AzAtanAtapaHpArAJcikasya jaghanyena SaNmAsA utkarSeNa varSam, pratisevanApArAJcikasya tu jaghanyena varSamutkarSato dvAdaza varSANi / tathA pArAJcikamapyanavasthApyamiva saMhananAdiguNavata eva dIyate / tapo'pi parihArikA''khyamanavasthApyasyeva pArAJcikasyApi bhavatItyalaM prasaGgeneti / nodakaH prAha-yadyasti prAyazcittaM tataH kasmAt kecit kurvanto na dRzyante ? sUrirAha-upAyena kurvanti, tato na dRzyante / tathAcAtra dhanikena sadvibhavA'sadvibhavAbhyAM dhArakAbhyAmadhamarNAbhyAM ca dRSTAntaH / etadeva vyavahArabhASyagAthAbhiH spaSTataramucyate - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo |...37... 'saMtavibhavo u jAhe maggio tAhe dei taM savvaM / jo puNa asaMtavibhavo tattha viseso imo hoi' / / (jI0bhA0 293, vya0sU0 4175) dhanikasya dvau dhArako sambhavatastadyathA-sadvibhavo'sadvibhavazca / tatra yaH sadvibhavaH sa yadaiva yAcyate tadaiva tatsarvaM dAtavyaM dadAti / yaH punarasadvibhavastatrAyaM vakSyamANo vizeSo bhavati / tamevAha - 'niravikkho tiNNi cayai appANa dhaNAgamaM ca dhAraNagaM / sAvikkho puNa rakkhai appANa dhaNaM ca dhAraNagaM' / / (jI0bhA0 294, vya0sU0 4176) dhaniko dvidhA-(sApekSaH 1, nirapekSazca 2 / tatra) sApekSo nAma yo dhArakAdasadvibhavAd dhanamupAyena gRhNAti, nirapekSaH karkazagraheNa dhanagrAhI / tatra nirapekSastrINi tyajati / tadyathA-AtmAnaM dhanAgamaM dhArakaM ca / sApekSaH punastrINyapi rakSati / kathamityAha - 'jo u asaMte vibhave pAe ghittUNa paDai pADeNaM / so appANa dhaNepi a dhAraNagaM ceva nAsei' / / (jI0bhA0 295, vya0sU0 4177) yo dhaniko nirapekSo'sadvibhavasya pAdau gRhItvA''tmIyapadena saha baddhvA pAtena patati, sa AtmAnaM dhanaM dhArakaM ca nAzayati / yataH sa tathA klizyamAno dhanikaM jIvitAd vyaparopayet / yadivA''tmAnaM vinAzayet / yadvobhayamapi tatastrayasyApi vinAzaH / 'jo puNa sahaI kAlaM so atthaM labhai rakkhae taM ca / na kilissaI sayaMpi a eva uvAo u sabvattha' / / _(jI0bhA0 296, vya0sU0 4178) yaH punardhaniko dhArakamasadvibhavaM jJAtvopAyenAsmAddhanamupAdeyamiti vicintya vakSyamANaprakAreNa kAlaM sahate, so'tha labhate, taM ca dhArakaM rakSati, na ca svayamapi klizyati / evamupAyaH puruSeNa sarvatra karttavyaH / 'jo u dhArija vaDhataM asaMtavibhavo sayaM / kuNamANo u kammaM tu nibise karisAvaNaM / / (jI0bhA0 297, vya0sU0 4179) aNamappeNa kAleNaM so tagaM tu vimoyae / diTuMto so bhaNio atthovaNao imo tassa / / __ (jI0bhA0 298, vya0sU0 4180) yo dhArako rUpakazataM dAtavyaM dhanikAnumatyA pratimAsaM caikaikakAkinIvRddhyA vardhamAnaM dhArayati ddaatiitiyaavt| svayaM vA'sadvibhavo dhanikasya gRhe karma kurvan kArSApaNaM nivezayati dhanikasya pravezayati / so'lpena kAlena takat RNaM mocayati / eSa dRSTAntaH, ayamarthopanayastasya'saMta-vibhavehiM tullA dhiisaMghayaNehiM je u saMpannA / te AvaNNaM savvaM vahaMti niraNuggahaM dhIrA' / / (jI0bhA0 299, vya0sU0 4181) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo ...38...] ye dhRtisaMhananAbhyAM sampannAH yuktAH sadvibhavaistulyAste dhIrAH sarvamApannaprAyazcittamanugraharahitaM vahanti / 'saMghayaNadhiIhINA asaMtavibhavehiM huti tullAo / niravikkho jai tesiM dei tao te viNassaMti' (jI0bhA0 300, vya0sU0 4182) ye punarvRtisaMhananAbhyAM hInAste asadvibhavaistulyAsteSAM yadi nirapekSaH san niravazeSa prAyazcittaM dadAti, tataste vinazyanti / tat prAyazcittaM niravazeSaM voDhumazaknuvantastapasA kRzIkRtA jIvitAdapagaccheyuH / 'te teNa paricattA liMgavivegaM tu kAuM vaccaMti / titthuccheo appA egANia (gia) teNa catto ya / ' (jI0bhA0 301, vya0sU0 4183) yadi vA te prAyazcittabhagnA liGgavivekaM kRtvA vrajanti / tatastena niravazeSaprAyazcittadAtrA prityktaaH| yathaivameke evamanyepyevamapare'pi tataH sarvasAdhuvyapagamatastIrthasyocchedaH tathA tenA''cAryeNa niravazeSaM prAyazcittaM sAdhUnAM dadatA prAyazcittabhagnabhayAt sAdhUnAmapagamata AtmA ekAkIkRtaH, ekAkItayA ca tyaktaH cazabdAdgaccho'pi tyaktastathAhi-sAdhUnAmapagame bAlavRddhaglAnAdInAmupagrahe'pi na ko'pi vartate, tatastena tattvataste'pi parityaktAH / yathA dhanikenopAyavatA zanaiH zanairasadvibhavAddhArakAddhanaM gRhItaM naiko'pi klezamApanna evamAlocakA api dhRtisaMhananAdihInA mahatyAmapi prAyazcittApattau sAntaradAnAdyanugrahavatA tapasi pravarttitA na klezamanubhavantItyalaM vistareNeti gAthArthaH / / 51 / / uktaM kimAlocanIyamiti dazamaM dvAram / atha kramaprAptamapi prAyazcittadvAraM bahuvaktavyatvAdullaGgyAlpavaktavyatvAt pUrvaM phaladvAramAha - AyariapAyamUle ia jo payaDei attaNo dose / so jai na jAi mukkhaM avassa vemANio hoi / / 52 / / jaovyAkhyA-AcAryANAM pUrvavyAvarNitaguNAnAM pAdamUle caraNAntike yaH kazcid jAtikulavinayopazamAdiguNAlaGkRtaH san / iti pUrvoktaprakAreNa guruguNAnAlocanAvidhiM cAvabudhya prakaTayati nirmAyatayA samyak prakAzayati AtmanaH svasya doSAnaparAdhAn, na punaH parasya, aparAparAdhaprakAzanasya hi nUtanakarmabandhanibandhanatvena svasya pracuratarasaMsArAbhivRddheritibhAvaH / sa kiM prApnoti ? ityAha-sa pUrvoditaguNa Alocako yadi kathaJcitkAlAdivaiSamyAnna yAti na gacchati mokSamapavargam, tathApItyadhyAhriyate, avazyaM nizcitaM vaimAniko vimAnavAsI suro bhavati / bhavanapatyAdiSu tasya gamanapratiSedhAditi gAthArthaH / / 52 / / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo etadevArhaduktatvajJApanapUrvaM dRDhayati / 'jao' tti / yata iti pUrvoktArthahatvarthe, tamevAha - avirAhiasAmaNNassa sAhuNo sAvagassa ya jahaNNo / sohamme uvavAo bhaNio telukkadaMsIhiM / / 53 / / vyAkhyA-avirAdhitazrAmaNyasya prakaraNAdAlocitAticAratvAdinA na virAdhitaM samyaganupAlitaM zrAmaNyaM dezavirati-sarvaviratirUpaM cAritraM yena tasya, samyaganAlocakasyAnArAdhakatAyAH prAg bahuzaH pratipAditatvAt / evambhUtasya sAdhoH zrAvakasya ca jaghanyaH saudharme prathamadevaloke upapAta utpattirbhaNitaH pratipAditastrailokyadarzibhirnijAmalakevalAlokAvalokitAzeSapadArthestIrthakRdbhiriti gAthArthaH / / 53 / / phalameva prakArAntareNAha - uddhariyasavvasallo bhattapariNNAi dhaNiyamAutto / maraNArAhaNajutto caMdagavijhaM samANei / / 54 / / vyAkhyA-uddhRtasarvazalyo bhaktaparijJAyAM bhaktapratyAkhyAne dhanitam atyarthamAyuktaH prayatnaparaH maraNArAdhanayukta AlocitAticArAdivattvena kRtapaNDitamaraNaH, sa evaMvidho mahAsAhasopAyAbhijJatvAdiguNavAn candrakavedhyaM rAdhAvedhaM samAnayati karotItyarthaH / atra ca rAdhAvedhakathAnakamAvazyakAntargatAbhyAM gAthAbhyAM jJeyaM yathA - 'iMdapura iMdadatte bAvIsa suA suriMdadatte ya / mahurAe jiasattU sayaMvaro nibuIe u / / 1 / / aggiyae pavvayae bahulI taha sAgare a boddhabbe / egadivaseNa jAyA tattheva suriMdadatte ya' / / 2 / / iti yogasaGgrahagAthAbhyAM samavaseyam / sakSepatastaccedam-indrapura nagaraM tatrendradatto nAma rAjA / tasyeSTadevInAM dvAviMzatiH putrAH / tathA tena rAjaikA'mAtyasutA pariNItA / sA ca karmavazataH pariNayanasamaya eva dRSTA, na parataH / ekadA purAntargacchatA dRSTA sA'mAtyagehasthA / pRSTaM ca keyamiti parijanenoktaM yuSmaddevIti / tatastaM vAsakaM rAjA tadgRhe'vatasthau / tadA ca sA RtumatItvena garbhaM dadhau / sa vRttAnto'mAtyasyAgre kathito tayA / tasyAM rAtrau rAjJA yaduktaM yatkRtaM ca tatsarvamamAtyenAbhijJAnapUraNAya patre likhitam / kAlena putro jAtaH surendradatto nAma / catvArazca dAsIputrAH sahajAtA agnika-parvataka-bAhulikasAgarAstasya mitrANi / dvAviMzatiste putrAH surendradattazca mitraparivRtaH kalAcAryasamIpe kalAH paThanti / skhalane klaacaarystaaddyti| dvAviMzatirapi svasvamAturagre kathayanti / tAH kalAcAryasyopAlambhaM dadati / surendradattakathane tvamAtyasutA pratyuta prerayati / tatastrayoviMzatyApi rAdhAvedhaH zikSitaH / itazca Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo mathurAnagaryAM jitazatrurAjJo 'yaH kazcid rAdhAvedhaM sAdhayiSyati taM pariNeSyAmI' ti nizcayavatyA nivRtikanyAyAH svayaMvaramaNDape trayoviMzatiputrayuta indradattaH prApa / anye'pi bhUyAMso rAjAnaH svasvaparivAraparivRtA AjagmuH / tatra svasvocitasthAneSUpAvizan / ekatazca nirvRtikanyA / tatazcendradattenA''dyaputraH zrImAlInAmA rAdhAvedhAya bhaNitaH / rAdhAvedho nAma ekasmin bhUbhAge eko bRhttrstmbhH| tatrASTau cakrANi catvAri sRSTyA catvAri saMhAreNa ca bhramanti / cakre cakre cASTau assttaavkssaaH| tadupari caikA putrikA / tatazca bhUmisthatalabhRtabhAjanAbhimukhadRSTinA puruSeNa cakrASTakAkSamadhyena bhUtvA putrikAvAmAkSitArikAvedhaH kriyate sa rAdhAvedhaH / tatazca tena tathAvidhAkRtAbhyAsatvena vepamAnahastena kathamapi gRhItaM dhanuH muktazca zaro yadbhavati tad bhavatviti vicintya prathamacakra eva skhalitaH / evaM zeSaikaviMzatyApi na kRto rAdhAvedhaH / tatazca lajjayA rAjopahatamanAstiSThati / tatazcAmAtyenoktaM yad-eSa trayoviMzo yuSmadaGgajo jayapatAkAM grahISyati / kathaM madaGgajaH ? iti rAjJokte tAnyabhijJAnAni darzayati / tatazca surendradattena mitracatuSTaye vighnaM kurvati dvAviMzatau kumAreSu hasatsu subhaTadvaye'sivyagrahaste pArzvadvaye'vasthite kalAcArye bahutaraM nirbhartsayati ca tathAvidhakRtAbhyAsatvenAnyatra kutrApi mano akurvatA bhUmisthatailabhRtabhAjane pratibimbitASTacakrAkSANi sunipuNaM vilokya putrikAvAmAkSi viddhaM hrsskolaahlshcaajni| ayamatropanayaH-yathA kumArastathA sAdhvAdiH / yathA te catvAri mitrANi tathA kaSAyAH / yathA te dvAviMzatiH kumArAstathA parISahAH / yathA tau dvau subhaTau tathA rAgadveSau / yathA putrikAkSivedhyaM tathA'rAdhanA / yathA nirvRtiH kanyA tathA siddhiriti gAthArthaH / / 54 / / uktaM dvAdazaM prAyazcittaphaladvAram / atha pUrvamuktamekAdazaM prAyazcittadvAram / tatra jJAnAdyAcArapaJcakAticArakrameNa prAyazcittaM pratipAdayiSyate / tatrAdau jJAnAzAtanAyAmoghaprAyazcittasAmyAddarzanAcArAticArAntargatamutpAdyAzAtanAsu caughaprAyazcittamAha taNumajhukkosAsAyaNAi muNi-nANa-deva-guru-biMbe / lahu-guru-caulahU sutte atthe guru-caulahu-gurugA / / 55 / / vyAkhyA-vacanavyatyayAttanumadhyotkRSTAzAtanAbhiH jaghanyamadhyamotkRSTAbhirAzAtanAbhirmunijJAna-deva-guru-bimbaviSayAbhiH 'lahu guru caulahu'' tti / laghu-guru-caturlaghUni krameNa laghumAsagurumAsa-caturlaghUni prAyazcittAni bhavanti / tatra muniH pravartakAdipadavivarjitaH saMyataH, jJAnaM zrutam, devo 'rhana, guruH AcAryAdiH, bimbamarhatpratimA / teSu jaghanyAzAtanAyAM laghumAsaH, madhyamAzAtanAyAM gurumAsaH, utkRSTAzAtanAyAM caturlaghu prAyazcittaM bhavatIti bhAvArthaH / jJAnaM ca sUtrArthabhedAd dvedhA / tatra 'sutte' tti / apizabdasya gamyamAnatvAt sUtre'pi sUtraviSayAyAM jaghanyamadhyamotkRSTarUpA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo ...41... yAmAzAtanAyAmapi 'lahu guru caulahu ' ttipadasya DamarukamaNinyAyAdatrApi yogAt krameNa laghumAsagurumAsa-caturladhUni prAyazcittAni bhavanti / 'atthe| tti / arthe tu arthaviSayAyAM jaghanyamadhyamotkRSTarUpAyAmAzAtanAyAM 'guru caulahu guruga' tti / krameNa gurumAsa caturlaghu caturgurUNi prAyazcittAni bhavantIti gAthAkSarArthaH / / 55 / / atha vibhAgato jJAnAcArAticAraviSayaM prAyazcittamucyate-sa cASTavidhastadyathA-akAle-asvAdhyAyike'nadhyAyadineSu vA svAdhyAyakaraNaM kAlAticAraH 1 / zrutamadhijigAMsorjAtyAdimadAvalepena guruSu vinayo-vandanAdirupacArastasyA'prayojanaM hIlanaM vA vinayAticAraH 2 / zrute gurau vA bahumAno-hArdaH pratibandhavizeSastasyA'karaNaM bahumAnAticAraH 3 / upadhAnam-AcAmlAditapasA yogavidhAnaM tasyAkaraNamupadhAnAticAraH 4 / yatsArzve zrutamadhItaM taM nijhute-apalapati,anyaM vA yugapradhAnamAtmano'dhyApakaM nirdizati, svayaM vA'dhItamityAcaSTe / eSa nihmavanAbhidhAno'ticAraH 5 / vyajyate'rtho'neneti vyaJjanam-AgamasUtraM tanmAtrAkSarabindubhirUnamadhikaM vA karoti, saMskRtaM vA vidhatte, paryAyairvA'bhidhatte / yathA- 'dhammo maMgalamukkiTTha' mityAdisthAne 'punnaM kallANamukkosaM dayA sNvrnijjre| ti vyaJjanAticAraH 6 / AgamapadArthasyAnyathAparikalpanamAticAraH / yathA AcArasUtre'vantyadhyayanamadhye 'AvaMtI keyAvaMtI logaMmi vipparAmusaMtI' tyatrAcArAGgasUtre 'yAvantaH kecana loke'smin pAkhaNDiloke viparAmRzantI' ti prastute'rthe'nyo'rthaH parikalpyate / yathA-'avantI janapade keyA-rajjurvAtAt kUpe patitA tAM lokaH spRzatI' ti 7 / yatra ca sUtrArthoM dvAvapi vinAzyate sa tadubhayAticAraH / yathA- 'dhammo maMgalamukkaTTho ahiMsA girimatthae / devAvi tassa nassaMti jassa dhame sayA masI' 8 / ayaM ca mahIyAnaticAro, yataH sUtrArthobhayanAze cAritranAzastannAze mokSAbhAvastadabhAve dIkSAvaiyarthyamiti / eSa cASTavidho jJAnAticAraH / tatra yathArhaM prAyazcittamAha - hINakkharAi lahu putthiyAipADaNa-payAithukkAI / caulahu guru akAlAi niMdapaDiNIyayAIsu / / 56 / / vyAkhyA-uccArasyAdhyAhArAt hInAkSaroccAre, AdizabdAdadhikAkSaroccAre saMskRtakaraNe paryAyairvA'bhidhAne vyaJjanAticAre itibhAvaH / laghumAsaH prAyazcittaM bhavatIti sarvatra yojyam / tathA pustikAdipAtane, AdizabdAt paTTikA-patraTippanIkA-namaskArAvalyAdigrahaH 'sUcakatvAt sUtrasya' tatra pAdAdinA sparzane, niSThyUtAdinA'kSaramArjane ca caturlaghu / tathA gurumAsaH prAyazcittaM bhavati / keSu ? ityAha- 'akAlAi' ityAdi / akAlapaThanAdau, AdizabdAdadhyApakaguruM prati vinayabahumAnAkaraNe yathArhamupadhAnamantareNaiva sUtrAdhyayane'rthasyAnyathAkalpane ca jJAnasya jJAninAM vA nindAyAM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo | ...42...] pratyanIkatAyAM cAdizabdAdupaghAtakaraNAdiSu ceti / idaM ca madhyamAparAdhAnAzritya jJeyam / jaghanyotkRSTAparAdheSu punarlaghucaturlaghuke bhavata iti gAthArthaH / / 56 / / atha iha darzanAcArAticArAnuddizya prAyazcittamAha saMkAi mUDhadiTThI pAsatthAIkudiTThivacchalle / saMthava pasaMsa micchappahAvaNA saMjamathiratte / / 57 / / taha saMghANuvavUhAisu dese caulahu-guruga sabve / guruga a mamattAisu lahu guru-caulahu tivihamicche / / 58 / / vyAkhyA-darzanAcArAticAro'STadhA / tadyathA-zaGkA kAGkSA vicikitsA mUDhadRSTirupabRMhaNA sthirIkaraNaM vAtsalyaM prabhAvanA ceti / tatra saMzayakaraNaM zaGkA / sA dvidhA-dezataH sarvatazca / tatra dezatastulye'pi jIvatve kathameke bhavyA apare tvabhavyA ? ityAdi / sarvatastu prAkRtabhASAnibaddhamidaM zrutaM na jJAyate kiM sarvajJena praNItamAhozvit kuzalamatinA kenApi parikalpitamiti / na punaretadvicArayati yathA-bhAvA hetugrAhyA ahetugrAhyAzca / tatra hetugrAhyA jIvAstitvAdayaH ahetugrAhyA asmadAdyapekSayA bhavyatvAdayaH, prakRSTajJAnagocaratvAttaddhetUnAmiti / prAkRtanibandho'pi baalaadisaadhaarnntvaat| uktaM ca - 'bAlastrImandamUrkhANAM nRNAM cAritrakAkSiNAm / anugrahArthaM sarvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtH| (gAthAsahasrI 805) itazca na parikalpito, dRSTeSTAviruddhatvAt 1 / anyAnyadarzanagrahaNamAkAGkSA / sA'pi dezataH ekaM kiJcit kutIrthikamatamAkAGkSati / yathA-asminnapi khalvahiMsaiva dharmo, mokSazca phalamucyate / sarvataH sarvANi zAkyA-''jIvaka-kapila-boTiko-lUka-veda-tApasAdikumatAnyAkAGkSati, kRSIvala iva sarvadhAnyavapanAni kadAcit kiJcit phalatItidhiyA 2 / vicikitsA AtmanaH phalaM prtynaashvaasH| yathA-AsIttAdRzAnuSThAyinAM purAtanAnAM mahAsattvAnAM mokSaH, asmAdRzAM tvasnAnakezaluJcanAdikaM kaSTameva mandasattvatvAt kva mokSasambhava ? iti dezataH stoko'naashvaasH| sarvatastu srvthaa'naashvaasH| yadvA-vidak jJAne' vidantIti kvip tallope vidaH-sAdhavasteSAM jugupsA vijjugupsA / dezato'ho! maladurgandhA ime munayo yadyuSNodakena snAyustadA ko doSaH syAd ? ityAdi / sarvatastu maNDalyAM nandipAtre mithaH saMsRSTabhojino'mI / guptigRhavAsina iva malImasAGgavAsasaH prAgadattadAnatvenA''janma bhikSAcarA ityAdi 3 / mUDhadRSTiH paratIrthikAnAM bAlatapasvitapovidyAmantrAdyatizayAn rAjAdikRtAM pUjAM vA dRSTvA tadAgamAdvA zrutvA dezataH stokAnmativyAmohAt, sarvatastu-sarvathA mUDhA svabhAvAccalitA dRSTiH samyagdarzanarUpA yasyAsau mUDhadRSTiH / uktaM ca Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...43... saDa-jIyakappo 'NegavihA iDDhIo pUyaM paravAiNaM ca daTTaNaM / jassa na mujjhai diTThI amUDhadiTTi tayaM biMti' 4 / (zrAvakadharmavidhi prakaraNam 58-60) upabRMhA prazaMsA / sA jJAnadarzanatapaHsaMyamavaiyAvRttyAdyudyatAnAM samAnadhArmikANAM sAdhvAdInAM tattadguNaprazaMsanena tadutsAhavRddhihetuH prazastA / yaduktam - 'khamaNe veyAvacce viNae sajjhAyamAisu a juttaM / jo taM pasaMsae esa hoi uvavUhaNAviNao' / / __ (zrAvakadharmavidhiH 61) mithyAdRzAM zAkyacarakAdInAM tvaprazastA 5 / sthirIkaraNaM jJAnadarzanasaMyamatapovaiyAvRttyAdiSu sIdatAM samAnadhArmikasAdhvAdInAM yathA.paSTambhadAnena sthairyahatuH prazastam / yaduktam - 'eesu ccia khamaNAiesu sIyaMta coyaNA jA u / bahudose mANusse mA sIya thirIkaraNameyaM'' / / (zrAvakadharmavidhiH 62) 'khamaNAiesu' tti / AdizabdAdvaiyAvRttyavinayasvAdhyAyAdiSu / asaMyamaviSaye punastadaprazastam 6 / vAtsalyaM nAma AcArya-glAna-prAghurNaka-tapasvi-sehA-'saha-bAla-vRddhAdInAmAhAropadhyAdinA samAdhisampAdanaM prazastam / uktaM ca - 'sAhammivacchallaM AhArAisu hoi sabattha / Aesa-guru-gilANe tavassi-bAlAisu viseso''|| __ (zrAvakadharmavidhiH 63) gRhi-pArzvasthAdyupaSTambharUpaM tu tadaprazastam 7 / prabhAvanA nAma prabhAvyate-vizeSataH prakAzyate iti prabhAvanA 'NivettyAsazratthe / (siddhahema0 5 / 3 / 111) tyAdinA bhAve anapratyayaH / sA cArthAt pravacanasya sA prazastA / tatra yadyapi pravacanaM zAzvatatvAttIrthakarabhASitatvAdvA surAsuranamaskRtatvAt svayameva dIpyate tathApi darzanazuddhimAtmano'bhIpsuryo yena guNenAdhikaH sa tena tatpravacanaM prabhAvayati yathAbhagavadAryavajrasvAmiprabhRtikaH / uktaM ca'kAma sabhAvasiddhaM tu pavayaNaM dippae sayaM ceva / tahavi ya jo jeNahio so teNa pabhAvae taM tu / / (zrAvakadharmavidhiH 64) te pravacanaprabhAvakA atizayyAdayaH / uktaM ca - 'aisesi-iDi-dhammakahi-vAi-Ayaria-khavaga-nemittI / vijjA rAyagaNasaMmayA ya titthaM pabhAviti'' / / (ni0bhA0 33, zrAvakadharmavidhiH 67) asyA akSaragamanikA-atizayI avadhimanaHparyAyajJAnayukto'tizAyyadhyayano vA 1 / RddhigrahAd rAjA'mAtyAdiH RddhimAn dIkSAgrAhakaH AmarpoSadhyAdiRddhiprApto vA 2 / dharmakathI AkSepaNIvikSepaNInirvedanIsavedanIkathAbhiryo dharmamAkhyAti 3 / vAdI vAdalabdhisampannaH 4 / AcAryaH svaparasiddhAntaprarUpakaH 5 / kSapakaH tapasvI 6 / naimittikaH aSTAGganimittavettA 7 / vidyAgrahaNAdvidyAsiddhaH Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo AryakhapuTAcAryavat 8 / rAjagaNasammatAzca / tatra rAjasammatA mantryAdayaH, gaNasammatA mahattarAdayaH cazabdAddAnazrAddhAdiparigrahaH / ete tIrthaM pravacanaM prabhAvayanti / svataH prakAzakasvabhAvameva sahakAritayA prakAzayantIti / kutIrthikaviSayA tvaprazastA 8 / iha copabRMhAdInAM prazastAnAM yathAzaktyakaraNe aprazastAnAM tu karaNe aticAratA / dezasarvabhedazcopaLahAdInAmapi zaGkAdInAmiva jnyeyH| atha gAthAvyAkhyAzaGkAdiSu zaGkAkAGkSAvicikitsAsu 'deze caulahu'' ityetasya dvitIyagAthAsthasya sarvatra yogAddezatazcaturlaghu tathA 'mUDhadiTThI ya'' tti / mUDhadRSTitve 'pAsatthAI'' tti / pArzvasthAvasannAdayo dravyaliGgino munayaH, kudRSTayo mithyAdRSTayaH paratIrthikAH teSAM vAtsalye / tathA taiH saha sNstve'tipricye| prazaMsAyAM mithyAdRSTyAdInAmupabRMhaNAyAM ca dezatazcaturlaghu / iha kila mithyAdarzanino'parimitAstaduktaM sammatisUtre zrIsiddhasenadivAkaraNa'jAvaiyA vayaNapahA tAvaiyA ceva huMti nayavAyA / jAvaiyA nayavAyA tAvaiyA ceva parasamayA' / / / (saMmatisUtram 144) yAvanto nayavAdA ekaikAMzAvadhAraNavAcakazabdaprakArAstAvanta eva parasamayAH paradarzanAni bhavanti, svecchAprakalpitavikalpanibandhanatvAt parasamayAnAm / ayaM bhAvaH-yAvanto jane tattadaparAparavastvekadezAnAmavadhAraNapratipAdakAH zabdaprakArA bhaveyustAvanta eva parasamayA bhavanti / tatasteSAmaparimitatvameva / svakalpanAzilpighaTitavikalpAnAmaniyatatvAt tadutthapravAdAnAmapi tatsaGkhyAparimANatvAditi / tadevaM gaNanAtigA mithyAdarzanino bhavanti / yadvA-sUtrakRtAkhye dvitIye'Gge paraprAvAdukAnAMparadarzaninAM trINi zatAni triSaSTyadhikAni parisaGkhyAyante / tadarthasaGgrahagAtheyam - 'asIisayaM kiriANaM akiriavAINa hoi culasII / annANiya sattaTThI veNaiyANaM ca battIsA'' / / (gAthAsahasrI 116) asyA lezato'kSaragamanikA- 'asIisayaM kiriyANaM'' tti / azItyuttaraM zataM kriyAvAdinAm / tatra kriyAM-jIvAdyastitvaM vadantItyevaMzIlAH kriyAvAdino marIci-kumAra-mATharolUkaprabhRtayaH / te punaramunopAyenAzItyadhikazatasaGkhyA vijJeyAH / jIvAjIvAzravabandhasaMvaranirjarApuNyApuNyamokSAkhyAnnavapadArthAn paripATyA paTTakAdau viracayya jIvapadArthasyAdhaH svaparabhedAvupanyasanIyau / tayoradho nityAnityabhedau / tayorapyadhaH kAlezvarAtmaniyatisvabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH / tatazcaivaM vikalpAH karttavyAH'asti jIvaH svato nityaH kAlata'' ityeko vikalpo, vikalpArthazcAyaM khalu-ayamAtmA khena rUpeNa nityazca kAlavAdinAM mata iti / uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNikaH / tRtIyo vikalpa AtmavAdinaH 'purUSa eva idaM sarvam'' ityAdi / caturtho vikalpo niyativAdinaH / paJcamo Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDU - ...45... * jIyakappo vikalpaH svabhAvavAdinaH / evaM svata ityanena labdhAH paJca vikalpAH / evaM parata ityanenApi paJcaiva labhyante / ete ca nityatvAparityAgena daza vikalpAH / evamanityatvenApi dazaiva / ekatra militA viMzatirjIvapadArthena labdhAH / evamevAjIvAdiSvaSTasvapi pratipadaM viMzativikalpAnAM bhAvAdviMzatirnavaguNitA jAtamazItyuttaraM zataM kriyAvAdinAmiti / 'akiriyavAINa hoi culasII ' ' tti / akriyAvAdinAM caturazItiH / tatra na kasyacit pratikSaNamanavasthitasya padArthasya kriyA sambhavati, utpattyanantarameva vinAzAditi ye vadanti, te akriyAvAdina AtmAdinAstitvavAdina ityarthaH / kokulakAMTheviddhi romaka - sugata - pramukhAH / tathA cAhureke - 'kSaNikAH sarvasaMskArA asthirANAM kutaH kriyA / bhUtiryeSAM kriyA saiva kAraNaM saiva cocyata' / / ityAdi / teSAM caturazItirbhavati / sA cAmunopAyena draSTavyA / puNyApuNyavarjitazeSajIvAdipadArthasaptakanyAsaH / tasya cAdhaH pratyekaM svaparabhedau asattvAdAtmano nityAnityavikalpau na staH / kAlAdInAM ca paJcAnAmadhastAt SaSThI yadRcchA nyasyate / iha yadRcchAvAdinaH sarve'pyakriyAvAdinaH, tataH prAk yadRcchA nopanyastA / tata eva vikalpAbhilApaH - 'nAsti jIvaH svataH kAlata' ' ityeko vikalpaH / evamIzvarAdibhirapi yadRcchAvasAnaiH sarve ca SaT vikalpAH / tathA 'nAsti jIvaH parataH kAlata iti SaDeva vikalpAH ' ' ekatra militA dvAdaza / evamajIvAdiSvapi SaTsu pratipadaM dvAdaza vikalpAH / tataH sapta dvAdazaguNAzcaturazItivikalpAzcAkriyAvAdinAM nAstikAnAmiti / 'annANi ya sattaTThI' ' tti / ajJAnikAnAM saptaSaSTirbhedAH / tatra kutsitaM jJAnamajJAnaM tadeSAmastItyajJAnikAH 'ato'nekasvarAdi ' ti matvarthIya ikapratyayaH / athavA - ajJAnena carantItyajJAnikA: / asaJcintya kRtakarmabandhavaiphalyAdipratipattilakSaNAH saptaSaSTiH / te cAmunopAyena jJAtavyAH / tatra jIvAdinavapadArthAn pUrvavad vyavasthApya paryante cotpattimupanyasyAdhaH sapta sadAdaya upnysniiyaaH| te cAmI-- sattvam asattvaM sadasattvam avAcyatvaM sadavAcyatvam asadavAcyatvaM sadasadavAcyatvaM ceti / tatra sattvaM svarUpeNa vidyamAnatvam / asattvaM pararUpeNAvidyamAnatvam / sadasattvaM svarUpapararUpAbhyAM vidyamAnAvidya-- mAnatvam / tathA tadeva sattvamasattvaM ca yadA yugapadekazabdena vaktumiSyate tadA tadvAcakaH zabdaH ko'pi na vidyate ityavAcyatvam / yadA tveko bhAgaH sannaparazcAvAcyo yugapad vivakSyate tadA sadavAcyatvam / yadA tveko bhAgo'san parazcAvAcyastadA'sadavAcyatvam / yadA tveko bhAgaH sannaparazcAsannaparatarazcAvAcyastadA sadasadavAcyatvamiti / tataH sapta navabhirguNitAstriSaSTiH / utpattestu catvAra eva vikalpAH / te cAmI -sattvamasattvaM sadasattvamavAcyatvaM ceti / zeSavikalpatrayaM tUtpattyuttarakAlaM padArthAvayavApekSa - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTTa- jIyakappo | ...46... mityato'trA'sambhavIti noktam / ete catvAro vikalpAstriSaSTimadhye kSipyante jAtAH saptaSaSTiH / vikalpArthazcaivam-ko jAnAti jIvaH sannityeko vikalpaH, jJAtena vA kiM tena ? / evamasadAdayo'pi vaacyaaH| utpattirapi kiM sato'sataH sadasato'vAcyasyeti ? / ko jAnAtItyetanna kazcidapItyabhiprAyaH / 'veNaiyANaMca battIsa 'tti / vainayikAnAM dvAtriMzad bhedAH / tatra vinayena caranti vinayo vA prayojanameSAmiti vainayikAH / ete cAnavadhRtaliGgAcArazAstrA vinayapratipattilakSaNA dvAtriMzadamunopAyenAvagantavyAH / sura-nRpati-jJAti-yati-sthavira-adhama-mAtR-pitaNa-pratyekaM kAyena manasA vAcA dAnena ca dezakAlopapannena vinayaH kArya ityete catvAro bhedAH surAdiSvaSTasu sthAneSu bhavanti / aSTa caturbhirguNitA dvAtriMzaditi / sarvasaGkhyA punareteSAM milane trINi zatAni triSaSTyadhikAnItirUpA paradarzaninAM bhavatItyalaM prasaGgena / atha prakRtaM prastUyate- 'micchappabhAvaNa'' tti / mithyAtvasambandhidevakulAdau prabhAvanAyAm / tathA'asaMjamathiratte' 'tti / asaMyame'saMyamavatAM pArzvasthAdInAM kuliGginAM cAdhAnuSThAnaviSaye sthirIkaraNe ca dezatazcaturlaghu prAyazcittaM bhavati 'saMyama'thiratte' tti pAThe tu saMyame saMyamavatAM sAdhvAdInAM dharmAnuSThAnAsthirIkaraNe ca dezatazcaturlaghu bhavatIti prathamagAthArthaH / 'taha saMghANuvavUhAisu ' tti| tathetyupanyAse / saGghAnupabRMhAyAM saGghasyopabRMhaNAdyakaraNe, AdizabdAt sthirIkaraNa-vAtsalya-prabhAvanAnAmakaraNe ca 'dese caulahu ' tti / dezatazcaturlaghu / 'guruga savve' tti / sarvata eteSu zaGkAdiSu kRteSu cturguru| 'gurugo a mamattAisu ' tti / tathA pArzvasthAdiSu mamatvaM pratibandharUpaM kurvato gurumAsaH AdizabdAt paripAlana-saMvAsa-sUtrArthadAnAdAnAdiSvapi gurumAsaH niSkAraNamiti gamyate / kAraNe tu mamatvAdikaraNe'pi na dossH| 'lahu-guru-caulahu tivihamicche / tti| trividhe'pi- jaghanyamadhyamotkRSTabhedabhinne'pi mithyAtve yathAkrama laghugurucaturlaghUni prAyazcittAni bhavantIti gAthArthaH / / 57-58 / / atha AdhAkarmAdidoSaduSTamannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya prAyazcittapratipAdanAvasarastatra pUrvaM kiJcidAdhAkarmAdisvarUpaM granthAntarato likhyate-iha kila saptacatvAriMzad bhikSAdoSAstadyathASoDazodgamadoSAH SoDazotpAdanAdoSAH dazaiSaNAdoSAH paJca grAsaiSaNAdoSAH / tatra udgamadoSA gRhasthaprabhavAH SoDaza / tadyathA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo ...47... 'AhAkammuddesiya pUIkamme a mIsajAe a| ThavaNA pAhuDiyAe pAoyara kIya pAmicce' / / (piM0ni0 107) 'pariyaTTie abhihaDunbhinne mAlohaDe ya acchijje / aNisiTTajhoarae solasa piMDuggame dosA' / / (piM0ni0 108) anayorlezato vyAkhyA-AdhAkarma nAma yat sAdhvarthameva sacittamannapAnAdhacittIkriyate 1 / audezikaM nAma yaduddezena niSpannam , tacca dvidhA-oghato vibhAgatazca / tatra skhakuTumbArthaM pacyamAne bhaktAdau pAkhaNDinAM gRhiNAM vA madhye yaH ko'pi sameSyati, tasya bhikSAdAnArthaM katipayAnadhikatarAn tandulAdInoghenasAmAnyenaitAvat svArthametAvacca bhikSAdAnArthamityevaM vibhAgarahitena gRhanAyikA yatkSipati tadaughodezikam / vibhAgatastu vivAhaprakaraNAdiSu yaduddharitaM bhaktAdi tat pRthak kRtvA dAnAya kalpitametadvibhAgenasvasattAtaH pRthakkaraNenauddezikaM vibhAgauddezikam / tacca prathamatastridhA / uddiSTaM kRtaM karma ca / tatra svArthameva niSpannamazanAdikaM bhikSAcarANAM dAnAya yat pRthakkalpitaM taduddiSTam / yat punaruddharitaM sat zAlyaudanAdibhikSAdAnAya karambAdirUpatayA kataM na panaH kAcidapi jIvavirAdhanA jAtA tatkatama / yat punaruddharitaM modakacUrNAdi tad bhUyo'pi bhikSAdAnAya guDapAkadAnAdinA modakAdirUpatayA kRtaM karma / yaduktam - 'saMkhaDibhattuvariyaM cauNhamuddisai jaM tamuddiDha / vaMjaNamIsAi kaDaM tamaggitaviyAi puNa kamma' / / (piM0vi0 31) ekaikaM punazcaturdhA-uddezasamuddezA''dezasamAdezabhedena / tatra yaduddiSTaM kRtaM karma vA yAvantaH ke'pi bhikSAcarAH pAkhaNDino gRhasthA vA sameSyanti, tebhyaH sarvebhyo'pi dAtavyamiti saGkalpena kRtaM taduddezam / yattu pAkhaNDinAmeva deyatvena kalpitaM tatsamuddezam / yat punaH zramaNAnAmeva deyatvena kalpitaM tadAdezam / yacca nirgranthAnAmeva deyatvena kalpitaM tatsamAdezam / yaduktam - 'jAvaMtiyamuddesaM pAsaMDINaM bhave samuddesaM / samaNANaM AesaM niggaMthANaM samAesaM' / / (piM0ni0 253) tatazcaivaM bhedAbhidhAnam-uddiSTodezam uddiSTasamuddezam uddiSTAdezam uddiSTasamAdezam / evaM kRtakarmaNorapi bhedacatuSTayaM vAcyam / evaM vibhAgato dvAdazadhauddezikam / yaduktam - 'bArasavihaM vibhAge cauhuddiLaM 'kaDaM ca kammaM ca / uddesa-samuddesA-''esa-samAesabheeNaM' / / (piM0vi0 29) 2 / pUtikarma dvividhaM-sUkSmaM bAdaraM ca / tatrAdyamAdhAkarmikadhUmAgnigandhAdibhiH syAt, paraM tadaduSTamAcIrNatvAdazakyaparihAratvAcca / bAdaraM punadhA-upakaraNe bhaktapAne ca / tatropakaraNaMcUllIsthAlIdAdirUpam / yA ca cullI kiyatA zuddhena kiyatA cAdhAkarmikeNa kardamena niSpAditA sA itthambhUtA upakaraNapUtiH / anayA dizA'nyasyApyupakaraNasya pUtitvaM bhaavniiym| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DDa - jayakappo ... 48... AdhAkarmikacullIsthAlyAdiSu rAddhaM sthApitaM vA AdhAkarmAdikharaNTitasthAlyAdau sthApitaM vA / AdhAkarmikabhaktAdilavenApi mizraM vA bhaktaM vA pAnaM vA svarUpataH zuddhamapi pUtiH - apavitraH syAdyathA--azucilavenAzanAdi / etadbhaktapAnapUtikarma / yaduktam- 'uggamakoDikaNeNavi asuilaveNaM va juttamasaNAI / suddhaM pi hoi pUI taM suhumaM bAyaraMti duhA' / / (piM0vi0 32 ) 3 / mizrajAtaM tridhA - yAvadarthikamizraM pAkhaNDimizraM yatimizraM ca / yat svasya yogyaM yAvadarthikAnAM pAkhaNDinAM yatInAM ca yogyaM prathamato'pyagnijvAlanAdhizrayaNadAnAdyairazanAdi mizritameva rAddhumArabhyate tanmizrajAtam 4 / sthApanA dvedhA - ciretvarabhedAt / yat sAdhvarthaM bhaktAdi sthApayitvA muJcati sA cirasthApanA / gRhapaGktyAmekaH sAdhurekatra gRhe samyagupayogena bhikSAM paribhAvayan gRhNAti dvitIyastu dvayoH pArzvasthayordAtRhastagate dve bhikSAM paribhAvayati / tato gRhatrayAtparato gRhAntare sAdhunimittaM yA dAtRhastagatA bhikSA sA itvarasthApanA / tatropayogAbhAvAt 5 / prAbhRtikA'pi sUkSmabAdarabhedAt dvidhA / tatra gurvAgamanaM jJAtvA ko'pi zrAvako vivAhAderupasarpaNamapasarpaNaM vA yatkaroti sA bAdaraprAbhRtikA / yattu putrAdau bhojanamarthayamAne sati sAdhvarthamutthitA satI tavApi dAsyAmIti yaddAtrI brUte sA sUkSmaprAbhRtikA 6 / prAduSkaraNamapi dvedhA - prakaTakaraNaM prakAzakaraNaM ca / tatra prathamamandhakArAdapasArya bahiH saprakAzapradeze sAdhvarthamannAdisthApanaM prakaTakaraNam / sAndhakArasthAnasthitasyaivAnnAdermaNi - pradIpa - gavAkSakuDya - chidrAdyairudyotakaraNaM prakAzakaraNam 7 / krItaM caturddhA - AtmadravyakrItam, AtmabhAvakrItam, paradravyakrItam, parabhAvakrItaM ceti / tatrAtmanA svayameva dravyeNa - ujjayantAditIrtha bhagavatpratimAzeSAdirUpeNa pradAnataH paramAvarjya yadbhaktAdi gRhyate tadAtmadravyakrItam / yatpunarAtmanA svayameva bhaktAdyarthaM dharmakathAdinA paramAvarjya bhaktAdi gRhyate tadAtmabhAvakrItam / tathA pareNa yatsAdhunimittaM dravyeNa krItaM tatparadravyakrItam / yat punaH pareNa sAdhvarthaM nijavijJAnapradarzanena dharmakathAkathanAdinA paramAvarjya bhaktAdi gRhyate tatparabhAvakrItam 8 / prAmityaM dvidhA - laukika lokottarabhedAt / tatra yaduddhArakeNa vastrAdyAnIya sAdhubhyo gRhastho dadAti tallaukikam / sAdhureva vastrAbhAve sAdhvantarapArzvAdyaduddhArakeNa gRhNAti tallokottaram 9 / evaM parAvarttitamapi dvidhA - laukikaM lokottaraM ca / navaramatra parAvartya dadAti gRhNAti veti vAcyam 10 / abhyAhRtaM nAma abhi-sammukhaM svasthAnAt sAdhusamIpe dAnAyA''hRtamAnItamabhyAhRtam / tad dvividham svagrAmAbhyAhRtaM paragrAmAbhyAhRtaM ca / tatra punaH pAzcAtyaM dvedhA - sapratyapAyaparagrAmAbhyAhatamapratyapAyaparagrAmAbhyAhRtaM vA 11 / udbhinnaM tridhA - liptodbhinnaM dardarodbhinnaM kapATodbhinnaM ca / tatra jatuchagaNAdilepena viliptaM ghRtaghaTAdimukhaM sAdhUnAM dAnAyodbhidya yad ghRtAdi dIyate talliptodbhinnam / dardaraM - kutapAdermukhabandhanaM vastra - carmAdikhaNDaM tamudbhidya yaddIyate taddardarodbhinnam / tathA yatpihitaM kapATamudbhidya yaddIyate tatkapATodbhinnam 12 / mAlApahRtaM jaghanyamadhyamotkRSTabhedAt tredhA / tatra bhUnyastapAdAgrAbhyAmutpATita Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...49... saDDU - jIyakappo pArSNibhyAM ca pAdAbhyAmUrdhvavilagitasikkikAdisthaM dAtryA dRSTeragocaraM yaddIyate tajjaghanyam / maJcakAdikamAruhya yaddIyate tanmadhyamam / niHzreNyAdikamAruhya yaddIyate tadutkRSTam 13 / AcchedyaM tridhA-svAmiprabhustenabhedAt / tatra svAmI - gRhAdinAyakaH, prabhu - gRhapatistau svAyattamAnuSebhyaH, stenA-zcaurAste sArthikAdibhyo balAdAcchidyoddAlya yaddadAti tadAcchedyam 14 / anisRSTamapi trividhaM-- sAdhAraNacollakajaDDabhedataH / tatra sAdhAraNarAddhaM bhaktaM sarveSAmananujJAtamevaikAderdadataH sAdhAraNAnisRSTam / collako--bhojanaM yatkauTumbikapreSitahAlikayogyacollakamadhyAt kauTumbikasyAnanujJayaiva collakavAhI yat sAdhave dadAti taccollakAnisRSTam / jaDDo - hastI tatsatkaM piNDAdikaM rAjJA gajena vA'nanujJAtameva yaddadAti tajjaDDAnisRSTam 15 / adhyavapUrako nAma yatrAgnisandhukSaNasthAlIjalaprakSepAdyArambhe yAvadarthikAdyAgamanAt pUrvamevAtmArthaM niSpAdyate pazcAd yathAsambhavaM trayANAM yAvadarthikAdInAmarthAyAdhikatarAstandulAH saha rAddhuM sthAlyAM prakSipyante so'dhyavapUrakaH / ata eva cAsya mizrajAtAd bhedaH / yato mizrajAtaM taducyate yat prathamata eva yAvadarthikAdyarthamAtmArthaM ca mizraM niSpAdyate / yat punaH prathamataH svArthamArabhyate pazcAt prabhUtAn yAvadarthikAdInAgatAnavagamya tadarthAya yadadhikatarajalatandulAdiprakSepaH so'dhyavapUrakaH / sa ca yAvadarthikamizraH pAkhaNDimizro yatimizrazceti 16 / ete SoDazodgamadoSA bhavanti / eteSu ca AdhAkarma auddezikabhedatrayam bhaktapAnapUtiH mizrajAtAntyabhedadvayaM bAdaraprAbhRtikA adhyavapUrakAntyabhedadvayaM cAvizuddhikoTiH / yaduktam- 'ia kammaM uddesiatia mIsajjhoyaraMtimadugaM ca / AhArapUi bAyarapAhuDi avisohikoDitti' / / ( piM0vi0 53 ) tadavayavenApi spRSTaM sarvamannapAnAdyazucilavenevAbhojyaM bhavati / yaduktam - 'uggamakoDikaNeNavi asuilaveNaM va juttamasaNAI / suddhapi hoi pUI taM suhumaM bAyaraMti duhA' / / ( piM0vi0 32 ) zeSAstu vizuddhikoTayaH / tatsampRktaM cAnnapAnAdi punaH saMstare sAdhavaH sarvameva tyajanti / asaMstare tu vivicya tadeva tyajanti / takrAdirasamadhye kSepe tAvanmAtrameva vA tadvastu tyajanti / yaduktam - 'taM ceva asaMtharaNe saMtharaNe savvamavi vigiMcaMti / dullahadavve asaDhA tattiyamittaM - ciya cayanti ' ' // ( piM0vi0 56 ) uktAH SoDazodgamadoSAH / atha SoDazotpAdanAdoSAnAha 'dhAI dUI nimitte AjIva vaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti dasa ee' / / ( piM0ni0 438) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...50... saDDa- jIyakappo 'pubiMpacchAsaMthava vijjA maMte ya cunna joge ya / uppAyaNAi dosA solasame mUlakamme ya / / (piM0ni0 439) anayorvyAkhyA-dhAtryaH bAlakaparipAlikAH / tAH paJca kSIra-majjana-maNDana-krIDanA-dhAtryaH / tAsAM karma dhAtrItvaM tena labdhaH piNDo dhAtrIpiNDaH 1 / dUtI parasandiSTArthakathikA / tasyAH karma dautyaM tena svagrAme paragrAme vA sandiSTArthakathanarUpeNa prAptaH piNDo dUtIpiNDaH 2 / kAlatrayasaMsUcakalAbhAlAbhazubhAzubhAdisaMsUcaka nimittakathanena prAptaH piNDo nimittapiNDaH 3 / AjIvanApiNDo jAtikulagaNazilpakarmabhedataH paJcadhA / tatra jAtikule pUrvoditasvarUpe / gaNo-mallAdivRndam / zilpaM-tUrNanasIvanAdi, karma-kRSyAdi, athavA'prItyutpAdakaM karma prItyutpAdakaM tu zilpam / anye tvAhuranAcAryopadiSTaM karma AcAryopadiSTaM tu zilpamiti / etairAtmano gRhasthasya ca tulyarUpatAkhyApanena labdhaH piNDa AjIvanApiNDaH 4 / vanIpako bhikSAcarastadvat piNDArthaM zramaNAtithibrAhmaNakRpaNazvAnAdibhaktAnAM dAyakAnAmAtmAnaM tattadbhaktaM darzayan yallabhate sa vanIpakapiNDaH 5 / cikitsApiNDo dvedhA-sUkSma-bAdarabhedAt / tatra vaidyavat svayaM vamanavirecanAdirogapratIkAravidhApanaM bAdaracikitsA tayA'vAptaH piNDo bAdaracikitsApiNDaH / vaidyauSadhAdisaMsUcanena sUkSmacikitsA tayA'vAptaH piNDaH sUkSmacikitsApiNDaH 6 / sAdhorvidyAnabhAvam- uccATanamAraNAdikaM tapaHprabhAvaM-zApadAnAdikam rAjakule vallabhatvaM krodhaphalaM vA jJAtvA gRhasthena yaH piNDo dIyate sa krodhapiNDaH 7 / abhimAnena haThAdapi yaH piNDo gRhyate sa mAnapiNDaH 8 / nAnAvidhavipratAraNaprakArairyaH piNDo labhyate sa mAyApiNDaH 9 / vallacaNakAdikamasAraM labhyamAnaM pratiSidhya yanmodakAdisArameva pratigRhNAti athavA pracuraM madhurasnigdhAdi vastu labhyamAnaM dRSTvA yabahu gRhNAti sa lobhapiNDaH 10 / saMstavo dvidhA-zlAghArUpaH paricayarUpazca / tatra zlAghArUpo vacanasaMstavaH, paricayarUpaH-sambandhisaMstavaH / ekaiko dvidhA-pUrvasaMstavaH pazcAtsaMstavazca / tatra pUrvaM yaddAtAraM stutvA, yAcate, labdhe vA pazcAt stauti sa pUrvasaMstavaH pazcAtsaMstavazca zlAghArUpaH / sambandhisaMstavo mAtrAdinAtrakayojanaM pUrvasaMstavaH zvazvAdisambandhayojanaM tu pazcAtsaMstavaH 11 / strIdevatA'dhiSThitA sasAdhanA vA vidyA tatprayogeNa labdhaH piNDo vidyApiNDaH 12 / purUpadevatAdhiSThito'sAdhano vA mantraH tatprayogeNAptaH piNDo mantrapiNDaH 13 / cUrNamaJjanAdi tadarpaNAdinA prAptaH piNDaJcUrNapiNDaH 14 / yogaH pAdapralepAdiH tatkaraNArpaNAdinA labdhaH piNDo yogapiNDaH 15 / maGgalamUlikA-snapanakagarbhAdhAna-garbhastambha- prasava-pAtanamUlarakSAbandhanAdibhirlabdhaH piNDo mUlakarmapiNDaH / eSa ca mahApAtakaH / yaduktam - 'maMgalamUlINhavaNAi gabhavIvAhakaraNaghAyAI / bhavavaNamUlakammaM ti mUlakammaM mahApAvaM ' / / (piM0vi0 75) 16 / uktAH SoDazotpAdanA doSAH / atha daza grahaNeSaNAdoSAnAha - Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha-jIyakappo ...51... 'saMkia makkhia nikkhitta pihia sAharia dAyagummIse / apariNaya litta chaDDIya esaNadosA dasa havaMti' / / (piM0ni0 557) etasyA vyAkhyA-zaGkitaM nAma AdhAkarmAdInAM SoDazodgamadoSANAM mrakSitAdInAM ca navaiSaNAdoSANAM madhye bhaktAdergrahaNe bhojane vA yaM yaM doSaM zaGkate tad bhaktapAnAdi tattadoSazaGkitaM bhavati, tadgrAhI tattaddoSasamAnadoSavAn bhavatItyarthaH / atra ca catvAro bhaGgAH / zaGkitagrAhI zaGkitabhojI 1 zaGkitagrAhI niHzaGkitabhojI 2 niHzaGkitagrAhI zaGkitabhojI 3 niHzaGkitagrAhI niHzaGkitabhojI 4 ca / atra dvitIyacaturthabhaGgo zuddhau, dvayorapi bhojanasya niHzaGkitatvena nirdoSatvAt / dvitIyabhaGgabhAvinaH zaGkitagrahaNadoSamAtrasyottarazubhapariNAmena zuddhisambhavAt / zeSabhaGgaddhaye punaH zaGkitadoSasamAnaM doSamApadyata iti 1 / mrakSitaM dvidhA-sacittAcittabhedena / tatrAdyaM pRthivI-jala-vanaspatibhedena tredhA / tatra pRthivImrakSitaM caturddhA-sarajaskaM-sacittapRthivIrajovaguNThitaM deya-hasta-mAtrakAdi tacca tanmakSitaM ca srjskmrkssitm| tathA seTikoSAdimrakSitamUSamRttikAharitAlahiGgalakamanaHzilAjanalavaNagairikaseTikAdiprathivIkAyamakSitamityarthaH / nirmizro'pariNataH sacetanaH, mizraH sacittA'cittarUpa evaMvidho yaH kardamastena mrakSitaM nirmizrakardamamrakSitaM mizrakardamamrakSitaM cetyarthaH / apakAyamakSitamapi caturddhA-puraHkarma pazcAtkarma sasnigdhaM udakAca / tatra dAnAt pUrvaM hastamAtrakayoH kSAlane puraHkarma, dAnAnantaraM kSAlane pazcAtkarma, sasnigdhamISallakSyamANajalakharaNTitaM hastAdi, udakArdra spaSTopalabhyamAnajalasaMsargam / vanaspitikAyamrakSitaM tu dvedhA-pratyekAnantabhedena / pRthivImrakSitaM vanaspatimrakSitaM cAnantaraparamparabhedena pratyekaM dvividham / acittamrakSitaM punarbedhA-mAMsavasAzoNita - surAmUtroccArAdigarhitaikSitaM garhitAcittamrakSitam / tathA saMsajanti-vilaganti salepatvAt kITikAmakSikAdi jantavo yeSu tAni saMsaktAni tairagarhitairacitairmakSitamagarhitasaMsaktAcittamrakSitam 2 / nikSiptaM pRthivyAdiSu sthApitaM tadvidhA-anantaraM paramparaM ceti / deyaM vastu pRthivyAdiSu nirantaraM sAntaraM vA sthApitaM bhavatIti dvidhA nikSiptamityarthaH 3 / pihitaM nAma yad deyamazanAdi vastu kenA'pyapareNa vastunA sthagitaM / tattredhA-gurvacittapihitaM, sacittapihitaM, mizrapihitaM ceti 4 / saMhRtaM nAma yena hastena mAtrakeNa vA kRtvA dAtrI sAdhorazanAdikaM dAtumicchati / tatrA'nyadadAtavyaM kimapi sacittamacittaM mizraM vA'sti / tatastadanyatra bhUmyAdau sacitte'citte mizre vA kSiptvA tena hastena mAtrakeNa vA ydddaati| atra sacittAcitamizrabhedaizca tisrazcaturbhaGgyo bhavanti / tathAhi- ekA caturbhaGgI sacittamizrapadAbhyAM, dvitIyA sacittAcittapadAbhyAM / tRtIyA mizrAcittapadAbhyAm / tatra sacitte sacittaM saMhRtaM, mizre sacittaM, sacitte mizra, mizre mizraM ceti prathamA / sacitte sacittam, acitte sacittam, sacitte'cittam, acitte'cittam iti dvitIyA / tathA mizre mizrama, acitte mizrama, mizre'cittam, acitte'cittamiti tRtIyA / atra prathamAyAH sarveSvapi bhaGgeSu na kalpate, dvayostvAdyeSu triSu triSu pratiSedhazcarame punarbhajanA / atra sacittaH pRthivIkAyaH sacitte pRthvIkAye saMhRtaH, sacittApkAye vA saMhRta ityAdi Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo SaDjIvanikAyacAraNikayA svasthAnaparasthAnApekSayA caturbhaGgItrayabhaGgeSvekaikasmin bhaGge SaTtriMzad SaTtriMzad bhaGgA bhavanti / te ca sarvasaGkhyayA catvAri zatAni dvAtriMzadadhikAni bhaGgAnAM bhavanti / ete ca sarve'pi bhaGgA nairantaryeNa ca bhavanti / tatra caiteSu sarveSvapi nirantara-paramparasaMhRtabhaGgeSu yatra yatra sacittasaGghaTTanAdirdoSastatra tatra na kalpate / anyatra tu kalpate / etatsarvaM nikSiptapihitayorapyavagantavyamiti / dAyakaH sthavirAdirityevaMvidho doSaH / sthavirAdibhirdIyamAne dAyakadoSo bhavatItyarthaH / taduktam - 'thera'pahu-paMDa vevira-jari-aMdha'vvatta-matta-ummatte / chinnakaracaraNa -gumvinni-niylNdduabddh-baalvcchaae|| khaMDai pIsai bhuMjai jimai virolai dalai sajiaM / Thavai baliM uvauttai piDharAi tihA sapaccavAyA jA / / sAhAraNa-coriyagaM dei parakkaM paraTuM vA / kattai loDhai piMjai vikkhiNai pagalaMtapAuyArUDhe' / / 3 / / (piM0vi0 85 taH 88) etAsAM lezato vyAkhyA-sthaviro vRddhaH / saptativarSANAM matAntare SaSTivarSANAM voparivartI / sthavirasya ca hastena bhikSAgrahaNe nipatanaSaDjIvanikAyavirAdhanAdidoSA bhaveyuH / atastaddhastenotsargato na grAhyam 1 / tathA aprabhurdIyamAnabhaktAderasvAmI bhRtakAdiH / tena dIyamAne prabhoraprItiH syAt 2 / paNDako napuMsakastasmin dAyake lokApavAdazaGkAdidoSAH 3 / vepamAnaH kampamAnazarIraH / taddAne parizaTana-bhAjanabhaGgAdidoSAH 4 / jvarito jvararogapIDitaH / tato bhikSAgrahaNe jvarasaGkramaNajanApavAdAdayo doSAH 5 / andhaH cakSurvikalaH / tasya hi bhikSAM dadataH kAyavadhaskhalanapatanabhAjanabahirbhaktakSepaNajanavacanIyatAdayo doSAH 6 / avyakto bAlo janmato varSASTakAbhyantaravartI / tena dIyamAne tajjananyAdeH pradveSaH 7 / mattaH pItamadirAdiH / sa cAzucitvAliGganahananabhAjanabhaGgakaraNAdidoSaduSTatvAtsAdhubhikSAdAnA'yogyaH 8 / unmatto dRpto grahagRhIto vA so'pi mttvddussttH9| chinnakaraH karttitahastaH chinnacaraNo luunpaadH| etAbhyAM ca sakAzAdbhikSA na grAhyA, dAnAsamarthatvAllokApavAdAdidoSasambhavAcca 10-11 / gurviNI ApannasattvA / tatsakAzAd gacchanirgatA jinakalpikAdayaH prathamadinAdArabhya bhikSAM na gRhNantyeva / sthavirakalpikAstvaSTau mAsAn yAvad gRhNanti, navame mAse tu na gRhNanti, niSIdanotthAnAbhyAM garbhapIDAsambhavAt 12 / nigaDena lohamayapAdabandhanena baddhaH, aNDukena kASThamayakarabandhanena baddhaH etAbhyAM sakAzAt paritApanAdidoSasambhavAdbhikSA na grAhyA 13-14 / bAlavatsA stanyopajIvizizukA tayA dIyamAnaM na kalpate, nikSiptabAlasya mArjArAdibhyo vinAzasambhavAt nikSipyamANasyotkSipyamANasya cAtisukumAratvena paritApanAsambhavAt 15 / gAthAparyantavartI yAzabdo'tra pratyekamabhisambadhyate / tatazca yA kAcinmahilA khaNDayati udUkhalakSiptAni zAlyAdibIjAni Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo ...53... musalaghAtaiH zlakSNIkarotItyarthaH / tayA dIyamAnA bhikSA na grAhyA, bIjasacaTTAdyArambhasambhavAt 16 / tathA pinaSTi zilAyAM tilAmalakakustumbarulavaNajIrakAdIni mRdnAtIti bhAvaH / anayApi dIyamAnaM na kalpate tilAdisaGghaTTasadbhAvAt 17 / tathA bhRjjati canakayavagodhUmAdIn agniprataptakaDillakAdau sphoTayatItyarthaH / tayA dIyamAnaM na kalpate kaDillakAdau prakSiptasya tasya canakAderdAhasambhavAt 18 / tathA jemati bhuGkte'bhyavaharatItyarthaH / bhuAnA hyAcamanaM vidhAya sAdhubhyo yadi ddyaattdaa'pkaayviraadhnaa| athaitadoSabha bhayAta tadakatvaiva vitareta tadocchiSTamapyate na tyajantItyAdijanApavAdaH / tatra ca mahAna doSaH / yadAha'chakkAyadayAvaMto vi saMjao dullahaM kuNai bohiM / AhAre nIhAre duguchie piMDagahaNe a'|| (o0ni0 443) ityato na kalpate 19 / tathA virolayati karamanthanAdinA dadhyAdikaM mathnAti / sA hi saMsaktadadhyAdiliptakarA bhikSAM dadatI sattvavadhaM vidadhyAditi na gRhyate 20 / tathA dalati sajIvaM sacittaM godhUmAdidhAnyaM gharaTTena pinaSTi / iyaM bhikSAdAnAyottiSThantI bIjAdi saGghaTTayati dattvA ca karau prakSAlayatIti na gRhyate 21 / tathA yA kAcinnArI sAdhudAnAyodyatA satI mUlasthAlItaH samAkRSya sthaganikAdau balimupahAramagrakUramityarthaH sthApayati, tayA dIyamAnA bhikSA na kalpate pravartanAdidoSasambhavAt 22 / tathodvarttayati sAdhudAnabuddhyA parAvarttayati piTharAdi sthAlyAdi nAmayatItyarthaH / atra ca kITikAdisattvopaghAtaH syAt 23 / tathA tridhodhistiryaglakSaNaistribhistribhiH prakAraiH sapratyapAyakASThakaNTakagavAdibhyaH sakAzAtsambhAvyamAnAbhighAtAdyanarthA yA kAcidvanitA syAt / 'tahA sapaccavAyA jA'' iti pAThe tu tathA sapratyapAyA yA dAtrI kUlavAlakamunivratatyAjayitrI mAgadhikAvezyeva zAkinyAdirvA tayA dIyamAnaM te 24 / tathA sAdhAraNaM bahvAyattaM taddadAtIti yogaH / tatra sAdhAraNAnisRSTavaddoSA vAcyAH 25 / tathA coritakaM caurikayA gRhItaM sAdhubhyo dadAti / tatra ca doSAH pratItA eva 26 / tathA parAkyaM parasatkaM parakIyamidamityuktvA dadAti / athavA parArthaM paranimittaM kArpaTikAdidAnAya kalpitamityarthastaddadAti / atra ca parasatke tatsvAminA'nanujJAte paradAnAya kalpite ca dIyamAne adattAdAnA'ntarAyAdayo doSAH 27 / tathA yA karttayati rUtaM cakreNa sUtraM karoti 28 / tathA loDhayati karpAsaM loDhinyAM kanakena nirasthikaM karotItyarthaH 29 / tathA piJjayati rUtaM piJjanena mRdUkaroti 30 / tathA 'vikkhiNai' tti / vikIrNayati rUtaM karAbhyAM paunaHpunyena zlakSNayati 31 / etAbhizcatasRbhirapi dIyamAnaM na kalpate, karpAsAsthikasaGghaTTana-deyavastukharaNTitahastadhAvanadoSasambhavAt / tathA pragalan galatkuSThastato bhikSAgrahaNe hi sAdhorapi kuSTharogasaGkrAtiH syAttadIyocchvAsatvaksaMsparzasvedamalamUtroccArAhAralAlAdibhiH zarIrAntare tatsaGkramaNasyAbhihitatvAttato na grAhyA 32 / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo tathA pAdukArUDhaH kASThAdimayopAnatsamArUDhaH / sa hi bhikSAM prayacchan durvyavasthitatvAt kadAcit patati kITikAdisattvavirAdhanAM ca karotItyato'sAvapi parihiyate 33 / tathA - 'chakkAyavaggahatthA samaNaTThA nikkhivittu te ceva / ghaTuMtI gAhaMtI AraMbhaMtI a paDisiddhA'' / / (piM0ni0 611) etasyA vyAkhyA-SaTkAyavyagrahastA SaTkAyayuktahastA / iha SaTkAyavyagrahastA socyate yasyA haste sajIvalavaNamudakamagnirvAyupUrito dRtikaH phalAdikaM bIjapUrAdi matsyAdayo vA vidyante / tataH sA zramaNArthaM zramaNabhikSAdAnArthamutthAya SaTkAyAn bhUmyAdau nikSipya punaH tAneva ghaTTayantI tatsaGghaTTa kurvANA tAneva gAhamAnA viloDanenetastato vikSepaNenA'gADhaM gADhaM vA paritApayantI / tAnevArabhamANA ca SaTkAyopadravakaramArambhaM kurvANA / khananamardanAdinA pRthivIkAyam, majjanavasvadhAvanAdinA'pkAyam, ulmukaghaTTanAdinA'gnim, agnyAdeH phUtkaraNAdinA mArutam, phalAdeH karttanAdinA vanaspatim, sphuranmatsyAdichedanAdinA trasakAyaM viraadhyntiityrthH| evaMvidhA dAtrI pratiSiddhA / etasyAH pArthAt sAdhubhirbhikSA na grAhyetyarthaH / evaMprakAraH SaSThaH eSaNAdoSaH 6 / unmitraM nAma sAdhUnAM dAnayogyamodanAdi, ayogyaM tu sacittaM phalAdi, mizramAmapakvapRthukAdi, acittaM ca tuSAdi / etAni DhyAdIni vastUnyanAbhogAdinA mizrayitvA gRhastho yaddadAti / tatra sacittena mizreNa vA vastunA mizrIkRtya yaddeyadravyaM dadAti tanna kalpate, anyatra tu bhajanA 7 / apariNataM dvidhAdravyApariNataM bhAvApariNataM ca / tatra dravyApariNataM yaddAtavyadravyamevApariNatamaprAsukaM bhavati / bhAvo-'dhyavasAyaH / sa ca dvayoH svAminormadhyAdekasyA'pariNato dAne anabhimukho'thavA bhikSAgatasAdhusaGghATakamadhyAdekatarasya sAdhormanasi etallabhyamAnamazanAdi nirdoSamityadhyavasAyaH dvitIyasya tu na tathA / tato bhAvena dAtRsatkena grahItRsAdhusatkena vA'pariNataM bhAvApariNatam 8 / liptaM nAma dadhikSIraghRtatailatImanaprabhRtidravyasya lepaH karabhAjanAdau lagati, tacca kAraNaM vinA na gRhyate / yadAha - "ghittavbamalevakaDaM levakaDamAhu pacchakammAI / na ya rasagehipasaMgo na ya bhutte baMbhapIDA ya' / / (piM0ni0 649) nanu yadyevaM lepakRdgrahaNe pazcAtkarmAdayo doSA bhavanti tatastanna gRhyate, tarhi mA kadAcanApi sAdhurbhuGktAm ? evaM hi sarveSAM doSANAM mUlata evotthAnaM niSiddhaM bhavati / gururAha-sarvakAlaM kSapaNameva kurvataH sAdhozcirakAlabhAvitaponiyamasaMyamAnAM hAnirbhavati, tasmAdyAvajjIvaM kSapaNaM na kAryam / punaH prAha yadi sarvakAlaM kSapaNaM kartumazaktastarhi SaNmAsakSapaNaM kRtvA pAraNakamalepakRtA vidhattAm ? gururAha-yadyevaM tapaHkurvan saMyamayogAn kartuM zaknoti tarhi karotu, na ko'pi tasya niSeddhA / punarapyAha-yadi SaNmAsakSapaNaM kartuM na zaknoti tarhi ekadinonaM SaNmAsakSapaNaM kRtvA AcAmlena pArayatu / evamekaikadinahAnyA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha- jIyakappo | ...55... tAvadAtmAnaM tolayed yAvaccaturthaM kRtvA AcAmlena pAraNakaM karotu / evamapyasAmArthye divase divase gRhNAtvAcAmlaM nirlepam ? gururAha-karotvevaM tapo, yadi pratyupekSaNAdisaMyamayogabhraMzo na bhavati / kevalaM samprati sevArttasaMhananAnAM nAsti tAdRzI zaktiriti na tathopadezo vidhIyate / punaH paraH prAha-nanu mahArASTrAH kozaladezodbhavAH sadaiva sauvIrakUramAtrabhojinaH te'pi ca sevArttasaMhananAH, tato yadi te'pItthaM yApayanti yAvajjIvaM tarhi tathA sauvIrakUramAtrabhojanena kiM na yatayo mokSagamanaikabaddhakakSA yApayanti ? taiH sutarAmevaM yApanIyaM prabhUtaguNasambhavAt / gururAhatia sIaM samaNANaM tiamuNha gihINa teNa'NunnAyaM / takkAINaM gahaNaM kaTTaramAIsu bhaiyatvaM / / __(piM0ni0 656) vyAkhyA-AhAra upadhiH zayyA etAni trINyapi gRhiNAM zItakAle'pyuSNAni bhavanti / tena teSAM takrAdigrahaNamantareNApi bAhyAbhyantaroSNatApenAhAro jIryate / tatrA'bhyantaro bhojanavazAt / bAhyaH zayyopadhivazAt / etAnyevAhAropadhizayyArUpANi trINi vastUni yatInAM grISmakAle'pi zItAni bhavanti / tatrAhArasya zItatA bhikSAcaryAyAM praviSTasya bahuSu gRheSu stokastokalAbhena bRhaDhelAlaganAt, upadheraikavArameva varSAkAlAdarvAk prakSAlanena malinatvAt, zayyAyAstu prtyaasnnaagnikrnnaabhaaven| tena kAraNena grISmakAle'pyAhArAdInAM zItatvasambhavarUpeNopahanyate jATharo'gniH / tasmAccAgnyupaghAtAdajIrNabubhukSAmAndyAdayo doSA jAyante / tatastakrAdigrahaNaM sAdhUnAmanujJAtam / takrAdinA'pi hi jATharo'gniruddIpyate / teSAmapi tathAsvabhAvatvAt / kaTTarAdiSu ghRtavaTikonmizratImanAdInAM grahaNaM bhAjyam / glAnatvAdiprayojanotpattau kAryam, na zeSakAlamiti bhAvaH / teSAM bahulepatvAt gRddhijnktvaacc| etatsarvaM prAsaGgikam / prastutaM tu liptam / tatra ca dAtuH sambandhI hastaH saMsRSTo'saMsRSTo vA bhavati / yena ca kRtvA bhikSAM dadAti tadapi mAtrakaM saMsRSTamasaMsRSTaM vA / dravyamapi sAvazeSaM nikhazeSaM vA / eteSAM ca trayANAM padAnAM parassaraM saMyogato'STau bhaGgAH / saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyam 1 / saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM niravazeSa dravyam 2 / saMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyam 3 / saMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM niravazeSa dravyam 4 / asaMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyam 5 / asaMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM niravazeSa dravyam 6 / asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM sAvazeSa dravyam 7 / asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM niravazeSaM dravyam 8 / eteSu cASTasu bhaGgeSu viSameSu prathama-tRtIya-paJcama-saptameSu kalpate, sAvazeSadravye sati pshcaatkrmaasmbhvaat| sameSu punarna kalpate, niravazeSe dravye satyavazyaM pazcAtkarmasambhavAt 9 / charditaM nAma ujjhitaM tyaktamiti yAvat / tacca dvidhA-anantaraM paramparaM ca / yadazanAdau dIyamAne pRthivyAdiSu SaDjIvanikAyeSu parizATirnirantaraM patati tadanantaraM charditaM, yatra tu sAntaraM patati tatparamparaM charditam / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIyakappo saDDU - ...56... charditagrahaNe ca SaDjIvanikAyavirAdhanAdayo doSAH sambhavanti / tatra ca madhubindUdAharaNam / taccedaM-- campAnagaryAM dharmaghoSo mantrI / tasya priyaGgunAmnI bhAryA / ekadotpannavairAgyaH sa pravabrAja / kAlenAdhItaikAda-- zAGgAdizruta ekAkivihArapratimApratipanno vArattayapure'bhayasenarAjA'mAtyavArattayagRhe bhikSArthaM gataH / bhUmau sa ghRtakSIrabindunipAtAdagRhItabhikSa eva gataH / kSIrabindau makSikAH samAgatAH / tA dRSTvA tatra gRhakolikaH / tadupari duSTamArjAraH / taM prati kutazcidAsannagrAmAgatarAjaputrazvA, taM prati vAstavyarAjaputrazvA / tatazca zunoH parasparaM yuddhe jAyamAne tat svAminoryuddhamajani / etatsarvaM gavAkSasthena mantriNA dRSTam / tatazca mantriNottIrya vAritau zvaprabhU / mantrI cintayati-ata eva muninA bhikSA na gRhItA / saJjAtajAtismRtirdIkSAM lAtvA vArattayamuniH suMsumArapure gatvA devakule pratimayA sthitaH / itazca tatra dhundhumArarAjaputrImaGgAravatIM caNDapradyoto yAcate / rAjA na datte / caNDapradyotena puraM veSTitam / naimittikazca zrutiM vilokayan rAtrau bAlakAni bhApayati / tAni taM dRSTavA yatra devakule vArattakamuniH pratimayA sthitaH tatra gacchanti / sahasA ' mA bhaiSTa' iti sAdhunokte naimittiko pRSTaH san rAjJe vakti tava jayo'sti / rAjJA yuddhaM kRtaM / caNDapradyoto baddhaH punaH satkArya sanmAnya putrI dattA / caNDapradyotaH kiyanti dinAni svapure sthApitaH / tatazcaNDapradyotena balAlpaM dRSTvA sA pRSTA kathamahaM baddhaH ? tayoktaM muniproktazakunabalena / tatazcaNDapradyotena 'he naimittika sAdho ! tubhyaM nama' ityupahAse kRte vArattakamunirApravrajyAdinAdatIcAramapazyan bAlavyatikaraM smRtvA pratikramya muktiM gata iti 10 / ete daza grahaNaiSaNA doSA bhavanti / atha grAsaiSaNAdoSAste ca paJca / yaduktam - 'saMjoaNA pamANe iMgAle dhUma'kAraNe paDhama' ' tti / gAthApUrvArddham / tatra pUrvaM saMyojanA sA ca dvidhA - bAhyA abhyantarA ca / tatra vasaterbahireva bhikSAmaTan sAdhU rasagRddhyA dugdhadadhyodanAdInAM dravyANAmanukUladravyaiH saha saMyojanaM rasavizeSotpAdanAya yatkaroti sA bAhyA saMyojanA / abhyantarA punaryadvasatAvAgatya bhojanavelAyAM saMyojayati / sA ca tredhA - pAtre kavale vadane ca / tatra yad dravyaM yasya rasavizeSAdhAyi tattena saha pAtre rasagRddhyA saMyojayati / yathA sukumArikAdikaM khaNDAdinA saha / eSA pAtre'bhyantarA saMyojanA / yadA tu hastagatameva kavalatayotpATitaM sukumArikAdicUrNaM khaNDAdinA saha saMyojayati tadA kavale / yadA punarvadane kavalaM prakSipya tataH zAlanakaM prakSipati yadvA maNDakAdikaM pUrvaM prakSipya pazcAt guDAdikaM prakSipati tadA mukhe / rasagRddhyA ca bAhyadravyANAM saMyojanAM kurvannAtmano jJAnAvaraNIyAdikarmapudgalasamUhaiH saha saMyojanAM karotIti niSiddhA saMyojanA / varddhiSNughRtAdinigamanArthaM saMyogo'nujJAtastIrthakRdAdibhiH / tatpariSThApane pazcAdapi kITikAdibahusattvopaghAtasambhavena bRhattaraprAyazcittasambhavAt / evaM glAnAdyarthamapi saMyojanA na duSTA / yaduktam - - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha-jIyakappo |...57... 'rasaheuM saMjogo paDisiddho kappae gilANaTThA / jassa va abhattachaMdo suhocio'bhAvio jo ya / / (piM0ni0 677) piNDAdhikArAcca piNDaviSayaivaiSA saMyojanA'bhihitA / evamupakaraNaviSayA'pi sA'vagantavyA 1 / athAtipramANadoSaH / tatra sAdhoryAvanmAtreNa dvAtriMzatkavalAdipramANenAhAreNa bhuktena dhRtibalasaMyamayogA na hIyante tAvanmAtramAhArapramANaM bhojane vijJeyam / kukuDyaNDakapramANakavalApekSaM punarevamAhAramAnamabhidhIyate'battIsaM kira kavalA AhAro kucchipUrao bhaNio / purisassa mahiliyAe aTThAvIsaM bhave kavalA' / / (piM0ni0 678) udarabhAgApekSaM tvevam - 'addhamasaNassa sarvajaNassa kujjA davassa do bhAe / vAyapaviAraNaTThA chanbhAgaM UNagaM kujjA' / / (piM0ni0 686) prakAmanikAmapraNItabhaktapAnAtibahvAhArAtibahuvArabhojanAdau ca pramANAtikramadoSaH syAt / yaduktam - 'pagAmaM ca nigAmaM ca paNIaM bhattapANamAhare / aibahuaM aibahuso pamANadoso muNeyabbo' / / (piM0ni0 680) tatra dvAtriMzadAdikavalebhyaH parato bhuAnasya prakAmabhojanam / tadeva ca pratyahaM kriyamANaM nikAmabhojanam / galatsnehaM bhojanaM praNItam / atizayena nijapramANAtirekeNa bahu atibahu / tribhyo vArebhyaH parato bhojanamatibahuzaH / atipramANe ca bhojane vamanAtisAramaraNAdayo doSA bhavanti / ataH pramANAtikramo na karttavyaH pramANayuktameva ca bhoktavyam / tasyaiva guNAvahatvAt / yadAha - 'appAhArassa na iMdiyAI visaesu saMpavaTuMti / neva kilissai tavasA rasiesu na mujjhae aavi|| tathA (paMcavastuka0 1392) 'hiAhArA miAhArA appAhArA ya je narA / na te vijA tigicchaMti appANaM te tigicchigA' / / (piM0ni0 684) 2 / aGgAraM nAma yannirdoSamapyAhAraM bhuAnaH tadgataviziSTagandharasAsvAdavazato jAtatadviSayamUrchaH sannaho ! mRSTamaho ! susambhRtaM susnigdhaM supakvaM surasamityevaM prazaMsati tadbhojanamaGgAram, caraNendhanasya pradIptarAgAgninA aGgArasannibhatvApAdanAt / yaduktaM - 'taM hoi saiMgAlaM AhArei mucchio saMto' / (piM0ni0 655 pUrvArddha) 3 / dhUmaM nAma yannirdoSamapyAhAraM bhuAnaH tadgatavirUparasagandhAsvAdato jAtatadviSayadveSaH sannaho ! virUpaM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGka-jIyakappo | ...58... kuthitamapakvamasaMskRtamalavaNaM ceti nindati tadbhojanaM dhUmam / dveSAgninA caraNendhanasya sa dhuumopmtvkrnnaat| Aha ca- 'taM puNa hoi sadhUmaM jaM AhArei niMdato' / / (piM0ni0 655 uttarArddha) 4 / akAraNaM nAma kAraNAbhAve'pyAhAragrahaNam / iha sAdhUnAmAhAragrahaNakAraNAni SaT bhavanti / tAni cAmUni'veaNaveyAvacce iriaTThAe a saMjamaTThAe / taha pANavattiAe chaTuM puNa dhmmciNtaae| / / (piM0ni0 698, paMcavastuka0 365) asyA arthaH-vedanA bubhukSArUpA pIDA tadupazamanAya / yaduktaM- 'natthi chuhAi sarisaA viaNA bhuMjijja tappasamaNaTThA' / (piM0ni0 663 pUrvArddha) tathA AcAryAdInAM vaiyAvRtyakaraNAya / yadAha- 'chAo veyAvaccaM na tarai kAuM ao bhuMje / (piM0ni0 663 uttarArddha) tathA IryApathasaMzodhanArtham / bubhukSito hi dhyAmalalocanatvAdita IryApathaM zodhayituM na zaknoti / tathA saMyamaH pratyupekSaNApramArjanAdilakSaNaH tadarthaM tatparipAlananimittam / tathA prANapratyayArthaM prANadhAraNArtham / SaSThaM punaH dharmacintArthaM sUtrAnucintanAdirUpadharmadhyAnAbhivRddhyarthaM bhujIteti kriyAsambandhaH / SaDbhistu kAraNaiH sAdhuna bhuJjIta / tAni cemAni'Ayake uvassagge titikkhayA baMbhaceraguttIsu / pANidayAtavaheuM sarIrakhuccheyaNaTThAe'' / / (piM0ni0 702) asyA artha:-AtaGke jvarAjIrNAdAvutpanne sati nAznIyAt / tathA upasarge rAjasvajanAdikRte devamanuSyatiryakkRte vA saAte sati titikSArthamupasargasahanArthaM na bhuJjIta / tathA brahmacaryaguptiSvityatra SaSThyarthe saptamI / tato'yamarthaH-brahmacaryaguptInAM paripAlanAya na jemet / tathA prANidayAhetoH varSe varSati mahikAyAM vA patantyAM prANidayArthaM nAznIyAt / sUkSmamaNDUkyAdisaMsaktAyAM vA bhUmau prANidayArthamaTanaM pariharanna bhujIteti bhAvaH / tathA tapaH caturthAdilakSaNaM taddhetoH tat karaNanimittaM nAdyAt / tathA ziSya niSpAdanAdisakalakarttavyatAnantaraM pazcimakAle-pAzcAtyavayasi saMlekhanAkaraNena yAvajjIvAnazanapratyAkhyAnakaraNasyAtmAnaM yogyaM kRtvA zarIrasya vyavacchedArthaM bhojanaM pariharet nAnyathA / yataH ziSyaniSpAdanAdyabhAve prathame dvitIye vA vayasi saMlekhanAmantareNa vA zarIraparityAgArthamazanapratyAkhyAnakaraNe jinAjJAbhaGgaH / tatazca yAni SaDAhAragrahaNakAraNAnyabhihitAni (tAni) vinApi balarUpAdinimittaM rasagRddhayA vA ya AhAro gRhyate tadakAraNaM bhojanam / tathA kAraNAni yAnyAhAragrahaNaviSaye pradarzitAni teSu samutpanneSvapyAhArAgrahaNe doSaH / nanu AhArAgrahaNaM taporUpaM tapazca paramapadaprApaNapravaNakAraNagaNAgresaram / ataH kathaM tasmin vidhIyamAne doSasambhavaH ? bhavAnubandhisAvadhavyApAranibandhanatvAd doSApatteH / satyam, paraM tapo'pi jinAjJayaiva vidhIyamAnaM siddhinibandhanaM sampadyate / anyathA tu kriyamANaM tadapi bhavAnubandhyeva bhavet / atastasmin tathAvidhe doSApattirapi sambhAvyate iti 5 / iti paJca grAsaiSaNAdoSAH / sarve mIlitAH Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jIyakappo saDDU - ...59... saptacatvAriMzad bhavanti / ityuktamAdhAkarmAdidoSasvarUpam / athaiteSu SoDazotpAdanAdoSANAM (caturNAM ) grAsaiSaNAdoSANAM ca sAdhuprabhavatvAt teSu na zrAddhAnAM prAyazcittasambhavaH / SoDazodgamadoSeSu gRhasthaprabhavatvAt sarveSu eSaNAdoSANAM tUbhayaprabhavatvAd yeSu zrAddhAnAM prAyazcittasambhavo yathAyogaM teSu teSu saGkSepeNa prAyazcittamatidizati - guruga jaINamagADhe dite kammAi lahu mIsAI / ajjhoyarAi gurugo lahu uddisie paNaga Thavie / / 59 / / vyAkhyA- 'gurUga jaiNamagADhe diMte kammAi' tti / yatInAmagADhe tathAvidhaglAnAdigADhakAryAbhAve AdhAkarmmAdiguNe guNavadupacArAdAdhAkarmAdidoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya caturguru prAyazcittaM bhavatIti / evamagre'pi bhAvanA kAryA / atrAdizabdAt karmasamuddezAdyauddezika bhedatrayam, pAkhaNDimizra-- jAtayatimizrajAtarUpamizrajAtAntyabhedadvayam, bAdaraprAbhRtikA, sapratyapAyaparagrAmAbhyAhRtam, acittagurudravyapihitam, anantakAyAnantaranikSiptapihitasaMhRtAni tathA dAyakadoSamAzritya pragalatpAdukArUDhau, dvitricaturindriyAnantakAyopadravaM kurvANA, paJcendriyopadravaM kurvANAyAH zAstrAntare SaDlaghukasyoktatvAt paJcendriyagADhaparitApaM kurvANA ca, sacittAnantakAyonmizram, anantakAyA'pariNatam, anantakAyanirantaracharditaM gRhyate / tataH karmoddezAdidoSavadannapAnAdyapi dadAnasya zrAddhasya caturguru prAyazcittaM bhavatIti bhAvaH / tathA 'lahuga mIsAI' ' tti / mizrajAte'ntyabhedadvaye caturguruprAyazcittasyoktatvAt zeSayAvadarthikamizrajAtAdidoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya caturlaghu prAyazcittaM bhavati / atrApyAdizabdena karmeddazam, prakAzakaraNarUpaprAduSkaraNAntyabhedam krItA''dyabhedatrayam, laukikaprAmityaparAvarttite, niSpratyapAyaparagrAmAbhyAhRtam, liptodbhinnam, kapATodbhinnam, utkRSTamAlApahRtam, trividhamapyAcchedyam, trividhamapyanisRSTam, nirmizrakardamamrakSitam, apkAyamrakSitabhedau puraH karmapazcAtkarmaNI, garhitAcittamrakSitam, agarhitasaMsaktAcitamrakSitam, tejovAyupratyekavanaspatitrasakAyanirantaranikSiptapihitasaMhRtonmizrANi tathA dAyakadoSamAzritya sthavirAdaya AdyAH saptaviMzatirdAyakAH, pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAmupadravaM kurvANA, dvitricaturindriyAnantavanaspatInAM gADhaparitApaM kurvANA, paJcendriyasyAgADhaparitApaM kurvANA dAtrI ca pRthivyAdiSvanantaracharditaM ca gRhyante / tathA - 'ajjhoyarAi gurUgo' tti / adhyavapUrakAdyabhede laghumAsasyAbhidhAsyamAnatvAdantyabhedadvayaM grAhyam / tato'dhyavapUrakAntya bhedadvayAdidoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya gurukaM gurumAsaH prAyazcittaM bhavati / atra punarAdizabdatazcaturvidhaM kRtauddezikam, madhyamaM mAlApahRtam, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo anantakAyaparamparanikSipta-pihita-saMhRtonmizrAnantakAyanirantaranikSipta-pihita-saMhRtAni, dAyakadoSamAzritya pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAM gADhaparitApaM kurvANA dvitricaturindriyAnantavanaspatInAmagADhaparitApaM kurvANA, paJcendriyANAM saGghaTTa kurvANA, ca mizrAnantakAyonmizram anantakAyaparamparacharditam , mizrAnantakAyanirantaracharditam ca gRhyante / tathA 'lahu uddisie' / tti / kRtoddezakoddazAdiSu prAgapi prAyazcittasyAbhihitatvAdatrauddezikazabdenoddiSToddezAdyauddezikAdyabhedacatuSTayaM gRhyate / tatazca uddiSToddezAdibhedacatuSTayadoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya laghumAsaH prAyazcittaM bhavatIti / atropalakSaNatvAdupakaraNapUtiH, cirasthApanA, prAduSkaraNA''dyabhedaH prakaTakaraNarUpaH, parabhAvakrItam, svagrAmAbhyAhRtam, dardarodbhinnam, jaghanyamAlApahRtam, yAvadarthikamizrarUpo'dhyavapUrakAdyabhedaH, seTikAdipRthvIkAyamrakSitam, udakArdrarUpamapkAyamrakSitam, pratyekavanaspatimrakSitam, pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatitraseSu paramparanikSipta-pihita-saMhRtAni, mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatitraseSu paramparanikSiptapihita-saMhRtAni, dAyakadoSamAzritya karttayantI, loDhayantI, piJjayantI, vikIrNayantI, pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAmagADhaparitApaM kurvANA, dvitricaturindriyAnantakAyavanaspatInAM saGghaddhaM kurvANA ca / mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatyunmizram , mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatipariNatam, sacittapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatiSu paramparacharditam , mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatiSu nirantaracharditaM ca gRhyate / tathA 'paNaga Thavie' 'tti / cirasthApanAyAM prAg laghumAsasyoktatvAd atra sthApanAzabdenetvarasthApanA gRhyate / tata itvarasthApanAdoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya paJcakaM bhinnamAsaH prAyazcittaM bhavatIti / atrA'pyupalakSaNatvAt sUkSmaprAbhRtikA, sarajaskamrakSitam, sasnigdharUpamapkAyamekSitam, mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatitraseSu paramparanikSiptapihitasaMhatAni, dAyakadoSamAzritya pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAM saGghaTTa kurvANA, pratyekAnantabIjonmizrarUpaM bIjonmizram, pratyekAnantabIjA'pariNatarUpaM bIjA'pariNatam, mizrapRthivyaptejovAyupratyekavanaspatiSu paramparacharditam, pratyekAnantabIjeSu nirantaraparamparacharditam, mizrAnantakAyaparamparacharditaM ca gRhyate / tataH sUkSmaprAbhRtikAdidoSavadannapAnAdi dadAnasya zrAddhasya paJcakaM bhinnamAsaH prAyazcittaM bhvtiiti| tathA prathamameSaNAdoSaM zaGkitamAzritya dAyakaH sAdhorannapAnAdi dadAno yaM yaM doSaM zaGkate prAguktatattaddoSaprAyazcitavAn bhavati / tathA'nekadvIndriyAdyupaghAtaM kurvantyAstu dAtryA yAvatAM dvIndriyAdInAmupaghAtaH kRtaH tAvanti svaprAyazcittAni bhavanti / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jIyakappo ...61... saDa - ayamarthaH-yad yasya dvIndriyAderupaghAte'tra jItakalpe prAyazcittaM bhaNitamasti tasya svaprAyazcittamucyate / taccaikasya dvIndriyAderupaghAte ekaM svaprAyazcittaM bhavati / dvayorupaghAte dve svaprAyazcitte bhavataH / trayANAmupaghAte trINi tAni bhavanti / yAvaddazAnAmupaghAte daza svaprAyazcittAni syuH / tataH paramekAdazAdiSu bahuSvapi yAvadasaGkhyeyeSvapi dvIndriyAdiSUpahateSu dazaiva svaprAyazcittAni bhavantIti / yaduktaM sAmAcAryAm * 11 'egAidasaMtesu egAidasaMtayaM sapacchittaM / teNa paraM dasagaM ciya bahusu vi sagalavigalesu ' ( jaijIyakappo 156 ) ayamAdhAkarmAdiSu prAyazcittavidhiH 'guruga - jaINamagADhe'' ityAdigAthAsaMsUcito yatijItakalpokta- rItyA grAhakasAdhvanusAreNaiva dAyakasyApi zrAddhAderukto'nyatra kvApi tadvidheH pRthagadarzanAditi gAthArthaH / / 59 / / atha sAdhoH pArzvAllekhazAlAdyAtmIyakAryakAraNe zrAddhasya prAyazcittaM pAdonagAthAdvayena nirUpayatisAhUhiM lehasAlaM cicchi - cappuDia - rakkhaDI - khaDiaM / kayavikkayamesimehiM vA / / 60 / / sisukIlaNa - gharakammaM kaMkaNia - kaMDagAI paNakallaM gaNatti AhArapoaNAi kAriM tahA / lahU tadabbhaMgapayadhuvaNe / / 61 / / vyAkhyA- sAdhubhirlekhazAlAM zizupATanarUpAM kArite 'paNakalla' ' mityasya dvitIyagAthAtRtIyapadavarttinaH sarvatra yogAt yadi zrAddhaH kArayati tadA paJcakalyaM prAyazcittaM bhavati / evaM 'cigiccha' 'tti / cikitsAM rogapratIkAram / 'cappuDia ' ' tti / cappuTikAm / 'rakkhaDI' ' tti / rakSATikAm / 'khaDiaM' ' ti / khaTikAm / 'sisukIlaNe' ' tti / zizukrIDanam / 'gharakammaM ' ' ti / gRhakarma ca dhvlncitrkrnnaadi| etAni sarvANyapi zrAddho yadi sAdhubhiH kArayati tadA zrAddhasya paJcakalyaM prAyazcittaM bhavatIti / 'kayavikkayamesimehiM va' ' tti / tathaiteSAM sAdhUnAM sambandhivastunaH krayavikrayayoH karaNe / tathaitairvA sAdhubhiH svasambandhivastunaH krayavikrayayorvidhApane ca zrAddhasya paJcakalyaM prAyazcittaM bhavatIti prathamagAthAkSarArthaH / kaGkaNikA karAbharaNaM kaMDagaM valayaM AdizabdAdanyAbharaNasamAracanAdi / 'gaNatti AhArapoaNAi taha' ' tti / tathA gaNetrikAhAraprotanAdi, AdizabdAdanyadapyevaMvidhaM sAdhujanAnucitaM gRhakarma gRhasthaH sAdhubhiryadi kArayati tadA gRhasthasya paJcakalyaM prAyazcittaM bhavatIti / tathA 'lahU tadabbhaMgapayadhuvaNe'' tti / teSAM sAdhUnAM zrAddhena gAtrAbhyaGgadAne pAdadhAvane ca zrAddhasya laghumAsaH prAyazcittaM bhavatIti dvitIyagAthAkSarArthaH / / 60-61 / / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ saDDa- jIyakappo atha kAraNe pArzvasthAdInAmavandane'pi zrAddhAnAM prAyazcittaM bhavatItyetatpratipAdayati - upannakAraNami kiikammaM jo na kujja duvihaM pi / pAsatthAIANaM ugghAyA tassa cattAri / / 62 / / (bR0ka0 4540) vyAkhyA-zrIsaGghagacchAdikArye'nanyasAdhye utpanne sati kRtikarma vandanakaM yaH zrAddhAdirna kuryAt dvividhamapi abhyutthAnavandanakarUpam / keSAm ? pArzvasthAdInAM pArzvasthAvasanna-kuzIla-saMsakta-yathAchandAnAM kiM tasya prAyazcittam ? ityAha- 'ugdhAyA tassa cattAra'' tti / 'ugdhAyA nAma jaM saMtaraM dANaM laghumityartha' iti nizIthacUrNivacanAdudghAtA laghavaH tasya zrAddhasya catvAraH caturlaghuprAyazcittaM bhavatIti bhAvArthaH / atra kiJcit pArzvasthAdInAM svarUpamAvazyakAntargatavandananiyuktyAdigAthAbhiH spaSTIkriyate - 'so pAsattho duviho dese sambe a hoi nAyabo / sabaMmi nANadaMsaNacaraNANaM jo u pAsaMmi' / / (A0ni0 1107) vyAkhyA-sa pArzvastho dvividho dviprakAraH tadyathA-deze dezataH sarvasmin sarvataH / tatrAlpavaktavyatvAt sarvata Aha-savvaMmI, tyAdi / sarvasmin / eSa sarvataH pArzvasthaH ucyate ityarthaH / kaH ? ityAhajJAnam abhinibodhikAdi darzanaM samyaktvaM cAritram AzravanirodhaH / eteSAM yaH pArzve taTe vartata iti vAkyazeSaH / jJAnAdiSu nAntargata ityarthaH / dezataH pArzvasthamAha - 'desaMmi ya pAsattho sijjAyarabhihaDarAyapiMDaM vA / nIyaM ca aggapiMDaM bhuMjai nikkAraNaM ceva' / / (pra0sA0 105, A0ni0 1107) vyAkhyA- 'desamI' ti / deza eSa dezataH pArzvastha ucyate / kaH ? ityAha-yaH zayyAtarAbhyAhRta rAjapiNDamagrapiNDaM ca bhuGkte niSkAraNameva / tathA - 'kulanissAe viharai ThavaNakulANi a akAraNe pavisai / saMkhaDipaloyaNAe gacchai taha saMthavaM kuNaI / / / (A0ni0 1107) vyAkhyA-kulanizrayA viharati, yAni kulAni tasyAgre samyaktvaM pratipannAni tAni yeSu grAmeSu nagareSu vA vasanti teSu gatvA tebhya AhArAdikamutpAdayatItyarthaH / tathA akAraNe kAraNAbhAve'pi Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo sthApanAkulAni pravizanti (pravizati) / athavA yAni loke garhitAni kulAni tAni sthApitAnyucyante, teSAmaparibhogyatayA jinaiH sthApitatvAt / tebhya AhArAdikamutpAdayati / tathA saGghaDyAH satatamAhAralaulyataH pralokanAya gacchati / tathA saMstavaM dvividhaM-mAtApitrAdisambandhayojanArUpaM pUrvasaMstavaM zvazvAdinAtrakayojanArUpaM pazcAtsaMstavaM ca karoti / uktaH pArzvasthaH / sAmpratamavasannamAha - 'osanno vi a duviho savve dese ya tattha savvaMmi / uDubaddha(avabaddha) pIDhaphalago ThaviagabhoI ya muNeyabo' / / (pra0sA0 106) vyAkhyA-avasanno'pi ca dvividho jJAtavyo sarvato dezatazca / tatra sarvato'vasanno ya RtubaddhapIThaphalakaH RtubaddhakAle'pi varSAkAlaM vinaivetyarthaH pIThaphalakasevakaH / 'abaddhapIThaphalago'' itipAThe tu yaH pakSasyAbhyantare pIThaphalakAdInAM bandhanAni muktvA pratyupekSaNaM na karoti, yo vA nityAvastRtasaMstArakaH so'baddhapIThaphalakaH / tathA sthApitakabhojI sthApanAdoSaduSTaprAbhRtikAbhojI / dezAvasannamAha - 'Avassaya-sajjhAe paDilehaNa-jhANa-bhikkha abhattaTTe / AgamaNe niggamaNe ThANe a nisIaNa tuytttte'| / / (pra0sA0 107) vyAkhyA-AvazyakAdiSvavasIdan dezato'vasanna ityoghato gAthAkSarayojanA / bhAvArthastvayaMAvazyakamaniyatakAlaM karoti, yadi vA hiinN-hiinkaayotsrgaadikrnnaat| atiriktaM vA anuprekSArthamadhikAdhikakAyotsargakaraNAt / athavA daivasike Avazyake karttavyaM tad rAtrike karoti, rAtrike karttavyaM devasike / tathA svAdhyAyaM sUtrapauruSIlakSaNam arthapauruSIlakSaNaM vA, kurudhvamiti guruNokte gurusaMmukhIbhUya kiJcidaniSTaM jalpitvA karoti na karoti vA, sarvathA viparItaM karoti kAlikavelAyAm utkAlikamutkAlikavelAyAM kAlikaM vA / tathA pratilekhanAmapi vastrAdInAmAvarttanAdibhirUnAmatiriktAM vA viparItAM vA doSairvA saMsaktAM karoti / tathA dhyAnaM dharmadhyAnaM zukladhyAnaM vA yathAkAlaM na dhyaayti| tathA bhikSAM na hiNDate / guruNA vA bhikSAM niyukto gurusaMmukhaM kiJcidaniSTaM jalpitvA hiNDate / tathA bhaktArthaM bhaktaviSayaM prayojanaM samyag na karoti / kimuktaM bhavati-na maNDalyAM samuddizati / kAkazRgAlAdibhakSitaM vA karoti / anye tu vyAcakSate 'abhattaTTa' tti abhaktArthagrahaNaM sakalapratyAkhyAnopalakSaNam / tato'yamarthaH-pratyAkhyAnaM na karoti, guruNA vA bhaNito gurusaMmukhaM kiJcidaniSTamuktvA karoti / Agame naiSedhikIM na karoti nirgamane AvazyakIM ca / sthAne UrdhvasthAne niSIdane upavezane tvagvarttane zayane eteSu kriyamANeSu na pratyupekSaNAM kroti| nApi pramArjanAM karoti / athavA pratyupekSaNapramArjane doSaduSTe karoti / gato'vasannaH / sAmprataM kuzIlamAha'tiviho hoi kusIlo nANe taha daMsaNe caritte ya / eso avaMdaNijjo paNNatto viiyraagehiN'| / / (pra0sA0 109) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDIko - - vyAkhyA - trividhaH triprakAro bhavati kuzIlaH / kathamityAha - jJAne tathA darzane cAritre ca / eSa kuzIlo'vandanIyaH prajJapto bhaNito vItarAgaiH tIrthakRdbhiH / prakAratrayamevAha ' 11 'nANe nANAyAraM jo u virAhei kAlamAIyaM / daMsaNe daMsaNAyAraM caraNakusIlo imo hoi' ' vyAkhyA - yo jJAnAcAraM kAlAdikaM 'kAle viNae' ' ityAdirUpaM virAdhayati sa jJAne jJAnakuzIla ucyate / yastu darzanAcAraM niHzaGkitatvAdikaM virAdhayati sa darzane darzanakuzIlaH / caraNakuzIlo'yaM vakSyamANalakSaNo bhavati / tamevAha 1 ...64... 'koua bhUIkamme pasiNApasiNe nimittamAjIvI / kakkakuruyAi lakkhaNa uvajIvai vijjamaMtAI' / " 11 ( pra0sA0 111 ) vyAkhyA -kautukaM nAma Azcaryam / yathA mAyAkArako mukhe golakAn prakSipya karNena niSkAzayati nAsikayA vA / tathA mukhAdagniM niSkAzayatItyAdi / athavA pareSAM saubhAgyAdinimittaM yat snapanAdi kriyate etatkautukam / uktaM ca -- 'sohaggAinimittaM paresiM NhavaNAi kouyaM bhaNiya' ' miti (pra0sA0 112 ) / tathA bhUtyAdikarma nAma yat jvaritAdInAmabhimantritena kSArAdinA rakSAkaraNam / 'jariyAi bhUidANaM bhUIkammaM viNiddidvaM itivacanAt / praznApraznaM nAma yat svapnavidyAdibhiH ziSTasyAnyebhyaH kathanam / uktaM ca tadyathA suvigavijjAkahiyaM AiMkhiNighaMTiyAikahiaM vA / jaM sAsai aNNesiM pasiNApasiNaM havai eaM / / (pra0sA0 113 ) nimittamatItAdibhAvakathanam / tathA AjIvo nAma AjIvikA / sa ca jAtyAdibhedaH saptaprakAraH / taduktam'jAIkule gaNe a kamme sippe tave sue ceva / sattavihaM AjIvaM uvajIvai jo kusIlo u' / / tatra jAtyAdayaH prAguktasvarUpAH / tapaH zrute pratIte / enaM saptavidhamAjIvaM ya upajIvati jIvanArthamAzrayate / jAtiM kulaM vAtmIyaM lokebhyaH kathayati, yena jAtipUjyatayA kulapUjyatayA vA bhaktapAnAdikaM prabhUtaM labheyamiti / anayaiva buddhyA mallagaNAdibhyo gaNebhyo gaNavidyAkuzalatvam, karmazilpakuzalebhyaH karmazilpakauzalaM kathayati / tapasa upajIvanA tapaH kRtvA kSapako'hamiti janebhyaH kathayati / zrutasyopajIvanA bahuzruto'hamiti janebhyaH kathayati / iti saptavidha AjIvanAkuzalaH / tathA kalko nAma prasUtyAdiSu rogeSu kSArapAtanamathavA AtmanaH zarIrasya dezataH sarvato vA rodhrAdibhirudvarttanam / tathA kurUkA dezataH sarvato vA zarIrasya prakSAlanam / lakSaNaM puruSalakSaNAdi, vidyAmantrau prasiddhau / AdizabdAnmUlakarmacUrNAdiparigrahaH / etAni ya upajIvati sa caraNakuzIlo, nirUpitaH kuzIlaH / adhunA saMsaktaprarUpaNAmAha-- " Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo 'gobhattAlaMdA viva bahurUa naDuba elago ceva / saMsatto so duviho asaMkiliTTho ya iyaro vaa'|| vyAkhyA-gobhaktayukto'lindo gobhaktAlindaH / alindo bhAjanavizeSaH sa iva / kimuktaM bhavatiyathA alinde gobhaktaM-kukkusA odanamavazrAvaNamityAdisarvamekatra militaM bhavatIti saMsakta ucyte| evaM yaH pArzvasthAdiSu militaH pArzvasthasadRzo bhavati, saMvigneSu militaH saMvignasadRzaH saMsakta iti / yathA vA naTo raGgabhUmau praviSTaH kathAnusAratastattadrUpaM karoti / evaM bahurUpa naTa iva so'pi pArzvasthAdimilitaH pArzvasthAdirUpaM bhajate, saMvignamilitaH saMvignarUpamiti / yadi vA yathA-eDako lAkSArase nimagnaH san lohitavarNo bhavati, gulikAkuNDanimagnaH san nIlavarNa ityAdi / sa ca dvividho dviprakAraH / tadyathA-asaGkliSTa itarazca sakliSTaH / tatrAsaGkliSTamAha - 'pAsattha ahAchade kusIla osanna pappa emeva / saMsatto piyadhammesu ceva iNamo asaMkiliTTho'' / / (vya0sU0880) vyAkhyA pArzvasthe militaH pArzvasthaH, yathAchande yathAchandaH kuzIle kuzIlaH, avasanne'vasannaH, saMsakte saMsaktaH, tathA priyadharmasu militaH priyadharmA / eSa asaGkliSTaH saMsakto jJAtavyaH / sakliSTamAha'paMcAsavappavatto jo khalu tihiM gAravehiM paDibaddho / itthigihi saMkiliTTho saMsatto so u nAyavvo' / / / (vya0sU0 881, gu0vi0 3-98) vyAkhyA-yaH khalu paJcasu AzraveSu hiMsAdiSu pravRttaH, tathA tribhirgAravairRddhirasasAtalakSaNaiH pratibaddhaH / tathA strISu gRhiSu pratibaddhaH sa saGkliSTaH saMsakto jJAtavyaH / vyAvarNitaH saMsaktaH / idAnIM yathAchandamAha - 'ussuttamAyaraMto ussuttaM ceva pannavemANo / eso ya ahAchando icchAchando ya egtttthaa'| / / (vya0sU0 851, gu0vi0 3-99) vyAkhyA-sUtrAdUrdhvamutsUtram / tadAcaran pratisevamAnaH tadeva yaH parebhyaH prajJApayan vartate / eSa yathAchando'bhidhIyate / icchAchanda ityekArthaH / yathAchanda icchAchandazceti tasya nAmadvayaM bhvtiityrthH| utsUtramityuktamata utsUtraM vyAkhyAnayati - 'ussuttamaNuvaiSTuM sacchandavigappiyaM aNaNuvAI / paratattipavatto titiNo a eso ahaachndo'| / / (vya0sU0 852, gu0vi03-100) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...66... saDDa - jIyakappo vyAkhyA - utsUtraM nAma yattIrthakarAdibhiranupadiSTam / tatra yA sUriparamparAgatA sAmAcArI / yathA-- nAgilA rajoharaNamUrdhvamukhaM kRtvA kAyotsargaM kurvanti / cAraNAnAM vandanake 'kathamapI'' tyucyate ityAdi / sA'pyaGgopAGgeSu nopadiSTeti tAmapyanupadiSTAM zaGketa / tato'nupadiSTamAha / svacchandena svAbhiprAyeNa vikalpitaM svecchAkalpitamityarthaH / ata evAnanupAti siddhAntena sahAghaTamAnakam / na kevalamutsUtramAcaran prajJApaya~zca yathAchandaH / kintu yaH parataptiSu gRhasthaprayojaneSu karaNakAraNAnumatibhiH pravRttaH parataptipravRttaH / tathA tintiNo nAma yaH svalpe'pi kenacit sAdhunA'parAddhe'navarataM punaH punaH jhaSannAste / ayamevaMrUpo yathAchandaH / tathA - 'sacchaMdamaivigappiya kiMcI ( ci) suhasAya - vigaipaDibaddho / tihiM gAravehiM majjai taM jANAhI ahAchaMda' ' / / ( vya0sU0 853, gu0vi0 3 - 101 ) vyAkhyA - svacchandamativikalpitaM kiJcit tacca lokAya prajJApayati / tataH prajJApanaguNena lokAd vikRtIrlabhate, tAzca vikRtI : paribhuJjAnaH svasukhamAsAdayati / tena ca sukhAsvAdanena tatraiva ratimAtiSThate / tathA cAha-' - 'suhasAya' ' sukhAsvAde vikRtau pratibaddhaH / tathA tena svacchandamativikalpitaprajJApanena lokapUjyo bhavati / abhISTarasA~zcAhArAn pratilabhate vasatyAdikaM ca viziSTam / tataH sa AtmanaH sabhyebhyo bahumanyate / tathA cAha-tribhirgArakhaiH RddhirasasAtalakSaNairmAdyati / ya evambhUtastaM yathAchandaM jAnIhIti / uktaM yathAcchandasvarUpam / tataH uktaM pArzvasthAdInAM svarUpamityalaM prasaGgeneti gAthArthaH / / 62 / / kannAhala--saMDavivAhamAi lahugA lahU DhillINaM / bali- piMDa - saddha-bArasi - khaNa - namaNAisu caugurunne / / 63 / / vyAkhyA-kanyAphale kanyAphalagrahaNe, zaNDavivAhe AdizabdAttaruropaNabalipiNDazrAddhAdAvapi 'lahuga' ' tti / laghukAH caturlaghuprAyazcittaM bhavatItyarthaH / tathA 'DhiullINaM' ' ti / DhiullikAnAM vastra - khaNDanirmitaputtalikAnAM tu vivAhe krIDArthaM vA karaNe laghumAsaH / matAntareNa tvatrApi caturlaghava eva / atra matAntaramAha - tathA balividhAne, nadIkuNDAdiSu pitrAdInAM piNDapradAne, zrAddhavidhAne, dvAdazIbharaNe, kSaNakaraNe, namane mahAmAtrAdikudevatApraNAmakaraNe, AdizabdAnmithyAdRSTitIrtheSu snAnAdiSvapi ca 'cauguru' ' tti / caturguru prAyazcittaM bhavatItyanye kecanAcAryAH pratipAdayantIti gAthAkSarArthaH / / 63 / / > Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo atha jinapratimAzAtanAviSayaM prAyazcittaM nirUpayati - pUaMtapaDiabiMbe sAsaMcalakuMpiAisaMghaTTe / lahu-gurumAso thukkAi avihiujjAlaNAIsu / / 64 / / vyAkhyA-pUjyamAne az2amAne, upalakSaNatvAt snapyamAne, sthAnAt sthAnAntaraM vA nIyamAne bimbe jinapratimArUpe pramAdena hastAtpatite sati / tathA zvAsAJcalakumpikAdisaGghaTTe / zvAsa AsyanAsikAvinirgataH pavanaH, aJcalaH paridhAnAdivastraprAntaH, kumpikA vAsakarpUrAdibhAjanavizeSaH, AdizabdAtkalazabhRGgAradhUpadahanapiGgAnikAdInAM parigrahaH / tatasteSAM saGghaTTe bimbasya saGke laghumAsaH / tathA 'gurumAso'' tti / gurumAsaH prAyazcittaM bhavati / kasmin ? vadanotthaniSTyUtalavasparza, AdizabdAccaraNaghaTTanAdau / punaH kasmin ? avidhinA jinapratimodyotane, AdizabdAdadhautapotikA pUjanAdau ceti gAthArthaH / / 64 / / atha devagurvorAzAtanAyAM sAmAnyena yatprAyazcittaM bhavati, guru-viSayAyAM cAzAtanAyAM vibhAgato'pi yat prAyazcittaM syAttadAha sAmaNNaM dusu vi gurU tivihaM guruNo payAi-saMghaTTe / lahu-guru-caulahu paNagaM gurusaMthArAi-saMghaTTe / / 65 / / vyAkhyA-sAmAnyena jaghanyAdivivakSAmantareNa 'dusu vi'' tti / dvayorapi devagurvAzAtanayoH kRtayorgurumAsaH prAyazcittaM bhavati / vibhAgatastu guroH pAdAdinA saTTe jaghanyAzAtanAyAma, AdizabdAt zleSmaniSThIvanalavasparzanAdau madhyamAzAtanAyAM, gurvAdezAkaraNaviparItakaraNApakarNanaparuSabhASaNAdAvutkRSTAzAtanAyAM ca krameNa trividhaM prAyazcittaM bhavati / kiM tadityAha - 'lahugurucaulahu' / tti / lghumaasgurumaascturlghuuni| tathA'nAbhogAdinA guroH saMstArakasyAdizabdAd guruparibhogyopakaraNA''sanAdezcaraNAdinA saGghaTTe 'paNagaM" bhinnamAsaH prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / / 65 / / atha sthApanAcAryaviSayaM prAyazcittamAha - ___ThavaNagurumi aThavie Thavie a kamA payAilaggaMmi / bhinna-lahu paDaNAisu lahu-guru taha nAsie bhinnaM / / 66 / / vyAkhyA-sthApanAgurAvasthApite'kRtamantranyAse, sthApite kRtamantranyAse ca pAdAdau lagne sati krameNa bhinnaM lghumaasshc| tathA tayorhastAt sthApanAcAryasthAnAdvA pramAdena pAtane AdizabdAdavajJAmocanAdau krameNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...68... laghumAsagurumAsau / tathA nAzite sthApanAcArye bhinnam / matAntareNa tu gurumAsaH / apratyupekSite bhinnam, apratyupekSitasthApanAcAryapurato'nuSThAnakaraNe laghumAsaH, svAdhyAyazataM vA kecit pratipAdayantIti gAthArthaH / / 66 / atha jinapratimAzAtanAvizeSaviSayaM prAyazcittamAha -- paDimAi bhaMgadAhe palIvaNAisu pamAyaNAbhogA / paTTia - putthAINa vi navakAraNapuvva lahugAI / / 67 / / vyAkhyA - pradIpana dhATiprapAta - grAmabhaGgAdiSu pramAdAnAbhogAbhyAM pratimAyA bhaGge dAhe nAzane vA / tathA paTTikA pustakAdInAmapi bhaGgAdiSu navakAraNapUrvaM tAni pratimAdIni navAni kArayitvetyarthaH 1 'lahugAI'' tti / caturlaghucaturguruSaDlaghUni kramAd bhavanti / matAntareNa punaH pratimAyAH pradIpanAdau jvalane namaskAralakSam / hastAdyavayavabhaGge tu namaskAradazasahasrIti gAthArthaH / / 67 / / atha yatidravyaparibhoge prAyazcittamAha - muhapatti - AsaNAsu bhinnaM jalannAIsu guru lahugAi / jaidavvabhogi iya puNa vatthAisu devadavvaM vA / / 68 / / atha sAdhAraNadevadravyAdiviSayaM prAyazcittamAha ( dra0sa0 58 ) vyAkhyA - mukhavastrikA''sanazayanAdiSu, arthAd guruyatisatkeSu paribhukteSu bhinnam / tathA 'jalannAIsu' ' tti / yatisatke jale anne, AdizabdAt vastrAdau kanakAdau ca / / / 1 / / 'dharmalAbha iti prokte dUrAducchritapANaye / sUraye siddhasenAya dadau koTiM narAdhipaH ' " ityAdiprakAreNa kenApi sAdhunizrayA kRte liGgisatke vA paribhukte sati ''gurulahugAI' tti / krameNa gurumAsazcaturlaghava AdizabdAccaturguravaH SaDlaghavazca syuH / ayamarthaH - gurusatke jale paribhukte 1ii / anne 4 vastrAdau bhI kanakAdau 6 prAyazcittAni bhavanti / yatidravya bhoge 'iya' ' tti / evaM prakAraH prAyazcittavidhiravagantavyaH / atrApi punarvastrAdau devadravyavat vakSyamANadevadravyaviSayaprakAravat jJeyam / ayamarthaH - yatra gurudravyaM bhuktaM syAt tatrA'nyatra vA sAdhukArye vaidyAdyarthaM bandigrahAdipratyapAyApagamAdyarthaM vA tAvanmitavastrAdipradAnapUrvamuktaM prAyazcittaM deyamiti gAthArthaH / / 68 / / sAhAraNa - jiNadavvaM jaM bhuttaM asaNa-vattha - kaNagAI / tatthannattha va dinne caulahu - caugurua - challahugA / / 69 / / ( dra0sa0 59 ) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo | ...69... vyAkhyA-sAdhAraNadravyaM jinadravyaM ca yat yAvanmAnaM bhuktaM svakArye vyApAritaM syAt / kiM tadityAhaazanaM naivedyAdi vastraM paridhApanikAdi kanakAdi kanakarUpyarUpakamauktikAdIni / tasmiMzca tAvanmAtre sAdhAraNadravye devadravye vA trividhe jaghanyamadhyamotkRSTarUpe'zanAdau vastrAdau kanakAdau ca tatra tasminneva devasthAne caityAdau anyatra vA caityAdau datte sati caturlaghucaturguruSaDlaghUni , prAyazcittAni yathAkramaM bhavanti / tasmin tAvanmAtre punaranarpite etatprAyazcittAGgIkaraNe'pi na zuddhiriti bhAvaH / devarathahAravaNe paTTikApustikAkavalIjapamAlAnAzane kvacid gurumAso dRzyate / kvacittu japamAlAnirgamane eka kalyam / samyaktvaviSayAH paJcApyaticArA darzanAcArAticAreSvevAntarbhUtA iti na teSAM pRthak prAyazcittaM pratipAditamiti gAthArthaH / / 69 / / uktaM darzanAcArAticAraviSayaM prAyazcittam / samprati cAritrAcArAticAraviSayaprAyazcittapratipipAdayiSayA prathamaM prathamANuvrataviSayaM tadAha - puDhavAi-ghaTTaNA'gADha gADhapIDA-vahe akajami / bhinnaM lahu-guru lahugA dasa purao sabehi vi dasagaM / / 7 / / vyAkhyA-iha ca niSiddhasyAcaraNe tAvat prAyazcittam / gRhiNazca sArthikA sthAvarakAyahiMsA na niSiddhA, nirarthikA punarniSiddhaiva / yaducyate granthAntare - 'thUlA suhumA jIvA saMkappAraMbhao a te duvihA / sAvarAha niravarAhA sAvikkhA ceva niravikkhA'' / / (gAthAsahasrI 70, ratnasaJcayaH 237) asyA akSaragamanikA-iha prANivadho dvividhaH-sthUlaH sthUlajIvAnAM sUkSmaH sUkSmajIvAnAm / tatra sthUlA dvIndriyAdayaH sUkSmAzcekendriyAH, na tu sUkSmanAmakarmodayavartinaH / teSAM upaghAtA'bhAvAt svayamAyuHkSayeNaiva maraNAt / tatra gRhasthAnAM sthUlaprANivadhAnnivRttiH na tu sUkSmavadhAt / pRthivIjalAdiSu satatamArambhapravRttatvAt / viMzopakAH 10 / sthUlaprANivadho'pi dvidhA-saGkalpaja Arambhajazca / tatra saGkalpAnmArayAmyenamiti manaHsaGkalpAjjAtaH saGkalpajaH / Arambhazca kRSyAdyArambhapravRttasya dvIndriyAdivyApAdanam / tatra zrAddhAnAM saGkalpajAt nivRttirasti na punarArambhajAt / anyathA zarIrakuTumbanirvAhAbhAvAt / vi0 5 / saGkalpajo'pi dvidhA-sAparAdho niraparAdhazca / tatra niraparAdhAnnivRttirna sAparAdhAt / sAparAdhe tu gurulAghavacintanaM-yathA gururaparAdho laghurvA / viM0 21 / sAparAdhe'pi sApekSanirapekSakriyayoH sarvatra sApekSeNaiva bhavitavyaM na tu nirapekSeNa tasya dayApariNAmAbhAvAt / viM0 1 1, evaM sarvaprakArairjIvavadhanivRtterviMzativiMzopakaH saadhuH| sapAdaviMzopakazca zrAddho dayAvratamAzrityetyarthaH / tato'kArye kAraNAbhAve pRthivyAdInAM pRthivyaptejovAyu Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo ...70...] pratyekavanaspatInAM manAk saMsarzanaM-saGghaTTanam / atrAha-nanu pRthivyAdInAM caturNAM ghaTate saGghaTTanam / apkAyasya tu kathaM sacaTTanaM sambhavati ? tasya dravarUpatvena sparzamAtre'pi vinAzasambhavAt / ucyateghaTAdisthasyApkAyasyApi manAk karacaraNAdinA cAlane saGghaTTaH sambhavati / pIDA paritApanamucyate / tacca dvidhA-agADhaM gADhaM ca / tatra saMmardanacAlanAdyairbahutaraM pIDotpAdanamagADhaM, bahutamapIDotpAdanaM ca gADham / vadha upadravaH sarvathA jIvavinAzaH / sa ca pRthivyagnyoratyantasammardanAdyairapkAyasya tu vahnitApanadaNDAdyabhighAtanapAtanapAdAdikSAlanAdinA / vAyoH tAlavRntAbhighAtAdinA / vanasateH patrapuSpAkurAditroTanAdibhiH / tatazcaiSAM pRthivyAdInAM paJcAnAmapi pratyekaM saGghaTTane bhinnamAsaH / agADhapIDAyAM laghumAsaH / gADhapIDAyAM gurumAsaH / vadhe caturlaghu / 'dasa puro'| 'savehi vi dasagaM'' ti / dazAnAM paratastu sarveSAmapyekAdazAdyasaGkhyeyaparyantAnAM saGghaTTanAdiSu dazakameva svaprAyazcittAnAM dIyate / tathA coktaM yatijItakalpavRttau - 'egAi-dasatesu egAidasatayaM sapacchittaM / teNa paraM dasagaM ciya bahuesu vi sagalavigalesu' / / __ (jaijIyakappo 156) asyA arthaH-ekAdiSu dazAnteSu pRthivyAdiSu dvIndriyAdiSu vopahateSu ekAdi-dazAntaM svaprAyazcittaM bhavati / yadyasya pRthivyAdebhandriyAdervopaghAte'tra jItakalpe prAyazcittaM bhaNitamasti, tattasya svaprAyazcittamucyate / tadekasya pRthivyAdeIndriyAdervA upaghAte ekaM svaprAyazcittaM bhavati / dvayoddhe / trayANAM trINi / yAvad dazAnAmupaghAte daza / 'tene'' ti / paJcamyarthatvAttRtIyAyAH / tataH paramekAdazAdiSu bahuSvapi yAvad saGkhyeyeSvapi sakalavikaleSu paJcendriyavikalendriyeSu upalakSaNatvAt pRthivyAdiSu vopahateSu dazakamevadazaiva svaprAyazcittAni dAtavyAni bhavantItyarthaH / / 70 / / atha vikalendriyAnantakAya-paJcendriyaviSayaM prAyazcittamAha - vigalANAM te sahasANAbhoge vi lahu guru-lahuga-gurugA / paMceMdie pamAyA guru - lahua- guruga- chalahugA / / 71 / / vyAkhyA-dvitricaturindriyAnantakAyAnAM sahasANAbhoge vi'' tti / apizabdasya vA'rthatvAt sahasAkArAdanAbhogAdvA pratyekaM saGghaTTanA'gADhaparitApa-gADhaparitApopadraveSu yathAsaGkhyaM 'lahu-guru-lahuga guruga' tti / laghumAsagurumAsacaturlaghucaturgurUNi syuH / atra paJcendriyANAM pramAdAnniSprayojanaM sacaTTAdiSu jAteSu 'guru-lahua-gurua-chalahuga'' tti / yathAkramaM gurumAsa-caturlaghu-caturguru-SaDlaghUni prAyazcittAni syuH / atra paJcendriyasaGghaTTaH tadaharjAtamUSakagRhakolikAdiviSayo draSTavya iti gAthArthaH / / 71 / / punarapi prathamANuvrataviSayameva vizeSamAha - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sar3a-jIyakappo ....71... agaliajalachaDDaNa-NhANa-pANa dhua-tAva-ghaTTaNAi chaguru / paNakallaM saMkhAraya kolia - kIDiagharAIsu / / 72 / / vyAkhyA-agalitajalasya chardane tyAge snAne tenaiva zarIrasya prakSAlane 'pANa'' tti / tasyaiva pAne, dhAvane tenaiva vastrAdikSAlane, tApane tasyaivoSNIkaraNe / AdizabdAdutkAlanAdhizrayaNAdidAne'pi ca SaDgurukaM prAyazcittaM bhavati / tathA 'paNakallaM' ti / paJcAbhaktArthAH paJcAcAmlAni paJcaikAzanAni paJca pUrvArddhAH paJca nirvikRtikAnItyevaMrUpaM paJcakalyaM prAyazcittaM bhavati / keSu ? 'saMkhAraye'' tyAdi / 'vyAkhyAnato vizeSArthapratipattirbhavatI'' ti nyAyAt saGkhArakasya zoSe tyAge vA, kolikAnAM lUtAnAM kITikAnAmupadehikAdInAM ca gRhAdiSu bhagneSu, AdizabdAd zuSiravRtyAdiSu snAnajaloSNAvazrAvaNAdivAhane'zodhitendhanasyAgnau kSepe zirasi kaGkatakakSepe'pi ca bhUrijIvavirAdhanAsambhavAt paJcakalyaM prAyazcittaM bhavatItyarthaH / kecittu caturgurukamevAhuH / anye caiteSu paryuSitagomayasthApanAdiSu ca SaDlaghukameva / anye paryuSita (mevaM) gomayasthApane, puje vahnidAne, trasasaMsaktadhAnyadalane, matkuNitazayanIyAdyAtapamocane, caTakamAlakabhaGge, bahuvAraM sUtibhavane tatkaraNe ceti / niddhaMdhasavyApAratvena bahujIvavirAdhanAtazca paJcakalyam / tathA sUtikAyAM hI gharaTikodUkhalacUlhikAdInAmapramArjane bhinnamAsaM prAyazcittaM pratipAdayantIti gAthArthaH / / 72 / / atha bahUnAM dvIndriyAdInAmupadrave prakArAntareNa prAyazcittavidhimAha - du-ti-cau-paNakallA vA bahUsu du-ti-cau-paNidiesu kamA / dasavArauvari dasa paNa (? paNNAsa) kalla saMkappa dappe a / / 73 / / vyAkhyA-vAzabdaH prakArAntaravAcakaH / tataH prAgekendriyaviSayaprAyazcittapratipAdanAvasare 'dasa purao savvehi vi dasaga'' mityatra sarveSAmapi pRthivyAdInAM vakSyamANadvIndriyAdInAM caikAdyasaGkhyeyaparyantAnAM saGghaTTAdiSu dazakameva svaprAyazcittAnAM dIyata ityAdinaikaH prakAraH pratipAditaH tadapekSayA'yamanyaH prakAra ityarthaH / tatazca samudAyena bahuSu dvitricaturindriyeSUpahateSu krameNa dvitricatuHpaJcakalyAni pradeyAni / ayamarthaH dvIndriyeSu bahuSUpahateSuDhe kalye / trIndriyeSu trINi kalyAnItyAdi / atha saGkalpadarpAbhyAM dvIndriyAdInAmupadrave vizeSamAhadazAnAM vArANAmupari eteSu dvitricatuHpaJcendriyeSu jIveSUpahateSu saGkalpato daza kalyAni kSapaNaviMzatiH / darpataH punaH paJcAzatkalyAni kSapaNazatamityarthaH / atra saGkalpaH prayojanaM darpo dhAvanavalganavaraNDAdyullacanamallayuddhAdiH / atra keciccaivaM vadanti-ekasmin dvIndriye upahate kSapaNaM, bahuSu kSapaNacatuSkam / trIndriye kSapaNatrayaM, bahuSu kSapaNaSaTkam / caturindriye kSapaNacatuSkaM, bahuSu kSapaNASTakam / paJcendriye darpaNa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa- jIyakappo | ...72... prahAradAne guru, pIDane caturlaghu, mUrchAyAM caturguru, hastapAdAdibhaGge SaDlaghu, upadrave kSapaNadazakam / darpaNa paJcendriyopadrave paJcakalyam / pramAdena paJcendriyopadrave kSapaNapaJcakam / AkuTTyA kSapaNaviMzatiH / kalpena SaDlaghu / darpAdisvarUpaM tvidam - 'AuTTiA uviccA dappo puNa hoi vaggaNAIo / kaMdappAi pamAo kappo puNa kAraNe karaNaM / / / (yatilakSaNasamuccaya 100) etasyA bhAvArtha:-'saMkappa vaggaNAI'' tyAdisaptadazottarazatagAthAvyAkhyAvasare savistaraM pratipAdayiSyatItIha nocyate iti gAthArthaH / / 73 / / atha yathoktaprAyazcittakaraNAsAmarthya tatkaraNe prakArAntaramAha - paNakallaM pacchittaM atarate jahakameNa kAuM je / kAriti dasa cautthe duguNAyaMbilatave ceva / / 74 / / (vya0sU0 4185, ji0bhA0 304) vyAkhyA-kalyaM ni0pu0e0AM0u0 rUpam / tacca paJcaguNaM paJcakalyaM prAyazcittaM paJcAbhaktArthAH, paJcAcAmlAni, paJcaikAzanAni, paJca pUrvArddhAH, paJca nirvikRtikAnItyevaMrUpaM bahupaJcendriyopadravAdyApannaM 'atarate'' tti / AlocakAn puruSAnatarato yathAkrameNa nirvikRtyAdi yathoktaprakAreNa kartumazaknuvato 'je'' iti pAdapUraNe 'ajerAH pAdapUraNe'' itivacanAt / kArayanti daza caturthAn gItArthA itizeSaH / ayamarthaH- etat paJcakalyaM tapo yathoktakrameNa kartumazaknuvataH puruSAn daza caturthAn kArayantIti / tathA 'ceva' tti / caivazabdasya vikalpArthatvAt dviguNAcAmlatapo vA kArayanti / dazacaturthakaraNAsAmarthe viMzatimAcAmlAni kArayantIti bhAvaH / / 74 / / teSAmapi karaNAsAmarthya kiM vidheyam ? ityAha - egAsaNa-purimaDDhA nimbiigA duguNaduguNa patteyaM / patteyAsahadANaM kAriMti va saMnigAsaM tu / / 75 / / (vya0sU0 4186, ji0bhA0 305) vyAkhyA-ekAzanakAni purimA ni nirvikRtikAni 'duguNaduguNa patteyaM / ti / pratyekaM sthAnadviguNavRddhyA dviguNAni dviguNAni gItArthAH prAktanaprAktanakaraNAsAmarthyavataH puruSAn kArayanti / ayamarthaHviMzatyAcAmlakaraNAzaktau catvAriMzadekAzanAni, tadazaktAvazItiM pUrvArddhAn, tadazaktAvapi SaSTizataM nirvikRtikAnAM vA kArayanti / 'ptteyaashdaannN'| ti / etat paJcasu kalyeSu ekaika kalyaM pratyekamanavasthityA kartumasahasyA'zaktasyAlocakasya dAnamuktam / 'kAriMti va saMnigAsaMtu' / tti| tuH punararthe vA zabdo'thavArthe / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...73... athavA punarayamanyaH prakAraH - sannikAzaM sannibhaM vA kArayanti / iyamatra bhAvanA - zrAddhAdiryatra paJcakalyANamApannaH tanmadhyAdAdyaM dvitIyaM tRtIyaM vA yathAzaktyaikataraM dvayAdIni vA yathoktaprakAreNa vahati, zeSamAcAmlAdibhiH pravezayantItigAthAkSarArthaH / / 75 / / punaranyathAnugrahaprakAramAha cau-tiga- dugakallANe egaM kallANagaM va kAriMti / jo jaM tarai taM tassa diMti asahassa jhosaMti / / 76 / / ( vya0 sU0 4187 ) vyAkhyA-yaH kazcidAlocakaH paJcakalyatapa ApannaH paJca kalyAni karttuM na zaknoti, taM catvAri kalyAni kArayanti / tathApyazaktau kalyatrikaM kalyadvikamekakalyANakaM vA kArayanti / kiM bahUcyate / yaH pumAn yad yAdRzaM yAvanmAtraM vA tapastarati karttuM zaknoti, tasyAzaktasya prabhUtasyApyApattau tattAdRzaM tAvanmAtrameva ca tapo dadati, gItArthA iti gamyate / yAvanmAtraM svazaktisadbhAvaM pravRttatvena tAvattapasA'pi tasya zuddhisambhavAdanyathA kadAcittato gADhabAdhAsambhavena manovipariNatyAdisadbhAvAt / yastadapi karttuM na zaknoti tasya kiM karttavyam ? ityAha- 'asahassa jhosiMti' ' tti / asahasyaikakalyANakAditapaH karaNe'pyasamarthasya sarvaM jhoSayitvA hrAsayitvA ekamabhaktArthaM dadati / athavaikamAcAmlaM yAvannirvikRtikaM vA dadati / tadapi karttumazaktasya na kimapi dadyAt / mithyAduSkRtenaiva tasya zuddhirAdezyetyarthaH / tathApi sa zuddho bhAvazuddhyA pravRttatvAditi / / 76 / / etadeva dRDhayannAha - evaM sadayaM dijjai jeNaM se saMjamo thiro hoi / na ya savvA na dijjai aNavatthapasaMgadosAo / / 77 / / ( vya0 sU0 4188 ) vyAkhyA- 'eva'" miti / uktaprakAreNAlocakasya zaktimapekSya sadayaM sAnukampaM tapo dIyate yena tapasA pradattena 'se'' tti / tasya saMyamaH sthiro bhavati saMyamasthairyaM bhavatItyarthaH / na ca sarvathA na dIyate'pi tvevaM pUrvoktaprakAreNa stokaM stokataraM vA dIyate eveti / kasmAdityAha - 'aNavatthe'' tyAdi / anavasthA- prasaGgadoSAt / yadyevameva zuddhirbhavati tarhi punarapyetat pratisevAmItyanavasthAprasaGgaH / yadvA - taddRSTvA'nyasyApi tatpApakaraNe niHzaGkatvaM syAditi / bhinna eva vA prasaGganAmA doSaH / upalakSaNatvAdAjJAbhaGgAdayo bhUyAMso doSAH sambhaveyuriti gAthAkSarArthaH / / 77 / / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDaka ...74... atha dvitIyANuvrataviSayaM prAyazcittamAha gurumAitivihamose bhinnaM jArAidosadANinne / DAhaNi (? DAiNi) - nihilAhe laha gurugA core jaNasamakkhaM / / 78 / / vyAkhyA - iha kila dravyakSetrakAlabhAvAnAzrityotkRSTAdibhedastrividho mRSAvAdaH / yaduktaM 'nizIthacUrNaumusAvAo jAva rAI bhoaNam, eesiM ikkikaM tiviham, te ya ime tigabhedA - ukkoso majjhimo jahaNNo ya / davvAiyA cauhatti / ukkosamusAvAo cauvviho - davvao khettao kAlao bhAvao / majjhimo vi cauvviho davbAi / evaM jahaNNo vi cauvviho / evaM adattAdANaM duvAlasabheam / mehuNaMpi pariggaho vi rAIbhoyaNaMpi duvAlasabhedam / ukkosaM puNa davvaM evaM bhavai / bahuttao sArao vA mUllao vA / evaM majjhime vi tinni bheyA / jahaNNe vi tinni bheyA / ukkose davvAvalAve ukkoso musAvAo, majjhime majjho, jahanne jahanno / evaM adattAisu joaNijjaM / khittao jaM jattha khitte arcitaM majjhimaM jahannaM vA / kAlao jaM jattha kAle arcitaM majjhimaM jahannaM vA / bhAvao vi vaNNAiguNehiM ukkosaM majjhimaM jahannaM vA / evaM buddhIe AloevaM joaNA kAyavvA' iti / tatra trividhe'pi jaghanyamadhyamotkRSTarUpe mRSAvAde gurvAdi prAyazcittaM bhavati / jaghanyamRSAvAde gurumAsaH, madhyamamRSAvAde caturlaghu, utkRSTamRSAvAde caturguru ca prAyazcittaM bhavatIti sarvatrA'pi bhAvanA kAryA / kecijjaghanye madhyame utkRSTe paJcakalyaM ca / apare punarjaghanyAdau mAsalaghvAdikamAhuH / 'bhinnaM'' ti / 'jaNasamakkha' ' mityasya gAthAparyantavarttinaH sarvatrA'pi yogAjjanasamakSaM jAravilAsinyAdidoSadAne'nye punarAcAryA bhinnaM prAhuH / 'DAiNi' ' tti / lokasamakSameveyaM DAkinI, labdho'mutrAmunA nidhiH, upalakSaNatvAt sthito vA'sya samIpe'mukanikSepa ityAdibhaNane laghumAsaH, 'gurugatti' janasamakSameva cauro'yaM yato'mukasyAnenAmukaM coritamityAdibhaNane gurukAzcaturgurava iti / eke tu caurajAraprabhRtikalaGkadAne rATiraTane ca jaghanye caturlaghu madhyame svajanAdisamakSe caturguru utkRSTe rAjaparyante kSapaNadvayam / daNDApite'zItisahasrAdhikaM lakSasvAdhyAyaM cAhuH / kecittvakSaramaSImantrabhede caturlaghu iti kathayantIti gAthArthaH / / 78 / / caulahu paraparivAyAbbhakkhANAsambharADipesunne / rAyakulaMte kalahe paNakallaM dappabhaNie a / / 79 / / vyAkhyA - paraparivAde svabhAvAdanyadoSaprakAzane abhyAkhyAne prakaTamasaddoSAdhyArope asabhyarATikAdAne asabhyavacanoccArapUrvakakalahe paizUnye pracchannaM sadasaddoSAdhyArope ca 'caulahu' ' t / pratyekaM caturlaghu / 'rAya' ti / rAjakulAnte rAjakulaM yAvat prasiddhe kalahe kRte, darpeNa ca bhaNite paJcakalyam, cazabdAd vakSyamANAdattAdAnAdiSvapi darpeNAcariteSu paJcakalyameva / yaduktam Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jIyakappo saDa - ...75... "mosAisu mehuNavajjiesu davvAivatthubhinnesu / hINe majjhukkose AsaNamAyAmakhamaNAI / / 1 / / ahavA mosAdatte pariggahe mehuNe a paradAre / patteyaM patteyaM, dappeNaM paMcakallANa' / / 2 / / miti / / 79 / / atha tRtIyANuvrataviSayaM prAyazcittamAha lahu sahitaNu adinne majjhi - anAe guru - lahuga-nAe / jiTTe dasagamanAe sakalaha-nAe ttha (? cha) paNa - kallA / / 80 / / vyAkhyA-iha sAmAnyena dravyAdi - catuSprakAre'pyadattAdAne jaghanye guru, madhyame caturlaghu, utkRSTe caturguru / yaduktaM-- 'mosAisu mehuNavajjiesu' ttItyAdi / etatsUtroktaM tu vizeSataH punarevaM- 'lahu' ' tti / svagRhe tanvadatte jaghanyAdattAdAne laghuH laghumAsaH / 'majjhi' ' tti / madhyame madhyamAdattAdAne svagRhe'jJAte guruH gurumAsaH tasminneva jJAte caturlaghu matAntareNa caturguru / 'jiTThi'' tti / svagRhe utkRSTAdattAdAne'jJAte dazakaM kSapaNAnAmiti gamyate / 'sakalaha ' ' tti / jJAte cotkRSTAdattAdAne rAjakulaparyante ca kalahe sampanne SaT paJca kalyAni SaSTiH kSapaNAnAmityarthaH / anye tu svagRhe'nnAdicoraNe laghu, vastradravyAdau guru, jJAte ca caturlaghu / svarNAdau parakIye corite kSapaNadazakam / jJAte kalahe ca kSapaNadazakaM svAdhyAyalakSayutamiti / kecittu zulkacauryAM 4 vizvAsaghAte bhI ca prAhuriti gAthArthaH / / 80 / / atha caturthANuvrataviSayaM prAyazcittavidhimAha - -- sahasApamAyaNAbhogi chalahu chaguru a cauguru sadAre / sAi chalahu - chaguru-challahu ittariyavayabhaMge / / 81 / / vyAkhyA-sahasAkAraH pUrvAtipravRttakrIDAbhyAsato'vimRzyakaraNam / pramAdaH kaSAyaviSayAdilakSaNaH / yaduktam 'majjaM visayakasAyA niddA vigahA ya paMcamI bhaNiA / ee paMca pamAyA jIvaM pADaMti saMsAre' / / (sambodhasittarire - 73, ratnasaJcayaH 325 ) athavA'jJAnasaMzayAdisvarUpaH / tathA coktam - 'mAo a jiNidehiM bhaNio aTTabheao / annANaM saMsao ceva micchAnANaM taheva ya / / rAgo doso maibbhaMso dhammaMmi ya aNAyaro / jogANaM duppaNIhANaM aTThahA vajjiavvao' / / (pra0sA0 1207, 1208, pramAdaparihArakulakam - 7, 8) tti / anAbhogo'tyantavismRtiH / etaiH 'sadAre'' tti / svakalatraviSaye itvarikavratabhaGgaH kiyatkAlAvadhi-- gRhItaniyamalopo'STamyAdyaGgIkRtaniyamabhaGgo vA, tasmin jAte sati SaDlaghu - SaDguru - caturguravo bhavanti / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DDa - jayakappo ...76... ayamabhiprAyaH- sahasAkAreNa svadAreSu niyamabhaGge SaDlaghu, pramAdena SaDguru, anAbhogena caturguru / kecit sAmAnyenaiva svakalatraviSaye'STamyAdigRhItaniyamabhaGge phra, matena phrA, AdezAntareNa NkA / 'vesAi chalahu' tti / vezyAyAM tu sahasAkArAdibhiritvarikaniyamabhaGge krameNa SaDlaghu - SaDguru - SaDlaghUni bhavanti / matAntareNa sahasAkArAdibhistribhirapi niyamabhaGge SaDgurukameva / anye tvAhuH - svadAretvaravratabhaGge vezyetvaravratabhaGge ca SaDlaghu itvarAyAM kiyatkAlAnyaparigRhItAyAM svayaM dhRtAyAM vA gamane SaDguru / evaM striyAH svapuruSe'nAbhogAdibhiritvarikavratabhaGge krameNa na / phrA / NkA / sapatnyA vArake na / iti gAthArthaH / / 81 / / punaratraiva vizeSamAha Abhoge paNakallaM duNha kulavahUi mUlamavisaMkaM / sAsaMkamanAe paNakallaM nAe cha paNakallA / / 82 / / vyAkhyA - Abhoge niyamo'sti mametyupayoge jAnAnasyetyarthaH / svadAravezyAdiniyamabhaGge pratyekaM paJcakalyANam / uktaM ca 'Abhoge paJcakallamikkikke' ' / iha ca strI puruSo vA yo balAtkAraM karoti tasyedamitarasya tu pUrvoktameva / ubhayasammatyA tUbhayorapi paJcakalyam / 'duNha kulavahUi ' ' tti / tathA parastrIkulavadhUgamane dvayorapi niHzaGkayormUlam / punaH zrAvakadharmAropaH kriyate, SANmAsikaM vA tapo deyamiti 'chammAsaM bahuapAve vI'' ti vacanAt / zrImahAvIratIrthe utkRSTato'pi SaNmAsAntamevAticArazuddhyarthaM tapaH syAditi hetoH / mRdusvabhAvasya tu paJcakalyameva 'jai saMtappai to paMcakallANami' ti vacanAt / tathA 'sAsaMkamanAe' ityAdi / sAzaGkayordvayorapi lokA'jJAte sati paJcakalyam / 'nAe' ityAdi / jJAte tu lokaprasiddhe sati sAzaGkayordvayorapi SaD paJcakalyAni svAdhyAyalakSayutaM paJcakalyaM tapo deyamityarthaH / / 82 / / pUrvoktamevArthaM prakArAntareNAha paNa kallA dasa kallA anAya nAe balAokArissa / khavaNasayaM tIsAI va dasavelA jA uvari mUlaM / / 83 / / vyAkhyA - balAtkAriNaH puruSasya striyo vA zIlabhaGge'jJAte - lokAprasiddhe sati paJca kalyAni / jJAte lokaprasiddhe ca daza kalyAni / 'khavaNasaya' ' mityAdi / vAraMvAramevaM kurvatastu dazavelA daza vArAn yAvat kSapaNazataM prAyazcittaM bhavati / pAtrAdyapekSayA tu triMzadAdIni vA caturthAni bhavanti / 'uvari mUlaM' 'ti / dazavelAnAmupari sAzaGkayorapi mUlaM prAguktalakSaNam / mRdvoH pazcAtApinozca puMstriyoH paJcakalyANaM veti gAthArthaH H / / 83 / / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo paNakalla va (? vu) DukumArI - mayapaiyA ohao a paradAre / chagguruga sAi khattiadiAIsu / / 84 / / vyAkhyA - bRhatkumArI pratItA, mRtapatikA vidhavA tAsu tathaughataH sAmAnyena vakSyamANadAsikAdijaghanyAdiparastrIvizeSaM vinA paradAreSvajJAtakulAGganAsu gamane pratyekaM paJcakalyam / Adezena SaDgurukAH prAyazcittaM bhavati / vizeSatastu prAha - 'chagguru' ' ityAdi / dAsikAdiSu jaghanyaparastrISu gamane SaDguravaH kSatriyANIbrAhmaNyAdiSu madhyamaparadAreSu gamane ca SaDlaghavazca prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / / 84 / / sAmpratamuttamaparastrIgamanamadhikRtya prAyazcittamAha . ThakkurapiAi chagguru dasa paNakallA anAya nAe vA / asio lakkho mUlaM pattaM vA''sajja paNakallaM / / 85 / / vyAkhyA -Thakkuro grAmAdyadhipatiH tatpriyAyAM gamane, uttamaparadAragamane ityeke / vAzabdasya cArthatvAdajJAte janAprasiddhe, jJAte janaprasiddhe sati SaDguravo daza paJcakalyAni ca krameNa prAyazcittaM bhavanti / tathAhi lokairajJAte SaDguru, jJAte punardaza paJcakalyAni kSapaNazatamityarthaH / 'asio lakkho' ' ityAdi / vAzabda AdezAntarasUcakaH / tata uttamaparakalatreNa saha vratabhaGge'jJAte'zItisahasrAdhikaM svAdhyAyalakSaM paJcacatvAriMzatkalyAnItyarthaH / jJAte punarmUlaM prAguktalakSaNaM ca prAyazcittaM bhavati / 'pattaM ve'" tyAdi / vAzabdo'thavArtho'thavedamanyadAdezAntaraM tRtIyamityarthaH / tata uttamapAtramAsAdya paJcakalyameva vA / atiprasiddhapAtrasya tu mUlasyApyApattau paJcakalyameva prAyazcittaM pradeyam na mUlamityAptopadezaH / anye tu striyaM pratyevamAhuH - 'sIlassa balA bhaMge lakkha itthIi sapaNakallANami'' ti gAthArthaH / / 85 / / sAmpratamatraiva vizeSamAha atha strIvizeSagamanamadhikRtya puMsaH prAyazcittamAha -- ...77... paNakallamanAe tIsa - kalla nAe achippajAIsu / kallamaNutAvi kIve tivvabhilAse ya paNakallaM / / 86 / / vyAkhyA - 'achippajAIsu' ' tti / aspRzyajAtiSu mAtaGgayAdiparastrISu gamane'jJAte janAprasiddhe paJcakalyANam, jJAte tu triMzatkalyAni svAdhyAyalakSayutaM paJcakalyANamityarthaH / anye tu kevalaM svAdhyAyalakSamevAhuH paJcAzatkSapaNAnItyarthaH / ' kallamaNutAvi kIve'' tti / 'vyAkhyAnato vizeSArthapratipatti' riti nyAyAt klIbe klIbasevanAyAM - napuMsakasevanAyAM anutApe pazcAttApe sati kalyam / tathA 'tivvabhilAse ya paNakalla' mityAdi / tIvrAbhilASe tu paJcakalyaM prAyazcittaM puruSasya syAditi / yadvA anutApinaH pazcAttApavataH klIbasya / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDU - jIyakappo ... 78... napuMsakasya kalyam / tIvrAbhilASe tIvrAnurAgAt kliSTAdhyavasAyasya tu paJcakalyam, cazabdAt puMstriyorapi hastabhaGgayAM-hastakarmAdikaraNe caturlaghu / ubhayorapi gADhA''kAGkSAyAM sarAgabhASAyAM ca gurorAlocanaM punarakaraNena ca mithyAduSkRtadAnamiti / svapne niyamabhaGge namaskArAdhikacaturviMzatistavacatuSkakAyotsargaH kArya iti / 'samayaM cauttha' miti vacanAditi gAthArthaH / / 86 / / atha paJcamANuvrataviSayaM prAyazcittavidhimAha - - guru - lahuga - guruga tivihe pariggahe uttame va paNakallaM / ege asIa lakkhaM uvicca bhaMge imaM anne / / 87 / / vyAkhyA-dravyAdiviSaye parigrahe jaghanyamadhyamotkRSTabhedAttrividhe'pi yathAkramaM gurucaturlaghucaturgurukAH prAyazcittaM bhavati / yadAha-- 'mosAisu mehuNavajjiesu' ' ityAdi / iha ca pAThAntaram 'lahu-guru-caulahu tivihe pariggahe'' iti / tatretthaM vyAkhyA - trividhe'pi jaghanyamadhyamotkRSTarUpe dravyAdiviSaye parigrahe krameNa laghumAsa - gurumAsa - caturlaghukAH prAyazcittaM bhavati / uttamaparigrahaniyamabhaGgaviSaye AdezAntaradvayamAha'uttame ve'' tyAdi / vAzabda AdezAntarasUcanArthaH / tata uttame parigrahe Adezena paJcakalyaM prAyazcittaM bhavati / 'ge' ityAdi / eke punarAcAryA utkRSTaparigrahaniyamabhaGge azItisahasrAdhikaM svAdhyAyalakSamAhuH / 'uvicca bhaGge" ityAdi / anye punarAcAryA idamazItisahasrAdhikasvAdhyAyalakSadAnarUpaM prAyazcittamupetya - AkuTTyAdinA parigrahavrata bhaGge prAhuH / atrApi darpeNa parigrahavratabhaGge paJcakalyANaM prAyazcittam / 'ahavA mosAdatte ' ' ityAdi vacanAditi gAthArtha: / / 87 / / atha guNavratatrayaviSayaM prAyazcittavidhimAha - disivaya aNatthabhaMge cauguru nikkAraNaM ca nisibhatte / pakkhAIe pagADhamAyAmayAIsu / / 88 / / ko vyAkhyA-1 - digvataviSayeSu paJcasvapyaticAreSu tathA apadhyAna - pramAdAcaritA - 'dhikaraNapradAnapApopadezarU-- pacaturvidhAnarthadaNDaviramaNavratabhaGge ca pratyekaM caturgurukaM prAyazcittaM bhavati / tathA bhogopabhogaguNavrate niSkAraNaM rogadharaNAdikAraNaM vinA rAtribhojane caturguru / eke tu kAraNe rAtribhojane caturgurUnniSkAraNe SaDgurUMzca prAyazcittaM prAhuH / athAnarthadaNDaviramaNavrataviSaye kiJcidvizeSataH prAyazcittavidhi 'kohe' ityAdi / krodhe pakSAtIte pakSAdyatIte pakSaM caturmAsakaM vA'tikramyApi kRtAvasthAne tathA pragADheSu pakSAdyatikrAnteSu mAyAmadAdiSu, lobhAtirekataH paravaJcanAtmikA mAyA, mado jAtyAdiraSTaprakAra: pIThikAyAM prAguktasvarUpaH, AdizabdAt pragADhalobhAdiSu kalahAdiSu ca pratyekaM caturgurukaM prAyazcittaM bhavatIti / -- Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo _ ...79... 'cauguru' / ityetasya pUrvArddhapratipAditasya sarvatrApi yogAditi gAthArthaH / / 88 / / atha yaH zrAddhAdiH upazAmanazaktau krodhAdIn kurvantaM pumAMsaM nopazAmayati, tasya kiM prAyazcittam ? iti prakaraNAgataM tatprAyazcittavidhimAha jo jamhA uvasamaI vijhavaNaM teNa tassa kAyad / jo u uvehaM kujjA so pAvai mAsiyaM lahuyaM / / 89 / / (ni0bhA0 2779, bR0ka0 2698) vyAkhyAH-yo yasmAdupazAmyati nivRttAnuzayo bhavati, tena tasya 'vijjhavaNaM' vidhyApanaM karttavyaM, prakaraNAt krodhAgneritizeSaH / zAstrAntareSu krodhAdInAmagnyAdyupamAnasya suprasiddhatvAt / 'jo u uveha' / mityaadi| evaM sati yastu zrAddhAdiH tatra zakto'pyupekSAM kuryAt sa prApnoti mAsikaM laghukam, tasya laghumAsaprAyazcittazodhyaM dUSaNaM bhavatIti bhAvaH / / 89 / / / atha bhogopabhogaguNavrate'bhakSyaniyamabhaGgaviSayaM prAyazcittamAha - mahu-paMcuMbari-phala-phullamAivayabhaMgi guruga annAe / nAe chaguru aniyame pisiAsava-makkhaNe dasagaM / / 9 / / vyAkhyA-madhu pratItam, pacodumbarI- 'udumbaravaTaplakSa-kAkodumbarazAkhinAm' / pippalasya ca nAznIyAt phalaM kRmikulaakulm| / / (yogazAstram 3-42) ityAdyuktarUpA / phalaM vRntAkAdi / puSpaM mdhuukaadi| AdizabdAduSitadvidalahimaviSAdiparigrahaH / eteSAM vratasya niyamasya bhaGge 'annAe'' tti / ajJAte 'nAbhogena ityartho, jAte sati 'guruga' tti / gurukAzcaturguravaH prAyazcittaM bhavatIti / 'nAe chagguru'' tti / jJAte Abhoge sati madhuprabhRtInAM niyamabhaGge SaDguru prAyazcittaM bhavati / anye tu sAmAnyena paJcodumbarIphalapuSpAdivratabhaGge laghu, namaskArASTazataM tveke / apare tu niyama vinA'pi paJcodumbaryAdiSu niSiddheSu bhakSiteSu caturguru, niyamabhaGge tu SaDgurukamAhuH / 'aniyame'' ityAdi / yasya brAhmaNavaNijAderjAtisvabhAvAdeva pizitAdIni na bhakSyante tasya nirviSayatvAtkadAcidakRtaniyamasyApi pizitAsavamrakSaNAnAm / tatra pizitaM mAMsam, Asavo madyaM, mrakSaNaM navanItam / eteSAM bhakSaNe dazakaM kSapaNAnAmiti gamyata iti gAthArthaH / / 90 / / ___ atha bhogopabhogaguNavrata evAnantakAyapratyekavanaspatiniyamaviSayaM prAyazcittaM kiJcinmAMsAsavaviSayaM vizeSaprAyazcittaM cAha cauguruNate caulahu parittabhoge sacittavajjissa / maMsAsavavayabhaMge chagguru cauguru aNAbhoge / / 91 / / vyAkhyA - sacittavarjakasya zrAddhAdeH 'annte| tti / anantakAyAnAM mUlakAkAdInAM bhakSaNe caturguru prAyazcittaM bhavati / yadAgamaH Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo ...80... 'soUNa jiNapaDikuTTho aNaMtajIvANa gAyaniSphanno / gehIpasaMgadosA aNaMtakAe ao gurugA' / / 1 / / tathA sacittavarjakasyaiva zrAddhAdeH 'paritta'' tti / pratyekaparibhoge pratyekAmrAdiphalapuSpAdibhoge caturlaghu prAyazcittaM bhavati / tathA mAMsAsavayoH upalakSaNatvAnmadhunavanItayozca 'vayabhaMge'' tti / anAbhogataH pRthag vakSyamANatvAdatrAbhogato jJeyam / tatazcAbhoge sati vratasya bhaGge SaDguru / 'cauguru' tti / anAbhoge sati mAMsAsavamadhunavanItAnAM vratabhaGge caturguru prAyazcittaM bhavatIti gAthAkSarArthaH / / 91 / / atha bhogopabhoga eva vikRtyAdiniyamabhaGgaviSayaM dezAvakAzikavrataviSayaM paJcadazakarmAdAnaviSayaM ca prAyazcittamAha vigaI-hANa-sacittAsaNAi-bhogovabhogabhaMgi lahu / caulahu desavagAse kammAdANe chaguru gurugA / / 12 / / vyAkhyA-vikRti-snAna-sacittagrahaNena dravyAzanapAnakhAdimasvAdimavilepanapuSpAdInAM bhogyAnAmupAdAnam AsanAdikathanena ca vastrAbharaNayAnavAhanazayanAsanopAnahAdInAmupabhogyAnAmaGgIkaraNam, tato vikRti-snAna-sacittAsanAdi-bhogopabhogavratabhaGge laghu / tathA dezAvakAzikavratabhaGge caturlaghu / tathA paJcadazakarmAdAnaniyamabhaGge SaDguru prAyazcittam / 'guruga' tti / matAntareNa gurukAzcaturguru prAyazcittaM paJcadazakarmAdAnaniyamabhaGge ca bhavatIti / paJcadazakarmAdAnasvarUpaM ca granthAntaroktamevam - 'iMgAlavikkayaM iTTavAyakuMbhAralohagArANaM / sonArabhADabhuMjAiyANa kammaM tamiMgAlaM / / 1 / / phullaphalapattataNakaTThapaNiyakaMdAiyANa vikkaNayaM / ArAmakacchiyAkaraNayaM ca vaNakammamAhaMsu / / 2 / / sagaDANaM ghaDaNaghaDAvaNeNa tavikkaeNa jA vittI / taM sAgaDiyaM kammaM tadaMgavikkiNaNamavi neyaM / / 3 / / niaeNuvagaraNeNaM parakIyaM bhADaeNa jo vahai / taM bhADakammamahavA vasahAisamappaNamannesi / / 4 / / javacaNayagohumamuggamAsakaraDippabhiINa dhannANaM / sattuya-dAlikaNikkAtaMdulakaraNAi phoDaNayA / / 5 / / ahavA phoDIkammaM sIreNaM bhUmiphoDaNaM jaM tu / silakuTTaNaullattaM khaNaNaM lavaNAgarAINaM / / 6 / / nahadaMtacammakhallA bherikavaDDAyasippisaMkhA ya / kacchUriyapUasamAiyaM ca iha daMtavANijjaM / / 7 / / lakkhAdhAhaiguliyAmaNasilahariAlavajjalevANaM / vikkiNaNa lakkhavaNijaM tuariasakkaraDamAINaM / / 8 / / mahumajjamaMsamakkhaNa cauNha vigaINa jamiha vikkaNaNaM / rasavANijjaM taha duddhatillaghayadahiapabhiINaM / / 9 / / maNuyANaM tiriyANaM vikkiNaNaM ittha anne dese vA / kesavaNijja bhaNNai gogaddahaassamAINaM / / 10 / / visavANijjaM bhaNNai visalohappaharaNANa vikkiNaNaM / dhaNuhasarakhaggachuriyA-parasuakuddAliAINaM / / 11 / / silaukkhalamusalagharaTTakaMkayAINa jamiha vikkiNaNaM / ucchutilapIlaNaM vA taM biMtI jaMtapIlaNayaM / / 12 / / kannANa phAlaNaM nAsavehavaddhiayaDaM bhaNaM tirisu / kaMbalapucchacheyaNapabhiInillaMchaNaM bhaNiyaM / / 13 / / vaNadavadANamaraNNe davaggidANaM ca jIvavahajaNayaM / saradahatalAyasoso bahujalayarajIvavahakArI / / 14 / / majjAramora-makkaDakukkuDa-sAlahiakukkurAINaM / duTTitthinapuMsAINa posaNaM asaiposaNayA / / 15 / / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa - jIyakappo | ...81... evaM sakSepataH paJcadazakarmAdAnasvarUpamiti gAthArthaH / / 92 / / atha gAthAnulomyena dezAvakAzikadazamavratasya prAyazcittavidheH pUrvamuktatvAt sAmprataM sAmAyikapauSadhopavAsavratayornavamaikAdazayoH prAyazcittavidhimAha - niyame posahasAmAiakaraNe cauguru apAraNae / iha puttIhAravaNe cauguru lAhe puNo bhinnaM / / 93 / / vyAkhyA - niyame sati pauSadhasya sAmAyikasya cAkaraNe caturguravaH / tathA 'apaarnne| tti / 'DamarukamaNi' nyAyena 'cauguru' ityasyAtrApi yogAt pauSadhasAmAyikayorapAraNe'pi caturguru prAyazcittaM bhavati / matAntareNApAraNe caturlaghu / niyamAbhAve'pi suzrAvakasya sAmagryAM satyAM sAmAyikAkaraNe laghumAsaH / tathA iha pauSadhasAmAyikayoraGgIkRtayoryadi mukhavastrikA sarvathA nAzayati tadA caturguru / matAntareNa caturlaghu / lAbhe punastasyAH prAptau bhinna bhinnmaasH| punaHzabdAd hastAdyavagrahAd bahiHsthitAyAmapi tasyAM bhinnamAsaH / kvacinnamaskArAvalikAnAM nAzane ca mAsaguru / iti gAthArthaH / / 93 / / atha vizeSataH pauSadhavidhiviSayaM prAyazcittamAha vasahi-apamajjaNe taha sajjhAya-nisIhiyAvasiakaraNe / iriAi apaDikamaNe uvahI thaMDila apaDilehe / / 94 / / apamajjiGa kavADugghADe pihaNe a kAyakaMDuaNe / kaTThAigahaNamuaNe bhinnaM kuDDAivaTuMbhe / / 95 / / vyAkhyA-yadi gRhitapauSadhopavAsavrato dvivelaM vasatiM na pramArjayati / tathAzabdAdrAtrau svapana saMstArakabhUmi kAyotsargakaraNabhUmiM vA na pramArjayati, catuSkAlaM svAdhyAyaM na karoti, vasatyAdau pravizannaSedhikI na kathayati, upalakSaNAdaupagrahikarajoharaNena pAdau na pramArjayati, zirasyaJjaliM na badhnAti ca, tathA niHsarannAvazyakIM na karoti, tathA kAyikAdipariSThApane hastazatAdAgamane payastyAgAdau veryApathikIM na pratikrAmati, ubhayakAlamupadhiM sthaNDilAni cAgADhoccAraprazravaNapariSThApanArthaM na pratyupekSate / naiSedhikyAdisvarUpaM sthaNDilAnAM pramANasaGkhyAdisvarUpaM ca granthAntarato'vaseyam / tathA 'apmjjiuN| ti / pRthag pRthag sarvatra sambadhyate / tatazca kapATAdIn pUrvaM cakSuSA nirIkSya aupagrahikena sAdhusatkena vA rajoharaNenApramAryodghATayati / pidadhAti sthagayati vA / tathA'pramArNya kAyaM zarIrakaM kaNDUyati / tathA kASThapIThaphalakamAtrakadaNDakAdikamapramAya' gRNAti muJcati vA, kuDye bhittau AdizabdAt stambhamAlAdAvapramAAvaSTabhnAti / eteSu sarveSvapi sthAneSu bhinna bhinnamAsaH prAyazcittaM bhavatIti gAthAdvayArthaH / / 94-95 / / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ...82...] saGgha-jIyakappo uvaviThThapaDikkamaNe nAsajjapamajja-puMjaNuddharaNe / jiNamuNigehAgamaNe lahugamapAriyajimaNapiyaNe / / 96 / / vyAkhyA-azakterAlasyAdervA gRhItapauSadhe'nyathA vA zrAddha upaviSTaH san pratikramaNaM karoti / tathA andhakAre paribhraman bADhamAsajjeti na kathayati na pramArjayati ca / tathA dvivelamupAzrayapramArjanAnantaraM pujhaM noddharati / tathA jinamunigehayo rdevAlayopAzrayayordevaguruvandanAya na gacchati / tathA pratyAkhyanamapArayitvA bhuGkte pAnIyaM ca pibati / eteSu sarveSvapi laghukaM laghumAsaH prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / / 96 / / purisassitthIphAse caulahu itthIi hoi cauguruyaM / lahuaM saMtaraphAse aMcalatiriphAsaNe bhinnaM / / 97 / / vyAkhyA-pauSadhe'GgIkRte puruSasya nirantaraM strIsparza caturlaghu prAyazcittam / striyastu nirantaraM puruSasya sparze caturguru prAyazcittam / tathA sAntare sparze paramparasaGghaTTe dvayorapi strIpuMsolaghumAsaH prAyazcittam / tathAaJcalena vastraprAntAdinA striyaH saGghaTTe tirazcayAH sparzane ca bhinna bhinnamAsaH prAyazcittaM bhavatIti gaathaarthH|| tiviha jala-jalaNaphusaNe vijjupphusaNe a bhinna-lahugurugo / caulahu vadhAraMbhI taM ciya daga-maTTiyagame ya / / 98 / / vyAkhyA-trividhe jaghanyamadhyamotkRSTabhedabhinne jalasya jaladAdisatkasya jvalanasyA'gnijyotiSazca sparzane, vidyutaH sarzane ca bhinna laghuguru ca / jalAdInAM jaghanyasparzana bhinnaM, madhyamasparzana laghumAsaH utkRSTasparzane gurumAsazca prAyazcittaM bhavati / 'caulahu vgghaarNmi| tti / vagyAraM nAma yA avicchinnA vRSTiH / yadvA-yasyAM vRSTAvupari prAvRtaM kambalAdikaM zcotati, yadvA-uparitanakambalAdikaM bhittvA'ntaHkAyamArdrayati / tathA 'taM ciy| tti / tadeva caturlaghukameva prAyazcittaM bhavati / kvetyAha-udake mRttikAyAM ca udakamizramRttikAyAM vA gamane iti gAthArthaH / / 98 / / navavAsavuTThi-kisalayavirAhaNA jattiANi diahANi / tAvaiyA caugurugA dasagaM chapiAla-suinAse / / 99 / / (jaijIyakappo 43) vyAkhyA-abhinavavarSAkAlavRSTau jAtAyAM yAni kizalayAnyanantakAyarUpANi bhavanti / teSAM virAdhanA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...83... DDa - kappo yAvanti dinAni syAttAvantazcaturgurukAH prAyazcittam / ayamabhiprAyaH - varSAkAle kila prathamavRSTau jAtAyAM dinatrayaM yAvat sUkSmAGkurA antarmuhUrttamAtrakAlamanantakAyarUpAH prAyaH sarvatra bhUtale pratikSaNaM prAdurbhavanto bhavanti / te ca durlakSyatayA parihartuM duHzakA atastadAnIM tadvirAdhanAbhIravo gRhItapauSadhA gRhItasAmAyikAzcopAsakA dinatrayaM yAvattatparihArAya yathAzakti yatante / yatamAnAnAmapi ca gRhItapauSadhAdInAM zrAddhAnAM navInAGkuravirAdhanA yAvanti dinAni syAttAvantazcaturgurukAH prAyazcittaM bhavati / tathA granthAntare sAmAnyato lohanAze caturgurukasyoktatvAdatra 'sui' ' tti sUcikAlayasya grahaNam / tatazca SaTpadyAlayo yUkAgRhaM sUcA sUcikAlayaH tayornAzane dazakaM pratyAsattezcaturgurukANAM prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / / 99 / / puDhavAi-ghaTTaNAisu bhinnAi anaMta - vigali lahugAi / paMciMdisu gurumAi dasagaM savvesu navapurao / / 100 / / vyAkhyA - pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAM 'ghaTTaNAisu' ' tti / saGghaTTAnAgADhaparitApagADhaparitApopadraveSu jAteSu 'bhinnAi' ' krameNa - bhinnamAsa - laghumAsa - gurumAsa - caturlaghavaH prAyazcittaM bhavati / pRthivyAdInAM saGghaTTAdisvarUpaM prAk prathamANuvrate (gAthA naM. 70) pratipAditameva / tathA'nantakAyavanaspatervikalendriyANAM ca saGghaTTAdiSu caturSvapi 'lahugAI' ' tti / yathAsaGkhyaM laghumAsa - gurumAsa - caturlaghu - caturguravaH prAyazcittaM bhavati / tathA paJcendriyaviSayeSu saGghaTTAdiSu 'gurumAi' ' tti / gurumAsa - caturlaghu - caturguru - SaDlaghavaH prAyazcittaM gRhItapauSadhasya zrAddhasya bhavati / atrApi paJcendriyasaGghaTTaH tadaharjAtamUSakagRhakolikAdiviSayo draSTavya iti / 'dasaga' ' mityAdi sarveSvapi pRthivyAdiviSayeSveteSu saGghaTTAdiSu navAnAM vArANAM parato dazAdiSu yAvatparaH zateSvapi saJjateSu dazakaM svaprAyazcittAnAM bhavati / yathA dazabhirekAdazabhiryAvatparaH zataizca pRthivIsaGghaTTairbhinnadazakameva, nAdhikaM tAvatA tasya zuddhyApatteriti / nava yAvattu yAvantaH saGghaTTAdayaH tAvanti prAyazcittAni bhavanti / evamanyeSAmapi bhAvanA kAryeti gAthArthaH / / 100 / vamaNe nisi vosiraNe jimiUNAvaMdaNe asaMvaraNe / animitta divA suaNe vikahA sAvajjabhAsAe / / 101 / / porisimabhaNia sAgAramakariDaM gAhamabhaNiuM suaNe / caulahuamapehiathaMDilesu moAi vosira / / 102 / / vyAkhyA - gRhItapauSadhasya vamanaM jAyate / nizi vyutsarjanamakAlasaJjJA bhavati / tathA bhuktvA avandanaM guroH Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDha- jIyakappo | ...84... kRtikarma na karoti / tathA asaMvaraNaM pratyAkhyAnaM vandanakadAne'pi caturvidhAhArapratyAkhyAnarUpadivasacarimasvarUpaM na vidhatte / tathA animittaM glAnatvAdikaM kAraNamantareNa divA svapiti / tathA vikathAH strIkathAdikAH kroti| tAsAM svarUpaM granthAntarato'vaseyam / tathA paropaghAtinyAdikAM sAvadyabhASAM bhaasste| tathA pauruSI pauruSIcaityavandanAmabhaNitvA'kRtvetyarthaH / tathA sAkAraM 'padaikadeze padasamudAyopacArAt'' sAkArAnazanapratyAkhyAnamakRtvA / tathA 'gAthA' ' mityatraikavacanaM jAtyapekSamityato gAthAH-saMstArakagAthA'aNujANaha saMthArami' ' tyAdikA abhaNitvA akathayitvA ca svapiti / tathA divA apratilikhiteSu sthaNDileSu mokAdIni prazravaNoccArAdIni vyutsRjati / eteSu sarveSvapi gAthAdvayapratipAditeSvaparAdhasthAneSu caturlaghu prAyazcittaM bhavatIti gAthAdvayArthaH / etacca pauSadhopavAsavrataprAyazcittaM prAk sAmAyikavratAdhikAre anuktaM yathAsambhavaM tatrA'pyavagantavyamiti / / 101-102 / / atha atithisaMvibhAgavrataviSayaM tapaAcArAdiviSayaM prAyazcittavidhimAha - cauguru akAraNaM saMvibhAga-paccakkhANa akaraNe niyame / avae vi lahu susaDDhassa niMdavigghe ya tava kuNao / / 103 / / vyAkhyA-niyame sati kAraNaM glAnatvAdikaM vinA saMvibhAgaM na karoti / tathA parvatithau mayA amukaM pratyAkhyAnaM karttavyaM zeSatithiSu cAmukamiti niyame sati pratyAkhyAnaM na karoti, pratyekaM caturguru prAyazcittaM bhavati / tathA avrate'pi niyamAbhAvepi suzrAvako yadi pramAdenAtithisaMvibhAgaM tapazca namaskArasahitAdi na karoti laghumAsaH prAyazcittam / tathA tapaH kurvatAM nindAkaraNe vighnakaraNe antarAyakaraNe, cazabdAt pratyanIkatA pradviSTatA''zAtanAdiSu ca pratyekaM laghumAsaH / evaM sAmAnyena paryuSaNAdiSvaSTamAdyakaraNe ca laghu / vizeSataH punarevam-pakkhie visesatavaM akaritassa bAlassa paNagaM, vuDDhassa laghu, taruNassa guru / cAummAsie bAlassa lahu, vuDDhassa guru, taruNassa caulahu / saMvaccharie bAlassa guru, vuDDhassa caulahu, taruNassa cauguru-iti / / 103 / / sakeyaddhAbhaMge aTThasayaM lahU gurU tadahiyaM vA / tammattaM vA carimAkaraNe bhage lahU vamaNe / / 104 / / vyAkhyA-saGketapratyAkhyAnamaGguSTagranthisahitAdi / addhApratyAkhyAnaM namaskArasahita-pauruSIsArddhapauruSIpurimArddhAdi / etayorupalakSaNatvAd dvyAsanaikAsanAdInAM ca bhaGge'STottarazataM namaskArANAmiti zeSaH / 'lahu'' tti / anye tveteSAM bhaGge laghumAsamAhuH / 'guru'' tti / apare tu gurumAsam / tadahiyaM va' tti| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo | ...85... kecinnamaskArasahita-pauruSI-purimA -pArddha-vyAsanai-kAsana-nirvikRtikA-cAmla-kSapaNAnAM bhaGge tadadhikapratyAkhyAnadAnam / 'tammattaM va'' tti / itare punaryadevaikAsanAdi pratyAkhyAnaM bhajyate tadeva bhaNanti / ekAsanAdItyarthaH / kvacidevaM vyAkhyA-saGketabhaGge namaskArANAmaSTottarazatam / anye tu laghumAsaM cAhuH / addhAbhaGge tadadhikam , yathA kSapaNabhaGge kSapaNadvayam , granthisahitAdibhaGge namaskArazatadvayaM tAvanmAtrameva vA syAditi / tathA 'carima'' tti / 'padaikadeze padasamudAyopacArAt' ' divasacarimapratyAkhyAnasyAkaraNe glAnatvAdikAraNAbhAve'pyavidhAne bhaGge ca pratyekaM laghumAsaH / matena paJcakam / anye tu pAnakAsaMvaraNe paJcakam / vamanAt pratyAkhyAnabhaGge laghu / matena paJcakam / matAntareNa sarvapratyAkhyAnabhaGge pratyekaM bhinnamiti gAthArthaH / / 104 / / atha vIryAcAraviSayaM prAyazcittavidhimAha bhinnAi sayaM pAre pacchakayA'vihikae apunnakae / gurumAsAi akaraNe iga-du-ti-cauvaMdaNussagge / / 105 / / vyAkhyA-utsargato gurusAmagrIsadbhAve guruNA sArdhaM pratikramaNaM kuryAt 'paDikamaNaM saha guruNA' iti vacanAt / tatra gurubhiH sArdhaM pratikramaNaM kurvan zrAddho yadi guruNA kAyotsarge apArite svayaM prathamaM pArayati, guruNA vA kAyotsarge kRte pazcAtkSaNamAtreNa karoti, avidhinA vA ghoTakalatAdyAvazyakasUtrAdyuktakAyotsargekonaviMzatidoSairduSTaM karoti, apUrNa vA nijanijapramANato nyUnamupalakSaNAdadhikaM vA karoti / etaddoSaduSTeSvekadvitricatuHsaGkhyeSu kAyotsargeSu 'bhinnAi' / tti / bhinnAdi prAyazcittaM bhavati / tathAhiekasminnutsarge svayaM pArite pazcAtkRte avidhinA kRte apUrNakRte vA bhinnamAsaH / evaM dvyorutsrgyorldhumaasH| triSu kAyotsargeSu gurumAsaH / catuSu kAyotsargeSu caturlaghavaH / tathA ''karaNe' / tti / nidrAlasyAdinA sarvathA punarakaraNe ekasyotsargasya laghumAsaH / dvayorgurumAsaH / triSu caturlaghu / caturSu caturguru prAyazcittaM bhavati / evaM vandanake'pi prAyazcittavidhirbhAvanIyaH / tathAhi-vandanakaM guroH pUrvaM pazcAdvA datte, avidhinA nyUnAdhikAvazyakatvAdinA datte, apUrNaM vA padavAkyachandanA (? A) dibhiy vA datte / tatraikasya vandanakasya guroH pUrva pazcAdvA dAnAdau bhinnamAsaH / dvayorvandakayolaghumAsaH / trayANAM vandanakAnAM gurumAsaH / caturNAM vandanakAnAM caturlaghu / sarvathA tvadatte ekasmin vandanake laghumAsaH / dvayorvandanakayorgurumAsaH / triSu vandanakeSu cturlghu| caturpu vandanakeSu caturguru prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / / 105 / / paDikamaNassAkaraNe cauguru caulahu baiThThapaDikamaNe / guru vaMdaNagAkaraNe baiThThakaraNe a lahumAso / / 106 / / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa - jIyakappo | ...86...] vyAkhyA-zrAddho niSkAraNaM pratikramaNaM na karoti caturguru, AlasyAdinopaviSTaH san karoti caturlaghu prAyazcittaM bhavatIti / evaM vandanakaM na dadAti gurumAsaH, upaviSTaH san dadAti laghumAsaH prAyazcittaM bhavati / cazabdAtkSamAzramaNAderavidhinA dAnAdAnayobhinnAdi jJeyamiti gAthArthaH / / 106 / / atha vIryAticArameva sAmAnyenAha - paDikamaNa-dANa-pUA-tava-sajjhAyAi thovakaraNaMmi / gurugo bahusAmatthe lahu niyame muNi-jiNAnamaNe / / 107 / / vyAkhyA-sAmAnyena niyame sati bahukaraNasAmarthe'pi pratikramaNaM stokaM karotyekavAramityarthaH / evaM dAne saptakSetryAdiviSaye zaktiM nigRhati / pUjAyAzca trikAlakaraNasAmagryAmekavelAdikaraNe / evaM tapaHsvAdhyAyasaMvibhAgAdiviSaye'pi stokakaraNe gurumAsaH / tathA niyame sati dinamadhye devagurUNAmavandane laghumAsaH prAyazcittaM bhavatIti gAthArthaH / iha ca sAmAnyena vIryAcAre nigRhite caturlaghu / vizeSatastu- 'nANAi nigUhi gurU davvAi abhiggahAgahe ya lahu' / / nANe paDhaNaguNaNAisu AlassaM karei / daMsaNe vacchallakaraNAisu na ujjamai / caritte mUlauttaraguNesu pamAyaM karei / tavaMmi viNayaveyAvaccAi na karei / mAsaguru prAyazcittaM bhavatIti / dravyakSetrakAlabhAvAdyabhigrahANAmagrahaNe, tuzabdAdbhaGge ca laghu / 'mAyAe appANaM nANatavaviriAisaMjuyaM kahatassa lahu' ' iti / / 107 / / atha vismRtAjJAtakRtAdisarvAcArAticArAnAzrityAha - caummAsiavarise sAmannAloaNAsu pAraNa / _ vimhariannAyakae suddhassa vi paMcakallANaM / / 108 / / vyAkhyA-cAturmAsikAyAM vArSikAyAmanirdhAritavarSasaGkhyabAlAlocanArUpAyAM sAmAnyAyAM vA''locanAyAM pratyekaM paJcakalyANam / anye tvAhuH-prativarSamAlocanAgrAhiNaH paJcAcArAn prati pratyeka paJcakalyANaM paJcAzaccaturgurukA ityarthaH / apare punaH prAhuH-AlocanAnantaraM yAvanti varSANi yAnti tAvanti paJcakalyANAni dIyante / etatpaJcakalyAdi prAyazcittaM kiMviSayam ? ityata Aha - 'vimharie' tyAdi / vismRtAjJAtakRtaviSaye / ayamarthaH-etattapa Alocayato yatkimapi anAbhogAdinA vismRtam, yacca pUrvamaticArakaraNakAle na jJAtaM tadAzritya jJeyam, na punarmAyAdinA nigUhitAticAraviSaye'pi / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo | ...87... etacca kasya ? ityAha-'suddhassa vi'' tti / zuddhasyApi sAmAnyena niraticArasya, apizabdAt sAticArasyaikaM samAsevitAnekAticArAyAtaM prAyazcittam, dvitIyaM ca varSAdyApannamidaM dIyate iti / AlocanApravezAvadhikAla utkarSato'pi varSaparyanta eva dIyate nAdhika ityeke / anye tvAhurbAlAlocanAyA varSatrayamiti / apare punaryathAzakti itigAthArthaH / / 108 / / samprati vizeSAbhidhAnAya prastAvanAmAha - pAyamimaM ohuttaM vibhAgao hINamahia tammattaM / dijjA nAuM davvAi-purisa-paDisevaNavisese / / 109 / / vyAkhyA-prAyo bAhulyenedaM pUrvoktaM prAyazcittadAnaM oghena sAmAnyena uktaM dravyAdyavibhAgataH pratipAditam, vibhAgato vizeSataH punIMnamadhikaM tanmAtraM vA jItoktamAtrameva vA dadyAt prAyazcittamitizeSaH / kiM kRtvetyAha- 'nAuM' ' ti / jJAtvA avagamya dravyAdipuruSapratisevanAvizeSAn / ayamatra bhAvArthaH-dravyakSetrakAlabhAvapuruSapratisevanAvizeSeSu hIneSu hInam, adhikeSvadhikam, ahInotkRSTeSu tanmAtraM jItoktasamameva prAyazcittaM dadyAditi gAthArthaH / / 109 / / tatra dravyakSetrakAlAbhidhitsayA''ha - davve sulahe balie ya ahiamUNaM va dubbale dulahe / khitte UNahiaM rukkha sIyale eva kAle vi / / 110 / / vyAkhyA-AhArAdikaM dravyaM yatra deze sulabhaM balikaM ca syAt / yathA-anUpadeze zAlikUro balikaH svabhAvenaiva sulabhazca tasmin satyadhikaM jItoktAd bahutaramapi dadyAt / yathA yatra punarvallacaNakakAJjikAdiko rUkSAhAro durlabho durbalazca tasmin sati UnaM hInaM jItoktAdalpamapi dadyAt, cazabdAt sAdhAraNe dravye jItoktameva dadyAt / na hInamadhikaM vetyanuktamapi jJeyam / tathA kSetre grAmAdau UnamadhikaM tanmAtraM vA dadyAt / kiMviziSTe ? ityAha-rUkSe sneharahite, upalakSaNAdvAtile vA hInam , zItale punaH snigdhe anUpe vA kSetre jItoktAdadhikamapi dadyAt, cazabdAt sAdhAraNaM cAnuktamapi grAhyam / tatra sAdhAraNe madhyasthe asnigdharUkSe jItoktamAtrameva dadyAnna punarUnAdhikam / tathA- 'eva kAle vi' tti / evamamunaivoktaprakAreNa jItoktA'dhikasamahInAni tapAMsi kAle'pi trividhe-varSAziziragrISmalakSaNe yathAsaGkhyaM dadyAditi sAmAnyAtideza iti gAthArthaH / / 110 / / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...88... saDDa- jIyakappo iti sAmAnyena kAlasvarUpAtidezamabhidhAya vizeSataH kAlakharUpAbhidhitsayA''ha bahu-abahu-thovasIo nidho ukkosmjjhimjhnno| ia rukkho uhatige kAle gimho sisiravAsA / / 111 / / vyAkhyA-atra sAmAnyena kAlo dvidhA-snigdho rUkSazca / sa ca dvirUpo'pyutkRSTamadhyamajaghanyabhedAtridhA / tadevAha-bahu-abahu-stoka-zItaH snigdhaH / bahu ghanaM abahu madhyama stokamalpaM ca zItaM yasmin sa tathArUpaH kAlaH snigdhaH / sa cotkRSTo madhyamo jaghanyazca / tatrotkRSTasnigdho bahuzItaH madhyamasnigdho'bahuzItaH / jaghanyasnigdhaH stokazItaH / 'iya' / tti / itiH pUrvoktaprakArasamAvezArthaH / tatazceti-pUrvoktaprakAreNa rUkSo'pi trividhaH / kva sati ? uSNatrike bahvabahustokoSNatve sati / idamuktaM bhavati-utkRSTarUkSo bahUSNaH / madhyamarUkSo'bahUSNaH / jaghanyarUkSaH stokoSNaH / sa ca snigdho rUkSo'pi kAlastrividhaH / grISmaH ziziro varSAlakSaNazca / ayamarthaH-stokazIto jaghanyasnigdho bahUSNa utkRSTarUkSazca grISmaH / abahuzIto madhyamasnigdho'bahUSNo madhyamarUkSazca shishirH| bahuzIta utkRSTasnigdhaH stokoSNo jaghanyarUkSazca varSA iti| idamatra tAtparyam-grISmaziziravarSAsu yathAkramaM caturthaSaSThASTamAni jaghanyAni, SaSThASTamadazamAni madhyamAni, aSTamadazamadvAdazAnyutkRSTAni dadyAt / etaccAgre svayameva vakSyati / iti gAthArthaH / / 111 / / ityuktaM kAladvAram / sAmprataM bhAvaviSayaM prAyazcittaM puruSasvarUpaM cAha - haTThassa dijja bhAve na gilANassa va sahijja jaM ca tayaM / dijja sahijja va kAlaM purisA saha asaha asaDhAI / / 112 / / vyAkhyA-bhAve bhAvataH kazcidAlocanAgrAhI hRSTo nirogaH samarthaH / kazcid glAno rogI zaktivikalazca / ityetadvicArya hRSTasya jItoktAdadhikamapi dadyAt, glAnasya tu na dadyAt, vAzabdAjjItoktAdUnaM vA ddyaat| yacca vA yAvanmAnaM sa sahate kartuM zaknuyAt tatprAyazcittaM tAvanmAnaM glAnAderAlocanAgrAhiNo dadyAt / kAlaM vA sahate yAvatA sa praguNo bhavati, tAvantaM kAlaM pratIkSeta, roganivRttau samarthasya sato ddyaadityrthH| ukto bhAvaH / sAmprataM sakSepeNa puruSadvAramAha-tatra kecit puruSA AlocanAgrAhiNaH sahAH sarvaprakAraiH samarthAH / apare asahA asamarthAH / tathA kecidazaThAH saralAtmAnaH, AdizabdAt kecicchaThA maayaavinH| evaM gItArthapariNAmakAdayazca bhavantItizeSaH / te ca gItArthAdayo'mI / iha pravacane anekavidhAH ziSyAH-gItArthAH pariNAmakA apariNAmakA atipariNAmakAH zaikSA ucchRGkhalAzceti / tatra gItArtho'gIyaM bhaNNai sutta'' mityAdigAthoktasvarUpaH / tathotsarge utsargamapavAde cApavAdaM yathA bhaNitaM ye zraddadhati Acaranti ca te pariNAmakAH / ye punarutsargameva zraddadhatyAcaranti ca, apavAdaM tu na zraddadhatyAcaranti vA te Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ...89... apariNAmakAH / ye cApavAdamevAcaranti, notsarga te atipariNAmakAH / zekSA navadIkSitAH ucchRGkhalA ulluNThAH, apariNAmakAdayo'pAtraM na siddhAntarahasyayogyA iti gAthArthaH / / 112 / / evaM vicArya kiM kAryam ? ityata Aha - jo jaha satto bahutaraguNo a tassAhiyaMpi dijjAhi / hINassa hINatarayaM jhosijja va sabahINassa / / 113 / / bhaNiyaM ca / vyAkhyA-pUrvoktapuruSANAM sahA'sahAdInAM madhyAdyo yathA zaktaH tapaH kartuM kSamaH bahutaraguNo vA dhRtisaMhananAdisampannaH pariNatAdirvA bhavet, tasyAdhikamapi jItoktAdatiriktamapi dadyAt / tathA hInasya dhRtisaMhananAdirahitasyApariNatAdervA hInataraM jItoktAdalpataraM dadyAt / tathA sarvahInasya sarvathA dhRtisaMhananAdizaktivikalasya jhoSayitvA mithyAduSkRtenaiva tasya zuddhirAdezyetyartha iti gAthArthaH / / 113 / / 'bhaNiyaM ca' 'tti / bhaNitaM cAgame itizeSaH / kimityAha paNagaM mAsavivaDhiM mAsagahANIya paNagahANIya / egAhe paMcAhaM paMcAhe diti egAhaM / / 114 / / rAgaddosavivaTi hANiM vA nAuM diti paccakkhI / caudasapubAI vi hu taha nAuM diti UNahi / / 115 / / vyAkhyA- 'rAgaddose' tyAdi dvitIyagAthApUrvArddham / rAgadveSayorvivRddhi hAni vA jJAtvA avagamya pratyakSiNaH pratyakSajJAninaH kevalamanaHparyAyAvadhijJAnino'dhikaM hInaM vA jItoktAddadatIti kriyaasmbndhH| kthmityaah-'pnng'| mityAdi / pratyakSAgamajJAninastulye aparAdhe sati paJcakayogyapuruSasya svarUpaM vicAryaikasya paJcakaM bhinnaM dadati, aparasya tu rAgadveSavivRddhimupalabhya mAsavivRddhiM mAsena mAsAbhyAM mAsairvA vRddhiM prayacchanti paJcakasthAne laghumAsAdikaM vA dadatItyarthaH / upalakSaNametat mUlamanavasthApyaM pArAJcikaM vA yacchanti / tathA tulye'pi pArAJcikayogye aparAdhe ekasya pArAJcikamaparasyAnavasthApyaM mUlaM chedaM vA mAsena mAsAbhyAM mAsairvA hAnyA tapazcazabdAt paJcakaM yAvadante namaskArasahitaM, hA ! duSTaM kRtaM, hA ! duSTaM kAritaM, hA ! duSTaM anumoditaM mayetyevaM vairAgyabhAvanAto rAgadveSahAni bhUyasImatibhUyastarAmupalabhya prycchnti| tathA kasyacinmAsikapratisevanAyAmalpAM rAgadveSahAnimupalabhya paJcakahAnyA mAsikaM dadati paJcaviMzatiM dinAni dadatItyarthaH / tathA ekAhaM nAmA'bhaktArthaH tasmin pratisevite kasyacidrAgadveSavRddhimupalabhya paJcAhaM dadati / tathA aparasya rAgadveSahAnimupalabhya paJcAhe pratisevite ekAhamupalakSaNatvA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...90... saDDa-jIyakappo dAcAmlamekAzanaM pUrvArddhaM nirvikRtikaM pauruSIM namaskArasahitaM vA prayacchantIti / nanvevaM pratyakSAgamajJAnina eva dadatyutAnye'pi ? ityata Aha - ' caudasapuvvAI' ' tyAdi dvitIyagAthottarArddham / hurnizcaye / evaM caturdazapUrvyAdayo'pi, AdizabdAnnavadazAdipUrvadharA ekAdazAGga - nizIthAdizrutadhAriNo'pi tathA tenaiva prakAreNa rAgadveSayorvRddhiM hAniM vA jJAtvA jItoktAdadhikamUnaM vA prAyazcittaM dadati / atrAdhikazabdasya puronipAtazchandonurodhAdavaseya iti gAthAdvayArthaH / / 114-115 / / > idaM ca prAyazcittaM puruSANAmiva strINAmapi dAtavyamityata AhaeyaM pAyacchittaM jaha purisANaM taheva itthINaM / nAUNa sattamesiM dijjAhi visohaNaTTAe / / 116 / / vyAkhyA- etacca prAyazcittaM yathA yenaiva prakAreNa puruSANAM dAtavyamuktaM tathaiva tenaiva prakAreNa strINAmapi dAtavyam / kiM kRtvetyAha- jJAtvA sattvaM zaktimAsAM strINAM prAyazcittaM dadyAt / kimarthamityAha vizodhanArthAya pUrvakRtAticAramalakSAlanAyeti gAthArthaH / / 116 / / uktaM puruSadvAramidAnIM pratisevanAdvAramAha saMkampa - vaggaNAI - kaMdappa - NNANakAraNAIA / AuTTi - dappa - pamAya - kappa - paDisevaNA cauhA / / 117 / / - vyAkhyA- -AkuTTikA - darpa - pramAda - kalpaiH kriyamANA pratisevanA caturddhA catuSprakArA bhavati / kathambhUtA ? ityAha- saGkalpa upetya sAvadyakaraNotsAhAtmakaH, valganAdiH valganaDepanadhAvanAdiH kandarpo hAsyajanakavacanAdirUpaH, jJAnaM vizeSazrutajJAnagrahaNaM tadeva kAraNaM jJAnakAraNam / etAni catvAryapyAdau yasyAM sA tathA / iha cAdizabdaH pratyekaM yojyate / tato'yamarthaH - saGkalpAdikA AkuTTikApratisevanA / valganAdikA drpprtisevnaa| kandarpAdikA pramAdapratisevanA / jJAnakAraNAdikA kalpapratisevanA / evaM caturddhA pratisevaneti / idamuktaM bhavati - saGkalpena yA kriyate sA''kuTTikA pratisevanA / valganAdibhiryA kriyate sA darpapratisevanA / kandarpeNa divA rAtrau vA pratilekhanApramArjanAdyanupayuktatayA vA yA kriyate sA pramAdapratisevanA / jJAnadarzanAdinA caturviMzatibhedena kAraNena gItArthena kRtayoginopayuktena puruSeNa yatanayA yA kriyate sA kalpapratisevaneti gAthArthaH / / 117 // uktAH svarUpataH pratisevanAH / samprati tAsveva prAyazcittavidhimAha - " bhaNiyamiNaM tu pamAe dappe vaDDhijja ThANamAuTTie / ThANAMtaraM va dijjA kappe paDikamaNamubhayaM vA / / 118 / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgha- jIyakappo ...91...] vyAkhyA-idaM tu jItavyavahAreNa yattapodAnaM bhaNitamuktam, tat pramAda evoktam pramAdapratisevanAkAriNaH puruSasyaivoktam / darpa darpapratisevanAkAriNaH puruSasya punaH sthAnaM pramAdapratisevakaprAyazcittasthAnAdekaM sthAnAntaraM varddhayet / ayamartha :-pramAdapratisevanayA bhinnamAsa-laghumAsa-gurumAsa-caturlaghu-caturguruSaDlaghu-SaDgurUNAmApattau nirvikRtika-purimArdvakAzanAcAmla-caturtha-SaSThASTamAkhyaM tapo dIyate / darpapratisevanAkAriNastu bhinnamAsAdInAmApattau satyAM sthAnAntaravRddhiH kAryA-nirvikRtikaM muktvA purimArddhAdIni dazamAntAni tapAMsi deyAnItyarthaH / tathA AkuTTikAyAm AkuTTikApratisevanAyAM punaH sthAnAntaraM vA ddyaat| darpapratisevAkAriNaH sakAzAt sthAnavRddhyA'dhikaM tapaHsthAnaM vitaret / do''sevino hi bhinnamAsAdyApattau purimA dIni dazamAntAni dIyante / asya tvekAzanAdIni dvAdazamAntAni deyAni, vAzabdAt svasthAnameva vA dadyAt / ihApattirUpaM prAyazcittaM svasthAnamucyate / yathA''kuTTikAyAM paJcendriyavadhe mUlam / anyatrApi cAkuTTikAyAM yatrAparAdhajAte yadbhinnamAsAdikamuktaM tattatra svasthAnam / tadevAkuTTikApratisevino dadyAdityarthaH / tathA kalpe kalpapratisevanAyAM pratisevitAyAM pratikramaNaM mithyAduSkRtaM prAyazcittam / vA athavA ubhayam AlocanAmithyAduSkRtobhayarUpaM prAyazcittaM dvayaM dadyAditi gAthArthaH / / 118 / / atha ke te kalpacaturviMzatibhedAH ? ityAha - dasaNanANacaritte tavapavayaNasamiiguttiheuM vA / sAhammiavacchallattaNeNa (vAvi) kulao gaNasseva / / 119 / / saMghassAyariassA asahassa gilANabAlavuDDassa / udayaggicorasAvaya - bhayakaMtArAvaivasaNe / / 120 / / vyAkhyA-yadyapi pUrvaM jJAnAdayazcaturviMzatiH kalpasya bhedA uktAH, tathApyatra jJAnadarzanayoH samAnatvakhyApanArthaM chandonurodhAcca darzanAdaya ucyamAnA na doSAya / tato 'dasaNa' ' tti / 'vyAkhyAnato vizeSapratipatti'ritinyAyAddarzanaM darzanaprabhAvakANi pramANazAstrANi gRhNannasaMstare akalpyamapi yatanayA pratisevamAnaH zuddho'prAyazcitta ityarthaH / evaM sarvatra yathAyogaM bhAvanA kAryA 1 / evaM jJAnaM vizeSazrutajJAnaM tad gRhNannasaMstare akalpyamapi yatanayA pratisevamAnaH zuddhaH 2 / tathA cAritra-tapaH-pravacana-samiti-guptihetuSu paJcasu samyagArAdhyamAneSvapi dravyakSetrAdivaiSamyAd bahuvirAdhanAsambhavamutpatsyamAnaM kaJcidupadravaM sambhAvya tatparihArArthaM yatanayA kamapyupAyaM kurvataH kApi svalpA virAdhanA sambhavet tathApi zuddhaH, pravacanArthaM viSNukumAravat 3-7 / tathA sAdharmikavAtsalyenApi sAdharmikavAtsalyamAzritya tatsamAdhAnAya kiJcinniSiddhamapi yatanayA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...92... saDDa - jIyakappo kurvIta zrIvajrasvAmivat 8 / kulagaNakAryayoH saGghakArye vA samutpanneSu vazIkaraNoccATanAbhicArAdIni rAjAdikamuddizya prayuGkte cUrNayogAdIn vA karoti 9-11 / AcAryAsahiSNuglAnabAlavRddhAnAM yena samAdhirbhavati tadapi tadupakArAya yatanayA karoti / tatra rAjayuvarAjAmAtyazreSThipurohitA asahiSNavaH puruSA bhaNyante 12-16 / udakAgnicaurazvApadAdInAmAgamanaM dRSTvA udakapUra-pradIpana-taskara-vyAghrAdIn stambhanavidyayA stabhnIyAt vidyAyA abhAve palAyeta 17-20 / bhayaM vyAghrAdeH (dhATyAdeH) tasmin sati palAyamAnaH pRthivyAdIn virAdhayet 21 / kAntAre cAnnapAnAdyaprAptau niSiddhamapi svalpadoSamAhArAdikaM sazaGkaHsan yatanayA gRhNIyAt 22 / ApaccaturddhA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca / tatra dravyApat prAsukAnnapAnAdyalAbhaH, kSetrApat dIrghAdhvapratipannatvam, kAlApad durbhikSAdiH, bhAvApad glAnatvAdiH, tasyAM kiJcitpratiSiddhamapi yatanayA samAcaret 23 / vyasanaM gItatAmbUlAdyabhyAso, gItavyasanitayA sAmAyikapauSadhastho'pi gItoccAraM kuryAt tAmbUlavyasanitayA vA niSiddhatAmbUlo'pi zuSkapatrAdi mukhe prakSipet 24 / eSa caturviMzatibhedaHkalpa iti gAthArthaH / / 119-120 / / atha pUrvoktamevArthaM dRDhayannAha - ia dabAi bahuguNe gurusevAe ya bahuaraM dijjA / hINayare hINayaraM hINayaraM jAva jhosatti / / 121 / / vyAkhyA-iti amunA prakAreNa dravyAdau dravyakSetrakAlabhAvAkhye pratisevye bahuguNe bahuguNite pracure doSavattvena samarthe vA viparItalakSaNayA vA bahudoSe gurusevAyAM gurutarAyAM pratisevAyAM kRtAyAM bahutaraM prAyazcittaM dadyAt / tathA hInatare alpadoSe dravyAdike pratisevite hInataramalpataraM prAyazcittaM dadyAt / tato'pi hInatare yAvatsarvahIne atyalpadoSe dravyAdAvalpIyasyAM sevAyAM 'jhosa'' tti / kSapaNA hAsaH kAryaH sarvastokaM tapo deyamityartha iti gAthArthaH / / 121 / / idaM pUrvavyAvarNitasvarUpaM prAyazcittaM pariNAmAnurUpeNaiva dadyAdityAha - Aloate sakesasohio nAu dijja tammattaM / hINaM vA ahiaM vA chammAsaM bahuapAvevi / / 122 / / vyAkhyA- 'AloaMte' ' ityatra SaSThyarthe saptamI / tatazcAlocayata AlocanAM gRhNataH puruSasya saGklezavizuddhitaH saGkliSTavizuddhapariNAmAbhyAM jJAtvA svarUpamavagamya dadyAt / kimityAha-tanmAtraM jItoktamAtraM prAyazcittam, hInaM vA jItoktAdalpaM vA, adhikaM vA jItoktAd bahutaraM vA / ayamarthaH- AlocanAkAle'pyekamapyaparAdhavizeSaM yaH sarvathA na prakAzayati, kathayannapyarddhakathitaM vA karoti sa saGkliSTapariNAma iti kRtvA tasya jItoktAdadhikamapi dadyAt / yaH punaH savegamupagato nindA-gardAdibhirvizuddha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ saDa- jIyakappo [...93... pariNAmaH tasya jItoktAddhInamapi dadyAt / yaH punarmadhyasthapariNAmaH tasya jItoktamAtrameva dadyAditi / tathA bahuke'pi mUlAnavasthApyayogye'pi pApe kRte zrImahAvIrasyatIrthe SaNmAsikameva prAyazcittaM dIyate nAdhikamiti / etacca prAyazcittaM zrAvakANAM zrAvikANAM ca zaktyAdikaM vicArya dAtavyamityarthaH / / 122 / / athoktaprAyazcittasya bhedAnAha - dANa-tava-kAlapacchittamiha tihA gurulahutti puNa duvihaM / gurumavi saMtaradANe lahu niraMtari lahuvi guru / / 123 / / vyAkhyA-dAnatapaHkAlabhedAt prAyazcittamiha jIte vidhA / dAnaprAyazcittaM tapaHprAyazcittaM kAlaprAyazcittaM ceti| ekaikaM gurukaM laghukaM ca bhavatIti punarapi dvividham / tatra dAnaprAyazcittadvaividhyamAha-gurvapi prAyazcittaM sAntaradAne antareNa saha dIyamAnaM laghu bhavati-dAnamAzritya laghukamucyata ityarthaH / tathA nirantare tu dAne lavapi prAyazcittaM gurukaM bhavati-dAnamAzritya duSkaratvAd gurukamucyata ityartha iti gAthArthaH / / 123 / / uktaM dAnaprAyazcittadvaividhyam, samprati tapaHkAlaprAyazcittadvaividhyaM vivarISurAha - chaTuMtaM tava lahumaTThamAi tava guru jamujjhaI gimhe / taM lahumavi kAlaguru guruvi lahuaM sisiravAse / / 124 / / vyAkhyA-bhinnAdikaM SaSThAntaM SaSThaM yAvaddIyamAnaM prAyazcittaM tapo laghu bhaNyate, aSTamAdikaM tadeva dIyamAnaM tapo gururbhaNyate-SaSThAntaM tapo dIyamAnaM tapa Azritya laghukamaSTamAntaM tapo dIyamAnaM tapa Azritya gurukamucyate ityarthaH / tathA yad grISme nidAghakAle Uhyate tad dAnatapobhyAM laghvapi kAlaguru, kAlasya dAruNatvAt kAlamAzritya gurukamucyate / tathA dAnatapobhedAbhyAM gurukamapi laghukaM bhavati, yat zizire varSAsu cohyate, kAlasya snigdhatvAditi bhAva iti gAthArthaH / / 124 / / sAmprataM jItavyavahArayantrakasvarUpamabhidhitsurimAM dvArabhUtAM gAthAmAha - ti-nava-sagavIsa-igasI pakkhe-Avatti-dANa-kAlatige / navatavasuavavahAre jate dasareha tiriuDe / / 125 / / vyAkhyA-atraiSa navavidhatapodAnalakSaNaH zrutavyavahArastribhinavabhiH saptaviMzatibhirekAzItibhizca yathAkrama pakSe Apattau dAne kAlatrike bhavati / ayamarthaH-tatra saGkSapataH tAvadayaM tribhedaH pakSatrayabhedAt, ApattibhedataH punarnavabhedaH, dAnatapobhedatastu saptaviMzatibhedaH, kAlatrikavizeSeNa punarekAzItibhedazca bhavati / eteSAM sarveSAmapi bhedAnAM svarUpaM granthakAraH svayameva purastAd vyaktIkariSyati evaMvidhabhedabhinnazca navavidhatapodAnalakSaNaH zrutavyavahAro yantrake sthApitaH sukhAvaseyo bhavatItyato yantrasthApanAmatidizati / yantre Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha- jIyakappo | ...94... | sthApyamAne tiryagUdhaM ca daza daza rekhA bhavantIti / etatsthApanA ca sakalabhedapratipAdanAnantaraM darzayiSyate iti gAthArthaH / / 125 / / tatra pUrva sAmAnyena kAlatrayamAzritya navavidhatapodAnazrutavyavahArameva darzayannAha - uvavAsa-chaTTaaTThama jahanna chaTTaTThamA dasamamajjhA / aTThamadasamaduvAlasa jiTTa tikAle tavo navahA / / 126 / / vyAkhyA-atra vibhaktilopaH praakRttvaat| tatastrikAle grISmaziziravarSAlakSaNe kAlatraye upavAsAdibhirjaghanyamadhyamotkRSTabhedena navadhA navabhedaM tapo bhavati / tathAhi-grISmaziziravarSAsu yathAkramaM caturthaSaSThASTamAni jaghanyAni / SaSThASTamadazamAni madhyamAni / aSTamadazamadvAdazAnyutkRSTAni dIyante / uktaM ca - 'gimhAsu cautthaM dijjA chaTTagaM ca himAgame / vAsAsu aTThamaM dijjA tavo esa jahannago / / 1 / / gimhAsu chaTTagaM dijjA aTThamaM ca himAgame / vAsAsu dasamaM dijjA esa majjhimago tavo / / 2 / / gimhAsu aTThamaM dijjA dasamaM ca himAgame / vAsAsu duvAlasamaM esa ukkosao tavo' / / 3 / / eSa navavidhatapodAnalakSaNaH zrutavyavahAropadeza ucyate itizeSa iti gAthArthaH / / 126 / / athavA navavidhazrutavyavahAropadezo'yam / tathaivAha - niviya-purimAsaNaMbila-igaduticaupaMcakhavaNa navaha tavo / suyavavahAruvaesA AheNa vibhAgao ceva / / 127 / / vyAkhyA-nirvikRtikam 1, purimArddhaH 2, ekAzanam 3, AcAmAmlam 1, ekakSapaNaM caturtham 2, dve kSapaNe SaSTham 3, trINi kSapaNAni aSTamam 1, catvAri kSapaNAni dazamam 2, paJca kSapaNAni dvAdazam 3, zrutavyavahAropadezAt zrutavyavahAramAzritya evaM prakArAntareNa navadhA tapo bhavati / atrApi vibhaktilopaH prAgvat / idaM ca tapo dvidhA / oghena sAmAnyena, vibhAgato vizeSeNa / caivazabdau samuccaye iti gAthArthaH / / 127 / / tatraughataH prAguktameva / vibhAgataH punastapaHsvarUpapratipAdanArthaM 'yathoddezaM nirdeza' ' iti nyAyAt 'ti-nave' tyAdipUrvagAthopanyasteSu pakSatrayAdiSu pUrvaM pakSatrayaM spaSTayannAha - guru lahu lahusa tipakkhA piho tihA'tiguru gurutaro guruo / lahutama lahutara lahuo lahusatamo lahusatara lahuso / / 128 / / vyAkhyA-eSa navavidhatapovyavahAraH saGkapatastridhA utkRSTo madhyamo jaghanyazca / tatra gurutama-gurutara-gururUpabhedatrayAtmako gurupakSa utkRSTaH, laghutama-laghutara-laghu-rUpabhedatrayAtmako laghupakSo madhyamaH, laghusvatama-laghuskhatara-laghusvAkhyatribhedo laghusvapakSo jaghanya iti / yadAha'navavihavavahAre so saMkheveNaM tihA muNeyavo / ukkoso majjhimago jahannago ceva tiviho so / / 1 / / ukkose gurupakkho lahupakkho majjhimo muNeyavo / lahusapakkho jahanno tivigappo esa nAyabo' / / 2 / / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo ..95... vyAkhyA-idAnIM prakRtagAthAkSarArtha:-guruH1 laghuH2 laghukhaH3 laghusvazabdazcaturlaghukArthaH / svazabdasyAlpArthakapratyayArthatvAdityete trayaH pakSAH pRthak pratyekaM tridhA bhavanti / traividhyaM caiteSAM darzitameveti gAthArthaH / / 128 / / atha navavidhApattitapovyavahAraM darzayati gurulahu chappaNamAsA cautigamAsA dumAsagurumAso / lahumAsa bhinna vIsaM panarasa dasa paNa tipakkhakamA / / 129 / / ukkosamajjhahINa Avatti nava tidANakAlatige / ukkosukkosukkosamajjha ukkosagajahannA / / 130 / / majjhukkosA majjhimamajjhimagA taha ya majjhimajahannA / jaha ukkosa jahannagamajjhA ya jahannagajahannA / / 131 / / vyAkhyA-'tipakkha'' tti / prAkRtatvAt saptamIsupo lopAtteSu triSu pakSeSu gurulaghulaghuskhalakSaNeSu etA Apattaya utkRSTamadhyamajaghanyarUpAH kramAdavagantavyAH / tathAhi-gurupakSe gurulaghu pANmAsikapaJcamAsikarUpA utkRSTApattiH / ayamartha:-gurupakSe utkRSTApattau gurubhAvena SaNmAsA laghubhAvena paJca mAsAzca bhavantIti / evamagretanApattidvaye'pi bhAvanA kAryA / tathA gurupakSa eva caturmAsikatrimAsikarUpA madhyamApattiH, dvimAsikagurumAsarUpA jaghanyApattiH / tathA utkRSTApattau laghupakSe laghumAsaH sArddhasaptaviMzatidinarUpaH utkRssttaapttiH| bhinnamAsaH paJcaviMzatidinAni madhyamApattiH / viMzatidinAni jaghanyApattiH / tathA utkRSTApattAveva laghusvapakSe paJcadaza dinAnyutkRSTApattiH / daza dinAni madhyamApattiH / paJca dinAni jaghanyApattirityevaM navavidhApattitaporUpaH zrutavyavahAro darzitaH / bhaNitaM ca'gurupakkhe ukkoso majjhajahanno ya eva lahuvi / emeva ya lahuse vI iya eso navaviho hoI / / 1 / / gurupakkhe chammAso paNamAso ceva hoi ukkoso / majho cautimAso dumAsagurumAsaga jahanno / / 2 / / lahu-bhinnamAsa-vIsA lahupakkhokkosamajjhimajahannA / panarasadasagaM paNagaM lahusukkosAi tiviho so / / 3 / / Avattitavo eso navabheo vaNNio samAseNa / ahuNA u sattavIso dANatavo tassimo hoi' / / 4 / / tathA 'tidANa' tti / tasyApattitapaso navavidhasya dAnatapastrividhamutkRSTamadhyamajaghanyalakSaNaM saptaviMzatibhedaM bhavati / ekaikasyAmApattau trINi trINi dAnatapaHsthAnAni bhavantIti / tAni dAnasthAnAni navApattibhirguNitAni saptaviMzatirbhavantIti bhAvaH / 'kAlatiga'' tti / tAni punaH pratyekaM kAlatrike varSAziziragrISmalakSaNe bhavanti / atrAyamarthaH saptaviMzatirdAnasthAnAni varSAsu, saptaviMzatiH zizire, saptaviMzatirNISme ca bhavantIti saptaviMzatistribhirguNitA ekAzIti:dA bhavantIti / teSAM ca saptaviMzaterdAnatapaHsthAnAnAM nAmAnyAha-tatra gurupakSa eko'pi navadhA / tadyathA-utkRSTotkRSTaH utkRSTamadhyamaH utkRSTajaghanyaH, madhyamotkRSTaH madhyamamadhyamaH madhyamajaghanyaH, jaghanyotkRSTaH jaghanyamadhyamaH jaghanyajaghanyazceti / evaM laghupakSo'pi navadhA, laghusvapakSo'pi caivameva navadhA sarvamIlane saptaviMzatirbhedA bhavanti / bhaNitaM ca - Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo 'guru-lahu-lahusagapakkhe ikkikko navaviho muNeyavo / ukkosukkoso vA ukkoso majjhimajahanno / / 1 / / majhukkoso majjhimamajho taha hoi majjhimajahanno / ia neo jahanno vi a ukkoso majjhimajahanno / / 2 / / gurupakkhe nava ee nava ceva ya huMti lahuyapakkhevi / nava ceva lahusapakkhe sattAvIsaM bhavaMtee' / / 3 / / iti gAthAtrayArthaH / / 129-30-31 / / arthateSu guru-laghu-laghuskhalakSaNeSu triSu pakSeSu saptaviMzatividhaM dAnatapo vyaktIkaroti tahiM bArasa dasamaTThama jiDhe majjhi dasamaTThamA chaTuM / aTThamachaTThacautthaM jahannatigi dANa gurupakkhe / / 132 / / vyAkhyA-tatra pakSatraye krameNa tapaH pratipAdyate, yathA-iha gurupakSe pANmAsikapaJcamAsikAkhyotkRSTApattau satyAmutkRSTotkRSTaM dvAdazaM tapaH, utkRSTamadhyamaM dazamam, utkRSTajaghanyamaSTamam / cAturmAsikatrimAsikAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM dazamam , madhyamamadhyamamaSTamam , madhyamajaghanyaM SaSTham / dvimAsikagurumAsAkhyajaghanyApatto jaghanyotkRSTamaSTamam, jaghanyamadhyamaM SaSTham, jaghanyajaghanyaM caturtham / evaM gurupakSe navadhA dAnatapaH proktamiti gAthArthaH / / 132 / / atha laghupakSe navadhA dAnatapaH pratipAdayati iha dasamaTThamachaTThA aTThamachaTThA cautthayA kamaso / chaTTacautthAyAmaM lahupakkhe dANa vAsAsu / / 133 / / vyAkhyA-laghupakSe laghumAsAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTaM dazamam, utkRSTamadhyamamaSTamam, utkRSTajaghanyaM sssstthm| bhinnamAsAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTamaSTamam, madhyamamadhyamaM SaSTham, madhyamajaghanyaM caturtham / viMzatyAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTaM SaSTham, jaghanyamadhyamaM caturtham, jaghanyajaghanyamAcAmAmlam / ityamunAprakAreNa laghupakSe krameNa dAnatapo navavidhamuktam / etacca dAnatapo varSAsvavagantavyam / pUrvagAthoktamapi agretanagAthoktamapi ceti gAthArthaH / / 133 / / atha laghusvapakSe dAnatapo navavidhaM pratipAdayati - aTThamachaTTacautthaM chaTTacautthaMbilaM lahusapakkhe / taha khavaNaMbila AsaNa ia aDDakkaMti sagavIsA / / 134 / / vyAkhyA-laghusvapakSe paJcadazAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTamaSTamam, utkRSTamadhyamaM SaSTham, utkRSTajaghanyaM caturtham / dazakAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM SaSTham, madhyamamadhyamaM caturtham, madhyamajaghanyamAcAmAmlam / paJcakAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTaM caturtham, jaghanyamadhyamamAcAmAmlam, jaghanyajaghanyamekAzanakam / ityevamardhapakrAntyA varSAsu saptaviMzatidhA dAnatapaH / yadAha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo | ...97... 'bArasamadasamamaTThama-chappaNamAsesu tivihadANeNaM / cautemAse dasamaTThamacha? ukkosagAi tihA / / 1 / / emevukkosAI dumAsagurumAsie tiviha dANaM / aTThamachaTTacautthaM navavihameyaM tu gurupakkhe / / 2 / / dasamaM aTThamachaTuM lahumAsukkosagAi tiha dANaM / aTThamachaTTacautthaM ukkosAI a tiha bhinnaM / / 3 / / chaTTacautthAyAmaM ukkosAINa dANa vIsAe / lahupakkhaMmi navaviho eso bIo bhave navago / / 4 / / aTThamachaTTacautthaM esukkosAi dANa pannarase / chaTTacautthAyAmaM dasasu tivihe ya dANa bhave / / 5 / / khavaNAyAmegAsaNa tivihukkosAi dANa paNagaMmi / lahuse sa taia navago sattAvIse savAsAsu' / / 6 / / iti / atha keyama pakrAnti ma / arddhasyA'samapravibhAgarUpasya ekadezasya ekapadAtmakasyApakramaNaMnivarttanaM zeSasya tu byAdipadasaGghAtAtmakasya ekadezasyAnuvartanaM yasyAM racanAyAM sA samayaparibhASayA'rddhApakrAntirucyate / yathA varSAsu gurutame utkRSTato dvAdazamam, madhyamato dazamam, jaghanyato'STamam / eSAM madhyAdekadezo dvAdazamalakSaNo'pakrAmati, dazamASTame gurutaraM gacchataH agretanaM ca SaSThaM mIlyate / tatazca gurutare utkRSTato dazamam, madhyamato'STamam, jaghanyataH SaSTham / punareSAM madhyAdekadezo dazamalakSaNo nivattata, aSTamaSaSThe gurukaM gacchataH agretanaM ca caturthaM mIlyate / tatazca guruke utkRSTato'STamam, madhyamataH SaSTham, jaghanyatazcaturthamiti / yathA ceyamekAzItike dAnatapoyantrake varSAdyanavake' pakrAntirdarzitA / tathaiva sarveSvapi navakeSu vilokanIyA / yadAha'sisire dasamAINaM cAraNabheeNa sattavIseNaM / ThAyai purimaDDaMmi aDDhakkaMtIi taha ceva / / 1 / / aTThamagAI gimhe cAraNabheeNa sattavIseNa / taha ceva aDDakkaMtI ThAyai nIbiie navaraM' / / 2 / / ityuktA varSAsUtkRSTAdyApattinavake sati dAnatapaso dvAdazamamAdau kRtvA ekAzanAntAzcAraNikayA saptaviMzatirbhedA iti gAthArthaH / / 134 / / samprati zizire grISme ca tAneva dAnatapasaH saptaviMzatibhedAnatidizannAha - dasamAI purimaMtA sisire 27 gimhiTThamAi niviaMtA 27 / asahi ikkikka hAso jA paMtisu aMti ikkikkaM / / 135 / / vyAkhyA-'ia aDDakkaMti sagavIsA' iti padamatrA'pyanuvartate / tato'yamarthaH-ityevaM pUrvoktaprakAreNA - pakrAntyA yathA varSAsUtkRSTAdyApattinavake sati dAnatapaso dazamamAdau (dvAdazamAdau) kRtvA ekAzanAntAH saptaviMzatibhedAcAraNikayA kathitAH tathA zizire'pi dazamAdayaH purimAntA kAryA:-dazamamAdau kRtvA purimArddhAntA ityarthaH / tathA grISme'STamAdayo nirvikRtikAntAH saptaviMzatibhedAH kAryAH / yantrakasthApanAtazca jJeyA iti / varSAziziragrISmANAM ca saptaviMzatitrayamIlane ekAzItirdAnatapaso bhedA bhavanti / ardhapakrAntizceyam - 'arddhasyAsama' ityAdi prAgvat / atra sUtrAnupAttAnyapi saukaryArthaM ziziragrISmayoH saptaviMzatiH saptaviMzatiH dAnatapAMsi nAmato likhyante / yathA-gurupakSe SaNmAsapaJcamAsAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTaM dazamam, utkRSTamadhyamamaSTamam, utkRSTajaghanyaM sssstthm|| Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDha- jIyakappo |...98... caturmAsikatrimAsikAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTamaSTamam, madhyamamadhyamaM SaSTham, madhyamajaghanyaM caturtham / dvimAsikagurumAsAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTaM SaSTham, jaghanyamadhyamaM caturtham , jaghanyajaghanyamAcAmAmlamiti 'zizirAyanavakatapAMsi' ' iti / laghupakSe laghumAsAkhyotkRSTApattau utkRSTotkRSTamaSTamam, utkRSTamadhyamaM SaSTham, utkRSTajaghanyaM caturtham, bhinnamAsAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM SaSTham, madhyamamadhyamaM caturtham, madhyamajaghanyamAcAmAmlam / viMzatyAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTaM caturtham, jaghanyamadhyamamAcAmAmlam, jaghanyajaghanyamekAzanakamiti / 'ziziradvitIyanavakatapAMsi " iti / laghusvapakSe paJcadazAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTaM SaSTham, utkRSTamadhyamaM caturtham, utkRSTajaghanyamAcAmAmlam / dazAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM caturtham, madhyamamadhyamamAcAmAmlam, madhyamajaghanyamekAzanakam / paJcAkhyajaghanyApatto jaghanyotkRSTamAcAmAmlam, jaghanyamadhyamamekAzanakam , jaghanyajaghanyaM purimArddhaH / iti 'ziziralaghusvapakSarUpa-tRtIyanavakadAnatapAMsi' ityevaM zizire saptaviMzatidAnatapAMsi likhitAni / atha grISmasambandhIni likhyante yathA-gurupakSeSANmAsikAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTamaSTamam, utkRSTamadhyama SaSTham, utkRSTajaghanyaM caturtham / caturmAsikatrimAsikAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM SaSTham, madhyamamadhyama caturtham, madhyamajaghanyamAcAmAmlam / dvimAsikagurumAsAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTaM caturtham, jaghanyamadhyamamAcAmAmlam, jghnyjghnymekaashnkmiti| 'grISmAdyanavakadAnatapAMsi' iti| laghupakSe laghumAsAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTaM SaSTham, utkRSTamadhyamaM caturtham, utkRSTajaghanyamAcAmAmlam / bhinnamAsAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTaM caturtham, madhyamamadhyamamAcAmAmlam, jaghanyamadhyamamekAzanakam / viMzatyAkhyajaghanyApattau jaghanyotkRSTamAcAmAmlam, jaghanyamadhyamamekAzanakam, jaghanyajaghanyaM purimArddhaH / iti 'grISmadvitIyanavakadAnatapAMsi' / / laghusvapakSe paJcadazAkhyotkRSTApattAvutkRSTotkRSTaM caturtham, utkRSTamadhyamamAcAmAmlam, utkRSTajaghanyamekAzanakam / dazAkhyamadhyamApattau madhyamotkRSTamAcAmAmlam, madhyamamadhyamamekAzanakam, madhyamajaghanyaM purimArddhaH / paJcAkhyajaghanyApatto jaghanyotkRSTamekAzanakama, jaghanyamadhyamaM purimArddhaH, jaghanyajaghanya nirvikRtikamiti / 'grISmatRtIyanavakadAnatapAMsi' ' iti grISmasambandhIni saptaviMzatidAnatapAMsi likhitAnItyalaM prasaGgena / sAmprataM gAthottarArddhaM vyAkhyAyate-evaMvidhApattiSu dvAdazamAdyaM tapaH kartumasahiSNorasamarthasya ekaikasvatapaso hAsaH tAvatkAryo yAvannavasvapi paGktiSu paryante koSThakagatamekaikaM caturthAdinirvikRtikAntaM tapaH sthitam / tatastasya taddIyata ityartha iti gAthArthaH / / 135 / / / atha tatkaraNe'pyazaktasya punastathaiva hAso bhavatIti darzayati - asahassa taMpi hasai saTThANAu dijja paraThANaM / ia hiTThamuhe hAse nibiaM ThAi suddho vA / / 136 / / vyAkhyA-asahasya tatkaraNAsamarthasya tadapi paGktiparyante koSThakagatamapi tapo hAsyate / tatazcAyamarthaHpUrvaM svasthAnatapo diiyte| varSAsu varSAkAloktam, zizire ziziroktam, grISme grISmoktam / tadapi kartumakSamasya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...99... DDa - jayakappo tataH svasthAnAtparasthAnaM parasthAnatapaH / varSAsvapi ziziroktam, zizire'pi ca grISmoktaM tapo dIyate / ityevamadhomukhe hAse sthAne sthAne varSAziziragrISmarUpe hrAsayadbhiH tAvanneyaM yAvannirvikRtikamAtrameva deyatayA sthitam / zuddho vA yaH punarnirvikRtikamAtramapi tapaH : karttumazaktaH sa mithyAduSkRtenaiva zuddhyatItyartha iti gAthArthaH / / 136 / / eSa navavidho vyavahAraH / asya ca vyavahArasya vyaktIkaraNAya yantrakasthApanA / tatra cotkRSTAdIni jaghanyAntAni tapAMsi sthApyante / yathA sukhena hrAsaH karttuM zakyata iti / sUtre tu yathA kathaJciduktAni vicitratvAt sUtraracanAyA iti / iti zrutavyavahArayantrakasvarUpaM tatsthApanA ceyam - samprati nirvikRtikAdInAM kSapaNatrayAntAnAM saJjJAnAmAnyAha - paNa tava kallANa nivI - purimAsaNa - aMbilegadutikhamaNA / bhinnaM lahu guru caulahu cauguru challahu chagurumAsA / / 137 / / vyAkhyA-paJca tapAMsi nirvikRtikapurimArthaikAzanAcAmAmlopavAsarUpANi samuditAni paJca klyaannmucyte| kiJcidUnopavAsadvayenaikaM kalyANakamityarthaH / tadviguNavRddhyA dvikalyANakAdInyapyavaseyAni / tathA nirvikRtikapurimArddhekAzanAcAmAmlaikadvitrikSapaNAni krameNa bhinnalaghumAsAdisaJjJAni bhavanti / ayamarthaHnirvikRtikasya bhinnamAsaH 1, purimArddhasya laghumAsaH 2, ekAzanakasya gurumAsaH 3, AcAmAmlasya caturlaghumAsaH 4, eka kSapaNasya caturthasya caturgurumAsaH 5, kSapaNadvayasya SaSThasya SaD laghumAsaH 6, kSapaNatrayasyASTamasya SaDgurumAsaH 7 iti saJjJAnAmAni yathAkramaM jItaparibhASayocyanta iti gAthArthaH / / 137 / / punasteSAmeva krameNa saJjJAntarANyAha igacaucha sunna lahuguru rittabhariya kevalIsarA aMkA / uchalahU eka phra gurU sAgarA bhinni paNagannA / / 138 / / vyAkhyA - ekaM catvAri SaT ca zUnyAni sthApyante / tAni laghugurubhedena dvidhA bhavantIti riktAni bhRtAni ca kriyante / tatra yAni madhye riktAni zUnyAni tAni krameNa laghucaturlaghuSaDlaghUnyucyante / yAni punarmadhye bhRtAni pUritAni krameNa gurucaturguruSaDgurUNyucyante / athavA - kevalAH svarasaMyogarahitAH IsvarAH IkAraH svaro yeSu te IsvarAH IkArasvarasahitA ityarthaH / 5 aGkA ekaka-catuSka - SaTkarUpA bhavanti / ayamarthaHyadi te ekakacatuSkaSaTkarUpA aGkAH kevalAH 1 / 4 / 6 / tadA krameNa laghucaturlaghuSaDlaghava ucyante / atha IsvarayuktAH 1 / 4 / 6 / yadi bhavanti tadA gurucaturguruSaDgurava ucyante / tathA caturlaghuSaDlaghU Nka-phra zabdAbhyAM krameNocyete / tAveva gurU sAkArau AkArasvarayuktAvityarthaH / NkA caturguruH, phrA SaDgururityarthaH / bhinne punaH paJcako 5 nAzabdazca saJjJAntaradvayaM bhavatIti zeSaH / ayaM ca gAthAdvayArtho yantrakasthApanAtaH samyagavasIyate / tasya sthApanA ceyam iti gAthArtha: / / 138 / / - Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...100... saDa - jIyakappo yantra-sthApanA 65 utkRSTApattau 4 / 3 madhyamApattau gurutamapakSe u0u0 gurutamapakSe u0ma0 gurutamapakSe u0ja0 gurutarapakSe ma0u0 gurutarapakSe ma0ma0 12 8 27), utkRSTApattI 25 madhyamApattau laghutamapakSe u0u0 laghutamapakSe u0ma0 laghutamapakSe uja0 laghutarapakSe ma0u0 laghutarapakSe ma0ma0 10 15 utkRSTApattau 10 madhyamApattau laghusvatamapakSe u0u0 laghusvatamapakSe u0ma0 laghusvatamapakSe u0ja0 laghusvatarapakSe ma0u0 laghusvatarapakSe ma0ma0 6 / 5 utkRSTApattau gurutamapakSe u0ma0 gurutamapakSe u00 gurutamapakSe u0ja0 4 / 3 madhyamApattau gurutarapakSe ma0u0 gurutarapakSe ma0ma0 10 27, utkRSTApattI 25 madhyamApattau laghutamapakSe u0u0 laghutamapakSe u0ma0 laghutamapakSe u0ja0 laghutarapakSe ma0u0 laghutarapakSe ma0ma0 15 utkRSTApattau 10 madhyamApattau laghusvatamapakSe u0u0 laghusvatamapakSe u0ma0 laghusvatamapakSe u0ja0 laghusvatarapakSe ma0u0 laghusvatarapakSe ma0ma0 AM0 AM0 6 / 5 utkRSTApattau 4 / 3 madhyamApattI gurutamapakSe u0u0 gurutamapakSe u0ma0 gurutamapakSe u0ja0 gurutarapakSe ma0u0 gurutarapakSe ma0ma0 27), utkRSTApattau 25 madhyamApattau laghutamapakSe u0u0 laghutamapakSe u0ma0 laghutamapakSe u0ja0 laghutarapakSe ma0u0 laghutarapakSe ma0ma0 6 4 AM0 AM0 15 utkRSTApattI 10 madhyamApattau laghusvatamapakSe u0u0 laghusvatamapakSe u0ma0 laghusvatamapakSe u0ja0 laghusvatarapakSe ma0u0 laghusvatarapakSe ma0ma0 AM0 AM0 e. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...101... | saDa-jIyakappo yantra-sthApanA 21 jaghanyApattau gurupakSe ja0ma0 gurutarapakSe maja0 | gurupakSe ja0u0 gurupakSe ja0ja0 20 jaghanyApattau laghupakSe ja0ma0 laghutarapakSe maja0 | laghupakSe ja0u0 laghupakSe ja0ja0 AM0 varSAsu tapodAnayantrakam j00| 5jaghanyApattau laghusvapakSe laghusvatarapakSe ma0java laghusvapakSe AM0 laghusvapakSe jaja0 ja0ma0 AM0 e0 21 jaghanyApattau gurupakSe ja0ma0 gurutarapakSe maja0 | gurupakSe ja0u0 gurupakSe ja0ja0 AM0 4 ja0u0 laghutarapakSe maja0 | laghupakSe AM0 laghupakSe ja0ja0 20 jaghanyApattI laghupakSe ja0ma0 AM0 5 jaghanyApattau laghusvapakSe ja0ma0 laghusvapakSe ja0ja0 laghusvatarapakSe maja0 laghusvapakSe ja0u0 AM0 e0 grISmakAle tapodAnayantrakam zizire tapodAnayantrakam gurupakSe gurutarapakSe maja0 | gurupakSe ja0u0 ja030 gurupakSe ja0ja0 AM0 ja0u0 21 jaghanyApattau gurupakSe ja0ma0 AM0 20 jaghanyApattau laghupakSe ja0ma0 e. 5jaghanyApattI laghusvapakSe ja0ma0 pu0 laghupakSe laghutarapakSe maja0 | laghupakSe e0 jaja0 AM0 pU0 laghusvatarapakSe maja0 laghusvapakSe ja0u0 eka laghusvapakSe jaja0 2 ni0 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...102... saDa- jIyakappo AcAmAmla nivi cauttha purimArddha lahumAsa ekAzana gurumAsa chaTTha aTThama challahumAsa |chaggurumAsa bhinnamAsa caulahumAsa caugurumAsa 000 paka ekA phrA samprati katibhirnamaskArasahitAdibhiH pratyAkhyAnairupavAso bhavatIti gAthAdvayenAha aDayAla namukkArA porusi cauvIsa solapurisaDDA / iha cau avaDDa dugabhatta aTTha sajjhAyasahasadugaM / / 139 / / igabhatta cau dugaMbila ti nivi a suddhacha (suddhaccha) aMbilaM egaM / uvavAso jIeNaM kevalanivi sola purimaDDA / / 140 / / vyAkhyA-aSTAcatvAriMzannamaskArA namaskArasahitAnyupavAso bhavati / aSTAcatvAriMzatA namaskArasahitapratyAkhyAnairupavAso bhavatIti / prathamAntAnyapi namaskArasahitAdipadAni sukhAvabodhAya tRtIyAntAni vyAkhyeyAni / prAkRtatvAdvibhaktivyatyayo vA / tathAhi-caturviMzatyA pauruSIbhirupavAsaH / evaM sarvatra yojyam / tatazca SoDazabhiH 'purisaDa' / tti sArddhapauruSIbhiH / tathA 'iha' jItavyavahAre caturbhirapAddhaiH / tathA-dvibhaktAsanairaSTabhiH tathA svAdhyAyasahasradvikena copavAso bhavati / tathA catubhirekabhaktairekAsanaiH tathA dvAbhyAmAcAmAmlAbhyAM tathA tribhirnirvikRtikairekAsanavizeSaiH / tathA 'suddhacha aMbilaM', ti zuddhAchA(zuddhAcchA)cAmAmlenAcAmAmlavizeSeNaikena upavAso bhavatIti zeSaH / jItena gItArthasamAcIrNasAmAcArIrUpeNa 'kevala nivi sola' / tti / tathA SoDazabhiH kevalainirvikRtikairekAsanAdhuccAramantareNApi ruukssaahaarprtyaakhyaanruupaiH| tathA 'purimaDa' ' tti / aSTabhiH purimA.rupavAso bhavatItyuktameveti gAthAdvayArthaH / / 139-140 / / atha zAstrArthamupasaMharannAha - ia esa jIakappo samAsao suvihiyANukaMpAe / kahio deo a puNo patte suparikkhiaguNami / / 141 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDDa- jIyakappo ...103... vyAkhyA-iti-pUrvoktaprakAreNa prathamaM gAthAcatuHpaJcAzatA zAstraprastAvanAmabhidhAya 'taNumajhukkosAsAyaNAi muNinANadevagurubiMbe' iti gAthAtaH (gAthA-55 taH) prArabhya 'asahassa taM pi hasai'' tti gAthA (gAthA-136) paryantIkRtyaikAzItyA gAthAbhirjJAnAdyaticArapaJcakagocarasya tapaHprAyazcittasya / tathA gAthAdvayena prAyazcittasajJAyAH / tathA gAthAdvayenopavAsapramANasya ca vyAkhyAnena eSa sarvasamudAyAtmako jItakalpaH zrAvakANAM jItamAcaritaM tasya kalpo varNanA-prarUpaNA samAsataH saGkSapataH suvihitAnukampayA zobhanaM vihitamanuSThAnaM yeSAM te suvihitAH teSAmanukampayA kathitaH prarUpitaH / deyaH punarayaM pAtre suparIkSitaguNe jAtyakAJcanavattApacchedanikaSasahe saMvignagItArthe na punaranyasmin / yena jItakalpadAyaka-grAhako dvAvapi karmanirjarayA zuddhyataH-siddhyatazceti gAthArthaH / / 141 / / sirideviMdamuNIsaraviNea-siridhammaghosasUrIhiM / ia saparajANaNaTThA raiaM sohiMtu gIatthA / / 142 / / vyAkhyA-zrIdevendramunIzvarANAM vineyaiH ziSyaiH zrIdharmaghoSasUribhiritIdaM zrAddhajItakalpazAstraM svaparajJAnArthAya svaparaparijJAnahetave sUtrarUpatayA (racitaM) grathitam / idaM hi yadyapi zrutAnusArAdevoktaM na punarnijamanISikalpanAvijRmbhitam / tathApi gItArthAH zrInizIthAdichedagranthasUtrArthadharAH zodhayantu pramAdAdijanitaM dUSaNaM vyapanayantu zuddhiM janayantviti gAthArthaH / / 142 / / iti zrIjItakalpavRttiH samarthitA pratyakSaraM gaNanayA zlokamAnaM vinizcitam / SaDviMzatizatIyuktA SaTcatvAriMzatA punaH / / 1 / / aGkato'pi zlokAH 2646 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDa-jIyakappo pa/1-1 / ...104... pariziSTam -1 saDa-jIyakappo mUlagAthAyAH pUrvArdhottarArdhayoH akArAdikramaH (pU. = pUrvArdhaH, u. = uttarArthaH) pUrvArdhaH | uttarArdhaH mUlagAthAGkaH pUrvArdhaH | uttarArdhaH mUlagAthAGka: agaliajalachaDDaNa-NhANa ia esa jIakapo 141 pU. aggIo na viyANai 20 pU. ia davAi bahuguNe 121 pU. ajjhoyarAi gurugo laha 59 u. ia rukkho upahatige 111 u. aTThamachaTTacautthaM jahannatigi 132 u. ia saparajANaNaTTA 142 u. aTThamachaTTacautthaM 134 pU. ia hiTThamuhe hAse 136 u. aTThamadasamaduvAlasa jiTTa 126 u. igacaucha sunna lahuguru 138 pU. aDayAla namukkArA 139 pU. igabhatta cau dugaMbila 140 pU. aNaNuttAvi amAI 7 u. iriAi apaDikamaNe 94 u. aNavaThThappo tavasA 51 pU. iha cau avaDa dugabhatta 139 u. aNAloiaMtu 43 u. iha dasamaTTamachaTTA 133 pU. animitta divA suaNe 101 u. iha puttIhAravaNe 93 u. apamajjiuM kavADugghADa ukkosamajjhahINa Avatti 130 pU. aparicchi akaDajogA 42 ukkosukkosukkosamajjha aparissAvI nijjava udayaggicorasAvaya appapi bhAvasallaM 25 pU. uddhariasabasallo avae vi lahu 103 u. uddhariyasabasallo 54 pU. avirAhiasAmaNNarasa sAhuNA upannakAraNami kiikamma asahassa taMpi hasai 136 pU. uvavAsa-chaTTaaTThama 126 pU. asahi ikkikka hAso 135 u. uvavAso jIeNaM 140 u. asio lakkho mUlaM 85 u. uvaviThThapaDikkamaNe AuTTi-daNa-pamAya 117 u. egAsaNa-purimaDDhA 75 pU. AkampaittA aNumANaittA 18 pU. egAhe paMcAha 114 u. Abhoge paNakallaM 82 pU. ege asIa lakkha 87 u. AyariapAyamUle ia eyaM pAyacchittaM jaha 116 pU. AyariapAyamUle evaM jANaMtassavi 15 u. AyariyAi sagacche evaM sadayaM dijjai AyAkhamAhArakha evaM sAraNiyANaM ArAhaNA sasallassa ome a bIabhattaM AloaNa dijja kayA kaMkaNia-kaMDagAI AloaNApariNao samma kaTTAigahaNamuaNe Aloate sakesasohio kannAhala-saMDavivAhamAi Aloijja akajaM na 32 kayapavayaNapaNAmo AloyaNA sapakkhe kayapAvo vi maNUso AsAyaNa micchattaM kallamaNutAvi kIve AsAyaNAnimittaM kubai kahio deo a 141 u. %m P p B R & P lh bh mw mw mw bh mw mw bh mw mw mw bh mw mw lh iiiFiFi +965 66 6 w Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvArdhaH / uttarArdhaH kahehi savvaM jo kAriti dasa ut kArita paNakallaM kAle bArasa varisA ko pakkhAIe khavaNasayaM tIsAi va khitte UhiaM kheanno avisAI tU gurusamIva gIattho kaDajogI guruga a mamattAisu guru jaINamagA gurugo bahusA gurumavi saMtarA gurumAitivihamose gurumAsAi akaraNe guruvaMdagAkara hu hu guru - lahuga-- guruga gurulahu chappaNamAsA guru lahu lahusa tipakkhA cauguru akAraNaM uguruNa cahu cauchalahU eka phra gurU cau-tiga- dugakallANe caudasapuvvadharaMmi dharaMti caudasavvAI hu caummAsi avarise caulahuamapehiathaMDilesu caulahu guru caulahu desavagAse caulahu cahu vaghAraM taM chagguruga dAsiyAisu chaTTacautthAyAmaM lahupakkhe chataM tava lahumaTTamAi DDa - mUlagAthAGkaH 29 pU. 74 u. 61 7 mm u. u. 88 u. 83 u. 110 u. 8 u. 14 pU. 8 58 u. 59 pU. 107u. 123 u. 78 pU. 105 u. 106 u. 87 pU. 129 pU. 128 pU. 103 pU. 91 pU. 138 u. 76 pU. 51 u. 115 u. 108 pU. 102u. 56 u. 92 u. 79 pU. 98 u. 84 u. 133 u. 124 pU. kappo pUrvArdhaH / uttarArdhaH chattIsaguNasamannA - gaeNavi channaM saddAulayaM jai aMtarAvi kalaM jAikulaviNa uvasama jaidavvabhogi iya jaM kiMci kayamakajjaM bhAvalaM jaMta va du jaha appaNo taha jaha ukkosa jahannagamajjhA jaha bAlo jaMpato hamane saraNamuvA jaha sukusalo vi vijjo jAyaM kaDuyavivAgaM kiM jiTTe dasagamanAe jiNamuNigehAgama haMtigurU to suddha jo u uvehaM kujjA jo jaM tarai taM tassa jo jamhA uvasamaI jo sata bahutaraguNo jo bhai natthi iNi ThakkurapiAi chagguru ThavaNaguruMmi aTavie ThANAMtaraM va dijjA DANi (? DAiNi) taM taha AyariyavvaM taM taha AloijjA taM taha paDikkamiyavvaM taM dasavihamAloyaNa taM na khamaM khupamAo taMmi dharate ajjavi taM lahumavi kAlaguru pa / 1-2 ...105... mUlagAthAGkaH 16 pU. 18 u. 39 u. 17 pU. 68 u. 27 pU. 37 pU. 36 u. 14 u. 131 u. 13 pU. 45 pU. 23 pU. 15 pU. 25 u. 80 u. 96 u. 24 u. 21 pU. 89 u. 76 u. 89 pU. 113 pU. 47 pU. 85 pU. 66 pU. 118 u. 78 u. 44 u. 13 u. 27 u. 46 pU. 5 pU. 50 pU. 124 u. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/1-3 | ...106... mUlagAthAGkaH 125 u. 99 pU. 0 20000 00 0 127 pU. mor.97 pUrvArdhaH | uttarArdhaH taNumajjhukkosAsAyaNAi tattoccia (viya) tatthannattha va dinne tammattaM vA carimAkaraNe tayabhAvammi Aloe tava-cheya-mUla-aNavaTTayA taha khavaNabila AsaNa taha manne carimaM taha saMghANuvavUhAisu tahiM bArasa dasamaTTama tA tassa pAyachittaM jaM tAvaiyA caugurugA tA sahasannANeNa va ti-nava-sagavIsa-igasI tiviha jala-jalaNaphusaNe to appANaM AloagaM to uddharaMti gAravarahiA dapa akaNa nirAlaMba davvAi ya sahasAIhiM dabbe sulahe balie dasamAI purimaMtA sisire dasavArauvari dasa dANa-tava-kAlapachittamiha dANAdANe vA kiM dijja sahijja va dijjA nAuM dabAi divaM vAsasahassaM u disivaya aNatthabhage dukkarakaraNaM ANA duguNaM karei pAvaM du-ti-cau-paNakallA dullahabohIattaM dasaNanANacaritte na tassa diti pacchittaM na ya sabahA na 100 u. saDDa- jIyakappo mUlagAthAGka: pUrvArdhaH | uttarArdhaH 55 pU. navatavasuavavahAre jate 48 u. navavAsavuTThi-kisalayavirAhaNA 69 u. navi taM satthaM va visaMva 104 u. na saMbharei je 11 pU. na hu sujjhaI sasallo 46 u. nAUNa sattamesi 134 u. nAe chaguru aniyame 45 u. nANAisu mUluttaraguNesu 58 pU. niamA AloijjA 132 pU. niTTaviyapAvakA samma niyame posahasAmAiakaraNe 99 u. niviya-purimAsaNaMbila paMciMdisu gurumAi 125 pU. paMceMdie pamAyA 98 pU. pakkhiya cAummAse 20 u. paccakkhI sAhaete u 38 pU. pacchitte aimattaM paTTia-putthAINa vi 40 u. paDikamaNa-dANa-pUA 110 pU. paDikamaNassAkaraNe cuuguru 135 pU. paDimAi bhaMgadAhe 73 u. paNakallaM pacchittaM 123 pU. paNakallaM saMkhAraya 2 u. paNakallamanAe tIsa-kalla 112 u. paNakalla va (? tu) 109 u. paNa kallA dasa 35 u. paNagaM mAsavivadimAsagahANIya 88 pU. paNa tava kallANa 19 u. pattA aNaMtasattA 31 u. patteyAsahadANaM kAriti parasakkhiyA visohI 37 u. pAyacchittassa ThANAI 119 pU. pAyamimaM ohuttaM 29 u. pAvaM kAUNa saya 77 u. pAsatthAIANaM ugghAyA R R R P" P p P yi we'e wa'e; p 'ize R R 3 ny ny ny ny 30 u. 21 u. 67 u. 107 pU. 106 74 pU. 9 r w 9 9 vvv ur mr 84 pU. 83 pU. 114 pU. 137 pU. 33 u. 75 u. 16 u. 109 pU. 31 pU. 62 u. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...107... mUlagAthAGkaH 71 pU. 108 u. 50 u. 81 u. 117 pU. mw mw mw mw bh mw mw mw lh bh pUrvArdhaH | uttarArdhaH puDhavAi-ghaTTaNA'gADha puDhavAi-ghaTTaNAisu purisassitthIphAse caulahu pUaMtapaDiabibe porisimabhaNi bali-piMDa-saddha-bArasi bahu-abahu-thovasIo bAlAINaNukaMpA bhaNiyamiNaM tu pamAe bhaya-daNa-pamAyatiaM bhinna-lahu paDaNAisu bhinnAi saya pAre bhinnaM lahu guru bhinnaM lahu-guru lahugA maMsAsavavayabhage chagguru majjhukkosA majjhimamajjhimagA maraNArAhaNajuttA mari sasallamaraNaM mahu-paMcuMbari-phala mAyAidosarahio micchAdasaNasallaM muhapatti-AsaNAisu rAgaddosavivadi hANiM rAyakulate kalahe lajjAi gAraveNa ya lahuaM saMtaraphAse lahuA lAIjaNaNaM lahu-guru-caulahu lahu-guru-caulahU sutte lahu-gurumAso thukkAi lahutama lahutara lahuo lahamAsa bhinna vIsa lahu sagihataNuadinne vamaNe nisi vosiraNe vasaNeNa pamAeNa va vasahi-apamajjaNe taha vigaI-hANa-sacittAsaNAi saDa- jIyakappo pa/1-4 mUlagAthAGkaH pUrvArdhaH | uttarArdhaH 70 pU. vigalANAM te sahasANAbhoga 100 pU. vimhariannAyakae 97 pU. vucchinnaM pacchittaM vesAi chalahu-chaguru 102 saMkaNa-vaggaNAI saMkAi mUDhadiTThI 111 sakeyaddhAbhage aTThasayaM 49 pU. saMghassAyariassA 118 saMthava pasaMsa 41 saMdiggapakkhiANaM saMviggabhAvieNaM 105 pU. saparahiadhAraNaTTA 137 salluddharaNanimittaM khittami 70 sabaMpi a pacchittaM 91 u. sasallo jaivi sahasA'NAbhogAura-Avaya sahasApamAyaNAbhogi chalahu sAmaNNaM dusu vi gurU sArUvI-pacchAkaDa 32 pU. sAsaMkamanAe paNakallaM 38 sAhammiavacchallattaNeNa (vAvi) sAhAraNa-jiNadavaM 115 sAhUhiM lehasAla sirideviMdamuNIsaraviNe sisukIlaNa-gharakamma 97 u. suiraM bhamaMti jIvA sugurUNa alAbhaMmi 65 u. suyavavahAruvaesA oheNa 55 u. so kubai saMsAraM so jai na jAi mukkhaM 128 u. sohamme uvavAo 129 u. haTTassa dijja bhAve na 80 pU. hINakkharAi lahu 101 pU. hINayare hINayaraM hINayaraM 26 u. hINassa hINatarayaM hINaM vA ahiaM vA 92 pU. hoi airegalahuA 000om 9 md Nur N bw bh bh bh mw bh mw mw 06.60. 06 949494 . WWS.. 494949494949494949A4 on mw mw bh 34 10 pU. 127 u. 47 u. 52 u. 53 u. 112 pU. mw mw lh 121 u. 113 u. 122 u. 28 u. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAntaragAthAprathamapada aisesi - iDDi- dhammakahi aggiyae pabvaya gAI ga aTTamachaTTacautthaM aTTavihA gaNisaMpaya ahaM ThANehiM saMpanne aNamapeNa kAleNaM addhamasaNassa sarvajaNassa annayarapamAeNaM asaMpauttarasa apacchitte a appaDiviraosanno na appAhArassa na asIisa kiriANaM ahavA phoDIkammaM ahavA mosAdatte AuTTi uvaccA Agama - sua - ANA Ame ghaDe nihittaM Ayake uvasagge AyArapakappAI sesaM AloaNayAe NaM bhate ! AloyaNApariNao samma Avattitavo eso Avassaya-sajjhAe AhA muddesiya Ime ia kamma uddesiatia iMgAlavikka iMdapura iMdadat ukkose guru pakkho uggamakoDikaNeNavi uggamakoDikaNeNavi udumbaravaTaplakSa uddhAvaNA- pahAvaNa uttamavaTTaM uttamAyasto uttaM gaggayAya jhA egAi-dasate saDDa - jIyakappo pariziSTam - 2 saha-jIyakappo avAntaragAthAnAM akArAdikramaH pRSThAGkaH 43 39 97 97 16 9 37 57 23 20 3 3 57 44 80 75 72 3 1 58 3 19 10 95 63 47 49 80 39 94 48 49 79 14 65 65 12 70 avAntaragAthAprathamapada gAidasate sa eksAI guNasaMpatta esa tavaM paDivajjai eesa ccia osanno vi kannANa phAlaNaM kayapAvovi maNUsa kahehi savvaM kAmaM sabhAvasiddhaM kAyA kyA ya tecciya kIrai aNavaTuppo kulanissAe vihara kevala - maNo-hi ko bhUkam kSaNikAH sarvasaMskArA khaMDai pIsai bhuMjai khamaNe vaiyAvacce khavaNAyAmegAsaNa gaMbhIro aNuvattI gimhAsu aTTama gimhAsu cautthaM gamhAsu chaTTagaM gIattho kaDajogI gIaM bhannai suttaM yathe dina pakkhe ukkoso gurupakhe nava ee gurupakhe chammA guru - lahu - lahusagapakkhe gobhattAladA viva ghittavyamalevakaDaM caudasavAsassa tahA chakkAyadayAvaMto vi chakkAyavaggahatthA samaNaTTA chaTTacautthAyAmaM pa/ 2-1 ... 108... pRSThAGkaH 61 31 97 34 35 43 63 80 19 3 43 34 33 62 3 64 45 52 43 97 16 94 94 94 9 8 4 95 96 95 96 65 54 31 53 54 97 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa/2-2 | ...109... s s s s w m h h h s s W my wo95m 995 9mm Om s s s s s h h avAntaragAthAprathamapada jaM kevaliNA bhaNiyaM jattiamittaM kAlaM jattiyamittaM kAlaM jatthupanno doso javacaNayagohumamuggamAsa jAIkule gaNe a jAvaiyA vayaNapahA jAvaMtiyamuddesaM jiyaparisI jiyaniddo jIhAe vilihato na jUAi hoe vasaNaM jo u asate jo u dhArijja jo u salige duTTho jo puNa sahaI NivettyAsazratthe NegavihA iDDhIo taM ceva asaMtharaNe tavaniyamaviNayaguNanihi tiasIaM samaNANaM tilatasatibhAgamitto vi tivarisapariyAgassa u tiviho hoi titiNie calacitte titthayara-pavayaNa-suaM te teNa paricattA thirakaraNA puNa therA thUlA suhumA jIvA thera'pahu-paMDa vevira davAiM ciMtiUNaM dasakappavavahArA dasamaM aTThamachaTTe dasavAsassa vivAhA dasahiM ThANehiM saMpaNNe desa-kula-jAi-rUvI desanna Adeo desami ya pAsattho saGgha- jIyakappo pRSThAGka: avAntaragAthAprathamapada dharmalAbha iti dhAI dUI nimitte navavihavavahAre so na saMbharei nahadaMtacammakhallA nANe nANAyAra nAsei agIattho niaeNuvagaraNeNaM niravikkho tiNNi niva 1 siTTi 2 itthi 3 paMcavihe AyAre jutto paMcAsavaNavatto jo pagAmaM ca nigAma pamAo a jiNidehiM pamhaDhe sAraNA vuttA pariyaTTie abhihaDunbhinne pAvaM chiMdai jamhA pAsattha ahAchade piMGavisohI 4 samiI 5 puvaM apAsiUNaM pudipacchAsaMthava phullaphalapattataNakaTTa maMgalamUlINhavaNAi battIsa kira kavalA bahudiTTho nayaniuNA majjaM visayakasAyA bahuso bahussuehiM jo majhukkoso majjhimamajjho majjAramora-makkDakukkuDa bArasamadasamamaTTama bArasavAsassa tahA maNuyANaM tiriyANaM bArasavihaM vibhAge mahumajjamaMsamakkhaNa cauNha bAlastrImandamUrkhANAM nRNAM bhavetrautraM tvahorAtraM mosAisu mehuNavajjiesu h h m or m vur mrror59rrrrr 033900mm 00 009 000953959 19 mo0095309 000 0rurs sh sh m w sh sd h o m m h sh m s m 09-93urr w m m Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAntaragAthAprathamapada rasaheuM saMjogA rAgo doso maibbhaMso lakkhAdhAhaiguliyAmaNa lahu - bhinnamAsa - vIsA vaMda na ya vaMdAva vaMda na ya vaMdijjai vaNavadANamaraNe vatto nAmaM ikkasi vaya 5 - samaNadhamma 10 vasahinivesaNapADagasAhinivattaNuvattapavatto bahuso viNao sAsaNe mUla vAsaM bArasa vAsA visavANijjaM bhaNai ve aNaveyAvacce iriaTTAe saMkia makkhia khabhitra saMghaNaghaNA saMghayaNavIriya Agama saMta niyame jA saMjoaNA pamANa saMtavibhavo u jAha saMta-vibhevehiM tullA saMviggo majjhattho saMviggo maddavio sagaDANaM ghaDaNaghaDAvaNeNa sacchaMdamaivigapiya sammattanANasaMjama - jutto sasamaya - parasamayaviU sAhammivacchallaM sAhAraNa - coriyagaM silaukkhalamusalagharaTTa sisire dasamAINaM suttatthatadubhaehi uvauttA suttatthatadubhayaviU ujjuttA saDako pRSThAGkaH 57 75 80 95 9 34 80 4 27 36 4 11 34 80 58 51 47 38 34 13 56 37 37 16 13 80 66 13 15 43 52 80 97 12 12 avAntaragAthAprathamapada suttatthaviU lakkhaNajutto suttaritaM suddhaM susahudhammaM suviNagavijjAkahiyaM soUNa jiNapaDikuTTo so kIrai pAraMciya so pAtyo duviho solasavAsAIsu a sohaggAinimittaM paresiM hiAhArA miAhArA pa/ 2-3 .... 110... pRSThAGkaH 12 13 9 64 80 36 62 31 64 57 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kadAcita sAthe prad, auithAra paMka kalaMka, AloyaNe te zoghatAM, maMjhighare ho zraddhA bi:zaMka: 350 gAthA sAghana DhALa-14 bhA. 13 jIvanamAM pApa jharyA pachI athavA thayA pachI pazcAttApa zAthI pApa cholAya che. ane prAyazcita jharavAthI vizuddha thAya che ARYA GRAPHIcs9925801910 - rAjAjakAraNa ane