Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
राधपणी।
..॥ बोनम ॥ श्रीवीतरागाय। नमो नजिताण नमो मिवाण' नमो
, प्रायग्विाग नमो उवममायाग नमो लोण्सवमाहुगा ।
भी नमी बीतगगाय प्रगमतीरनिनावर चरणयुग परमपाटलायम । अधीक्तनतवाम मुस्टम्पितग्नमचिचक्रम राजमानीयमा विवृगामिययाक्रम गुनियोगात्। तवच शनि . मगति गुरवीनालि काञ्चिन्। अयसम्मादिटमपाग राजप्रानीयाभिधानमिति । उच्यते।
मी नामराजाभगवत कैगिकुमारणमगम्य ममौष यान् जीवरिषया प्रश्नानकाति, दानित नाममिकमारबमाणभृत् व्याकरणानिध्यातवान् यच्च व्याकर ममम्यकपरिगतिभावती बोधिमामाद्या मागान गुमा शययोगत ! प्रधर्मगीर्धामगम्नि नाक्लीकरिमानमाधिपत्यना ध्यतिप्ठत्। यया र विमानाधिपत्यप्राप्त्यनन्तर मागवधिज्ञानाभीगत श्रीमईमानागामिन भगवनमालोक्य मकातिगयपरीनता मास्त्रमामगीममताडावतीर्य भगवत पुग्नीडाविधि नाघमारीनृत्यात् नर्तिवाल यथायुफ दिविमुबमाभूय ततय त्वायत्रममागत्य यशामुक्षिपदमवा - यति, नदेनत्मवंमम्मिन्नुपागमभिधेय पर मकानच्यतामून । गजप्रग्नाइनि राजपाने मगज प्रानीय, प्रयकायांगम्येर मुयाग उच्यवीमनवृतांगम्य कघ नटयागगरीतिचेत। मूतवृत्तम अशी सधि गान्तमिवावादिना मतपप्टिरजातिकाना हातिगत् वैयिकानाममप्ययातीगिविनाटा धिकानिमापण्डिगतानि प्रतिनिध्यचममयायाप्यते। उन च। “नन्यध्ययन मूयगार्ड या अमी यमयकिरियापारयो । चउरामी पकिग्यिादाई मतदीप्रवाणीयवाई परतीमागऽयवाद । निमान्नवदाम्यासगिउयमा किशा मममयेवाविद्याशत्ति। प्रदेशीवराजापूवीमक्रियावादि. मनमावितमनापामीर प्रक्रियावारिमतमेवनानम्मजीवविषयान् प्रगान कागत, कैंगिकुमारयम बागाधारीभूतकृतागमतिक्रिया गतिमतमतिक्षेपमुपजीवव्याकरणानिध्याकादि । तनी या
अवयवांगचिनातिभिमाग्यमानन्याकर गानि व्याकृतानि तान्ये वावविरतरानीति "तकृतागगनवियपटनास्टिमुपाग मृतकृतांगम्यति। पतहकप्यताचभगवताव मानवामिना गौतमायमाना मिदिता तय नयया नगया धनप्रक्रमणाभ्यधीयते तदेतवभिधिरसरमा।
निन नाम श्रुतदापित गजी गाय बार्मिक विधानद । राजनीय न्या प्रिया का भीकुमाग्यमापानिजीवन पनवीगाaat HTTET पाधा पीसीराजाइ मन्याप्रकारासतमानम धामपाग्य मोधा---
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेगी। तेण कालेण तेग समयेण । श्रामलकप्पारणाम गा यरीहोत्या नित्यमि मिद्धा नावधासाठीया दरिसणीया अभिरुवा पडिहवा, तीमेण नाम 'तेश कालण" तेनमित्यादि, ते इति प्राकृत लीवगातम्मिनितिट्राटव्य । अायायमों या काले भगवान् वहमानरवामीग्वय विहरतिस्म तम्मिन्निति मितिवाक्याला. ५५ शनोवाक्यालकागों यथादमाग पुटवीइत्यादीविति । कानैअधिकृतावसयिं गी चतुर्थविना ग्रवापिण शनीवाक्यालकृती "तेण समये ग्यन्ति” समयोऽवमरवाची तधाच लादना तम्य वक्तव्यस्य ममयीवर्त्तते किमुक्त भवति। नाद्याप्येतस्य वक्तव्यम्याऽवमवर्तते प्रति नितियस्मिन् समयभगवान् मूर्याभदेववक्तव्यसामवकथत तस्मिन् “ममये मलपारपाना अभवत् । तत्चिदानीमपिसानगरीवर्तते । तत' कथमुक्तमभवदिति उच्यते ॥८. 4 विभूतिसमन्विता तदेवाभवत् नतुविवक्षितीपांगविधानकाले एतदपिकथमवसेयमितिचेत् . अयकालो अवपिणी अवसप्पिण्याच प्रतिक्षणच शुभाभावाहानिमुपगत्कन्ति। varary जिनप्रवचनवेदनामतोऽभवदित्युच्यमान नविरीधभाक सम्प्रत्यस्यानगय्यावणकमाह (Fr मिद्धा नावपामादीवादरिसगीया अभिरुवापडिरूवा इति) द्धाभवन पीरजन .. पागता ऋद्धवृद्धावितिवचनात् स्तिमिता च
दिसमु क ल ज्जता, समृद्धा धनधान्यादिविभूतियुका तत पदवयस्यापिविशेषणममास'। यावतन्दन यजनजानपया' प्रमुदिता प्रमोदवन्त प्रमोदहेतुवस्तूना तबसगावात जनानगरीवास्तव्या ज्ञानपटा जनपदभवास्तवप्रयोजनवशादायाता सन्तो यत मा प्रमुदितजननानपदा, मणूसा” मनुष्यजनेराकीणा प्राकृतत्वात्पदव्यलय। ल Heal. uma५ संतुसी हलानागत' मह चसकृष्टाविलिविताविकृष्टानगया दूरवत्तेतीबर्सिनीतिभाव , ne: माजेश्चराप्तामाजाप्ताकपुरुषपरिकर्मिततिभाव , सेतुमीमाकुल्याजलमेवयक्षेवमीमा मा इलगतमहम्रतकृष्टविकृष्टलष्टमानाप्तसेतुसीमा। “कुकुडस यगामपउरा' पुक्टस गामा मत्वासुदिक्षुविदिक्षुच प्रचुरायम्या' सा कुक्कुटसईयगाममरा गोमागावल! गावी बलीवदा महिपामतीता गाव नीगन्यण्डकाउरखाम्तप्रभूतायम्या मा तथा। पार यजुवविसिद्धसन्निविद्धबहुना" आकारवन्तिसुन्राकाराणिचैत्यानियुव च - ill मरियाभपण उपनी भगवत यागलिया वीनाटिकदेवास्यु एहवीसकर लवक्तव्यतानद ना तेणिकारगिराजप्रश्नीकहियद। नमस्कारयाउ अरिहतगी नमस्कारथाउमिद तिनtat आचार्यभगी नमस्काग्थाउ उपाध्यायभगी नमस्कारयाउ लीक अटीडीपस्स्यनेइमाहि सव गीण्ड सगलीक्रमणीपाचपदर्दपाया तेगाह कानड यबसर्पपीकालनद चुथारडत,
वसरवाचाजण ममदमूयाभदेवदू भगवत प्रागलीनाटकर्दघाभड नालापानी
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी 1
तण कालेण तेण समयेण । आमनकप्पाणाम गा वरीहोत्या रिडित्यिमियम मिक्षा जावधासादीया दरिसणीया अभिरुवा पडिरूवा, तमिण आमल"तेय कालंगा” तैनमित्यादि, ते इति प्राकृतशेलीवशात्तस्मिन्नितिद्राव्य । अस्यायमों यस्मिन काले भगवान बद्धमानस्वामीविय विहरतिस्म तम्मिन्निति गामितिबाक्वालकाग्दृष्टश्चान्यतापिण शब्दोवाक्यालकाराधी यथाइमारण पुटवीइत्यादीविति। कानअधिकृतावसप्पिणी चतुर्थविभागरुपे अवापिण शब्दोवाक्वालकृती "तेण समयेणन्ति” समयोऽवमरवादी तथाच लोकवकारीनाद्याय तम्य वक्तव्यस्य ममयोवत्तते किमुक्त भवति। नाद्याप्येतस्य वक्तव्यस्याऽवसरोवत्तते इति तरिम नितियस्मिन् समवैभगवान मूभिदेववनाव्यतामवकथत् तम्मिन् “समये अामलकल्पानामनगरी" अभवत् । तत्त्विदानीमपिसानगरीवन्ते । तत' यमुक्तमभवदिति उच्यते वक्ष्यमाणकग धोक विभूतिसमन्विता तदेवाभवत् नतुविवधितोपांगविधानकाल एतदपिकथमवममितिचेत उच्यते। अथकालो अवपिणी अत्रमप्पिण्याच प्रतिक्षणच शुभाभावाहानिमुपगच्छन्ति। एतच्चमुप्रतीत जिनप्रवचनवेदनामतीऽभवदित्युच्चमान नविरोधमाक मम्मत्यस्यानपावर्णकमाह (रिहिथिमियम मिडा जावपामादीयाररिसणीया अभिरुवापडिरूवा इति) ऋडाभवन पोरजनश्चातीवडिम पागता वृद्धावितिवचनात स्तिमिता स्वचक्रपरचक्रतस्करडमरादिसमुत्यभवकल्लीलमालाविव ज्नता, समृदा धनधान्यादिनिभूतियुक्ता तत पदवयस्यापिविशेषणसमास । यावचन्दन ‘पमुद यजनजानवया" प्रमुदिता प्रमोदवन्त प्रमोदहेतुवस्तृना तबसद्भावात् जनानगरीवास्तव्यालीका जानपदा जनपभवाम्नवरयोजनवशातायाता मन्ती यव मा प्रमुदितननजानपदा, “पाइणजम मगासा' मनुष्यजनराकीगा प्राकृतत्वात्पदव्यत्यय । “हलसयसहम्मसकदविगहलहपबत्तसेतुसीमा"। इलानागते महले श्वसकृष्टाविलिखिताविकृष्टानगया दूरवत्तीय सिनीतिभाव , लाटामनीज्ञा प्राजेश्चकेरामाज्ञाप्ताउलेकयुम्पपरिकम्मिततिभाव , सेतुसीमाकुल्याजलमेवयः तमीमा यस्या मा हलयतमहम्रप्त मृष्टविकृष्टलष्टमाशाप्तमैतुसीमा। "कुकुडसडेयगामपउरा" कुक्कुटमपात्या ग्रामा सवामुदिक्षुविदिचुच प्रचुरायस्या' मा कुक्कुटसडरगाममजुरा गोमहिपगावलगायभूया गावी बलीवदा महिपाप्रतीता गाव भोगव्यएडकाउग्वाम्तप्रभूतायस्या सा तथा । “धावारदत्ताच' दूरजुबडविसिद्धसन्निविदबहुला" प्राकारवन्तिसुन्दराकाराणिवेत्यानियुवतीनांच पयतरुणीनामिति मरियामयण उपनी भगवत भागलिया बीनाटिकदेवास्यु एकवीसककलवमव्यतान एहनविपड तणिकाणिगजननीकहिय।। नमस्कारयाउ अरिहतगी नमस्कारथाइमिड प्रतिनमस्कारथाउ आचावभणी नमस्कारयाउ उपाध्यायभगी नमस्कारयाउ लोक अटीद्वीपसमय हमाहि सर्वसाध गीएक मगलीकमगीयाचपदर्दपाह्या तगाड कानद अवसर्पगीकालनद्र चुथ पारद तेगाइ समह वसरवाचार्जयाह सममूयाभदेव भगवत आगलीनाटकदेपाभ आमलकप्पानामनगरो
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेगी।' भाव', विगिष्टानि सन्निविष्टान्निनिवेशपाटका इतिभाव , बहुलानिवदूनियस्वा सा तथा। "उधोडियगायगविभेदतवरखडरस्करहिया।" उम्बोटालवा तया चरन्ति उवाटिकाम्तैविभेद शरीबिनाशकारिभिगुन्यभेदैथिदै तस्कर खण्डरर्दण्डपाभिहिता। घनेनतबीण्ट्रय
कारिणामभावमाह । वैमा अगिवाभावात्। "निरुद्दवा" राजादिकृतीयद्रवाभावात् । सुभिक्षा भित" ___ कामाममिकाक्षाया सुलभवात्। “वीसत्यमुद्रावासा" विश्वसनिर्भय' सम्मभावामौलीकानावाय मा तया, “अगोगकोडीकोटुम्वियाइस्वणिचुत्तनुहा” अनेककोटीभिरनेककीटीसप्यके कौटुबिकरावीणा निर्वृता सन्तुष्टजनयोगात्शभारभवस्तु पैतावात् तत पदवय कम्मधारय । "डिनलमाल मुद्विय वैलम्बगकहगपवकलासक थाइम्कयल खम खग्जदालतु बवीमियअगोगतालाचगणुचरिया" । नट्ट नाटकाना नाटयितागे नत्तकायनृत्यन्ति, जल्लाराज म्तीवयाठका मन्ना प्रतीतामौष्टिकामल्ला एवमुप्टिभि प्रहरन्ति, विडम्बकाविटपमा अवका प्रतीता' प्रवक्रावैउत्पबन्ते नद्यादिक वा तरन्ति, लासकों वैरासकान गायन्ति यादीप्रयोक्तारीर्दभण्डाइत्यर्थ', अाम्यायिका वैश्मा शुभमापयान्ति लखा महावगागलका ममाश्चिवफलकहरताभिचाका । “तू गाडल्ला।" तू गाभि धानवाद्यविगेपवन्त' । “तुम्बबीणिका" तुम्बवीणवादका', अनेचयेतानाचागस्तालादानेनप्रक्षाका रिण पते सबरनुचरिता यामरिता यासा तथा। “पारामधाणयगडतलागदीहियवप्पिणगुणावया"
आरामा यवमाधवीलतागृहादिपु दम्पत्याणत्यादिन्योरमन्ते उद्यानानिपुप्यादिमहत्तमकुन्नान्युत्मवादी बहुजनभोग्यानि। “अगडत्तियवटा कृपा" स्तडागानिमतीतानि दीपिका मारिगव' वप्पि गाविदाग एतगुणोपर्पता राम्यतादिगुणोपपता यस्या मा तया । “उविविउलगभीरग्नातफलिहा” उपविड उ विपुलविस्तीर्ण गम्भीरमतभ्यमध्य बातमुपरिविस्तीगंमध सकुचित परिवाच अधउपस्बिसम खातरूपा यस्यासातधा। "चश्वगयममधि मोहमयज्ञमलकमाउधनदुप्पावसा" दमाणिमहरम विशेषरपाणि गदानहरणविर्भपा मुषढयोप्यैव रूपाअवरोध प्रतीलाहामन्त प्राका सम्भाव्यते गतापीमहारष्टचीमहाशिनावावा पातिता गतानिपुरुपाणान्ति यमलानिसमायेत यसपामि यानि कपाटानिधनानिनिक्ट्रिाणिनई प्रवंगा गा मा तथा। “धगडिलव कपागारपरिरिकता।" धनु कटिल कुटिलधनुन्ततीपिवक्र गमकारणपरिधिप्ता यासा तथा। “कविसीसयवडामवियवि रायमाडा" कपिगीपीक त्तरितसस्यितच्चतु लकतमस्थानगिजमाना शोभमाना मा तथा। “प्रहालयचग्यिदारगा पुरतीयउन्नयमविभत्तरायमरगा।" अट्टालिका प्राकारीपरिभृत्याथवविशेषा' चरिक्षाग्रप्टहम्तममामोमाग', हापणिभवनदपकुलादीना गीगगि प्राकारद्वाराणि तीरगानिच उन्नतानि उच्चानियन्या मा क्या, मुविभकाविविकाराजमागायम्या मा तथा, तन पद वयस्य कर्मधारयः। "यायरियरवदटफलिहाजीला।" छेकन निएनाचायण गित्पपाध्यानिचिती
पूर्विहुती भगातादिक झद्विहितनह सूचऊपरघशभूवहित धनधारिसहित यावभट शब्द
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायरसैणी। फप्पाए णयरीए बहिया उत्तरपुरथिमदिसीभाए, अम्बसाल वणणाम चेईए होत्या पोराण, जावपडिहवे असोयवरपावावे पुढविसिला वट्टए वत्तवया हढोबलवान् परिधोलाइट्रकीलच पाटितकपाटयाधारभूत प्रवेशमध्यभागी यस्या सातara “विवणिवणिवेत्तसिप्पियाइन्नतिबुद्रमुहा”। विषणीनांवणिक्यधानाहटमागाणा वणिजाचक्षेत्र स्थान सविपणिवणिक्लेव , तथा शिल्पिभि कुमकारादिभिनिर्वृत्त' मुखिभिः शुभै स्वावकार्मकुगलराकीगणाप्रकृप्टा वाच्चस्तव ऽन्यथा पदीएन्यास' तत' पूर्वपदेन कर्मधारय। “सिघाड गतियचउक्कचचरपणियापणविधिहिवसुपरिमडिया" । शृ धाटकनिकचतुव चत्वर पणितानि के याणि तत्प्रधानेषु आपणेपु यातिविविधानि वस्तूनि द्रव्याणितेश्च परिमडिता घाटक विकोण स्थानतिक यत्र रट्यावयमिलति, चतुष्करध्याचतुष्टयमीलनात्मक चत्वर बहुरथ्यापातस्थान मुरम्या अतिरम्या' | "नरबपविडयमहिवइपहा" । नरपतिना राज्ञा प्रविकीयोगमनागमनास्या व्याप्ती महीपतिपधीराजमागा यस्या सा तथा। “अणेगवरतुरगमत्त जरमहकरसीयमदमागी
आइणजायजुम्गा" अनेकेवग्तुरगाणा मत्तकु जराणा रथाना च सहकार संघातस्तथा गिविकाभि स्वदमानोभिवानियुग्यश्चाकीणा व्याप्ता सा तथा। आकीमागन्दस्य मधनिपात' प्राकृतत्वात् तब शिविका । कुटाकारणाच्छादिता जपानविशेषाः स्य दमानिका पुरुषप्रमागाजपानविशेष यानानि शकटादीनि युग्यानि गील्लवेपन प्रसिद्धानि विहस्तप्रमाणानि वैदिकोप्पगोभितानि जपा नान्येव । “विमल उनवनलिनशीभियजला" विमुकुलैर्विकसितैननलिने कमल शोभितानि जलानि यस्या सा तथा। पडग्भवणपत्तिमहियाउत्ताणयनयणपिच्छणे ह्याडतिमुगमापासादया इत्यादि । प्रासादेषु भवा मासादबहुलाइत्यथ , अतएव दर्शनीया द्रष्टु योग्या प्रसादानामति रमणीयत्वात् । तथा अभिद्रष्टन् प्रतिप्रत्येकमभिमुखमतीववैतीहारित्वात् । रूपमाकारी यस्या' सा अभिरूपा। एतदेवव्याचष्ट प्रतिरूपा प्रतिविशिष्टमसाधारण रूपमारायम्या सा प्रतिरूपा तीसैणमित्यादि)। तस्याणमिति पूर्ववत् । आमलकल्पाया नगव्या बहिरुत्तर पोरष्टे उत्तरपूवारूपेड़शानकोणेइत्यर्थ । दिग्भागे (अबसालवणेति) आम शालेश्चातिप्रचुरतयो पलक्षित यहन तदानुशालावन तद्योगाचैत्यमपि आमुभालवन बितेलप्यादिवचनस्य भाव' का वा चैत्य तन्वसजाशब्दत्वात् देवता प्रतिविम्ये प्रसिद्ध। ततस्तदाथयमभूत्या बतायागृह तरफपवारात चैत्य तत्वेहव्यतग यतन ट्रष्टव्य नतु भवतामहतामायतनहोत्था इति अभवत सकलनगरीनड वणकन्यूणिवउ प्रासादघणावह अथवखिउन प्राल्हाटकरइवर, तगाद करपाई तेनगरटेमवायोग्यबद मनोजरुपवर प्रतिरूपकहिताक्षगा प्रतिजगीनइन उजरुवथाद जैहभण तहागा कारतसदशीभाल अर्थ आमलकप्पानगरीबदू वाहिर उत्तर पूर्ववचर दसविभागि सानणि अथवा सालवनतेयाइज नामद चैत्ययततनहुतउ जतूबड यावत् शदद् समस्तवेरयन
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
... रायपसेणी। माय गत्या पिरातीते पुराणेयावच्छब्दकारणात् “सदिएकित्तिएनाएसछत्ते सम्भए"
पातिक यानियवर्णकपरिगृह'। एव रूप च चैत्यवर्णकमुक्ता बनखडवक्तव्यता Sarati ari "मेणअवसालवणेचेइए एगेणमयावणखडेण सत्यती समन्ता सपरिखित्ते ।
किरहेकिण्होनासेइत्यादि । यावत् । “पासाइएदरणि अभिरूवैपडिरूवे । तब दीय कृष्णावभासत्वादिना गुणेन मन' प्रसादहेतुत्वात् दर्शनीय बहुरानन्दहेतुत्वात् अभिरूप तिरूपशब्दार्था' प्राग्वत् । तत उक्त । (जावपडिरवेअसीगेत्यादि)। अगीकपादपस्य पृथिवी मेलापट्टकस्यच वक्तव्यता अपपातिकग्रन्थानुसारेण जेया। “सावैवतम्मण वणखडस्स बहुमद्धदेसभागे इत्यण मह एगेअसोगवरयायवे पलने, नावपडिलवे"। "सेण असोगवरपायवेअन्लेहिच बहुहितिलएहिजावनन्दिरलैहि सब्बती समन्ता सपरिस्कित्ते तेण तिलगा जावनन्दिरक्साकुसविकुसविसुद्धरुक्समूला, मूलमन्तोकदमन्ती जावपडिरूवा"। "तेण तिलगा जावनन्दिरक्खा अन्नाहि बहूहि पउमलयाहि नागलयाहि अमोगलयाहि"। "भूयलयादि पलयाहि वासनियलयाहि यमुनयनयाहि कुन्दलयाईि मामलयाहि सव्वती मिन्तासपरिस्कित्ता”। “ताउयएवमलयाउजावसामालाउतिच्चकुसुमियाउजावपडे रुवाउ" ।
तस्सण' असोगवरपायवस्सउवरि वहवेअष्ट मंगलगापन्नत्ता"। "तनदा"। “सोच्छियसिरिखच्छनदियावत्तवहमाणगभद्दासयाकलसमच्छदप्पणा सव्वरयणा मया अच्छासरहा लपहा" । “घडामहागीरया हिम्मलानिप्पका निक्ककटच्छाया सप्पभाससिरीया सउझोया पासा ईया दरिसणिमा अभिरूवा पडिरूवा"। "तस्सण असोगवरपायवस्सउवरि बहवे किपहचा मरइया लोहितचामरडया हालिद्दचामरक्ष्या मुस्किल्लचामरद्धया अछा, सगहालपहारूप पहावरामयदपडा जलयामलगन्धिया सुरम्मापासादया दरिमणिज्मा अहिरूवा पडिरूवा तस्मण पसोगवरपायवस्सउवरि वहावच्छत्तात्तापडागातिपडागा घटायला चामरमुयलाउप्पलहत्व , पउमहत्यगा कुमुयहथगा गालियाहत्यगा सुभगहत्थगा सीगन्धहत्थगा पोण्डरियइत्यगा महापोण्डरीवहत्यमा सहस्सपत्तहत्थगा"। "सब्बरयणामया अच्छाजावपडिरूवा"। "तस्समा असीगवरपायवस्सहाएत्यणं महाएगेपुटविसिलावट्टएपन्नत्ते इसिखधसमल्लीणे विक्खंभायामसु'प्पमाणे किएहे अजएगषय कुवलयहलहरकोसेभसरिसे भागासकेसकज्जलकक्कयगदखीलप्रय सिकुसमप्यगासे" | भिगजय सिगर्भयरिद्वगुलियगवलाइरंग भमरनिकुरु बभूते जम्बूफल असणकुसुमबन्धमनीलुप्पलपत्तणिगरमरगया सासगणयणकायारासिवन्ननिद्दे घणेप्रभुसिरे रूवगपडि
वदरिसणिज्झे पायसगतलोवमे सुरम्मेसीहासणमठिए मुसवेमुत्तनालखायन्तकामे" ! “आइण गरुयपरणवग्मीयतूलफामे सव्वरयणा मएअच्छेजावपडिरूवे" इति अस्यव्याख्या। तम्मणमिति पूर्ववत् वनखडस्य बहुमध्यदेशभागे, अब पृतस्मिन प्रदेश, महान् एकोऽशोकवरपादप प्रजप्त स्तीर्थकरगणधरै सचकिम्भूतइत्याइ । जावपडिरूवे श्रव यावच्छन्दैन गन्यान्तरमसिद्ध विशेषणनात
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
पसेगी। मुचित तच्चैदम,-दूगयकन्दमूलवलइसधिसिलहे, धमसिणमिडियादिमुजा शिवस्तो विडपवरखन्धो अनुगणरपवरभूयागेभे कुसुमभरसमोणमन्तपत्तलविमालेसाले महुरिभमरगणगुमगुमाइयनिलितउड्डन्तसम्सीरीए णापासउणगणमुमहुरकन्न सहपलतम महुरे कुसविकुसविसुद्धरुक्खमूले पासाइएदरिणिज्म अभिरुवे पडिहवे” तब दूरमुग्मावल्पेन र कन्दम्याधस्तात् मूल यस्य स दूरीहुतकदमूलम्तथावृत्तीवृत्तभावेन परिणत एवनाम सामुदि विदिक्षच शाखाभि प्रगाखाभिश्च प्रमती यधा वतुल प्रतिभामते इति, तथा लाटामनीर सधय शाखागता यस्य स लष्टसन्धिस्तथाऽश्लिप्टोऽन्य पादपै सहामपृती विविक्तइत्यर्थ । ता विशेषण समास' सच पदइय २ मीलनेनावसेयो बहूना पादाना विशेषणसमासानत्युपगमात् तवा धनोनिविडो ममृण कोमलत्वक न कर्कशापर्ण , स्निग्ध' शुभकान्ति' आनुपू यामूला परिपाटया जन्मदोषरहित यथा भवति एव जातयानुपूर्वीसुजात , तथा निरूपहत उपदेहिका द्रवरहित, उद्विद्ध उच्च प्रवरमधान स्कन्धी वस्व स धनममृगास्निग्धानुपूर्वीसुजातनिरूपाहतारिख प्रवरस्कन्ध', तथा अनेकस्य मनुष्यस्यये प्रवरा प्रलम्बाभुजावाहवस्तैरगाधोऽपरिमेयोऽनेकनरव भुजागाधोऽनेकपुरुपच्यामेरप्य प्रतिमेयस्थोल्य इत्यर्थ । तथा कुसुमभरण पुप्पसाभार गा सा पदवनमत्य पवसमृद्दा, पवसमिद्धन्ति स्कपित्तलमिति वचनात्, विशालाविस्तीणा शालागार यस्व स कुसुमभरसमवनमत्पसलविशालशाल'। तथा मधुकरीयो च ये गुणा गुमगमावि गुमगुमायन्तिस्म कम्मकत्वात्कर्त रितप्रत्ययो गुमगुमेतिशब्द कृतवन्त' सन्त इत्यर्थी, निलीयमा आश्रयन्त उड्डीयमानस्तत्मत्यासन्नमाका परिभूमन्तस्तैसथोकी मधुकरीभूमरगणगुमगुमायिal लीयमानोडीयमानमथीक' । तथा नानाजातीवाना शकुनगणाना यानि मिथुनानि स्वीयु सरग्मा तेषा प्रमोदवशतीयानि परस्परसुमधुराययतएवकणामुखानि कर्यमसदायकानि प्रलालनि मा पानि, शकुनगणाना हि स्वेछया क्रीडता प्रमोदभरवशतीयानि भाषणानि तानि प्रलिप्तानी प्रसिद्धानि तत' प्रलप्तेत्युक्त तेषा य शब्दीधनि स्तेन मधुरो नानागकुनगणमिथुनसमधुरकस प्रलुप्तशब्दमधुर। तथा कुशदभादयो विकुशावच्चकादयस्तैर्विशुद्ध रहित वृक्षाय कामल शोकपादपस्य पूहमूल शाखादीनामपि आदिमोभागी लक्षणया प्रोस्यते, यथा शाखामूला प्रगावामूलमित्यादि, तत' सकलागोकपादमसक्कमूलप्रतिपत्तये वृक्षगुण मूल यस्य कुयविकुगविशुद्धवृक्षमूल । यश्चैव विधः सदृष्ट्णा चित्तसन्तीपाय भवति तत पाह, प्रसादी प्रसादाय चित्तसन्तीपाय हितस्तदुत्पादकत्वात् ममादीयो अन्नद्रव दर्शनीयो द्रष्टु योग्य' करस दित्याह, अभिरूपो ट्रष्टार २ प्रत्यभिमुख न कस्य चिद्विरागतरुपमाकारी यस्यसोऽभिरूप एव रूपोकुतहत्याह। प्रतिरूप प्रतिविशिष्ट सकलजगदसाधारण रूप यस्य स प्रतिरूप “सेण अमोगवरपायवेदत्यादि जावनन्दिरुवहि" इत्यत्र यावच्छ करणात् “लउएहि छर वगैहि सिरीसेहि सत्तवन्नहि दहिवतेहि लोहि धर्द हि चन्दणेहि अक्खणेहि नीमहि कयम्वे
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसगी। फणिमेहि । दालिमेहि सालेहि तालेहि तमालेहि पियहि रायमवहि" इति परिगछ । एतेच'लवकछत्तीपगशिरीय सप्तपर्णदधिपर्णलोधकवच दनार्जुननीपकदम्बधनसदाडिमतालतमालप्रियाल प्रियगुराजवृक्ष नन्दिवृक्षा' प्राय मुप्रसिद्धा' । "तेण तिलगा जावनन्दिरुवता कुसविकुसत्यादि" ते तिलकायावन्नन्दिवृक्षाकुशविकुशविशुद्धवृचमूला अव व्याख्या पूर्ववत् । मूलवन्त मूलानि प्रभूतानि दरावगाढानि मत्येपामिति मुलवन्त', कन्दएपामस्तीति कन्दवन्त , यावच्छन्दकारणात् "सन्धिमन्ती तयामन्ती सालमन्तीपवालमन्ती यत्तमन्तीपुप्पमन्ती वीयमन्ती अणविमुज्ञायमहलवभावपरिणया एगखधी अणेगसाहप्पसाइविडिमा अणेगनरवामसुप्पसारियअगिभषग्यविएल बहनधी अछिदपत्ता अविरलपत्ता अधाणपत्ता अणदूपत्ता पिदुयजरढपण्डुपत्ता नवहरियभिसन्तपत्तभारन्धयारगम्भीरदरिसणिज्मा। उवन्निग्गय नवतरुणपतपल्लवकोमल उज्झलचलत किसलमुकुमालपवालसोभियपवरकुर गसिहरा निच्चकुसुमिया निच्चमालिया निस्चलवइया निच्च गोच्छिया निवजमनिया निच्चहुलिया णिचणिवमिया निच्चपणमिया निच्चकुसुमियमउलियलवइयथवद्यगुलइयगुझियजमलियजयलियविणामियपयामियमुविभत्तिए डिमञ्जरि वडिसयधरा सुकवरहिणामयणासलागाकोइलकीरगकभिष्मारक कोण्डलकजीवञ्जीवक नन्दीमुनकविलपिया बक्तगकारण्डवचक्कवाग कलहस सारस अणेगसउणगणमिहुपाविरियसद्दीन्नय महुसरगावा, सुरम्मा सपिरिडवदरियभमर महुयरिपहकरपरिल्लेन्तमत्तछप्पय कुसुमासवलीलम हुर गुमगुमन्तगुञ्जन्तदेसभागा। अभिन्तरपुरफफला वाहिरपत्तीछयापत्त हिय पुष्पेहियउछवपालछत्तानिरोगकासाउफलानिइफला। अकण्टकाणाणाविहगुच्छगुम्ममण्डवगसोहियाविचित्तसुहकेउपभुया। वाविपुष्करिपिदीडियामुयसुनिवेसियरम्मजालयरगा पिण्डिमनीहारिमसुगन्धिसुहमुरभिमणहरम्बमइया गन्धद्वणिमुयन्तासुइसेउकेउबहुला। अगसगडजाणजुग्गगिल्लि घिल्निमीयसन्दमाणिपडिमोयगा पासाइयादरिसणिज्मा अभिरुता” इतिपरिगृह', अस्यव्याख्या । दर मूलानि मुमतीतानि वानि कन्दस्याध प्रसरति कन्दास्तपा मुलानामुपरिवर्तिनाते अपि प्रतीता' सन्धीथुड त्वक् छल्लीमाला' शाखा' प्रवाल' पल्लवाकुर। पवपुप्पफलवीजानि सुप्रसिद्वानि सर्ववाणिगायेन क्वचित् भुम्निवामनुप्रत्यय । “घणुपुव्वसजायरुदलवभाव परिणाया इति अनुप्त्यामूलादि परिपाटयामुष्टुजाता श्रानुपूर्वीसुजाता २ रुचिरा' स्निग्धतयादेदीप्यमानछविमन्त', तथा वृत्तभाव न परिगाता' किसुक्तम् भवति। एवं नाम सवासुदिक्षुचनाखाभिश्च ममृता यथा वर्तुला माता इति, आनुपूर्वीसुनाताश्चते रुचिराश्च प्रानुपूर्वीसुजात चिरास्तेच ते वृत्तभाव परिणता, आनुपूर्वीसुजातरुचिरवृत्तभाव परिणता । ते तथा तिलकादय' पादपा प्रत्येकमेकस्कन्धामाकृतेचास्य स्त्रीत्वमितिएगसन्धी इति सूत्रपाठ'। तथा अनेकाभि मशाखाभिश्च मध्यमार्गविटापाविस्तारी येषा ते तथा। तथा निर्यवाहुद्वयप्रसारण प्रमायोच्यामः व्यामीयते परिशिद्यते रज्वायनेतिव्याम' । बहुलवचनात् करपक्कचिदितिडप्रत्यय ।
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। अनेकनरव्यामै पुरुषव्यामै समसारितैराधोऽप्रमेयी घनीनिविडीविपुलोनिम्तीवृत्त क धी येया ते अनेकनरव्यामसुप्रसारितागाधायनविपुलवृत्तम्कन्धा। तथा अभिद्राणि पवाणि येषा ते अछिद्रपवा', किमुक्तम्भवति। न तेषा पवेषु वातदीपत कालदोपती वा गरिकादिरीतिरुपजातोयेन तेषु, पवे छिद्राण्यभविष्यन्नितीत्यछिद्रपवा। अयवा एव नामान्योन्य शास्त्राप्रमाखानुप्रवेशात्पवाणि पवायामुपरिजातानि येन मनागप्पपान्तरालरूप छिद्रनीपलक्ष्यते इति तथा चाह। “अविरलपत्ता इति” । अव हेतो प्रथमाततोऽयमर्थ'। यतोऽविरलपवा प्रति अपि कुतइत्याह। अवातीतपवा, वातीनानि वातीपहतानि वातेनपातितानोत्यथ। न वातीनानि अवातीनानि पवाणि येषा ते तथा, किमुक्त भवति, न प्रबलेन सरमुरूपेण वातेन तेषां पवाणि भूमी निपात्यन्ते तती अवातीनपवत्वादविरलपवा इति । अछिद्रपवा इत्यन प्रथमव्याख्यानपक्षमधिकृत्य हेतुमाइ। “अणाईदूपत्ता" नविद्यते इति, गदुरिकादिरूपा येषा तान्यनीतीनि पवाणि येषा ते अनीतिपता', अनीतिपनत्वच्चाछिद्रपवा। "
नियजरटपण्डपत्ता प्रति निर्दूतानि अपनीतानि जरठानिपाण्डुपवाणि येभ्यस्ते नि तजरठपाण्डुपना, किमुक्त भवति यानि वृक्षस्थानि जरठानि पाण्डुपवाणि, वातेननियनिहूयभूमी पातितानि भूमेरपि च प्रायोनिईय निडूयान्यवापसारितानीति। “नवहरियभिसन्तपत्तभारन्धयारगम्भीरदरिसपिज्मा' इति नवेन प्रत्यगुण हरितेन नीलेन भासमानेन स्निग्धत्वचादीप्यमानेन पवभारेण दलसञ्चयेन योजातोऽन्यकारस्तेन गम्भीरा अलब्धमध्यभागा स्ततीदर्शनीया नवहरितभासमानपत्रमारान्धकारगम्भीरदर्शनीया। तथा उपविनिगीतेरिति भाव। नव तरुणपनपल्लवैस्तथा कोमलैर्मनीमज्वल शुद्देश्चलगिरीपत्कम्पमान किसलयैरवस्थाविशेषोपेत पल्लवविशेषैस्तथासुकुमार प्रवले पल्लवाकुरै शोभितानि वराकुराणि वराडकुरापेतानि अगुशिवराणि येपा ते उपनिर्गतनवतरुणपत्रपल्लवकोमलोज्वलचलरिकसलयसुकुमार प्रबालशोभितवराष्कुरागृशिखरा। इहाकुरप्रवालयो कलकृतावस्थाविशेषादिशेषोभावनीय' । तथा नित्यसवीकाल पदवपिरतुपुइत्यर्थ । कुसुमिता' कुसुमानि पुष्पाणि सज्जातान्येपामिति कुसुमिता', तारकादि दर्शनादितप्रत्यय "निच्चम्मउलिया” इति नित्य सर्वकाल मुकुलिता मुकुलानि नामकुद्मलानि कुलिकाइत्यर्थः, नित लवया" इति पल्लविता', "नित्यन्यवया इति स्तबकिता', स्तबकभारवन्त इत्यर्थ', निल गुलुया इति गुल्लिता', स्तबकगुल्मी गुच्छविशेषी, नित्य गोछिती गोच्छवन्त', नित्य जमलिता यमलन्नामसमानजातीययोर्युग्म तत् सञ्जातमेषामिति यमलिता',क्रिय युगलिता युगल सजातीय विजातीययोईन्दन्तदेपा सज्जातमिति युगलितास्तथा, नित्यं सर्वकाल फलभरेण विनता ईपन्नता स्तथा, नित्य महता फलभरण प्रकर्प तोऽति दूरनता' प्रणता। तथा नित्य सर्वकास सुविभक्तासु विच्छित्तिक' प्रतिविशिष्टोमज्जरीरूपीयोऽवतसक तहरास्तहारिण। एप सर्वेपि कुसुमितत्वादिको धर्मएकैकस्य वृक्षस्यीक्त साम्प्रतकपाचिहवाणा सकत कुसुमितत्वादिद
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैणी।
धर्मप्रतिपादनार्थमाह । “निच्च कुसुमियमउलिये"त्यादि किमुक्त भवति कैचित्कुसुमिताद्य कैकगुणयुक्ता', कोचिच्छमस्तकुसुमितादि गुणयुक्ता इति, अतएव "कुसुमयमालइये” इत्यादि पर्दषु कर्मधारय'। तथा शुकहिण मदनमालिका कोकिलाकोरककीभक भिगारक कीगडलक जीव जीवक नन्दीमुम्न कपिल पियालाचकारगडव चक्रवाक कलहससारसास्याना अनेकपाशकनगणाना मिथुनै स्त्रीपु सयुग्मै यत्विचरितमितस्ततोगमनम्, यथा मन्दोन्नतिक उन्नतशब्दक मधुरघरचनादित' लपित येषु ते तथा, अतएव सुरम्या' सुष्टुरमणीया। अन शुका कीरा बहहोमयूरा मदनमालिका शारिका कोकिला' पिका चक्रवाककलहससारसा प्रतीतार शेषास्तु जीवविशेषा लोकतो वैदितव्या, स्तथा सपिण्डिता एकन पिण्डीभूता हप्ता मदोन्मत्ततया दपाध्माता भमरमधुकरीणाम्पहकरा सघाता, “पहकरप्ररोहसवाया” इति देशीनाममाला वचनात् यत्र ते सम्पिण्डितहप्तभूमरमधुकरीपहकरा, स्तथा परिलीयमाना अन्यत भागत्या श्रयतीमत्ता' पदपदा' कुसुमासवलीला' किन्जल्कपानलम्पटा मधुर गुमगुमायमाना गुन्जतच शब्दविशेष च विदधाना देशमागेपु येषां ते परिलीयमानमत्तयट्पदकुसमासबलीलमधुरगुम गुमाय मानगुन्जन्तदेयभागा। गमकत्वादेवमपि समास, स्तती भूय' पूर्वपदेन सह विशेषण समास'। तथा अभ्यन्तराणि अभ्यन्तरभागवर्तीनि, पुष्पाणि च फलानि च पुप्फफलानि येपा ते तया। “वाहिरपत्तीच्छणा" इति बहित' पवेशन्ना व्याप्ता वहि पनन्ना, स्तथा पान च पुष्परच अवलन्नपरिछन्ना' अत्यन्तमाच्छादिता, स्तथा नीरोगकारोगवर्जिता' धकपटका कण्टकरहिता न तेपा प्रत्यासन्नाबबूलादि वृक्षा' सन्तीतिभाव', तथा स्वादूनि फलानि येषा ते स्वदुफला, स्तथा स्निग्धानि फलानि येपा ते स्निग्धफला, स्तथा 'प्रत्यासन्नानाविधैनानाप्रकार गुच्छताकीप्रभृतिभि गुल्मे नैवमालिकादिभिर्मण्डपके शोभिता नानाविधगुच्छगुल्ममण्डपकगोभिता, स्तया विचित्र नानाप्रकारे शुभैर्मधालभूतै केतुभि बहुला व्याप्ता विचित्रशुभकेतुबहुला, तथा “वाविपुस्करिणीदीहियामुयसुनिदेसियरम्मजालघरगा',” वाप्यश्चतुर माकारास्ताएव वृत्ता' पुष्करिणयी, यदि वा पुष्कराणि विद्यन्तेयासु ता पुष्करिण्ये दीपिका फुटनुसारिणय', वापीपु पुष्करिणीपु दौधिकासु च सुप्टुनिर्वसितानि रम्याणि, बालगृहकानि येषु ते वापीपुष्करिणीदीधिकासु सुनिवेगितरम्यजालगृहका। तथा पिण्डिमा पिण्डिता मती निहारिमादूर विनिगच्छन्ती पिण्डिमनिहारिमा ता सुगन्धिसङ्गन्धिका शुभसुरभिरगयी गधा न्तरीच सकामात् मनोहर शुभसुरभिमनोहरा तां च “महया" इति प्राकृतत्वात् । द्वितीयार्थे तृतीया महतीमित्यर्थः । “गन्धपाणि" यावद्भिगन्धिपुनलैगन्धिविपयेधाणिकपजायते, तावती गन्धपुगलसहनिरुपधारात् गन्धवाणिरित्युच्यते, तान्निरन्तर मुञ्चन्त' ! तथा “सुहसेउकेउ बहुला" इति शुभा' प्रधाना सेतवीमागा ग्रालवालपाल्यो वाकेतवी ध्वना बहुलावरवो येपा ते तथा । “यणेगरहसगडजाणजुग्गगिल्लिथिल्लिसिवियपडिमोएणा" इति, रबाहिविधा' क्रीडाग्था
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमणी। मगामग्याश्च शकटानि प्रतीतानि यानानि मामान्यत' पाणि वाहनानि युग्यानि गोल्लविषय प्रसिद्वानि विहस्तममाणानि वेदिकीपभोमितानि जम्पानानि गिविका' टाकारणावादिता नम्पानविशेपा', स्यन्दमानिका' पुरुषप्रमाणजम्याविशेषा, घनकेपा रयशकटादीनामधीविसोपत्वात प्रतिमोचन वैषु त तथा । “पासादीया” इत्यादि पदचतुष्टय प्राग्मत्, “तेश तिलगा" इत्यादि पाठसिड', "नवरन्नागल माहि" न्नागाद्रुमविशेषा, "वषलवाहितिवणा" अपिट्ठमविशेषा। दमाखाञ्चलतात्वमेकशाखाकाग्पा द्रष्टव्य येहिगुमाद्वागतकशासा नतु दिग्विदिक, प्रवृत बहुगावास्ते लता इति प्रमिता । "निच्चकुमुमिताउ जावपडिरुवा" इत्यत्र यावच्छन्दकरणात नित्वमालयाउ पिच्चलवस्याउ णिच्चथवइयाउनिच्च किया निरगुग्मियाउ निमलि याउ निवजुलियाउ निच्चविणमियाउ पिच्चपणमियाउ निच्च विभत्तडिमझरिब मगधनी उनिच्च"। "कुसुमियमालय थवडयनवदयशियविमिय मुविभत्सपडिमजरिवडिसगरीर सपिडियदरियभमरमहुवरिपहकरपरिरलेत मत्तवप्पय कुसुमासवलीलमहुकरिंगण गुमगुमेतगुज देसभागाउपासाइयाउदरिसग्निज्माभिरुवाउपडिरुचाउ" इति एतच्चसमस्त प्राग्वत व्याख्येय। तस्यणमिति प्राग्वत, अशीकवरपादपस्य उपरिबनि घाटावाटी मगलकानि प्रजातानि। तद्यया, स्वस्तिक' “थीवचनदिया वते" इति नन्द्यावत ववचित् नन्दावत्तइति पाठ', तब नन्दावत्त' इति शन्सस्कार'। बदमानक शरावसपुट भद्रासन कनमीमध्ययुग्म दप्पण। एतानि चाप्टावपि मगलकानि सर्वरनमयानि, अच्छानि पाकामाटिकवदतीवस्वच्छानि प्रलक्ष्याणि श्लक्ष्णपुहुलस्कन्धनिप्पन्नानि, प्रलदनिप्पन्नपवित्लगहानि मरणानि घुटितपटवत। “घट्ठा" इनिघृष्टानीवघृष्टातितरशाणया पापाणप्रतिमानवत् । "महा" प्रति मृष्टानीवमृष्टानि सुकुमारगाणवापापाणप्रतिमेव अतएव नीरजामि स्वाभाविक रजौरहितत्वात् । निम्मलान्यागन्तुकमलाभावात् निप्पकानि कनकविकलानि हमरहितानि वा। निक्कदर काया" इति निष्ककटानि निष्कवचानि रावणानिरुपपाततिभावार्य, छायादीप्तियेगा तानि निष्ककटकायानि। मप्रभाणि स्वरूपत प्रभावन्ति समरीचानि वहिविनिर्गतकिरणजालानि अतएव सोद्यौतानि वहिव्यवस्थितवस्तुम्तीमप्रकाराकराणिपाइया इत्यादि । पदवचतुष्टयव्याख्या पूर्ववत । तस्मणमित्यादि तस्ययामिति प्राग्वत, अशोकवरपादपस्योपरिबइव कृष्णचामरध्वजा' चामराणिच ध्वजाश्च चामरध्वजा' कृप्याश्च ते चामरध्वजाश्च कृष्णचामरध्वजा। एव नीलचामरध्वजा लोहितचामरध्वजा', हारिद्रचामरध्वजा। एतेच कथम्भूता इत्याह । “छा" स्फटिभवदतिनिर्मला', पलक्ष्य' श्लक्ष्णपुहुलस्क धनिप्पन्नारुप्पपट्टा पति रूप्पी रुप्पमयोवजमयस्य रगडस्योपरिपट्टी येपा' त रुप्पपट्टा वयग्दण्डा पति वजीवजरत्नमयोदण्डी रुप्पपट्टमध्यवर्ती येषा ते वजूदगडा। तथा जलजानामिव जलजकुसुमाना पद्मादीनामिवामली गयी येषा ते जालनामलगन्धका । अतण्व सुरम्या अतिशयेन रमणीया, पासाहया इत्यादि पूर्ववत । तस्य मिति
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। माम्वत्। भागीकवरपादपम्मापरिवहतिवातिकवाविश्वात् लोकप्रमिहादेकसयाकारतिगायोनि वाणि। उपर्ययोभागेन हिसगानि विमप्यानि वा छवाति श्वामि तथा बव' पडागाइ पडागा इति पताकाम्या लोकप्रमिताभ्योतिगायिन्य पताका पतासात पताका वन्तिविव छवातिझवादिपु, घण्टा युगन्नानि सामग्युगलानि तथा तब नवप्रदेश उत्पलहस्तका उत्पलाय जलजकुसुममवातविशेषा, एव पनइस्तका कुमुदहस्तका ननिनइम्तका' सुभगहस्तका सौगन्धिकहस्तका' पुण्डरीकइस्तका महापुण्डरीकहस्तका शतपतहस्तका' महसपबहस्का उत्पलगर्दभम्। पद्म मुयविकागिपडाज कुमुदीरव नलितमीपद्रक पद्म सुभग पनविप'। सौगन्धिक बल्हार पुगउरीक श्वेताम्बुज तदेवातिविगाल महापगडरीक मतपत्र सहसपने पवसझ्याविशेषा'। पश्चिी पाविशेषी एतच छवातिकवादव' सर्वपि सर्वरत्न ममा सव्वात्मनारत्नमया। "अच्छासमहा" इत्यादि विशेषग्यजातपूववत् । तस्सम्यमित्यादि तस्य मिति प्राग्वत्। यगोकवरपादपस्याधस्तात् एत्यणमिति अगीकवरपादपस्याधम्तात प्रत्ययामिति पगोकवरपादपस्ययदधोऽवयामिति पूर्ववत्, एकोमहान् पृथ्वीशिनायक प्रचप्त , कय भूतडत्याह, “इसिवन्धीसमल्लीणे" इत्यादि इहस्कन्ध मधुमित्युच्यते, तम्यागोकवर पादपस्य यत् दूपत् मनाक सम्यग्लीन स्तटासन्नत्यर्थ । “विश्वाभायाममुप्पमाणे" इति विवस्त्रम्भेनायामिन धीभनमोचित्यानतितिप्रमाण यस्य स विष्कम्भायाममुग्रमाग' । कृप्या काणावमव निरूपयति “अजणगणकुवलयहनहरकोसेज्झमरिस” अन्जनको वनम्पति विशेष , धनीमध . कुवनय नीलोत्पल इलधरकीगेय बलदेववस्वन्तै मदृश समानवण' । “अागासकेसकज्जकक्कयय
इन्दनीलप्रयसिकुसुमप्पगामे" आकाश धूनीमेधादिविरहित केभा गिरसिजा कज्जल प्रतीत कतनन्द्रनीलीमणिविपी, ऽतसीकुसुम प्रसिद्धर्मपामेज प्रकाशी दीप्तियस्य स तथा भिगजभाभयनीलगुलियगवलादरंगे' इति भृयाश्च तुरेन्ट्रि पक्षिविशेषी जनसीवीराजन तस्य भणेन विक्रित्याभेर छटोननभलाभेदारिष्टको रत्नविशेपो नीलगुटिका प्रतीता । गवल माहिरगृधान्तभ्योपि कृप्यत्वेनातिरकी यस्य स तथा। “भमरनिकुम वभूये' इत्यव भूतशब्दोऽयम्यवाची यथा घटादग' मुरलोकभूत' मुरलोकोपमदत्यये,म्मतीयमयी, भमरनिकुसम्बोपमा, “जग्नू फलयसग्णकुमुमबन्धणीलुप्यलपत्तनिकरमरगय यासासगनयग्यकीयामिवत्ते”। जम्बूफलानि प्रतीतानि अमनकुसमबन्धन असनपुप्पवृन्त नीलोत्पलपुप्पपनिकगेमरकतमगि प्रतीत । आमासकीदीव झाभिधानोवृक्षो नयनबीकानेवमध्यतारा' । प्रमि पड गतेपामिवरगम्यमतथा, स्निग्धानरूची घनोनिविडीनतुकीप्टकद्वमध्यशुपेर । “अदभुमिर” इनिशन्नदपशुविरहित । "मवगपाहरूबदरिमणिझ" इति रूपकाना यानि तव प्रतिरूपाणि सक्रान्नानि प्रतिनिन्दारितदर्शनीयी,रूपक प्रतिरूपदर्शनीयों, यादर्गत नीचमी पादशीदप्पणस्तस्यतलन्तेन ममलयीपमायस्य पादशतलीपम । सुष्टुमनामिरनयतीति सुरम्य' कृत् बाहुन्नमितिवचनाकर्तरियप्रत्यय । “मीहासागसगिठए" इति
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
4
१२
रायपणी ।
उवत्तिवगामेण । मेउराया धारिणी देवी सामी समासदृश् परिसानिग्गया" राजा' जावपच्छवास ।
सिहासनस्यैव सस्थित संस्थान यस्य स सिहासनसस्थित । श्रतएव सुरूप शोभन रूपमाकारी यस्य स सुरूप | इतश्च सुरूपीयत श्राह । “मुत्ताजालनपूयन्तकम्मे” मुक्ताफलसमूहाः चितानि अन्तकर्मसु मान्तप्रदेशेषु यस्य स मुक्ताजालखचितान्तकर्मा । "आइयगस्यब्वर नवनीयतूलफासे" अजिनक चम्ममय वस्त्र रूत प्रतीतम्बूरी वनस्पतिविशेषो, नवनीत खचणा तूलमर्कतूल तेषामिव कोमलतयास्पशयस्य स याजिनकरुतवूरनवनीततूलस्पर्श । “सव्वरयेणामये " इत्यादि विशेषणकन्दवक प्राग्वत् ॥ छ ॥ (परावाधारिणोदेवी नावममोसरणसम्मत्तमिति) तम्या मामलकल्पाया नगर्याश्वेतीनामराजा, तस्य समस्तान्त पुरमधानाभार्या सकलगुणधारगा डारिणी नामदेवी । “जावसमोसरणसम्मत्त" मिति यावच्छब्दकारणात् राजवर्णकी, देवीवक समवसरणाज्ञ्वीपपातिकगमानुसारेण तावद्दक्तव्य यावत्समवसरण समाप्त, तथैव "तत्था आमलकल्पापनयरीएसेपणामरायाहोत्या । महयाहिमवन्त मलयमन्दरमहिन्दसारे अत्तन्तविसुद्वाराय कुलवसप्पभूप निरन्तर रायलक्स्त्राविराइयमामध्यीन बहुजया बहुमागा पूइए सत्वगुवासमि are मुद्र पुद्दाभिसित माउपिउनाए दयपत्त सीमष्करे सीमन्धरे खेमष्करे खेमन्धरे मणुस्सि दे जणवयपाले जणवयपुरोहिए सेडकरे नरपवरे पुरीसवरे पुरिससीई पुरिसवाग्ये पुरिसभासिवसे पुरिसवरपीयडरी पुरिसवरगन्धहत्थी श्रट्टेदित्तेचित्तं विछिन्नविपुलभवनसयाजाणवा हाइत्ते धनत्र हुजयरूवरजए आभोगपश्रगसपत्ते विविड्डियपउरभत्तपाणा वहुदासीदासगोमहिसगवेलगप्पभूए पडिपुन्नजन्तकीसकोट्ठागाराउहघरे चलवदुव्वलएयमित उदयकण्टय म्मलियकपटयम् सडियकण्टय अप्पडिकष्टय उदयसत्तु नियमत्तु मलियसत्तु निज्जियसत्तु परायियसत्तु बवगय डुभिक्खदीसमारि भयविमुक्क प्रेमसियम्मुभिक्ख पसन्तडित्वडमर रज्झम्पसासेमाणेविहरड araण सेयरसरत्नीधारिणीनासदेवी होत्या, सुकुमालपाणिपाया बहीणपुण्यपञ्चन्दियसरीरा वग्ग्रकजाणिकड देपावायोग्यक ते आमुमालवनमाहि अशोकचचकद्र तेह अशोकवृचहे विप्र थवीसिला पवचछद्र वनशोकवृचचेत्यप्रथिवी सिलापहवक्तव्यतावक वाईसुवजिहा परिजाणिव स्वेत नाम राजा धारणीनामदेवीपट्टराणी स्वामी भगवत श्रीमहावीर समोसखा परिपदीवा दिवानीकली स्वेतराजापणिवादिवाचावऊ यावत्सनि कोचिकनीपरिसेवाकरछद्र राजवर्णकराणीवर्णक
( पाठान्तराणि ) १ । उववातियगामेण । २। समोन नामसदो, जाव समोरण सम्मत्तम् । 41 व पच्छवास, जावपच्छ्वासति ।
राया ।
3
सेराया, तेथासयोराय, मेराया । ४ । परिसानिग्ाया, परिवाणियया ।
३। सभी ५। राजा,
-
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपतेी ।
लक्खञ्जगुशोववेया मागुम्मागपभागपडिपुन्नसुज्ञाय सत्वगमुन्दर ब्गी सिसिसोमागारक मित्रा कवलपरिमियप सत्यतिवलियमन्भा कुण्डलुल्लिहियपीणगगडलेहा कोमुद्द fararaausपुन्नसामाज्या सियारागारचावैसा आare sta afte चिट्ठिय विलासललियसलाननिउपजुत्तोवयारकुसना सुन्दरथगजघन वयणकरचरणायालायणविलास कलिया एयरत्नान गुरता विस्तार सहकरिसे रसरूनगन्धे पज्यविहेमागुम्स एकाम भीगे पञ्चगुभवमाणारिहर" । एप राजदेवी वर्गाकोऽस्य व्यास्या । "महाहिमवन्तेति" Heart tear वेवत्योसरत सीमाकारी घर पर्वती मलय पर्वतविशेष मुमतीतो मन्दरोमेरुमहेन्द्र शक्रादिको देवराजस्तत्सार प्रधानीमहाहिमवन्महामलयमन्दर महेन्द्रसार । तथा श्रत्यन्नविशुद्ध राजकुवं प्रसूतोऽत्यन्नविशुद्धराजकुलवशप्रसूत । तथा "निरन्तर राय लक्ग्वणविरादूयद्यामध” इति निरन्तरमपलचणव्यवधानाभाव ेन राजलक्षणे राज्यमूच केले चणेविराजितानि, यशामध्यानि चाप्रत्यङ्गानि यस्य स निरन्तरराजलक्षणविराजिताद्यामध्ा । तथा बहुभिज नैर्बहुमानेनान्तरा प्रीत्या पूजितो बहुमानपुनित कामादित्वाह, "सत्वगुणसमि" सबै समृद्ध स्फीत सर्वगुणसमृद्धस्ततो बहुजनवच्हुमान पूजितीगुणवत्प्राय सर्वेपामपि वहुमानसम्भात् । तथा 'खत्तिए" इति चतस्यापत्य क्षत्रिय चवादिय इति इयप्रत्यय, अनेन नवमाष्टमनिस्वतराजकुलवगमसुतीपि न हीनजातीय किन्तूत्तमजातीय इत्यावेदित । तथा मुदित सर्वकाल पवान् प्रत्यनीकाराजकृतीपद्रवासम्भवात तदसम्भजश्च प्रत्यनीकानामेवाभावात्तयाचा, "मुद्दाभिसित्तैमाय " सर्व रपि प्रत्यन्तराजे प्रतापमसहमानैनान्यधारमा कष्णतिरिति परिभाव्य मूडभिमस्तकर भिपिरु पूजितो मुद्दाभिषिक स्तथा मातृपितृभ्या सुजातो मातृपितृसुजाता । अनेन समस्तगभाधानप्रभृति सम्भविदीपविकलइत्यावेरित' । तथा दयाप्राप्त स्वभावतः शुद्धजीवद्रव्यत्वात्तथा सेवामागताना पूव्यापूव नृपाणा सीमा मचादा करोति, यथाएव वर्त्तितव्यमेवन्नति सीमष्कर । तथा पूर्वपुरुषपरम्परायाता स्वदेशे प्रवर्त्तमाना सीमो मयादा धारयति पालयति नतु विलम्पतीति सीमन्धर । अतएव मनुष्येन्द्र तथा जनपदस्य मितवजनयदपिता, कथ पितेव त्यत श्राह । जनपदपाल जनपद पालवतीति जनपदपाल, स्तती जनपदस्य पितेव तथा जनपदस्य शान्तिकारितया पुरोहितद्रव जनपदपुरोहित, तथा सेतुर्मास्त करोतीति सेलुकरो मागदशक इति भाव' । केतुश्चिन्ताकरोतीति केतुकरोऽङ्ग, तसविधान ककारीति भाव । तथा नरेषु मनुष्येषु मध्ये प्रवरो नरमवर सच सामान्यमनुष्यापेक्षणयापि स्यादतच्चाह । "पुरिसवरे" पुरुषेषु पुरुषाभिमानिषु मध्ये वर प्रधानम् उत्तमपीरुपीतत्वादिति पुरुपवर । ar पुरुपसिहामतिमलनतथा पुरुपसिह, स्तथा पुरुषेषु व्याघ्रद्रव सूरतया पुरुषव्याघ्र | पुरुष आशीविपद्रव दीपविनागनसीतया पुरुषाशीविष । पुरुषोवर पुण्डरीकमिवोत्तम तया सुनसरीपरभूपकत्वात् पुरुपवरपुण्डरीक' | पुरुषोवरगन्धहस्तीचपरानसहमानात् प्रतीति
घ
१३
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४
रायपसेगी। पुरुषवरगन्धहस्ती ततो भवति, पुरुषवरस्तथा आद्य' समृद्दीदीप्त शरीरत्वचादेदीप्यमानावात् हप्तीवादप्तारिमानमर्दनशीलत्वादतएव वित्तीजगत्प्रतीती यदुक्तमाद्य इति तदेव सविस्तरमुपभयतिच्छिण्णत्यादि। विस्तीर्णानि विस्तारवन्ति विपुलानि प्रभूतानि भवनानि गृहाणि गयनानि पासनानि च प्रतीतानि यानानि रथादीनि बाहनानि अवादीनि एतैराकीर्णाच्याप्तीयुक्ती विस्तीर्णविगुलभवनगयनासनयानवाहनाकीण' । तथा बहुधन बहुजातरूप सुवर्णरजत च रूपे याय स बहुधनबहुजातरूपरजत। तथा भावोगप्रयोगसयुक आवाहन विसर्जन कुशल । तथा विछदित तथाविध तथाविधविशिष्टोपकारकारितया विमृष्टमुकुरुटिकादिपु प्रचुर भकपान यरिमन् । राज्यमनुगासति सविकतिप्रचुरभक्तपान , अनेन पुण्याधिकतया तस्मिन् राज्यमनुशासति दुभिक्षमभूदिति कथ, तथा बहूना दासीना दासाना गवा' बलीवाना महिषाणा गवा रवीगवानो एडझाना च प्रभु बहुदासीदासगीमहिपगवेलक प्रभु, स्तन' स्वार्थिकक प्रत्यय विधानात्मभुक । तथा प्रतिपूणानि भूतानि यन्त्रकोगकोप्टागाराणि यन्तगृहाणि कोयगुहागि भायडागाराणि कोरटगृहाणि धान्याना कोप्टागाराणि गृहाणीति भाव' । आयुधगृहाणि च यस्य स प्रतिपूर्णय नकोशकीटा. गारायुधगृह'। तघाबल शारीरिक मानसिक च यस्याम्ति स बलवान । दुर्वलप्रत्यवमिती दुर्वलग्नामकारणवत्सन इति भावः । एव भूत' सन् राज्य प्रशासन विहरत्य व तिष्ट ते इति योग । कथ भूत राज्यमित्याहं, अपहतकण्टक इर्दशीपद्रवकारिणश्चारटा कण्टकाइव कपटकारते रवहता अवकासानासीदनेन स्थगिता यस्मिन तत अपहत कपटक, तथा मलिनाउपद्रव कुनागा मान स्तानिमापादिता कण्टका यत्र तत्स मलिनकपटक । तथा उद्धता स्वदेश त्याग नेन जीवितत्याजनेन वा कण्टका यव तत उद्धृतकपटक । तथा नविद्यते प्रतिमल्ल कण्टको यत्र तद प्रतिक्पटका तथा “उहर सत्तु" इति प्रत्यनीकाराजान शववाते अपहता स्वावकाशमलभमानीकृता यब तत् पपस्तमवुहतानिहतारणाखाणे पतिता शववी यब तन्निहतशः । तथा मलितास्तगत मैय वामापादानतोमानंम्लानिमापादिता शववो बन तत् मलितशतु । तथा वात्वविना न विदेश. विनाशेन जीवितनागनेन वा उडता शनी यस तत उडत शत्। एतदेव विशेषणहयेन व्याचप्टे निजितनुपराजितगत् । तथा व्यपगत दुभिन दोषमारिश्च यस तत्' व्यपगत दुभिक्षदीपमारि। तथा भवन स्वदेशोत्धेन परचक्राकृतेन वा विमुक्तम्। अतएव निरुपद्रव गिक शान्त मुभिक्ष शोभना शुभाभिना दर्शिनिनाव यत तथा सुभिक्षम्। तथा प्रशातानि डिाबानि विघ्नाडमराणि राजकुमारादिकृतवि,रा यत्र तत प्रशााडावडामरम। देवी वर्ग के "मुकुमालपाणिपाया" इति सुकुमारी पाणीपादौ च यस्था सा सुकुमारपाणिपादा। तथा अहीनानि चन्यूनानि स्वरूपत' प्रतिमानि लजपत पञ्चापीट्रियागि यग्मिन् तत्तथाविध शरीर याया मा होनप्रतिपुर्णपञ्चेन्द्रिनगरीग। तया लक्षणानि तिकचक्रादीनि व्यन्जनानि मपतिलकादीनि गुणा सौभाग्यादयतरूपता लक्षणव्यज्ञाशोपपता। “उपअपत" इति शब्द वय याने
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
गजपणी ।
तेरा काले तेण समयेण ।
१५
पृषोदरादय इत्यसकारलोपे उपपेता इति द्रष्टव्यम् । “माणुम्मागपमा पडिपुन्नसुजात सव्वष्ण सुन्दरी" इति तवमान जलद्रीयप्रमाणता कथमिति चेत् उच्यत, जलस्थाति भृते कुगडे पुरुष स्त्रिया वा निवेशिताया यज्जलन्निस्सरतितद्यदिद्रोणप्रमाण भवति तदा स पुरुष स्त्रीवा मानप्राप्ता धच्यते, तथा उन्मान श्रई भारममागता सा चैव तुलायामारोपित पुरुष स्वीवायभार तुलति तदा स उन्मानप्राप्ताभिधीयते । प्रमाणस्वागुलेनाष्टोत्तरशतीवृयिता ततीमानीन्मानममा प्रतिपूर्णान्यनूनामुजातानि जन्मदी परहितानि सव्वाणि यानि पिर प्रभृतीनि यानि ते सुन्दरागीमानीन्मानप्रमा प्रतिपूर्णमुजातसवीगसुन्दरी । तथा शशिवत्सीमाकारमरौद्रकार कान्त कमनीय प्रिय दुग्रामानन्दोत्पादक दर्शन रूप यस्या सा गरिसीमाकारकान्तप्रियदर्शना, अतएव सुरूपा, तथा करतलपरिमिती मुष्टिग्राद्य प्रशस्तलक्षणोपेत विवलिको वलिवयोपेतो रेस्रावयोपेती वलिकोवलवा न्मध्यीमध्यभागी वस्या सा करतलपरिमितप्रशस्तम्बिवलीकवलिकमध्या । तथा कुण्डलाभ्यामुल्लिखिता स्पृष्टा गण्डलेखा कपोलविरचितमृगमदादिरेखा यस्या सा कुण्डलील्लेखितगण्डलेख । “कोमुहरयग्गिंग रविमलपडिपुन्नसीमवयया" की मुटीकार्त्ति की पोर्णमासी तरया रजनीकरचन्द्रात विमल निर्भनं प्रतिपूर्ण मन्यूनातिरिक्तमान सोममरीद्राकार वदन यस्या सा तथा । शृष्णाारस्य रसविशेपस्यागारमिवागार अथवा गृष्गारीमण्डन भूप पाटीपरतत्प्रधान आकार आकृतिर्यस्या' मा तथा । तथाचारुवेगो नेपथ्योयस्या' सा तथा तत कर्मधारय शृङगारागार चारुवेगा । तथा खाता ये गतमितभणितचेष्टितविलासा यश्च निपुगोयुक्तश्च जनपरजनान् प्रत्युपचारस्तेषु कुगला मधतगतइसितभणितचेष्टितविलासललितसलापनिपुणयुक्रोपचारकुशला, तव सधात नासयात यातना गृहस्यैवान्तर्गमन नतु बरि स्वेच्छाचारितया । सगत हमित यत् कपीलविकाशमात्र सूचितनत्वदृट्टामादिहसित । “कपोलकहिय” मिति वचनात् सगत भूपित यत्समागते प्रयोजने मर्मभणित परिहारेण विवचितार्थमात्प्रतिपादनसंगतचेष्टित यत्, कुचजघनाद्यवयवाशदनपरतयोपवेशनगयनीत्यानादि सस्तो विलास स्वकुलौचित्येन शृष्णारादिकरणं, तथा सुन्दर स्तनजवनवदन करचरणनयनलावण्यविलासे कलिता । धव विलास स्थानासनगमनादिरूपरचेष्टाविशेष । उक्तञ्च । स्यानासनगमनाना हस्त भूनेव कर्मणाचैव पद्यते विशेष ग्लिप्टोसी विलास स्वात । अन्येला विचासी नवजोविकार स्तथाचीत
सुखविकारस्थान भावविचत्तममुत्र विलासी नेवजाज्ञेयी विश्मीभू समुद्र' । नया कालेगा तेथे ममय) सनो भगवम्मदावीरे जावचीत्तीमे बुद्धाययातिकेस सम्पमतीस सच्ववयाति मयत सामगण चक्जेण श्रागास गणगण्य छतंय यागासगवाहि संयवरचामराहि जेनी अवसतिचामलकप्पाइपधारीय
कालीचयाचाराने उ
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसपी। भागासफानिह मरण स पायपीठेश सीहासणेण पुरती धासभएण पगडिझमाग्रेञ्च उपसहि समशसाहस्सीहि छत्तीसाए अभियासाहसीहि सडिसम्परिबुडे पुत्राणुपुलिञ्च रमाणे गामागु गाम दुइझमानेमुड मुहेण शहरमाणे जेशवयामलवारपानवरी नेणेवअम्बसालवणेचेइए जेय व वडे जेणेव यतीरावरपाववे येणेव पुढविसिलापट्टए संगणेव उवागच्छद २ आहापडिरूव उगृह उगिराइ इउगिरिहत्ता असोगवस्पायवस्स शाह पुटविसिलापहामिपुरस्थाभिमुहे सम्पलिय कनिसान मजमे तवसा अप्पाशभावमागविहरदू'। इद सुगमनवर "जावचोचीसाए' इत्ययावत्करणात "पार कतित्थगर" इत्यादिक समस्तीपि अपपातिक गन्थप्रसिद्धी नगवर्णकोवाच्या, सवातिगरीयानिति न लिख्यते केवल गोषपातिक्षगन्यादिवमेवः। चीत्तीसाएजुड़वयणातिसेससम्पत्ते इति चतुग्विशदुहाना भगवतामहता वचनपमुखा' सर्वग्वभाषानुगत वचन। धम्माववोधकरमित्यादिना उक्तस्वरूपा ये अतिशेषा तिगया स्तान प्राश्चतुस्विगटबुडवचनातिशेपम्योपादानमत्यन्तोपवारितया प्राधान्यख्यापनाथ मन्यथादेवेमत्यादयम्तेपव्यात, तघाच देहविमलसुगन्ध आमयपासेयवभिाव अरवन्। महिर गोखोराभनिव्वीसपडरम्मस” मित्यादि, 'पणतीसाएमत्ववययातिर्सससपत्ते" पञ्चवि शर ये सत्य वचनस्यातिशेपा अतिशवारतात मरणाप्त पञ्चति शासत्यवचनातिशेष सम्प्रात, ते चामीसत्यवचनानिशेया', सस्कारवत्व १, टात्तत्व २, उपचारोपितलब ३, गम्भीर शनत्व ४, अनुमादित्व ५, दक्षिणत्व , उपनीतरागत्व ७, मत्यर्थीव ८, यध्याहतपूर्वापराव ८, गिदत्व १०, असन्दिग्धत्व ११, अयहतान्यो त्तरत्व १२, हृदयगाहित्य १३, दंगकालाव्यतीतत्व १४, तत्वानुरूपख १५, अप्रकीमाप्रमृतत्व १६, अन्योन्यप्रगृहीतब १७, अभिजातत्व १८, अतिस्निग्धमधुरव १८, अपरमर्मबंधितत्व २०, अर्थधमाभ्यासानपेतत्व २१, उदारव २२, परनिनामीत्की वनमुक्ताव २३, उपगतश्लाघव २४, अनपनीतत्व २५, उत्पादितीविच्छिन्नकौतूहलत्वम २६, रहतत्व २७, अनतिविलम्बित्व २८, विभुमविक्षेपकिलिकिञ्चितादिवियुकत्व २८, अनेकजातिसथया. हिचिवत्व ३०, हितविशेवरव ३१, साकारत्व ३२, सत्वपरिगृहीतत्व ३३, अपरिखेदितत्व ३४, अव्यवदितत्व ३५, “चिति" तन सस्कारवव सस्कृतादिलक्षणयुतत्व , उदात्तत्व उर्वत्तिता, उपचारोपेतत्वमगाभ्यता, गम्भीरशब्दाव मेघस्यैव, अनुनादिता प्रतिरवोपेतत्व , दक्षिणाव सरलता, उपनीतरागग्य उत्पादित श्रोतृजनस्वविषय बहुमानता, एते सप्तभन्दपेक्षा अतिशया यत ऊईन्यायया । तब महाल परिपुष्टाथाभिधायिता, अन्याहतपौवापर्यंत पूर्वापरवाक्याविरोध, गिटाव वा भिष्टत्वमूचनात, असन्दिग्धत्व परिस्फुटार्थप्रतिपादानात, पहतान्योत्तरत्व पर दूपणाविषयता इदयगाहिल टुगमस्याप्यर्थस्य पर हत्यप्रवेगकरण, देशकालाव्यतीतत्व प्रस्ता वोचिता, तत्वानुरूपद विवक्षितवस्तुस्वरूपानुसारिता, अप्रकीर्गप्रस्ताव साबधाधिकारपरिमिनता, बन्यो यमगृहीततत्व पदाना वाक्याना वा परस्पर सापेक्षता, अभिजातत्व यथाविधि तायाभिधानगीलता, अतिस्निग्धमपुरत्व बुभुक्षितस्य धृतगुडादिवत्परमसुखकारिता, अपरमर्म
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
¿
रायपणी ।
धित्व परममानुद्धहनशीलता, अर्धधम्माभ्यासानमेतत्व अथधम्मं प्रतिवडता उदारत्वमतिशिष्टगु फगुपयुक्तता अन्यस्वार्थप्रतिपादकता वा, परनिन्दात्मोत्पविप्रमुक्तत्व प्रतीत, उपगतश्लाघत्व उक्तगुणयोगत प्राप्तश्लाघता, चनपनीतत्व कारकालावचन लिगादिव्यत्यय रूपवचनदोषा पेतवा, उत्पादितोविकिन्नकोतूहलत्व श्रोतॄणा स्नविपयैउत्पादित जनितमविकिन्न कौतूहल तत्वमनति कौतुक येन तत्तया तद्वावस्तत्व श्रीतृपुंस्तविषयादद्भुतविम्मयकारितेतिभा, विनम्र मनीत विभुमविचेपकिलिकिञ्चितादिवियुकत्वमिति विभुमीवक भान्तिमनस्कता विक्षेपोवळ देवाभिधेयार्थ प्रत्यनामकता किलिकिञ्चित रापभयाभिलापादिभावाना युगपदमकृत् अनेकजाति आदिशब्दात्मदीपान्तरपरिग्रह तैविमुक्त यत्रतया तद्भावस्तत्यम्,
करणस,
साचित्व सर्वभापानुव्यापित चिवरूपता । हितविशेषत्व पुरुपवचनापेचया त्रिष्युत्पादितमतिविशेषता, साकारत्व विभिन्नपदवाक्यता, सत्वपरिगृहीतत्वमोजस्विता, अपरिखेदित्व मनायासमम्भवता श्रत्यवदित्व विवचिताथ सम्यक् सिद्दियावदविविच्छिन्नवचन प्रममेयतेति । "आगासकालि नामान्नि आकागस्फटिक यदाकाशवत् अतिस्वतस्फटिक तन्मयेन। “धम्मब्मएयन्ति” धर्मचक्रवर्त्तित्वमूचकेन केतुना महेन्द्रध्वजेनेत्यर्थ । तथा "पुव्वाणु पुच्चिरमा" इति पूर्वानुपूव्याक्रमेणेत्यथ । चरन् सञ्चग्न् एतदेवाह, "गामा, गाम टूइज्ममाये" इति ग्रामश्चानुग्रामश्च विवचितग्रामानन्तरग्रामी ग्रामानुग्राम त द्रवन् गच्छन् एकस्मात् चनन्तर गुमिमनुलध्धयन् । अनेनाप्रतिवsविहारितास्यापिता तत्राप्यत्सुक्याभावमाह । ‘मुहमुहेा विहरमाग" सुख सुखेन प्राग्येदाभावेन सयमाबाधाभावेन च विहारेण वा ग्रामारिषु विहरन् प्रवितिष्ठमानो “जेणेवति" प्राकृतत्वा त्सप्तम्यर्थं तृतीया, यस्मिनैव देशे आमल कल्पानगरी, यस्मिन्नं च प्रदेशे वनपण्डी, यस्मिन्नेव देशेमोऽनन्तरोक्तस्वरूप शिलापट्टक, “तयामेवेति तस्मिन्नेव उपागच्छति । उपागत्य च यथा प्रतिरूप यथोचित मुनिजनस्याव गुदमावास अनुनापनापूर्वकमवगृह्णाति श्रवग्रहश्वाशीकवरपादपस्याध पृथिवीशिलापट्ट के पूर्वाभिमुख तीथकृती हि भगवन्त सदा ममवसरणे पृथिवी शिलापट्टके वा देशनाये पृत्वाभिमुखा वतिष्ठते, मपय कनिपयख मयमेन तपसा चात्मान भावयन् विहरति चारते, तत पर्पनिमम्मी" वाच्य' सा चैव, “तएग ग्रामलकप्पाए नयीए सिघाडगतिय च उक्कञ्चच्चरच डम्मुह महापपदे बहुजणी चन्नमन्नम्मएवनाडक्छ। एव भासद् एव परुवेड एवं पत्त एव खलु देवागुपिया मम भगवम्महावीरे जाव चागासगए कत्र्त्तेय नावमज्जमेण नवसा अध्याय भावे माहिर । त महाफल मनु देवागुप्पियाण ताहारुवाण अरहन्ताय नामगोयविभवद्यथा एकिमभापुरा अभिगमय वन्दण नर्म नवपडिपुण्त्रभुवासगवाए त सय खनु एगमविभावरियम धम्मियस्म सुवयवम्म सवगवाए किमका पविडला अस्स गहण याए त गच्छामीण देवागुप्रिया समय भTवम्महावीर बन्यामी यमसामीसक्कारमसम्माणमोक
ड
#
"
૨૭
+
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। सूरियाभेदेवे, सोहम्मेकप्पे सूरियाभविमाणे सभाए सुहम्माए सूरिवभसि? सीहासणसि, चउहि सामाणिय साहसीहिर
चउहि अग्गमहिसीहिः सपरिवाराहि तेहि पुरिसाहि ४ ल्लाण माल देवयञ्चेद्रयम्। यजुवासेमी इय त दूह भाव परभावय हियाए सुहाए आणुगामियत्ताए भविम्सद तरण आमलकल्पाएनयरीए" बहवे उग्राभोगाइत्यादीपपातिकगुन्योत सर्वमवसातव्य यावत्समस्तापिराजमभूतिका परिपत् पर्युपासीना अवतिष्ठते ॥छ । "तेण कालण" मित्यादिने इति प्राकृतशैलीवशाचस्मिन्निति द्रष्टव्यम। यस्मिन् काले भगवान् वईमानस्वामीसानादिहरति तस्मिन्काले "तण समएणन्ति तस्मिन् समये यस्मिन्नवसरेभगवानाममालवने चैत्ये देशना कृत्वोयरतस्तस्मिन्नवसरे इति भावः। सूयाभोनाम्नादेवी नामशब्दोघ व्ययरूयोप्यस्ति ततो विभकिलोप । ततो सोधर्मसोधम्माल्येकल्पे यत् मूर्वाभ मूयाभनामक विमान तस्मिन् या सभा तब यत् मूयाभाभिधान सिहासन नवोपविष्ट' सन्नितिगम्यते। (चउ हिसामाणियसाहस्सीहि) इति समाना ति विभवादीभवा सामानिका अध्यात्मादित्वादिकगुमानाधिपति सूयाभव देवसदृसद्य विविभवादिका देवाइत्यर्थः। ते च मातृपितृगुरूपाध्याय महत्तरवत। सूयाभदेवस्य पूजनीया' केवल विमानाधिपतित्वहीना दूति मयाभ देव स्वामिन प्रतिपन्ना, वेषा सहस्राणि समानिकसहस्राणि ते प्रचतुर्भि प्राकृतत्वाच मृब सकारस्य दीर्घत्व स्त्रीत्वम। चतसृभिरगुमहिपीभि दूह कृताभिषेकादेवी महिपीत्युच्यते, सा च स्वपरिवारभूताना सवापामपि देवीनामगृत्यगा अगाश्चता महिण्यश्च अगमहिप्यस्ताभिश्चतमृभि । कथ भूताभिरित्याह । सपरिवाराभि परिवारासहवासान्ता सपरिवारास्ताभि परिवारश्चकैकस्या देव्या । सहस देवीना तथा तिसृभि पनि । तिम्रोहिविमानाधिपते सर्वस्यापि पर्पदस्तद्यथा अभ्यन्तर मध्यावाघाच, तन या वयस्य मण्डलीस्थानीया परममिवसहतिसरशी सा अभ्यन्तर प्रपत्, तया सहापयालोचित स्वल्पमपिप्रयोजन न विदधाति अभ्यन्तरपदासहपर्यालीचित, मध्यमवाच सह दृढीकृत करणायैवनिरूप्यते यथेट क्रियतामिति साबाह्या। तथा (सत्तहि अणिएहि) इति अनेकानि सैन्यानि तानिचसप्त तद्यथा हयानीक गजानीक रथानीक पदाव्यनीक चूप भानीक गन्धवानीक नाटानीक तवाद्यानि पञ्चानीकानि सगामायकल्पन्त गन्धर्वनाटगानीकतूप सूयाभनामदेव सोधमाकल्पनविषद एतलपहिलदेवलोकिसूयाभविमाननइविपर सभासी धमानविपद सूयाभनामद सिहासननविषई च्यार सामानिक सहसनसायद च्यार अग महिधीपट्टराणीमाथइ तेअगमहिपीपरिवारसहितकरी बणिपरिपदा' अभ्यतरपरिषदासहित
१। मूरियाभनि, नूरियाभस। २। साहसीहि, साहसीहि । ३। नग्गमहिमीहि , असमहिसोहि। है। सपरिवाराहि तहि पुरिमाहि, सपरिवाराहि परिसादि ।
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसेगी। सत्तहि अणियाहिवईहि सोलसहि आयरक्खदेव साहस्सीण २ अन्नहियर बहुहि सूरियाभ विमाण वासीण ४ वेमाणीएहि देव देवीहियः सद्धि सपरिखुड़े महयाहव नट्टगीयवाईयः ततीतल
भीगाय ते सप्तभिरनीकै अनीकानिस्वस्वाधिपतिव्यतिरेकेण न सम्यक् प्रयोजने समापतिते सत्युप* कल्पन्ते तत सप्तानीकाधिपतयोपितस्य वैदितस्य वेदितव्याः । तथाचाह, (मत्तष्टि ग्रणियाहिवरहि) पोडगभिरात्मरचदेवसहमेरिति विमानाधिपते मुयाभस्य देवस्यात्मान रक्षयन्तीत्यात्मरक्षा, कर्मणोणित्यण् प्रत्यवः। तेच शिरस्वाणकल्पा यथाहि गिरस्त्राण शिरस्वाविप्राणरक्षक भवति तथालेप्यात्मरक्षका गृहीतधनुर्दण्डादिप्रहरणा समन्तत सप्तानीकाधिपतेरगुतश्चावस्थायिनोविमानाधिपते सूर्याभस्वदेवस्य प्राणरक्षका) देवानामपायाभावात् तेपा तथागृहणपुरम्सरमवस्थान निरर्थकमिति, "वेत्तरण" स्थितिमानपरिपालन हेतुत्वात् प्रीतिप्रकर्षहेतुत्वाच्च, तथाहि ते समन्तत सवासुदिक्षुगृहीताहरणा अईस्थिता अवविष्टमाना स्वनायकशीररक्षणपरायणा', स्वनायकैकनिपरणदृष्टय' परेपामसहमानानां चोभमुत्पादयन्ती जनयन्ति, स्वनायकस्य पराप्रीतिमिति एतेच नियतमख्याका', मूर्याभस्य देवस्यपरिवारभूता देवा उकाये तु तस्मिन् मूबाभरिमानपौरजनपदस्थानीया येत्वाभियोग्यादासकल्पा स्तेऽतिभूयास' प्रास्थानमएडल्यामपि चानियतसस्याका इति तेषा सामान्यत उपादानमाह । (पन्नेहि बहुहियसूरियाभविमाणवासीहि देवीहि देवीहिय सहि सपरिडे) एते सामानिकप्रभृतिमि साई सपरिवृतसम्यक् नायकैकचित्ताराधनपरतया परि वृत। (महयाइये) त्यादि, महतारवणेतियोग', अहय इति आख्यानकातिवद्वानीतिवृद्धा', अथवा घहतानि अव्याहतानि अक्षतानि इति भाव । नाटयगीतवादितानिच तन्वी वीणा तलाहस्तताला ताम' कसिका बुटितानि शेपत्याणि तथाघनोधनसदृशीध्वनि साधम्यात्, योमृदंगोमईल' पटना सातपरिषदासहित सातकटकनाधणीसाधतेकेहागधर्व नाटिकर हाधीश्घोडारिय५ महितपदातिर रपभ७ सीलदसद यात्मरक्षक देवतासहस्रसायद अनेरइयाइ घणद मूयाभ विमान वासीई विमानसबधी देवदू देवीद साथ परवडाउथकउ मोटसब्द निर तरनाटिक गीत बनाडा वीणा हाथोडा कासी बीजाधणावाजिन्न मेघसन्दसरीया मादल डाहपुरुपद् वजाडीजवाजिव तेहनदूसब्दैकरीसहित प्रधान भोगविवायोग्यजेह भोगपद्रियनाविपयप्रतभीगवतुथकु विचरकर
१। सतहि अगियादि वदि , सतदि अयि रहि सत्तहि अणियादिवईण। २। आयरवदेव साहस्त्रीण,
आयरक्वदेवमास्नीदि। । पहिय, अनेहि । ४। वासीण , वासीदि । । माणिपहि वेमाणीहि । । देव देवीडिय, देवहि देवीहिय, देवीरि देवीडिय। । सधि मपरिवुई, मिति मपरिवडे, सद्धि सपरियुड़े। ८। मध्या इय, महता मध्य। ।। महगीय पाईय, पहगीयवारय ।
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। तालतुडियषण मुयगर पडुप्पवादियरवेण दिब्बाइ भोगभोगाइ भुनमाणी विहरड़ दमवण केवलकाप्प जम्बुद्दीव दीव विउलेण उहिण भाभोएमाग ६ पासत्तिसमण भगव महावीर जम्बुद्दीवे दीवे भारडेवासे आमलकप्पाएनवरी- हिया अम्बसालवर्ण चेदए।
दचएकपेय प्रवादित स्तन तपापानान्दन्हातपा यो रवम्तेनदिव्यात् दिविभवात् अतिप्रधानानी ग्य मोगभागाद) इति भीगाहीए भीगा शब्दादय स्तान् तब नपु मकतामाकृतत्वात, प्राकृधि निभाव्यभिचार बदाइ पाणिनि म्वप्राकृतलक्षणे निश्रा व्यभिचावपीति भुतानीविहरति भारतेन बचलनात शिखिम प्रत्यवतया उपलभ्यमान कंवलकल्प इपदपरिसमाप्त कंवल केवलकल्प परिपयतया कलममितिभाव । जम्वारत्नमय्या उत्तरकुरुवासिन्याउपलक्षितीहीपी नम्बटोपस्त नावदीप राहीपाभिधान द्वीप, विपुलन विस्तीग नवधिना ताय हि मर्याभाय ददाय विरय प्रयमा पूयिषी यावत्तिर्यऊ मध्येयान द्वीपसमुद्रानितिभवति विस्तीगरतनाभीगयन् अाभीगयन पारभावान पश्यति पनन सत्यप्यवधी यदितनावपयमाभोग न कति तदा न किञ्चि दपिनन जानाति पायति चेत्यादित (तत्यसम) मित्यादि तब तस्मिन विपुलनावधिना जम्बूदीप विषयHINमानमति घमण ग्राम्यति तपस्यति नानाविधमिति घमण, भगः समगश्वर्यादि RET Iव, पायस्य ममगुम्य रूपस्य यममा थिय, धर्मम्याथप्रयत्नस्यपणाम्भगडती गमा भगायास्तीतिभगवान , त भगवन्त मूरवीरविकान्ती धारयति कपायीन प्रतिविक्रामति सतबीर महारचातानी महावीरस्त जम्दृष्टीयभारताप यामलकापाया नगर्यावधिगम मानसनरत्ये पमास्तरपाटपाया पृथ्वीगिलापटकमम्पर्य कनिषय यमणगयासमृहिसम्परि
ते यया प्रतिस्परावा गुठीमाभयमन नपमा पाल्मान भावयन्त पश्यति दृष्टार (तरित माय) तिसरतुरोऽतीरतुम्टतिभाव', पयवाहाटीनामविसमयमापनी यथा यही भगवानाम इति नुष्टस्ताप मृतवान यधामन्यमभूतय मया भगगनवनोकित , तोपरशादेवचितमानदिन
परलो समस्याबारे परिपूस जनुदीपप्रतएर विम्तीण अवधिमानद की जीत
द ननयो भगवर्तमान महावीरमतर जवृधीपनदिपा भरतबनविपर भारत' या धाममालवन वियद धयायोग्यपण माधुना पाचर
१।
Hinारन तक पा सनी नाल तान न मिय पर २। मुग, नगा का? A.
For, far fr । नारले ली। भा। । मासीर, मा। । नारी, सर। ।दए, इति ।
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। महापडिभव उग्गहः उगिरिहत्ता मजमेण तवसा अप्पाणे भावे माण पासत्ति पासित्ता इतुचित्तमाणदिए धीइमण परमसी मणसिए इरिसविसप्पमाणहियए। विकसियवरकमणयण वयर्ण पथलियवर कडग तुडिय केउर मउड कुडल हार विराय वत्यपा लव पलवमाण१० धोलतभूसणधर ससभूमातुरिय चवल १ सुरवरे
स्फीतीभूत दुनदुसमृदा विनिवचनात् यस्य सचित्तानन्दित' सुखादिदर्शनात्यानिकीनिष्टा ताय परनिपात', मकर' प्राकृतत्वादलाक्षणिकस्तत' पदवयस्यपददय २ मीलनेनकार्मधारयः। (पीयमये) इति प्रीतिमनसियस्यासीप्रीतमना, भगवतिय हुमानपरायण इनि भाव । तत' कमेण बहुमानीत्कर्षवभात् (परमसीमयस्सए) इति शोभन मनीयस्य म सुमनारतम्य भाव सोमनाय परम च सौमनस्य च परममीमनम्य तत् सज्ञातमस्येति परमसीमनयिन एर देव व्यकीकुर्बलाइ । (हरिसवसविसप्पमाणहियए) अपंवगेन विसप्पत् विस्तारयायि इदय याय - वश विसर्पद्वदय हर्षवगादेव (वियसियवरकमलणयणे) विकसिते वरकमलवन्नयने याय स, तथा हर्षवभादेव शरीराडण (पयलियवरकडगन्तुड़िय केजरमउडकु डले) ति प्रचलितानि वराणि कटकानि कलाचिकाभरणानि बुटितानिबारक्षका। केयूरायिवाहुभरणविशेषरूयापि मुकुटोमोलि भूपण कुण्डले कर्णाभरणे यस्य स प्रचलितवरकटकन टिनकेयूरमुकुटकुण्डल । तथा हारण विराजमानन रचित थोभित वक्षीयस्य स हारविरानमानरचितवक्षा | तत पूर्वपदेन कार्मधारय
अवगुहतरहिवानी अनुजाग्रहीनदसजमाई तयडकरी पात्माप्रति भावनायकी देष देखीनह हर्षपामा सतीपयामु चित्तनविषयानदपाम प्रीत करीमनायलथयूछदू परमप्रष्टमला मनहुउ छडजेहना इपभलउबसविरतारपामिउ छदहाइजेहनड विकावरथयाछद्र वरप्रधान कमलसरीरवालोचनअनेमुक्खजेहनत हर्पनदवस हाल्पाप्रधानकडापुटुचायाभण वहिम्पा अगदमुकट काननाकु डरा धारद करी सौभतउछद्रहीय जेहनउ मोतीनाममगलबारामाव हीराजेहभूपणतेइनउधरणहारछ उछकपणजतावलउ कायानइचपलपणदू देवतामाहि १ नग्गर, उग्रबदम्। सामेण, सनामाम । ३ हतूवित्तमाणधिग, हडतुत पित्तमाग दिए। ४ पीरमणे, पीयमणम्। हरिमविसापमाणदियए, हरिसरविसपम दियए, हरिसक्सविसम्पमाथिए । ६ विकमियबरकतणयण, विगमियरकमलगयणे, नियसियवरकमलणयणे। क्यणे पलियर, परलियर।
केटर कैर। बिराइयवत्यपालम्म, विरायत रडवत्येपोलम्ब। १० पलम्बमाण, पलग्बयाणे । ११ घोल त, दोलत। १२ समभूम, ससम्मम । १३ ववल, वरल ।
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। सीहासणाउ अमुट्ठद२१ पायपीढाउ पच्चोरूइइ२२ चा एगसाडिय उत्तरासग करेत्ता सत्तट्ठपयाद् तित्थयराभिमुहे अणुगच्छत्ति सत्तद्वय याइ तित्यराभिमुद्दे अणुगच्छित्ता वाम जाणु अचेइत्ता दाहिणनाणु५ धरणितल सित्तिक्क हट्ठा तिक्ख त्तोमुद्धाण धरणितल सिणिवे सित्ता २ इसपचुन्नमद इसिपचुगणमित्ता करयलपरिग्गडिया सिरसावत्त दसणइ १० मत्थए अन्जलि कट्टएव वयासी नमोत्युण'
अरिहन्ताण भगव'ताण ११ आदिगराण तित्वगराण' सय सहाण समास' । यथा मलम्बिते इति प्रलम्ब पदकस्त प्रलम्बमान पाभरणविशेष धौलन्ति च भूषणानि धरन्तीति मलम्बधील पणधर, सूर्व च प्रलम्बमान पदस्य विशेषात् परती निपात। प्राकृतत्वाद् सर्पबशादेव ससम्मम मम्भम दूर। विवक्षित क्रियाया बहुमानपूर्विक। प्रवृत्ति सह सम्भमीयस्य वदनस्य न मनस्य वा तत् ससम्भुम, क्रियाविशेषणमेतत् त्वरित भीषु चपल सम्भमवधा- . देव' व्याकुल यथा भवत्येव सुरखरीदेवदरीयावत्करणात्' (सीहासया भन्मुट्ठ पद्धितापायपीठाउपच्चीरहदपच्चीसहित्तापाउयाउसुयद सुइतातित्ययराभिमुहसत्तकृपया पणुप्रधासूयाम सीहासम्मथऊठ उठीन पादपीठागलिनान्हउबाजीव तेहथकीऊतरीन एकसाटकपीलणिरहितउपलोउठणी तेणकराउत्तरासगकरकरीन साताठपगलातीर्थ करसाहसउजाइ माताठपगला तीर्थकरमाहमउ जदून डावउठींदवण अपाडीनए जिमण उठींचणप्रथवीतलइनविषदथापीन एहवउ करीन बणिवेला मस्तक धरती तलानविपद थाप थापीनगीडासमस्तक उचउकरीन बिहु हाथिकरीनीपजावउमस्तकनविषयावर्तक प्रदक्षणरूप बिहु हाथनादसइनख मातकि पजलीकरीन एह बोलतुहु तउ नमस्कारथाउ अह तभणीचउसहिदइनइपूज्यनीकतहत ध्वयादियुक्ततेभगवत धर्मनीअदिनाकरणहार चतुर्विध संघभूपणतीर्थकरनाकरणहार परीपदेशविनास्वयमेवप्रतिबोधपाम्या पुरुषमाहिउत्तम पुरुषमाहि १ अभूर, अम्भ प्रभु द्वित्ता । २ पायपीढा उपच्चीरहर, पायपीठातोप बारहति । पच्चीकहता एगसा डिय उत्तरासग केरत्ता सत्तट्टपयाद तित्ययराभिमुई अणु गत्ति सत्तापयाइ तित्यराभिमुह, पन्चोरहिता पाठयाउ मुद्र पास्याउमइत्ता एगसाडिय उत्तरासगकांति एगसाडिय उत्तरासकरता सतपयो दुतित्यगाभि महे अणुगन्छति सत्तकृपयाड तिलगराभिमुह, पच्चोरहिता पाउयाउमुपवमुदत्ता तित्यपराभिमुह सत्तह पयाइ प्रण गर। ४ वाम जाण अवेइत्ता, वाम ाणु प्रवेति, नाम आणु अवेद। ५ दाहिण जण , दाहिय जाण रलाय्यति दारिण जाय। ६ सित्तिक घट्ट, मणिहाति, सनिइछ । ७ सिणिमित्ता, सिणिमेनि मिनमेनमिता। ८ दसवन्नमद इसिपचुगणमित्ता, ईसि पत्यणमिति, ईसि पच्चुनम पन्तुणमित्ता वाम नाणु अवेद। करयल परिग्गहिय, करयलपरियहिय, साहरिताकरयल परिगृहियर। सिरसावत्त दरमह , सिरसावत्तयम् । ११ भगव ताण, भगवन्ताम् ।
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
२३
रायपसेगी। पुरिसुत्तमाण १ पुरिससीहाण पुरिसवरपुडरीयाण पुरिसवरगध इत्थीण लोगुत्तमाण २ लोगनाहाण ३ लोगहियाण ४ लोगपईवाण लोगपज्मोगराण ५ अभयदयाण चक्ख दयाण मग्गटयाण ६ सरण दयाण जीवदयाण वोहदयाण धम्मदयाण धम्मदेसयाण धम्म णायगाण धम्मसारहीण धम्मवरचाउरतवक्कवट्ठीण अप्पडिहय वरनाणदसणधराण जिणाण जावयाण १९वुद्धाण वोहयाण १२ मुत्ताण मोयगाण तिणाण तारयाणा १३ सिवमयलमख्य मणत मक्खय मन्वा वाहमपुणरावत्ति सिद्धगइनामद्देय वाण सपत्ताण नमो त्यण १४ सम णस्स भगवउ१५ महावीरस्स श्राद्गरस्स१६ तित्वगरस्स जावसपाविउ
कामस्स व दामिण भगवत तत्यगय इहगए पासतुमे१७ भगवतत्य गच्छद अणुगच्छित्ती वामंजाणु मज्वेद उत्पाटयति दाहिण जाणुधरणितल सनिहड्डु तिक्खुत्तीसुधाण धरणितलसिनमेइनमित्ताईसिम्पचुनमइपच्चुणमित्ता कडयतुडियम्भियाउ भुया उसाहरः साहरित्ताकरयलपरिगछिय सिरसावत्तय मत्यए अञ्जलिकट्ठएव वयासी नमी. स्थुण परहन्ताण नावसम्पत्ताण नमोत्युग समणस्स भगवती महावीरस्य आदिगररस तित्यगरस्स जावसपाविउकामस्स वन्दामिण भगवन्त तत्यगय इहगए) इति परिग्रह। पश्यति सोहसमान पुरुषमाहिप्रधानपुडरीककमल पुरुषमाहिप्रधान गधहस्तीसमान लोकमहिउत्तम लोकनानाथ भक्तिकलोकनहितकारी लोकचजदराजप्रमाणतिहादीवासमान लीकनडविपद प्रकामनाकरणहार अभयदाननादातार जानरूपचनउदातार मोक्षमार्गनादातार समस्तजीवन भरणनादेणहार सजमरूपियाजीवतव्यनादातार परभविधर्ममाप्तिनादातार जानदर्शनचारिवरूप धर्मनादातार धर्मनादेसनानादातार धर्मनासारथीभगवत धर्मनविपद्प्रधानअनैचिहु गतिनात नाकरणहार धर्मचक्र वर्तन्तेधर्मचरचाउर तचक्रवृत्ति विहार हणदूनहीखलनानपामदएहवा १परिसुतमाण, पुरिसोत्तमाय। २ लोगत्तमाण, लोगोत्तमाणम्। ३ लोगनाहाण, लोगनहाग्यम् । ४ लोगहियाण, लोगइयाण। ५ लोगपझीगराण, लोगपभोपगरणम् । ६ मग्गदयाण, मगदयाणम् । ७ सत्यदयाण जीव दयाण, जीवदयाय सरणदयाणम् । बोहदयाण, बौदिदयाणम् । धम्मदेस याण, धम्म देखियाणम् । १० जिणाय, वअरउमाण जिणायम् । ११ जावयाण, जाणागाण। १२ वोर याण, बोदगाणम् । १३ तारयाण, तारगाण सम्बनुण सव्वदरिसीणम् । १४ नमोत्यण, नमोधुण बमोपणम् । १५ भगवउ, भगवती। १६ आइगरस्स, आदिगरस। १७ इहगए पासतुमे, इहगते पासहमे ।
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
२४
रायपणी ।
थिए चित्तिय
गए। तिकटुर वदद्र मुसद्द" वदित्ता नमसित्ता' इमेयारुवे । श्रभु मणोगयस कप्पे समुप्पमित्या एवखलु सम
मास भगवान् तव गत गतमिति कृत्वा वन्दते स्तोति नमस्यति कायेन मनसा च वन्दित्वा नमस्थित्वा च भूय सिहासनवरगतो गत्वा च पूवाभिमुख सन्निषण्ण "तरण तस्मेत्यादि । तती निषदनानन्तर तस्य सूर्याभस्य देवस्य श्रयमेतद्रूप सकल्पसमुत्पादित' कथ भूतइत्याह । मनोगत मनसिrat व्यवस्थितोनाद्यापि वचसा प्रकाशित स्वरूप इति भाव पुन कथ भूतइत्याह । आत्मन्यध्यध्यात्म तव भव अध्यात्मिक श्रात्मविषय पूर्ति भाव, सकल्पस्तु दिधा भवति कश्चित ध्यानात्मको परश्चिन्तात्मक स्तनाय चिन्तात्मक इति प्रतिपादनार्थमाह चिन्तित चिन्तासज्जातास्येति चिन्तित चिन्तात्मक इति भाव । सोपि कश्चित् अभिलाषात्मको भवति कश्चिदन्यथा तत्रायमभिलाषात्मक स्तथा चाह पार्थित प्रार्थन मार्थी जिन्तत्वात् चल प्रत्यय माथ सञ्जातस्येति प्रार्थित अभिलाषात्मक इति भाव कि स्वरुप इत्याह । सेय खलु इत्यादि य खलु निश्चित मे मम श्रमण भगवन्त महावीर वन्दितु काटेन मनसा च प्रयन्तु कुसुमाञ्जलि मोचनेन पूजयितु सम्मानयितुमुचित प्रतिपत्तिभिराराधयितुं कल्याण कल्याणकारितात देवता देव बेलोक्याधिपतित्वात् चैत्य सुप्रभातमनो हेतुलात् । पर्युपासितु सेवितुमिति कृत्वा इति हेतोरेव यथा वज्रमाण तथा सोचते बुध्या परिभावयति समक्ष्य च श्रभियोगिकान् चभि मुख्येन योजन अभियोग । प्रत्यक्षकर्म्मसु व्यापार्यमाणत्व अभियोगेन जीवन्तीत्याभियोगिका' | चेतनादेर्जीवतीति कणु प्रत्यय" । श्रभियोगिका कर्मकरास्तान् भन्दापयति चकारयति शब्दापयित्वा च तैा सन्मुखमेवमवादीत एव खलु देवाना प्रिया इत्यादि सुगमम | नवर ज्ञानदर्शननाधरणहार रागढ पवयरीनाजीपणहार लोकनइपणिरागई पजीपाडष्ट्र पीत इजीवादि तत्वनाजाय लोकनदूपणिप्रतिबोधदेय पोत कर्मबधधकीमूकारण बीजान कर्म धथकीमूकाव पोतदूससारसमुद्रतया वीजाजीवनययितार निरूपद्रव कहीयचपलनहीरागरहित जेहम्यान कनतनही कहीद्र यतिठाकेदनदूचयनहीजा अबाधापीडानही तिहाथ की पराठत प्रविवड नही सिsafaesar जेहनउनाम एहवइस्थानकि नतातीर्थंकरप हुताकद्र वलीनमस्कारथाउ श्रमण भगवन महावीरभणी धर्मनाचादिनाकरणहार चतुर्विधसधरूपतीर्थ नाथापक यावतसन्दष्ट्र समस्त मोत्यथुकहिवड सिगतिपामवान श्रभि ग्रामद्रजे निहु वादक एहवाभगवतमिति वादs तिहाचामलकम्यानगरीनइविषद् हुइद्दासीधर्मदेवलीकि पासउ धवाद उदैपउछोमुन भगवततिहाथकी इमकरीनद्र वादइहायजीडर मस्तकनमावर वादीनद्र नमस्कारकरीन ट्र १ गए, गते । २ तिकटु, इहगत तिकट्ठे । १ वज्र, वदति । ४ याम सह ग्राम सति । ५ नमसिता, यमवता । ६ इमेथारूवे, इमरतारुवे । ७ वित्तिए, चित्तिते । योगयसकणे, मयोगतेस कप्पे ।
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
२५
रायपमेथी। भगव महावीरे जवुद्दीवे दीवे भारहेवासे आमलकप्पाए गयरीए वहिया अवसालवणेचेईए? अहापडिकव उग्गहर उगिरिहत्ता सजमेण तवसा अप्याण ३ भावमाण विहरत्ति तमहाफल खलु तहामवाण ४ अरिहताण भगव ताण नामगोयस्स५ विसवणवाए किमगपुण अभिगमण व दन मसण पडिपुच्छण पज्झुवासण वाए एगस्तवि आयरियम्स धम्मियस्स सुवणिवस्त सव गायाए किम गपुगाविउलस्सं अहस्स गहगायाए तगच्छामिण समण भगव महा वीर वदामि नमसामि सक्कारेमि सम्माणोमि कल्लाणाण मगन देवय वतिय पज्भवामि एव मेयेवाहियाण मुहाण खमाए निस्साए अणु गामियत्ताए भविस्सइ तिक्कट्ठ एव सपेहेद एव देवाना मिया बटनव' प्रीजा। त “गच्छहण"मित्यादि यम्मादेव भगगन विहरन् वर्तते तत्तस्मादेवानीमिया यूय गच्छत जम्बूद्वीप २ तवापि भरत वप नवाप्यामलकल्पान्नगरी तवाघ्यामुशालवनं चैत्य थमण भगवन्त महावीर विकृत्व स्वीन बारान् प्रादक्षिणप्रदक्षिण कुरुत आद
एहएताइमरूपनेागलिकहोस यात्मानविपद चितित मनविषयाप्तसकलविशेषथकीऊपनउ अन्नामकानिश्चदः श्रमण भगवत महावीर जबूदीपद भरततर आमलकप्पानगरीदः शहिर पामुसालवन चेत्पनविपद् यथायोगदसाधून प्राचारद रहिवान आजादूगृहीनद सयमद तपद्र करी पापणाआत्मानह भावनाधका विचरा तमोट उफल निश्चय तीर्थकरनदू गुणडकरीसहित तेपाहत भगवतनउ मजागुणनिफन तेहनउपमिसाभलवडकरीनअगतिकीमलामवर्णतेहस्वर के हवउ वलीसाहमउ जाउ वादियोसुतिप्रमाण उक रखउ प्रमादिकनउवलीपूरुवउ सेवान करवद एकर पणिआर्यनउ धर्यासबधीनउ सुवचननद साभलवउ करीतहनउमुकहिवर वलीविस्तीर्ण अर्धनउ गृहवर तणकारगइहु जाउ श्रमण भगवत महावीरन बाद उकरलोड नमस्कारकरउ मम्तमनमावउ भारदेउ योग्यतापणसेवाकर कल्यायप्रभुदयनूकारण मगलदुरितउपसमाविवानाईतुएइवदिवपरि प्रतिमानीपरि सेवाकरउ एहभगवतवदनादिकमहुन • जन्मातरि हितभणीपथ्यायवनीपरि सुखमणीयोग्यतामणीव्याधिघातक पवत मोचमी भवनी
१वेप, घेरते। २ घग्गर, गुरम् । ३ प्रमाणे, प्रपणे। ४ परिद ताण, परहे तायम् । । मगर नाय नामगोयस्त, सामगोयता। वदन, वैदरा। मसण, समम ।
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६
रायपसेगी। सपेहित्ता आभिवोगिए देवे सदावेद सद्दावित्ता एववयासी एव खलु देवाणु प्पिया समण भगव महावीरे जवुद्दीवेदीवे भारदेवासे अामलकप्पाणवरी वहिया अवसालवणे चेहए अहापडिरूव उगृह उगिरिहत्ता सजमेण तवसा अप्पाण भावमाणे विहरत्ति तगच्छहण तुज्झदेवाणु प्पिए जवुद्दीव भारह वास आमलकप्पणयरि अवसान वणे चेतिसजमण भगवमहावीर तिक्खत्तो आयाहिण पवाहिण करेत्ता णमसह वदित्ता णमसित्ता साइ साद णामागोवाइ साहे हसहित्ता समणस्स भगवउ महावीरस्स जोयणपरिमडल नकि चितण वा पत्त वा कहवा सक्करवा यासुदूमे चोरका पूय दुभि गध तसच आहुणिय २ एगते पडेह पडित्ताण व्वोयगणाइ मट्टिय
चिणात् दक्षिणहस्तादारभ्य प्रदक्षिण परितीभाम्यती दक्षिणएव पादचिण प्रदचिण स्त कुरुत। कृत्वा च वन्दध्व नमस्यन वन्दित्वा (नमसित्वावसाद सा) इति स्वानि स्वानि पात्मीयानि नामगोवापि राजदन्तादिदर्शनान्नामशब्स्य पूर्वनिपात' सावद्यत कथयत कवित्वा च श्रमणस्य भगवती महावीरस्य मर्वत सवासुदिक्षु समतत' सवासुदिक्षु योजनपरिमपडल परिमाण्डल्येन योजनप्रमाण यत् वेव तब यन्नृणा कि निम्बादिकाष्ट वा काप्टशकल' पव वा निम्बाश्वरथादिपवजात कचबर वा प्लक्ष्णनृणधूल्यादिपुञ्जरूप कथ भूतमित्याह । अशुचि अशुचिसवितमवीचमपवित्र तिकुधितमतएव दुरभिगन्ध तत् सवर्तकवातविकुवणेनाइत्याहत्य एकान्ते योजन परिमण्डला ठेवात् देवीयसिदेसएडयत अपनयत एडयित्वावनासुदक नातिमृत्तिक यथा भवति परिपरादूएहजसुखनउकारणकडद् हुसिद इमकरीनदू एह विचारत पहचउ विचारीनर मेवक देवप्रति तेडाव तेडावीन एहवउ बोललतउ हुतड एमनिश्चय महोदेवानुमिया श्रमण भगवत महावीर नबूद्दीपद भरतक्षेबद् यामलकप्पा नगरीनदु बाहिरि आमुसालवन चैत्यनइ विपद् योग्य अभिगृह थानागुहीनद सयमद' तपकरी भात्माप्रति भावनायका विचरन्छ तणदूकारण ज्ञाउ' तुम्हेदेवानुप्रियाउ जद्दीपद भरतक्षेवमति प्रामलकप्यानगरी प्रति आमुमालवन चेत्ययक्षायतनप्रति श्रमण भगवत महावीरप्रति वणिवेलानिमणापासाधकी माडीप्रदक्षणाकरीन वादढ नमस्कारकहउ वादीनद नमस्कारकरीन पोतानानामगावकहर , कहीनद थमण भगवतन महावीरनह योजनप्रमाणचउपपरमाडलालगद जेहका प्रथि अथवा पान काप्ट अ' काकरउ असचिमलमुवादिकअपवित कउहीय भुडउगधतेहनदीस
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी ।
पविरल एपुसिय रयरेण विणसण दिव्व मुरहिगधोदयवासवा सहवासित्ता विहयरयणट्ठस्य भट्ठरय उवसतरय करेहकरित्ता जलज लज भासुरम्पभूयस्स विइतिस्स दस वगणस्स कुसुमस्स जण प्रमाणमेत उहिवास वासह वासित्ता कालागुरुपवरकुदरुक्क
२०
एव सुरभिगन्धोदकवर्ष वर्षत कथ भूतमित्याह दिव्य प्रधान सुरभिगन्धोपेतत्वात् पुन कथ भूतमित्याह ( पविरery सिय) मिति प्रकषेण यावत रेणव स्थगिता भवन्ति तावन्मात्रेण त्कर्षणेति भाव । स्पर्शनानि ममृष्टानि धनभावे कर्द्दमसम्भवात् ममृष्टानि प्रकर्षवन्ति स्पर्शनानि मन्दस्पर्शनसम्भवे रेणुस्थगनासम्भवात् । यस्मिन् वर्षे तत् प्रविरलप्रमृष्ट अतएव ( रयरेणु विद्यास) श्लक्ष्यतरा रेणुपुङ्गला रन' । तएव स्थूलारेणव' रजासिचरेणवश्च रजारेणवस्तेषा विनाशन रजीरेणुविनाधनम् । एवं भूतञ्च सुरभिगन्धीदकवर्ष वर्षित्वा तत् योजनपरिमण्डल चेर्वानहितरन कुरुतेति योग, निहत रजो भूय उत्थानासम्भवान् यत्र तनिहत रन । तब निहतत्व रजस aणमानमुत्थानाभावेनापि सम्भवति । तत यह नष्टरज नष्ट सर्वथा पहशीभूत रजी यव तत् नष्टरज' । तथा भ्रष्ट वातीस तया योजनमावात् दूरत' पलायित रजोयस्मात् तद्भटरन एतदेव एकार्थिकदयेन प्रकटयति उपशान्तरन' प्रमान्तरन' । कुरुतकृत्वा च कुसुमस्य बातावेकवचन कुसुमजातस्य जावत्सेधप्रमाणमात्रामोघेन सामान्येन सर्वत्र योजनपरिमण्डले देवे ar वर्ष कि विशिष्टस्य कुसुमस्येत्याह । ( जलज थलज भासुरप्यभूयस्स ) जलनञ्च स्थलजञ्च चलनस्थलज जलन पद्मादि स्थलज विचकिलादि भास्वरं दीप्यमान प्रभूतमति प्रचुर, तत कर्म्मधारय, भास्वरञ्च तत् प्रभूतञ्च भाखरप्रभूत, जलजस्थलज च तत् भास्वरप्रभूतञ्च जलजस्थलजभ(म्वरप्रभूत तस्य पुन कथ भूतस्येत्याह । (बेगटठाइरस) वृ तेनाधोवर्त्तिना तिष्ठतीत्येव शील वृन्तस्थायि तस्य वृन्तस्थायिन वृन्तमधोभागे उपरिपवाणीत्येव स्थानशीलस्येत्यर्थ । “दमइवन्नस्स” दशानामईपञ्चवर्यस्येति भाव' । इत्थ भूतस्य च कुसुमजातस्य वर्ष वर्षिया तत योजनपरिमण्डल क्षेत्र दिव्य प्रधान सुखराभिगमनयोग्यकुरुतेत्यत आह, (कालागुरुयवरकु दुखसव' वाद एक करी एकठठत करीनद्र एकातम्यानकडू नाषउनापीन धणुपाणीनही धणी माटीost facesaisउ जिमरजबपूसइतिमभूमिसाय पाणीफरसदृउ दूरद्वकारणहरजगण नवविण्यामणहारनतेमूक्ष्ममेणूते मोटा प्रधान सुगध गधोदकपाणीतिहनीवृष्टि वरसउ वरिसान हागीरळ जे हमडलन विषय नाठीग्रेजीहाथकी रजरुरिगद्र उपसान्त हुडकइरजजिहा विशेष पादरजसमा एहवउ कह करीनर जलजपयादिक स्थलजाडजुड तेजवत घर्ला हेठाकडूविट जैइना पाचवर्ण फुलना टाचपना उ चममाणमावद योयनलग वृष्टिमति वरिसउ कृष्णागुरु
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेणी। तुमक्कध वमधमधेत गधु डुयाभिगम सुगधवरगधिय गववटिभूव दिव्व सुरवर्गाहगमण जोगकरेइय कारवेहय करताय कारीवत्ताय खिप्पामेव एवमाणत्तिय पच्चप्पिण ह तारण ते आभिउगिवादेवा सूरियामेण देवेणएव वुत्ता समाणा हहतुट्ठा जावडियया करवल परिग्गहिय सिरसावत्त अजलिमत्य एकट्टदेवोतहत्ति आगाएवित्त एण ववण पडिमुणति एवदेवोतहति आणाए विणएण वयण पडिसुण त्ता उत्तरपुरत्यिम दिप्तीभाग अवक्कमत्तित्ता वेउलिय.
समुघाएण सामोहण त्ति २त्ता सखिज्माई जोवणाइ दडणिसर ति क्कतुरक्झधूवमयमन्तगन्धुद्द वाभिगम) कालागुरुप्रसिद्ध प्रवर प्रधानकु दुवकाचीडातुरुप्क सिल्हक कालागुरुश्च प्रवरकुन्दुरुक्कतुरुक्को व कालागुरुमवरकु दुरुक्कतुमक्का तपाधूपस्ययी मघ मघायमानी गन्धउद्दत इतस्तती विप्रमृतस्तेनाभिराम रमणीव कालागुरुप्रवरकुन्दुरुक्कतुरुक्कधूप मघमघायमानगन्धीहताभिराम, तथा शोभनी गधी येषा ते मुगधास्तच ते वरगधाश्च वासा' सुगन्धवरगन्धा, स्तपा' गन्ध' सोऽस्याम्तीति सुगन्धवरग धधक, अतोऽनेकस्वरादितिक प्रत्ययः । अतएव गन्धवत्तिभूत सौरभ्यातिशयात गन्धद्रव्यगुडिकाकाल्पमिति भाव', न केवल स्वय कुरुत कित्वन्यैरपि कारयत कृत्वा च कारयित्वा च एनानप्तिका सिममेव शीधुमेव प्रत्यपंयत, यथोक्त कार्यसम्पादनेन सफला कृत्वा निवेदयत, (तएण) मित्यादि, ततीयमिति पूर्ववत्, ताभियोगिका देवा मूयाभेन देवेन एवमुक्ता सन्तो (हतुहलावहिवया) इति अव यावच्छब्दकरणात। “हतुद्वचित्तमान्दियापी इमणोपरमसीमणमिया हरिसवसविसप्यमाणहियया" इति द्रष्टव्यम्। (करयलपरिगृहिय) मित्यादि इयोहस्तयोरन्योन्यान्तरितागुलिकयी सविनयेन वचन मूयाभदेवम्य पतिशृण्वन्ति अभ्युपगच्छन्ति अपक्रम्य च वैक्रियसमुद्धातेन वैक्रियकरणाय प्रयत्नविशेषेण (समीरण) समवहन्यते समवहता भवन्तीत्यर्थ । समबहताश्चात्मप्रदेशान् टूरती विक्षिपन्ति तथा चाह (सम्माणि जायगाणि दण्ड निसिरन्ति)। दण्डव दण्डऊद्वाध आयत' शरीर प्रधान कु मुदविशेप सिल्हारम तेहनउ धूप मधमाधयमान उद्भत गतिणकरीमनीहर सुगध प्रधानगवन्नेहनउ गधनीवातारूप प्रधान देवतानाइ आवबना योग्यमडल करउपोत धनरादेवतापद्मरावउ ऊतावलूज एहाजासारी मुझन अपराटीस पतिवारपछी तेह सेवकउ गिया देवता सुयाभनद देवि एहनकह्या थकी हर्पसतोषपाम्या यावत्सब्दचित्तमाणदि थाइत्यादिपाठ सर्वहिवउबिहुहायकरीनीपजावउ मस्तकनविषयावत अबलीकरी उपप्रकार हेदेवाणुयीकाकरिछउतेतिन आजादकरी विनयकरी सूर्याभनाबचनप्रति साभल
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी।
तजहा रवणाण वेवराण वेरुलियाण लोहियक्खाण मसार गल्लाण' हसगन्माण पुलयाग सोगधिवाण' जोइरसाण अज णाण अजत पुलगाण रययराण जायसवाण अकाण फलिहाण रिहाण अहावायोपोग्गलेपरिसाडेति आहावा २ ता अहासुहमे पोग्गले परियावलिय २ ता उत्तरवेउनियरूवविउव्वत्तित्ता ताए उक्किट्ठाए तुरिवाए चडाए चवलाए जयणाए सिद्धाए उद्दयाए
दिव्वाए देवगईए तिरियममखेज्माण दीवसमुदागा ममममेण वाहल्योजीवप्रदेशसमूहस्त शरीराद् यहि सप्येयानि योजनानि यावत् निमृजन्ति निकासयन्ति निसृज्म तथा विधानात् पुन्नन्नानाददत एतदेव दर्शयति, तद्यथा रत्नाना कर्केतनादीना१, वजाणार, वैडूर्याचार, लोहिताक्षाया४, मसारगल्लाना५,इसगानाद, पुलकानाप, द्योतीरत्नानोट, अञ्जनपुलकानार१,रजताना१२, जातरूपागा१३, अकाना१४, स्फटिकाना१५,रिष्टाना१६,योग्यान् यथा “वा दरान् परिणातयन्ति यथा मूक्ष्मान् सारान् पुद्गलान् पर्याददत, पयादाय च चिकीखितरूप निर्माणार्थ द्वितीयमपि वार वैक्रिय समुद्घाइत न समवहन्यन्त, समवहत्य व यथोक्ताना रत्नादीना योग्याना यथा वादान् पुगलान् परियातयति यथामूक्ष्मानाददते श्रादाय च इप्सितानि उत्तरवेक्रियाणि विकुवन्ति न तु रलादीना प्रायोग्या पुला ऊदारिका ऊत्तरवैक्रियरूपयोग्याश्च पुद्गला गावावैक्रिया स्तत' कथमेव मुन्नमिति उच्यते, दूद रत्नादिगृहण सारतामावप्रतिपादनार्थ
एसजदेवी अम्हार वचनअन्ह करिसउ मूर्याभनीना विनयकरी वचनप्रतिसाभलीन उत्तरनइपूर्ववचद इसानकूणि भागि अपक्रमाजईन वैक्रिय समुद्घातकरी वैक्रियासमुद्धात कर योजनलगआत्ममदेसनुपुद्गलपणइसरीरममाथविस्तार दडविस्तार एतलदस्यउभाव नेदेपाइ आत्मानासरीरप्रदेसथकीरलकतदिक १ बाहिरिकाढीनवज २ सख्यातीयोजनलगद वैडूर्य ३ हैठिनउ चउदंडनलोहिनीच ४ शाकारासारगल्लरलविसैप ५ हसगर्भ । पुलका ७ सोगधित जोतीरम ८ अजननाम १ . अजनपुलक ११ रजतनाम १२ जातरूप १३ अक १४ स्फटिक १५ रिष्ट १६ एइसीलजातिनारत्ननायथायोग्यपणम्वल पुद्गलनापद बादरपोद्गल मापीनदू यथायोग्यसूक्ष्म पुडगलले लेईन भवधारिणीयरूपथकी निमविक्रयरूप विकुर्वकरी दूविथ वीन तभणीदेवसबन्धागतिउतकृप्पी मननउत्सकपणऊतावल क्रोधसहितचपलतेणदू कायानी ऊतावलि यणीतणिगतिचपल बीजोगतिनदजीपइतेजयणातणघणउतावलेतेसीधीम्यजिम अमवेदनहीतच डागति वाइउडाडाजेहवीरजनीगति हुइतहवीगतितेउद्धसागति देवतानयोग्यते
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
३०
रायपसेणी ।
जेणेव जबूद्दीवे २ जेणेव भारहेवासे जेणेव आमलकप्पाए गवरी जेणव अवसालवर्ण चेईए जेणवसम भगव महावीरे तेराव उवाडवागच्छित्ति २ त्वा समण भगव महावीर तिक्खुत्तो याया हि प्रयाणि कत्ति २ तावदइ मसित्ता एववयासी अम्हे भते सुरियाभस्स देवस्स श्रभियोगियादेवा देवाण प्पिया वदामो रामस्वामो सक्कारे मोसम्मार्ण मोकल्लाण मंगल देवय चेद्रय पज्झ वोसामो देवाइसम भगव महावीरे तेदेवे एवं व्यासी पोराणमय
न तु रत्नादीनामिवेति द्रष्टव्यमिति न कश्चिद्दीप। अथवा ऊदारिका अपिते गृहीता सन्तो वैक्रिय तया परिणमन्ते पुहलाना तत्तत्सामग्रीवशात्तथा तथा परिणमन् स्वभावत्वादतीपिन कश्चिद्दोष । - तत एवमुत्तरवेक्रियाणि रूपाणि कृत्वा तया देवजनप्रसिद्धया उत्कृष्टया मशस्तविहायो गतिनामोदयात् प्रशस्तया । शीघुसञ्चरणात् त्वरितयात्वरा सञ्जाता आस्या इति त्वरिता तया प्रदेशान्तराक्रममिति चपला तथा क्रोधादविमृष्येवमुमासवेदनात् । चण्डे च चण्डातया निरन्तर शीघ्रत्वगुणयोगात शीघ्रा तथा शीघ्रापरमोत्कृष्टवेगपरिणामोपेता जावनातया वातीस तस्य दिग तव्यापिनी रजस दूव या गति सा उदता तया दिव्यथा दिविदेवलोके भवा दिव्या तयादेवगत्या तिर्यग् असख्येयाना द्वीपसमुद्राणा मध्य मध्येनमध्येनेत्यर्थ । गृह गृहेण मध्य मध्येन पद पदेन सुखसुखेनेत्यादय शब्दाश्चिरन्तन व्याकरणेण साधव । प्रतिपादिता इति नायमपप्रयोग। अवपतन्तीऽवपतन्त' । समागच्छन्त इति भाव पूवान् द्वीपसमुद्रान् व्यतिक्रामन्ती व्यतिक्रामत उल्लब्घयत इत्यर्ध' । शेष मुगम यावत् (देवाइसमा ) इत्यादि । देवादियोगा देवादिश्रमणो भगवान् महावीर स्वान् देवानेवमवादीत् पुराणेषु भव पोराणमेतत् कर्म्मभो देवा । चिरन्तनैरपि देवे कृतमिद चिरन्तनात् तीर्थंकरान् प्रतीतितात्पयाथ । देयमेतत् वन्दनादिक तीर्थ कृद्भो भो
दिव्याय देवतानीगति तिरिश असख्याता दीपसमुद्रनद्र माहिर जिहाजबूद्दीपचीपतिहा जिल्हा भरतवर्षचैव जिहां श्रामलकल्पानगरी जिहा आमुसालवन चैत्ययचायतन जिहा श्रमण भगवत महावीर जिहाइजसमीपइयावदू आवीन्द्र श्रमण भगवतमहावीरप्रति वणिवेला जिमवायासाथी माडीप्रदक्षणा करइकरीनद्र वादर नमस्कारकर एहवडबोलताहुता अम्हेहे भग वन् सूयाभ देवनामक सेवक देवता तुन्हेदेवानुप्रियप्रति वांद कर नमस्कारकर कड योग्यताप गृह सेवाकरउ छउ कल्याणनूहेतुरित उपसमवानूहे एहवादेवसवधि प्रतिमानापरि सेवाकरउछड अह्नोदेवतात्र एहमूद्यामवणकरी श्रमण भगत देवप्रतिपचवर बोलताहुयाननु
A
भई
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपमयी। देवा जावमेव देवा कच्चमेव देवा प्राविणमेय देवा अभुगण गणाय मेय टेवा जपण 'भुवणवद वाणमन्तर जोतिसिया देवा अरहते भग वन्ते वदिति गामसन्ति वन्दित्ता गामुसित्ता तत्तो सातिय २ गाम गोवाई' साईति त पोराणमोय टेवा जाव अमपणागणायामय देवा समणण भगवया महावीरेण तेदेवा एववुत्तासमाणा हद्वजाव दियवा समण भगव वन्दति गामसन्ति वन्दित्ता उत्तरपुरत्यिम दिसीभाग अवक्कमत्ति उत्तर २ त्ता वि उब्वियममुध्धारण समो इणन्ति २ ता सखिभाइ जोयणाद् दड निस्सरन्ति तजदा रय
देवाय तोऽभ्यनुज्ञातमेतत् सर्वेरपि तीर्थकृद्धिभादेवाम्नत' कर्तव्यामेतत् युप्मादृशा भी देवा एतदेव व्याचप्टे करणीयमेतत् भी देवा । प्राचीवमेतत् भी देवा किं तदित्याह (जग)मित्यादि यत् णमिति पूर्ववत् भगवन् व्यन्तरज्योतिप्कीमानिका देवा अईती भगवती बदते नमायति वन्दित्वा नमम्सित्वा च पश्चात् स्वानि २ यात्मीयानि २ नामगोवाणि कथयन्ति । तती चुम्माकमपि भी देवा पोराणमिति यावदाचीणमेतदिति(समय)मित्यादि सुगमयावत् (संजहानामएतद्यदारएसिया) इत्यादि। स वक्ष्यमाग्यगुणो यधा नामकीनिप्टिनामक' कश्चित् भृतिकदारक' भूतिकरीति भृतिक कमकर तस्यदारको भूतिकदारक' स्यात् कि विशिष्टत्याह। तरूण प्रवईमानवया एव भवति । तत किमनेन विशेषणेन न अासन्नमृत्यो प्रवईमानवयम्वाभावात् नधासन्न मृत्यु नद्यासन्न प्रवर्डमानवया भवति। न च तम्य विशिष्टसामर्थ्यसम्भव आसन्नमृत्युत्वा देवविशिष्ट सामथ्य प्रतिपादनार्थश्चैप प्रारम्भ स्ततोऽयवत् विशेपणम। अन्यतुव्याचक्षते दृश्यहव्य
मासीतपकायविर ततदेवतादपशिएहकार्यकीधउपहीदेवता तुम्हासपट्टयावरण महोदेवतानउ तुम्हारकरिवानयोग्यएह ग्रहीदेवतानउ तुम्हारीकरणीए अहोदेवताउ कल्पेतुम्हनाएर अहीदेवताउमडअनहअनेरइतीघ करदूद्यान्नादीधीएह यहीदेवताउतेदाजे भुवनपतीवाणमतर जोतिपीबैमानिक अईत भगवतप्रति वादि नमस्कारकरीन वादीन नमस्कार करीन तिहारपछी* पोतानार नामगोव सभलावइतेह तुम्हारू जून कार्य एहअहोदेवताठ यावत्सदसर्वक हिवा जिहालग धमारीआनापणिधान्ना यहीदेवताउ थमण भगवतः महावीरन तहदेवता एमक द्यायका इपपाम्या यावत्मब्दचित्तमाणदियादिसर्वपाठकहिउ थमण भगवत प्रतिवादह नमस्कार करड वादानद नमस्कारकरीनद उत्तर पूर्ववचद इसानकूणि जाद उत्तरपूर्वविचईसानकूपिजद नद विक्रियसमुदघात करीनद सख्याता पोजनलग' दडसरीषउदड यात्मप्रदेमवाइरिकाढा
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेयो। णाण नावरिद्वाण अहवायरे घुणलेपरिसाडेति २ ता अहामुमुहुम पोगाले परिणिवत्ता दोच्चपि विउव्वियसमुग्धाएण समोहन्ति २ त्ता सवएना विउव्वन्ति सेजहा नामते कम्मारे दारए तरुणोजुगव बलव अप्पाय कैधिरसघवर्ण स्थिरग्रहात्य पडिपुरणपाणिपादेपितरो रुसघातपरिणए घणनिवय ववलिया वलिय खधे लवण वग्गणउ जयण वायाम समत्येचम्मिट्ट मुट्ठिय समोइयगायगते उरस्स वल
विशिष्टवणादिगुणोपेतमभिनवञ्च तत्तणमिति लोके प्रसिद्ध तथा तरुणमिदमश्चत्यमिति। तर सभृतिक दारकस्तरुण इति किमुक्त भवति। अभिनवौविशिष्टवर्णादिगुणोपेतश्चेति वल सामर्थ्य तत यस्यास्तीति बलवान् तथा युग सुखम् दु खमादि काल सस्वेन रूपेण यस्यारित न दीपदान युगवान किमुक्त भवति । कालोपद्रवीपि सामर्थ्यविघ्नहेतु स चास्यनास्तीति प्रतिनिहायी. विशेषण युवा यौवनस्थ' युवावस्थाया हि दलातिशय इत्येतदुपादान अप्यायला तयार शब्दोऽभाववाची अल्प' सर्वथा विद्यमान आतष्कोज्वरादिर्यस्य मोऽनतिशयेनानान्तर खयमापन्नी (दढपाणिपायपिट्ठन्तरोरुपरिणए) इति दृढानि अतिनिविडतया पर प्रष्ठान्तरोरूपाणि परिणतानि यस्य स दृढपाणिपावपृष्ठान्तरोरूपरिणत'। मुख क्लान्तस्य परनिपात। तथा धनमतिशयेन निचिती निविढतरवयमापन्नी वृत्तो यस्य म घननिचितवलितस्क ध। (वामदघणमुष्टिय समाइयगायगत) इघणन सुप्टिकया च मुष्टयासमाहत्य समाहत्यये निवितीकृतगादास्ते वम्मेष्टका इतनिचितगावा स्तेपामिव गाव यस्य स चर्मष्टकड्ययमुप्टिक समाहत निचितगाव गा बलसमणागए) इति उरसिभव, उरस्य तच्च तत् बल च उरस्सबल तत्समन्वागतनाति तेकहराइरलककेतनादिक यावतशब्ददूरदरलरिष्टरत्नलगिकहिवा' सोलजाति रत्नलेली भो पणस्थ लमोटकापुद्गल नाखड्नापीनद यथायोग्यपणः सूक्ष्म पुगल लेदना बीनीला घात इकरी ससुटघातकरद करीनद सवत्तवायुप्रति विकुर्व तह जिम कीडक कर्मकरत . "तरुणउयुवाम सुखमदुवादिककालदीपदुखितनही बलवत रोगरहित थिरसघययन घिरछदअगुहसूपजचा जेहना सपूर्णबहाथपगर्जहना पूठि पासा हावसमामलापणकरीवाले पतिसवरीढतरस्थ ल वाटला वालासरिता वलीकाइकासमासलपणनम्याईत्यघबिखधजे भूमिनुउलपवू माहोमाटिबलगवुआगल्यानइजीपवू श्रमनूकरिवउ तेहनविषइसम छिमी अन मूकोइ करी कुटीरएकठउ कडहुदू गावसरीरजेहनूहुएतेहनूरजेहनू हियानद वलिः समिहितहुद ताडवृक्ष बगबरिऊपोछाअथवा भोगलसरीपाछैाहभुजाजेह अवसरन जा
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। समणागणे तालमनजूयल फलिहनिभवाहुच्छे टक्ख पढ़े कुसले मेहावी पीउण सिप्पो वगए पग महादंड रामुत्थगिवा सिन्नागहत्य बवा वेणु मिलासितियवा गहाय रावगगा वा रायतेउरवा पाराम वा उज्मागा वा देउलवा सभवा पववा अतुग्यि मचवल मसम्भतू,
धरम्यम्बलममन्वागत', ५ प्रान्तरोत्साहवीर्ययुक्त इति भाव , (तलजमलजुयलबाहु) तली तालवृतो तयो यमल युगलममश्रेणीक युगल तलयमलयुगल तहत, अतिसरली पीवरी च बालू यस्य स तलयमलयुगनबाहु । (लब्धणपवणजागपमहणसमर्थ) इति लब्धन अतिक्रमण प्लवने मनाक पृथुतरविक्रमवति गमने जवन अतिशीघ्र गती। प्रमद्दीन कठिनस्यापि वस्तुनाचूर्णन करणे समर्थ , लथनप्नवनजवनप्रमईनसमर्थ' । क्वचित् “लब्धणपवणजणवायामयसमार्थ” इति
पाठ', तर व्यायामने व्यायामकरणे इति व्याप्ययम्। (कोटा) सप्तति कला पगिडती = दक्ष । कायायामविलम्बितकारी प्रप्टी वाग्मी कुमल'। सम्यक् क्रिया परिज्ञानवान् मेधावी
परस्पराव्याहतपूवापगा सन्धानदक्ष', अतएव (निपुणमिप्पोवगए) प्रति निपुण यथा भवति एव शिल्य क्रिया तु कौशल उपगत' प्राप्ती निपुणशिल्पोपगन एक महान्त शलाकाहस्तक परित्य गादिगलाका हस्तक सरित्पणादिगलाका मयी मन्माजनीमित्यर्थ । वा शब्दीविकल्पार्थ , (दगडप्रमाण वा) इति दण्डयुक्ताना सपुंसनी समाननी दगड सपुसनीता वा। (वणुमिलागि ग वा)
ल वेणुवमस्तस्य शलाका वेणुगलाका स्ताभिनिवृत्ता, वेणुशिलांकिकी वेणुशलाकामयी म मार्जजीता वा गृहीत्वा राजागणे वा रानान्त'पुर वा देवकुल चा मां वा मन्तीभ्यान्यश्यामिति सभाग्राम प्रधानाना बा यथा सुसमवस्थानहेतुर्मगइपिकाना वा प्रपा वा पानीयशाला पाराम वेति भागत्यागत्य भीग पुमपावरतरुणीभि सह यतरमन्ते क्रीडन्ति स रामोन्नगरावातिदूरवर्ती क्रीड़ाश्रयस्तरुपण्ड' त, (उज्माण क)ति काभ्व विलम्बित्मनि प्रयोजनाभावात् यानानि यव तव उद्यान नगरात्प्रत्यामन्नवर्तीयानवाइनक्रीड़ागृहावाथयस्तकरुपण्ड म्तहा अन्वरितमचपलमम । भान्तात्वराया चापल्येसम्भूमे वा सम्यक्त्वचवराद्यपगमामम्भवान् निरन्तरत्नावपातरातमीचनेन सुनिपुण लक्ष्णस्याप्यचीतस्यापसारणेन सवत सर्वासुदिक्षुसम तत सामस्येन सप्रमाजीयत । कार्य अविलंबकारी अग्रगामी कामनदविपदडाहु- बुद्धिवतमूक्ष्मविज्ञानएकरीसहिन पहनु पुरुष एक मीटर दड पुजगोई रीसहित दडामा इत्यर्थ अथवा वयानीसारवणीऽथवा वासनीसिला कानी सारवणी गुहीन राजानाागणपति अथवा राजानाध तैउरप्रति पुरुपरवीरमजिहांत पारामतपति नगरसमीपवत्तीवानवाइननउ माथयते उद्यानप्रति देहरा प्रति अथवाराजमभा प्रति पाणीनीपर्वत प्रति अतिकतावला महामनहकरी काया चपलनही कामवविखलनानपाम
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी। निरन्तरसु निच्चल सम्बउसमन्ता समज्मोज्मा एवामेव सिविसूरि याभस्स देवस्स ग्राभिउगियादेवा सवट्टएवा विउत्वतिसवट्टवाए विउ वित्ता समणस्स भगवउ महावीरस्स सब्वउसमन्ता समभोज्मा समणस्स भगवउ महावीरस्त सव्वउसम्मन्ता जोयण परिमंडल जकिचितणवा तहेव सव्व आहुणिय २ एगवा पडेंति एगते पडित्ता खिप्पामेवउवसमन्तिखित्ता दोच्चपिवेउव्विव समुग्धाएण समोडणाति दोत्ता अभवलदए विउच्वइ सेजहानामए भयगदारए सियातरुणो जावसिप्पोवगए एग महदगवारगवा दगथालवा दगकलसगवा दग कूभगवागहावं आरामवा जीवपच्चवा अतुरियनाव सव्वउ सम्मता
(एवं मेवे)त्यादि सुगम, यावत् (खिम्यामिव पच्चुवसमन्ती)त्यादि एकान्ते तृणकाप्टाद्यपनीय क्षिप्रमेव शीधुमेव प्रत्युपशाम्यन्ति सवर्तक वातविकुर्वणानिवर्तन्ते सवर्तक वातमुपसहरतीति भाव । तती (दोच्चम्पिवेउविय समुग्धारण समोहणन्ति) इति सवर्तक वातविकुणार्थ हि यत् वेलायमपि वेनियसमुदातेन समवहनन्तत्किलैक , इदत्व वादलकविकुर्वणाथ द्वितीयमतउल हितीयमपि वार वैक्रिय समुदातेन समवहन्यन्त समवहत्यचाभवर्दलकानि विकुति वा। पानीय तस्य दलानि वार्दलान्यैव वार्दलकानि मेघा इत्यर्थः। आपीविभुतीति अभाणि मेघा, अभाषि सन्यस्मिन्निति अभूमादिभ्यतिमत्वधीं योऽप्रत्यय , आकाशमित्यर्थ', अ बर्दलकोनि तानि विकुवन्ति आकाशे मेधान् विकुर्वन्तीत्यर्थ' । (सेजहानामएभइगदारगसिया) इत्यादि पूर्ववत्, यावत् "निउपसिप्पोवगएएगमह मित्यादि । स यथा नामकोभृतिकदारक एक महान्तन्दकवारक वा मृत्तिकामयभाननविशेपम। (दगुकुम्भय वा) इति दकघट दकस्थालक वा कसादिमयमुदक
अतरायरहित निश्चलपण सघलीदिसदविदिसः पुजदएहवी दृष्टात तेहयणि सूर्याभ देवता मेवक देवता सवत्तवायुमति विकु सवर्तबाध विकुवान सर्मण भगवत महाबीरन मधला चउपपेर पूजद थमण भगवते महावीरन सघल चउपपेर योजन प्रमाणमांडललगइ जिकाइ वष तिमज सर्व समूचिपदार्थसवत्तवाद एकठउ करिकरी २ एकावद नाप नापीनष्ट्र तत्कालिन निवर्तः ताकालिजनिवत्तीनदु बीजीव ला वैक्रिय समुघातकरी समुघातकर बीजीवेला वैक्रियसमुधात कपाणीनउ वादलोरी विकुर्व तेजिम कोइएक भवसायतनउबेटउहुए युवान यावत्सब्दयुगवइत्यादिकसर्व पाठ कहिवउ विज्ञानिकरीसहितएक मोटउमाणीनउ वारीउ अथवा पाणीभङ्गाऽथालविसेप पाणी उकलसपाणीनउघडउ एतलामाहिलूकाइक गुहीनद आराम
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेयी।
आवरसैमाए वामेव तेविमूरियाभस्स आभिणियोगिवादेवा अन्भ बदलए विउव्वित्ता खिप्पामेवपवणुतमावन्ति खिप्पामेव २ ता . खिप्पामेव पविभुआयन्तित्ता समणस्स भगवउ महावीरस्व सब्बउ सम्मन्ता जोयण परिमडल णव्वोय परिरलफुसिय वरेणविणासण, दिवं सुरभिगन्चोदयवास वासन्ति वासित्तानिहयरव नट्ठरव भट्टरय उवसन्तरव' पसतरय करत्ति २ त्ता खापामेवउसामन्ति २ चा तच्च पिवउविय समुग्धाएसम्मोहपणति २ ता पुप्फवद्दलए विउध्वन्ति सेनहानाम एगेमालागारे दारए सिया तफण जाव सिप्पा वगए एग मह पुप्फ छभिय वा पुप्फ चगेरिय वा पुप्फवभियवा गहासय गणवा जाव सव्वउ सम्मता कयग्गाहर्गाहय करयल
भूतभाजन दककलश वा उदकभृत भूष्णार, (आवरिसिमा) इति आसमन्तात् (सिवेत खिप्पामेव पत्तप्यतणायन्ति), अनुकरणवचनमेतत् प्रकर्षण स्तनित कुर्वन्तीत्यर्थ । (पविज्झयाय)न्ति प्रकर्पण विद्य त विदधति, (पुष्पवद्दलएविउन्वन्ती) पुष्पवृष्टियोग्यानि वादलकानि पुप्पव'कान् मेघान् विकुर्वन्तीति भावः। (एग मह पुष्पछझिय वा) एका महती छाद्यते उपरिस्थग्यते इति छाद्या छाद्य व शधिकापुष्पे ता झाधिका पुष्पछाधिका, ता वा पटनकानि प्रतीतानि, (कयग्गाहग
प्रत यावत्सदद भागणठ तेउरपाणीपन अतिऊतावलउनही जावत्सब्द खलनअपामतु संपलि दिसिवदिसि बाट एणदृष्टात तेणीपरि मूर्यभना सेवक देवता पाणीनउवादलउ विकुर्वी नद तत्कालिज वैशेषकरीगाजद तत्कालिगाजीनद तत्कालिज वीजलीकरीन श्रमण भगवत महावीरन' सघलउ चउपपेर योजन प्रमाणमाडलालगइधणउ उदकडूनही विशेष पणजिमरजझसइतिमभूमिसाघदपाणीफटस्यउ एपदकारणरजरेणून विलामणहार प्रधान सुरभि गधीदकपाणीनावृष्टि वासद् बरसीन रजहणापीछदजेहनविपद मडलघकीरजनावी रजडुरि गई रजउडतीरही वर्मेनपणदूरजउपसमीछडूनही एवव कर करीन तत्कालिन निवइ निवर्तीनद बीजीवेना बैक्रिय समुद्रघात करी क्रियसमुयातकरइकरीनड फूलन
बादलउ विकुर्व इ तेह जिम कोएकमालानउ बेटउ हुए युवान यावशब्द युगव इत्यादिपाठक - इवऊ विज्ञााद करीसहित एक मोटउ फूलवउ पडलपति अथवा फूलनीचगेरी फूलप्रतिगृही महाराजानागणद जावत्सन्दराज प तेउरादिकसघलइ दिसिबदिसि स्वीनामाथासथ गहि नार्कसपामुमपितेणड गहिउ सपासपछडकरलथवी पाटबउचउपर वीपराउतेहीपरिमाण
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। पमा विमुक्केण दसहवणेण कुसु मेण मुक्कपुप्फपुजोवधारकलिय कोमा ण्वासेवते सूरिवाभस्स देवभिउगिया देवा पुप्फवदलिय विउन्ति पयणुतणायन्ति पयणुभणाइत्ता जावनोयण परिमडल जलय घलय भामुरप्पभूयस्स विटद्धाइस्स दसवण्णस जाणुम्सेह पमाणमेत्त उहि वासन्ति वासित्ता कालागुरुपवर कुदरुक्क तुरुक्क धब मघमघन्त गन्धध याभिराम सुगन्धिय गन्धवट्टिय दिव्व सुर वभिगमणजोगकरतिय कारावितिय करेत्ताका २ खिापामेव उव . समन्ति खिप्पामेव उवसमेत्ता जेणेव समण भगव महावीरे तेगोव उवागच्छति उवागच्छेत्ता समग भगव महावीर तिकव त्तो नाव वन्दित्ता ननमित्ता ममणम्स भगवउ महावीरस्म अन्तियाउ अब सालवणाउ चेइयाउ पडिनिक्ख मन्ति पडिनिक्ख मिहा ताए उक्किट्ठाए जाववीदवडमाणे जेणेव मोहम्मेकप्ये जेणेवमूरिवाभे
विमाण जेगोव सुधम्मासभा तेणेव उवागच्छत्ति रत्ता स.रिया देव हियकरयलएमइविमुक्केम्पति) दह मैथुनसरम्भ यत युवते केशेषु ग्रहण स कचगृह स्तेन गृहीत तथा करतलात् विमुक्त सत प्रभष्ट करतलप्रभष्टविमुक्त ,प्राकृतत्वात्पदव्यत्ययातती विशेषणसमास घदमूकाणड पाचवर्णदू फूल मुकउफूलनउपजसमूह तल्लक्षउपचारतज्ञा तेणकरीकलित सहितराज समादिकका करीन एगद दृष्टातहते मूयाभ देवता सेवक देवता फुलनु वादलप्रति विकु विशेषर गाज विसेपएणगाजीनई यावत्सब्द बाजलाकरद्रयोजनमाडलालगी जलनायदिक थलनीजाजुद् देदीपमान घणा नींचाछवीडजेहना पचवर्णनाफूलना टोचणता उप्रमाणइ माडलालगद व प्टिकर व प्टिकरीन कृष्णागुरु प्रधान चीडगू दवशेष सिद्लामन् तेहनुधूप तैणकरीमधमयायमान गधनउ उतपंगाउ तेगकरीसुगध गधमनीहरछब्रहमडलन गधनीवात्तीजेहवीहुइतेहवउ प्रधान देवताविवानीग्यमांडलउकरडयोना अनेरादेवपादिक रावद करीनदसरावीन तत्कालिज निश्चय उपसमनिवत्तई तत्कालिन निवर्तीनद जिहा श्रमण भगवत महावीर तहा आवद प्राचीन श्रमण भगवत महावीरन बगला यावत्सब्दद प्रदक्ष गदेडवादिनः नमस्कारकरीन श्रमण भगवत महावीरना समीपथकी पाथसालवन देवकी नीलनद नीकलानड तणाद उत्कृष्टागति यावत्सन्दि असख्याताद्वीपसमुद्रनामुकतार शिक्षा सोधर्मादल्य जिहासूयाभविमान जिहा सूधम्मा सभा तिहा समीपइजाद नदना सूर्यास
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
रायपमेणी। करवनपरिग्गहिय सिरसावत्त मत्थए अजलिकटू जएण विजपण वडावेति २ ता तमाणत्तिय पव्वप्पिगान्ति तएणसे सरिया देव तेसि पाभियोगाण देवाण अन्तिए एवमड सोच्चा निसम्मत्तुट्ठ नावहियए पायत्ताणियाहिवई देवसदाति २ ता एव वयासी खिप्पामेव भोदेवाणुप्पिया सूरियामे विमाणे सभाए सुधम्माए मेघौधरसिय गभार महुर सद्द जोयणपरिमडल सुस्सरघट्ट तिकव तो
उल्लालेमाणे २ मझ्या २ सद्देगा उग्घोस माणे • एवं वदाहि स्तैन शेप मुगम यावत्, (जएण विजएण वडादेन्ती) ति, जयेन वापयते नयब देव विजयस्वत्व देवत्येव बर्दापयन्तीत्यर्थ । तव जय' परैरनाभिभवमानताप्रतापच द्विश्च विजयस्तुपरीयाम सहमानानामभिमवीत्साद', वडापयित्वचेता पूतिमानिप्तिका प्रत्यर्पयन्ति आदिष्टकार्यसम्पादनेन निवेदयन्तीत्यर्थः। (तएण)मित्यादि । ततीणमिति पूर्ववत् स मूयाभी देवस्तेषा भाभियोगाणति त आसमन्तात् श्राभिमुख्यन युज्यन्त प्रेष्यकर्मसु व्यापार्यन्ते इत्याभियोग्या भाभियोगिका इत्यर्थः एतेषामभियोग्यानां देवानामन्तिके समीप एनमन्तरीकमर्थ श्रुत्वा अवयविषय कृत्वा, श्रवणानन्तर च निशम्य परिभाव्य (हहतुहजाबहियए) इति यावच्छन्दकरणात “हस्तचित्तमाणदिएपीडमणे परमसीमणसिए हरिसवसप्पमाणहियए" इति द्रष्टव्यम्। पदात्यनोकाधिपति देव भन्दयति शब्दयित्वा एवमवादीत चिप्रमेव भी देवाना प्रियसभाया सुधमाया (मघौधरिसिय गम्भीरमहुरसह)मिति मेघानामीघ सध्याती मेघौध स्तस्यरसित गर्जित तहत् गम्भीरी मधुरशब्दाना (लोयद्यपरिमण्डलन्ति) योजन योजनप्रमाण परिमण्डल' गुणप्रधानोय निर्देश, पारिमण्डल्य यस्या' मा योजनपरिमण्डला ता सुस्वरा सुस्वराभिधाना घटामुल्लालयन्, ताइयन् ताड़यनित्य । महतार शब्देन उदघोषयन् उदधीपणा कुवन एव वद पानादेवप्रति बिहु हाथिकरीनापजाविउ मस्तकनआवतप्रदक्षणारूप मस्तकर अंजलीकरीनर सामान्यप्रकारवियनउ विपपणेवदूरीनउजीपवड एहवनवविजयसब्दैकरीवधादेवधावीन पूर्वदूनेहमूयाभयाभियोगीनमंडलकरिवारूप धानासउपीहुतीतराजासेवकउपराधीठीसूर्याभन सूपि तिहारपछीतह पूर्याभदेव तेच संवकना देवनइएइ अर्ध प्रति' साभलीनहिययै अवधारी महर्षमतोपपामठ चित्तमाहिआणिद्यड पायक कटकनउधणीतह देवप्रतितेडावतेडाचीन पहकहितुहुउ तत्कालिनिश्चय अहीदेवानुप्रिय महोदेववल्लभ मूर्याभ विमानसभा सुधर्मो नइविपद् घटवजाढउतेकड़वीछमेघनासमूहसरीपउसगनारव गभीरउडठ मीठाउ शब्द हनु बलीघटाके हवाछर योजनप्रमाणिमडलबहनउ भन्नु छदरवरनेहनउ सुरवरानामघटामति
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
सरपसैणी। आणवेइण भो सूरियाभेदेवे गच्छद्रण भो सूरियाभेदेव जवूद्दीव २ भारहेवास आमलकप्पाए णयरीए अवसालवणे चेइए समण भगव महावीर अभिवन्दित्तएव तुमे विणभोदेवाणुप्पिया' भविट्टिए
पयति भीमूया भीदेवी यथा गच्छति भी सूर्या भी देवी जबूद्दीप २ भारत वर्ष यामलकल्याम् नगरी माममालवन चैत्य श्रमण भगव त महावीर वन्दितु तत्तस्मात् (तुमेविण)मिति यूयमपिणमिति पूर्ववत् । देवानां प्रिया' पूर्ववत्, देवाना प्रिया' सर्वनापरिवारादिकया सर्वयुता ययाक्तिनिस्कारितेन समस्तेन शरीरतेजसा सर्व बलेन समस्तेन हस्त्यादिसैन्येन मर्व समुदायेन स्व स्वाभियोग्यादि समस्तपरिवारण सव्वादरीण समस्तयावच्छक्तिमूलने सर्वविभूत्या समस्तस्वाभ्यन्तरवैक्रियकरणादि वाद्यरलादि सम्पदा सर्व विभूपया यावच्छति स्फारीगरगृ गारकरणेन “सव्वसम्भमेण"न्ति सत्कृिप्टेन सम्भुमेण सर्वोत्कृष्टसम्भूमोनामेइम्वनायकविषयबहुमानध्यापनपरा स्वनायकोपदिष्टकार्यसम्पादनाय यावच्छक्तित्त्वरितत्वरिता प्रवति', “सव्वपुप्फवत्थान्धमल्लालष्कारण" अब गन्धा वासा माल्यानि पुप्पदामानि अलष्कारा पाभरणविशेषा, ततः समाहारी दस्तत सर्वशब्देन सह विशेषणसमास । "मवदिवडियस्स दस्सनिताएण'मिति मवाणि च तानि दिव्यतुडितानि च दिव्यतूर्याणि सर्व दिव्यतुडितानि तेपा शब्दा सर्वतुडितशब्दा स्तेषामेकममीलनेन य' सध्यतेन निरानन्दी महान् धोप' सवतुडितरिव्यशब्सन्निनाद स्तेन यह अल्पेज्झति सर्वशब्दो हाटी यथा पनेन सब पीत घृतमितित आह “महताइवीए” इत्यादि। महत्या यावच्छक्तितुलितया श्रद्धा परिवारादिकया एव "महताए जुइए" इत्याद्यपि भावनीयम्। तथा महतास्फूर्तिमतावाराणी प्रधानाना तुड़ितानामातोद्याना यमकसमकमेककाल पनि पुरुष प्रवादिताना थोरतरतेन एतदेच विपणाचप्ट। (सम्खपणवपरिझल्लरिसरमडिहुडुक्कसुरवमुद गद दुभिनिग्धीपनाइतारवणम्) मध्यप्रतीत पणवोभाण्डाना पटह प्रतीत " भेरीढक्काभल्लरीचार्मा च तदा निम्तीयावलयाकारा सरमुहीकाहलाहुडुक्काप्रतीता महाप्रमाणोमई लीमुरज' । स एव लघुमृदमोदुन्दुभिर्भयांकारा सकद्दमुखी एतेपा द्वन्द्वस्तासा निर्धापी महान् ध्वानीनादित च घटा
बधिवेला वजाडतउयकर मीटइमोट सब्दद् उद्घोपणाप्रतिकरतउथकर एहवउदील पानादेडकर महोदेवताउ भूयाभ देवजाइछडू महोदेवताउ मूर्याभ देव जबूढीपनविषद मरतदेवनाविपर पामलकल्यानगरीनइविपर मृसालवण चैत्यनदविपर श्रमण भगवत महा बीरपति वादवान पर्धितमाटतुम्हे पण यहोदवानुमियाउदवताउ मधलीरद्धिविमानादि पर बावनसमरसवकान्तिसर्पबलवाजिव वाजतपपीताना पीतानापरिवारसाधिदू परिवरसायका
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
३८
रायपसँगी। जाविरवण नियगपरिवण सद्विसपरिवडा सातिजाणविमाणाइ टुडदासमाणा अकालपरिहीणाव मूरिवाभम्स टेवस्त मन्तिय टुभवह तण्णसे पावत्ताणियाड़िवई देव मूरिवामेण देवेण ण्ववुत्तो समाण हहनावहियण एव देवोतइति प्राणाए विणएण वयण पडिमुणेति २ ता जेणेव सूरियाभे विमाण जणेव सभा सुहम्मा मेघोघरसिय गभीरमहुसद्दा जोयणपरिमडला सुस्सरीघटा तेण व उवागच्छत्ति २ ता त मेघोघरसिय गभीर मडुरसह जोय णपरिमडल मुस्सर घट तिक्खू तो उल्लालेवतेण से मेघोघरसिय गभीर महुरसहाए जोयणपरिमडलाए सु सराघटाए तिक्खू तो उल्लालिवाए समागीए सेसूरियाभे विमाण पासायविमान
यामिन वादनोत्तरकालभावी सततध्वनि स्तल्लचयोयोरवरतन (नियगपरिवारसहि सपरिखुडा) इति निजक आत्मीय यात्मीयो य परिवारम्तन साई तब सहभावपरिवाररीति मन्तरेणापि मम्मति तत भाग। सपरिव डा सम्यक् परिवाररीत्या, परिव ता (घकालपरिहीण) चे वैति परिहानि परिहीन कालपरिहीन कालविलम्ब इति भावः। न विद्यते कालपरिदीन यन प्रादुर्भवने तदकालपरिहीन क्रियाविशेषणमेतत् । (अन्तिएग्ण दुभवई) अन्तिके ममीपे प्रादुर्भव तस्य मागच्छतेति भाव । (तएणसे) इत्यादि। (जावयडिसुत्ता) इति यब यावत शब्दकरणात् "करयल परिगुहिय दसनह सिरसावत्त मत्यए अञ्जलि कटु एव देवीतइति आणाय ववणे व्ययं पड़िसूर्ण" इति द्रष्टव्य । (तिक्तत्तोउल्लालेद) इति कृत्वा स्वीन् वारान उल्लालयति ताडयति । ततोणमिति वाक्यानकार तस्यां मेघोधरसितगम्भीरमधुरशब्दाया योजनपरिमण्डलाया सुस्वराभिधानाया संटायां विकृत्व स्ताड़िताया सत्यां यत् मूयाभ विमान तत् प्रासादति
पोतानयानविमान वाठायका कालविलवरहित अतिउतावला निश्चय सूयाभ देवनद समीपद पावउ तिहारयछी तेपायककटकनउधणी देव मूर्याभ देवद एहवउ कहथक पसतोपपाम्य चित्तमाहियाणन्दउ पमहदेव तुम्हार कहिउ तिमज आजादू विनयकरी मूर्याभनूवचन साभल साभलीन जिदा सूयाभ विमान जिहा सभा सुधा मेघनासमूहनउसब्दगरिव उसरीय उदु मीठुसन्दछजेहनउ जोयनप्रमानमंढतझडजेहनू मुखरानामघटाछद्र तिहाजाइ तिहाजन तेह मेहनउसमूहवेहनू गजारव तेहसरीयुउडु मीठउसन्दछडजेहनउ जीयणममायम डलछ हिनू
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। विखट्टा बहिय सद्द घट्टा पडिमुव सहस्स सकुले नायाविहोत्यान तेण तिसि सुरिवाभविमाण वासीण वहुण विमाणिय देवाणय देवीणय एगतरति पमत्यनिच्च पमत्त विसय सुहमच्छियाण मुस्सर घटाख विउलवोल पडिवोहण कर समाणघोसण कोटहल दिण कण एगग्गचित्त उवउ त माणसाणमेण पयत्या णियाहिवई देवे
कुटेपु वये घापतिता शब्दा' शब्दवाणा पुद्गलास्तेभ्य' समुत्थलितानि यानि घण्टाप्रतिथु त मतसहस्राणि घण्टापति शब्दलक्षणे ते सकुलमपि जातमभूत् किमुक्त भवति, घण्टायो महता प्रयत्नेन ताडिताया ये बिनिता शब्दपुद्गला स्तत्प्रतिधातवशत', सर्वासुदिक्षु च दिव्यानुभावत समुच्चलिते' प्रतिशब्दै सकलमपि विमानमेकयोजनलक्षमानमपि विधिरितमुपजाय इति । एतेन दादमभ्यो योजनेभ्य' समागत शब्द' श्रीवगाधो भबति न परत' तत' कथमेकव ताडिताया धएटाया सर्व व तत् शब्दथति रूपजायते इति यच्चीद्यते तदनाकृतमवसेयम्, सर्व व दिव्यानुभावत स्तया रूपमतिरूप प्रतिभब्दोछलने यथोकदोषासम्भवात् । (तरण) मित्यादि ततोणमिति पूर्व वत्तेपा मूर्याभविमानवासिना बडूना वैमानिकदेवाना देवीनां च एकान्ते न सर्वात्मनारती रमणे प्रसता एकान्तरतिप्रसता, अतएव नित्य सर्व काल प्रमत्ता नित्यप्रमत्ता कस्मादिति बेदत प्राद। (विसयमइच्छियत्ति) विषयसुखें मूर्छिता अध्युपपना विषयसुखमूहिकता स्तती नित्यममता स्तत. पदवयस्य पदयमीलनेन विशेषणसमास'। तपा (मूसर घटारव विउलबील तुरिय च वलपडिबोहणे) इति सुस्वराभिधानाया घण्टाया रखस्य य सर्वासुदिक्षु विदितु च पतिशन्दी छलनेन विपुल सकलविमानव्यापितया विस्तीर्णीबोल कोलाहल स्तेन खरित शीठ चपन प्रतिधोधनेन कृते सति (घोसणकोहलदिन्नएगगतिचित्तउवउत्तमाणसाणमि) ति कीडग्गाम
सुस्वरानामघटाप्रति वणिर्वलावजाड तिद्वारपछीतह मेघसमूहनासब्दसरीपउ उ उउ मीठ सन्दा जेहनत योननपरिमाण मभलछलेहनउ सुस्वरानामधटानइ बणिवेला वंजाडीथकी देह सूयाभ विमाननइविषद प्रासादरुप विमान तेहनानिकूटसिखरहिनउ विषयपरयो सब्दना पुद्गल तेधकोऊपनाघटानापडिलदा मह' तेणपडिकदकरीविमान सकुलव्यापउथकई' दिर हुतउहुउ तिद्वारपझी तेह सूर्याभ विमान वासीन धणान विमानिक देवनदू देवीन मत्या प्रकारिरमशनविपद् भासतकणिकारण सर्वकालद विषयनाजेह मुफ्तेणकरी मूर्कित एपचादेवतानए सुखर घटानउ सब्दविस्तीर्य कोलाइल तेणकरीप्रतिबोधनान कीधथकर मनन उपोषमतेहनू कौतूहल तेहनदविषदीधुउछड़कान वए इहु तइयकइउ घोषणानर माभतबदएकाचित्तपपर उपयोगवत मनकाइजेशनातेइदेवतान पायककटकनउ धणी देवता
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
४१
रायपसेगी। तसि धटारव सिणिसन्तसि महवामझ्यासदृण उग्रोसेमाण एव ववामी इदसणत्त भवन्तो सूरियाम विमाणवासिण बहवे माणिया देवादेवीउय मूरियाभ वयणहिय मुहत्य अणवेइण सूरियाभेटेवे गच्छद्रण' भो सूरिवाभेदेव जबूद्दीव भारहवास आमलकप्प नवरि अवसालवण चेदय समण भगव महावीर अभिवदित्तए त तुभे विण देवाणुप्पिया सविट्टीए जावअकालए लिहणाचेव मूरिवामस्स देवस्स अतिय पुवम्भवइतत्तण से सूरियाविमाणस्ससिणो बहु
वेमाणिवा देवाय देवीउपावत्ताणिया डिवईस्स टेवस्स अन्तिए घोपण भविष्यतीत्येव धीपणे कुतुहलेन दत्ती कगई यैरत धोपणकुतूहलदत्तकणा। तथा एकागघोपमा थरणेक विषय चित्त येपा ते एकाग्रचित्ता'। एकाग्रचित्तलपि कदाचिदनुपयोग स्थादत शाह, उपयुक्तमानसा स्तत' पूर्व पदे। विशेषणसमास तेषा पदात्यनीकाधिपति देव स्तस्मिन् घण्टारवंगा (निसन्ति पस तमी)ति नितराशान्त निशान्ती इत्यतिमन्दभूतातत प्रकरण सामना शान्त' प्रशान्त स्तनच्छिन्नारुढ इत्यादाविव विशेषणसमास स्तस्मिन् महतार शन्देन उद्योपयनव मवादीत् (हदसणन्तु) इत्यादि पन्तति हपे उक्तञ्च इन्त इपेऽनुकम्पाया मित्यादि विहर्षवरवामिनादिष्टवान्। थीम महावीरवन्दनार्थ च समाराभात् शृण्वन्तु भवन्तो वहद मूयाभविमानवामिनी वैमानिकदेवादेव्यश्च मूर्याभविमानपते वचन हित सुखाय चेत्यर्थ' तब हित जन्मान्तरपि कल्शणावह तथाविध कुशल सुख तस्मिन् भवे निरूपद्रवता आज्ञापयति भी देवाना प्रिया मूर्याभी देवो यथा गच्छति भी सूया भी देवी नम्बूद्वीप दीपमित्यादि तदेव यावदन्तिके प्रादुर्भवन् । (तएणते) इत्यादि तत स्ते मूर्याभविमानवासिनी बहवी वैमानिका देवा देव्यश्च पदात्वनीकाधिपते देवस्य समीये एतमनन्तरीदितमध युवा घटानसन्दद् इत्यघसमर्थक मोटर मोटदु सन्द उदघोषणाकरत उथकर एहवउवीलतउहुतउ इपद करी साभलुतुम्हे अहोमवाम विमान वासीठ घयावैमानिक देवता देविड मूयाभ देवनु वचन हितनद सुखना अधि आचाददछद मूयाम देव जादा अहदेिवताउ भी अभीआमवय सूयाभ दव जबूदीपप्रति भरतक्षेत्रप्रति आमलकप्यानगरीप्रति प्रामुसालवन चैत्यप्रति शमण भगवत महावीर नहा वादवान अर्थितमाटइ तुम्हेपणिदेवानूपियाउ सघलीमतिपरिवसा बिलवरहित अतिउतावला निश्चय मूयाम देवनदू समीपर प्रगटथाउयावउ विधारपत्री तहमूयाभ विमान वासी धगी वैमा निददेवता देवागनापायकट कनाधीन देवनइसमीपद एइअर्थप्रतिसाभलीन हिययअवधारीन इपंसतीपपाम् चित्तपाणदयकी केतलापक देवताभगवतनिवादवा नमित्त कोरक देवता पूजवान
--
-
-
--
-
-
-
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
X
रायपसेयी। एयमह सोचा निसमा इट्टतुट्ठजाव हियया यप्पेगइया देवावदण . वत्तियाए अप्पेगडया देवाभयणवत्तिवाए अप्पेगइयादेवा सक्कार वत्तियाए एवसम्माण वत्तियाए कोउहलवत्तियाए असुवाइ सण स्सामो सुयाइ अट्ठाइ हेऊह कारणाइ वागरणा पुच्चिस्सामो, अप्पेगतिथा अट्ठविण वुयहेऊ अप्पेगतिवा स.रियाभस्स देवस्स वयणमणु अत्तेमाणा अप्पगइया अन्नमन्नमण, अत्तेमाणे अप्पेगइया निणभत्तरागेण अप्पेगइया धम्मोत्ति अप्पेगइया जीय मेवति सविट्टीए जाव अकालपरिहीणा चैव स रियाभस्स देवस्स अतिय पाउभवन्ति तण्णन्ते स रियाभेदेवे ते सरियाभविमाण
वासिणो वहवे वेमाणिवादेवाय देवीउय अकालपरिहीणा एव अतिव (तुहलावहियया) इति यावत् करणात्, “हतुद्दचित्तमायणदियापीदमणा परमसीमणसिया हरिसबसविसध्यमाणहियया' इति परिगृह । (अप्पेगडया बदमवत्तिय)मिति । अपि मम्भावनायामेकमा कंचनवन्दनप्रत्यय वन्दनमभिवादयन प्रगस्तकाय वामन' प्रवृत्तिरूप तत्प्रत्यय तन्मया भगवत श्रीमन्महावीरस्य कर्तव्यमित्येव निमित्त, मप्येकका पूजनप्रत्यय पूजन गन्धमाल्यादिभि समन्यच्चन, अप्येकका' सत्कारमत्वय सत्कारस्तुत्यादि गुणोन्नतिकरण , अप्येकका' सम्मानी मानस' प्रीतिविशेष अध्येक्का कुतूहलजिनमकिरागेण कुतूहलेन कोतुकेन कीदृशी भगवान् मलन सवदर्गी श्रीमन्महावीर इत्येव रूपेण योजिने भगवति वडमानस्वामिनि भनिरागी भत्रिमूवमोऽनुरागस्तेन, अर्यके मूयाभस्य देवम्य वचनमान्या मनुवत्त माना, अप्येकका अयतपूबमना करता निम्वर्गमीनप्रसाधनकानि वचासि थोप्याम इति बुद्धा, अध्यकका शुतानि पूर्वमाणितानि यानि गम्कितानि जातानि तानि इदानीं नि शकितानि करिप्याम इति वुद्धगा, अकका जीतमेतत, कल्पएप इति कृत्वा (सबिट्टीए) इत्यादि प्राग्वत । (तएण) मित्यादि, मिल कोइकदेव समारनमित्तगुणप्रगण्टकरिखानअर्थिइ एमनि कोडकस माननिमित्तदमननी मोति केतलाएकशोत्तहलनमित्तभगववेहवाछद एहवु कहतु केतलाएकजागइछअमेपूर्वइभग वतवचनसाभलीनथी तैयाजसाभलीस साभल' अर्थ अवयवतिरेकी हेतु कारणतेयुकिमाव परद पूउपयतेहनुउत्तर तेभ्याकरणपूछीसद केतलाएका सांभलअर्थनिश्चयकरिवतेइननमित्तड के गलाएकदेवता वाम देवनद वचनप्रतिमानताधका कोक देवता माहामाहइ वचनमानताथका कोंडक देवता तीवकरनीभक्तिराग कैतलाएकदेवता केवलधर्मननमित्तर कोकदेवता जीव नानीवनमित्तपावरताववाद यर्थि संघलीति परिवरपायका अतिउतावला निश्चय सूयाभ
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
४३
रायपसंगी। पाउन्भवमाणापासाति पासित्ता इहह जावदियए पाभियोगिय देव मदावेति महावेत्ता एववयासी खिप्पामेव भो टेवाणु प्पिया अणग व भमय स निविड लीलट्ठिय सालिमाज आग इहामिव उसम तुरग शाविहग वालग किन्नर कम सरभ चमरकुजर वणलय पउमलयभत्तिचित्त ख भुयाग वरवयरखेवा परिगवाभिराम विमा हर जमल जुबल जतजुत्तपिव अचासहस्स मालिणीय स्वगसहस्स
कलिय भिसिमा २ चक्ख लोवणलेम स हफास समिरीवख्य (अगंगखममयसन्निविद्ध)मिति भनेकैपु स्तम्भगतपु सन्निविष्ट (लीलहियसालिभजियाग)मिति लीलया स्थिता लीलास्थिता । यनेन तामा पुत्तलिकाना सौभाग्यमावेदयति, लीलास्थिता' गालिभन्जिका पुत्तनिका यत्र तत्नया, (दहामिय उसमतुरगनरमगरविहगवालगकिन्नरमरसरमचमर कुन्नरवालयपउमलयभत्तिचित्त)मिति दहा मृगा वृका' व्याला स्वापदभुनगा डहामगपभ नगरमगरविहगळ्यालकिन्नररुरुसरभचमरकुज्जरवनलवापलताना मला विछियाचित्रमा लाखीवन तत्तयार तथा स्तम्भीहुतया स्तम्भोपरिवत्ति न्या वजरलमय्या दिकया परिगत मति सत यदभिराम तत् म्तम्भीहुतववेदिकापरिगताभिरामम। (विजनाहरजमलजुयलजन्तजुत्त पिव) इति। विद्याधरयो यत् यमलयुगल समर्थ पीक छन्द विद्याधरवमलयुगल तच्च तत् यन्वञ्च सवरिप्णु पुरुषमतिमाद्वयरूप तेन युक्त तदिव तथा अचिपा किरणाना महर्म मालिनीय परिवारणीय अचिसहसमालिनीय तथा रूपकमहसकिलित भिसमानन्ति दीप्यमान भित्भिसमान मतिपयन देदीप्यमानम् । (चक्नुल्नीयण नसन्ति) चनु कर्तृलोकलिगतीव दशनीयत्वातिशयात नेप्यतीव यव तत्तया, (मुहफास)न्ति शुभ कोमल स्पायम्य तत्तया । सश्रीकानि मशीभकानि देवनद ममीवर भावद तिवारपशी तह मूमाम देव तैमयाभ विमान वामी या विमानिक देवता देवागना अविऊतावलामधलीरद्धिपग्वरायकी धापयद समीपद पाध्यायका मूयाभदेवदेवदेखर दंषीनए हर्ष मतीपपाम्यु चित्तमाहिआणन्द सबक देवप्रति तैडावद तडाबीन पहबुबीलतुहुउ तत्कालि अहर्दिवानुप्रिय एइवउ एकविमानरविउ तेकइयउ घणा व भतासतनविधी थापि
द्र लीलापरहीएतल मौभाग्य सहितपतलीदनेहविमाननविपद वरघडा व्या घोटा मनुष्य पक्षी सप किनरदेवता मृग अष्टापद चमरीगाइ हस्ती बनलताअगोकलतादिक पालतावा कमललतादिक पदवीभातिकरीविचिउछह विमानपभऊपरिकमलनीवजमयीवैदिकाउपत्यासिर तण्डकरीसहित पहवउ यक अभिराममनोहरदत्वयं विद्याधरन बमलसमापिड रहिट युगलजोडिड एइबरनवनयोग्यतीणाकरीसहितनहुदमचाल कारजालीदवालसारिएरपतिमा
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
४४
*
रायपणी ।
घटावलि २ महुरमणहर सुभकत दरिसिणिज्भ गिउणोचिय मिसिमिसन्त रयगृघटिया जाला परिखित्त जोयण सयसहस्सा वित्थि दिव्वगमणसज्झ सिग्घगमण दिव्व जाण विभाग विउ वेद २ता खिप्पामेव एवमाणत्तिय पच्चपिणादि तणस ग्राभि उगिदेवे सुरियाभेण देवेण एववत्तेत्तमाणं जावहियर करयल परिग्गहिए जावपडिसुणे जावपडिमुणेत्ता उत्तर पुरत्थिमदिसीभाग अवक्कत्ति अ च्चेडव्वियसमुग्धारण समोहणइत्ता सखज्झाइ जोयणोइ जावअहावावरेपोग्गले परिसाडेत्ति अहावाहरत्ता ग्रहा
रूपाणि रूपकाणि यत्र तत (सश्रीकरूपघण्टावलि बलिय मजुरमणहर सर) मिति घटाव लेघ गटात ेatnaशेन चलिताया कम्पिताया मधुरस्तोव प्रियो मनोहरीमनोनिवृत्तिकर स्वरोयल तत्तथा aferदस्य विशेष्यात्परनिपात' प्राकृतत्वात्, शुभ यथोदित वा सुलक्षणीयैतत्वात कान्त कमनीय श्रतएव दर्शनीय, तथा ( निऊयोविवियमिसिमिसतमणिरयण घण्टिया जालपरिखिच) मिति निपुणमिति निपुणक्रियमोवियत्तिपचितानिमिसिमिसतत्ति देदीप्यमानानि मणिरत्नानि यव घण्टिकाजाले तत्तया तेन घटिकाजालेन क्षुद्रघण्टिकसमूहेन परिसामस्त्येन चिप्प व्याप्त यत्तत्तथा । योजन शतसहस्रविस्तीर्ण योजनलचविस्तार दिव्य प्रधान गमनसद्य गमनमवण शीघ्रगमननामधेय (जाय विभाग )न्ति यानरूप वादनरूप विमान वानविमान शेप प्राग्वत् । ( तस्सा) मित्यादि तरसण
रूप तेइसरीसहितइत्यर्थ किरणनासहस्रकरीसोभउ रुपनइनहसकरीकलिकयुक अतिसय करीदेदीप्यमान अतिशयकरीदेपवानद्वयोगितापयोथकीनेवर आलिपनलेत उजयनथी कोमल
फरिसछद्र जेहन सोभाकरीसहितरूपकइजेहनद्र घटानीथे विवाइकरीलजावीते इथकीउपनड मधुरश्रीब्रमइआल्हादकारीमनोहरमनन इसुखकारीवर जेहनदूविषद्र वास्तव्य थलचणइम हितक वाकवायोग्यछद्र देखवायोग्यछद्र डाहीरपणइनीपनाव विनयोग्य देदीप्यमान मणिरत्नतीन गम्ही घटिका वेहनुनाल समूहतेयइपरिचिप्तव्याप्तसङ्क योजन लच विस्तारपणद्र प्रधानवालवाद्यर्थइ मद्यatus सीघ्रग मनएहवड कइजेहन देवसवधी वाहनरूप विमानप्रति विकुव्वनीपजीव उ विकुर्वी तत्कालि निश्चय एव अज्ञासुञनडऊपरावीसुपु तिहारपछीतेह सेवक देवता सुयाभद्र देव एकहि हपसतोषपाम् चित्तमाहिचाटु बिछुद्रहाककरीनीपजावीप्रदक्षणारूप अञ्जलीमस्तकए सूर्याभनुवचनसाभल वचनमाभलीन उत्तर पूर्ववचद्र इसानकूणि भाग जादू जन बैंकियसमुद्घात करीवैक्रिसमुद्घातकर करीनद्र सख्याता जीयनलाइ पूर्वनीपरि
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। मुहमे पोग्गले २ ता दोच्चपि वेउब्बियसमुग्धाएण समोहण त्ति २ त्ता अण ग ख भ सयसविविद जाणविमाण विउब्बिय पवत्तोयावि होत्याततेण से भाभिउगेदेवे तस्सदिव्वस्स जाणविमाण स्स तदिसि तिसोवाण पडिएववए विउन्बइ तजड़ा पुरित्यिमेण दाहिणण' उत्तरेण तेसिण तिसोमाण पडिरुवगाण अयमेवामदेवणावास पगणत्ते तजहा वितिरामवाण म्मा रिट्ठामया पत्तिट्ठाणा वेरुलिया 'मया ख भासुवणरुप्पमया फलिया बोहियक्खमत्तीउ सूतीतो ।
वतिरामयासन्धी णाणामणिमया आलवणो अवलवण बाहाउ मिति पूर्ववत् दिव्यस्य यानविमानस्य(तिदिभि) इति तिस्रोदिश' समानतास्विदिक्तस्मिन विदिशि तत (निमीवाय पडिरूपए) इति वीणि एकैकस्या दिशि एककस्य भावात् विसोपान प्रतिरूपाणि प्रतिविशिष्ट रूप येपा तानि प्रति रूपकाणिवया सोपानाना समाहार स्विसीपानानि च तानि च प्रतिरूपकाणि चेति विशेपणसमाम विशेषणस्यावपरनिपात' । प्राकृतत्वात (तमिण) मित्यादि तेपा च विसीपानप्रतिरूपकाणा मयमेतद्रूपोवक्ष्यमाणस्वरूपी वर्णावासी वण क निदेश' प्रजप्त । तद्यथा। वन मया वजरत्नमया नेमा नेमभूमिकात् जईनिगच्छन्त प्रर्दशा । रिष्टमयानि प्रतिप्टानानि विसीपानमूलप्रदेगा, वडूय मया स्तम्भा सुवणरूपमयानि फलकानि विसोपानागभूतानि लोहिताक्षमया' सूचय' फलकद्दय सम्बन्धविघटनाभावहेतुपादकास्थानीया। वज़मया वन रत्नपूरिता सन्धय' फलकदयापान्तरालप्रदेशा। नानामणिमयानि अवलम्ब्यते इति अवलम्बनानि,अवतरता मुत्तरता वा लम्बनहेतुभूता, अवलम्बनबाहाती विनिगता कैचिदवयवा' (अवलम्वय आत्मप्रदेस सोलजातिरत्ननाबादरपुगलनापद्यथायोग्यपण बादरपुद्गलनापीनद यथायोग्यपणष्ट्र, सुक्ष्म पुगललेवनद वीजीवला वैक्रियसमुद्घातकरी समुद्घानकर नमुद्धातकरीन अनेक ध भना सतनविषयाए एहविधानविमानचालवानाविमानप्रतिद विकुविनीपजावान अर्थ प्रवर्ततउहुइ तिद्वारपछीतह सेवक देव तेहनइदेवसबन्धीयान विमानह वणदेसद्वणिज तरवाना पाउडीयाएकैकदसइएककु इत्यर्थ प्रतिरूपवसिरूपहना विकुम्वनीपजावद तेकहवद पूर्व दसिद दक्षिणदसिदः उत्तरदसिद्ध तेइ वणिपाउडीयान उप्रतिरूप एहआगलितेकड़ीसदवणकविशेष कहिउ तेकहमद वजरलमयीनियमभूमिघकीउ चानीकलताप्रदेसनियमकहीड रिलरमयी प्रति प्टानापाउ डीयानामूलप्रदेस वैडूयरत्नमयी धाभासुवण' रूप्यमय पाउडीवापाटिया लीहिताक्ष रत्नमयासूचीएतलइपाटीयाचिघटनडूनहीतेइनै अथ इमूचीतेपाउया वजरलदकरीबिपाटीयानीम धिजडौछा अनेकप्रकार मणिमय बालबनवडताऊतरताविहुपामीअनवधानअघि प्राथयनीभाति
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। पासाइया जावपडिरुवा तेसिण तिसोमाण पडिरूवगाण' पुरत्तो तोरण विउव्वद तोसिण तोरणाण णाणामणिमएसु ख भेसु उवणिविट्ठ सन्निविट्ठा विवह मुत्तन्तरोएववित्ता विवहतागुमवेड्या इहा मिय उसभ तुरग णर मगर विहग वालग किन्नर करु सरभ चमर कुजर वणलय पउमलय भत्तिचित्ता विवहतागुरुवेइया खम ग्गयवदूर बेतियापरिगयाभिरामो विज्झाहर जमल जूघल जतमत्ता
वाहाउयत्ति) अवलम्बनवाहाश्च नानामथिमय्य' । अवलम्बनबाहानाम उभयो पाखयौरवलम्बनाथयभूताभित्तय' (पासादयाउ) इत्यादि पदचतुष्टय प्राग्वत। (तसिण)मित्यादि तपाणमिति वाक्यालष्कारे विसोपानप्रतिरूपकाणा पुरत' प्रत्येक तोरण प्रजप्त तेषा च तोरणानामयमेतद्रूपीवर्णावासी वणकनिवेश', प्राप्त स्तद्यथा (तोरणाणायामणिमया) इत्यादि, क्वचिदेव पाठ "विसिण तिसोवाण पडिरूवगाणम पुरती तोरणे विउबद तोरणाणाणामणिमया" इत्यादि। मणयश्चन्द्रकान्ताद्या विविधमणिमयानि तोरणानि नानामणिमयेपु स्तम्भेषु उपविष्टानि सामीप्येन स्थितानि तानि च कदाचिच्चलानि । अथवा अपदपतितानि वा शक्येरनुतत आह सम्यक निश्चल तया अपदपरिहारेण च निविष्टानि तती विशेषणसमास', उपनिविष्टसन्निविष्टानि, (विविमुत्तन्तरी वविया) इति विविधाविविधविशित्तिकलिता सका मुक्ताफलानि अन्तरति अन्तराशब्दोऽगृहीत वीप्सीपि मामध्याहीप्साप्रामयति अन्तरारुयोपचितानि यावता यस तानि तथा। (विविहितारो बचिया) इति विविधस्तारारूपैम्तारिकारूपैरूपचितानि, तोरणेषु हि शोभायं तारिका निवध्यन्ते इति प्रतीत लोकपीति विविधतारारूपोपचितानि । “जावपडिरूवा" इति यावत्करणात(दहामियउ सभतुरगनरमगरविद्गवालगकिन्नररुपसरभचमरकुन्जरवणलयपउमनयभत्तिचित्ता। खभुगयबरवेइया परिगयाभिरामोबिज्माहर जमलजुगलजन्तनुत्तावि वा) एव' नामस्तम्भहयसन्निविष्टानि
---
आलवणनीवाहिरनीसरतामादसवलेवणवाहीकहातकेहीपरियमणिमयरलदमसन्नकरी देयवायोग्य कद वसिष्टरुपछतेहनद पाउडीयान भागलि तोरणप्रति विकुवद तेहनउ तोरणना अनेक प्रकारको मणिमय थाभानविषद समीपदरहिया किवारदपसीपडहनहीएहवा अनेकप्रकारदती तइकलित मुक्ताफलतेहातरसूरमारोप्याछजिहा अनेकप्रकार तारामारूपतगडकरीसहितछद वरगडा उपभ घोडा मनुष्य मगरमस पक्षी सपनीजाति देव मग अष्टापद चमरीगाइ हस्ती वनलताअशोकादि पद्मलताकमलिना एहनीभातिकरीतहतोरणविचिवछदू थ भयकीनीकलीऊपरि वज़मयी वेदिकाऊयलासिरी तेणकरीव्याप्तएहवुथकु मनोहर विद्याधरनु समणि रहिउ युगल
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। विवव अव्वी सहस्समालिणा वग सहस्स कलिया भिसमाणा चक्ख लोवणलेसा सुहफासाससिरीयरूवा पासाइया जावपडिरुवा तेसिण तोरणाण उप्प वहवे अढ मगलगापन्नता तजहा सोत्थि सिरिवत्थ णन्टिवावत्त वद्धमागाध भद्दासण कलस मत्य दप्पणा तेसिचण तोरणा उप्पि बहवे किएह चामरभए जावसुकिल्ल चामरभए अच्छसपहं म्पपट्टे बबरामयदडे जालवामलगन्धिए
सुरम्मे पासादीए दरिसणिज्म अभिरुव विठव्वद तेमिण तोरणाण नोरणानि व्यवस्थितानि यथा विद्याधरयमलयुगलयन्वयुक्तानीव प्रतिभासन्ते इति । (अव्वीसहस्स मालणीयासवगसहस्सकलियाभिसिमागोभिन्भिसिमायाच्चक्खूल्लोयणलेसासुहफासा सस्सिरीयरूवा पासाइया दरिसणिज्मा अभिरुवा) इति परिग्रह', क्वचिदेतत्साक्षाल्लिखितमपि दृश्यते । (तसि तोरणाण उप्पि)मित्यादि। सुगम नवर "जावपडिरूबा" इति यावच्छन्दकरणात् “घडामहानीरवा निम्मला निप्पका निक्कछाड कावाससरीया सउज्झीया पासाइया दरिसणिज्मा अभिरूवा" इति दृष्टव्यम् । (तसिण)मित्यादि तेषा तोरणानामुपरिवहव' कृष्णचामरयुक्ता ध्वज्ञा। कृष्णाचामरध्वजा एव बहवी नीलचामरध्वना लीड़ितचामरध्वजा हालिद्रचामरध्वजा, शुक्लचामरध्वजा'। कथ भूता एते सवेपीत्यत आह, (बच्छा) आकाशस्फटिकवदतिनिमला लक्ष्यो स्लक्ष्णपुद्गलस्कन्धनिम्मापिता रूप्पपट्टा' इति रुप्पी रूप्यमयी वज़मयस्य दण्डस्योपरिपट्टी यंपा ते रूप्पपट्टा । (वदूरदराडा) इति वजी बजरलमयो दगडी रूप्पपट्टमध्यवत्ती येपा ते वजूदयडा । क्या जलजानामिव जलजकुसमाना पद्मादीनामिवामली न तु कुद्रव्यगन्धसन्मिी यो गन्ध' सजलजामलगन्ध', स विद्यते वैया ते जलजामलगन्धिका । अतएव सुरम्या' प्रासादीया इत्यादि विगेपण चतुष्टय प्राग्वत् । (तसिण)मित्यादि वैपा तोरणानामुपरिवहूनिकवातिछत्राणि छवात् योडउ एहस्त्रयागणिकरीसहित अनेक किरणनासहसतेणकरीसीभतातोरणछद रूपन सहमा करी युक्तछडू देदीप्यमानछद लोचननद जागीआलिगनलताछ सुकमालफरिदूजेहनु सोभार करीसहितरुपहना वितलप्रमत्तकर देयवाजीग्यकर विशिष्टरूपछद्र तेह तीरमा नद उपरि घमा आठर मगलीक कया तेसहइछ साथा १ श्रीवछ २ नदावत्त ३ सरावसपुट ४ मद्रामण ५ कलम ६ मत्सयुग्म ७ आरीसु तेहनद वली चीरयाना परि घणा कालाचामरधना यावतसन्दचामरध्वना ४ नीलाचामरध्वजारम्वेतचामरध्वनाशदू रक्तचामरध्वजाइपात निमल छदसूक्ष्मपूतइकरीनिम्फनई दडमपानापाटाइद वज्र रत्नमवदडछद कमलसरीपुगधछदजेहनु रमणीक चिचनदप्रसन्नकरडकदू देपवायोग्या भनुरूप एहवातीरगविकुवद तह तोरण
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। उम्प वह छत्तात्ति छत्ते घटाजूयले पडागादिपडागे उप्पलइत्यते कुमद्दणलिण सुभग सोगन्धिय पोडरीय महापोडरीय सत्तपत्तसहस्स पत्त हत्ययते सव्वरवणामए अत्धे जावपडिरूवे वेउवद् तएणसे आभिउगिएदेवे तस्स जाणविमाणस्स अन्तो वहुसमरमणिन्म भूमि भाग विउव्वन्ति सेजहानामए प्रालिगपुक्खरेदू मुवगपुश्करेति सर
यलेइवा करतलेइवा चदमडलेइवा सूरमडलेइवा आवसमडइलेक्वा लोके प्रमिशा त एकसख्यकात अतिशायीति छवाणि उपयधोभागेन दिसख्यानि विसस्यानि वा छवातिकवाणि। बदर पताकाम्यो लोकमसिद्धास्थीतिशयान्यो दीर्घवेन विस्तारेण च पताका , वहूनि घण्टायुगलानि बहूनि चामरयुगलानि बहव उत्पलहस्ता उत्पलाच जलजकुसुम समूहविशपा एव बहव' पद्महस्तका' नलिनहस्तका सुभगहस्तका सोगन्धिकहस्तका' पुण्डरीकहस्तका' शतपबहस्तका' सहस्रपतहस्तका', पद्मादिविभागव्याख्यान प्राग्वत्, एते च छताति छवादय' । सब्बरलमया अच्छा आकाशस्फटिकवदति निम्मला यावत्करणात् 'साहालगहा घडामहानीरया निम्मला निपडका निक्ककडछाया सप्पभीसस्सिरीया सउज्मोया पासाइया दरि सणिजमा अभिरुवा इति परिग्रह । (तस्सण)मित्यादि तस्यणमिति पूर्ववत्,दिव्यस्य यानविमानस्य अन्तम्मध्ये बहुसम' सन रमणीयो बहुरमणीयो भूमिभाग' । प्रभप्त कि विशिष्टइत्याह (मेजहानामए) इत्यादि । तत' सकललोकप्रसिद्ध यथा इति दृष्टान्तीपदशनेनामिति शिप्या मन्त्रणेए इति वाक्यालकार (यानिखापुखरेद) वेति। आलिष्गो सुरजनामा वाद्यविशेष स्तस्य पुष्कर चम्म पुलक तत्किलात्यन्तसममिति तेनीपमाक्रियते इति शब्दा' सवापि सस्वीपमाभूतवस्तुपरिसमाप्ति द्योतका वा शब्दा समुच्चये मृदगी लोकप्रतीती मद्द लस्तस्य पुष्कर मृदापुष्कर परिपूर्ण पानीयेन भृततडाका सरस्तस्य तलमुपरितनी भाग। सरातल करतल प्रतीत चद्रमण्डल मृयमण्डल च यद्यपि तत्ववृत्त्याउत्तानीकृताह कपित्याकार पीठप्रासादापेक्षया वृत्ता लेखमिति तगती दृश्यमानी भागीनसमतल स्तथापि प्रतिभासते समतल इति तटुपादानम। आदशमण्डल नंदू अपरि घणा छवऊपरिवघटानाजीडाछपताकाउपरिपताका उत्पलकमलनासमूह चर विकासीक मद नलिनकमल सुभगकमछ सोगधिककमल पु डरीककमल महापु डरीककमल सत्तकपनकमल सहसपवकमल तेहनासमूह मारलमयकद निमलकर सुक्ष्मपुद्गल नीपजावु भनुरूप एडवाविकुवद तिहारपरि सेवक देव तेह विमानविमानन माहि घणु समुरमणीक भुमिनुभागप्रति विकुवनीयजावड तेह यथाप्टात मुरजवाजिबसपतेइनुचमपूरू बजाडिवानु टाममादलनुचमझडउ भरियातनावमउऊमलुभाग हाधनीहर्थ ली चदमानुमडलजेहबु समु हुदू
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। उरभचम्मेदवा वराहचम्मेदवा सीइचम्मेवा वधचम्मेवा दाविय चम्मेद्वा प्रणागसतकुकीलगसहस्सवितए आवड पवावडसेढिपसे ढिसोवियसावत्थिव पूसमाणव बदमाण गमत्यडामकरड़ा जारा माराफुल्लावलि पउमपत्त सागरतरगवसन्तलय पउमलयभत्ति चित्तेहि सच्छाएहि सप्पभेहि समरीएहि सउज्मोविएहिणाणा
सुप्रसिद्ध (दरभचम्मेदवे)त्यादि, अव सर्ववापि “अणेगंसकुकीलग सहस्सवितते” इति विशेषण योग' उरभुजरणवृषभवराहसिहव्याशाला' प्रनीता' ! “डीपीचित्रक" इत्येपा प्रत्येक चम्म अनेक शकुप्रमाणे कीलकसहसं महदि हि कीलके स्ताडित प्रायो मध्यक्षा सभवति तथा रूपताडा सम्भवादत' शकुग्रहण वितत विततीकृत ताडितमिति भाव' । यथात्यन्त बहुसम भवति तथा तस्यापि यानविमानस्यान्त बहुसमो भुमिभाग', पुन' कथ भूतइत्याह (णाणाविह पञ्चवर्ण हि मणीहि उपसोभिती) नानाविधा जातिभेदा नानाप्रकारा ये पञ्चवर्णामणयस्तै रुपमीभित कथ भूतरित्याह । (आवडे)त्यादि आवर्तादीनि मीना लक्षणानि तवावत्तं प्रतीत एकस्यावत्त स्य प्रत्यभिमुन धावत्त प्रत्यावर्त थे पिक स्तथाविध विन्दुजातादे पक्कि स्तस्याश्च श्रेणि स्वस्तिक -प्रतीत', सीवस्तिक पुप्पमाणवी बचणविशेपी लोकात्मत्येतव्यो वईमानक सरावसपटम्मत्स्य कागडकमकरकाण्डके प्रतीते जारमारावपि लक्षणविशेषौ सम्यग्मणि लक्षणवेदनती लोकाडेदितव्यो पुप्पावलिपद्मपवसागरतरावासन्तीपनलता सुप्रतीता स्तासा भक्तमा विच्छित्या चिवमा लेखी येम ते धावप्रत्यावत्त गिप्रथेगिस्वस्तिकसीवस्तिकपुप्पमाणवबद्ध मानकमास्यकापडक मकरमाण्डकजारमारपुष्यावलियमयवसागरतरवासन्तीयनलताभक्तिचित्रा म्तै किमुक्त भवत्या वत्तादिलक्षणोपेते', तथा सहायै सती शोमना छाया निम्मलस्वरूपा येपा ते सछाया। तथा मती शोभना प्रभा कान्ति येषा ते समभा ते । (समरीएडि) इति समरीचिकै बहिविनिगतकिरण जेहवुमूयनुमाडलु आरीसानुलेहवुमंडलहुद् अथ गये डानुचम वराहन्नउ चम सीहनुचमवाघनुचम - चातरानुचर्म वार अंगुलप्रमाग्यसकूकही अनेकसकूप्रमाणदूखालानइसहन करीतेध पूर्णतचमविद्ध दसइभूमिमायद यतबहुत पछेजे हवुचमनुऊपलुभागदीमइतेहिवउ सानउमाशिल भूमिनुभागछद्र पाचवणरत्नकरीभूमिनाचूरमाजडाझडतहरलमाहिरेपाविहुपडाछदमणिकहवालावडतेसमी थे थियज्वाबडतकुसाथी पराठी पिएपमेटीतेथे णियानीक लीअनेरीर्थ मिसोधस्थिय सायावउसी वस्तिकनदावत्त क्लिपूममामचलक्षणविशेष सरावलानुसपुट मसानाडापगरनांद'डा तारामारलना लक्षणविशेषअथवावनस्पतीविशेष फूलनाणि कमलपन समुद्नातरग वासतीलता पद्मलताएहनी भातिकरी तेहरलविचितछह बलीरलके हवाइतेजिकारीसहितछद कांतिकरीसहितकद बाहरिनी
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। विह पच वरणेहि मणीहि उवसोभिए तजहा किण्हहिणीलेहि लोडिएहि हालिद्देहि मुक्किल्लेहियतत्वण जेतेकिराहामणी तेसिण मणीण इमेया रूवे वणवास पगणत्ते सेजहानामए जीमूतैतिवा अजणेतिवा ख जणोतिवा कज्मलेइवा गवलेइवा गवलगोलिलिया इवा भमरेड़वा भमरावलियातिवा भमरपत्त गसारेवा जवूफलेवा
अदारिद्वेवा पुरपुट्ठतेइवा गतेइवा गवकलभएवा किएहसप्पेतिवा जालसहित सोद्यौते वदि व्यवस्थितप्रत्यासन्नवस्तुस्तीमप्रकाशकरी द्योतसहित रेव भूतैनानाजातीये पञ्चवर्ण मणिभिरू पशोभित स्तानेव पञ्चवर्णानाह। (तनहा) । (करहे) इत्यादि । सुगम तत्यण"मित्यादि। तव तेपा पञ्चवणाना मणीना मध्येणमिति वाक्यालकारे ये व कृष्णामणय वे दृप्णमणय इत्येव सिई ये इति वचन भाषाक्रमाथ तपायणमिति पूर्ववत् अयमनन्तर मुद्दिश्य मान एतद्रूपोऽनन्तरमेववक्षमाणस्वरूपी वणावासी वर्ण कनिवेश प्रज्ञप्त'। तद्यथा। (सेजहानामए) इत्यादि। स यथानामजीमूत इति जीमूतो बलाहक स वैह प्रावृप्रारम्भसमये जलभृती वैदितथ। तस्यैर प्रायोऽनिकालिमसम्भवात् इति शब्द उपमाभूतवस्तुना मपरिसमाप्ति द्योतक । वा शब्दउपमानान्तरापेक्षया समुच्चये एव सवन अञ्जन सोवीराजन रलविशेषो वाखजन दीपमल्लिकामल'। काल दीपशिखापतित, मसी, तदेव कज्जल तामभाननादिषु मामगीविशेषण धोलेतमसी गुलिका घोलीतकज्जलगुटिका क्वचित मसी इति वा मसी गुलिया इति न दृश्यते गवल माहिष शृग तदपिचोपरितनत्यम्भागायसारणे द्रष्टव्यम् । तव विशिप्टस्य कालिस्त' सम्भवात, तथा च तस्यैव माहिप ग निविडतर सारनिर्वर्तता गुटिका भूमर प्रतीत, भुमरावली भुमरपकि' भुमरपतमा सार' भमरपक्षातवी विशिष्ट कालिमोपचित प्रदेश जम्बूफल' प्रवीत आद्रारिष्ट' कोमल' काक , पुरपुष्ट कीकिल' गजी गजकलभश्व प्रतीत' कृष्णसप्प' कृष्णवर्ण सपजाति विशेष कृष्णकेसर कृष्णवकुल', आकाशस्थिग्नल शरदिकल्याइकिरणजालजेहना समीपरहिवस्तनद प्रकासकरदूदूएइबउ अनेकप्रकार पाचवणाद मणीकरीमहित विमानन मधीभूमिभागसोभतु छइ हिवेतमणिनापाचवणदपाडैछ कालरत्ननील रत्न' रातहरल पोतरलह धुलदूरचिविकरी तपाचवणमणिमाहि तह कालीमणि ते हनु मपिनु पद ग्रागलिमहीसदतेह वणकविसपकहिउतेह यथादृष्टात नासतिकीमलामनगो थासाटनुताउनेह मेहकानुहइइतिमसब्दद्र उपमान अर्थ वाससुध्वयाथ इ सीवीराजनरत्नविसेष दीपताजनमल टीपसमखानामवि महिप, गजेहवुउपहुल अथवा महिपशृगनुजेहवु मणीहुद् बाबुभमरुदुइ पचवा भमरणीय शि नीयापडीनु माहिलुजेहवुपदेसहुइजबूद्दीपवृक्षनु फलनीन्नु
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। किगइकेसारडवा आगामधिगालेडवा जिगहासोएवा किंगहकणवीर इवा किगइवध जीवेदवा भवेदयारिसमवे सिवाणोइणढणे समद्दे तेण किराहमणोएतो दृढतगए चैवपियतराएचेव कततराएचेव मणा मत्तराएगेव मगुणतराएचव वणवणता तेणीलामणी तेमिण मणीण इमेवारुव वणावासेपपणते सेजहानामए सणतिवा भग
पत्ते इवा सुपइवा सुयपिच्छेवा चास इवा चासपिच्छेड़वा नीला मेघ विनिर्मु कमाकाशखयड तद्विकृष्णमतीव प्रतिभातीति तदुपादान कृष्णागीक कृष्णक्षणवीर कृप्यबन्धुजीवा अगीककणवीर बन्धुजीववृक्षभेदा अगीकादयी हि पञ्चषणा भवन्ति तत शेष वर्ण व्युदासाथ कृप्यागृहय एतावत्युक्त वरावानिवशिष्य' पृच्छति । (भवं एयारूवे) इति भवेत् मणीना कृध्योवर्ण एतद्रूपी जीमूतादिरूप मूरिराइनायमर्थ समय , नायमर्थ उपपन्नीयत एव भूत' कृप्यावर्णीमणीनामिति यद्येव तहि किमथं जीमूतादीना दृष्टातत्वेनीपादानमत शाह, अपम्यमुपमामानमेतत् उदित है श्रमण वायुप्मन् वावता पुनस्ते कृष्णमाय इति जीमूतादेरिट तरकाएव कृष्णन वर्णन अभीप्सिततरकाएव तब किन्चिदकान्तमपि केपाचिदिष्टतम भवति । ततोऽकान्तता विवच्छित्यथमाइ। कान्ततरकाएव पतिस्निग्धमनीहारिकालिमोपचित तया जीमूतादे कमनीयतरका अतएव मनोजतरकाएव मनसा ज्ञायते ऽनुकूलतया वप्रवृत्ति विषयी क्रियते इति मनोज मनोनुकूल तत प्रकपविवक्षायान्तरपप्रत्यय । तम मनीचतरमपि किञ्चि मध्यम भवेत् तत सर्वोत्कपप्रतिपादनाथमाह (मनाए तरकाएव) द्रष्टणा मनासि थाप्नुवति यात्मवता नयन्तीति मन आपस्तत' प्रकपविवक्षया तस्य प्रत्ययः । प्राकृतत्वाच्चपकारय मकारमणामतरा इति भवति। तया (तयण)मित्यादि, तन नेपा मणीना मध्ये येते नीलामणय स्तेपामयमेतद्रूपो वयावासी वर्ग कनिवेश', प्रजप्त स्तद्यथा (सेजहानामए) इत्यादि। स यथा नामभुमा कीटविशेष। पक्षाल' भूधापन तस्यैव मुद्याभिधानस्य कीटविशेषाय पक्षम
आराशीफल अथवा कोकिला इस्ती सहस्तीनु बालक कालउ सप्पं कालु बहुकुलवृक्ष यकायनु पडमधामृकि उसरत्कालसबधाजेह हुइ कालीअशोकवृक्ष कालूकम्पयर कालुबधजाव वृक्षवर्धष सिम्यगुरुना पूछकडएहनुरुपदकालामणि कदाचितगुरुमहडछदएयय नही एतलहमनही ते कालामगि एहपुगौलवणयकी कालावणतुमणघणुनवाझवीयोग्वछदू अतिसविकरीमीतिज्ञयजा छनिश्चव अतिरिवग्धपणमनीइरह देपणदारनामुद नघणुवसकरहरुडनिश्चय धणुलमनीम अनुकूलपणइतेमविगुपवानर मनप्रतिकरायगडकरी एहवाका ने हनीलामणी नेहमगिनु पहभागनिमहारचंतेश्वु वणकर्सय कहिउ तेहयथाहाटात मिगौरी अनाव सया
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
५२
रायसेगी ।
sar नीलगुलियाइवा सामापतिवा उच्चत्तरतिवा वणरातीतिवा हलरवसोतिवा मोरगावाइवा पारेवगीवातिवा अयमिकुम, मेतिवा वाणकुम ुमेतिवा अजणेकेसियकुम मैडवा नीलूप्पलइवा नीलासोगेइ वा नीलवध जीव इवा नीलकणवीरेद्रवा भव यादव सिवाणा दुगा समझे तेरा पीलामणीपत्तोद्वतराचेव जाववरणेण तत्थगा जेतेलो डियामणी तेसिण इमेयारूवं वणवा पणते से जहाणामप
भरुवा ससरुद्धिरेद्रवा नररुहिरेद्रवा वराहरुहिरेद्रवा वनिट
शुक' कोर शुकपिक शुकस्य पवञ्चाप पचिविशेष', चाषपिच चापपक्ष नीली प्रतीताणीली भेदी नीलीच्छेद, नीलीगुलिका गुलिका द्रव्यगुटिका श्यामाको धान्यविशेष, उच्चन्त गोदतराग वनराजीमतीता, हलधरो वलदेव स्तस्य वसन तच्च किल नील भवति स देवतथा स्वभावतता, earरस्य नीलara परिधानात मयूरग्रीवा पारावतग्रीवा अतसीकुमुमत्रयवृक्ष कुसुमानि पतीतानि । इतऊङ्घ' क्वचित् " इन्दनीलेङवा महानीलेवा सरगर्तेति वा इति दृश्यते तवं द्र नीलमरकता रत्नविशेषा' प्रतीता अञ्जनकेशिका वनस्पतिविशेष स्तस्य कुसुममज्ञ्जन केशिका कुसुमम् नीलोत्पल कुवलय नीलाशोककावीर नीलबन्धुजीवा अशोकादिवृत्तविशेषा ( भवे एयावे) इत्यादि प्राग्वत् व्याख्येयम् । तथा (तत्यय) मित्यादि, तब तेषा मयीणां मध्ये येते लोहिता मणयस्तेषामयमेतद्रूपोववास प्रज्ञप्त । तद्यथा (सेजहानामए) इत्यादि तद्यथा । नाम शशकरुधिरमुरभुऊरणस्तस्य रुधिर वराह' सूकरस्तस्य रुधिर महिपरुधिरञ्च प्रतीतम् । एतानि हि किल रोपरुधिरेभ्यो लोहितवर्णोत्कटानि भवन्ति तत एतेषामुपादान वालेन्द्रगीपक सधी जातेन्द्रगोपक सहि प्रवृद्ध सतीपत्याडको रक्तो भवति । ततो वालगृह इन्द्रगोपकः प्रथम प्रावृट्कालभावी कीटविशेष' बाल दिवाकर प्रथममुहच्छन् सूर्य सन्ध्याभुरागो वर्षासु सन्ध्या भिगोरीयानोपापडीतेडवीहुजेहबुरुडुछुद्र सूडानीपांप नीलचासपची नीलचासनीपाप नालीगुली गुलीनीगुटिकागोली सामुधान्यवसेप दतराग वननीथे णि अथवाबलिभइनाजे दवावस्वनीलासुद्र मोरपचीनाग्रीवा पारेवानीग्रीवा अलसीनाफल बायवृचव से पते नाफूल अजन केसिकावनस्पतीव शेप नीलोत्पलकमल नालुप्रसोकवृक्ष नालू वधूजीवनवृक्षवशेष नीलुकग्गयरवृक्ष सिप्यइइहुट् नीलामणिएहवारूपैकदाचित सुरुकद्दर्शनहिएहअर्थ समर्थइमनही तेह नीलामणिपूर्वोक्तनीला वयकीघणुजवाकवायोग्यकर यावतशब्दइएकात व इकरीतिहापचवर्णमणिमाहिजेह तारामणि तेनणितुजेव आमलिकही ते हवुव कविशेषकहिउतेह तेह यथादृष्टात बोकडावुडलोडी अथवा समान घलोही मनूष्यनुलीही वराहनू लोही बालगोपसुमोल जाव जगतउमूर्य
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। गोडवा वालदिवाकरतिवा समभरागेश्वा गुजधरागेतिवा जामु रणकुम मैडबा किसुयकुसमेतिवा पालिवाकुसमेतिवा जातहिगुलेतिवा सिलपब्बालेतिवा पवालकुरेवालोहिखमणीतिवालखारसगेद्रवाकिम राग कवलेडवा चीणपिट्ठरासीतिवा स्तूप्पलेइवा रत्तासोगेइवा रत्तकण वीरतिवा रत्तवधु जीवेइवा भवेयारुवेसिवानोइडे समतेण लोहिया मणीएत्तो इहवराचेव जाववर्णण पणगाला तत्यण जेतेहालिद्दा मणी तेसिण मणी इमेयारूवे वन्नावासे पगपाते सजहानामए चपेद वा चपगच्छतीइवा हाल्लिदाइवा इलिद्दामेदेतिवा इलिदायलियाइवा हरिवालिवाइवा हरियालभेदतिवा हरियालगुलियाइवा चउरेतिवा
समयभावी अभुराग', गुन्जा लोकमतीता तस्यारागी गुजाराग' गुजाया हि अर्द्धमतिरिक्तः भवति। अई चाति कृप्यमिति गुजाई ग्रहण जपाकुसुमकिशुककुसुमपारिजात कुसुमनात्यहिष्णुलिका लोकासिद्धा। शिलाप्रवाल प्रवालनामारनविशेष', प्रवालाकुरस्येव रत्नविशेषस्य प्रवालस्याकुर। स हि तत्प्रथमोहतत्वेनात्यन्तरक्की भवति तत स्तदुपादानम् भवति । लोहितासमधिनामरत्नविशेष'। लाक्षारसक्तमिरागरक्तकम्मलचीनपिप्टराशिरतोत्पलरकाशीकक पनीरबन्धुजीवा- प्रतीता' । (भवे एयारूवे) इत्यादि प्राग्वन्, (तत्यण) मित्यादि तर तेषा मणीना मध्ये ये हरिद्रामणयस्तपा मतद्रूपोवणावास प्रजप्त स्तद्यथा (सेजहानामए) इत्यादि स यघानामचम्पक सामान्यत सुवर्णचम्पकीवृक्ष चम्पकच्छल्ली सुवर्णचम्पकरवा चम्पकभेद , सवर्ग चम्पकच्छेद' हरिद्रा प्रतीता हरिद्राछेदो हरिद्राछेद। हरिद्रागुटिका इरिट्रासारनिवर्सितागुटिका हरितालिका पृथिवीविकाररूपप्रतीता हरिताडिकादी हरितालिकाछेद हरितालिकागुडिका हरितालिकासारनिवर्चिता गुलिका चिकुरोण गन्धद्रव्यविशेष चिकुरामारागः। चिकुरमयोग मध्यानुआभनउनुरागजेहबुहु बाधीविग्णीठीनुर ग जामूनाफूल फलास नाफूल पालिकावनस्पती नाफल सुदहिगली शिलारूपप्रवालरत्नविसेप अगतापवालानाअकरा लीहिताप्यमणिरत्नधिमेप नापनुरसमिर म्युझनेहवउकवल सिरनउ पुन रत्नोत्पलकमल रानुअमीकवृक्ष रात उका यरवृक्ष रातउबधूजीववृक्षवसेप सिध्यपछडकदाचिचतारामणिपवरूपगुरुकईछ नहीएयथ ममर्थ तेह तारामणि पूनितारामणियकीपणिधगुजडद निश्चय कातडू वर्णडकरीक या तह पाचवणमगिमाधि जेह तेच पालामयि तहनु मग्थिनु पहागलिकहीदतेहव वाकवशेष कहिउ तेह यथादृष्टात सुवर्ष धापवृक्षवसेप मुअथवासुव चापानीशालि हलिद इलिइन
-
-
-
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेयी। चित्तरगणाएवा वरकणएतिवा वरकणगनिवसेवा वरकणएतिवा वर कणगविघसेड़वा सुवणसिप्पिएवावरपुरिसवसणेतिवा अल्लइकुसुमति वाचपाकुसुमेइवा कुहडिया कुसुमेवातडउकुसुमेडवा घोसेवउयाकुमु मेतिवा सुवर्णजूहिवा कुसुमेइवा कोरटवरमल्लदामेतिवा सुहिरगिफ याकुमुमतिबा वीयगकुसुमेनिवा पीयासोएतिवा पीयकणवीरवापीव्य वकजीवएतिवा भवेयारवे सियाणोणटे समद्रुतेण हालिद्दामणी एत्तो इट्ठयरोवेव जाववरणोण पपणाला तत्थगा जेतेमुक्किन्लामगी तेसिगा मणीण इमेयारूव वणावास पण्णाले सेजहानामए अर्कइवा स खे इवा चदेवा कुदेइवा दतपदवा हसावलीइवा कोचावनीतिवा वलाया
निमित्तो वस्त्रादौराग' । वरकनकस्यजात्य सुवर्णस्य' य” कषपटवे निघर्ष' । वरपुरुपी वासुदेव स्तस्य वसन वरपुरुषवसन तच्च किलपीतमेव भवतीति तटुपादानम्। अल्लकी कुसुम लोकती वसयम्। चम्पककुसुम सुवर्णचम्पकपुष्प कुष्माण्डीकुसुम पुष्पफलीकुसुम कोरपटक पुप्पजाति विशेष स्तस्य दामकोरण्टक दाम' । तडवडाअाउली तस्या कुसम तड़वडाकुसमस्। घोपातकी कुसुम सुवथिकाकुमम च प्रतीत महिरण्यका वनस्पति विशेष स्तस्या कुसुम हिरिण्यका कुसमम्। बीयकोवृक्ष प्रतीत 'स्तस्य कुसुम वीयककुसुमम । पीतालीशीक पीतकणवीर पोतबन्धु जीवा प्रतीता (भवे एयारूवे)त्यादि प्राग्वत् । (तत्था)मित्यादि, तब तेषा मणीना मध्ये ये शुक्लामणवरतपामय मेतद्रूपी वणावास प्रजप्त' तद्यथा (संजहानामए) इत्यादि। स यथा नाम अको रत्नविशेष । शवचन्द्रकुमुदोदकीदकरजीदधिधनतीरक्षीरपूरक्रोचावलिद्वारा उमाहिलउखड हलिड्नी गीली हरितालपृथवीविसेप हरियालनुखड हरितालनीगीली चकीर रागइव्यवसेय चिकुरनउर गजेणीपोलीपामसरीर गीगीलीकै सुझसुवर्ण प्रधानसुवर्ष कसुटी कसिउ थकु जेहवुहुइ वासुदेवनावस्वजेहवाहुद् प्रधानसुवर्ण यसु दिइसजेहबु सुवर्ण तिसीप जेहवु वासुदेवनावस्वजेहवाहुअघवा अल्ल फूललीकघीजाणिवा चापाना फूल कीहलानाफूल पाउलिनाफूल तुरियाना फूल मुवर्य जूधिकानाफूल कोर टानाप्रधानफूलमाता सुहिरगिसावनस्प तीवरीपतेहनाफूल पियानाफूल बीउवृक्षवसपतहनाफूल पीलीअसोकवृक्ष पीलउकणयर पीलु बध जीववृक्षवसैप सिप्यपूकदाइहुइमशिनुपीन्नुवर्ण एहवरूपदकदाचितनहाएअर्थनही एतलद् दमनही तह पीलोमणि पूजा पीलवर्ण धकीघणुजवाइवायोग्यछ जावत्सब्दकतेवर्ण इकरी नह्या जिहापाचवा माहिनह तैह धउला मणि तेइ मणिनु यागलिकहीसदएहबु ग्वंकवरीष
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसी ।
वीतिवा हारावलीवा चटावलीवा सारयवताइएतिवा चन्तधोय गप्पपट्टेवा सालिविट्ठरासीइवा कुदपुप्फरासीडवा कुमुहरासीतिवा सुक्कच्छिवाडीवा पिगामजियाडवा भिस ेडवा मुखालिदचा गय दतेवा लवगदलएवा पोडरीवदलपवा सिजुवारमल्लदामेतिवा सोयासोगेइवा संघकगावरेवा सववध जीव भवेयास्वे सियागो तिट्ठे सेमट्ठे तेया सुक्किल्ला मणीए इत्तोवराचैव जाववराण पगणत्ता तेसिण मणीण इमेवारुवं गन्धे पगणत्ते से जहानामए कोह
1
वलि सावलिबलाकावलय प्रतीता' | चन्द्रावलि तडागादिषु नलमध्यप्रतिबिम्बित चन्द्रपक्ति (सारश्य बलाडगे) इति वा शारदिक' शरत्कालभावी बलाहकी मेघ । (धतधोयरूप्पपट्टेड) वेति ध्यातोऽग्निसम्पर्केच निर्मलीकृतो धीतो भूतिखरटितहस्तसन्मार्जनेनाति निर्मितीकृतो योरुप - पट्टी रजतपत्रक स ध्मातधौतरूप्पपट्ट । अन्ये तु व्याचचन्ते ध्मातीनाग्निसयोगेन यो धीत शोधिता रूप्पस ध्मातधीतरूप्पपट्ट, शालिपिप्टराणि मालिचोदपुञ्ज कुन्दपुप्पराशि, कुमुदराभिश्च प्रतीत' | ( मुक्कवाडियाइ) वेति केवाडीनाम वल्लादिफलिका सा चक्कचित देशविशेष शुष्कासdisita शुक्ला भवति । तत स्तदुपादान (पिठुयमिञ्जियारवे ) ति पेयम्मयूरपिच्छम् । तन्मध्यवर्त्तिनी पेयमिन्जिका सा चाति शुक्लेति तदुपन्यास | विस पद्मिनीकन्द मृणाल पद्मतन्तु । गजदन्तलवष्गदलपुण्डरीकदलभ्वं ताशीकश्वेतकण वीरश्वेत बन्धुजीवा' प्रतीता । (भवे एयारू) इत्यादि प्राग्वत् । तदेवमुक्त वर्णस्वरूप सम्प्रति गन्धस्वरूप प्रतिपादनार्थ माह ॥ छ ॥ (तसि) मित्यादि । तेपा भवीनामय मेतद्रूपो गन्ध प्रनप्त तद्यथा, (जहानामए) इत्यादि प्राकृतत्वात् से इति बहुवचनार्थ । प्रतिपत्तव्यस्ते यथा नामगन्धा अभिनिर्गच्छतीति सम्वन्धु । कोष्ट गन्धद्रव्य तस्य पुटा कोप्टपुटा स्तेपा वा शब्द सर्व्ववापि समुच्चये इह
afer तेह यथादृष्टात करनवमेन हखप्रसिद्ध चद्रमा कु दफूलवसप ग्रथवादांत ईसपखीनी पक्ति कोचपचीनीपक्ति बगलानीपति मोतीनीहारनीपति तलावन विपद्मतिबीचमानीपति सरत्कालन मेघ अग्निसयोगसीधु रूपानपट्ट सालिपीठानीरासिपु ज कु दनीफूलनीरासि मुकुद फूलनीरासि सुकीवल्लादिकनीफली मयूरपापनु मध्यवत्तीगिर कमलनु काटु कमलततु हस्तीनु aTa cartraitsककमलपत्र सिदुवारवृत्तनीफुलनीमाल स्वेतश्रसोकवृक्ष खेतकायर स्वेतवध जीववृक्षवसप सिप्यपूर्वेकडवर्ण' द्रद्रतेमणि कदाचित गुरुकहरुनही अर्धसमर्थ त सेव of पूर्वक्तवर्ण कथकीण जभला यावत्कांतवर्ण डकरी कहिया ते मणिनागलि
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेपी। पुडाणवातगरपुडाणवापलापुडाणवा चोयपुडाणवादमणायुपुडाणवा कुकुमपुडाणवा चदण पुडाणवा उसारपुडाणवा मण्यापुडाणवा जाइ पुजणवा जूहियापुडाणवा गहाणमल्लियपुडाणवा केयइपुडाणवा पाडलियुडाणवा णोमालियापुडाणवा अगरुपुडाणवा लवगपुडा णवा कपूरपुडाणवा वासपुडाणवा अणुवायसि उभिज्झमाणाणवा कोटिसमाणाणवानिभिदिज्झमाणाणवा मिदिज्झमाणाणवा झविझ माणाणवा उक्करिज्ममाणाणवा विखरिज्ममाणाणवा परिभाइ
उझमाणाणवाभडातोवा भडसाइरिज्ममाणाणवा उसलामगुणामण एकस्य पुटस्य प्रायो न तादृशी गन्ध आयाति द्रव्यस्याल्पत्वात् ततो वहुवचन नगरमपि गन्धट्रव्य एला प्रतीता वीय गन्धप्रद्रव्य चम्पकदमनककु कुम चन्दनोभीरमरुकाजातीयूधिकामल्लिका स्तानमल्लिकाकेतकीपाटलीनवमालिकाऽगुरुलवाकुसुम वासकर्पूराम प्रतीतानि। नवर मुशीर वीरुणीमूलम स्नानमल्लिका स्नानयोग्यामल्लिकाविशेषा । एतेषा पुटानामनुवाते भाधावकविविक्षितपुरुषाणामनुकूल वाते वाति सति उद्भिद्यमानाना मुद्घाटपमानानावा शब्द सर्व वापि समुच्चये (कुटिझमाणाणवा) इति इह पुटे,परिमितानि कोष्टादीनि गधद्रव्याणि तान्यपि परिमेये परिमाणोपचारात् कोष्टपुटादीनीत्युच्यते तेषा कुडामानानाम दुखलेस्तुडरमानान (भपडेजमाणाणवा) इति श्लक्ष्णखण्डक्रियमाणाना एतच विशेपणय कोप्टादि द्रव्याणामवसेय तैपामेव प्राय कुट्टनश्लक्ष्णखगडीकरणसम्भवात् न तु यूथिकादीना (उक्किरिज्ममाणाण वा) इति रिकादिभि कोष्टादिपुटाना कोप्टादिद्रव्याणा वा उत्कीयमाणाना (विवसरिज्जमाणाय वा) इति विकीर्यमाणाना मितस्तती विप्रकीर्यमाणानां (परिभुज्जमायाण वा) परिभोगाय उपयुन्जमानानां क्वचित् “परिभाइभमाणाण वा" इति पाठ स्तव परिभाज्योमानाना पार्ववर्तित्यौ मना मनाक् दीयमानाना (भण्डाउभण्डसाहरिज्ममाणे ण वा) इति भण्डात् स्थानादेकरमादन्यत कहीस्यइतेहवउ गध का तेह यथादृष्टातनामतिसप्यामवणे कूटगधद्रव्यतैहनीपुडा वृडा त गरगधद्रव्यतेहनीपुडर चूयानापुडादमणानापुडासरिनापु डाचदननापु डाबालानापुडामरूयाफूल जाइफूननापुडाजूहीफूलनापुडास्नानमालानीफूलनापुडाकेतकीनापुडाअथवालवगनापुडा पाडलफू पुडाकपूरनापुडा णवमालतीफूलनापुडा आगरनापुडासुकठिकैसरिनुवर्णतहनापुडा अनभूलियापर वातघकर एहगधभराडाबाडाउघाडाकरीतीहुन एहपूवोक्तगधट्रव्यऊपलदूलालीनद्रपडीतादू घा जभेवाताहुद्' साम्यान्याप्रकारइभेवताहुइ सूक्ष्मषडकरीवाहु उपलायकारिकादक उपाता हद निम्म्रीराताहुद् सरीरनविपदभागवीताहुइ माहोमाहिदेवराताहु एक ठामडाची बीजदू
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैशी। हरा धाणमणोनिवृत्तिकरामवतोसमता अभिनिस्सवन्ति भवेयारूवे मिया णोतिणद्दे समझे तेमिण मणीण एत्तोइयरावगन्ध ण पणत्ता तमिण मणी इमेवारवे फासे पणत्ते सेनहानामए आदर्णतिवामए दुवा रेडवा गावीण्वा इसगमतलिदवा सिरीसकुसम निचएतिवा वालकुसमपत्तरासीतिवा भवेवावे सियाणाइगट्टे सम? तेण मणी इत्तोवराचेव जावफासेण पगणात्ता ततणसे आभिगिए टवे तस्स जाणविमाणस्म बहुम सभागे तत्थण महेग पेत्यापरमडव विउ
माग साजनातर सक्रियमाणाना उदारा स्कारास्ते चामनौजा अपि स्फरत पाइ मनोना मनोऽनुकूना स्तच मनील कुतइत्याह, मनीरा मनोहरन्ति पात्मवत्स नयन्तीति मनीहरा यत स्तती विपकीर्यमायाना मनोहरव कुतइत्या। पायमनोनिवृत्तिकरा व भूता' मळत सवामुदितु समतत' सामन्येन गन्धा अभिनिस्सरन्ति जितामभिमुख निस्सरन्ति क्वचित् (अभिनिस्सयन्ती)ति पाठ । तवापि सएवार्यो नवरमभित मवन्तीति शब्दसस्कार एवमुक्ती गिष्य' पूछति (भवे एयाम्वेमिया) स्यादेतत् यथा भदेतद्रूपस्ता मनीना ग (मूरिरायो एप समा) इत्यादि प्राग्वत् ॥ (तमिण) मित्यादि तपारणमिति पूर्ववत् मणीनामयमेतद्रूप स्पर्ग। प्राप्त स्तद्यथा (संजहानामए) इत्यादि तद्यथा पजिनर्क चर्ममय बरत रूप प्रतीत दूरोवनस्पति विशेष । नवनीतं अवध इंसगर्भनूनी शिरीषकुसुमनिचयश्च प्रतीत । (बाल कुसुमारासीड) ति बालानि पचिरकालजातानि यानि कुमुदपत्राणि पा राशि वालकुमदपवराशि, क्वचिदाल कुमुदपरामिरिति भाव । (भर्व एयारूवे) इत्यादि मारवत् Ra (लएण) मित्यादि। ततः स भाभियोगिकी देव स्तस्य दिव्यस्य यानविमानस्य बहुमध्यदेमभागे अब
ठामडपीलीताद प्रधानमनीत मनोहरनासिकानामनि सुखकारिया सघलडचिटु दमि लबागध नीले शिष्यपूछेलाइतहमणिनागधएहवााता कदाचित् गुरुकवर ममर्थनही तहमुनिनु पर्वात गधयकीयण, अपानवायोग्यधिकरी कथा तेह मणिन आगलिकहीयतहबु फरिमकहर तर यादृष्टातमाय नम अथवामनुगालु दूरबनस्पती मांजण हम गमनुलिका मिरमडावृचना फुजन समूह कु लाफूलतापवतहनु समूह मिध्यपूछतहमणिनु फरिमा हुइ कदाचित गुरु कानडीएपर्य समय तह मणिनाफरिस पूक्तिपरिमयकोवण, जत्रावायोग्य यावत्गन्धमा जकात परिसिकरी का विधारपछी तह मेवळ देव तहन यान विमानः घण मध्यभागप्रदस नाविप का मोटुएक प्रेक्षा घरमंडपर गमडपति विकुवानीपजावद तप्रधामडपर्क हद
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। व्वद अणेग खभ सय सन्निविट्ठ अग्गयमुकयवयरवेडया तोरण वररत्तिय सालिभजियाग सुसिलिह विसह लट्ठसविध पसत्य वेनिय विमलख भ णाणामणि कणगरयण खचिय उज्झन वहुसममुविभत्त देसभाग इहामिग उसम तुरव णर मगर विहग वालग किन्नर करू
सरभ चमर कुजर वणलय पउमलय भत्तिचित्तक वगामणि रवण महत प्रेक्षागृहमण्डप विकुर्वति कथ भूतमित्याह। अनेकस्तम्भ तन्निविष्ट तथा अभ्युद्धता अभ्युत्कटा सुकृता सुष्टुनिष्पादिता वरवेदिकानि तोरणानि वररचिता शालिग्निकाच यत तत् अभ्युनतसुकृतवरवैदिकातीरणवररचितशालिज्जिकाक। तथा सपिलाटा विशिप्टालष्टसस्थिता मनीजसस्थाना', प्रशस्ता प्रशस्त वास्तु लक्षणोपेता विमलातमा वेड्यरनमा विमला स्तम्भा यब तत् सुशिलाटविगिएटलप्टसस्थितप्रशस्तवैदूर्यविमताताभ यथा नानामणय खचिता यन भूमिभाग स नानाणिखचित । सखादिदर्शनात काय पाक्षिक परनिपात । नानामणिसचित उज्वनी बहुसमी अत्यन्त सम सुविभक्ता भूमिभाग यत तत् नानामणिखचितीज्वाल वहुसमसुविभक्तभूमिभागम् । तथा इहा मृगा वृका पभा वृपमा म्तुरगनरमकरविहगा प्रतीता व्याला स्वापदभुजगा' किन्नरा व्यन्तरविशेषा करतीमगा, सरभा पाटव्या महाकाया पमत चमरा भाटव्यागाव' कुञ्जरा दन्तिन' वनलता यगोकादिलता पद्मलता पद्मिन्य' एतासा भत्ता विलित्या चिवमालखी यत तत्, दहा मृगपम तुरगनरमकरविहगव्यालकिन्नरकरुसरभचमरकुज्जरवनलतापद्मलताभक्तिचित । तथा स्तम्भी गतया स्तम्भीपरिवर्तिन्या वज्ररत्नमय्या वेदिकया परिगत सत् वदभिराम तत् स्तम्भोगतवजवैदिकापरिगताभिराम। “वज्जाह रजमलयुगलजन्तनुत्त पिव थ तसइस्स मालिणीय" मिति विद्याधरन्तीति विद्याधरा विशिष्टविद्याशक्किमन्त' तेपा नमलि युगलानि समानशीनानि वदानि तेषा यन्वाणि प्रपञ्चबिशेपास्तेषुतामिव अर्चिपा मणिरत्नप्रभाज्वालाना सहसं मालनीय परिवारघमना सतनाविप गहिउछ अतिरमग्रीकपणीयकाजीयबहारनईस मुखथवरही भल इकारीमरह नापजावीवरलमयाद्वारमू डिलपलीवेदिकावरडोछदू तोरणनविषप्रधान रचीतछड पूतलीनेह विमानविपद जाणीइभूमिकामाहिधीजग्यारमभूमिसाथरूडोपरिपालगीरहिया भलामनीज सस्थान हनु वास्तलक्षणइसहित वैडूयरत्नसय निमलथाभाछह तामडपि अनेकप्रका ग्नीमणिचद्रकातादिक सुवण रत्नककतनादि तणकरीरचित उजन्नु घणममुससुविहत्य भुभिनुप्रदेसकप्रेक्षामडपनविपद बरगडा वृपभ धोडा मनुप मगर मत्स पक्षी सप देवता नग अष्टापद चमरीगाई हस्ती बनलताअभीकलतादिक पानता कमलनी एहोनाभीतिकरी
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
राजपणी ।
भूभियाग गाणाविह पचवगण घटापडाग परिमडिग्गया सिहरधवल मरीयकवय विणिमय तल्ला उल्लोइवमहिय गोसीस रत्तचटगादट्ठ र दिन्नपचगुलितल उवविव चदणकन्नस चन्दणघडमुकयतोरण पडि दुवारदेमभाग आमत्तीसत्तविचल बट्टवग्घारिय मल्लदामकलाव पच
५८
दत्ता
गीय किमुक्त भवति, एवं नाम प्रत्युद्ध, तैर्मणिरत्नप्रभा ज्ञानैराकलित मत्रभाति यथानूनमित न स्वाभाविक किंतु विशिष्टविद्याशक्तिमत्युरुप प्रपञ्च प्रभावितमिति (रूवगमहम्म कलितम्भिसिमाण भिभिसिमा चक्खुल्लोयालेस सुहास सिस्सिरीवरून ) मिति प्राग्जत, क्वचिदेतान दृश्यते । (कञ्चणमणिरवण भूमिवाग) मिति काञ्चनञ्च मणयश्च रत्नानि च काञ्चनमणिरत्नानि तैपा तन्मयी सुपिका शिखर यस्य तत्तथा । तथा नानाविधाभि नानाप्रकाराभि घण्टाभि पताकाभिश्च परिसामस्त्येन मण्डितमगुशिखर यस्य तन्नानाविधपञ्चवर्णघण्टापताकापरिमगिडतागू शिखरम् । चपल चलञ्चिकचिका यमानत्वात् । मरीचिकवच किरणजालपरिक्षेप विनिर्मुञ्चन् । ( नाउल्लीद्रय महिय) मिति लाइय नामा यज्ञ मेर्गमयादिना उपलेपन उल्लाय कुडताना मालस्य चसेटिकादिभि सन्मृष्टीकरणाम् । लाउल्लोडयाभ्यामिव महित पूजित लाउलोइयमहियम | तथा गोशीषेण गोणीपनामकचन्दनेन सरसरताचन्दनेन च ददरण वहलेन चपेटाकारण वा पञ्चागुलय स्तलारुस्तका यव तत् गोगीप रक्तचन्दनदद रदत्तपञ्चागुलितल । तथा उपचिता निवेशिता चन्दनकलमा मध्यालकलगा वव तत् उपचितचन्दनकलशम् । (चन्दन asha तीरणयवार सभाग) मिति | चन्दनचन्दनकलशे सुकृतानि सुष्टुकृतानि शोभितानीतितात्पवाघ | यानि तीरणानि तानि चन्दनधटसुकृतानि २ तोरखानि प्रति "दुवार aभाग” द्वारदेगभागे यत्र तत् चन्दनघटसुकृततीरणामतिदारभाग, तथा (आसत्ती सत्तविलवह ग्वारियमल्लदामकलाव) मिति आश्रवाड अधोभूमीसक्त चासक्ती भूमी लग्न इत्यर्थ । कई सक उत्सक्त' उल्लो तेल उपरिसम्बद्ध इत्यर्थं । विपुली विस्तीय वृत्तो वर्तुल "वग्घारिय" इति प्रलम्वितो माल्यदामकलाप पुष्पमानासमूहो यत्र तत् आमक्तोसक्तविपुलवृत्तप्रलम्वित विचिवइजेदर्म चामण्डप सुवण मणि रत्नमयशिखरजेहन अनेक प्रकार पचवण द्र घटाइ जादूसविपपण मडितनिसिखरनु गुजेन मिखरकइधर लु जेहनु किरणजानमति मूकनुछद्र बागडकरीभुमिनु लीपन भातिन ऊपलडमाल खडीइक रीधुल व ते गडकरी जिउ गोशीप रक्तचटन-करीचपेटाकारि दीधाकइहाप्राजेहन विपियापारूड विकुर्वी चदननाकल ममगनकलस जिया चदनकलमड करीमीभनकीधा तीरगाहकद्र द्वारनादेस भागनडविपजिहा हे विभूमिलाग ऊपरिचदबाधउविस्तीर्ण वतुललायमान फूलामछड फूलमालाजिहा पचवण नालु मुगध
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
रायपसेगी। वर्णसरस मुरभिमुक्क पुप्फ पूजोवयारकलिय कालागुरुपवर कदमक्क तुमस्क ध वमधमपत गघु ध वाभिराम सुगधवरगधिय गधवद्विभूय दिव्य तुडिय सदसन्निनाव अत्यरगण सघस पण पासादीय दरिसणिज्म जावपडिरूव तस्सण पेत्या घरमडवस्स बहुसमरमणिझ भूमिभाग विउव्वत्ति जावमणीण फासो तस्सण पेत्या घरमडवस्स उल्लोय विउवद् पउमलवत्ति चित्त जावपडिरूव तस्सण' बहुसमरमणि
झम्स भूमिभागम्स बहुमन्मदेसभा एत्यण एगवदरामय पारखा माल्यदामकलाप। तथा पञ्चवणेन सरसन सशयेन सुरभिवामुक्त न लिप्तेन पुष्पपुजनक्षणे नोपचारेण पूजया कलित पञ्चवणसरससुरभिमुक्तपुप्पपुञ्जीपचारकनिते। (कालागुरुपवर कुन्दु रुकतुमक्कधूवमधमधिन्त गन्धुट याभिराम सुगन्ध वरगन्ध गन्धियं गन्धवट भूय)मिति माग्वत, तथा अप्सरीगणाना सध्या समुदाय स्तन सम्यक् रमणीयतया विकीय व्याप्त मप्सरोगबमध विकीर्ण , तथा दिव्याना तुटितानामातीद्यानां वेणुवीयामृदादीना ये मन्दा स्तै सम्पयादिनम् सम्यक श्रोतमनोहारितया प्रकर्षण नादितभन्दवत् दिव्यनुटितमन्दसम्प्रवदितम् । (अर जावपडिरूब)मिति। यावच्छन्दकरणात् “मच्छ सपह लरहे घट्ट मा नीरय निम्मल निप्पक निमकडच्याय सप्पम समिरीय सउज्जो अपासाइय दरिसणिझ पभिरुव पडिरूव"मित द्रष्टव्य , एतच्च माम्बत् व्याख्येयम् । (तस्सण)मित्यादि तस्यणमिति प्राग्वत् । प्रेक्षागृहमपडपस्यान्त मध्ये स बहुसमरमणीय भूमिभाग विकुर्वति तद्यथा । मानिगपुष्कर मिति चैत्यादिन देवता ताकव्य यावन्मयिस्पग' मूवपर्यन्त' । तथा चाह (नावमणीण फासो) इति, (तस्सय)मित्यादि तस्यय. मिति पूर्ववत् । प्रेचा गृहमण्डपस्य उल्लोकमपरिभाग विकुब्बन्ति पमलता भक्तिचिन, (जावपडि. रूव)मितियावच्छन्दकरणात “पच्छ सपह"मित्यादि विशेषणकदम्बकपरिग्रहः। (तस्सय मित्यादि। तस्य बहुसमरमणीयस्य भूमिभागस्य बहुमध्यदेशभागे अवणमिति पूर्ववत, एक महान्त मद. भूमिऊपरि मूक फुलनु समूइतलक्षणउथचारपूजातेणकरीयुनकर कृप्यागुरुमधान गु दवमेष सिल्हारस तेहनुधूप तेणकरीमधमधायमान गधनूउत्कष्टपण तेणर करीमनोहरछि सुगंधमधान गधतेणइकरीयुक्तवन्तछद्र कृष्णागुरुनीवातीरूपकर देवसबधीवाजिवना मन्दवत तेणकरीधण सन्द वतछद् अप्सरगणनु समुदाय तेगडकरीव्याप्तछे चित्तनप्रसन्नकरराष्ट्र नीवायोग्यछद भलु रूपझनुह तेनु का घरमडपनु घणु ससुरमयीक भुमिनुभागप्रदेशप्रति विकुबनीपजावी पाचवर्णमणिसुकमाल गरिसवतरत्ननाजेहावरसाजडा तहाकद प्रक्षाघर मडपण उपली भूमिचटुआरूप विकुर्वहनीपजाबी तेह अनेकरूपपद्मलतानीमोतिकरी विचिवाड यावत्सब्दद
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। डग विउत्ति तस्मण अक्खाडयस्स वहुमन्मदेसभागे एवण महेग मणिपेढिय देउव्विद अट्ठजोयणाइ आयामे विक्ख भेगा चत्तारि जोयणाड वाइल्लेण सब्वमणिमय अत्यजाव पडिरूव तीसेण मणिपीडियाए उवर प्रत्यण महेग सीदासण विउत्वद सीहासणस्स इमेयारवे वणावास पपणत्ते तजदा मतवणिज्माण मया चक्कल्ला रययमया सीहा सोवाणियापाया णाणामणिमयाइ पायसीसगाइ जवूणयमयाइ गत्ताद वयरामयासधी हाणामणिमए विउवेण सीहासणे ईहामिय उसभ तुरग णर मगर विहग व्याल
किन्नरहरु मरभ चमर कुजर वगालय पड़मल्लय भत्तिचित्त सारसारो - पाद विकुर्वन्ति। तस्य च अक्षपाटकस्य बहु मध्यदेशभागे तर एकाम्महतीम् मणिपीठिकाम् विकुवन्ति। भष्टी योजनान्यायामविप्कामाभ्यां चत्वारि योजनानि बाहुल्येन उतरतेनेति भाव। कथ भूतां ता विकुवन्तीत्यत पाह। (सब्द' मणिमयी) यावत्कारणादच्छामित्यादि विशेपससमूहपरिगृह, स्वस्याश्च मणिपीठिकाया उपरि अव महदक मिहासन विकुर्वन्ति तस्य च सिंहासनस्य अयमेतद्रूपीवर्याबास' प्रजप्त' । तद्यथा। तपनीयमया चक्कला रजतमया' सिहायरुपोभित तत सिहासन मुच्यते, सौवणिका सुवर्णमया' पादा। नानामणिमयानि पादशीषकाणि पादानासुपरितना अवयवविशेषा', जाम्बूनदमयानि गावाणि वज़मया वजरला पूरिता' सन्धयो गावाणा पन्धिमेला' नानामणिमय वेद्यम्। तद्युतम्। (संग सीहास) इत्यादि तन् सिंहासनमीहामृगपभतुरगनरमकरव्यालककिन्नरहरुसरभचमरवनलतापमलताभक्तिचित्रम्। (सारसारी बचियमणिरयापायवीट)मिति सारसार प्रधान मणिरत्न रुपचितेन पाद देपवायोग्यभनुरूप तेहनइ घणु रमगीकनभूमिभागनइ घणउ मध्यप्रदेशनविपद् इहा एकवजूमय पानाडुचुसाबद्सवादाम विकुर्व तेह अखाडानह घणु मध्यप्रदेसभागद एड़ा मोटु एक मणि पीठउजलु विकुचंद्र तहमणिपीठाठयोयनलगि लांबपण पुडुलपण च्यार जीयन जाडपण समम्त मणिमयछ निर्मलद जावत्सब्दर भलुरूपछ तह मणि पाठिकान ऊपरि दहा मीटु एक सिंहासनप्रति विकुवद तहमिहासननु भागलिकहिमह वर्णकवशेष कहिउ तेजहरु तपनीय रकमुवर्णमय चाकूलाछदू यायान हेठलु भागरूपामय साहा जण सोभिते सिहासनद्र हुदै सौभाना च्यारदपाया अनेकमणिमय पायानामस्तकछे जवूनदमुवर्णमय गान इस उपलाइत्यर्थ बकरीसमपलानामधिजडीक अनकमणिमयविच्चवापछद जेणसिहासन वचीजतेह सिंहासन वरगडा वृषभ घोडा मनुष्य मगरमत्स प्रस्नो सर्प देवता मृग अष्टापदनार
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेपी।
६२
वचिय मणिरयगापायपीढे अत्यरय मउयमस रग नवत्तयकुसत्त लिव सीह केसरपवत्थयाभिरामे सुविरत्तिय रखत्ताण उववियखोमटु गल्लेपट्टपडिबायोरत्त मुयसवूडे सुरम्मे आईण गरूयभूय गावणीय तूल फासमउए पासादीए तस्सण सीहासणस्स उरि एत्यण मग विजयटुस विउब्वति सेणविजयदुस विउब्वति सेणविजयदुस सेतसख ककुद दगरय अमय महिप फेणु पुज्जसन्निगास सव्वरयणा मय अत्यसपह पासादीय दरिसणिज्म अभिरुव पडिरूव तस्सण
पीठेन सह यत्तत्तथा प्राकृतत्वाच्च पदोपन्यासव्यत्ययः। (अकरवमउममूरगनवतय कुसन्तलिम्बसर यवत्ययाभिरामे) इति । आमूरक्रमाकादक मृट्टयस्य ममूरकस्य तन् आमूरकरमृदुविशेषणम्य पर निपात । प्राकृतत्वात् नवात्वच येषा ते नवत्वचः । कुशान्तादर्भपर्यन्ता नवत्वचश्च ते कुमान्ताच नवक्कुशान्ता प्रत्यत्वग्दभपर्यन्तरूपाणि लिस्वानि कोमलानि नमनशीलानि च कैमराणि मध्ये यस्य मयूरकस्य तत् नवत्वक भान्तलिम्ब केसर आसूरक मृदुनामसूरकेण नवत्वककुयान्तलिम्ब केसरेण प्रत्यवमृतमाछादित सत् यत् अभिराम तत्तथा विशेषणपूवापरनिपाती यादृच्छिक प्राकृतत्वात् । (आइणगमय भूय नवनीय तूलफासे) इति पूववत् । तथा सुविरचित रजस्वायमुपरि यस्य तत सुविरचितरजरवाण"उयवियत्रीमृद्गल्लपट्ट पडिच्छयण मिति । उयविय परिकमित यत् दीम इकूल कापासिक वस्व परिछादन रजस्वाणस्वोपरिद्वितीयमाच्छादन यस्य तत्तथा। तत “उपरिरत्त सुथसवतं"रकाशुकेनातिरमणीयेनरत न वस्व गमवृतमाच्छादित मतएव सुरम्य। (पासादए दरिसणिज्ने अभिरूवे पडिरूवे) इति प्राग्वत्, (तरमण)मित्यादि तस्य सिहासनस्योपरि चमरीगाद इस्ती वणलता अशोकादिक पद्मलताकमलिनी एहनीभातिकरीविचिवछ सारमादि जेसारमउवितयोग्यमणीरत्नमवाणकरीवणकर मणिचद्रकातादिरनककेतनादितेहनीपटपीठऊत रवानापाउडीया आछादनकै मुकमाल मसूराउजिहातेकहवु छद्र नवीनछ त्वचाछजेहनी एहवी डाग्मनछ हडानीपरिकोमलनमभशीतल सीकेसरीसरीषादसीयावटछदजेहनाइदवसरा
करीयाकाद्यउथकुतसिहांसनकडापरिमनीइरछडू रचिउाछादन दावादिजाडुदकमाजद कप्यासिक प्रतिशदनजिहाएतलरजस्नानऊपरिवाजुकपीसीऊवस्रटाकित इद् तेहऊपरिरात वस्वकरीचुपपेरतहसिहासनदीटउछदू रमणीकछत कमायूचम रुनूगालूउ वनसती मापण अर्कतूल एहनाफरिससरीपुसिहामनसुकमालकद चित्तनप्रस नकर जीडवायोग्यछ तेहनद सिहासननद उपरि इहा मोदएक विजयवसबटु विकुव्वद विजयधम स्वेतधुनु सखप्रसिद्ध अक रल कुन्दलफूलविसेप पाणीनाकणीया अमृतमधुहुए तेहनीफीयनुयुजवेहसरीयुयुजतेहसरीषु
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायप सेषी।
aster
वर विजयस्सव बहुमव्मदेस भाए एत्थण वयराव मय अकुम विव्वति तेसिवा वयरामयसि कुमसि कुंभिक्क मुत्तादाम विव्वति मेण कूभिक्कमुत्तादामे अन्नेहि चहि तदद्दूव्वताप मागामेतेहि अकूभिक्क हि मुत्तादामेहि सव्वतसमन्ता परिखित्ते तेण दामातवणिज्झतं वूसगा सुवपणपयरग मडियग गाणामणि रयण विवह हारहार उवसोत्रिय समुदया ईस अगण मरणममयता पुव्वावर दाहिणात्तरी गएहि वाहि मदाहि एइज्झमाणाय वेटि
उनी अव अस्मिन् स्थाने महदेक विजयदुध्य वस्त्रविशेष' आह च जीवाभिगममूलटीकाकृत् विजयदुष्प वस्त्रविशेष इति त कुर्वन्ति स्वभक्ता निष्पादयन्ति कथ भूत इत्याह, शस्त्रेन्दुक कुन्ददक रजोऽमृतमथितर्फन पु साजेन्निकास सखप्रतीत । कुन्देति कुन्दकुसुमन्दक रन उदक का अमृतस्य चीरोदधिजलस्यमथितस्य य फेनपुन्जोडिण्डीरीक्तरस्तत्सन्निकामन्तत्समप्रभ पुन कथभूतमित्याह, (सव्वरयणामय) सर्व्वात्मना रत्नमय "अच्च सरह पासाइय" मित्यादि विशेषण जाल प्राग्वत्, (तस्मय) मित्यादि तस्य सिहासनस्योपरितनस्य विजयदूप्पस्य व मध्यदेशभागे अन महान्तमेक वज्रमय वज्ररत्नमय अकुशमकुशाकार मुक्तादामावलवनाश्रय त्रिकुव्वन्ति, तम्मिश्च
ये कुशे महक कुम्भाग मगधदेशप्रसिद्ध कुम्भपरिणाममुक्तादाम विकुव्वति (सण) मित्यादि तत् कुम्भाग मुक्तादाममन्येश्चतुर्भि कुम्भागुं कुम्भपरिमाणे मुक्कादामभिस्तदद्दोच्चत्व प्रमाणमात्र सव्वत सर्व्वासु दिचु समतत सामस्त्येन सम्परिचिप्त व्याप्त (तेरा दामा) इत्यादि तानि पञ्चापि दामाणि (तषिञ्जल वूमगास्तपनीयमया लम्बूसगा) आभरयविशेषरूपा अग्रभागे येपा मलम्बमानाना तानि तथा । तथा नानामणिरत्ने नानामणिरत्नमये विविध विचिव द्वारे रहारश्च उपयोभित सामस्त्वेन शोभित समुदायो येषा तानि तथा । तथा इयत मनाक् अन्योन्य परस्पर असम्प्राप्तानि असलग्नानि पूव्वापरदक्षिणोत्तरागते मन्दाय इति मन्दर एध्यमानानि विजयव स्वस्वेत अथवा मध्यावर समद्रनीफे यसरी स्वेत समस्तरत्नमयकद्र निमल मूक्ष्मपुङ्गल नीपकेछद्र चित्ततप्रसन्न करके योष्टवायोग्यछुद्र मनोन्नरूपले देपण हारनारूपते माहिप्रतिवतक तह नद्र सिहासननद्र ऊपर विजयवसनद्र घणु मध्यदेसंभाग तिर्दा वज्रमय आकडे विकुर्व्वद्र तेद वज्रमय चकुसनैविषय कु भप्रमाण मगधदेसप्रसिद्ध विकुर्वत तेहमूलगु कु भप्रमाण मोतीदाम भन्नैरद्र विदुद्र मूलगा मोतीयकीच उवप्रमाणमाव च कु भप्रमाण चिह्न मोतीदामड चिसि वीड़यूएतलडविविएकमोटु मोतिचिदसइच्यारमोतीनी माला कुमइवलगाडी कीते पांच दामन तारीसुवर्णमयलबूसगाफूमतीकद्र सुवणनीपानडी तैखद्रकोमडितक
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
६४
रायप मेथी ।
ज्झमाणाण पलम्वमाणाय पद्मभमाणा उरालेण मगगुणेण मणहरेण कमण मणिवृत्तिकरेण सट्टेगा तपए स सव्वउसमता यापूरमाणे सिरीय अतीव उवसोभेमाणे तिट्ठ ति तएण से आभिउगिए देवें तस्स सीदासगणस्स अवरुत्तरेण उत्तरपुरत्थिमेगा एत्था' सरियाभस्स tara ases सामाणिय साहसीण चत्तारिभद्दामणसाहस्सीय चत्ताभिदामणसादस्सीण विउव्वन्ति तस्सण सीडसणस्स पुरित्थि मेग' मूरियाभस्स देवस्स चडगह अगुमहिसीय, चत्तारि भद्दामण सहस्सा विउव्वर तसा सीहासणस्स दाहिणपुरित्थिमेण
कपमानानि भृगाभीक्ष्याविच्छेदे हि प्राक्तमवादेरित्यविछेदे विवंचन यथा पचति पचतीत्यव Ragraft umaम्पनवगादेव प्रकर्यंत इतस्ततो मनाक् चलनेन लम्बमानानि तत परस्पर सम्पक्वशत पयमाणी पडण्डमाया इति शब्दायमानानि उदारेण स्फारेण शब्देनेति योग, स च फार शब्दो मन' प्रतिकूलोपि भवति । तत आइ मनोचन मनोऽनुकूलेन तच्च मनोनुमूलत्व लेमतो स्यादत आह मनोहारेण मनासि श्रोतृया इरति एकान्तेनात्मवशन्नयतीति मनी रोलिहादेशकृति गम्यत्वादच प्रत्यय | तेन तदपि मनोहरत्व कुतइत्याह । कयमनोनिर्वृति करेंच निमित्तकारण्यहेतुषु सव्वासा विभक्तीनां प्रयोदर्शनमिति वचनात् देती तृतीया ततोऽयमध । प्रतिस्तो कर्ययी मनसश्च निवृत्तिक सुखोत्पादक स्ततो मनोहर स्तेन इत्यम्भूतेन शब्देन तान् त्यामन्नान् सर्वतो दिचु समतती विदित्तु श्रापूरयति श्रपूरयन्ति शन तस्य साविद रूप Tara श्रिया योभया पतीव उपशोभमानानि उपभीभमानानि तिष्ठन्ति । (तपयमित्यादि, तत साभियोगको देवस्तस्य सिहासनस्य श्रवरुत्तरेण वायव्यकोणेत्यर्थं । उत्तरे उत्तरस्या ( उत्तरपुरत्थिमेष) इयान्या चत एतासु तिमृषु दिचु मूर्याभस्य देवस्य चतुणा सामानिकसहखाणा याम्यानि चत्वारि भद्रासन सहस्राणि विकुव्वति पूत्वस्या चतसृणाममुमहिपीयां सपरिवाराया
नमकार मणि रत्नमय विविधमकारण हारचढटारसरुद्ध हारनवसडु तेषकरीसी भितद्र मनूचयपरिकरजेच्चदामनउ कार्यकर्तदपाचसमाको माहिलागानथी काडकवेगलांछद्रपूर्वं दचिण उतरनदयावर आवर बायरकरी मदपटू कपायमानक हालतो वनेपालवाद परापरहोत्रायमान वारकरी माडी माहिमघटी के तहवी उपनइप्रधानसब्दद्दकरी मनोन
कुन श्रोतानामतन हरतर काननइ मननद सुख करतइ सब्दकरी तेहटुकडाप्रदेस निद्र पूरनाथकीत दाम सोभारकरी पत्यधे साभायमानयका रहरह विजारपनीतक सेवक देव देव सिहासननद कायव्यकूपर इमानकूनर वि सूर्याभ देवता
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेषी। म.रियाभस्सदेवस्स अभितरपरिसाए अहदेवसाइसीण अभहासण साइस्सीउ विउव्वद एव दाहिणेण मझम परिसाएदसगह देव साहसीण दसमदासणसाइस्सीउ विउव्वति दाहिणपब्वत्यिमेण बाहिरपरिसाए वारसरह देवसाहस्सीण वारसभासण साह स्सोण विउब्वति पवत्यिमेण मत्तगह अणिवाहिवईण सत्त भद्दासण साहस्सीउ विउव्वति तस्सण सिहासणस्स चउदिसि एत्यण मूरिवाभस्स देवस्म सोलसराह आयरक्खदेवसाइस्तीग सीलस भद्दासण साइस्सीउ विउव्वति तजहा पुरित्थिमेण चत्तारि साइस्सीउ विउब्बति दाहिणेण चत्तारि साहस्सीउ पव्वत्यिमेण चत्तारि साहस्सीउ उत्तरेण चत्तारि माइस्तीउ तम्स दिवस्स
चत्वारि भद्रासनसहमाणि दक्षिणपूर्व स्यामभ्यन्तरपर्पदीष्टाना देवसहसाणा योग्यानि अष्टी भद्रासनमहमाथि दक्षियस्या मध्यमपपदीदगाना देवसहसाणा योग्यानि दशभट्रासनसहवाणि दक्षिणापरस्या नैऋतकोणे इत्यर्थः। बाह्यपपदी द्वादशाना देवसहसाणा दादशभद्रामनसहमाणि पश्चिमायां सप्तानामनीकाधिपतीना सप्तभद्रासनानि विकुर्वति तदनन्तरं तम्य मिहासनम्य चतमृप दिनु अन सामानिकादि देवभद्रासनाना पृष्टत मूर्याभस्य देवम्य सम्बन्धिना पोडशाना मात्मरचदेवसहमाणा योग्यानि पोडमभद्रासनसहस्राणि विकुवति । तद्यथा चत्वारिभद्रासनसह माणि पूवस्या चत्वारि दक्षिणत चत्वारि पश्चिमाया चत्वारि उत्तरत सवस प्वया सम्माधिकानि चतुःपञ्चायत्सकमाणि ५४००७ भद्रासनाना विकुवति । (तस्सादिम्बरम)त्यादि तस्य शमिति क्षत् धार सामानिक सहसदेवताना च्यारभद्रासन सहस विकुव्वद् तेह सिहासननद पूर्वदसि मूयाम देवना च्यार अगमहिपीनापरिवारसहितना चार भद्रासन सहम बिकुत्वद नेहमूयाभना सिहा सपनद अग्निकूणि सूयाभ देवना अभ्यतरपरपदानदविपद आठसहमदेवताना पाठभद्रासन सहम विकुर्वद एमज दक्षणदसिद्ध मध्यपरपदानविषड दम देवसहस्रना दसभद्रासन सहस विकुर्व्व नैरितिकणि बाहध्यपरपदानदविपद बार देवना सहसना वारभद्रासन सइम विकुलंद परिक्रमदसि सात कटकनाधणी सातभद्रामन सहनना विकुबा तेह सिहासनन चिहुदिसत दहा मृरियाम देवना सीलसहम आत्मरक्षमा देवता सील भद्रासन सहस नीपजावद तक छह पूर्वदसिद्र घ्यारसहमभद्रासण नीयजावद दक्षिणदसिद्धः च्यारसहयभट्रासननीपनावर पच्छिम दसिद चारि सहस भद्रासन उत्तरदिसिद्ध स्यारसहस्रमद्रासणनीपजाये तेहदेवसबंधीयानविमान
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। जाणविमाणस्स इमेयारवे वाणावासे पण्णत्ते सेजहानामए अइ रुग्रथस्सवा हेमतिय वलिवस्स वा खयरिंगालाणवा रत्तिपज्झलि याण जासु सु मणवणस्स वा किस प्रवणस्स वा पारियायवणस्स वा सव्वउ समता सकुसु मियस्स भवेवारूवे सियाणो तिण8 सम8 तस्मण दिव्वस्स जाणविमाणस्स इत्तोइट्ठयराचेव जाववण ण पगणत्ते गधोफासोय जहामणीण तएण से आभिउ गिए देवे त दिव्व जाण विमाण विउवई विउवित्ता जेणेव सूरियामे
दिव्यस्य यानविमानस्वायमनन्तर वक्ष्यमाणस्वरूपी वणावासी वणकनिवेश प्रजप्त , तद्यथा (सेजहानामए) इत्यादि, स यथानाम अचिरोद्गतस्य क्षणमात्रमुद्गतस्य हैमन्तिकस्य शिशिरकाल भाविनी वालमयस्य महात्यन्तमारतो भवति दीप्यमाश्वेत्युपादान वा शब्दा सवैपि समुच्चये "खा दिरागाराणि वारत्ति"मिति सप्तम्यर्थ द्वितीया प्राकृतत्वात् यथा “उयविणयततिल्लेपूरीमसिसिरद्दहे. गए मुरेकत्तीरत्ति सुद्ध पाणिवभद्दासउणयाणमित्यव ततीयमर्थ' रात्री प्रज्वलितानाजपा कुसुमवनस्य वा किशुकवनस्य वा पारिजातवनस्य वा सवत' सब्बासुदिनु समन्त' सामस्येन सकुसुमितरव सम्यक कुसुमितस्य, अवान्तर शिष्य पृच्छति याहाभूप एतेषा वण (भव यारूवेसिया)इति स्याक घञ्चिद्वेदेतद्रूप स्तस्य दिव्यस्थ यानविमानस्व वण' सूरिराह (नोइड सम तरसण दिव्वस्म नाणविमाणस्स एत्तोइट्ठभराएचैव कन्तताराएव मणुन्नतरागेचेव मणामतरागेचेव चत्त परणत) इति प्राग्वत व्याख्येय, (गधी फासी जहामणीण)मिति गन्ध स्पशश्च यथा प्राग्मणीनामुक्तस्तथा वक्तव्य । स चेव "तस्सण दिव्वस्स जाणविमाणस्स दूर्मयारूवे गन्धे पण्णत्ते तजहा सजहानामए कोहपुडाण नगरपुडाणा वा इत्यादि, (तएण से भाभियोगिए देवे) इत्यादि, यावत्करणात्
नउ आगलिकहीसइतहनु वणकवशेष कह्यउ तेवथादृष्टातद नामएहेसिष्य तत्कालनु उगुरात उ अधवापक्षातरेसीतकालसबधीपीसमाससवधी वालसूयजेहवुरातुहुइतेहबु अथवाखडरनानग्गरा रानिमहलताजेवातारादेदीप्यमान हुडू अथवाजासूचक्षनुवर्ण जेहबुरातउहुए अथवापलास सफूलनु बनवुहुइ पारिजातकरपवृक्षनबनजेहवु हुद एहपूर्वीक्तवनसघ दसिवदसि अथवासम्बग प्रकारफूलाहुर्तहनुजेहवुरातुवरणविमाननुवणकदाचित गुरुकहेछ नहीए अथ समथएतलेचही तेह प्रधान वानविमाननुवण पूवीक मुयादिकवर्ण थकीतहविमाननुवर्ण घणुज' वाछवायोग्य मनोहरत इकरी काउ तेहविमाननुगधफरिसजेमत्रपवर मणिनुकहिउदकोहपुडपोवाइत्यादिक सहरिमाननुपणिजाणत्रु तिवारपरी सेवक देव तहप्रधान यान विमानप्रति नीपजावद नीय
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। देवतेणेव उवागच्छदरता सूरियाभेदेव करवलपरिगेडिय जावपवि. गति तएणसे सूरियामे देवे आभिउगस्स देवस्स अतिय एवमट्ठ मोच्चाणिसम्म हट्टतुट्ठा जावहियए दिव जिणदाभिगमण जोग उत्तरवेउब्बिय रूव विउब्वइ चउहि अग्गमहिसीहि सपरिवारा णा हि दोहि अणिएहि तजहा गंधवाणीवएणय नहाणीएणय सद्ध स परिखुडे तदिव्व जाण विमाण अणुपयाहिणी करमाण पुरथिमिल्लेण तिसोमाण पडिरूवएण दुरुहद दुरुहद टुरुहित्या जेणेवसीहासण तेणे व उवागच्छद सीहासणवरगए पुरित्याभिमुहे सगिणसगण तएण तस्स स रिवाभस्स देवस्स चत्तारि सामाणिय
"करयल परिग्गहिय दसनह सिरसावत्त मत्थए धजलि कड नएण विजएण बडा दवडा वेत्ताए यमाणत्तिय 'मिति द्रष्टव्यम, (तएण से मूरियाम देवे) इत्यादि दिव्य प्रधान जितेन्द्रस्य भगवतो व मानस्वामिनोऽभिगम मायाभिमुख गमनाय योग्यमुचित जितेन्द्राभिगमनयोग्यमुत्तर - क्रिय रूप विकुन ति विकुवि वाचतिमृभिरगमहिपीभिः सपरिवाराभिदाभ्यामनीकाभ्या तद्यथा, गन्धवानीकेन नाटगानीकेन च साई तव सहभाव स्वस्वामिभावमन्तरेणापि दृष्टी यथा समानगुण विभवयो ई यो मिवयो रत' स्वम्वामिभावप्रकटनार्थमाह। (सम्परिख डे) सम्बक आराधकभाव विभाण परिवत', तत दिव्य यानविमानमनुप्रदक्षिणी कुर्वन् पूर्व तोरणानुकूल्येन प्रदक्षिणी कुर्वन् पूर्व ण तोरण न अनुप्रविशति प्रविशन् पूर्व ण विसोपानप्रतिरूपकेण प्रतिविशिष्टरूपेण विसीपानेन तत्' यानविमान(न्दुरुहद) इति भारीहति आरुह्यच (जेणे )विति यस्मिन्नेव देश तस्या मग्निपीठिकाया उपरिसिहासन' ततीपागच्छति, उपागत्वच मिहासनवरगत' सन पूवाभिमुख सन्निपन्न' सम्यक् सकलसेवकजनवमत्कारकारिण्या उप शनस्थित्योपविष्ट'। (तएण)मित्यादि, वावीन जिहा सूर्याभ देवछद्र तिहा जाइजाइन मूयाभ देवप्रति विहु हाधिकरीमस्तकप्रद क्षमावतकरीयावत्सब्दडमस्तकइयजलीउडाविमानसबधीआजाउपराठीपद तिद्वारपी सूयाभ टेव सेवक देवनद समीपदएहअर्थप्रतिसाभलीनद् हिववअवधारीन हपसतोपपासु चित्तन आयदप तिद्वारपछीतहमूयाभपोतदप्रधानजिनेदबह मानसामिपासिजावायोग्य भवधारणी यरूपयकीअनस्वैक्रिय रूमप्रतिनीपजावैनीपजावीनद च्यार अगमहिपी पिरिवारमाथि अनदू बिहु कसाधि तैकहइछ गधर्वकटकद १ नाटिककटकटू साथिद परिवग्थु तेप्रधानदेवसवधीयान विमानप्रति जिमण्डपासथकीप्रदक्षणा करतुधकु पूर्वन भलदपाउद्वायारपद चटर चटीनद
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। ___ 'साहस्सीउ त दिब्व जाण विमाण अणु पयाणी करमाणा कारखे
माणा उत्तरिल्लेण तिसोमाण पडिरूव एण दुरुहिता पत्तेय' पत्ते व पुन्वणत्धेहि भद्दासण हि निसीयति अवससाण देवाय देवीउय तदिव्व जाणविमाण जावदाहिणल्लेण तिसोमाण पडि स्वएण दुरुहति दुरहित्ता पत्ते यर पुवणछेहि भदाणे हि निसी यति तएण तस्स सूविामस्स देवस्स त दिब्व जाणविमाण दुरु ठस्स समाणस्स अट्ठ मगलगा पुरत्तो अहाणु पुब्बीए सपत्थिवा तजहा मोत्थिय सिरिवत्थ जावदप्पणतयाण तरचण पुगणकलस
भिगार दिब्वाय छत्त पडागा चासराय दरिसणरया आलोए दर तत स्तस्य सूर्याभस्य देवस्य चत्वारि सामानिकदेवसहस्राणि तत् दिव्य यानविमानमनुप्रदक्षिसी कुर्वन्ति उत्तरेण विसोपानप्रतिरूपकेणारोहन्ति, (पुत्वणात्ये हि) इत्यादि, अब सप्तम्यर्थे तृतीया प्रवन्यस्तैयु भद्रासनेषु निषीदन्ति । अविशेया अभ्यन्तपर्यदादयो देवा देव्यश्च दवियो न विसीपानप्रतिरूपकेणा रोहन्ति थारुह्यच स्वेषु भगासनेषु निपीदन्ति, (तएण)मित्यादि तत स्तस्य मयामस्य देवस्य तत् दिव्य यान विमानमारूढस्य पुरतीऽप्टो अष्टममालकानि यथानुपया वक्ष्यमाणपाठक्रमेण त्यर्थः । सम्पस्थितानि तद्यथा (सोत्थिय सिरिवत्ये)त्यादि पूर्व स्वस्तिकादनन्तर श्रीवत्म इत्यादि। तदनन्तर पूर्ण कलशमृ गारदिव्यातपवपताका सचामरा' कथ भूता इत्याह । दशनरतिका दशने अवलोकने रति यासु ता दशनरतिका। दुइ दशनरतिकमपि किञ्चिदालोकदशनीय न भवत्यमझगलत्वात् यथा गभवती युवतिरत आह। आलोके बहिः प्रस्थानममयभाविनि दशनीया द्रष्ट योग्या मनाल्यत्वात्, अन्यत्वाहु रालोके दशनीयान पुन
जिहा सिंहासनछः तिहा जादू सिहासनप्रति पामुथकु पूर्वदसष्ट मखकरी बइठउ तिहारपछी तेह मूयाभ देवनद च्यार सामाणिक देवता सहस तेह प्रधान यान विमानप्रति पगथी करतीहुयी करावमा हुया उत्तरनपाउडीइथद भलए पाछडीयारथ चटीन प्रत्येक प्रत्येकडूनजूद पर्वधापद भद्रासणदू बस सेपथाकता देववली देवीतेहप्रधान यानविमाणप्रति प्रदक्षणा देव क्षिणन पाउडाइयह चट चटीन प्रत्येकडप्रत्येकजुजु पुर्व थापद भद्रासण वइसइ ति द्वरा पछी तह सूरियाभ देवनदू तेहप्रधान वान विमानप्रति वूडयाथकानद आशाठ मगलिकन भागलियकाअ अनुक्रमि वली तेकहै छ साथीउ १ थीवछ २ जावत्सदैआठमगलीक पारीमा लगद तिद्वारपछी चवलीनदाथि इसान्दवाक्यानकार पूर्ण कलस भृगार प्रधान व ध्वना
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपरंपी। सिणया वाउद्यविजय वेजयतीव उमियपडा गगणतज़मण लिहती. पुरळ पहाणुपुब्बीए सपत्वियातवगतर चण वेरुलिय भिसत विमल दडपलब कोरटमल्लदामो वसोभिय चदमडलनिभीमिमूसिव विमल मायवत्त पवरसीहासणच मणिरयणभत्तिचित्त सपायपीट सपी उया जोवस्तमावत्त बहुकिकरामरपरिग्गहिये पुरत्तो हाणापुर्वीए
सपत्थिय तयाणतरचण बरामयवह लट्ठमद्विव मुसिलिट्ठ परिवहमट्ठ रस्युच्चा पानीकदयनीया'। तथा वातीह ता विनयमूचिका वैजयन्ती विनयवैजयन्ती च उत्तृता अर्जीकृता गगनतल मवरतलमनुलिपन्ती अभिलध्धयन्ती पुरती यघानुपूर्वा सम्पस्थिता (तगणन्तरं चया,मित्यादि तदनन्तर च (व गलियभिमत विमलदण्ड)मिति । वैदूर्वी वैद्यरलमयोमापनी टीप्यमानी विमली निम्मली बडी यस्य तत्तघा(पलम्ब कीरन्टमल्लदामोव मीडिय)मिति। प्रलम्वते इति प्रलम्बतेन प्रलम्बमानन कोरण्टमाल्यदाम्ना कोरएटपुप्पमालया उपशीभित मलाब कोरपट मारपदामोपीमित चन्द्रमण्डलनिभं दीप्या गोभया वर्तुननया च च द्रमगडनाकार समुत्मृत मम्यक ऊर्जकृत विमलमातपन , तथा प्रवरसिंहासनमणिरत्ने भक्तराविचित्या चित्र यत् तत् मशिरत्नभक्तिचित्र , मह पारपीठवस्य तत् सपादपीठ तत् (सपादया जोगसमाजुच मिति पार काग। पादुकाद्वितव तस्य समायोजन समायुक्त मह पादुकायोगममायुक्त यस्य तत्तया । (बहुकिंझरामरपरिग्गहियामिति । बहुभि किकर किकरकल्पै रमरै परिगृहीत पुरती
ययानुप्त्या समस्थितं बदनतर (बहरामयवहलमपिठयमुसिलिट्ठपरिघट्टमहसुपट्टिए) इति ... वजमयोवजरलमय तया वृत्त वर्तुल लष्ठ मनोज सस्थित संस्थानमाकारी यस्य स वृत्तलाट
मस्थित स्तया मुशिलप्ट मुग्लैपायन्नावयत्री ममृण इत्यर्थ । परिप्ट इव परिघृष्ट' वग्गानया पायाणप्रतिमावत् मृष्ट व मृष्ट सुकुमारभापयापापाणप्रतिमेय सुप्रतिष्ठिती नतु तियक्यतिततया चामरने के हवार जगदीवारतिउपजड वस्थीनमय मगलीकमाटवीग्यपवायोग्य वा इकी झिम्पिनविजय जिजयती उ चीकरी धज्ञापामासलगे उल्लघताधकी पानि अनुक्रमि चाली निमारपीश्वभागलियाचनेकै छ विडूबरनमय देदीप्यमान निमन दडछाजेनु लगायमान कोपरफल मालाडकरीसीमायमानकर जदयन्द्रवतुलपमचद्रमडलसरीपदउचुकीथुछपनिर्मल इस एउपरिधर प्रधान सिहासना मफिरलनीभातिकारीविचिका पादपीठपाउडीरकरी महित पादुका विऊपरियाण्याचापडीइत्यर्थं प्राइकिकररूप देवताई'गृहिउछद भागलियकी पक्रमिद एयर, सिंहासन वानउ तिहारपकर महेन्द्रध्वनागमद्वालु तेकेरछा बजरलमय बाटलुमनीज बहरहिउ अत्यताक्रमावरमागार पापामतिमानापरिधसुमुकमालसुन घटडारीउ
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
७०
रायसेणी |
सुपति पविसिट्टे अयोग वर पचवर्णकुडभीसइसस्स परिमाडिया भिरामेवा उडूय विजय वेजयती ऊस्सियपडागाच्छत्ताडच्छत्त कलिए तु गगणातल मण लिहित सिहरे जोयणसहस्समुसिव महतिमहा no after पुर हाण पुव्वाप सपत्थिए तयाण तरचण' समव नेवत्थ हत्थ परिकच्छिया मुसजा सव्वालकारभूसिया महया भडचडगर पहकरेण पच अणियाविणो पुरती चहागुपुव्वाए सप त्थिया तयाणतरण सुरियाभ विमाणवासिणो वहवे वैमाणिया देवाय देवीसविट्टीए जावरवेण सूरियाभदेव पुरउ पासउय अग्ग
1
कस्तत एतेषा प्रदाना पददय २ मीलनेन कम्मधारय श्रतएव शेषध्वजेभ्यो विशिष्टोऽतिशायी तथा अनेकानि अनेकसख्यकानि वराणि प्रधानानि पञ्चवणानि कुडभीसहस्राणि उत्मृतानि यव सो ऽनेकवरपञ्चवण्णकुंडभीसङ्घस्रोत्मृत' क्लान्तस्य परनिपात सुखादिदर्शनात् । वातीहूत विजय बेजपन्नी नाकाकातिवकलितस्तुष्गोऽत्युच्चो योजनसहस्रप्रमाणो च्छायत्वात्, तथा गगनतलम म्वरतलमनुलिखन शिखरमगुभागी यस्य स तथा, योजनसहस्रमुत्सृतोऽतएव (मह महालए) इति अतिशयेन महान् महेन्द्रध्वज' । पुरतीययानुपूच्या सम्मस्थितस्तदनन्तर (सुरुवनेत्यपरिकच्छिया) इति सुरूपनेपथ्य परिकचित परिगृहीत येस्ते तथा, तथा मुटु अतिशयेन सद्या परिपूर्णस्व सामग्रीसमायुक्तया प्रगुणीभूता सव्वालष्कारविभूषिता ( महता भडचडगर पहक रेयन्ति ) महता प्रतिमयेन भटचटकरपहकरेण चट' करमधानभट समूहेन पचचनीकानि पञ्चानीकाधिपतय पुरती यथानुपूव्यासप्रस्थिता स्तदनन्तरञ्च सूर्याभविमानवासिनो वहवी वैमानिका देवा देव्यश्च सवध्यायावत करणात् । “सव्वनुदूएसव्व बलेग" मित्यादि परिगुह, सूर्याभ देव पुरत' पार्श्वती मागुत
पु वाकु नही बीजाध्वजा वस्णु जभलु प्रधान पाचवर्णनानाध्वजानीसह तेयाइकरीम डितधकुमहेद्र ध्वजनमनोहररुद्र वाइकरीकपात्री विजय व जवती ऊ चीकरीपात कश्चनद्र छतऊपरि कब तैया करीमहेद्रध्वजमहितछद्र अति चउ आकाशतलप्रति उल्लघतउग सिखर जेहनु' योजन सहस्रपरिमात्र चु घण, जऊ चु महेद्रध्वज चागलि चनुक्रम चाल्यु तिहारपकीड पाचकटक नाधणी चागलधी चाल्या तेसेहवाछदूसरीपाइ पहिरिवेस समूहकरी काळ्या पोतानीसामग्रीइ करीसज्जजाइछद्र विभूषित समस्तं अलकारइमीटर विस्तारसहितघूषा तेइपरिवरनाथका पाच कटकहस्ती१ घोडा २ घर पायक४ वृषभ तेहनाधणी आगलियकी अनुक्रमदू चाल्या विचार पकी सूरियाभ विमानवासी घणा वैमानिक देवता देवा सघलीकहि सर्वबल वाजितवागत
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमैसी। तोयं समगच्छति तएणसे मूरियामेदेव पवाणिया परिखित्तण वय गमयलट्ठसहिएण जाव जोवण सहस्समूसिएण महयतिमहानएण महिदहएगा पुरउ यकट्टिझमाणेगा २ चरहि सामाणिय सहस्सेहि जावसोलसहि आयरक्खदेवसाइस्सीहि अन्नेहिय वहहि सूरियाम विमाण वासीहि वेमाणिएहि देवदि देवीहियसद्धि सपुग्वुिडे सवि ट्टिए जावरवेण सोधम्मस्सकप्पस्समझमझण तदिव्व देवजुई दिव्य देवाणुभाव उवदसेमाण पडिजागरेमाणे जेणे वसोहम्मकप्पस्स
उत्तरिल्ले निज्जाणमग्गे तेण वउवागच्छदू २ ता जोवणसवसह पृष्टत' समनुगच्छति । (तएण)मित्यादि तत स मूयाभोदेव स्तेन पञ्चानीकारिक्षिप्तन यीन विशेषणविशिष्टेन महेन्द्रध्वजेन पुरत प्रकृप्यमाणेन चतुर्भि' सामानिकसहस्र चतमृभिः सपरिधाराभिरगुमहिपीमि स्तिमृभिः पर्यनि सप्तभि स्नीकाधिपतिभि पीडभि रात्मरक्षदेवमहमेरन्यैश्च बहुभि सूयाभविमानवासिभि वैमानिक देव देवीभिश्च साई सपरिवृतः । सव्वासनयत्या पावत्करणात् “मव्वबलैणसव्वसमुदएण सव्वादरेण सव्वविभूमाए सव्वविभूदप सब सम्भमंग सब्बपुष्यवत्यगन्ध मल्लालकारण मन्वदिव्वतुडिय सदृसन्निनापण महनाइट्टीए महताजुए महयावलेश महयासमुदयेण महयावरतुडियनम गसमपदप्पवाद्रयरवेण मनपशवपडहभरिझल्लरिनर मुहिडुडुक्क मुखमुद्धा दुन्दुभिनिघोसनाइ यत्रण” मिति परिगृध ते सौधर्मस्य कल्पस्य मध्येन तान्दिव्यान्देवहिन्दिव्या देवद्युतिन्देवानुभूति उपदशयन्, “उवला लमायो उवलालेमाणे” इति उपलालयन् लीनवा उपभु जान इति भाव' । येनैव सीधम्मग्य करवस्य उत्तरानियाणमार्गी निगमनमाग स्तेनैवपार्वती पागच्छति, “ताएउ किदाएउ" मयाभदेवनइ आगलियकी बिहु पासथकी पवियकी जाइछद तिद्वारपछि सुयाम देव पाचकटक नइधणी वाद्यकुवनगलमयमनीजआकारहनु तहनधावत्सदासर्वमानिध्वजवर्णत इतेहट सहमवीजनप्रमाण उचउ घणुन मोट मझेद ध्वनि आगलियकी निकर रदवड अफडीघद चिहु सामानिकसहसदेव यावत्सन्दिअनुमहिषीचारपरिपदासातकटकनाधपीसील सहस यात्मरनकदेवतानामहम अनेर धपाद सूयाम विमान वासी वैमानिक देवा देवी सायद परिपराथकउ सपनीकाद्विसवलिंद वाशिववागत सोधर्म देवलोकमाहिन्यनि तेह प्रधानदेव तहदेवनिकाति प्रधान देवतु सामथपणुदैपाडतुथक सङ्गतिमभावतीधकई अहा सीधमादेवलोकन ऊतरतउ ऊतरवानु मार्ग तिहा जाइ जाइन योजनलापप्रमाणह ऊपक्रम उदकरी ईठउ अतरडछा घपदपथनड अतिक्रमवद् तेणड देवसबंधीइयत्कृष्टीगत जावत्
-
-
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। सेहि विग्रहेहि उवयमाण हिय विईवयमाणहिय ताएउकिट्ठाण जाव तिरियमसखज्माण टीवसमुदाण मज्झ मज्झण चवयमाणु २ जेण वनदी सरवरेदीवे जेणे व दाहिणिल्लेपुरिथिमिल्ले रतिकरगप बए तेण व उवागच्छद्र २ तद्दिव्वविहि जावदेवाणु भाव पडिसाहरे माण २ पडिसख देसाण नेण व जवृद्दीवेदीवे जेण व यामलकप्पा नयरीजेण व अवसालवर्ण चितिते जेणव समण भगव महावीर तेग व उवागच्छद्ररत्ता समय भगव महावीरतेणं दिव्वेण जाण विमाणा तिक्ख त्तो यायाहिण पवाहिण कररत्ता समयास्स भगवत महा
वीरस्स उत्तर पुरिधिमे दिसीभागे तदिव्व जाणविमाण इसिचउरगल इत्यादि पूर्ववत्, यावत दिव्ययादेवगत्या योजनमतसहसिक जनलक्षप्रमाणे विंग है । मैं-, रखपतन अधस्तादवतरन् व्यतिव्रजश्चगरकश्च तिवगसख्येयाना द्वीपसमुद्रामा मध्यमध्येन (नेणेवत्ति)यस्मिन्नेव प्रदेशे नदीश्वरी दीपो यस्मिन्नेव च प्रदेणे तस्मिन्नदीवरेदीपे दक्षिणपूलाग्नेयकोणवर्ती रतिकरनामापत स्तस्मिन्नुपागच्छति उपागत्य च तादिव्या देवई यावदिव्य देवानुभाव गने शनै प्रतिसहरन प्रतिसहरन् एतदेवपयायेण व्याचप्टे प्रतिसक्षिपन् प्रतिसक्षिपन् यस्मिन प्रदेशे जम्बूदीयोहीय स्तव च जम्बूद्वीपे यस्मिन प्रदेशे भरतवष तम्मिश्च भरतवर्ष यस्मिन प्रदेश आमलकल्यानगरी तस्याश्च पामलकल्पाया नगया वहि यस्मिन् प्रदेगे प्रामुमालवन चेत्य तस्मिश्च चैत्ये यस्मिन्प्रदेश घमणी भगवान महावीर, (तण)वैति तत्रोपागछति सवम तृतीया सप्तम्यथे द्रष्टव्या प्राकृतत्वात् । उपागत्य च श्रमण भगवन्त महावीर लेनेव मागुत स्वरूपेण दिव्येन यानविमानेन सह विकृत्व स्त्रीन् बारान् पादक्षिणप्रदक्षिणी करोति आदक्षिण प्रदक्षिणीकृत्य च थमणस्य भगवती महावीरस्यापेक्षया य उत्तरपूर्वादिग्भाग स्तमपक्रामति गच्छति अपक्रम्य च तत दिव्य यानविमानमीपत एतदेव प्रकट यति चतुरगुल चतुर्भिरगुलरित्यथ । सन्दर् तुरियाएइत्यादिकसर्वपाठकहिउ तिरिछाअसख्याता द्वीपसमुदनद माहि माहि अतिक्रम तक २ जिहाआवथुनदीसरवरदीप जिहा दक्षिण पूर्व अग्निकूणवत्ती रतिकरपवत तिहाजाई जाना तेहप्रधान देवनीतिप्रतिदेवनीउज्जति देवनु सामथपणु संकोचतुथका सपनु धकउ २ जिहा जबूढीप जिहा भामलकप्पा नगरी जिहा याममालवन चैत्ययचायतन जिहा यमया भगवत महाबीर तिहा जाए जईनद थमण भगवत महावीरप्रति तणा प्रधान यान विमानकरी वणिवेला जिमणपासथकी माझाप्रदक्षिणा करदकरीनद थमय भगवंत महावीर नर उत्तर पूर्वविचए इसानणि तहमधान यान विमानमतिकाइक चारअगुला असमाप्तएत
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। मसपत्त धरणितलसिववेड ववित्ता चउहि अग्गमहिसीहि सपरिवारा हि दोहिय अणियाहि तजहा गधवाणिवेणय गाथाणितणय सहि सपरिखुडे ताउ दिव्याउ जागविमापाउ पुरित्विमिल्लेया तिसोमाण पडिरूवएगा पच्चोरुमतिरत्ता तरण तस्स सूरियाभस्स देवस्स चत्तारि सामाणियसाहस्सीउ ताउ दिव्वाउ जागाविमाणाउ उत्तरि लेण तिसोमाया पडिरूवएणा पच्चोरुभति आवसम्मादेवाय दीवीउ वताउ दिव्याउ जागाविमागाउ दाहिणिल्लेण तिसोमाण पडिरूव एगा पच्चोरुभति तएगा से मूरियाभेदेवे चउहि अग्गमडिसीहि जाव सोलसहि पायरक्खदेवसाहस्सीहि अन्नेडिवि बहुहिमूरिवाम विमा गावासीहि वेमागिाएहि देवेहि देवीहिए सहिमपरिवुडे सचिढाए जावणादएण जेणेव समगो भगव महावीरे तेणेव उवागच्चति रत्ता समण भगव महावीर तिक्ख त्तो आयाहिण पयाहिण कर २
चा वढद् णमसति वदित्ता गामसित्ता एवबवासी अइन्नभते मूरियामे असम्माप्त सत् धरणितले स्थापयति स्थापयित्वा चतमृभिरगमहिपोभि,मपरिवारामि हास्या मनीकाभ्यां तथा गन्धवानीकन नाटगानीकन च साईमपरिवृत्त स्तस्मात् दिच्यात् यानविमानात् पूर्वेण विसोपानप्रतिरूपके प्रत्यवतरति। चत्वारि सामानिकदेवसहसाण्युत्तरेण शेषा' दतिर्थन लई उंच प्रथविनविपद थाप पापीनद्र च्यार अगमहिपी परिवारसाथि बिहू' कटकसाथ तेकेहा गाधर्म कटक नाटिककट माथिपरवसउयकु तेह प्रधान यान विमानधकी पूर्व नद पाउडीदकरी प्रतिरूपथकु ऊत्तरई' अत्तरीनद तिवारपछी तह मूयाम देवना च्यार महम सामानिकदेवता तेह प्रधान यान विमानयकी उत्तान पाउडीथ उत्तरनसप थाकता देवता देवी तह प्रधान यान विमानथकी दक्षिणदपाउडी घडू अत्तरन तिद्वारपछी तेह सूयाभ देवता च्यार अगमहिपीर यावत्सनिलिपिपरिपदाइसातकटकइसीलसहस पारमरक्षक देवता मायि बनेरपग्णि घणि मूयाम विमानवासीद विमानिक देव देवाइ साथि परिवसउसघ लीहि सर्वबल सर्व वाजिववागत धकद जिहा घमण भगवत महावीरछद्र तहा घाव या निनद थमय भगवान महावीरपति वणिवे लाजिमणापासाथी प्रदक्षणा करकरीन' वा दर नम स्कारकर वादी नमकारकरीन इमवीनुतु हु हे भगव त मूयाम देवनुमदेवानूमियप्रतिस्यु चल्य वादउछउ यावत्सब्दकल्लायमंगलदेवघलगिपाउ कडिनु सेवाकरउछ हे मूरियाभ एहनु आम
-
-
-
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
08
रायपमयी। देवे देवाणु प्पिय व दामि जावपवासामि मुरियाभाई समर्ण भगव महावीरे सूरियाम देव एव वयासी पोराणमेय मुरियामा जीयमेय सूरिवाभा किच्छमेय मुरिवामा करणिज्झमेव मृरिवाभा प्राविण मेय भूरियामा अझण गणावमेय मुरियाभाजण भवगावर वाणमतर जोइस मागिय देवा अरहते भगव ते वटति नमसति तउपच्छा साह २ नामगोवाइ साइति त पोगणमेय मुरियामा जाव अज्मणुगणायमेय मूरियामा तएण स.रियाम देव समणेण भगवया एव वुत्ते समाण हट्ट जावसमा भगव महावीर व दई नमम ति वदित्ता गामसित्ता गच्चामन्ले नाहदुरे मूमृममाण गामममागो अभि मुहे विणएण पजलिउडे यप वासति तएण समणे भगव मड़ा
(तएण) मित्यादि वन्दामि नमसामि (जावपमवा सामी)त्यन यावच्च दकरणात् "मत्कारीम कल्लाग्य माल देवय चेदय पवासैमि” इति परिगुत। तत' (मूरियामाद) इत्यादि म्यामात्
आदिमु ख्य' पर्व पासकतया याय स मुयामादि ममानी भगवान् महावीर स्त मुयाम देव मेर मवादीत, (पोराणमेय)मित्यादि प्राग्वत्, (नच्चासन्ननाद) इत्यादि नात्यात नीतिनिक्टोऽवगत परिहारात, नात्यासन्ने वा स्थाने बत्तमान इति गम्यम । (नाइदर) इति न नैवातिदी तिथि कृष्टोऽनीधित्य परिहारात नातिटूरे वा (मुस्सूममाण) इति भगवचनानि थोतुमिच्छन, (अभिमुझे) इति भगवत लक्षीकृत्यमुखमस्येति अभिमुम्नी भावत स मुखदत्यथ' । विनयन हेतुना (पञ्जलि उडे) इति प्रसृष्ट' प्रधानी ललाटतटघटितत्वेन अनि इस्तन्यामविशेष कृती येन म प्राउजलि कृत मुखादिदशनात का तस्य परनिपात' पयुपात सेवते (तएण समगो भार मित्यातित
दणकरी श्रमण भगवत महावीर मृधाम देवप्रतिएमबीनताद्या जूनउ एह कार्यनिरतरदेवता पविण्ह कायकीधउ है मूवाभ तुमार एन पाचरण्य हे मूर्याभ तुम्हारु ण्ड कतव्य करियायोग्य हे मूयाभ तुम्हारो एह करणी हे मूयाभ नुमद एह प्राचीर्णकल्पनाय ई मुयाम अमर ननारदतीधकरदूपगि अनुजाए आनादीधी है मूयाभ तहस्यउ तह भवनपतीन्यतर यौतिषी मानिक देव अर'त भगवत्तिद् वाद नमस्मरकर तिवारपछी पीतानार नामगीवन समनारद तहजनूएहकाय हे मूबाम यात्रतसब्दशहद जीवमेयइत्यादिक पाठक हि मुजिहा पाजा दीक्षा हे सूयाम तिद्वारपछी तेच भूयाभ देवथमणदू भगवत' इमकहीउ पपासुमा अणिदया थमण भगवत महावीरप्रति वाद नमस्कारकर दादीन नमस्कारकरीन अतिडूकडूनही
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसगी। वीरे मूरियाभस्स देवम्स तीसेय महइ महालियाए परिसाए जाव धम्म परिकहेइ परित्ता जामेव दिसपाउज्झ्या तामेव दिसिम्पडिगया तएगास स रियाभेदेवे समणस्स भगवउ महावीरस्स अतिए धम्म मोच्चानि मम्महतुह जावहियए उहाए उत्तिरत्ता समण भगव
महावीर वद गममतिरत्ता एववयासी अइन्न भन्ते स रियाभेदेवेकि थमणी भगवान् महावीर' मूर्याभस्य देवस्य श्वेतस्य राजी धारणीप्रमुखाणा च देवीना तस्याश्च (सहमहालियाए) इति अतिशयेन महत्या इति (परिसाए) इति पय स्विकालदशिन स्तपा पपन् तस्या अवध्याजिनपपद इत्यथ । मुनिपपदोकानुष्टानानुष्टावि साधुपपर , “जति परिसाए” इति यतन्ते उत्तरगुण विशेषत इति यतची विचिवद्रव्याधुभिग्रहाद्युपेतर साधवातपा पर्षदो यतिपपद', "विदुरपरिसाए" इति विद्दत्परिपदी अनेकविज्ञानपषदो देवपपद वियपपद इक्ष्वाकुपर्पद कोरव्यपर्षद' कथ भूताया इत्याह, (अगसवाए) इति अनेकानि पुरुपाणा शतानि मल्यया वस्या' सा अनेकगता तस्या, 'अगवन्दाण्" इति अनेकानि वृन्दानि यस्या मा तथा तस्या, “अणे गसय वन्दपरिवाराए" इति अनेकमतान्वनकशतसख्यानि वृन्दानि परिवारी यस्या सा तथा, तस्या "महमहालियाए परिसाए" अतिशयेन महत्या पपद' । “उहवले" इति उधेन प्रवाईन वल यस्य नतु कथयती लहानिरुपजायते इति भावः । एव “जहाउववाद तहाभणियन मिति एव यथा उपपातिके गन्थे तथा वकव्य "तच्चेव अदबले ममावले अपरिमिय बल विरियते यमाहप्पक तिजुत्त' सारनवघणिय मर गम्भीरकु व निग्धीमद दुभिसरेउरैवित्थडाए कगठवदियाए सिरसमावत्ताए अणे गग्गयाए अमम्मणाए फुडविसयमहुरगम्भीरगाहियाए मन्वभामागुगामियीए सव्वमसयविमोयणी अपुणमत्ताए मरस्सीए जीयणनीहारिणामरण अद्धमागहाण भासाए अरिहा धम्म परिकहेड तनहा, अघिलीए अस्थि अलीए अस्थिजीवे अघियजीवे"त्यादि ताव "द्याएसएणम् सामहद' महालिया परिसा समयम्स भगवती महा. वीररस अतिए धम्म मोच्चानिसम्म इहतुट्ठासमण भगव महावीर तिखुत्तो आयाहिण पयाहिप
अतिदंगलीनही भगवतना वचनवास्तुधकु नमस्कारकरतुथक साहम जीतुधकु विनय करतुथक विदुहायाजीडी सेवाकर तिहारपछी यमण भगवतमहावीर सूयामदेवनइतघणउमोटीपरिषदा नदविषद्रधर्मकथा कहदा परिपदाहरिसिधीप्रगट हुइहु ती तेकेहीजदसिप्रतिऊ पराठागड तिar ग्पकमल मूयाभ देवशमग भगवत महावीरन ममीपद धमप्रतिद मामलीनद हिवच अवधारी नहारपमतोपपाम्यु चित्तमाहियाणदु उठवड करीनद उठीनह' यमण भगवत महाबीरन्द वादह नमस्कारकरद वादीनद इबोलतुहतु है भगवतमूयाम देवम्यु भली प्रभव्य सम्बगहाटी
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। भवसिदिए किप्रभवसिद्धिए सम्मदिट्ठी मित्यादिट्ठी परित्तससारिएहि अणत ससारिए सुलवोहिए टुलभवोहिए अराइते विराइते चरिमे अच
रिमे सूरियाभाए समणेभगव महावीरे सूरियामदेव एववदासीसूरिया . करंडकरता । बन्दद् नमसरत्ता, एव वयासी, सुयक्वाएण भन्ते निगुन्ये पावयणेनस्थिण के समणेमाहणे वा एरिसधम्ममाइक्वत्तए एव वदत्ता जामेवदिसपाउन्भूता तामेवदिसपडिगया। वएणपराया समणस्स भगवती महावीरस्स अतिए धम्म सोव्यानिसम्म इहतुट्टचित्तमाणदिए जावहरिसवसविसप्पमाणहियए समण भगव महावीर बन्द नमसद वन्दित्ता नमसित्ता पतिपाइ पुच्छर पुच्छित्ता अट्ठाइ परियाएदू परियादत्ता। उट्ठाए उ उद्वित्ता समय ॥ महावीर बन्ददू नमसद २एव बवासी सुयक्खाएण भन्ते निगुन्थे पावयणे जावारिस माइक्वत्तए.एव वत्ता इत्थि दुरुहद। दुहिता समणस्स भगवती महावीरस्स पनि अम्बसालवणाउचेदयाउ पडिनिक्समित्ता जामेवदिसम्पाउन्भूते तामेवदिसिपडिगते" इति प्राय सकलमपि सुगर्म नवर यामेवदिसमवलम्ब्ब किमुक्त भवति । यती दिश' समागार प्रादुर्भूतसमवसरणे समागत स्तामेव दिस प्रतिगत । सम्पति सूर्याभी देवी भ्रमजाना। श्रवणतो ज्ञातमभूततरसमारविराग स्वविषय भव्यत्वादिक मिछिपु यत्करोति तदा । (तएण) मित्याह, (भवसिदिए) इति भवै सिद्धि यस्यासी भवसिद्धिको भव्यदूत्यर्थ । मन्त्राधि कश्चिन्मिथ्या प्टि भवति कश्चित्सम्यक् दृष्टि स्तत आत्मन' सम्यग्दृष्टित्व निश्चयाय पूछा। परोतससारिको ऽनन्तससारिक', परीत्तपरिमित' स चासो ससारश्च परीत्तससार' । मsath म्तीति परीतससारिको ऽतोऽनेकस्वरादितीक प्रत्यय , एवमनन्तश्चासी ससारश्चाना सोऽस्यास्तीत्वनन्तससारिक' परीत्तससारिकीपि कश्चित् सुलभवीधिको भवति यथा पालि भद्रादिका कश्चिदुलभवीधिको यथा पुरोहितपुत्रजीव स्तत' पृच्छत' मुलभावीधि भवान्तर जिन', धर्ममाप्ति यस्यासो मुलभवोधिक । एव दुर्लभवोधिक' सुलभवोधिकोपि कश्चिदोधि तवा विराधयति, तत पृच्छति आराधयति सम्यक् पालयति बोधिमित्याराधक स्तविपरीती कि धक' पाराधकोपि कश्चिद्भवमोक्षगामी न भवति, तत पृच्छति चरमो ऽचरमोवा अनन्तरभावीभवी यम्यासो चरम । अभादिभ्य इति मत्वर्थी योऽप्रत्यय स्तविपरीतोऽचरम' । एवमुक्त मूर्याला यमया भगवान् महावीरस्त मूयाभ देवमेव मवादीत् भी सूयाभ व भवसिद्दिकी नाम भवसिक्षिक । कदमिथ्यादृष्टी उच्छमसारीकअनससारी सलभवोधिजिनधर्मनीमाप्तिथोडीछा कधर्मनीमाप्ति दोहिली दजिनधमनुआराधक कविराधक देवनुछेहलुभवएहजतेछडमघणभवहुइतेत्र हेसूयाम एहुनुयामवणकरीथमपभगवत महाबी मूर्याभ देवप्रति एमबोलताहूया हे मूयाम तुमे भव्य
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
59
रावपसेगी। भातु मंण भवसिद्धिएगो जावचरिमे नोवचरिमे तएणसे मूरियाम देवे समणेण भगवया महावीरेण एव वृत्ते समाणे हहतुट्ठ चित्तमाण टिए परसोमणसिए समण भगव महावीर वदिति नमसति २ त्ता एवं वदासी तुझोण भते सव्व जाणह सव्व पासह सव्वकाल जाणह सव्व कालपासह सव्वेभाव जागह सर्व भाव पासइ जाण
तिण देवाणुप्पिया ममविवा पत्थावाममेयारूवि टिब्ब देवजूह यावत्करणात् “सम्मदिहीपरित्तससारिएणो असन्तससारिए मुलभवाहिए नोटुलभबीहिए पारा- इएनी विराइए" इति परिग्रह' । (तुर्भण भन्ते तुम्भ) इति, यूयणमिति वाक्यालकार भदन्त
मर केवलवेदसा जानीय सव कैवलदर्शनेन पश्यथ अनेन द्रव्यपरिगृह, तत्र सव्वशब्दी देशकात्स्न्येपि वसते यथास्य मवम्यापि गामस्यायमधिपति रितिमचराचरविपवजानदर्शनप्रतिपादनार्थ माह । (सव्वती जाणहपामह) सबत मर्वत्र दिक्षु विदि कई मधीलोकेऽलीके चेति भाव ।
गीथ,पश्यथ च अनेन चैवपरिगृह । तव सवद्रव्यसर्ववक्षेतविषयवार्त्तमानिकमानमपि ज्ञान * वा सम्भाव्यत तत सकनकालविषयमानदर्शनप्रतिपादनार्थमाह। सर्वकालमतीतमना
। दलमानञ्च जानीय पश्यथ। एतेन कालपरिगृह स्तव कश्चित् मवद्रव्यचैव सब काल विषयमपि भान सर्व पयायविषय न सम्भावयेत् यथा मीमासाकादिरत आह। सब्वान भावान् मान् प्रतिद्वव्यमात्मीयान् परकीयाश्त केवल दसा जानीय, कैवलदशनेन पश्यथ। अथ गता दर्शनविषया न भवन्ति..तनः कशमक (सर्व भावे पासह) इति। नैषदीप उत्कलित in हित भावा दशनामधाताईकरी निकलितरूपतया भवन्त्येव तथा चौक निर्विशेष गया गृहो दर्शनमुच्यते, इति ततीरमाणतिण)मितिपूर्ववत । देवाना प्रिया पूर्वमपि अनन्तर
यमाननाद्यविधि पश्चादपि च उपदर्यमाननाद्यविधि रुत्तरकाल मम एतट्टपा दिव्या नहीअभय यावत्गदहमधमबीलगख वीनुचरिम छदूनही अचरिमभवनघणाघणा तिहारपकी तेहमूयाम देवश्रमण भगवंत महावीरनदू एमकही थकद हप सतीपणाम चित्तमाहि प्राणदिउ विशेषपणहमनभलु थयु थमा भगवत महावीर प्रति वाद नमस्कारकर इमवीले तुम्हे है भगवत सवदव्यजाणुछड केवलजानि सर्वद्रव्य देयुद्ध केवलदशन सव अतीत अनागतवर्तमानकाल नैजागु छउवलञान सब कालदेपुकड, केवल दशना सर्व भाववस्तुनापयाय जाणकुसवभाव वस्तययाय देपुछ जाणु कला हे देवानुपिय माहरु पूर्वकालगयु अनपाइलुभविष्यकाल अलबत्तमानकालनुतु माहिएडवू होमरूपछइजेह प्रधानदेवनीऋद्धिविमानरूप, महानदेवनी योतिकातिदेवनीसामथपपर प्रधान लाधु पान मा पारपाना ......
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
56
रायपणी ।
दिव्व देवाणु भाव ल पत्त अभिसमन्नागय त इच्छामिण देवाण प्पियाण भत्तिपुव्व ग गोयममायाण समयाय निग्गधाण दिव्व देवहि दिव्व देवज दिव्व देवाणु भाव दिव्व वत्तीसइव गट्ट विह उवदसित्त ते तयेण समर्ण भगव महावीरे सरियाभेण देवण एव बुत्तोमार्ण सरियाभस्स देवस्स एयमट्ठ नोटाइ नोपरियाणाति तुमणीए म चिह्नत्ति ततेास स. रियाभेदेव समण भगव महावीर दोच्चपि तच्वपि एव वयासी तुम्भेण भतेसव्वजाग उवदसित्तए त्तिक्कद्दू समण भगव महावीर तिक्ख तो पाया हि प्रयाणि करें "२ ता वन्दद्र नमसति व उव्विय समुग्धारण
देवद्युत दिव्य देवानुभाव लब्ध देशान्तरमपि किञ्चित् भवति तत श्राह प्राप्त प्राप्तमपि. किञ्चिदन्तरायवशादनात्मवश भवति तत श्राह । अभिसमन्वागत तन (इच्छामिया) मित्यादि इच्छामिणमिति पूर्ववत्, देवाना प्रियाणा पुरती भक्तिपूर्वक बहुमानपुरस्सर गीतमादीना श्रमणाना निगुन्यानीदेव्या देवईि दिव्या देवद्य ति दिव्यं देवानुभावमुपदर्शयितु द्वावि गत् प्रकार नाटयविधि नाटरविधानमुपदर्शयितुमिति, (तरण) मयादि । तब श्रमणो भगवान् महावीर सूर्याणि देवेन एवमुक्त सन सूयाभस्य देवस्य एतमनन्तृपतिमथ नाद्रियतेन तदर्थंकरणायादरपरो भवति नापि परिजानाति अनुमन्यते स्वतीवीतरागत्वात् । गीतमादीनाञ्च नाट विधि' स्वाध्यायादिविघातकारित्वात केवल तूष्णीव य, एवमनन्तश्चायतीयमपि वार तृतीयमपि बारमुक्त' सन भगवानेव मेव तिष्ठति (तरण) मरिचतुरामक्या बुडा तत्वमवगच मोनमेव भगवत उचित न पुन किमपि वक्तु केवल मया भक्तिरात्मीयोपदर्शनीयेति प्रमोदातिभयतो जायते, जातपुलक सन् सूयाभी देव श्रमण भगवन्त महावीर वन्दते स्तोति नमस्यति देवानुप्रिय तुम्हारीभक्तिपूर्वक अनगोतमादिक श्रमण तपस्वीने निग्र घतेहनदू प्रधान देवनीऋि प्रधान देवनीकाति प्रधान देवतानु सामर्थपणु प्रधान छवीसबद्ध नाटकविमति देषाडु बाबु छु तिहारपछी श्रमण भगवत महावीर मूयाभ देवद्र एमकहिथकर सूयाभदेवता एहवा वचनप्रति
दरनदेव आज्ञापथिनदेद्र अणबोलाथकार हैजउनाटिकनी बाज्ञादेइभगव तनुमाव धलीगडू निषे धरतु सूयाभनीक्तिभाजद्द दूद्र कारण अणबोलार हियापछे मूयाभविचारजे साधुन विविधनपेध करिवृ तेमाटद्भगव तबोलतानथीमिश्रधानकिसाधुन इमोनिये य जगनाथनुयुगत कविमन था ानीनदू भगवतच्छुद्र तेतानक्रिकरइतिठारपछीतेह सूर्याभदेव श्रमस्य भगव तमहावीरप्रति बिवला पिवळेला एमबोल तुमेदेभगव त सब जााउपूर्ववत्शब्द इपाइनु पाठसर्व कहिवुताटिक टेपाडवू
"
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी।
na to da समोइणति २ त्ता सखिज्माई जोवणाद् उच्चदडनिस्सर २ ता अहास इमे दोच्चपि वे उब्वियसमग्घाएण झाव बहुसमरमणिज्म भूमिभाग विउबद से जहानामते आलिगपुक्खरैतिवा जावमणीण फामो तस्सण बहुसमरमणिज्मस्स भूमिभागम्स बहुमज्भदेसभागे पेत्याघरमडवे विउबई अग्रेगख भ सयसनिविट्ठ वगणउ अतो बहुसमरमणिभ भूमिभाग विउवद् उल्लोच अक्खाडग मणिपे टिव विउन्दु तीमेण मणिपेटियाए उरि सीहासण सपरिवार जावदामो चिद्दति तएणसे सूरिया देवे समणस्स भगवर महा वीरस्स आलोए पणामकति २ त्ता अणुजाणउमे भगव तिकट्ट
सीहासणवरगए तित्थयराभिमुहे सन्निसन्ने तएपास मूरियामदेव विन्दिता नमस्थित्वा च उत्तरपुरित्यम दिसीभाग मित्यादि सुगम नवर वटुसमभूमिवर्णनमः
पडयवर्णन मविपीठिकासिहासन तदुपवुल्लीचाकुगमुक्तादामवयानि च प्राग्वत् गयान (तएण)मित्यादि। तत' मूर्याभी देव स्तीर्थकरस्य भगवत आलोक प्रमाम करोति । या वादन भगवान् मामियनु पापना कृत्वा मिहामनवरगत' सन् तीर्थकरा भमुख मनि पन्न (तएय)मित्यादि । 'मत' सूमी देव तत्प्रथमतया तम्य नाटयविधै प्रथमताया दक्षिण बुछ सकरी थमण भगवन रति वरिषदेला जिमणायासाथीमाडाप्रदक्षणाकर करीन वाद नमस्कारकर बातइकरी क्रियससुद्धातकरकरीन म स्याता योजनलगद उनु दण्ड ज गदमनिस्तारवीस्तारी उत्तर क्रिययोग्यहुक्ष्मपुद्गलागृहद वीजीवला चक्रियरमाणात कारवादकपुट्लगृहणकरी जीवसन्दपाछिल पाठघणु, इसानकूणइसमर मसीन भूमिकामा वेड्युथादृष्टात मुरजवाजिवविसेननुचमपुइइ वावत् शब्दकी जेहवीपूरविण धरमप्रसिइहाघणाजाणिवा तेहधा समुरमणीक भुमि भागद घंण मध्यभागद प्रेचाघर मेडेव भोप अनेक थमनद सतिद करीनीपनायुछद्र वण कवियनव तमाधि टूकड धग, सम रमणो प देशनीपजावद ऊपलीभूमिवर आनुशाम प्रेक्षाघरमाहिअपमाहिमयीपीठिका नापजावर ते मागिपीठिकानद अपरिसिहामन परि वारिममित्गदमिहामनअपरिविजयदुपतण कागदपाचमोतीउटामझूमण निहा रहछि ति सूयाभ दर श्रमण भगवत महावारतरचयिक प्रयासकर करीना भगत जमकी मिदासगाया
ममनार कटर
indi
जाणजी
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी। तप्पटसयाए णाणामणिकणगरवण विमल महरिह गिउणोचिय मिसमिसत विरतिय महाभरण कडग तुडिय वरभूसणभलत पीवर पलव दाहिणभुयपसारेति तउण सरिसयाण सरितयाणा सरिव्ववाण .
सरिसलावगण रूवजोवणगुणोववेवाण' एगाभरणवसण गहियणि भुज प्रसारयति कथ भूतमित्याह। (गाणामणिकणगरयणविमलमहारिहणिपुणीयचिमिममिसन्तविरडयमहाभरणकडगतुडियवर भूसणुज्झल)मिति नानाविधानि मणिकनकरत्नानि येषु तानि नानामणिकनकरलानि मणयो नानाविधा प्रचन्द्रकान्तादयः। कनकानि नानाबगतया, रत्नानि नानाविधानि कर्कतनादीनि तथा विमलानि निर्मलानि तथा महान्त सुपभोक्तार गति यदि वा महदुत्सव क्षणमहंतीति महाहाशि तथा निपुण निपुणबुद्विगम्य यथा भवति (एवमोविया) इति परिकर्मितानि (मिसिमिसन्त) दीप्यमानानि विरचितानि महाभरणानि यानि । कण्टकानि कलाचिकाभरणानि तुटितानि वाहुरनिका अन्यानि च यानि वरभूषणानि। ते सज्वल भास्वर तथा पीवर स्थल प्रलम्ब दीर्ध , (तउण)मित्यादि तत स्तस्मात् दचिणाभुजात् अष्टगतमष्टाधिक गत देवकुमारायां निर्गच्छति कथभूताना मित्याह सहभाना समानाकारणामित्यथ । तनाकारण कस्यचित् सहयोपि वयत सदृशी न भवति, तत' सहरवणत्व प्रतिपादनार्थ माह। (सरित्तयाग)मिति सदृशी सादृग्वर्णत्वक् येषा ते तथा सहगत्वगपि कश्चित् वियारवि सग सम्भाव्यत तत आह (मरिव्वयाण) सहक ममानवयो येषाते, (सरिसलावरणकरजीवरागुमोववेयाण)मिति सादृश्येन लावण्येन लावणिग्ना अतिसुभगया भरीरकान्त्येति भाव' । रूपेश श्राकृत्या यौवनेन यीवनिकया गुणेदक्षत्वप्रियवदत्वादिभि रुपपेता सदृशलावण्यरूपयोक्न गुमायेता स्तेषा। (एग्गभरणवसणगहियनिझीगाय ) मिति। एकसमानाभरणवसनानि । आभरणबसनलचणी गृहीती निर्याग उपकरणमन्नाधीपकरण यस्ते तथा तषा पशी तेह मृयाम देव नाटकविधियोपहिलु दक्षिणभुजापसारी हद् छन्द सामनेकप्रकारडमणि चद्रकातादिसुवर्य रत्नकर्कतनादि निर्मल मोटीनइभोगवनीयोग्य डाहावुदिनधणीद नहब घडुहुदैदीप्यमान विरचिया' मोटायाभरण कपाडाहु वत्ताभरण बहिरपा प्रधानबीजापणि भूपण तणकरीजललुदेदीप्यमानस्थल लाब निमण, भुजमतिपसारड पसारीन 'ते दक्षिणभुज थको१०८ देवकुमरनीकल केहबीछदसरीसाकारनदूसरीपाचवीवर्ण छिजेहनु सरिषुवय जेहनु सरिपछडूनावरूपाययसरीरनीकातिकार यौवन गुणदाक्षिण्यादिकतेणकरीसहितका सरीया | आभरण वम्तगुवाछउपगरगजे पबिहु पासइ सवसाहअगछेडाजेहनाएहनाएहवुकधद्रव्यापु । उत्तरीयवानजेपआरोप कनलाटतिलकन आमेलकमस्तसेखरजेण बाधु छग्रीवाभरना
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
. रायपसेयी। उभायण दुहतो सविल्लियगणियत्याण' आविद्ध तिलयामेलाण पिणगेविझकिवूयाण उप्पीलियचित्तपट्टपरिवर सप्मेणगावत्तर इयसगव पलव वत्वत चित्तविल्ललग नियसरणाण एगावलि कठ रदय सोभत वत्यपडिहत्य भूसणाण अहसयणट्टसज्माण देव कमाराण णिगच्छद नयाण तरचण णागणामणिजावपीवर पलव वाम भुवपसारे तउ सरिसयाण सरित्तवाण सरिव्वयाण सरिस
लावपण गवजोवणगुणोववेयाण एगाभरणवसण गहिय निज्जो (दहती सविल्लियगतियत्याणति) विधाती इयो पाश्वयी सविल्लितानि अगायि यस्य तत् दिधात सविल्लितागण्य स्त सामय्यादुत्तर येस्ते तथा नेपा तथा (उप्पीलिय चित्तपपरियरसफेण गायत्तर इयसंगयपलम्बवत्यन्तचित्तविल्ललगनियमणाण)मिति उत्पीडित अत्यन्ताबद्ध रिचवपट्टी विचिवणपहरूप परिकरी येस्ते तथा, तथा यस्मिन्नाव नैव फेनविनिगमो भवति स फेनका वर्षेन रचिता। मगतानाटयविधाबुपपन्ना' प्रलम्बा वस्वान्ता यस्य निवसनस्य तत्तथा तत् चित पण बिल्ललग देदीप्यमान निवसन परिधान येषां ते तथा तत पूर्वपदेन विशेषेण समास स्तेपा, (एगावलि कपठरइय सोभन्त वच्छपडिहत्यभूसणाण)मिति एकावलि यो कण्ठे रचिता तया गोभमान वची पाते तथा पडिहत्य भब्दीदेश्य । १ परिपूर्ण वाचक पडिहच्छानि पूर्णानि भूपयानि येषा ते तथा । तत पूर्वपदैन कम्मधारय स्तेपा (नदृसन्माण) नृत्ये सद्या प्रगुणीभूता नृतसद्या म्तेपा, तदनन्तरञ्च यथोक्तविशेषणविशिष्टबाम भुज प्रसारयति, तस्मात् वामभुजात् अष्टगत देवकुमारिकामा विनिगच्छति। कथ भूतमित्याह। (सरिसयाण सरित्तयाण सरिब्बयाण मरिसलावरण रूब जोवण गुणीववेयाण एगाभरणवसणगहिय निजीणम्। दुहतो सविल्लिय केभूकजेणे अत्यत दुछ विकिहिपअनइतेहनु परिकरकेहडानवभागलेहणा नेहावत नह नाइवावयफेनवीकलते साफैनकावत कहियद्वतणडस्युफेनकावत रच्याएतलइफेण रूपडभातिरच्या, संगतमलबकहिनानाटकनअयोग्यकीधामदेदीप्यमालजेहना कुहवाछदएह बुवस्तचिवामसहितछ पहिरणउछाजेडीन एकावनीहार कठथापउतेगडकरी शोभायमान इश्वस्तस्थुनजेहनु परिपूर्णभूपणछहारना एकाठनाटिकनअघद सजथया एहबादे तया नीकल तिमारपछीवली अनेकमणिरत्नजड़ितकडावहिरपी पहिरीछदपूर्ववत् स्थूल दी कगडवाभुजपमारतीवोडावीभुजधकी१०८ देवकारीनाकलइतके हवी आकारदसरीपीरा ददर वादबवावधरनेहनु मघलीनीसरिपीधयबर सरिपुछडू लावग्यकाति आकार दीपि ४४, लघुददरनी दिकगुणाकरीसहित सरीपायाभरणवस्त ग्रहाछड़ उपगरणजेपर बिपागत कलभिकाना
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। त्ताण दुहतो सविलियम्गनियस्थाण आविद्धतिलया मेलाण पिणद्ध गेविज्झ कचूयाण णाणामणि कणगरवणभूसण विराईयगमंगाण अ8 सय नट्टसज्माण देवकुमारियाण' णिगच्छद्र ततेणस सूरियाभेदेवे अट्ठसय सखाण विउव्वति अट्ठसय सखवाययाण विउव्वद अहसय सगाण विउब्वइ अट्ठसयसिखगवायवाण विउव्वद् अट्ठसय सखि याण विउवद् अट्ठसय सखिवाययाण विउव्वद् अट्ठसय खरमुहीण विउव्वद अट्ठसय खरमुहीवावयाण विउव्वद अट्ठसय
पेयाण अट्टमय पेवावाययाण विउव्वति अट्ठसय परिपरियाण विउ ग्गनियत्याण)मिति पूर्ववत् । (प्राविद्धतिलयामेलाण)मिति विद्वस्तिलक थामेलश्च शेखरकीयकाभिस्ता प्रावितिलकामेला स्तासा (पिणगैविक कचुकाय)मिति नग वेयक गीवाभरण कञ्चुकश्चयकाभि स्तथा तासा। (गायामणिकणगरयण भूसणविराइयध्यमझ्याण)मिति नानाविधानि मणिकनकरत्नानि येशु भूषणेषु तानि नानामणिकनकरत्ने भूषविराजितान्द गमगानि यासान्ता , स्तथा तासा ! “चन्दाणणाणञ्चन्द(समनिडालाणञ्चन्दाहियसीमदसणाण उक्काए उज्झोवेमा योग" मिति सुगम। “सिध्याराकार चारवेसाण" हसिय भणिय चिद्विव विलामललिय सलाव निउणजुत्तीवयार कुमुलाण गहिया उज्माण नहसज्माण"मिति पूर्ववत्, (तएणसे मूरिया देवे) इत्यादि । तत सूबाभी देवोऽष्टशत शखाना विकुवति अप्टशत शववादकाना मष्टशत शुष्माणा मष्टगत शृयावादकाना१, अष्टगत शखिकाना मष्टगत विकावादकाना ह्रस्व । अवजात्यन्तरात्मकशखिका तस्या हि स्वरो मनाक् तीक्ष्णो भवति नतु शघ्खवदति गम्भीर २, तथा अप्टशत खरमुखीना काहलानामप्टशत स्वरमुखी वादकाना ३, अष्टशत पेंयाना यानाम् महती काहला अष्टशत पेयावादकाना ४, अष्टगत पिरिपिरिकाना कौलिकपुटानडमुख वाद्यविपरूपाणा मष्टयत पिरिपिरिवादकाना ५, अष्टशत पणवानापणवो भापडपटहीवा डानहना कधद थापु छत्तरीयवस्नगद पारापु छदूललाटतिलक शानदूआमलकमस्तक मब्दरजेणीवन अथमजद वाचकगीवाभरणअनद कचूकजेणी अनेकप्रकारहमनि रनर
-री विराजीतके अगोपागजेहना एकसुआठ नाटकनअर्थमनघड देवकुमरी नीकल " तह सूवाम देवएकसूआठसखनदू विकुबहानीपजावद एकसुआठसम्बनावजाडणहार
" एकमुठसीगनद विकुव्वद १०८सिगनावजाडसहारन विकुर्वद १०८ नाम्दा
चावद १०८ मसिकानाबाचकर विकुब्वद १०८ स्वरमुखीकहली विकुर्ख १०८ दूकरः १.८मोटाकाहली १०८ प्यावावादकन करद १०८ कीलियावडा
प्राभरण वस्त
उनरीयता
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेषी।
*
प्रष्टगत पणववादकाना ६, अष्टशत पटहाना मष्टगत पटद्दवादकाना ७, भ्रष्टशत भम्भानो भम्भाण्डक्का अष्टयत भाभावादकाना, अष्टगत होरम्भाणा होम्भा महादवका प्रम्टत होरम्भावादकाना ८, अष्टगत भेरीणा ढक्काकृतिवाद्यविशेषरूपाणा मस्टशत मेरी वादकाना १०, अष्टशत झल्लरीणा झल्लरीणामचम्मविना विस्तीर्णवलयाकारा अष्टमत झल्लरी वादकाना ११, अष्टगत दुन्दुभीना अष्टशत दुन्दुभिवादकार्ना दुन्दुभिर्भयकारा सकटमुखीदेवातोद्यविशेष १२, चष्टगतमुरुजीना महाप्रमाणो मर्दली मुरुजी ष्टत मुरुज वादकाना १३, अष्टशत मृदष्णाना लघुमदली मृदष्मी प्टशत मृदग्गीवादकाना १४, श्रष्टशत नन्दीमृदगाना नन्दीमृदष्णो नामएकता सकीर्णी ज्यत्र विमृती मुरज' विशेष । श्रष्ठशत नन्दीमुदयावादकाना १५, अष्टगत मालियानामालिगोमुरजवाद्यविशेष एवाष्टशतमा लिगवादकाना १६, अष्टशत कुस्तुम्बाना कुस्तुम्बचमाचनइपुटी वाद्यविशेष अष्टगत कुस्तुम्बवादकाना १७, अष्टशत गोमुखीना गोमुखी लोकतीवसेवा श्रष्टशत गोमुखीवादकाना१८, यष्टगत मदलाना मदल उभयत सम अष्टत मर्दवादकाना १८, आटशत विपञ्चीना farat faratatur अप्टशत विपञ्चीवादकाना २०, राष्टगत वल्लकीना वल्लकी सामायती ater अप्टम वल्लकीवादकाना २१, अष्टगत भूमरीणा अप्टशत भुमरीवादकाना २२, अष्टशत भ्रामरीया मप्टगत भ्रामरीवादकाना २२, चष्टयत परवादिनीना परवादिसप्ततवीवीणा चष्टशत परिवादिनीवादकाना २४, प्टशत चर्चेसाना अष्टगत चच्चसावादकाना २५, आटशत सुपाना अष्ट सुघीपावादकांना २६, अप्टशत नन्दीघोपाना अष्टगत नन्दीघोपावादकाना २७, अप्यत महतीना चष्टगत महतीवादकाना २८, चटगत कच्छभीना मप्टशत कच्छभी वादकाना २८, अष्टभत चित्रवीणाना अप्टशत चित्रवीणावादकाना २०, अष्टगत मामीदाना मष्टगत मामोदवादकाना २१, अस्टमत डगडानामष्टशत डण्डावादकाना ३२, श्रप्टशत नकुलाना अष्टशत नकुलवादकाना ३३, श्रष्टमत तूणानामप्टशत तूणावादकाना ३४, अष्टगत तुम्बवीणाना तुम्बयुक्तावीयाया अद्य कल्पप्रसिद्धा अष्टगत तुम्ववीणावादकाना ३५, अष्टत मुकुन्दाना मुकुन्दी मुरजी वाद्यविशेषो योऽतिलीन प्रायो वाद्यते चष्टगत मुकुन्दवादकाना ३६, हुडुक्काना मप्टशत हुडुक्कावादकाना ३७, हुडुक्काप्रतीता अष्टशत विचिकीनामप्टगत विचिक्कीवादकाना ३८, अष्टगत करदीनामप्टशत करटीवादकाना १८, करटीप्रतीता अष्टशत डिण्डिमानामप्टशत डिuिsमवादकाना ४० प्रथम प्रस्तावना स्तवक trafarप डिग्रिडम श्रष्टगत कियितानामष्टयत किथितवादकाना ४१, अप्टशत कगडवा नामष्टगत कusवादकाना ४२, कपडवाकरटिका अष्टयत ददरकानामप्टगत ददर वादकाना ४३, ददरक' मतीन अष्टगत ददरिकांनामष्टगत स्दरिकावादकाना ४४, लघुददरको ददरिका अष्टमत कुमुम्वराणा अष्टगत कुसुम्वरवादकाना ४५, चष्टगत कलभिकाना
८३
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। व्वति एवमाहियाण एगोणवण अधोभाविहांणाई विउव्वति विउब्बीत्ता तेवहवेदेवकुमाराय देवकुमारीया तोवसदावेई ततेण तेवहवे देवकुमारी देवकुमारीउय सूरियामेण देवेण सदाविया समणे हट्टतुट्ठजावहियया जेणेव सूरियाभेदेवे तेणेव उवागच्छद्र उवागच्छित्ता तेणेव मूरियाभ देव करयल परिग्गाहय जाववद्धावेद २ ता एववयासी सदसतुमेदेवाणुप्पिया ज अम्हेहिकायव्व तएणसे
मूरियाभेदेवे त वइवेदेवकुमारीव देवकुमारीतोय एववयासी गत्थ मप्टगत कलशिकावादकाना ४६, अष्टशत तलानामप्टशत कलशिवादकाना ४७, अष्टशत तालानामष्टशत तालवादकाना ४८, अष्टशत कास्यतालानामप्टशत कास्यतालवादकाना४८, अप्टगत रिधिासिकानामष्टगत रिब्गिसिकावादकाना ५०, अष्टशत वशानामष्टशत वशवत मारिजाना अष्टशत मगरिकावादकाना ५१, अष्टशत शुशुमारिकानामष्टशत शिमुमारिकावादकाना ५२, अष्टशत वशानामष्टशत वशवादकाना ५३, अष्टशत वालीवामप्टशत बालीवादकाना ५४, वालीतूणविशेष सहि सखे दत्वा वाद्यते, अष्टशत वेणूनामष्टशत वेणुवादकाना ५५, अष्टगत परिलीनामष्टशन परिलीवादकाना ५६, अष्टशत बद्धकानामष्टशत बद्धवाद काना वधकस्तूणविशेष' ५७, पाव्याख्याता सुभेदा लोकत प्रतीतव्या। एवमादीनि वहन्यातीद्यानि अतोद्यवादकाश्च विकुवति सवसख्यया तु मूलभेदापेक्षया अतीद्य भेदापेचया आतीय भेदाएकोनपचाशत शेषा स्तुभेदा एतेष्वेवान्तभवति। यथा वशातीद्य विधाने वाली वेणुपिरलीवस्वगाइ इति यथाचाह । एव"माइयाइ एगुणपब आतीद्यविहणा तिउब" इति । विकुविखावतात् स्वय विकुर्वितान् देवकुमारान् देवकुमारिकाश्च शब्दयति, ते च शब्दिता इष्टतुष्टानन्दितचित्ता' सूयाभसमीपमागच्छन्ति आगत्य च करतलपरिगृहीत दशनख गिरस्यावत मस्तके अज्जलि कृत्वा जयेन विजयेन वदापयित्वा एवमवादिषु सन्दिशन्तु देवाना प्रिया यदस्माभि कर्तव्य ततः स मूर्याभी देवस्तान देवकुमारान् देवकुमारिकाश्च एव पुडदू नडुबाजित विशेष करडू इमइत्यादि एकोउमपचासवाजिवनाभेदप्रति कर करीनद्र तेहयषा देवकुमर देवकुमरिप्रति सूयाभ देवप्रति तेद्वारपछि तेहघणा देवकुमर देवकुमरी सूयाभ देवर तेडा थका इपसतोपपाम्याचित्तमाहियाणदीजिहा सूर्याभ देवक तिहा भाव आदीनद्र तिद्वारपछी मूयाभ देवप्रति हाथजोडीमस्तकद चहुडी वद्वादीनदू एमबीलताहुया पानादउ हे देवानुप्रिय जैहकार्यामनिकहिवुहुए तेक तिवारपछीतहमूर्याभदेव तेह घणादेवकुमार देव रूमरीमति एमबील्यु जाप तुम्हे अहोदेवानूप्रिय श्रमण भगवत महावीरपति तिणिवेला
-
-
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसयी। इण तुज्झे देवाणुप्पिया समगा भगव महावीर सिक्ख त्तो पायाहिणं पयाहिण करेइ र त्ता वदह णमसह वदित्ता नमसित्ता गोमाइयाण समणाण निग्गधाण तदिव्व देवहि देवजुई देवाणुभाव टिव्व वत्तीसद बद्ध नट्टविइ उवटसेह उवदमित्ता खिप्यामेव एवमाणत्तिय पव्वपिणइ ततेण तेवहवे देवकुमारा देवकुमारीतोय मूरियामेण देवेण एव बुत्ता समाणा इतुट्ट करयल जाव पडिमुणोति जेणेव समणे भगव महावीर तेणेव उवागच्छति २ त्ता समण भगव महावीर जाव गामसित्ता जेणेवगोवमावा समणा निग्गधा तेणेव निग्गच्छति ततेगा ते बहवे देवकुमारी देवकुमारीतोय असमासेव समोसरणकरति समासेवसमोसरणकरेत्ता समासेवपतीवध ति समासेव पताते नम
मवादीत गच्छतयूय देवाना प्रिया श्रमण भगवन्त महावीर विकृत्व भादतियप्रदचिय करत करवा वन्दध्व नमस्थत वन्दित्वा नमस्थित्वा गीतमादीनां श्रमणानां निगन्यानां ता देवननप्रसिहा दिव्या देवदि दिव्या देवधुति दिव्य देवानुभाव दिव्य हानि शविध नाटयविधिमुपदर्शयत उपदश्य च पतामाताप्तिका चिप्रमेव प्रत्यर्पयता (तएण) मित्यादि । तत ते वड़वी देवकुमारा देवकुमारिकाश्च सूयाभेन देवेन एवमुक्ता मन्ती दृष्टा यावत्मनिएचन्ति अभ्युपगच्छन्तीत्यर्थ । प्रतिश्रुत्य च यत् श्रमणी भगवान महावीर स्तवापागछन्ति, उपागत्य च श्रमण भगवन्तं महा वीर विकृत्व आदक्षिणप्रदक्षिणी कुवन्ति कृत्वा च वन्दन्ते नमस्यन्ति वन्दित्वा नमसित्वा च यस्मिन्मदेश गीतमादय' श्रमणा स्तन समकालमेव एककालमेव समवसरन्ति मिलन्तीत्यर्थ । समयमृत्य व समकमेव एककालमेव अवनमन्ति अधी नीचा भवन्ति । श्रवनम्य व समकमेव
जिमग्णयासाथीमाडीप्रदविण करउ करीन बदए नमस्कारकरउ वादीनद नमस्कारकरीना गोनिमादिकनद थमण निग थनद तेहप्रधान देवनीतिपरिवाररूप देवनीकाति देवनु मामथपणउ प्रधान वनीसवर नाटकविधि देपाडउ देपाडीनः गीपूजएम एच बाजाजपराठी मुझन म पट तिहारपछीतेह घणा देवकुमर देवकुमरी मूयाभर देवनः एमकवाधकी हप मतोपपाम्या चिवमाहिआग्णदाहाथजीडी मस्तकिच हुडीमूयाभनुवचनअंगीकारकरड जिहा श्रमण भगवत महावीरकडू तिहाबाद जहन श्रमण भगवत महावीरप्रति वादसूनमस्कारकरड जिहा गीतमादिक थमा निगु थछन् तिहा जादू तेह घणा देवकुमार देवकुमरीवसमुच्चपे समक्षालद समासराकर एकटामिलइ समकालपू समीसरयकरीन समकाल पंक्तिथैणिवाधइपहिथेग्यि
क
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
८५
रायपसेयी। सति २ ता समासेव उवरणमति २ ता समासेव उगणमतिस रत्ता एवसहितिए २ चा मेव उराणमित्ता एवसहित्तामेव नमसति सहि त्तामेव उवपणमति २ ता घिमियामेव उण्णमति २ ता सगयामेव उरणमति २ समाव आयोट्टविहाणाई गिगहति समासेवयवाद सुपगाइसु पच्छिम किते उरण मदसिरेण तार कठेणव तारति
विहति समवरेयगरइय गुजाचककुइरोवगूढ तिहाणकरण सुद्ध उन्लमन्ति। अहमवतिष्ठते इति भाव । तदनन्तर चेव क्रमेय सहितसगतम्, स्तिमित चावनमनसुन्नमनञ्च वाच्यम। अमीषाञ्च सहितादीना भेद' सम्यकीगलोपेतनाटीपाध्याया दवगन्तव्य' । तत स्तिमित समकमुन्नम्य समकमेव प्रसरन्ति प्रमृत्य च समकमेव यथायोगमातीच विधानानि गृह्णन्ति। गृहीत्वा च समकमेव प्रगीतवन्त', समकमेव प्रवर्तितवन्त किते दूरयादि। केचित् देवकुमारा देवकुमारिकाश्च एव प्रगीता अध्यभवन्निति योग' कथमित्याह । (उरेण मन्द) मिति। सर्वव सप्तम्यर्थ तृतीया उरसि मन्द यया भवति एवं प्रतीता। (सिरेस तार कण्ठेपवतार) मिति शब्देन यथा वल्लक्षणोपेत किमुक्त भवति उरसि प्रथमती गीतमुदिप्यते उतक्षेपकाले च गीत मन्द भवति। "आदिमिउसारम्भता' इति वचनात् अन्यथा गीतगुणचित स्तत उलमुरसि मन्दमिति ततो गायता मूर्द्धानमभिघ्नन् स्वर उच्चस्तरी भवति स्थानकञ्च द्वितीय तृतीय वा समधिरीइति। तत गिरसितारमित्युक्त गिरसश्च प्रतिनिवृत्त' मन स्वर कण्ठे घुलनि घुलश्चाति मधुरी भवति । (समयरेयगरद्वय) मिति। (गुज्जाचक कुहरीव गूढ) गुज्जन गुज्जाप्रधानानि यानि अचक्राणि शब्दमागाप्रतिकूलानि कुहराणि तेषूपगूढ गुजाचक्रकुहरीपगूट बाधीनदू समकालद् पतिरवियाथका नमस्कारकरिकरीनद समकाल नीचाथदमस्तकनीवाकरी करीनद समकालइ उ चाथदमस्तकु उचाकरसमकालदउ चाथन एमजसाथइजनीचाथईनर निश्चद निचीथइनद एमजसाध नविश्चदू नमस्कारकरकरीनद साथ जकु चाया थईनद स्तनितानिश्चलयकाबीजीचेप्टादीलीनद नीचाथदउचायद मगलीएकठामिलीन नम उत्तम समकालइ वाजिवनाउंगणपचासभेदप्रति गृहद समकालद वाजिन वजाडताहूया समकालद जगाताहुया साथिइजनावताहूया किमतेगताहुयाहियानइविषय मदस्वरहूमरतका ताराकंठर . प्रथिताराहुइ एतल गीतमार मकाले प्रथममदहुद पछद्गाणहारनद मस्तक हस्वरहणात उस्वेस्वरहुइतमाटेद मस्तकै तारकही पछे मस्तकथी ऊपरावउ स्वरवलनुथकु कठे घोलनापामै मधुरहुइतमाटे कतैपणितारमातु एहनु भेदबिहु भेद्गीत बिहु सातकर विचतछे गुजतकरी प्रधानअबक्रसब्दमागु नदू अनमूलपडछदैना सहसनइविपद उगूढ छरहित छए एतल मचा
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। सकुडरगुंजत वस ततीतलताललवगइसुसंपउत्त महुर सम सुललित मणोइर मिउरिभित पयसचार सुरद सुनति वर चारुरुव दिव्व नट्ट
किमुक्त भवति। तपा देवकुनाराणा देवकुमारिकाणा' च तस्मिन् प्रेक्षागृहमण्डपे गायता गीत तेषु प्रेक्षागृहमण्डपसत्केपु च कुहरेषु स्वानि रूपाणि प्रतिशब्दसहसाण्युत्थापयत ते इति (रत्त) मिति रत इहयत् गेयरागान रतन गीत गीयते तत् रक्तमिति तहिधाप्रसिह "तत्तीणकरण सुद्ध" पिति वीणिस्थानानि उर प्रभृतीनि तेषु करणेषु क्रियग्रा शुद्ध विस्थानकरणशुद्ध तद्यथा उर शुद्ध कण्ठशुद्ध शिरी विशुद्धञ्च तवयदि उरसि स्वर' स्वभुमिकानुसारेण विशाली भवति तत उरोविशुद्ध , सएव यदि कण्ठ वर्तितो भवति अस्फुटितश्च नत' कण्ठविशुद्ध, यदि पुन' शिर माप्त' सन् सानुनासिको भवति ततः गिरीविशुद्ध, यदि वा यत उर'कपठगिरीभि लिप्मणा अव्याकुलित विशुद्धि गीयते तत् उरकण्ठशिरोविशुद्धत्वात् विस्थानकरणविशुद्धम्। तथा सुकुहरी गुरुजन् वी वशी ये च तन्त्रीतलताललयगृहा स्तषु सप्टु अतिशयेन सम्प्रयुक्त स कुहर गुजद्द शत नीतलताललयग्गयसुसम्पयुक्त किमुक्त भगति स कुहरे वशे गुज्जति तन्वाञ्च वाद्यमानावा यत वगतन्त्रीस्वरेणाविरुद्ध तत्, स कुहर गुञ्जद शतन्त्रीमुसम्प्रयुक्त तथा परस्परहतहाततलस्वरानुवति यत् तलसुसम्पयुक्त तत् मुरजक शिकादीनामातीद्यानामाहताना योध्वनिपादोक्षेपीयश्च नृत्य ताननडका', पादीक्षेप स्तेन सम तत् तालसुसम्प्रयुक्त तथा गृहममयो दारुमयी दन्तमयोगुलिकौशिक स्तना हतायी स्तबग स्वरप्रकारीलय स्तमनुरत गेय लयसुसम्प्रयुक्त तधाय' प्रथम वशतन्वादिभि स्वरोगृहीत स्तन्मार्गानुसारिगह सुसम्प्रयुक तथा (महुर) मिति, मधुस्वरेण गीयमान मधुर कोकिलास्तवत् तथा (सम) मिति तलवश स्वरादिसमनगत सम सललियन्ति यत् स्वरघोलनाप्रकारेण ललतीव सह ललितन ललनेन वत्त ते इति । थोवेन्द्रियस्य भन्दस्पगनमतीवमूत्मसत्पादयति सुकुमारमिव च प्रतिभासते तत सलिलमिति, अतएव मनोहरपुन' कथं भूतमित्याह (मिउरिभितपदसचार) तव मृद मृदुनास्वरेण युलोनिष्ठुरीण तथा यव स्वरो ऽतरेषु घोलनास्वरविओपेषु च सञ्चरन रणातीव प्रतिभासते सपदसञ्चारी रिमित उच्यते, मृदु रिभित पदेप, गैयति बढेषु सञ्चारी यन गेये तत मृदुरिभितपदसन्चार तथा (सुरड) इक्ति भीमनारति यस्मिन् श्रोतृणा तत् सुरति तथा शोभनानतिरवनामी ऽवसानी यस्मिन तत् सुनति तथा वर प्रधान चारविशिष्टचधिगमीपत रूप स्वरूप यस्य तत वरचामरूप घरमडपनदविषद पडछदानामहसन हूडीडनहू तद् गीतरागनिविषद अनुरक्तपुरुपनद गाई इतरलकहीए हृदयमम्तक कठविहु नइविपद् करणाक्रियादकरीविरुद्ध तेकिमद्वदयनदविषद् स्वरपीतानी भूमिकानू सारद विमारह विसालहुर्तउरीविसूद्ध तेहज स्वरकठड्नइविपद फीट नही ते कठविसूदमस्तक पुहुनुपकु प्रलेप्मादिकपणा दुपितननहुइक बस वीयाहाथाजोडीला
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। सज्झगेय पगेयाविहोत्था किते उर्द्धमताण सक्खाण सग्गण संखियाण खरमहाण परिपरियाण आइम्म ताण पणवाण पडिहाण अफालि ज्झतीण भभाण होरभाण तालिज्मतीण भेरीण भल्लरीण टुन्दु भीण आलवताण मुखराण नदिमुइगाण उत्तालिज्मताण आलिग णह तुवीण गोमुहीण मद्दलाणमुच्छिमताण वीणाण विपवीण वल्लकीण कुट्टिज्मतीण कच्छभीण चित्तवीणाण सारिज्मतीण वधीसाण सुघोसाण फुरिज्मतीण भामरीण बभामरीण परिवायणाण विप्पतीण तुणाण तुबविणाण अमोडिज्झतीण आमेडिझ माण
उरालाण मुधिज्मतीण मुगदाण हुडकीण चिचिक्वाण वाइभ
ताण करडाणा डिडिमाण किणियाण कड़वाया उत्ताडिज्झताण दिव्य प्रधान नृत्तसद्य गेय प्रतीता अप्यभवन, (कि ते) इत्यादि किञ्चते देवकुमारादेवकुमारिकाच प्रगीतवन्त', प्रवर्ति तवर्तितश्च (उधमन्ताण ससाण) मित्यादि। अव सर्ववापि पाटी सप्तम्वर्थे ततीऽयमों यथायोगमुदायमनादिषु शमवादिषु दह शमवर गशंखिका खरमुहीपेया पिरिपिरि काया वादनसुमानमिति प्रसिद्ध पणवपटहाना मामोटनम्, भम्भा होरम्भाणा मास्फालनम। मेरी झल्लरी दुन्दुभीना ताडनम। मुरजमृदा नन्दीमृदगानामालपन आलिग्य कुस्तुम्बगीमुवी मदलानामुत्ताडन बीमा विपञ्ची वल्लकीना मूछन भामरी परिवादनीना स्पन्दन वध्वीसा सुधी पा नन्दिधोयाणा सारण महती कछपीति बबीणाना कुवाना, आमोटत्कण्डानकुलानामामीटनम् । तुणतुम्बवीणाना स्पर्शन मुत्कुन्दहुडुक्का चिच्चिकीना मूर्तनम् । करटा डिण्डिमकिणिक कड सीएहोतुम्नरम प्रकारतेलयगृहतैलयसरीपु वाजिवन अनूमरनुगीतसप्रयुक्त वापारितछा बलीमीठुछ तालवसेपरवरपूठिगायबु घोलनासहितछद्र श्रोतानामननइहरतुछ स्वरोकरीसहित पक्षरपदनुमचारजेहनु थोतानदरतिऊपजावद सोभइछघणु ज भलु रूपछडजेहनू दिव सबधी नाटकनविपद मस्त्रथयुएइवु गीत वसेपपणदूगाताहुया वलीतहहूउहूउ मुखनफू कीनद वजाडवउ सखनदा सागनदरमक्खिकानद खरमुहीनदृश्परिपरायानइएवलान मुखद वज़ाडवू इणवउ पणचनइर टोलनदर पास्फालिचड मभानह होरभानब ताबडु मेरीनद झालरनद्र टु दभी घोडु बोलवउ सुखरवाजिननद नदिमुखनैनाइनु मादल विसेषपणइताडिबु आलिगन तु बीनद गोमुपीने मादलनद मूछनू दीवान विपचीनद वल्लकानद कूटवउ कच्छभान " चित्रवाणानद मारिवउ वधासबाजितवतपनद सुघोपानद फोटिवउ भामरीनइ छभमरीन छभामरोनद परिवादिनीनद फरिस नुग्णानहतुब वीणान घोडउ सरोज आमोटझमानद
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेपी। हरियाणं कूडूवागा कन्निसियागा मडियाण याताडिझताण तन्तागां तालाणा कसतालापा घडिज्मतागा गिरिसयाण लत्तिरवागा मगिरिवागा सुसमारियागा फुमिमताया वसाण चालीया वैणूण परिणीण पव्वगाणा तत्त पणास दिवेगट्टे दिवेगीए दिव्वे वाइए एव प्रभुए सिगरे उराले मणुणेगिवा मगहरंगट्टे मणुहरे गीए मणहरे
बाइए उप्पिजलभूए कहकहभूए दिवे देवरमगो पव्वत्त प्राविहोत्या बाना वादनम्, दर्दर दर्दरिका कुसुम्बरकलसिका महकानामुत्ताडनम् । तलताल कसतालानामा ताडन गिरिसिकालत्तिकामकरिकाभिगुमारिकाना घटन, वगवेणुचालीपिरलीवश्वगाया फुष्कन मत उस “उह मन्ताण सखाप"मित्यादि। (तएणसे दिये गार) इत्यादि यतएव प्रगीतवन्त इत्यादि। ततोणमिनि पूर्ववत् तत् दिव्य गीत दिव्य वादित दिव्य नृत्यमभूत्तदिति योग । रिव्य नामप्रधान एव (मभुएगीए अभएवाइए अभएनढे पन्भुत)माश्चर्यकारिशृज्गारवाद, (सिगारेगा) शृगार शृगाररसीपेतत्वात् यथवा शृगार नामालष्कृत मुच्यते, तब यदन्यास्य विगेपकरण नालकृतामिव गीत वादननृत्य वा नत् शू गारमिति (उरालगीए उरालिवाइए उराल य) उदार स्फार परिपूर्णगुग्योपेतत्वात् ननु क्वचिदपि डीन, (मगुगणेगीए मणपणेवाइए मगु पये म) मनोज मनोनुकून द्रष्टुणा थोतृणाञ्च मनोनिवृत्तिकरमिति भाव', तत्व मनोनिवृत्तिकरत्व सामान्यतोपि स्यादतः प्ररुपविगेपप्रतिपादनार्थमाइ। (मगहर) इति (मगहरोगीए मणहरवाइप मणहरण) मनोहरति आत्मवश नयति तबिधामप्यति चमत्कारकारितयति मनोहर मैतदेवाह (उप्पिजलमाकुलक उपिजलभूते) आकुलके भूत किमुक्त भवति महकिदेवानामप्यतिशायि नया परमोक्षोभोत्यादकत्वेन सकलदेवासुरमनुजसमूचित्तानेपकारीति, (महाभूत) इति कहकोत्यनुकरण कहकइति भूत प्राप्त कहकहाभूत किमुक्त भवति । निरन्तर तत्तहिशेप दगनत ममुवलितप्रमोदभरपरवसकल दिग्चक्रवालवत्तिचकजनकृतनगसाबचनवीलकीला अनन्याकुनीभूतमिति अतएव दिव्य देवरमणमपि देवानामपि रमण क्रीड़न प्रवृत्त मभृत नकुलन पूछवट मुकदवाजिवन डकन चिचिकना बजाडिबउ करडनदः दहिमनड मणिकान कडवन वसप पछद्र ताडिवु दर कुस्तवान कलिसिकानद मडिकान माही माधि आरफालत्रु हाथोडानः तालना कसतालन घटवर गिरिमिकानही लतिरकानपुर मगरिकानद३ सुसमारिकानद४ फुकाउ वसनहर चालीलर वैग्गुन परिलीय पवर्तनद तहमाजिवथा तेहप्रधाननाटिक प्रधानगीत प्रधानमनिवार आवकारी गौतमनतमुहन मृगाररसिकरीसहितना कारपरिपूर्णगुणसहित देपणहारनाशीतानाण्डवाजितनाभेदलीकपोग
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
--
रायपसेखी। तएगाते बहवे देवकुमाराव देवकुमारीउव समणस्स भगवउ महा वीरस्स सोत्थि सिरिवत्थ नदियावत्त वडमाण भद्दासण कलस मत्य दप्पण मगल भत्तिचित्त णाम दिव्व णट्टदिव्व उवदसेति १ ततो णते वहबे देवकुमाराव देवकुमारीयातीय समामेव समोसरण करैति समो सरण करेत्ता तचेव भाणियव्व जावदिव्वे देवरमणे पव्वत्ते आविहोत्या ततेणते वहवेदेवकुमाराय देवकुमारीयातीय समणस्स भगवउ महा
वीरस्स आवम पच्चावड सेढिपसेढिय सोच्छिय सोवत्थिय पूसमाणग ॥ ॥ (तएणते देवकुमाराय) इत्यादि । तत स्ते बहवी देवकुमारा देवकुमारिकाश्च श्रमणस्य भगवतो महावीरस्य पुरतो गीतमादिथमयाना म्वस्तिकश्रीवत्सनन्द्यावर्तवमानक भद्रासनकलशमत्स्यदर्पणरूपाणा मष्टाना मगलकाना भक्तमा विछित्त्या चिबमालेखनमाकाराभिवानयो बस्मिन स स्वस्तिकश्रीवत्सनन्द्यावत वह मानकभद्रासनकलयमत्स्यदप्पंणमगलभक्तिचिव। एव सर्ववापि व्युत्पत्तिमात्र यथायोग परिभावनीयम्। सम्यग्भावनानुकतुं न शक्यते यतीमीषा नाटरविधीना सम्यक् स्वरूपप्रतिपादन पूर्वान्तगते नाटरविधिमाभृते तच्चेदानी व्यवछिन्नमिति प्रथम दिव्य नाटरविधिमुपदर्शयति ।। ततो द्वितीय नाटरविधिमुपदर्शयितु कामो भूयोपि प्रागुतप्रकारेण समकसमवसरणादिक कुवन्ति तथा चाह। (तएणते वहवे देवकुमारा देवकुमारीउयसमकमेव समीसरण करन्ति) इत्यादि। प्रागुक्त तदेव तावक्तव्य यावत् (दिब्वे देवरमणी पव्वत्त आविहोत्था) इति (तएण)मित्यादि तत स्ते बहवी देवकुमारा देवकुमारिकाश्च श्रमणस्य भगवती महावीरस्य पुरती गीतमादीना श्रमणाना आवर्त प्रत्यावन' सिवा मननदसिद्ध करनुएह पादिक मनोहर गीत मनोहर वाजिबहुत उहउ महर्दिकदेवन नऊपजाववधू आदवपरनैक्षीयाकुलव्याकुल हुतउहूउ भगवतनाविसेपदर्शनयकीऊपनुप्रमोद प्रधान देवनुरम प्रवत्त उ हु उ तिद्वारपछि तेह घणा देव देवकुमार देवकुमरी श्रमण भगवत महावीर आगलि साधीयानरुपदर श्रीवकर नदीवत्त ३ सिरावसपुट४ भद्रासण५ कलसद मत्सयूम्य दप्पणयारीमउ एहआठमगलीक भितिविचिव एग दूणाम प्रधान नाटिकविद्धिनद्र प्रयमनाटकदेपाउद तिद्वारपछद्र तेह घणा देवकुमार देवकुमारी समकालदू समोसरण करड एकठामिलि ममीमरणकरीना तिमजपूबलीपरिद वाजित गीतकहवा जेहालग प्रधान देवरमण देवन कोडवउ प्रवर्ततउ होउ तिद्वारपळीतह धमा देवकुमार देवकुमारी श्रमण भगवत महावीर भागलि दक्षिणावर्त रूप आवर्त प्रत्यावर्त उत्तरावर्त थेगितेसमी प्रणितेउपराठी एणरुपमाथीया सीवस्तिशलजणवशेष धममाणवलक्षणवशेष मत्मनाइडा मगरनाइडा ममिना
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
t
रायणी ।
मत्थंडा मकरडा नारामारा पुल्नावलि परमत्त सागस्तरग वणलय पउमलय भत्तिचित्त' ग्रामदिव्य गट्टविह उवदमेदूर एवबक्वेविवया पाaिsty समोसरणादिए सावन्त व्वया नाव देवरमणे पव्वत आविहोत्था ततेाते वहवे देवकुमाराय देवकुमारीवातोय समणस्स भगव महावीरस्स ईहामिय उसभ तुरंग पर मगर विहग वालग किरणर रुरु सरभ चमर कुजर वणन्तय पडमलय भत्तिचित्त ग्राम दिव्व गट्ट विह उवदमे ३ एगउवक दुहउवक एगतोख ह दुहतोखुर एगउववकवाल दुइउवक्कवाल ग्राम दिव्व विहडव
४ चदावलिपविभत्ति सूरावतिपविभत्तिच हसावलिपविभत्ति'च गावन्नियविभत्ति च त्तारावलियपविभत्ति'च कण्णगावलिपविभत्ति श्रेणिप्रश्रेषि स्वस्तिकपुष्पमाणववर्द्धमानकमत्स्या डकमकराण्डकजारमारपुष्पावलिपद्मपवसागरतरग वासन्तीलतापद्मलताभक्तिचिवनामद्दितीय नाटनविधिमुपादर्शयन्ति २ । तदनन्तर तृतीय नादरविधिमुपदशयितु भूय स्तथैव समवसरणादिक कुर्वन्ति एवं समवसरणादिकरणविधि के कस्मिन्नारविधी प्रत्येक drasanaat याव (देवरमये पव्वते पाविहोत्या) तत इहामृगऋपभ तुरगनरमकरविहगव्यालकिन्नररूरू सरभचमर कुञ्जरवनलतापद्मलताभक्तिचिवनाम तृतीय दिव्य नानविधिमुपद यन्ति ३ । तदनन्तर भूयोपि समवसरणा विधिकरणानन्तरमेकत प्रचक्र एकतश्चक्रवालद्दिधातश्चक्रवालचक्राई चक्रवाल नाम चतुधं दिव्य नाटरविधिमुपदर्श यन्ति । तद नन्तर मुक्तविधि पुरःसर चन्द्रावलिप्रविभक्तिसूर्यावलिप्रविभक्तिबलयावलिप्रविभक्ति हसावलि प्रविभकिकाबलि प्रविभक्तितारादिप्रविभक्तिमुक्तावनिप्रविभक्तिकनकावलिमविभक्तिरत्नावलिमविमलपणर्वसथाकाकहड♠द्रजलचरजीववशेषणफूलनीयक्ति कमलनीपापडी समृद्रनाकन्लील भी कादिलता पद्मलताएं हवीभातिकरीविचित्र नामप्रधान नाटकविधि देषाद्विती नाट पनन अकेकि नाटकविडिदू समोमरणादिक एगठउमिलवु वाजिव गोत एडसर्वचक्रज्यताकहरी जिहा लग देव समर प्रवत्तनु हु तिहारपकी तेह्रद्ययादेवकुमार देवकुमारी श्रमण भगवत महावीर गलि वरगडावरूप वृषभघोडुमनुष्य च स किनरदेवतामृग अचपदचमरीगाइ हस्ती शाकादिवनलता पद्मलताएपीपरि भातिविचव एोठामै प्रधान नाटिकविधि देपड वीजुनाटक वीतिमनवाडा केपास बाकु विदुपासेवाकु एकईपास अकुसनद्याकारदू 0 विद्दु पासह श्रकुसाकर एकइपासङ चक्राकर वलयाकारद्र विन्दु पास चक्राकार वलयाकारवचक्रवाल नामप्रधान नाटकविधिदेपाडधनाटक क्लातिमलचद्रपक्तिनाभाति तेइ पर निमजमूर्य पक्ति
A
८१
1
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
* रायपणी। च रयणावनिमुत्तावलिया वलियपविभत्ति णाम दिव्वं गट्टविह उव टसेइ ५ चदागमणपविभत्तिच मूरागमणपविभत्ति च ६ आगमणा गमणपविभत्ति णाम दिव्व णट्टविह उवटसेति चदावरणपविभत्ति च सूरावणपविभत्ति च आवरणावरणपविभत्ति णामदिव्व णट्टविह उव दसेइ ८ चदत्यमणपविभत्ति च सूरत्यमणपविभत्तिच अत्यमणत्य मणपविभत्ति च णाम दिव्व णट्टविहि उवदसे ६ चदमडलपविभ त्ति च सूरमडलपविभत्ति च नागमडलपविभत्ति च जक्खमडल पविभत्ति च भूवमडलपविभत्तिच रक्खसमहोरग गवळवमडल पविभत्ति मडलपविभत्ति च णाम दिव्व णविह उवदति १०
भक्तानिनवात्मकमावलिप्रविभक्तिनामपञ्चमनाटपविधिमुपदर्शयन्ति ५। तदनन्तर मुक्तक्रमेय चन्द्रीसममविभन्निासूर्योद्मपविभक्तियुक्त स्तहमनीदमनप्रधिभक्ति नामपष्ट नाटरविधिमुपदशर्थात ६ । तत उत्तप्रकारेण चन्द्रागमनप्रविभक्तियुगमागमनाविभक्तिनाम सप्तम नाटरविधि मुपदर्शयन्ति । तदनन्तर मुक्तक्रमेय चन्द्रावरणप्रविभक्तिमुयावरणप्रविभक्तियुक्तमावरणावरणप्रविभक्तिनामक मप्टम नाटाविधि उपदर्शयन्ति । तत उक्तक्रमणैव चन्द्रास्तमयन् प्रवि भक्तिमूयास्तमयनाविभक्तियुकमस्तमयन्प्रविभक्तिनामक नवम नाटरविधि । तत उक्तप्रकारेण चन्द्रमण्डलप्रविभक्तिसूर्यमपउलपविभक्तिनागमण्डलपविभकियक्षमगडलप्रविभक्तिभूत मण्डलप्रविभक्तियुक्तमण्डलपविभक्तिनामक दशम दिव्य नाटरविधि १०। तदनन्तर उक्तनोभाति इसपपीनपक्तितेणइरू पद एकावलीहारतणरूपडू तारानीपक्तिनरूपद कनकावली हारनीपक्ति रत्नावलीहार मुक्तावलीहारतेणरूपड' नाटकावलीप्रवेभक्ति नामप्रधान नाटक विधिदपाडनाटक पाचमउ जेमचद्रमाआवतद्वतणरूपि मूयावतदतणरूपि आगमारप्रवि भक्ति नामप्रधान नाटिकविधि देवाडनाटकसातमउ - चद्रमानउजिमत उहुतण आचरया गृहपहु रूप जिममूयनुगृहणहुदूतेणरूपद आचरण आचरणपविभक्ति नामप्रधान नाटिकविधि देपाडद नाटकाठसु ८ चद्रमातिमाथमतउहुइतन्दरुपद मुरअस्तमनरूपद अस्तमन प्रवि भक्ति नामप्रधान नाटकविधिदेपाडनादनूर्मुट घणाच द्रमानू मांडलुजेहव हुदूएमज मूर्यमडल रूपड नागभवनपतीदेवतेहनदमडलुरूपर जचव्यतरर्दवतेहनुमडल भूतव्यतरदेवतहनुम इल गक्षस महीरगदेव गधवएहसवव्यतरदेवतेहनदू मडल सडलप्रविभक्ति नामप्रधान नाटिकविधि देषीड नाटकदसमु १० वृपभनुललितगतिविक्रमचालवुर्तण रूपद साहनुललितगतिचालवु घोडा
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। उसभललियविक्कत मीहलनियविकत इयविलविय गयविलवियं मतूहनविलसिव मत्तगयविलमिव टुयविलविय णाम दिव्व गट्ट विह उवदसेइ ११ गडहिपविभत्तिच सागरपविभत्तिच नागरपविभत्ति च सागरनागरपविभत्ति च णाम दिब्ब णट्ट विह उबदसे १२ रणादापविभत्ति चं चदापविभत्ति च गादाचटापविभत्ति च णाम दिब्ब पट्टविह उवदसेद१३ मत्थडापवित्ति च मगरडापविभत्ति च जारा पविभत्तिच मारापविभत्तिच मत्थडा मगरडा जारामारापविमत्तिच णाम दिब्व गट्टविह उवदसेद१४ कत्तिककारपविभत्ति च खत्तिखकार पविभत्तिच गत्तिगकारपविभत्ति च पत्तिधकारपविभत्तिच इत्तिकार 'पविभत्ति च ककार खकार गकार धकार डकार पविभत्ति च णम
क्रमेश पभमण्डलपविभक्रिसिइमण्डलपविभक्लियविलम्बितगविलम्बियदयविनसियगजवितसितमसहयविलसितमत्तगनविलसितमत्तविलम्बितमत्तगजविलम्बितम्। विलम्धिताभिनय हुतविलम्बित नामएकादश नाटयविधि ११ । तदनन्तर सागरप्रविभक्तिनागरविभनभिनयात्मक सागरनागरमविभक्ति नाम द्वादश नाटयविधि १२ । ततो नन्दापविभलिचम्पाप्रविभवनात्मक नन्दाचम्पापविभक्ति नाम वयोदश नाटरविधि' १३ । ततो मत्स्यायडकाविभकि मकराण्डकाविभबिजाप्रविनिमारविमतियुध मत्स्यायहकनारमारपविभलिनामचतुर्दश मविभलिनाटयविधि १४। तदनन्तर क्रमेय का इति ककार प्रविभक्ति', 5 इति खकार पविभक्ति, ग इति गकार प्रविभक्ति, ध इति धकार प्रविभक्ति, इति डकार प्रविभक्ति, नाविलगिति एमजगजविनवित मस्तघोडानाविलासगतितणरूप मस्तगजनीविलासगति दुति चिलवित नामप्रधाननाटिकविधि देपाहदूनाटकहविग्यारमुर१ गाडलीनीउदनीयाकार नगरना रूपरसम् दनाकारत नागरनरुपद सागरनागरप्रतिभक्तिनाम१२प्रनाममाननाटकवधिदपाडै बारमनदावत्त भातद चद्रामनिर्भ तनामप्रधान पदाचदाप्रविभनिनामनाटकविधिदेपाडनाटक तमु मच्छनाइ डान रूपई मगरनादू डा नाराजलकरजीववसेपमाराजलचरजीववसय मत्सना बडा मगरनाइ डा ज्ञारा मारा प्रविभक्ति नामप्रधान नाटकविसप नाटकचीदमुदेपाडे १४ ककार अवररूपद्र नाटकएमज मकारक पर नाटक गकारनपदनाटक धकारनदरूपुर्नाटक है कारनहरूपद्नाटक ककार खकार गकार धकार डकारप्रविभक्ति नामप्रधान नाटकविधि दपाइन् नाटकपरनु मन वक्रारनु वग जाणिवु चकारशकारजकारझकारत्रकार यह पाच अचर रुपद
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसणी। दिव्व गाविहि उवदसेइ१५ एव चकारवगोवि.१६ टकारवग्रोवि १७ तवगोवि १८ पवगोवि १६ असोयपल्लवपविभत्ति च अवपल्लव पविभत्ति च जबूपल्लवपविभत्ति चकोसवपल्लवपविभत्ति च पल्लव पविभत्तिच णाम दिव्व नट्टविह २० पउमलयापविभत्ति च नागलया पविभत्ति च जावसमेलयापविभत्तिच णाम दिव्व णट्टविह उवद से २१ टुवणट्टविह उवटसेति २२ विलविय णामणविह २३ हय
विलविय णाम णट्टविह २४ अचिय २५ रिभिय२६ अचियरिभिव२७ रित्येव क्रमभावि ककारादि प्रविभक्ति रभिवयात्मक ककार खकार गकार धकार डकार प्रविति नामक पञ्चदश दिन्य नाटयविधि १५ । एव चकार छकार जकार झकार प्रकार प्रविभक्ति नामक पोडश दिव्य नाटरविधि १६ । टकार ठकार डकार ढकार प्रकार प्रविभक्तिनामक सप्तदश दिव्य नाटयविधि १७। तकार थकार दकार धकार नकार प्रविभनिनामक मष्टादश नाटरविधि १८। पकार फकार बकार भकार मकार प्रविभकिनामकमेकीनविशतितम दिव्य नाटयविधि १८ । ततोऽशोकपल्लवप्रविभक्तवामपल्लवप्रविभक्ति जम्बूपल्लवप्रविभक्तिकोगम्बपल्लव पविभक्ताभिनयात्मक पल्लवप्रविभक्तिनामक विशतितम दिव्य नाटपविधि २० । तदनन्तर पद्म लतापविभक्तिनागलतापविभक्तिप्रशोकलतापविभक्तिभूतलतामविभक्तिवनलतापविभक्तिवासन्तीलता प्रविभक्तिकुन्दलतामविभक्तरतिमुक्त कलतापविभक्तिश्यामलताप्रविभक्ताभिनयात्मक लतापविभनि नाममेकविशतितम दिव्य नाटयविधि २१ । तदनन्तरोगत द्वाविशतितम नाटाविधि' २२ । तती विलम्बित नामवयोविशतितम २३ । हतविलम्बित नाम चतुर्विशतितम २४ । अञ्चित नामपञ्च विशतितम २५ । रमित नाम पटविगतितम २६ । अचितरभित नाममप्तविशतितम २१, आरभट नाटक सोलमउ टकारठकारडकारढकारणकाररूपद नाटकसतरम तवगतकारयकार दकारधकार नकाररुपदनाटिक १८ रम पवर्ग' पकारफकारबकारभकारमकाररूपनाटिकउगणीसमउमाक पल्लवनावृक्षनिरूपपिनवापनपन्लवकहीड आबानीपल्लवनहरूपद जम्बूवृक्षपल्लवनदरूपः । कोमबवृक्षनापल्लवनहरूपद पल्लवप्रविभक्ति नाम नाटकविधिदैपाइनाटिकवीसम २० पद्मततान रूपद नामलतानद रूप यावतवब्द यशोकलताचपकलताकु दलताश्यामलता एण्डरूप नाटक
ताविभक्ति नामप्रधान नाटकविधि देपाइहनाटकएकवीसमु २१ दूतऊतावन्नु तावदु तिथ न . नाटिकवावीममु २२ मुडलद् नाच विलवित नामनाटि कविधिवेवीसमु२३ पहिन्नु ऊतावुलु.पछ । इडहरनार प्रतविलबितनामनाटिकविधि २४ चितनाम२५ रिभितनाम२६ अचितरिभित नाम २२ प्रारमडु २८ भमोल २८ धारभइसीलनाम ३० उचु उत्पतधु नियतवुईवुपड निरिड
.
1
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसगी। आरभड २८ भसोल २९ आरभडभसोल ३० उप्पय णिवय परिणिवय पसत्तसकुचिव पसारिय रयारवत्तिय भत्त समत शाम टिव्व णट्टविहि उवदसेति ३१ ततेणते वइवे देवकुमाराव देवकुमारी तोय समासेव समोसरणा करोति जावदिब्वे देवरमणे पन्वत यावि होत्या तण्णते वहवे देवकुमाराय देवकुमारीतोय समणस्स भगवड महावीरस्स पुब्बभवचरिय णिवड देवलोवचरियणिवन्द्व चवणचरिय णिबद्ध च सहर चरियाणवतच जम्मणचरिय णिवडच अभिसेयचरिय णिवदच वालभावचरिवणिवद्वच कामभोगचरिय णिक्खमणचरिय शिवह च तवचरणचरिय णिवद्ध च तित्य पवत्तणचरिब णिवद्ध च परिणिन्वागचरियणिवद्ध च चरम तरिव णिवड च गाग दिव्व गट्ट विह उबदसेड ३२ ततेण ते वहवे देवकुमाराव देवकुमारीउय चउ
Anna
ote
नामअष्ट विशतितमर भसील नामएकोनवि शतम २८१ धारभटभसीन नाम वि शत्तम ३.। तदननर मुत्पातनिपात पसक मकुचितप्रसारित विकारचित भन्तिमम्भान्त नामएकीवि गत्तम दिव्य नाटरविधि मुपदावति ३१॥ तदनन्तर च श्रमणस्य भगवतो महावीरस्य चमरपूवमनुष्यभर चरमत्यवन चरमगर्भसहरणचरमभरतदेवावय्यिगीतीथकरजन्माभिषेकचरमवालभावचरमयोवन चरमशामभोगचरमनि क्रमणचरमतएश्चरणचरमजानोत्पादचरमतीर्थप्रवत्त नचरमपरिनिर्वागनि वड• चरमचामनिवद्ध नामहावि मत्तम दिव्य नाटरविधिमुपदर्श यति २२ । (तएग) मित्यादि । तदन तर यही देवकुमारा देवकुमारिकाश्च नाटाविधिपरिममाप्तिमगलभूतं चतुर्विध वाद कूदारपइवउ सकोचवउ तिरिछदापड जाइयु आविच वानपणु म मादातपणु एसइनामि प्रधान नाट कविधि देपाडनाट कशमु तिद्वारपछीतह घणा देवऊमार देवकुमारी सायज नमौसरण करएकठामिली वाजिवगीत सर्वकप्रधान देवनुग्मय प्रवत्त चड हुया तिधारपळी तहणा देवकुमार देवकुमारी श्रमग भगवतमहावीरज पूर्वभवनदराजानुभवत हनुचरिवर्तण कसरीनिवडमहित दमजदेवलोकदसमजेणेसूवरिपदहु तातणद चरित्रसहिततिहाथकीजिमचा पहचरित्रनिबह देवायदानीकुपथकीहरगोगमधीदमहराएइचरीन जन्मचरिवर छपनदिसकुमारी नाकरगी मेगनाइविपदचउठिदिजन्माभिषेकजिमकीधु बालभाचीलीडारग्नि कामभोगचरिख निमपहिलायूचीहएएहवउचरित दादामहोत्सवचरिखद सहित नपूजिमकीधुण्हवद चरिबन निवड कंवलनानउपनु तीयप्रताव वत्त विधयजिमथापदएडवु चरित निममोहलपुताइ ट्रादिक
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। विह वाउत्त वावति बजहा तत वितत घणा झसिर ततेण तेवहवे देवकुमाराय देवकुमारीतोय चउन्विह गेय गायति तजहा उक्खित्त पथत्त मदाय रोइयावसाण च तत्ते ण ते वहवे देवकुमाराय देव कुमारीतोय चउविह णट्टविह उवदसेति तजहा अचिय १ रिभिय २ आरभड ३ भसोलच ४ ततेण ते वहवे देवकुमाराय देवकुमारी तोय चउविह अभिणय अभिणति तजहा दिद्वतिय पाडियतिय सामतोवाणिवायय अतोमज्भावसाणिय ततेण ते वहवे देवकुमाराय
देवकुमारीतोय गोवमादियाण समणेण णिग थाण दिव्व देवट्टि यति तद्यथा। तत मृदयापटहादिवितत वीणादिघन कसिकादि भूपिर भसकाहलादि । तदनन्तर चतुर्विध गीत गायन्ति तद्यथा उत्तिप्त प्रथमत' समारभ्यमा पादात्त पादवद्ध वृद्धादि चतभागरूपपादबदमिति भाव । (मन्दाय)मिति मध्यभागे मूछनादि गुणोपेततया मन्द मन्द घोलनात्मक रोचितावसानमिति रोचित यथोचितलक्षणोपेततया भावित सत्यापितमिति यावत् अथवसानं यस्य तत रोचितावसान, ततोणमित्यादि तत श्चतुर्विध नत्त विधिमुपदर्शयन्ति तद्यथा अन्तितमित्यादि। (तएण)मित्यादि। तत श्चतुर्विधमभिनय मभिनयन्ति तद्यथा। दाप्टान्तिक प्रात्यन्तिक सामान्यती विनिपात लोकमध्यावसानिकमिति एते न विधयोऽभिनय विधयश्च नाटकुशलेभ्यो वेदितव्या' । (तएण ते वहवे देवकुमार देवकुमारीउय) इत्यादि उपसहारमूत्र सुगमम नवर, एकभूते इति एकभूत' अनेकीभूत एकत्व प्राप्त इत्यर्थ । “नियमपरियालसद्धि सपरिवुडे" इति निजकपरिदारण साई सपरिवृत” “भन्ते"त्ति भयवंगोयमेत्यादि। देव निवाणमहोत्सवकीधु एहवु चरिख भगवतनुछेहलचरिब निबद्ध चरम चरिवनिबद्ध नाम प्रधान नाटकविध देपाडनाट कबनीसमु ३२ तिहारपछी तेइघणा देवकुमर देवकुमारी विडू प्रकारह वाजिब बजाड तेकहदूद मादलपट्टहादि वीणादि तैकासकादि तिद्वारपछी तेहधणा देवकुमार देवकुमारी चिहूमकार गीत गातीहुयी तेकहद प्रथममारभउछैछदमध्यभार्गमूर्छ नदिइकरीविहू चरणबाधउ गुणकरीयोलनीरुपयधीशलक्षण करीसहितपणीथकीरोचिताव सोनहुबइछाडजेहन तिद्वारपछी तेह घणा देवकुमार देवकुमरी चिह्न प्रकारि नाटकविधि नाटकृविधि देपाडले तेकहेछ अचित प्रचि नादिपद ४ दिद्वि तादिपद ४ एवपद आठनाटकग थ रिसितर पार भडर भसोलतिधारपछी तेहघणा देवकुमार देवकुमरी तिहु प्रकार अभिनय मस्कृतादिपडभाषा बोलदेपाड कद्छद दृष्टातिका प्रात्यतिकर सामतीपनिपातिक लोक मध्यावसानक निधारपछी तेहघणा देवकुमार देवकुमरी गीतमादिकन श्रमपन निर्ग धनद
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
राजपथी।
भरन्तत्वामन्नयपुरस्सर भगवान् गौतम
भगवन्तं महावीर' वंदने नमस्यति वन्दिवा far एव वक्ष्यमाचप्रकारेण न्यवारी, पुस्तकान्तरेति वचनान्तर कालव ananta भगवन महावीरस्स पन्तेवासी इत्यादि पस्य व्याख्या । तस्मिन् काल तस्मिन् समये शब्द वाक्यात कारार्थी श्रमस्य भगवता मावीरस्य प्रेष्ट इति प्रथम ती मिप्य । अन पदयेन तस्य सकलमधाधिपतित्वमावेदयति । इन्द्रभूतिरिति मात्प्रपितृकृतं नामर्थ गमेति प्राकृतत्वात् विभक्तिपरियामेन नाम्नेति द्रष्टव्यमेन मन्यवापि यथाबीय भवनीयम्। पन्तेवासी च for frent araarपि स्यादत स्तदाभकाव्यव दार्थमा । अनगारा न विद्यत पगारगृहस्यत्वनगार पयञ्चविगीतगोवोपि सम्भाव्यतात पाद गोतमगांव ष गीतमायगोयममन्वित इत्यर्थ । पर्यच तत्कालोचित परिधानापेचया न्यूनाधिकदेोपि स्यादत पाड, मानोत्सव सप्तस्तप्रमाणमरीरोऽयवेत्यंभूतीनच सीनोपि येतातस्तदा कापनोदार्थमाह । (समचतुरसमठायामविष) इति समा शरीरलवथशास्वोक्रममावापिस वादिन्यश्वतान्यो यस्य तत् ममचतुरायश्चित्र चतुर्दिग्वभागोपलचिता मरीरा
द्रष्टव्या । न्येवाहु समा धन्यूनाधिकश्व तम्रोष्वषयो यस्य तत् समचतुरधम् । तच्च तत् मायानञ्च स्याननाकार वामदचियज्ञान्वीरन्तरम् । चमनस्य तलाटी परिभागाय चान्तरामजन्यस्य वानजानुनश्चान्तरम् । वामस्कन्धात्य दक्षिपन्नानुनश्चान्तरमिति । अप
विस्तारामध्ये समखान् ममचतुरयम्। तत्व तत् संम्यान संस्थानमाकार रतन मस्ति व्यवस्थित य म तया "भावा" इति यावत् करबात् " वन्जरि सह मध्यय षेकषग गनिम उतवें दिन तत्त्वे महाभवे उरान घोरे धोरण धीरतवासी पीच
मोटरी विपुलते उस चउदसवी चवायोवगण सव्वक्रमविवार परम भगवतो महावीरस्म परमानन्द यह जादू पी सिरम्भाष कोहीबाए मनमेर तदा प्यार्थ भाव मा वि । तपस भगद मोयमंत्राय सजाय ममपत्राय कीकहन नई मंत्राय समए मंत्रायकोने समुपम समुपययकीकरले उहाप गरि द्रष्टव्यम् तम नारी व सुभ यती मदबन्ध घयम स्तपरिवेष्टनपट्ट | कीनिया f च यस्यापि मैदकमस्ति पत्र रूप सहनने तस्य च तथा कनकस्य सुत्रस्य पुलकीतवस्ताव परखारूप नया पद्मगुडन पवकसगययुच्यते । समुदायोपचारात् या गुरूदेवदा । तथा च दवदभभ्या' स्पष्ट्रानीकी बदति या देवदन पनि कनकपुलनिकवत् पद्मवच्चा गीर में कनकनकनिकष पता कनकस्यप पुनको द्रव सति विन्दुस्तस्य निकष वचत सहम | कनक कतिपय ततस्य कारय समास पत्र व विशिष्ट शिवका ततािगमधुष्व तीनमनादि यस्य म तथा यदनन
,
म
*
८०
W
,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी ।
,
माकृतेन पु सा न शक्यते चिन्तयितुमपि मनसा विविधेन तपसा युक्तइत्यर्थं तथा दीप्त जाज्वल्य मान दहनङ्कत्र कन्मवनगनदहनमन स्तथा ज्जलित तपो धर्म्मध्यानादि यस्य स तथा, "तत्त तवे " इति तप्त तपोयेन स तप्ततया एव हि तेन तप्ततप्त येन सव्वापद्यपि अशुभानि कर्माथि भस्मसात्कृतानीति, “महातवे" इति महान् प्रशस्त प्रधानम् अथवा उरालो भीष्म । उग्गादि विशेषण विभिष्टतप करण्यत पार्श्वस्थानामल्य सत्वानामतिभयानक इति भाव, तथा घाँसे निर्घृण परीषीन्द्रियादि रिपुगया विनाशनमधिकृत्य निर्दय इति यावत् तथा धीरा अन्येदुरनुचरा गुणादव यस्य सघोरगुण । तथा धीरस्तपोभि स्तपस्वी घोरस्तपरवी "घोरव भवेवासी" इति घोर दारुणमल्पसत्वेंदु रनुचरत्वात् । ब्रह्मचर्यं यत् तब वस्तु शोल यस्य स तथा । "वकूट 'सरीर" इति उदमुभितमित्र उन्धित संस्कार परित्यागात् शरीर येन स उकूट शरीर "मखिव विवन तेलेसे" इति सक्षिप्ता शरीरान्तर्गतत्वेन स्वताष्णता विपुला विस्तीया चनेक योजनाप्रमाण देवाश्रित वस्तुदहन समर्थत्वात्, तेजोलेश्या विशिष्ट तपोजन्य लब्ध विशेषमभातेजोज्वाला यस्य स तथा “चउदसपुव्वी” इति चतुईमतूव्वाणि विद्यन्ते यस्य तेनैव तेषां रचितत्वात् श्रभी पूर्वी अनेन तस्य श्रुत केवलतामा मचावधिज्ञानादिविकलीपि स्यादत श्राह च "उत्तानो वगए" मतिश्रुतावधिमन' पर्यय ज्ञानरूप ज्ञानचतुष्टय समन्वित', उक्तविशेषणदय युक्तीपि कश्चिन्नसमग्रश्रुतविषयव्यापिज्ञानी भवति, चतुद्द पूर्वविदामपि पड् गानपतित्वेन समयान्त We, सव्वाचार सन्निपाता' अक्षराणा सन्निपाता मयोगा अक्षरसन्निपाताश्च मत्वावर सपापाताम्ते यस्य अ'या' स तथा - किमुक भवति, या काचित् जगतिपदानुपूर्वी वाक्यानुपूर्वी वा सम्भवति ता सवा अपि जानातीति, एवं गुणविशिष्टी भगवान् विनयराभिरिव साञ्चादिति कृत्वा शिष्याचारवाच्च श्रमणस्य भगवतो महावीरस्यादूरसाम ते विहरतीति योग | तब दूर विप्रकृष्ट सामन्त सन्निकृष्ट' तत्प्रतिषेधाद दूरसामन्त ततो नानिदूरे नातिनिकट इत्यर्थं । कि विशिष्ट सन् तब विहरतीत्यत आह ऊद्र जाणू पहोसिरे" ऊई' जानुनीयाया सा वूईजानु । अथ गिरीनोईन्तिर्यदा विचिप्तदृष्टि किन्तु नियतो भूभागनियमित हृष्टिरित्यर्थ । "मायकोहोवराए" इति ध्यान धर्म्मध्यान शुक्लध्यान च । तदेव कोप्टकुमुलोध्यान स्तमुपगतीध्यान कीटोपगतो यथा हि कोष्टके धान्य प्रचिप्तम् विप्रमृत भवति एव भगवानपि ध्यानतोऽविम कीन्द्रियान्तकरणवृत्तिरित्वर्थ । सयमेन पञ्चाश्रवनिरोधादिलचणेन तपसा अनशनादिना च गल्दोव समुच्चयार्थीलुप्ती द्रष्टव्य । सयमतपोरगहण मनयो' प्रधानमोचांगताध्यापनाथ प्राधान्य व सयमस्य न च कम्मानुपादान हेतुत्वेन तपसश्च पुराणकर्मनिर्कश हेतुत्वेन तथा ि अभिनव कम्मानुपादानात् पुरायकम्मचपणाच्च ज्ञास्ते सकलकर्मचय लक्षणो मोच raft are autoच प्रतिप्राधान्यमिति "अप्पा भावे माथे विहर' इति आत्मान वासयन् तिष्ठन्ति “तएप" मित्यादि ततो ध्यानकोष्ठीयगतविहरणे तदनन्तर यमिति वाक्यालष्का है
दर्द
4
"
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसंगी। - देवजुत्त दिव देवणुभाव दिव्य वत्तीसइबद्ध नाडय उवदसित्ता समण भगव महावीर तिक्ख तो आवाहिण पवाहिण करंद करता वटइ नममद वदित्ता णममित्ताजेणेव सूरिया देवे तेणेव उवागच्छ ति २ तासूरियाभदेव करियन परिग्गदिय सिरसावत्त मत्थएयज लिकटू जएगा विजण्णं वहावेति वद्वावेत्ता एवमात्तिव पच्चपिणति तएणसे मुरिवाभेदेवेत दिव्व दिवट्ठ देवजुइ दिव्व देवाणुभाव पडिसा
हरेत्ता खुणेण जातेएगीयभूए ततेणसे मूरिया देवे समण भगव भगवान् गौतमी “जाइस?" इत्यादि। जातथद्वादिविशेषणविशिष्ट' सन् उत्तिष्ठतीति योग । तत जातमवृत्ता श्रद्धा इच्छा वक्ष्यमाणार्थतत्वावगम प्रति यस्यासी जातथह । तथा जात सावी यस्य म जातसया, समयी नाम अनवधारितार्थ ज्ञान स चैव इत्थ नामास्य दिव्या देवडि विमृता अभवदिदानी माश्वगति तथा जायकुतुहले इति। जात कुतूहल यस्य स जानकुतूहल' नातोत्सुक्य इत्यर्थः। यथा कथममुमर्थ भगवान् प्रतिरूपयिष्यति । तथा “उपएण महे" इति उत्पन्ना प्राम्भूता मतीभूता था यस्यासी उत्पन्नथव'। अय जातथद्वात्ये तदेवास्तु किमयमुत्पन्नश्रद्ध इति । प्रवृत्तथद्वत्वेनेवोत्पन्नात्वस्य लब्धत्वात्। नहि अनुतपन्नाथदा प्रवर्त्तते इति अवीच्यते देतृत्व प्रदर्शनार्थ तथा हि कथ प्रवृत्तथइउच्यते। दति हेतुल दशन चोपपन . तम्य काव्यावस्कारत्वात् यथा प्रवृत्तदीपा प्रवृत्तभारका प्रकाश दा वुधे विभावरीमित्यव अब हि यद्यपि प्रवृत्तदीयादित्वादेवामवृत्तभास्करत्वमवगत तथाप्य प्रवृत्तभास्करत प्रवृत्तदीप्तत्वादहतु स्तयोपन्यस्तमिति सम्यक् “उप्पयण सट्टे उप्पणास सये इति माम्बत् तथा “मजायसदृ" इत्यादि पदवड प्राग्वत् नवरामिह सम शब्द' प्रकपादि बत नोवेटि तव्यः “उहाए उ8" इति । उत्थानमुत्या अई बत्त न तया उत्तिष्ठति दहउदइत्युक क्रियारम्भ मानमपि प्रतीयेत यथा व मुत्तिष्ठते तत स्तटव्यवच्दाथ सुत्थायेत्युक “उत्थया धाय जैौवे"त्यादि यस्मिन् दिग्भागे श्रमणो भगवान् महावीरी वर्तते तोवेति तरिम व दिग्भार्ग प्रधान देवनीऋद्धि देवनिा तिकातिमधान देवनुसामधपणु देवसबधी वतीसवत नाटक देपाडीनद घमण भगवत महावीरन वणिवेला दक्षिणपामाथीमाडिमदतवाकर करीना वाद नमस्कार करद वारीनइ नमस्कारकरीने जिला मूयाभ देव तिहाजाइ तिहाजन सूयाभ देवप्रति विद्या यिकरीनोपनामस्तका प्रावर्त प्रदचिणारूप मस्तकार अजलीकरी जय विजयबहीवधावद पूर्वक्ति नाटकनीयाना अपराठीमुपद तिद्वारपझी तह मयाभ देव तहदेवसबधी देवनी ऋहि देवनीज्नति काविप्रधान देवनुसामर्थपणु ऊपराले तपमानमाहिएइ एकजूत अनेक हुइन एक दुइ तिहा
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
१००
1
रायपसेणी ।
+
महावीर विक्खत्तो थावारिण' पयाहिण करेद्र वदद्र णमंसति वदित्ता नमसित्ता नियगपरिवालसिद्ध सपवुिडे तमेव दिव्व जाणे विमाण दुरुहिता जामेवदिस पाउज्भूया तामेवदिसपडिगया भतेति भगव गोयमे समय भगव महावीर वदर नमसति २ एववयासी मूरियाभस्सा भने देवस्स एसा दिव्वा देवट्ठी दिव्वा देवजुत्ती दिव्वे देवाणुभावे कहिगतेकहि यणुपविट्ठे गोयमा सरीर गते सरीर अणु पविट्ठ े सेकेणट्टेण भते एव वूल्वेद सरीर गते सरीर श्रणुपविट्ठे गोवमा सेजहाणामए कुटागारसाने सिया दुहतो गुत्तलित्ता गुत्तदुवारा
उपागत्य च श्रम विकृत्व स्वीन् वारान् पादचिप्रदचिणीकृत्य वन्दते नमस्यति वन्दित्वा नमयित्वा एव मवादीत् । ( सूरियाभस्सय भन्ते) इत्यादि (करिष्याए) इतेक्कगत | अन्तरप्रदेधा भावेपि दृष्ट यथाभित्ती गता धूलिरिति एपोपि दिव्यानुभावो यद्येव क्वचित् प्रत्यासन्न प्रदेश तस्यादत दृश्येत न चासी दृश्यन्ते ततो भूय पृच्छति । (कषि प्रणुप्पवि) इति क्वानुप्रविष्ट क्वानुलीन इति भाव | भगवानाह गौतमशरीर गत शरीरमनुप्रविष्ट पुन पृच्छति (संकेबई स) मित्यादि । अथ केनार्थेन केन हेतुनामदन्तएव मुच्यते शरीर गत शरीरमनुप्रविष्टी भगवानाह गौतम (सेजडानामए) इत्यादि कूट श्यैव पर्वतशिखरस्यैवाकारी यस्या सा कूटाकारा यस्या उपरि चाच्छादन शिखराकार सा कूटाकारेति भाव' । कूटाकारा चासो शाला च कूटाकार शाला यदिवा कूटाकारेण शिखराकृत्योपलचिता माला कूटाकार मालायास्यात् (दुइतीगुलिप्ता) इति बहरतच गोमयादिना लिप्ता बहि प्राकारवृत्ता गुप्तद्दारा द्वारस्थगनात् यदि गुप्तागुप्तद्वारा कैवा चित् द्वारा स्थगितत्वा केपाञ्विस्वास्थगितत्वादिति निवाता वायोरपवेशात् । किल महत् गृह निवात प्रायो न भवति । तत यह निवातगम्भीरानिवाता सती विशाला इत्यथ । तत रकी तेहवी सूर्याभदेव श्रमण भगवत महावीरप्रति वणिवेला दक्षिणपासाथीमाडी प्रदक्षिणा कर बादर नमस्कारकर वादीनइ नमस्कारकरीन पोतानइपरिवारसाथ परवरुडूयकुं तेहीज प्रधान यात्र विमान कइमीरइ जेहदसियी मगटहूउपव्युहू तेहिदिसि प्रतिकपराठज्यु हे पूज्य एडवो संबोधनकरी भगवत गौतमस्वामि श्रमय भगवंत महावीरमति बादर नमस्कारकरइ नमस्कार करीन इमबोलतुहूल मूर्याभनी हे पूज्यदेवनी एह प्रधान देवनिवद्धि प्रधान देवनीज्जूतिकाति प्रधानदेवनुसामर्थपणु कद्दू किहा प्रवेशकीधु भगवतक इहे गौतम सरीरमाहि गर्यो सरीरमाि प्रवेशकीधु तेहकेद्रकारण हे पूज्यद्रमकडीइछद्र सरीरमाहि गयु सरीरमाहिप्रवेशकीधर भगवतकš्द्रईगौतम तह यथादृष्टांत कूटनइयाकरइसालीमोटीत्यथ रूपा तुप बेकटकरी
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेथी।
१.१ णिवाया णिवायगभीरा तीसेण कूडागारसालाए अदरसामते एत्थण महेण जणसमूहे चिट्ठद् ततेणसे जहाणसमूहे एगमह अभवदलवा 'गवा वासवद्दलवा महावाय वाएज्झमाण पासति पासित्ताण कुडा गारसाल अतो २ अणुपविष्ठित्ताण चिट्ठद् सेतेणवण गोयमा एव चूव्वरि सरीर अणुपवि? कहिण मते मूरियामस्स देवस्स मूरियामे णाम विमाणे पणगात गोयमा जबृद्दीवे २ मदरस्स पव्वयस्थ दाहिणेण दमासेरयणप्पभाए पुढवीए बहूसमरमणिजमातो भूमि भागातो उट्ट चदिम सूरिय गहगण णवत्त तारारुवाण वहि जोयणसयाद् एव सहस्सा सवसहस्साइ बहूउ जोयणकोडितो
म्तस्या' कुटाकारगानावा' अदूरसामन्ते नातिर निकट वा प्रदेश महान् एकोऽन्यता जन सन स्लिप्ठति, स च एक महत् अभुरूप वादल मभुवार्दल धारानिपातरहित सम्भाव्य वा मादलमित्यर्थ', वर्षप्रधान बालक वर्ष कुर्वन् वादलक महावात(वाएज्झमाय)मिति प्रायन्त गच्छत परयति दृष्टा च त कूडागारसालन्ति पष्टार्थे दितीया तस्या' कूटाकारणालाया अन्तर तती जनप्रवियतितिष्ठति, एव मूयाभस्यापि देवस्य मा तधाविशाला दिव्या देवद्युतिदिव्यौदेवानुभावः भरसनप्रविष्ट । (तए घण)मित्यादि अनेन प्रकारण गोतम एवमुच्यते मूरियाभस्यैत्यादि। भूया गीतम' पृच्छति (कहिण भन्ते) इत्यादि, क्वमूयाभस्य देवस्य मूयाम विमान प्रन्नप्त भगवानाह, गौतम पस्मिन् जम्बूदीप बी मन्दरपवत स्तस्य दक्षिणतीऽस्या रत्नप्रभाया' पृथिव्या बहुसमरमणीयात् भूमिभागादूह चन्द्रसूर्यग्रहनक्षवतारारूपायामपि पुरती बहूनि योजनगतानि ततो बुद्धा', बहु बहुतरोत्प्लवनेन बहूनियोजनसहसापयेव मेव बनियोजनसहमाणि एवमेव च वाटोहड्वायर लीपीद कमाटकरीमाहिवायनुप्रवेशनद्वारदांका निर्वातयकीमाहिवडी प्रद ते कडागारसालायकी अतिवेगनुनही अतिटुकडुनही हा एकमीटर मनुष्यनूसमूहटील राईछह तिघापी तेजजनसमूहे एकमोटु आभलारुपवादलु वृष्टिरहितवादलु अथवा वरिसतु वारनु महावायप्रतियावर धकु देपर देषीनर डागारमाल माहि माहि पीइसीन रहा तह संपादकारणे हे गीतमा एमकहीद सरीरमाहिगयु सरीरमाधिमवेशकी किक्षा के पुज्य मूर्याभनउ देवनु सूर्याम नाम विमान का भगवतकारक में गोतम जवृद्धीपमादि मेरुन पञ्चतनर दाक्षिणदस पइतहरनमभानठ पधवीन घणन समचरमपीक भूमिनउभाग तह पकीउ मा गूर्य गुहगा पड्डपासागुड नचनपठावीस तारापर भागलि घमा जीयननासा
ma
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०२
रायपसेणी। वहूउ जोयण सहस्स कोडाउ उढ टूरवातीवाइत्ता एत्यण सोइम्मे णाम कप्पे पगणते पातीण पडीणाएयायते उदीण दाहिण वित्थिणे अडचदसट्ठाण सधित अच्चिमालि भासससि वणाभे असख भातो जोवणकोडीकोडीजपरिखवेण तत्यण सोहम्माण देवाण वत्तीस विमाणावास सयसहस्साई भवतीतिमक्खाय तेण विमाणा सव्व रवणामया अत्था ज्ञाव पडिरूवा तेसिण विमाणाण वमज्भ
देसभाग पचवडिसया पगणत्ता तजहा असोगवडिसते सत्त वरण बद्धीर्योजनकोटीरूड दूरमुत्प्लुत्य अब साई राप्रमाणे प्रदेशे सोधर्मीनामकल्प प्रज्ञप्त सच प्राचीनी पाठीनायत' पूवापरायत इत्यर्थः । उदग्दक्षिणविस्तीर्णोऽई चन्द्र सरथानसस्थिती दोहि सौधर्मशानदेवलोकी समुदिती परिपूर्णचन्द्रमण्डलसस्थानसस्थिती तयोश्चमेरीर्दचिणवी सीधम्म कल्प उत्तरवादगानकल्य स्ततो भवति । सोधर्मकल्पोऽई चन्द्रसस्थानसस्थित । (अच्चिमाली) इति अच्चानि किरणानि तेषा माला अर्चिमाला अस्यास्तीति अचिमाली किरणमाला सकुल इत्यथ । असख्येया योजनकोटिरायामविकणन्ति अायामश्च विष्कम्भश्चायामविष्कम्भ समाहारी दन्तस्तेन आयामेव विष्कम्भेनैवेत्यर्थ , असख्येया योजनकोटीकोटी परिपेण परिधिना “सवरयपामए" इति सवात्मना रत्नमय' "जावरूवै" इति यावत्करणात् “अत्थे साहे वह मट्ठ" इत्यादि विशेषणकदम्बकपरिगृह (तत्थण)मित्यादि, तव सौधम्म कल्पे दावि शादिमानशतसहस्राणि भवन्ति इत्याख्यात मया शेपैश्च तीथकृद्धि (तण विमाणा)मित्यादि । तानि च विमानानि सूत्र पुस्त्र प्राकृतत्वात, सवरत्नमयानि सामरत्येन रत्नमयानि अरछानि आकाशस्फटिकवदतिनिर्मलानि यवापि यावत्करणात् “सराहा लग्हा घडामहानीरदू' इत्यादि विर्णपणजात द्रष्टव्यम् । तरच प्रागेवानेकगो व्याख्यात (तसिण)मित्यादि, तपा विमानाना' बहु मध्यदेशभागे वयोदश प्रस्तटे मर्ववापि विमानावतसकाना स्वस्वकल्पचरममस्तटवर्तित्वात् पञ्चावतमका प्रज्ञप्ता स्तद्यथा अशोकावतंसको शोकावतर्सक नाम स च प्रवम्या दिशि तती दक्षिणस्या सप्तपर्णावतमक , पश्चि कडा इमजोयननासहस योजननालाप घया जीजननकौडि घणा योजननीलाप काडिपति उतु वेगलु मुकीनद सौधर्मा नामकल्पदेवलीक कइउ छह तहसीधम्मादेवलीकपूर्वपछी लांब पणउत्तरनटक्षिणविणयुद्धपणि अडचद्रसस्थान आकारहकड किरगन समूहद करीव्याप्त छदू असख्याता जीयननीकोडाकोडि परिक्षेपपरडछद तिहा सौधर्म देवना बनीसविमान रुप ।। श्रावासनालायएतलबवीसनाखविमानछडू भगवतकहडछन्मन्कयाह विमानसमस्तरत्नमय निमलषदारामटोगछ विशिष्टरूपछद तेह विमानद घउ मध्यदेशभाग पाचविमानावत
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०३
रायरसेगी। वडिसए चंपगवडिसते चूयगवडिसए मजझ सोहम्मवडिसए तेगा वडिसगा सव्वरयणामया अत्या जावपडिरुवा तस्सया मोहम्मवडि सगस्स महाविमाणस पुरित्यिमेगा तिरियमसखेज्माइ जोयणाइ सल्हासहस्सादू वाईवद वदत्ताएत्यण मूस्विाभस्स देवस्स मूरि याभे णाम विमाणे परात अद्यतेरस जोयण सयसहस्साइ आयाम विक्रमेण उम्पग्णालासचयसहस्साइ वावरण सहस्साद् अडयाल आइजोयण सतेपरिक्खवेण सेगा एगण पागारणा सव्वउ समता सपरिखित्ते सेगा पगारे तिरिय जोवण सवाइ उदृ उच्चत्त गा
मूलएग जोयणसय विक्खमेगा मज्भव पणास जोयणाद विक्ख माया चापकावतमक उत्तरस्या दूतावतसकी मध्ये सीधावतसकते चपञ्चापि विमानावतमका सवरनमया (भत्या जावपडिरचा) इति यावत्कारयादवापि “सराहा धडामहा"यादि विशेषण जातमवगन्तव्यम् । तस्य च सीधावतसकस्य पूर्वस्यां दिशि तिर्यक असप्येयानि योजनशत सहसाणिव्यति प्रज्यातिक्रम्याव मूयाभस्य देवस्य मूयाभ नाम विमान प्राप्तम्, पईवयोदश येपा तानि अइ वयोदभानि साहानि हादशेत्यथा, धीजनशतसहमाणि' आयामविष्काभेन च एकोनचत्वारिंशत् योजनमतसहस्राणि दिपञ्चाशत्सहस्राणि अटी व योजनशतानि अष्टाचावारिभानि अप्टरीचत्वारिभदधिकानि। ३८५२८४८ किञ्चिविशेषाधिकानि परिक्षेपेन परिधिना, दच परिक्षपपरिमाण "विष्कम्भवग्गदइगुणकरणीवरस परिउहौद" इति करणवशाच स्वयमाने तन्य सुगमत्वात् (संपएगेगा मित्यादि तत् विमानमैकेन प्रकारेण सर्वत' सर्वासु दिन समन्तत सामस्त्येन परिसिप्त (सण पागारी) इत्यादि, स प्राकारस्त्रीणियोननशतान्यूई मुच्च वैन मले एक योजनमत विष्कम्भन मध्यभागे पञ्चाशत मूलादारभ्य मध्यभाग यावत योजनयोजन योजन
सकबीजाविमानीचपेचाइमुकुटमायकवा तेकदछडू असोकावन मक सप्तपणी वतसकर चपकावनसक३ आमवतसक एहचिहू बच सौधमावतसक५ तेहपाच वतसविमान समस्त रानमयकद निर्मल पठारामाठाराकड' असाधारणरूपछद्र तह सीधम्मदिनसकनद महाविमान नह पूर्वदतरिका यसप्याता जोजननी लावधू अतिकमाइयकि ईहा मूयाभनउ देवनु मूर्याभ नाम विमान कघउ तेहविमानमाटाबारवार लाम्खयोजन लबपण अन पुलपा एगुण चालीसलाप बावपयसहम अठतालीस अधिकाठस योजन परिनेपर परिधदछह विमान एक गट करी मघल चउपपेर वीट छउ तह गट वणिस योजन उचु व चपणछए
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। भेण उप्पि मणुवसिजोयणादू विश्वभेण मूलेवित्थिणे मज्झ सखित उप्पतणुते गोपुत्थसहाय सठिए सब्बरवणामए अत्ये जावपडिम्वे सेण पागारेण णाणाविई पचवणेहि कविसीसतेहि उवसोभिते तजहा किरहेहि णीलेहि लोहितेहि हालिहि सुकिल्लेहि कविसीसएहि तेणकविसेसगाजोयण आयामेण अट्ठजोवण विक्ख भेण दैसूग जोयण उह उच्चत्तेण सव्वमणिमया अत्याजावहरुवा सूरियाभस्मण विमा गस्स एगमेगाए वाहाए दारसहसहस्स भवतीतिमक्खाय तेण टारा पचजोयणसयाइ उदृ उच्चत्तण अढाइमाइ जोयणसवाद
विभागस्य विष्कम्भतस्युटितत्वात् उपरिमस्तके पञ्चविशति योजनानि विष्काभेन मध्यभागा दारभ्योपरितनमस्तक यावत् योजने योजनपदभागस्य विष्कम्भतीहीयमान तया लभ्यमानत्वात् अतएव मूले विस्तीर्णी मध्यसक्षिप्त' पञ्चायती योजनाना तुटितत्वात, उपरितनुक' पन्चविर्यात योजनमावविस्तारात्मकत्वात् अतएव गोपुच्छसस्थान मस्थित' (सत्वरयणामए पत्थे) इत्यादि विशेपणजात प्राग्वत । (सेणपागार) इत्यादि स प्राकारी (थापाविद पञ्चवरण) इति,नानाविधानि च तानि पञ्चवणानि च नानाविधपञ्चवणानि ते नानाविधत्व च पञ्चवणापेक्षया द्रष्टव्यम् । कृष्णादिवशतारतम्यापेक्षया वा । पञ्चवणत्वमेव प्रकटयति (किएहे हि)इत्यादि। (तेण कविसेसगा) इत्यादि। तानि कपिशीर्षकाणि। प्रत्येक योजनायामेन अद्ध योजनविष्कम्भेन देशेन योजनमुच्चस्तर (सब्बरवणामया)इत्यादि विशेषनजात प्राग्वत् (मरियाभस्सण)मित्यादि एकैकस्या' वाहाया हारसहसमिति सवसख्यया चत्वारि हारसहस्राणि तानिन हाराणि प्रत्येक पञ्चशतयोजनान्यूई उच्चस्तरेन भई तृतीयानियोजनशतानि विष्कम्मत ताचयत्ति, अईतृतीयान्दैव तहगट मूल एक सुधीजण पुहूलु मध्यभागद पचासी योजन पिहूलपणा ऊपरि पछवीससि योजन पिहूलपणदू नेगमूटाइ विस्तीर्ण प्रलउ मध्यदू पातलउ ऊपरिघणु जपातल गायनीपु छनइ मस्थानसस्थितव समस्तसुवर्णमयछडू निमलछदघतारउमठारउ भलु रुपछ तेह गद अनेक प्रकारनद पंचवणमणिमय कोसीसकरी सीभितछ तेकइदछद काल नीलइ रात पीलए म्वेतवर्णमपिन कोसीसकरीतेहगढसोभइछद तेण कोसीसा एक जोवन लावपण अद्धनीयन पडूलपण काइकाउणु जीजन जचा ऊचपण समस्तमणिमयछनिर्मलछि धठारांमठाराका विशिष्टछ सूर्याभन विमानन एकेकोर पूर्वादसिद्ध धारिरसाम्रपोलिछ एतलचिदसिमिली ग्यारसहसपीलिछतीर्थ करहिउ तेह हार पाँचसयजीयण उat उचपय पठाइजीयनसय
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। विक्खमेण तावइव पवेसेण सेवा वरकणग सृपिभि यागा ईहा मिय उसम तुरग गर मगर विहग वालग किएणार रु सरम चमर कुजर वणलय पउमलय भत्तिचित्ता ख भुग्गयवयरवेया परिगयाभिरामा विज्जाहर जमलजुयल जतजुत्ताविव अविसहस्समालिणीया रुव गसहस्सकलिया भिसमाणा भिभिसमाणा चक्ख लोयणलेसामुह फासाससिरीयरूवा वणोदाराण तेसितोइ तजहा वरामयाणेमा
रिद्वामया पतिद्वाणा वेरुलियामयास्यरखमा जायस्वोवविय पवर योजनशतानि प्रवेशतः ! (सेया)इत्यादि तानि च दाराणि सव्वापयपि प्रवेतानि श्वेतवर्णावतानि वाहत्येनाकालमयत्वात्, (परकणगमूभियागा) इति बरकनका वरकनकमयी स्तूपिका शिखर यंपा तानि तथा। (इहामिगउसमतुरगणरमगरविहगवाबगकिरणरकरुसरभचमरकुञ्जरवशालय पउमलवभत्तिचित्तासम्भुग्गयवरवेड्या परिगयाभिरामा विज्लाहरजमलजुयलजन्तजुत्ताविव अचीसहस्स मालिशीयारूवगसहस्म कलियाभिसिमाणाभिभि समाणाचवम्बुल्लीयणलेसामुहफासा मस्सिरीवरूवा) इति विशेषणजात यानविमानवद्भावनीयम्। (बएणोदाराणतेसिती) प्रति नेपा वाराणा वर्ण स्वरूपव्यावर्णनमय भवति । तमेव कथयति (तजहे)त्यादि तद्यथा (बदरामयाणेमा) इति नमानामहाराणा भूमिभागा दूई निकामन्त' प्रदेशास्ते सब्द वज्रमया वजरलमया, बज मदस्य दोघल प्राकृतत्वात् एवमन्यवापि द्रष्टव्यम् । रिष्टमयानि रिप्टरत्नमयानि प्रतिस्थानानि मूलपादा, विलियमया खम्भा) इति बैदूर्यरत्नमया स्तम्भा' । (जायरूवीववियपवर पञ्चवरण पिहूलपण तेतलउ ज प्रवेशपठीसयजीयननुप्रवेश स्वेतप्रधानकनकमयी सिखरछहद्वारना वलीतेद्वारकेहवाल परगडा वृषभ अश्व मनुष्य मारमझ पखी सर्प देवता मृग अष्टापद चमरी • गाइ इस्ती अगोकादिवेनलता पालता एणीभीतिकरीविचिवछद्र थभऊपरिवति नि प्रधानवन मरवैदिकाथामा ऊपलासिरा तणाकरीसहितमनोहरक विद्याधरनु यपयुगलसमथिणि हिउ नोडल पहनु यनयोग तणकरीनापीइसपितजनधीउत्मे चल कार किरणनएसइसमीभताछड रुपनदसहमर युक्तछदः दीप्यमानछदू विशेषपणड देदीप्यमानछद सस्नेहपणजीवानीग्यपणा यकीजाणीदनेवनमालगनलेतांनधी सुकमालफरिसतेहनउ सोभावतरूपजेहनी वर्णकदानड तहनु छ नेकहद्छद तहदारनवमयीनाम भूमिभागथीउचीनीकलती प्रदेशतनामकहिया रिष्टरत्नमय प्रतिष्ठान मूलपावाइइत्यर्थ बैटूर्यरत्नमय मनोहरथाभाले सुवर्मारकरीउचितयूक प्रधान पाचवर्ण मणिचंद्रकातादिरलमकतनादि तणकरीबांधउकुदिमतनु भुमिन जेहन इस तलच पूग्याउटली छप्पनतिकप्रमाणइछद पसीयासथानीपरिगीमालीबाउढलातेहीपणि तेतला
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसंगी। पचवण मणिरयण कुट्टिमतला इसब्भमया एलूया गोमेझमया । इट कीला लोहियक्खमई दारचेडाउ जोई रसामयाउत्तरगा वेग लिया मया कवाडा लोहियस्खमतीतोरणासुतीतो वदूरामवा सधी गाणामणिमया समुग्गा वडरामया अग्गलाअग्गनपासाय वरामवी तो पावत्तणपेढिाउ अकुत्तरपासगा गिरतरीय घणकवाडा भित्ती मुचेव भित्तिगुलिया छप्पणतित्तिगुलियाहोन्ति गोमाणसियातत्तिया
मणिरयण कुहिमतला) जातरूपेण सुवणेनोपवितै युके प्रबरै प्रधाने पञ्चवर्णयिभिश्च द्र कान्तादिभिरने कतनादिभि कुहिमतल बहमितल येपा ते तथा। (मग भमया) सगभाख्यरत्नमया एलुकादेरल्प', (गोमेझमया इन्दकीला) इति गोमेद्यकरत्नमया इन्द्रकीला', लोहिताख्यरत्नमय्यो (दारचडाउ)इति हारशाखा (जोहरसामयाउत्तरमा) इति द्वारायी परिनिर्य ग्व्यवस्थितमामुत्तरमा तानि द्योतीरसाख्यरत्नात्मकानि लीहिताख्यमयी लोहितायरानामिका सूचय', फलकहयसम्बन्धविघटनाभावहेतुपादुकास्थानीया (बदरामयासन्धी) बजमया सन्धय , मन्धि मेला फलकाना किसुरु भवति, वजरलापूरिता फलकानां सन्धयः, (गायामणिमया समग्गया) इति, समुद्गकाइव समुहका भूतिकागृहागि तानि नामयानि, (बदरामया अग्गला भग्गलपासाय) अर्गला प्रतीता', अर्गला प्रामादायवार्गलानियम्यन्ते आह च जीवभिगमूलटीकाकारी अला प्रासादोपबाग लानियम्यन्तहये एव बजरत्नमया (वरामयीतो आवत्तणपेठियाउ) इति आवर्तन पीठकानामयतेन्द्रकीलका, उलञ्च विजयदारचिन्ताया जीवाभिगममूलटीकाकारेण पावर्तन पीठिकायनेन्द्रकीलको भवतीति, (अकुत्तरयासगा) इति अशा अकरलमया उत्तरपाव येषा हाराणा तानि अडकोत्तरपार्श्वकानि (पिरन्तरीयघणकवाडा) इति निर्गता अन्तरिकालब्धन्तररूपा येषा ते निरन्तरिका अतएव धनानि अन्तरिकाधनाकपाटा येषा हाराणा तानि निरन्तरकपन कपाटानि (भित्तिमुचेवभित्तिगुलियाछप्पपणतित्तिहीन्ति) इति तैषा द्वाराणा प्रत्येक मुभयो' पायी भित्तिप भित्तिगुलिया पीठकस्थानीयास्ति पटपञ्चायत्तिक प्रमाणा भवन्ति (गोमायसिया तत्तिया) गम्मरत्नम्यदेहली गोमेजकरलमयदकलेजलालउद लोहिताग्यरत्नमय बारसाखळे जीती रानमव उत्तर गाइड हारजपरितिरिछउपापुकाष्ट उत्तरगक है वैयारत्नमय कमाढछदू लोहि नाग्यरत्नमयतोरणद ली हताख्यरत्नमय साधीभानीसधिनडाचे अनेकप्रकारमणिमय सपुगलक चूलिकानूंगृह वचरत्नमय भीगलछड वज्रमय भोगललायासाशिहामीगलयापार वज्रमयी आवर्स नपीठिकाजेहमाहिउलालउकासद अकरलमयधारनाविहुपासा पाटीयानाशिवरहित घणनिचड अभगकमाइजेहना तेहहारनडबिहु पासइभीतिनविषनिश्चय भत्तिनिकापीठकास्थानीयाए
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। गाणामणिरवणवालरूवगलीलट्ठिय सालिभजियागा वरामया कडा रया मया उस्सेहा सव्वतवणिज्झमया उल्लोया गाणामणिरयण जाल पजर मणिवस लोहियक्ख गडिवसगरदय भोमा अकामया .पक्खापक्ववाहाउ जोइरसमया वसावसक वेलुया रययामईए पट्टियाउ
इति। तावन्माता पदपञ्चाशतविकसख्याका इत्यथ', (गाणामगिरयण वालरूवगलीलहिय सालिभन्जियागा) इति इद दारविशेषणमेव नानामगिरत्नानि नानामगिरलमयानि व्यालयकाणि लीलास्थितगालिभजिकाश्च लीलास्थितपुत्रिकाश्च येषु तानि तथा (वडग मया कूडा रया मया उस्सेडा) इति कूडीमाइभाग', उरकाय' शिखर आह च जीवाभिगममूलटीकाकृत लूडोमाडभागउच्छय शिखरमिति नबरमन शिखराणि तेषामेव माडभागानां मम्बन्धीनि वैदित व्यानि द्वारशिवराणामुक्तात्वात वक्ष्यमाणत्वात्त (सवतवणिज्ममया उल्लोया) उल्लोका उपरिभागाः सर्वतपनीयमया सवात्मना तपनीयरूपसुवर्णविशेषमया', (गाणामणिरयण जालपम्जरमणि वसगरययभीमा) इति मययो मणिमया बशा येषु तानि मणिमयबमकानि लोहिताख्यानि लोहिताख्यमया' प्रतिवगायेषु तानि लोहिताख्यप्रतिवणकानि रजता रजतमयी भूमियया तानि रजतभूमानि प्राकृतत्वात् समासान्त' मणिवशकानि, लोहिताख्य प्रविवशकानि रजतभूमानि नानामयिरलानि नानामणिरत्नमयानि जालपञ्जराणि गवानापरपयाणि येषु तानि तथा पदानामन्यथोपनिपात प्राकृतत्वात । (अकामया पक्वापक्ववाहाउ) इति । अकोरत्नविशेष स्तन्मयापेक्षा म्तदेकदेभभूता पक्षबाहदोपि तदेकदेशभूताएवाकमया , आइव जीवाभिगम मूलटीकाकृत अक मया पक्षास्तदेकदेशभूता एव पक्षवाहवोपि द्रष्टव्य' इति, (जोइरसमया वसावसकवेलया) इति ज्योतीरस नाम रल तन्मया वशा महान्त पृष्टवशा । (वसकवेलुयाय) इति महता वशष्टा वगाना मुभयत स्तियग् स्याप्यमाना वशा' कवेलुकानि प्रतीतानि । (रयवामदए पट्टियाउ) इति लवणछपनसख्या अनेकप्रकारिमणिरत्नमय स्वापदनु नगनारूयअन्नइलाइरहिछद पूतलीजेदा रनविपद बजरत्नमयम.भागद मयामलमाडला सिखरछद समस्ततारासुदणमय उल्लीचुपरि भाग:चट्ठयानेठामि अनेकप्रकारना मणि रत्नमय जाल गवाक्षछह मणिमय वम लोहिताक्षरल मय प्रतिवंशनावासतणकरीरचित मेडानुभूमिभागका अकरलमय मापापताठसरना बाह रिनीसरताविभागजीतीसरत्नमयमैडीऊपला वासमोटावलीअनमोटावामनविद पासतिरिकास्था पीतवश अनेकवलउ तेहपणिनीतीसरत्नमयरूपामयी पढिकछानठामि सुवणमयी अवधाटनीपा लाशीनीड काछमुपाइतेह वजरत्नमय' प्रावपाटनीऊपरिपुछणीनिवडताग्राछादवानोंठद मूक्ष्मत पठामि सर्वस्वेतरूपामयपु कनीनड ऊपरिकवेल जेहपरि लापु जी करत्नमा अनपम्बर
-
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
रायपसेगी। जावरुवमतीतो उहाडणीउ बरामईउ उवरिपुच्छणीउ, सव्व सेवरवया मएपत्यायण अकामग्ग कणग कूडतवणिज्झधूभियागा सेवा सखतल विमल हिम्मल दधिषण गोखीर फेणरययणिगरप्पगासा तिलगस्यणहचदचित्ता णाणामणि दामालकिया अतोवहिवसराहा तव
णिज्म वानुवा पत्थडा सुहफासा सस्सिरायरूवा पासाईयादरिसणिमा रजत मज्ज पट्टिकाना वभामुपरिकण्ठास्थापनीया (जायरूवमइउ उहाडणीउ) जातरूप सुवर्णविशेष स्तन्मय्य' (उहाडणीउ) अवघाटिव्य , आच्छादन हेतु कण्ठोपरिस्थाप्यमाना महाममाय किलिम्बस्थानीया । (बरामईउ उवरिपुच्छगीउ) इति वज्रमयो बजुरत्नामिका अवघाटिनीनामुपरिपुछिन्यौनिवडितराच्छादनहेतु श्लक्ष्णतर तृणविशेष स्थानीया', उत्तञ्च । जीवाभिगममूल' टीकाकारण “उहाडगीहारगहण महतु जुल्लकन्तु पुच्छनी” इति, (सएरयणामएलाणे) इति सवश्वेत रजतमय पुञ्छनीनासुपरिकवेल्लुकानामध' (अकामगा) अकमय (कणगडतवणिजम यूभियामा) अक्रमयानि बाहुल्येन रत्नमयानि पक्षवाहादीनामरत्नात्मकत्वात्, कनकानि कनकम यानि कूटानि महान्तशिखराणि येपा तानि कनककूटानि तपनीया स्तपनीयस्त्वपिकानितत पदवास्यापि कर्मधारय', एतेन यत् पाक सामान्यत उत्क्षिप्त “सेयावरकणगथूभियागा' इति तदेव प्रपञ्चतीभावितमिति सम्पति तदेकश्च तत्वमुपसंहारव्याजेन भूय उपदर्शयति । (सेवा)श्वेतानि
तत्वमेवोपमया दृढयति (सतल विमल हिम्मल दधियणगोखीरफेपरययणि गरप्पमासा इति विमल विगतमल यत शखतल शस्तस्योपरितनीभागी यश्च निर्मलोदधिधन घनीभूत दधिगी चौरफेनी रजतनिकरच तहत् प्रकाश प्रतिभासी येपा तानि तथा (तिलगरवणहचन्दचित्ता) इति तिलकरत्नानि पुष्पविशेषास्तैरईचन्द्रश्च चित्राणि नानारूपाणि तिलकरत्नाई चन्द्रचित्राणि क्वचित "समतल विमलणिम्मलदहिघणगीसीरफेणरययणियरम्यगासहचन्दचित्ता" इति पाठ'। तत्र पूर्ववत् पृयक व्युत्पत्तिकृत्वा पश्चात्पदयस्य कम्मधारयः, (यायामणिदामा लकिया) इति नानामगयो नानामणिमयानि दमानि मालास्तैरलकृतानि नानामणिदामालकृतानि अन्तर्वहिश्च प्रलदशानि लक्ष्यपुदलस्कन्धनिमापितानि (तवणिजमवालुयापत्यडा) इति तपनीया स्तपनीयमप्योया वालुका सिझता स्तासा प्रस्तट प्रस्तरोयेषु तानि तथा। (मुहफासा) इति सुख सुख हेतुस्पर्शीयेषु तानि मय कूतसपरकंदतारासुवणमधूभिका स्वेतजैहदु सखअपलुभागहु मलरहित देहथीनिर्मलदही नादडवा गोचीरन केण नथारुपानीरासिएहबु तेयोलिनुप्रकासम्पछद्र तिलकतधारलमय अर्द्ध बद्रतगडकरी चिवितछद अनेकमकार मणिमयीमालातणकरीतहपोलिश्चलकृतमीभितछ तेह पोलिमाहियनवाहरिसणासूक्ष्मपुइलनामनीछेघणुसुकमालसतेज तपनीयसुवर्णमयीवेलू तिहा पोतिनीभूमिपायरीश्व मुकमालफरिसजेहनुहुँसोमावतरूपयेजेहना चित्तन प्रसन्नजोइवाकर
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसयी।
१०८ अभिगवा पडिझवा तेसि दारा उभउपासे टुहउ णिसीरिया सोलस २ चटाकलस परिवाडीतो पराणत्ता उतेण चदणकलमा वर कमलपट्ठाणा मुरभिवरवारिपडिपुणो चटणकयचच्चगा प्राविड कठेगुणाय पउमप्पनपिहाणा सम्वरयणामया अत्था नावपडिरूवा महयार इदकुभसमणो पयगात्तासमणाउसो तेसिण दाराण उभउसे टुइडणिसीहियाए सोलसणागदतपरिवाडाउ पगणता तेण गागटता
मुत्तजालतमस्सिय हेमजालगवक्खजाल खिखिणी जालपरिखित्ता सुखस्पशानि, मथीकरूपाणि प्रसादीयानीत्यादि प्राग्वत, (तसिय)मित्यादि तपा हाराणा प्रत्यकमभ यी पार्श्वयोरेककनैयधिकोभावेन (दुहतो) इति विधाती डिप्रकाराया नैपेधिक्या नैपेधिको निपीदन स्थानमाह, च जीवाभिगममूलटीकाकुत् नैपेधिकी निपीदनरधानमिति प्रत्येक पीडशचन्दनकलश परिपाटय प्रजप्ता । ते च (चन्दयकलसा बरकमलपहाणा) इति पर प्रधान यत् कमल तत प्रतिष्ठान माधारी येपा ते वरकमलप्रतिष्ठाना। तथा सुरभिवरवारिप्रतिपूणा श्चन्दनकृत बचाका' चन्दनकृतीपरागा, (आविह) इति (गुणा) इति, प्राविड आरोपित' कण्ठे गुणो रकमृतरूपो येपा ते आविडकण्ठेगुग्णा', कण्ठे कालवत सप्तम्या अलुक (पउमप्पलपिहाणा इति पत्रमुत्पलञ्च यथायोग पिधान येपा ते पनीत्पलपिधाना', (सव्वरयणामया अत्यासपहा लगहा) इत्यादि यावत् (पडिरूवगा) इति विशेषण कदम्बक प्राग्वत्, (महया) इति अतिशयेन महान्ती महेद्रकुम्भसमाना कुम्भानामिन्द्र इन्द्रकुाभी राजदन्तादि दर्शनादि इन्द्रशब्दस्य पूर्वनिपात ,महाश्चासौ इन्द्रकुम्भश्च तस्य समाना महेन्द्रकुम्भसमाना महाकलश' प्रमाणा' प्रनप्ता हे श्रमण हे आयु
मन (तसिण दाराण)मित्यादि तपा साराणा प्रत्येक मुभयो पार्श्वयोरीकनैपेधिकीभावेन या विधा नधिको तस्या प्रत्येक पोडगरनागदन्तपरिपाटय प्रजप्ता नागदन्ता प्रकुटका । ते च(पागदन्ता मुत्तनालन्तरूसिय हेमजाल गवक्सनाल निखिणीजाल परिखिता) इति मुक्ताजालाना अन्तरेषु वानि उत्सृतानि लम्बमानानि हेमजालानि सुवर्य मयदामसमूहा यानि च गवाक्षाकृति रत्नविशेष माना समूहा यानि च किल्झियी घण्टाजालानि जुद्रघण्टासमुहास्तै' परिक्षिप्ता' । सर्वती त्याप्ता', छद योग्यछे मनीदररूपाछ मनीहररूपछैकापतिविबछर नेहधारमहिपारतह हारन बिडू ने पंधकीमवनाठामटलानिविपि मौलसपर च दनवितकलसनी परिपाटीउने डिणिछा भगवत नहकहीद च दनकलनकहकश्वाप्रधान कमलनाबदसणाडजेहना मुगध प्रधान पाणीप्रति पूमचदस्यामरगाछद च दननाछाटाइपदीधा आरोप्य छइकठनडविपद रलमूपवजेहकमलनाटा कमाण्ड समन्तग्नमयः पठादू मठाराछ विसप्टरूपछडू मोटामोटा ट्रकु भसमानमहाकलस
ल
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी |
अग्गया अभिणिसिद्धा तिरियसुसपग्गहिया हेपण्णगरुवा एगमवासविया सव्ववद्दरामया अच्छा जाव पडिरुवा गवदत समाणा पण्णत्ता समणाउसो तेसिण गागदत एसु वहवे किराण त वाग्घारिय मल्लदामकलावा गील लोहिय हालिइ सुक्विल्ल सुत्तवग्वारिय मल्लदामकलाव तेा दाम तवणिज्भल बूसगा सुवर पयरग मडिया गाणाविह मणिरयण विवि हारद्धहार उवसोत्रिय समुदया जाव सिरीए अतीव उवसोमेमाणे चिट्ठति (अन्भुग्गया) इति अभिमुखमुद्गता अभ्युद्गता अग्रिमभागे मनाक् उन्नता इति भाव। (अभि विसिद्धा) इति अभिमुख बहिरभागाभिमुख निसृष्टा निर्गता अभिनिसृष्टा, ( तिरिय सम्यग्गहिया) इति तिर्यक् भित्तिप्रदेशे सुध्द अतिशयेन सम्यक् मनागप्यचलनेन परिगृहीता सुसम्परिगृहीता । (गरुवा) इति अधी अधस्तनयत् पन्नगस्य सर्पस्यार्थ तस्यैव रूपाकारो येषा ते गाई वदति सरला दीर्घाश्वेति भाव', एतदेव व्याचष्टे पन्नगार्डसस्थानसस्थिता अध पन्नगाड मस्थाना (सव्ववद्वरा मया) सर्वात्मना वज्रमया' । (अच्छा सराहा) इत्यारभ्य (जावपडि रुवा) इति विशेषय जात प्राग्वत् । (महया) इति अतिशयेन महान्ती गजदन्तसमाना गजदन्ताकारा' प्रन्नप्ता हे आयुष्मन् (तसिथ यागदन्तएस) इत्यादि तेषु नागदन्तकेषु वडव कृष्णास्तव (वडा
ग्वारिय) इति अवलम्बिता माल्यदामकलापा पुष्पमालासमूहा वहवी नीलस्तवावलम्बितमाल्यदामकलापा, एव लोहितद्दालिद्रशुक्ल स्तव वडा अपि वाच्या', (तेरा दामा) इत्यादि, तानि दामानि (तवणिज्भल बूसगा ) इति तपनीय स्तपनीयमयी लम्बूसगोदाम्नामग्रिमभागे मण्डनविशेषो वेपा तानि तथा जावलम्बूसकानि (मुवराणपवरगमण्डिया) इति पाश्वत सामस्त्येन सुवयप्रतरेण सुवणपत्रके मण्डितानि सुवर्णप्रतरमण्डितानि । (पाय्याविमणिरयण विवहहारहार
मोयि समुदया) इति रानारूपाणा मणीनाञ्च रत्नानाञ्च ये विविधा विचित्रवणाहारा घाटादश सारिका हारा नवसारिकास्ते रूपशोभित समुदायी येषा तानि तथा (जावसिरीए श्रतीव उवसीमा चिट्ठन्ति ) इति व यावत्कारणादेव या विमानवणने व्याख्यातमिति न भूयो
११०
ममाशुद्रकध्या हे श्रमणोपासआउपावत तेहनदू दारनद्र बिहू पासइविहू नैषिधिकीन इविषद् बिसवानष्ठामि मोलर ऊपरीठड नागदत आकाडा तेहनी परिपाटीपकी कही ते नागदता मोतीनीजानइबिपठतिलवायमानएहवा सुवणमयमालानी समूहवलीगवाचन हुआकार, रत्न
मालासमूह वलीककि पीनाहनी धूघरीनाममूहर्तयइच पपेरव्याप्त कोडकउचाइ समु स्वनीकलाइ तिरिवाभातिप्रर्दशनविपद्रुडीपरिरह्या एतलइहालनानधी हेटलजस
J
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेयी।
१११ तेसियाणागदताया उवरि अगणातो सोलसर णागदतपरिवाडीउ परण ताउ तेणा यागदता तचैव मइया णागदतसमाणा पगणत्ता समाणा उसो तेसुगा णागदत एमु वहवे स्यमवा सिक्का पपणत्ता तेसुगा रवयामएसु सिक्वएम बदवे वेडलियामइतो धू वघडीतो कालागुरु पवरवरकुटुरुक्व धूवमधमघेत गधध याभिरामातो सुगधवरगधियातो गधवट्टिभूतातो उरालेण्या मणुगणेगणा मणोइरेण धाणमणणिव्वुड करण गधण तेपदेसे सव्वउ समता प्रापूरमाणेउ २ अतीव २ मिरीए जावचिट्ठति तेसिण दाराणा उभउपासे दुहतो णिसीहियाए सोलस २ सालि भजिया परिवाडीउ परणत्ता उण सालिभजि यातो लीलहियाउ सुपट्टियाउ सुअलकियाउ णाणाविहरागवस
णात गाणामल्लपिणदातो सुट्ठिगिज्म समभाउ पामेलग व्याख्यायते (तसिण बागदन्ताण)मित्यादि तेषा नागदन्तकानामुपरिमत्येकमन्या' पोडपनाग दन्तपरिपाटय प्राप्ता स्ते च नागदन्ता यावत्करणात् “मुत्तजालन्तरूसिय हेमनालगवक्ख जालस्विविखणी घण्टाजालपरिखेत्ता" इत्यादि प्रागुल सर्व द्रष्टव्य यावद्जदन्तसमाना' प्रज्ञप्ता ई श्रमण हे आयुप्मन् (तसुग्ण यागदन्तएस) इत्यादि, तेषु नागदन्त केषु बनि रजत मयानि सिक्ककानि प्रज्ञप्तानि तेषु च रजतमयेषु सिक्ककेपु वयो वयोवडूयमयो वैडूर्य रलामिका धूपघटिका (कालागुरुपवरकुन्दुरुक्कधूवमधमधेन्त)त्यादि प्राग्वत,नवर (घायणणित्युइ करण)मिति धाणेन्द्रियमनोनिवृत्तिकरण (तसिण)मित्यादि तेषां हाराणा प्रत्येक मुभयो पायी. रेकेक नैपेधिकीभावेन द्विधाता हिप्रकारायां नेषेधिक्या घोडगरशालभज्जिकापरिपाटर प्रन्नप्ता', ताश्च गालभज्जिका लीलया ललितागनिवेशरूपया स्थिता लीलास्थिता, (मुपदाहियाउ) इति मुष्ट मनोजतया प्रतिष्ठिता' सुप्रतिष्ठिता', (सुअलस्कियाउ) सुष्ट, अतिशयेन रमणीयताया अलः कृता' स्वलष्कृता' (णाणायिहरागवसणाउ) इति नानाविधी नानाप्रकारो रागी येषा तानि नानाविधरागाणि तानि वसनानि वस्त्राणि यासा ता स्तथा (पाणामल्लपियादाती) इति,नानारूपाणि . माल्यानि पुष्पाणि पिनद्राति याविद्वानि यासा ता नानामाल्याविनहाक्लातस्य परनिपात । सुखादिदर्शनाच्च (सुद्विगिज्मसुम भाउ) इति । सुष्टुगाध सुष्ट, शोभन मध्य मध्यभागी यासा ता तहनीसरलीनइलाबाछद् परि अनिएणडकारणइसपाद्ध मस्थान रहिवाशद समस्तबजरनमयछड निमेलछ धठागमठाराछ भलु रूपई हस्तीनाटातप्रमागर कधा हेथमण थाउपावतीतह नागटत विपद् घणा कालनहसूबनवाधालबायमान फलना समह बलगाड्याछद्र एमजनील मूनि
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
११२
रायपसेगी। जमल जूयल वट्टिय प्रभुणवपीणरइय सद्विवपीवर पयोहराउ रत्ता - वगाउ असियकेसिउ मिउ विसय पसत्यलक्खगासवेल्लियग्गसिरि याउ इसि असोगवरपायवे समुट्टियाउ वामहत्थगहियगसालाउ इसि अहत्यिकडख चिट्ठिएनसेमाणीउ विव चस्व लोयण लेसाहि अण्णमण खिज्झमाणीउ विवपुढविपरिणामाउ सासयभाव मुव
-
स्तथा (आमेलगजमलयलवहिय अन्भुषणयपीयरइय सण्ठिवपीवरपयोहराउ) पीन पीवर रचित सस्थित सस्थानम यकाभ्यान्ती पीनरचितसस्थानी पामेलक आपीड शेपरक इत्यर्थः । तस्य यमलयुगल समशेणीक यत युगल तहत वति ती वस्वभावानुपचितकपिठनभावाविति भावः । अभ्युन्नतो पीनरचितसस्थानी च पयोधरी यासा ता स्तथा (रत्तावष्गाउ) इति रतोऽपाभीनयनोपान्तरूपो यासा ता स्तथा,(अमियकैसिउ) इति असिता कृष्णाकेगा यासा ता अभितकैमा । एतदेव सविशेषमाचष्ट। (मिउविसयपसत्यलक्खण सर्वेल्लियग्गसिरियाउ) मृदव कोमला विशदा निर्मला प्रास्तानि शोभनानि अस्फुटितागुत्व प्रतीतानि लक्षणानि येषा ते प्रशस्तलक्षया' संवैल्लिता सवृत्त मग येषा ते सवेल्लितागा शिरजा केभा यासा ता मृविशदप्रशस्तसलक्षणसल्लितागु गिरजा, (इसि आसोगबरपायवेससहियाउ) दूपत् मनाक् अशोकवरपादपै समुपस्थिता, आथिता दुपदगोकवरपादपसमुपस्थिता स्तथा वामहस्तेन गृहीतमय शालाया शाखाया अर्थादशीक पादपस्य यकाभिस्ता वामहस्तगृहीताशाला', (ईसि अहत्यिकडक्वचिट्ठिए हिल्लसमाणीउ विवति इषत मनाक अहतियक् चलित मक्षि येषु कटाक्षरूपेषु चेष्टितेषु तैप्पयन्त्यइव सरन नानामनासि, (चक्नुल्लोयणलेसा हि अण्णमगणज्झिमाणीउ विव)अन्नमन्न परस्पर चक्षुपा लोकनेनाव लोकनेन ये लेगा सश्लेपास्तै खिद्यमानाइव किमुक्त' भवति, एव नामत स्तियग् वलितादि कटा परस्पर मवलोकमाना अवतिष्ठन्ति यथा नून परस्पर सौभाग्या सहनत स्तियग चलि ताजि कटाई परस्पर खिद्यन्ति दुवैति (पुढविपरिणामाउ) इति पृथिवी परिमामरूपा, शाम्वत
रात पोल धउलद सूबहू बधालबायमान फूलमालाना समुहवलगाडीकर तेह फूलमालीनद एतामुवानालबाफूमताछद सुवणमनीपानडीद मडितछद अगुछेहडाजेहना भारहहारिसोभित छ बिहु दसिनर वाइकरी ते दामहाल छ तेहथकी काननद मननमुखऊपजद एहवऊ सद ऊपजद छद्र तेन शब्दकरी तेहद कडीप्रदेशप्रतिमधलुचिहुदिसि विसेषथकी पूरता घकी सौभाइकरीधणउज सौभताथका रहछ तेह नागदतन अपरिअनेरीवलीहू पासद सालदूर नागरतनीपरियाटीपति कही तेह नागदता पाइलीनागदतनीपरि जाणिवामोटा हाती नाद रजेवडा या हे श्रमको आउयावती देह इस्तीनादतनविपद् घणा रूपामय सिका कह्या
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसपी।
११३ गयाउ चदणणाउ चंदविनामिणीउ चदइसमणिडालाउ चदाहिय मोमदसगााउ उस्वादूवूज्मोएमाणीउ विभुषणामरिचिमूरदिप्पत तेय, अहियवरसगिणकासाउ सिगारागार चारवेसा पासाइयाउ तेयमा अतीव २ उवसोभेमाणाउ चिट्ठिति मिणा दाराणा उभउपासे मिसीहियाए तेसोलससोलसजालकडग परिवाडीतो पगणताउ तेगा
जाल कडगा सब्बरवणामया अत्याजावपडिरूवा तेसिया दाराण • उभवतोपासे दुहड णिसीहियाए सीलसर घटापरिवाडितो परणत्ता
तो तेसिया घटाणा इमेवारवे वरणावासे पपणतं तजहा जवूगया
मवाउ घटातोविति मराई उलालातो गाणामणिमया घटा पासात भावमुपगता विमानवत् (चन्दयणाउ) इति चन्द्रद्वानन मुख यासा ता स्तथा (चन्दविलासिमीउ) प्रति नन्द्रवत् मनोहर विलसन्तीत्येवं शीलाश्चन्द्रविलासिन्य । (चन्दवसमणिडालाउ) इति चन्द्राई सममप्टमी चन्द्रसमान ललाट वासा ता तथा (चन्दाहिय सोमदसणाव)चन्द्रादपि अधिक मोम सुभग कान्तिमत् दर्शनमाकारी यासा ता स्तथा, उल्काइव उद्योतमना (
विधणमरिचिमूरदिप्पन्ततेय अहिययरसगिणकामाउ) इति विद्य तीये धना वृहलतरा मरीचय स्तभ्यो यच्च मृर्वस्य दीप्यमान वृत जस्तस्मादपि अधिकतर सन्निका प्रकाशी वासा ता तथा सिगारा गार चारवैसा पासाइयाउ दरिमणिका अभिरुवाउ चिट्ठन्ति) इति प्राग्वत (तसिप)मित्यादि। तैपा द्वाराणा प्रत्येक मुभयो' पार्श्वयोरेकैकपैधिकी भावेन या द्विधानपेधिको तस्यापोडाया घोडय पोडशजालकटका प्रचप्ता । जालको जालकटका (सवरयखामया अत्या मगहा जावपडिरूवा) इति प्राग्वत् (तसिग मित्यादि तपा हाराणा प्रत्येक मुभयो' पाश्वयो दिधाती नैपेधिम्या पीडम पौडघण्टा परिपाटय प्रनप्ता । तासा च घपटानामय मेतद्रूपी बणावासी वर्णकनिवेश प्रजप्त स्तद्यथा जाम्बूनदमय्या घण्टा वजमय्यी लाला नानामषिमया घण्टा पाar तेह रूपामय सीकानविपद् या वैडूर्यरत्नमयी धूपनीघटीछहर्तकेहबीछा कृष्णा गुरु प्रधान चीख गुदवीसेय मिल्हारस तेहनधूपदरी मघमघायमान गधनइ उत्कष्टपणकरीमनोहररुद्र मुगधगतकरीगधवतक गधनीवातीरुपए प्रधान मनीज मनीहरई' नामिकानद मननद मुखजपजावर गधर करीतेहडूकडाप्रदेशप्रतिहमनद चिडू रिभर वसपथकीपूरताधका घपड जधासीमायकरीसोभायमानयकारहदा तह हारनड विपासष्ट्र बिहनपेधतीनदउलान विध मौलपुर पूतलीनी परिपाटी पति कही तह पूतनी लीलाइ रहीतकद रुडीपरिघापीछद मतदअलकारइपनकृतका धमेकसार ग्यावस्त्रपहिरीछए. अनकप्रकारह फूननी मालाका
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
११४
P
रायपथी ।
वणिज्झामतीता सकलतारययामया तो रेज्भूतोतारण घटाउ हस्तराउ मेहस्राउ सी स्मराउ दुदुहिस्सराउको चस्मराउगादिस्सराउादिघो सातो सीहस्सराज सीहघोसातोमजुमरातो मजुघोसातो सुम्मरातोसु स्वनिग्घोसातो उरालेामगुणेा मणहरेण कण्णमणणिव्वुर करेगा सगाते पदेसे सव्व समता यापूरेमाणीतोजावचिद्वति तेसिया दारागा उभयतो पासेदुइतोणिमीडियाएसोलस सोलस वणमालापरिवाडीतो पण्णत्ता तो ततोणवणमालातो णाणादुमलव किसलयपल्लवसमाउ नाउरूप परि भुज्झमाण सोभतसस्सरीया देतो पासायातोतेसिया दाराण उभउपासेदुणिसीहियाए सोलस सोलसपगठगा पण्णत्ता तेगा पगठगा अट्टाइज्झाइ जोयणसयाद आयामविक्खभेण पणुवीस
९
तपनीयमय्या' शृखला यासु ता अवलम्बिता स्तिष्ठन्ति रजतमय्योरज्जन' (ताउयं घण्टाउ ) इत्यादि ताश्च (घण्टाउ स्मरा) मेघस्येवाति दीर्घ स्वरोयास्प ता मेघस्वरा | इसस्येव मधुर खरीयासा ता
स्वरा सिहस्येव प्रभूतो देशव्यापीस्वरीयासा ता सिहस्वरा एवं दुन्दुभिस्वरा नन्दिखरा दाशविधतूर्यसघाती नन्दि । नन्दिवत् घोपीवादी यासा ता नन्दिघोपा, मनु प्रियस्वरी यासां ता मञ्जुस्वरा एव मजुघोषा कि बहुना सुखरा मुस्वरघोपा । (उरालेण) मित्यादि प्राग्वत् (तेसिया ) मित्यादि । तेपा दाराणा प्रत्येक मुभयो' पार्श्वयो विधातो नैषेधिक्या पीडम घोडशवनमाला परिपाटय प्रज्ञप्ता । ताश्च वनमाला नानाद्रुमाया नानालताना च यानि किसलयानि ये च पल्लवास्ते समाकुला सन्मिश्रा । (कप्पयपरिभुज्माण सीमन्त सस्सिरीया) इति षट्पदे परिमुच्यमाना सत्यशोभमाना षट्पदपरिभुञ्जमानशोभमाना अतएव सश्रीका (पासाइया) इत्यादि पदचतुष्टय प्राग्वत् (तसिण दारा ) मित्यादि । तेपा द्वाराया प्रत्येकमुभयो पार्श्वयोरे केक नेपेधिकी तस्यां षोडशर प्रकण्ठका प्रप्ता प्रकण्ठोनाम पीठविशेष | आह च जीवा जीवाभिगममूलठीकाकार प्रकण्ठो पीठविशेपाविति । ते च प्रकण्ठका प्रत्येकमर्थतृतीयानि
1
बाधीक मुष्टङ्गुहिवायोग्य करिमदेसद्र जेहनी पामेलकसेख़रधारेटीपेइत्यथ ते जमल जूयलसमाविरह्यातेहनावाटला अतिउ चा स्थलरचित्र सस्थानने पीवर उपचितकविनछडू पयोधरस्थनजेङ्घना राताछद्र नेवनापूजणात्रेहनाका लाकर कैसनेहना कोमलनिर्मल प्रससुभलालच महितसवररागृकाकवाकीवली हडा जेहना एहवामस्तकनार्कस करकाडक अशोक चन विपि अप्टिव हाथिगृहीकडचनीसारखा घोडउ म् अ कटाचन जीवइकजाग्रीडदेव
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
११५
रायपसणी। जोयणासयवाहल्लेण सत्र वरामया अत्या जावपडिरूवा तेमिण पगठगाण उवरियत्व २ पासायवडेसगा पण्णता तेण पासाय वडिसगा अट्टा इमाइ जोवणसवाई उट्ट उव्वत्तेण पणुवीसजोयण" सय विक्रमेण अभुग्गवमूसियपहसियाविव विविहमणिरयण भत्ति
चित्ता वाउडुयविजय वेजयती पडागछत्ताइ छत्तकलिया तुगा गगण योजनमतान्यायामविष्कभाभ्योपचविश' पञ्चविशत्यधिक योजनगत वाइल्येन पिण्डभावेन (Hra बदरामया) इति 'सव्वात्मना ते प्रकपटका बजुमया (अस्थासयहा) इत्यादि विशेषण जात प्रावत (तसिपगयठगाण)मित्यादि वेषाप्रकपठकाना उपरिप्रत्येकरइह एक प्रति प्रत्येकमित्याभिमुख्य वर्तमान' प्रतिशन्दा समस्ये तेन वीप्साया ततो वीप्सा विवक्षाया द्विवचन प्रासादावतसका प्रसप्ता', प्रासादावतसकानाम प्रासादविभेप। उक्तञ्च जीवाभिगम मूलटीकाया प्रासादवतसकी प्रासादविशेषाविति ते च प्रासादावतंसका ति तृतीयानि योजनशतान्यूड मुस्वेन पञ्चविश योजनशत विष्कम्भेन, (अन्भुग्गय भूसियपहसियाविव) अभ्युद्गता अभिमुख्य सर्वतो विनिर्गता उत्सता प्रबल तया सर्वासु दिन प्रसृताया प्रभातयासितावद्वानव तिष्ठन्तीति गम्यते, अन्यथा कथमिवते अत्युच्चा निरालम्बा स्तिष्ठन्तीति भाव' । (विविध मणिरयण भत्तिचित्तर) विविधा अनेकप्रकारावे मण्यश्चन्द्रकान्तादयाँ यानि च रनानि कर्कतनादीनि तेपा भक्तिभिर्विच्छित्तिविशेषैश्चिवा नानारूपा आश्चर्यवती नानाविधमणिरत्नक्तिचित्रा। (वाउदयविनय वैजयन्ती पडागच्छत्ता इच्छत्तकलिया) वातोहता वायुकम्पिता विजया अभ्युदय स्तत्ससूचिका वैजयन्तीभिधानाया पता का अथवा विजया इति । वैजयनीना पार्यकणिका उच्यन्ते तत्प्रधाना वैजयन्त्यो विजय वैजयन्य' कताति छत्राणि उपर्युपरिस्थितान्यातपत्राणि ते कलिता वातीहतविजयवेजयन्तीपताका वातिश्वकलिता। तुमा उच्चा इन्वैस्वनाई तृतीययोजनगतप्रमाणत्वात् अतएव (गगणतल
ताउन लसतीजनथी उत्पालकारवक्षनवाफीनहजरिनविखोकवेकहीरवीनतीनधी तेहपतली माहोमादिआपणासीदर्पणघणाभागलिबीजाननिव वदछउत्पतालकार तेहपूतलीजपरिप्रथवीका मनउपरिणाम साम्बतभावप्रतिपामीछदूसास्वतीइत्यर्थ चद्रसरीपुमुखछडजेहनु चद्नीपरिमनीह रदिलासराजेहनदुबई चद्रसमानललाटपूजेहनाचद्रथकीअधिक मीम्यदशनकरजेहोनाउल्कापात नीपरिउद्योतकरतील वीजलीनां धणा किरणतथामूर्यनउदीप्यमानतेजयकी पणिअधिकतर प्रकास . बाजेनु गारनउभारठामतणडकरीमनोहरवेसेपकडलेहनउ चित्तनसप्रसन्नकरछद्र तंज करी धणुजघणु सोभायमानथकी रहदछ तेह द्वारनद बिए पास उरलानइविपा सीलद सील जालकटकजालाइव्याप्तरमणीकस्थानकानापरिपाटी पक्ति कही तेइ जालझटकसमस्तरत्नमय
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
११६
●
रायपणी ।
तनुमगुलिहत सिहरा जालतररयण पजमम्मिल्लियव्व मणि कणग धूभियागा विवसिय सयवत्तापोडरीया तिलग रयागद्वचदचित्ता गाणामणिदामालकिया अतोवैहिचमहातवणिज्मा वालुवा पत्थडा मुहफासा सिस्सिरीयारूवा पासाइया दरिसणिज्भा जावदामाठवरि पगवगाण सयाछत्ताइ छत्ता तेसिया दाराण उभउपासातो मोलस सोलसतोरणा पण्णत्ता गाणामणिमया गाणामणिमए सुनभेसुर वणिविट्ठ सगिणविट्ठा जावप महत्यगा तेसिण तोरणाण पुरतो दो दो सालिभजियातो पण्णत्ता उजाडेट्ठा तोतदेव तेसिया तोरणाया
मलिहन्त सिहरा ) इति गगनतल मम्बरतलमनुलिपन्ति अपि लब्धयति शिखराणि येषा ते तथा जालानि जालकानि तानि च भवनभित्तियलोके प्रतीतानि तदन्तरेषु विभिष्टगोभानिमित्त रत्नानि येषु ते जानान्तररत्ना । सूर्व े चावविभक्तिलोप माकृतत्वात् । तथा पञ्जरात् उन्मीलिता इव अति कृताइव पञ्जरोन्मीलिता इव यथा हि किल किमपि वस्तुपञ्जरात् वयादिमया च्छादनविशेषात् वहिकृत मन्यन्तमविनष्टछायत्वात् शोभते एव तेपि प्रसादावतसका इति भाव । तथा मणिकन कानि मणिकनकमय्य स्तूपिका शिखराणि येषा ते मणिकनक स्तूपिकाका । तथा विकसितानि यानि शतपवाणि पुन्डरीकाणि च दारादो प्रकृतित्वेन स्थितानि तिलकरत्नानि भित्त्यादिषु पुण्ड्रविशेषा श्रई चन्द्राश्च द्वारादिषु तैश्चिवा नानारूपा आश्चर्य भूता वा विकसितशतपनपुण्डरीकतिलकरत्नार्ड चन्द्रचित्ता' । तर्था अन्नवहिश्चश्लक्ष्यामसृणा । तथा तपनीय सुवर्णविशेष स्तन्मय्या बालु काया प्रस्तट प्रस्तरो येषु ते तपनीयवालुकामस्तटा | ( सुइफासामिस्सिरीयारुवा पासाइया) इत्याति प्राग्वत् तेषा च प्रासादावतसकानामन्तर्भूमिवर्णनमुपर्युल्लोकवन सिहासनवर्णन मुपरिविजयदृष्यवणनं वज्राकुशवण्णन मुक्तादामवर्णन च यथा माक् यानविमाने भावित तथा भावनीय ( तेसिा ) मित्यादि तेपा द्वाराया प्रत्येक मुभयो पार्श्वयोरेकेक नेपेधिकीभावेन याद्दिधा नैधिकी तस्या पोडवर तोरणानि च तानि च तोरणानि नानामणिमयानीत्यादि तोरणवयन यानविमानइव निरवशेष भावनीयम, (तसिण तोरणास पुरतो ) इत्यादि तेथा तोरण्याना पुरत प्रत्येक हेड शालभञ्जिके शालभञ्जिका वर्णन प्राग्वत् (तसिण) मित्यादि तेषा तोरखाना पुरती हो दो नागदन्तकी प्रज्ञप्ती तेपा व नागदन्तकाना वर्णाना यथाधस्तानन्तर मुक्त तथा वक्तव्य निर्मलकेषद्वारामद्वाराछद्र भलुरूपछद्र तेहद्दारनंदू बिहू पासै बिहूद्र उटलानइविषद् मोल २ घटानीपरिपाटीपक्ति कही तेह घटान आगलिकहीसह वयवसेषकच्या तेकद्र जम्बू नदसुवर्णमयी घटाछद्र बज्ररत्नमई लीलाकड कथा जिमपु ठिकच्या इति
J
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
११७
रायपसेगी। पुरतोणागदतगा पगणता जहाईहा जावटामो तेसिण तोरणागा परतो टो दो इव गवसघाडगाणरसधाडगा किगयार सघाडगा किपुग्मि सघाडगा महोरग सघाडगा गधब्बसघाडंगा उसमसघाडमा सव्वरवगा मया अत्था जावपडिरुवा एवविहीतो पतीतो मिहूणा तसिण तोरणाण पुरत्तो दो टो णागलवाउ दो टो असोगलयाउ पउमलयाउ
जाव सामनयाठ णिच्चगुकुमिवाउ जावपडिरवा दो दो वटणकलमा नवरमवोपरिनागदन्तका न वलच्या अभावात् (तमिण)मित्यादि तपा तीरणाना पुरती की ही
यसबाटो सवाटगदी युग्म वाची यथा साधुसघाट इत्यत्र तती ई ६ इययुग्म इत्यर्थ । एव मननरकिपरुपमहारगगन्धववृषभसधाटा' अपि वाच्या। एते च कथ भूता' (सव्वग्यणमया अध्यासपहा) इत्यादि प्राग्वत् यथा वामीपा झ्यादीनामष्टाना सपाटा उक्ला स्तथा पयायोपि बीथयोपि मिथुनकानि च वाच्यानि तव मघाटा समानलिमायुग्मरूया' पुप्यावकीर्षकाच पकारिव्यवत् स्थिता । थेगि पक्तिरुभयो' पाश्वयों रोकथं विभावेन यत् थे गिय मा वीथि । रवी पुरुपयुग्म मिधुनकम् । (तसिग्य)मित्यादि तेपो तीरणाना पुरतो है है पद्मन्नते यावत्कारणात् है
नागलते है अगीकलते हैं। चम्पकलते ६ भूतनते है वासन्तीलते ई ई कुन्दलते हे अतिमुक्तकन्नते इति परिगृह' । ६ व श्यामलते एताश्च कथ भूता पत्याह। (यित्व काममियाउ) इत्यादि,यावत्करणात "णिव मउलियाठ णित्व लवयाउ णिव धवद्याट गिच्च छियाउ णिच जमचियाउ णिच्च जुयलियाउ विमा पिच्च गमियाव णिच पण मियाउ बिच सविमत्त पडिमन्जरिवडिसगधरीव विच्च कुसुमियमलियलवडययवदय गुलद्रय गोहिय बिणमिय परमिय सुविभत्त पडिमञ्जरिवडसगधरीउ” इति परिगृह्यते, याय व्याख्यान प्राग्वत् पुनः कय भूता इत्याइ (सव्वरयणामया जावपडिका) इति अवापि यावत् करणात् “अच्छा साहा” इत्यादि विशेषण समूह परिगृह स च प्राग्वद्भावनीय (तसिण)मित्यादि नेपा तोरणाना पुरत प्रत्येक ही हो दिक्सीवस्तिकी दिक्पोनको ते च सर्वे जाम्बूनदमया क्वचित पाठ' (सवरनामया अश)इत्यादि दो ही वन्दनकलगी प्रजप्ती। वर्णकवन्दनकलगाना तिमन तपाइपचवणमूवगूधीछदमाला तेहन तोरणनटू भागलि विद विद घोडाइस्तीनुम धाटकयुग्मएतलककापासद एकेकुसनुप्यनुयुग्म किनरदेवनुयुग्म किपुरुप देवनउयुग्म महीरगदेवनुयुग्म गधवदेवनुयुग्म वृषभनुयुग्म समस्तरत्नमयर निर्मलकद घठारामठाराकद भलुरुपका एमजनौरय आगलिहयादिकनाबिबिदछपक्तिकर मिथूनवसमा नलिय युग्म बामियूनतेयुग्मतेहनदू मघाडीएकेकतोरणनद दसिरहीपक्लिागलि विड्बडबडू पासड
ग
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसी ।
पण्णत्ता वरकमलपइट्ठाणा तेसिण तोरणाण पुरउ दो दो भिगारामण्ण ता ते भिगारा वरकमलपद्मद्वाणा जावमच्या मत्तगयमहमुहाकति समाणण पण्णत्ता समणा उसो तेसिण तोरणाण पुरउ दोदो यावसा पणत्ता तेणि आयमाण इमेवारुवे वणावासे पण्णत्ते तजहा तवणिज्भमया पगवगा वेसलियमयाथभया बद्दरामया दोवारगा पाणा मणिमया बलक्खा अकामया मडला अणोग्वसियणिम्मल्लाएकायाए समणुवद्धाचदमडलपडिणिकासामहवा अडकायसमाग्रा पण्णत्ता सम गाउसो तेसिण तोरणाण पुरउ दोदो वरण्णाभा थालापण्णत्ता ते घाला अर्थातत्थडिसालि तदुलहसटट्ठ पडिपुणाविवचट्ट ति सव्वज बूगणघ
LE
( रकमलाया) इत्यादि रूप सर्व प्राक्तनो वक्तव्य, (तसिय) मित्यादि ही भृष्णारी तेपामपि namratana aa वक्तव्यो न वर पर्यन्ते (महामत्तगय महमुहाकति समाया पण्यता समाउमी) इति वक्तव्यम् । ( मत्तगय महामुहागिर समाया ) इति मत्तोयोगजस्तस्य महत् अतिविशाल यत मुख तस्याकृति राकारस्तत्समाना स्तत्सदृशा प्रज्ञप्ता । (तेसिय) मित्यादि तेषा तोरणाना पुरती हो हो चादर्शको प्रज्ञप्ती तेषा चादशानामय मैतद्रूपौ वयावासी वर्णकनिवेश प्रज्ञप्त स्तद्यथा तपनीयमया प्रकण्वका पीठविशेषा अष्कमयानि अष्करत्नमयानि मण्डलानि यत प्रतिबिम्ब सम्भूति (अयोग्धसिय विम्मलाए) इति श्रवणमवधर्पित भावेश प्रत्यय | भूत्या दिना निमाजनमित्यथ । श्रवघषितभावी अनवधर्षित निर्मला तथा काययासमनुवद्धा युक्त (चन्द मण्डल पडिणिकासा) इति चन्द्रमण्डलसहना (महया) महयातिशयेन महान्तोकायसमाना कायाई प्रमाण पत्रप्ता हे श्रमण हे आयुष्मन ( तसिय) मित्यादि तेषा तोरणाना पुरती ह वज्रनाभे वज्रमयोनाभिर्ययोस्ते वज्रनाभे स्थाले प्राप्तेनातिवस्थालानि तिष्ठन्ति (अत्यतित्यडिय तदुलाहसदट्ठपडियाविव चिट्ठन्ति) अच्छा निर्मला गुडस्फटिकवत त्रिकटिता स्वीन् वारान छटिता, अतएव नखदष्टा । नखा नखिकासदिष्टामुसलादिभिश्चुम्बिता येषा ते तथा मुखादिदर्शनात् क्लान्तस्य परनिपात । धक्केम्लिकटितै शालिनडुलै नखसदष्टे परियानव पृवित्रीपरिणामाथि । तानि तथा केवलमेव माकाराणीत्युपमा तथा चाह (सव्वजम्बूगाथ एकेक नागलवाकर श्रेणिभाव जेहनद्रव श्रं विकइतेहवी अशोकलता दूधी स्त्रीपुरुषनुपद्मलता निहालगडू सामलता स्नेहलतानित्यावधिकसहित गुकसहितछद्र भलुरूपछइजेहन तोहतीर भागलि चदनचरचीत कलस कह्या तेहकलसनद्र कमलनाळडमणाश्डू तेहनडू तीरनई wife as भिगार कथा तह भिगार प्रधान कमल सणासहित कमललुढाकजु मोटा
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी।
११९
मया जावपडिस्वा महया २ रहचक्क समाणा पगणात्ता समणा उसो तेसिण तोरणाण पुरउ दो दो पाइउ पवत्तातो ताउणपाइउ अच्छादग पडिहत्याउ णाणाविइस्म पच वगणस्स फलहरियम्स वडूपडिपुगगाउ विवचिट्ठन्ति सव्वरयणामईट महतीठ गो कलिज चक्कसमाणीउ पगणत्ताउ समगाउ सा तेसिण तोरगाण पुरतो दो दो मुपतिहगा पगणता तेण सुपतिहगा णाणाविइपसाइण भडविरड्या इव चिट्ठ ति सव्वो सहि पडिपुगणा सवस्यगा मया
अत्या जाव पडिरुवा तेसिंण तोरणाण पुरतो दो दो मोगुलियातो मया) सवात्मना जाम्वूनदमयानि (अत्यासपहा इत्यादि प्राग्वत् महया महया) इति अतिभयन महान्ति रथचक्रसमानानि प्रज्ञप्तानि है यमग है आयुष्मन् (तसिय)मित्यादि तेषां तीरणाना पुरती है ६ (पाउ) पति पावी प्रचाते नाश्च पावर(माच्छादग पडिहत्याउ)इति स्वच्छपानीय परिपूणा (पाणाविहस्स फलहरियस्स बहुपडिपुण्णाउ विवे)ति अव षष्टी तृतीयाये बहुवचनेक बचन प्राकृतत्वात नानाविधै फलहरित' हरितफले वहुप्रभूत प्रतिषणादव तिष्ठन्ति न खन्नतानि किन्तु तथारूया गास्वतमुपगता पृथिवीपरिणामा म्तत उपमानमिति (सल्वरयणामइउ) इत्यादि प्राग्वत् (महये)ति अतिशयेन महत्योगीकलिज चक्रसमाना प्राप्ता हे थमण हे घायुप्मन् (तमिण) मित्यादि तपा तोरणाना पुरती दी सुपतिष्ठको अाधारविणेपी प्रजप्ती ते च सुप्रतिष्ठका सुम वोपधिप्रतिपूणा नानाविधैः पञ्चवर्ण, प्रसाधनभाण्डेश्च बहु परिपूणाइव तिष्ठन्ति उपमा भावनाप्राग्वत् (सव्वरयणामया) इत्यादि तथैव (तसिप)मित्यादि । तेषा तोरणाना पुरती है । हस्तीनामुखनााकारजेवडा कद्या अहीथमणोआजपावती तेहनदू तोरणनद् भागनि विदुर पारीमा कह्या तेहवु पारोसानु भागलि कहीसइतवउ कणकवरीषद कद्युतकहडछ। तपनीय मुवसमय पीठविगेपहाथीनुवइसणु वैडूर्यरत्नमय थाभापारीसागडनु भूविग्रहवायोग्यप्रदेशवजमय गमाहाथड अनकमणिमय शृखलादिरूपअवलबन अकरत्नमयरायडकरीमाजवउ तेगड करीनिर्मल ण्योदर्तजदकरी अनुबडयुछि चद्रमडल मरीपाछ मोटाइ अई सरीरप्रमाणदू काद्या अहीथमणी याउपावती तेहनदू तोरणनद आगलिवर व २ यजमानाभिळे एकनीएरवी पालक या तहथाल निमलफटिकमारीपाश्वणिवेलाकछद्र पदवमालिनानटुल नखद करी धोबा ण्हवर तदुलकरी ज्ञायीनद भराजनथी दूहनु प्रेक्षालकारएहवाथकीरहिछ समस्ततथान्व सबूनदद सुवर्ण भयछट तेजपूनछ भन्नु रूपशह मोटा मोटा रथनाचक्रपडडा जैवडा कथा श्री श्रमयो तइन तीरयनद धागलि बद पर पानीकही तह पावी निर्मलपाणी परिपूरा
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२०
रायपसेथी ।
पण्णत्तातो तेसुण मणोगुलियासु बहवे सुवगणरूप्पमर्या फलगा पण्णत्ता तेमुण सुवण्णरुप्पमए मुफलगेसु बहवे वदरामया गाग दतगा पण्णत्ता तेसुण व रामएसु यागदतरीसु वहवे रययामया सिक्करगा पण्णत्ता तेमुण रययामयेसु सिक्कगेसु वहवे किगह सुत्त सिक्कगवत्थित्ता गीलसुत्त सिक्कगवत्थित्ता लोडियमुत्त सिक्क गवत्थित्ता हालिमुत्त सिक्कगवसित्ता मुकिल्लसुत्त सिक्कगव त्थित्ता वहवे वायकरगा पगणत्ता सव्वे वेरुलिया श्रत्था जावपडिवा
तेसिण तोरणाण पुरतो दो दो चित्तारयण करडगा पण्णत्ता मेज
मनोगुलिके प्रज्ञप्ते मनोगुलिका नामपीठिका उक्तञ्च जीवाभिगममूलटीकाया मनोगुलिका पीठिकेति ताश्च मनोगुलिका सवात्मना वैडूर्यमयी "इच्छा" इत्यादि प्राग्वत्, (तसुण मयोगुलिया सुबहवे ) इत्यादि, तासु मनोगुलिकामु सुवर्णमयानि रूप्यमयानि च फलकानि प्रप्तानि तेषु सुवणरूप्यमयेषु फलकेषु वज्रवो वज्रमया नागदन्तका अष्कुटका' । तेषु च नागदन्त कँपु बहूनि रजतमयानि सिक्ककानि प्रज्ञप्तानि तेषु च रजतमयेषु मिक्ककेषु बहवो वातकरका जलशून्या' करका इत्यर्थ' । प्रज्ञप्ता स्तद्यथा ( कि यह सुत्ते)त्यादि गवच्छ प्राच्छादन वच्छा सञ्जाताएष्टिति गवच्छिका कृष्णसूते कृष्णसूरम येगवच्छेरिति गम्यते सिक्ककेषु गवच्छिता कृष्णसूवसिक्कगगवच्छिता एव नीलसून सिक्कगगवच्छिता इत्याद्यपि भावनीयम् । ते च बातकरका सवात्मना वेडूर्पमया (त्या) इत्यादि प्राग्वत् (तसिय) मित्यादि । तेषा तोरणानां पुरतो दो हो श्चिली आश्चर्यभूतो रत्नकरण्डकी प्रज्ञप्ती (सेजहानामए) इत्यादि, स यथा राजश्चतुरन्त
छद्र अनेक प्रकारइ पचवर्णीींदू नीलहूल घणजमतिपूयनीपरि रहछद्र समस्तरत्नमयकद्दू मोटी छङ्क गाइनइपायादवा नः सूडलउतेहनङ्क प्रमाण कही अहो श्रमय नरे तेहनइ तोरय आगलि बद्दब सुप्रतिष्टकतिष्टीड भाजनविशेषकडा ते सुप्रतिष्टाक चनैकप्रकारनांप्टंगारना साधनपूजाना उपगरण तेभरसायका रद्रद्र समस्तउपधी प्रतिपूयछट्र समस्त उपधीद् प्रतिपूर्णछद्र समस्तरत्नमयछद्र निर्मलकद्र तेजबूजक भलारूपछष्ट्र तेहन तोरणनद्र आगलि च
मोगुलिथापीतिका उटलीकही कथा तेह मनोगुलिकान्द्र विषद्र घणा सोनारूपामय पाटी या कहा तेह सोनारूपामय पाटीयानइविषद्र घणावजुमय नागदता अकूड़ा कच्चा ते वज्रमय नागदत्तनद विपद् धणा रूपामय सिका कहा तेह रुपामय सिकानदू विपद् धणा वायुकरवापाणीर हितछद्रः तेंकेहवाछद्र कालासूरमयचावाद नर्तराष्ट्र सरीकानदू विषद्र तेतेहवायुकरथाटाकाछद्र एमजनीलमूवर आछादनाद्याकर रातसुविचाछादन माछाकर पीलासूनन चक्रा
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२१
रायपसेगी। हाणामए रणो छाउरत चक्कवट्टिम्स चित्त रयणा करडए मनिय मणी फालिह पडलपच्चोयडे साएप्पभाए पएसे सव्वउ समतातो भासति उझो तब तिप्पभासति एवमेव ते विवित्तारयण करडगा सातेप्पभाए तेपएसे सबउ समता भासति उज्झोवति तवति पगा मति तेमिण तोरणाण पुरतो दो दो इयकठा किरणरकठा किपुरिस कठा महोरगकठा गधब्बकठा उसमकठा सव्वरयणा मया अत्या तेसिण इयकठेसु जाव उसमकठिसु दोदो पुप्फचगेरीउ मल्लचगेरीट
गधचगरीउ चुगणचगेरीउ बच्चगेरीउ आभरणचगेरीउ सिद्वत्थ चक्रवति नाचतुर्प पूवापरदक्षिणोत्तर रूपेषु अन्तेषु पृथिवीपर्यन्तेषु चक्रण पतितु भील यस्य तस्य चिन पाश्चर्यभूती नानामणिमयत्वेन नानावगे वा (वरुलिय मपिफालिय पडलपच्चीयर्ड) इति बाहुल्येन वैडूर्यमणिमय' (कालियपडलपच्चोयड' इति फाटिकपडलावादित साएपभाए) इत्यादि, स यथा राजश्चतुरन्त चक्रवत्ति न प्रत्यासन्नान् प्रदेशान् सर्चत सव्वासु दिनु समन्तत सामस्येन अवभासयति एतदेव पयायवये ज्याचप्टे, उद्योतयति तापयति प्रभासयति पदमेवेत्यादि सुगमम् । (तसिख तोरयाण)मित्यादि तेषा तोरणाना पुरती दो दी इयकण्ठी इयकपट प्रमाणी रत्नविशेषौ । एवं गजनरकिन्नरकिपुरुषमझोरगगन्धर्व वृषभकएठा अपि वाच्या', उनञ्च जीवाभिगममूलटीकाकारण इयकाठी इयकपठप्रमाणी रलविशेषी एव मवेपि कण्ठा वाच्या इति तथा चाह। (सब्बरयणामया) रलविशेषरूपा (अस्था) इत्यादि प्राग्वत् (तसिण)मित्यादि तेया तोरणाना पुरती हु है चोर्यो अन्नप्ती एव मान्यचूर्णगन्धवस्वाभण्यामिद्धार्थकलीम द्याछ धवलासूब आछादनद टाक्याचद एहवा घणा वायूकरवा कहा संघला बैडूर्यरत्नमयछन् निर्मलछद्र तेजपूजक भलुरूपछदू तह तोरणन आगलि बदबह आश्चर्यकारी रत्नकरडीपा कद्या तेह यादृष्टात राजान बदसिनुधणी चववृत्तितहनु आश्चर्यकारीकरडी वैडूर्यरन मणिमयदः स्फटिकमय अपलइरटाकण्डठाकूहद तह पीतानीप्रभाकातिकरी इकडीप्रगति चिदिसिद्ध समस्तपण्ड दीपावउद्योतकर तपावर प्रकासपादृष्टातइतेहपणि पाश्चर्यकारी चित्रामचितितपोलिभागलारलकरडीया पोतानीमभाकातिकरीतेह दूकडाप्रदेसप्रतिविद् दसिद्ध सघलए दीपावडक उद्योतकारिकर तपावडरुड प्रकासकरडछद्र तहन तोरणनआगलिविद् बद्र अस्वकठप्रमाणरत्नवसपवारणानघोडली किनरदेबकंठा किपुरिसदेवकठामहोर गकठा गधर्व टेवकठा वृषभ देवकठा सघलीवजन्नमयछर निर्मलकर तेह घोडलानविपद संघलाइकहिवा वृपभकठनदविषद बज फुलनी चगेरीयलगाडीकडएमज मानानीचगेरी कर्पूरादिकनीचगेरी
प
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२२
रायपसणी। चगेरीउ लोमहत्व चगेरीउ पपणत्ता सव्वरयणामतीउ अत्याउ जाव पडिरुवाउ तासुण पुप्फचगेरीउ सुजाव लोमहत्यचगेरोसु दो दो पुप्फ पडलगाइ जावलोमहत्वपडगाइ सव्वरयणामयाइ जाव पडिवाइ तेसिण तोरणाण पुरतो दोदो सीहासणा पगणता तेसिंण सिहा सणाण वरणउ जाव दामा तेसिण तोरणाणा पुरतो दो दो रुप्यमवा छत्ता पगणता तेण छत्तावेलिय विमलदडा जवूयणकणिया वर रामया सधी मुत्ता जालपरिगया अट्ठ सहस्सवर कचण सलागा ददरमलयसुगधी सव्वोउय सुरभिसीयलछाया मगलभत्तिचित्ता
चदागारोवमा तेसिण तोरणाण पुरतो दो दो चामर स्वातो पण्णत्ताउ हस्तचोर्यापि वनज्या'। एताश्च सवा अपि सव्वात्मना रत्नमया (अत्या) इत्यादि प्राग्वत् एव पुप्यादीनामष्टानां प्रटलकान्यपि हे हे संख्याकानि वाच्यानि। (तसिण)मित्यादि तैपा • तोरणाना पुरतो हे सिहासने प्रन्नप्ते तेपा च सिहासनानां वर्णक प्रागुतो निरवशेषो वसाव्य । (तेसिण)मित्यादि तेपा तोरणानां पुरतो हे छत्र रूप्यमये प्रञप्ते तानि च वापि वैडूर्यरत्नमयविमलदण्डानि जाम्बूनदकर्णिकानि वसन्धीनि बजरत्नापूरितदण्डमलाकास धीनि मुक्ता जालपरिगतानि प्रष्टीसहस्राणि यष्टसहसूसख्यावरकाञ्चनशलाकावरकाञ्चनमय्या शलाकावेप तानि (दद्दरमलयसुगन्धि सम्वोउय सुरभिसीयलच्छाया) इति दर्दरश्वीवरातई कुण्डिकादिभाजनमसन्त न गालिता स्तव पक्षा वा, ये मलय इति मलयोद्भव श्रीखण्ड तत्सम्बधिन' मुगन्धयो वासा स्तहत सव्वेषु तुपु सुरभि शीतला च छायया येपा तानि तथा (मपालभत्तिचित्ता) अष्टाना स्वस्तिकादीना' मध्यलाना भनमा विछित्त्या चित्रमालेखो येषा तानि तथा (चन्दागारी . वमा) चन्द्राकारश्चन्द्राकृति' स उपमा येषा तानि तथा चन्द्रमण्डलवत् वृत्तानीति भाव (तसिण) मित्यादि तेषां तोरणाना पुरतो हे हे चामरे प्रज्ञप्त.तानि च चामणि (चन्दप्पा अबीरादिकनीचगेरी वस्तचगरी आभरणनीचंगेरी सरवनीचगेरी लोमपुजणीचगेरी कही मला रत्नमयीछदू निर्मलकर नोवायीगछदू भलुरुपक तेहनीफुलनीचगेरीनविषद सघलीचगेरीमल रूपछद पुजणीनीचगेरीनविय विविद फूलनीचगेरीद पुप्फपडलछऊपरिवाछादनढाकणा इमजआठचगेरीयाठपडलकहवा पु जणीनिचगेरी सर्वरत्नमय जोड़वायोग्य छ भलुरूप तेहनद तोरणन आलि बिबिए सीहासण कह्या तेनु सिहासननु बर्गकउपरिचद्र उतण अकुस मोतीदाम तेहनि तीरणन आगलि विविद रुपामय छत कह्या तेह छत वैडूर्यरनमय निमलदडसहितछडू जवूनदमूवणमणिकासहितपनुभाग दइअनसिलाकानीसधिवजरना .
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेी ।
ताण चामराउ चदप्यभ वेरुलिय वंदर याणामणिram afar चित्त दाब चिल्लियातो सुहूमरययदीहवालाउ सखककुददगरय अमय महिय फेणपुत्र सरिणगासाउ सव्वरयणामधाउ अत्याउनाव पडिरुवातो तेसिण तोरणाण पुरउ दो दो तेलसमुग्गा कोट्ठे सुमुग्गा पत्तसमुग्गा चोयगसमुग्गा तगरसमुग्गा एलासमुग्गा हरियालसमु ग्गा हिगुलसमुग्गा मयोसिलासमुग्गा अजयसभुग्गा सव्वरयणा या अत्था जाaufshवा मूरियाभेणं विमाणे एगमेगदारि असय चक्कज्भयाण अट्टमयमिगज्झायाण अट्ठसयगरुलज्मवाण कुच
१२३
वेरुलियबटूर याणामणिरयण सूचित चित्तदण्डाव) इति चन्द्रप्रभा चन्द्रकान्ति वज्र वैडूयं च प्रतीत चन्द्रप्रभवैडूयाणि शेपाणि चनानामणिरत्नानि खचितानि येषु ते तथा एव रूपाश्चिवानानाकारादण्डा येषा चामराया तानि तथा (सुडुमरययदीहवालाङ ) इति सूक्ष्मा रजतमया दीर्घा वाता येषा तानि तथा) | ( सच्खक कुन्द्रदास्य अमय महिय फेणपुक्न सरिणगासाउ) इति शवप्रतीत', अष्कीरत्नविशेष', कुन्देति कुन्दपुष्पन्दकरजउदककथा | अमृतमधित फेनपुज्न चीरीदे जल मयनसमुत्यफेनपुज्जे स्तेषामित्र सन्निकाश प्रभा येर्षा तानि तथा । (त्या) इत्यादि प्राग्वत् (स) मित्यादि तेषा तोरणाना पुरंती डी ही तैलसमुद्रको सुगन्धितैलाधारविशेषौ उक्तञ्च जीवाभिगममूलटीकाया तैलसमुहको सुगन्धितेलाधारी एवं कोष्टादि समुहका श्रपि वाच्या' | अव सग्रहथि गाया । (तेल्लको समुद्रापत्तेचीयगतगरएलाब हरियाले हिब्लुए मणोसिला अञ्जसमुग्गा सव्वरययामया ) इति एते सर्वेपि सर्वात्मना रत्नमया (या) इत्यादि प्राग्वत् (सूरिया विमाये एगमेगेदारि बहसय चक्कज्भयाण) मित्यादि तस्मिन् सूर्याभे विमाने एकैकस्मिन् अष्टाधिक शत चक्रध्वजाना चक्रालेखरूपविहोपेताना ध्वजानामेव मृगगरुडस्ट
करीपूरीछ मोतीरनु जालाइ करीचउपपेरव्याप्तकर एकसहस्रन पाठप्रधान सुवर्णमलाका तापनछद्र कुडीनविपद्गालु श्रापउनु गधवासतेह कवनु गधद्र सलीम्टतुन विषद् शीतल छायresजेहनी आठसगलीकभातिकरीविचित्रित चद्रमानइयाकारछद्र तेन तोरयनइ आगलि fashes चामर रूपमूर्तिमतचामर कथा तेह चामर चंद्रप्रभरत्न वैडूर्यरत्न वज्ररत्न अनेकप्रकारमणिरनिकरी खचितचितामसहित दडलेहनो देदीप्यमान सख चकरत्न फूल पाणीनाकीचा भध्यउ अमृततेहवु फेनपु न तेहसरीपाऊनला धणु पातला रुपाबालाकावाल ders forests सर्वरत्नमयछद्र निर्मलकर जोदूनायोग्य भलुरुपकर वेडनद्र तोरणन या गलि बिद्रि सुगधर्वलनाडाबडाकर कूटसुगधद्रव्यनाडाबडाकू पाननाडाबडा चूयानी डावडा
氧
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२४
रायपसैणी। भयाण छत्तज्झयाण रिज्मयाण सणिज्मयावाण सीहभयाण उसहज्मयाण अहसयसेसाण चउविहाणाण णांगवरकोऊण एवा मेव सपुव्वावरेण सूरियाभे विमाणे एगमेगेदारे असिय असिय केज सहस्स भवतीक्खाय सूरियाभेविमाणे पगणट्ठिभोमा पपणत्ता तेसिण भोमाण भूमिभागोउल्लोयाय भाणियव्वा तेसिण भोमाण बहुमज्भदेसभाए सीहासणं पण्णत्त सीहासण वरणत्तो सपरिवारो अवसेसेमु भोमेसु पत्तेय २ भदासणा पण्णत्ता तेसिण दाराण उत्तमा ।
गारासोलस विहेहि रयणेहिउ वसोभियात जहारयणेहि जावरिटेदि छतरिकशकुनिसिहवृषभचतुर्दन्तहस्तिध्वजानामपि प्रत्येकमप्टशतमष्टशत वक्तव्यम् । (एवामेवस पुवावरण) एवमेव अनेनैव प्रकारेण स पूापरेण सह पूर्व परेश्च वर्तते इति स पूर्वापर मख्याना तेन सूर्याभे विमान एकैकस्मिन् दार अगीतिमशीति अशीत्यधिक मशीत्यधीक केतु सहस भवतीत्याख्यात मया अन्यैश्च तीर्घकृति (तसिण)मित्यादि, तेया हाराणा सन्धीनि प्रत्येक पञ्च भोमानि विशिष्टानि स्थानानि प्रजातानि तेपा च भूमाना भूमिभागा उल्लोकाश्च यानविमान वक्तव्यः । तेषा च सोभौमाना बहुमध्यदेशभागे यानि वयस्विगत्तमानि भौमानि तेषा बद्ध मध्यदेमभागे प्रत्येक सूयाभदेवयोग्य सिंहासने तेया चं सिंहासनाना वर्गको पपरोप्तरोत्तर पूर्वादिपु सामानिकादि देवयोग्यानि भद्रासनानि च क्रमेण यानविमानवताव्यानि शेपेषु च भौमेषु प्रत्येकमेकैक. सिहासन परिवाररहितं (तेसिण)मित्यादि, तेपा हाराणा उत्तमा अकारा उपरितना आकारा उत्तरध्यादिरूपा क्वचित् (उपरिमागारा) इत्येव पाठ', पोडशविध रने रुपशोभिता स्तद्यथा (रयणे हि जावरि हि) इति रत्ने सामान्यत' कार्कतनादिभि यावत्करणात तगरना डाबडा एलछीनाडाबडा हरियालनाडाबडाहिगुलीनाडाबडा मणसिलनाडाबडा सोवीरां जननाडाबडा पोलिागलिमूकाइसर्वरत्नमयछद निर्मलछडू तेजपु जछद्र भलु रूपछि मूर्याभ विमा. नद एकेकायोलिइएकसु आठचक्रधजावक्रनिरुपदचिद्वितधजातेचकधजारहीद एमज१०८मृगध्वजा १०८गरध्वजा १.क्रीचध्वजा १०८छवध्वजा १०राछध्वजा १.८पम्बीध्वजा १०८ सीहध्वजा १०८ वृषध्वजा एकसुआठ सेखथाकतासहनइ कहवा चतुर्दशप्रधान हातीनचिति १० ध्वजा एपीपरि चिहु दसिनीपोलिध्वजाणवा सूर्याभ विमान एकेकीधोलितइविपद् श्रदसी अधिक कही महसध्वजाछदू भगवतिकहिउ तिम सूयाभ विमाननइ पोलिनिविषद पद्सठिरभीमाकहा देवतेहनइ बदसवानासूवानाविसासपृस्थाकवसेपभीमाकहीमेडीरुपरथानकसभावीइ तेहना भूमि भगरत्नमय वलीऊपरिचितामना चडूयामोतीमालाकहवी तेहनदू भीमानद प्रणउ मध्यदेसभागद
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेषी।
१२५ तेसिण- टाराण उवरि अट्ठमगलगाज्मया जावछत्ताइछत्ता एवमेव पुवावरेण सूरिया विमागो चत्तारिदारसइस्सा भवतीति मक्वाय मृग्यिाभस्सण विमाणस्स चउदिम पच २ जोवणमयाइ आवाहाए चत्तारि वणसडा पण्णत्ता तजहा असोगवण सत्ति वगणवगणे चपग
वण भूलियगवणे पुरथिमेण असोगवणे दाहिणेण मत्तवराणवरण बजे । २ वैडूर्य', ३ लोहिता', ४ मसारगल ,५ हसगर्भ, ६ पुलक , २ सोगन्धिक , ८ द्योती . रम', ८ अब्यो, १० अञनै , ११ रजते , १२ जातरूप, १३ अन्जनपुलकै , १४ स्फटिकैरिनि परि गुहा, पोडपरिष्ट लिसिण)मित्यादि, नेपा हाराणा प्रत्येकमुपरि अष्टौ शुष्टीम्बस्तिकादीनि मथालकानि यानविमानतोरणवत्ताववाच्य यावदहव सहसपवहस्तका इति, अत अई कैप कैचित् पुस्तकान्तरोवेव पाठ'। एवमेव (पुवावरेण मूरिया विमाणे चत्तारि दारसहरसा भवन्तीति मक्खायोमिति सुगम, (मूरियाभस्मण)मित्यादि सूयाभस्य विमानस्य (पउदिसन्ति) चतसोदिश समाहाताश्चतुर्दिक् तस्मिन् चतुदिशि चतमृष दिक्षु पञ्च पञ्चयोजनशतानि (आवाहाण) इति वाधन बाधा आक्रमणमित्यर्थ । न वाधा अवाधा अनाक्रमण तस्यामवाधायां कुर्वति गम्यते। अपान्तगल मुक्तीति भाव', चत्वारी बननपडा प्रजाता। अनकजातीयानामुत्तमाना मही कहाणा समूही बनवगड़ उलञ्च नीवाभिगमचूर्णी, "अणेगजाहि उत्तमहि एक्वेहि वसगडे" इति। तद्यथेत्यादिना तानेव वनखपडान नामतों दिग्वेदतश्च दर्शयति। अशोकवृक्षप्रधान बनमगोकवनमेव सप्तपर्णवन चम्पकवन भूतवनमपि भावनीयम्। (पुरथिर्मण)मित्यादि पाठ मिडम् । अव मगृहणिगाथा , (पुण असीगवणे दाहिणतीहोर सत्तवरणवणम्, अवरम चम्पग
एतलिने बीसमिभीमसूयाभदेवयोग्य सिंहामनछा कहउ तैसीहासननु वर्णक परिवारसहित यानविमाननीपरि जाणवत संषथामता चुसविभीमानिविपि प्रतेकद्र भद्रासमपरिवारसहित क्रया तहना द्वारना उत्तराकारकि मौलप्रकारद एलद्रकरी सोभितकद तेकहाकद ग्लकम तनादिका जिहालगिसोलमीजाति रिष्टरत्नमइतिहानगएकहीइ तेहनद पोलिनाकपरि पाठर माथीगादिकमालीकाजासहसपवादिककमलछवजपरिकवचामरसर्व कहिवउ पाँपरिजिमपूर्व असिह सहमधाग्नुवणककीधुतिमज़परिविहरसिसहमरपालिकहवीजिमएकपोलिनुवर्ण कतिमसधली पीलिनु वणक्रजाणवु सूर्याभ विमानद विदसिध्यारसहन धारछद् भगवति इमन मयाभनाइ विमानन चिहू सि पाचर जीवनयाबाधाइविमानथकी गलापाचसइयोजनजदने तिहा . च्याउनखड़कयातिकहछद्र अमीकवन१ सपूर्णवन चपकवन३ आमदन४ विमानधकीपूर्वसिद्ध असोकवनकह दक्षिणदसिद्ध मावपावन पश्मिदगद चाकवन उत्तर मिद आमवन तेह वनपड
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
.
•
.
१२६
A
*
रायगी ।
पच्चकिमेण चपगवणे उत्तरेण चूयवणेतेण वगणसडा सातिरेगाइ
तेरसनोयण सयसहस्सा आयामेण पचजोयणसवाइ विक्ख भेण पत्ते २ पगारपरिक्खित्ता किगहा किण्हा भासावणसड
वर्ण भूथवण उत्तरेफासे) इति (सेया) मित्यादि ते वनखण्डा सातिरेकानि अर्द्धवयोदशानि साझानि arer योजनशतसहस्राणि । आयामेन पञ्चयोजनशतानि विष्कम्भत प्रत्येक प्रत्येक प्रकार परिचिप्ता पुन कक्षभूता स्तेन वनखण्डा इत्याह (किगहा किया भासा जावपडिमोवणा सुरम्मा) इति यावत करण्यादेव - परिपूर्णपाठ सूचितो “ गीला गोलोभासा हरियाहरियोमामा सीयासीयोमासा सिद्धाणिडोभासा, तिब्बातिव्वोभासा किया कियह छाया गीला गीलछाया हरिया हरियकाया सोया सीयछाया, पिडा शिडकाया घणकडियकडिकाया परममहामेह विकुरुम्बभूया तेण पाय वा मूलमन्तो कन्दमन्तो वधिमन्ती तयामन्ती पवालमन्तो पत्तमन्तो पुप्फमन्तो वीयमन्तो फलमन्तो अणुपुव्व सुजायइलव भाई परिणया oraat viereप साहविडिमा श्रयेगथर वामसुप्पसारिय श्रगेन्भ धणविपुलवद्द खन्धी पत्ता अविरलपत्ता श्रवाइयपत्ता भाया पियत्ताणिहुय जरः पण्डुपत्ता यवहिरियभि सन्त पत्तभार धयारगम्भीर दइयाणिच्च थवद्रयाणिच्च गोरियाणिव जमलियाणिच्च जुइलि याणिव वियमियाणिञ्च पखमियाणित्त्व कुसुमिय मंडलिय लवड्य धवडय मुलइय गोकिय नमलिय जुयलिय वियमिय पणमिय सुविभत्त पडिमञ्जविडसिय धरा । सुय वरहिण मयस्य मलागा कोइल कोरग भिष्मारग कोण्डल जीव जीवक यदीमुख कविलपिम्पलगकारण्ड च चक्कवाग कलइस सारस अगसुययमिहुगवियरियसद्दद्वय महरसरणाइया संपडिय दरिय भमर महुवरियडुकरपरिलेन्तकृप्पय कुसुमासवलोल महुयतुमतुमन्त गुज्जत देस भागा अभिन्तर पुष्पफला वाहिरपत्तीकत्ता पुत्तेहिय पुप्येहिय उकत्ता श्रीरोगकासाउ फला अकण्टगा यायाविह गुळगुम्ममण्डवगसोहिया विचित्तसुहके भूया । वात्रिपुष्करिणिदीहिया सुय मुनिवेसिय रम्मनाल घरा पिण्डिमनीहारिम सुगधि सुह सुरभि मणहरव गन्धइणि सुयन्ता सुहसेउकेड बहुला अग सगडरइजाखजुग्ग गिल्लिथिल्लिसोय दसमाण पडिमोवणा सुरम्मा ” इति । श्रस्य व्याख्या इ मायोवृक्षाणां मध्यमे वयसि वर्त्तमानानि पत्राणि कृष्णानि भवन्ति, तत स्तद्योगात् वनखण्डा अपि कृष्णा न चोपचारमावात कृष्णा इति व्यपदिश्यन्ते किन्तु तथा प्रतिभासनात तथा चाह कृष्णावसायावतिभागे कृष्णानि पत्राणि सन्ति तावतिभागे ते वनखण्डा कृष्णा अवभास ते झाझरी साढीबारलाखजीयनलानपणे पाचसेनीयन पिहूलमुद्र प्रत्येकरच्याखिली कट करी वेष्टितळडू तेह्रवनपडनवापणरथकी कालवणविक कालीकइकातिजहनी वननउ वर्णकउचाइ नूवधकीज्ञागवड तेहवनख माहि घण्ट सम् रमणीक भूमिनववदेश के जेहा कथा तेह यथा
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
रायपसपी) , __वरणउ तेसिण वणसडा अतो बहूसमरमणिज्मा भूमिभागा पणत्ता तत कृष्णको अवभासो येषा ते कृष्णावभासा इति तथा । इरितत्वमतिक्रान्तानि कृष्णत्वम सम्प्राप्तानि पत्राणि नीलानि तद्योगाहनखण्डा अपि नीला। नचैतदुपचारमावेणीच्यते किन्तु तथावभासात्तथा चाह नीलावभासा समास' प्राग्वत, यौवने तान्येव पनाणि किसलवत्व रलल चातिक्रान्तानि दुपहरितालाभानिपाण्डूनिमन्ति हरितानीत्यपदिश्यन्ते तत तद्योगात् वनखण्डा अपि हरिता', नचैतदपचारमावा तदच्यते किन्तु तथा प्रतिभासात्तथा चाड हरिता वभासा', तथा बाल्यादतिक्रान्तानि वृक्षाणा पवाणि शीतलानि भवन्ति। ततस्तद्योगाहनवण्डा अपि पीता इत्युक्ता नच नते गुणत स्तथा किन्तु तथैव तथा चाह । शीतावभासा', अधोभाग वर्तिना वेमानिकदेवाना देवीनां च तद्योगसीत वातसस्पर्शतस्तैशीता वनखण्डा अवभासन्ते इति तथा एते कृष्णनीलहरितबणा यथा स्वस्वस्मिन्। स्वस्मिन् स्वरूप अत्यलय स्निग्धा । भययन्ते तीवाश्च, तत स्तद्योगा वनखण्डा अपि स्निग्धा तीवाश्च इत्युक्ता नचैतदुपचारमाव किन्तु तथावभामीप्यस्ति तत उक्तम्। स्निग्धवभासा स्तीववभासा इति, वहावभासीमान्तीपि भवति यथा मकमरीचिकासु जलावभास स्ततीनावभासमात्रीपदशनेन यथावस्थित वस्तुस्वरूप मुपवणित भवति किन्तु तथा म्वरूपप्रतिपादनन तत' कृष्णत्वादीना तथा स्वरूपप्रतिपादनार्य मनुवादपुरस्सर विशेषणान्तरमाइ । “किरहा किएहच्छाया” इत्यादि कृष्णा वनसण्डा कुतइत्याह कृष्णच्याया निमित्तकारणहेतुपु सर्वासा विभक्तीना पायो दर्शनसिति वचनात् हेतो. प्रथमा ततो'यमर्थ । यस्मात् कृप्याछाया आकार, सवा विसवादितया वैया तस्मात् कृष्णा एतदुक्क भवति । सवा विसवादितया तब कृष्ण आकार उपलभ्यते, न च भान्तावभासा सम्पादित सत्ताक सर्वा विसवादी भवति। तत स्तव त्या ते कृष्णा न भान्तानभासमानव्यवस्थापिता इति एवं नीला नीलगावा प्रत्यायपि भावनीयम् । नवर गीता भीतछाया इत्यव' छायाशब्द आतपप्रतिपक्ष वस्तुवाची द्रष्टव्यः । “घदकडियछाया" इति इह शरीरस्य मध्यभागे कटि स्ततोऽन्यस्यापि मध्यभाग कटिरिख कटिरित्युच्यते कटिस्तटमिव कटितट घटना अन्योन्यगाखा प्रशाखानुप्रवेशती निविडा कटिनटे मध्यभागे छाया येषा ते तथा मध्यभागे निविडतरछाया इत्यर्थ । अतएव रम्या रमणीया तथा महान् जलभारावनत' प्रावृद् कालभावी यो मेघनिकुमम्बी मेघसमूहस्त भूता गुण प्राप्ता महामेधनिकुरुम्बभुता महामेघवृन्दीपमा इत्यथ । “तेण पायवा" इत्यादि अशीकवरपादप परिवारभूतप्रागुततिलकादिवृक्षवर्णकवत् परिभावनीयम्। नवर “सुयदेव रहिणमयण सालगादू इत्यादि विशेषणमालोपमया भावनीय "अगसगडरहजाण त्यादि तदाकारभावत (वेसिप वयसडाण)सित्यादि तपा बनखण्डानामन्तर्मन्ये बहु समरमणीया भूमिभागा' प्रज्ञप्ता स्तेषा दृष्टात मुमजवाजिबनु चमरपुडउनेहवुममर्दू गब्दद् भगवत्तपोतानावामयी चालीनउ वर्सप
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावणी |
सेजदाणामए आलिगपुक्खरेडवा जाव णाणाविह पचवणेहि मणीय तहि उवसोभिया तेसिण सखीण गधफासो नेयत्वीज हाकम्म तेसिण भते तेणाण मणीगयपुव्वावर दाहिणोत्तरागएहि वा एहिमदायर एडयाया वेड्याण चालियायण घट्टियागा खोभियाण उदी रियाण केरिसए सभवति गोवमा सेजाणामए सीवाण्वा सद माणियाएवा रहस्सवा सछत्तस्स सज्मयस्स - सघटस्स मपाडागस्स च भूमिभागा (सेजहाणामए आलिष्णपुक्त्ररेवा) इत्यादि वर्णन प्रागुक्त तावद्दाच्य यावन्मणीना स्पशी नवरमल तृणान्यपि वक्तव्यानि चैव (यायाविह पञ्चवगयोमियोद्दिय तोडियडूवसोभिया) “तजहा किपहेहिय नीलेहिय जावमुक्किलेहि तत्थय जेते कयहा तणायमणीय तेसियमय मेयारूत्रं वण्णावार्म' पण्णत्ते से जहाणामर जीमूते वा इत्यादि सम्प्रति तेषां मखीना च वातेरिताना शब्दस्वरूपप्रतिपादनार्थमाह । (तेसिय भन्ते तेयाग्रमणीय) इत्यादि (तया) यमिति पूर्ववत् भदन्त परमकल्याण यौगिन् तृयाना पूजापरदचिणोत्तरागतेवा तेमन्दायन्ति मन्द मन्दमेजिताना कम्पिताना व्यजिताना विशेषत कम्पिताना एतदेव पयाय शब्देन व्याचष्टे । कम्पितानां तथा चालिता नामितस्तती मनाक् विचिप्तानामेतदेव पयायेण व्याचष्टे । स्यन्दितानां तथा घटिताना' परस्पर सहयुक्ताना तथा (घट्टिया ) इत्याह चोभिताना स्वस्थानात्वालननपि कृतइत्याह । उदीरितानामुत्प्राबल्येन प्रेरिताना 'कीदृग' शब्द' प्रप्त' । भगवानाह (गोयमे ) त्यादि । गौतम म यथानामक सिविकाया स्यन्दिमानिकाया वा रथख्या वा तव सिवि वा जम्पानविशेषरूपा उपरिकादिता कोष्टकास तथा दीर्घजिम्पानविशेष पुरुषस्य स्वप्रमाखावाकाशदार्या स्यन्दमानिका अनयोश्च शब्द' पुरुषोत्पादितयो क्षुद्रदेमघण्टकादिवसन्नत्रशती वेदितव्य' । रथश्चेष्ट समा ग्य' प्रत्ययोऽगुळेतन विशेषणाना मन्यथा सम्भवात् वस्य च फलकवेदिका यस्मिन् कालीय पुरुषास्तदपेक्षया कतिप्रमाणावसेया, तस्य च रथस्य विशेषणान्यभिधत्तं स छवस्येत्यादि मवस्य सज्जनम्य सघण्टाकस्य उभयपार्श्ववलम्विमहाम माणघण्टीमेतस्य सपताकस्य स पत्रे प्रेरणा यावत्सल यानविमान भूमिनउजेडवडव कतिमज एहाजाणिवु अनेक मुकार• पञ्च वणतॄणदू करो तेहबनसोभित के पूर्व जेहबु यानविमानव मणिनु पांचवण गधफरिस यथाक्र मदू कह्य् तेहवु जवण गधफरिस तृणवनऊपणिजागवड हवद्र गौतमपूर हे भगवत हे पूज्य तृषन मणिमन पूर्वपश्चिमदचिणउत्तर दसिथी आव वाइकरी मड२ि कपाव्यानर बसेप कपाव्यानु अरहापरहाचाल्यानत्र माहोमाहिसघटणन कहइछद्र हे गौतम तेहयथादृष्टान्तदु मित्रकाकूटनइआकारर्ड तेहनि अथवास्यदमानिकामालपी तेहनि अथवा सङ्ग्रामद्द करण्यहुइ तेंहनइ केहवुकद्र छबसहित हूद्र धजासहित हूइ घटासहितद्दूद्र पताका सहितहूदू तोरण सहित
१२८
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
१२८
रायपसेयो। सतोरणस्स सणदिघोसस्स खिखीणीहेमजालपरिखित्तस्स हेमवत्ति' चित्ततिणि सकणगणिजुत्त दारुवस्स मुसपिणद्वारगमडलधूरागस्स कालय समुकय णिमिजतकम्मस्स आइत्तवर तुरगसुसपउत्तस्स कुसल गरछयसारहि सुसपग्गहियस्स सरसय बत्तीसतोरणा परिमडि
तीरणवर प्रधानतीरणं यस्य स सतोरणवर स्तस्य सह नन्दिघोपा हादशतूर्यनिनादी यस्य स नन्दिधोप स्तस्य तथा सह किष्किण्य क्षुद्रघण्टा येपामिति म किष्किणीकानि हेमनालानि यानि हेममयदामसमूहा स्. सवासु दिनु पर्यन्तेषु वह प्रदेगेयु परिदिप्ती व्याप्तस्वरय स तथा हेमवत हिमवत्पर्वतभाविचितम्। विचितमनीहारिविचिवोपतन्ति निन्ति नशतरसम्बन्धि कनकनियुक्त कनकविच्चरितदारुकाप्टेयस्य स हैमवतचिनतेनयकनकनियुकदायक स्तस्य - मूव च दितीय कारक' स्वार्थिक पूर्वस्य च दीर्धत्व प्राकृतत्वात्। तथा सुप्टु अतिशयेन सम्यक पिना वहमरकमण्डलन्धुश्व यस्य स सुसपिनद्वारकापडलधूक स्वस्य तथा कालायर्सन लोहेन सुष्टु अतिगयेन कृतन्नमेवाद्यपरिधिर्य वस्य चारको परिफलकचक्रवालकर्म यस्मिन् म कालाय मुतनेमियनकम्मा तस्य तथा पाकीणा गुणेयाप्ता ये वरा प्रधाना स्तुरगास्ते सुष्टु अतिशयेन सम्यक् प्रयुक्तायोविता यस्मिन् म. पाकीयावर तुरगसुमप्रयुक्त तस्य प्राकृतावात् बहुव्रीहावपिक्रान्तस्य परनिपात', तथा सारथिकम्मणि ये कुगला नसस्तैपा मध्ये अतिशयेनों की दक्ष सारथि रतेन सुष्टुः सम्यक् परिगृहीतम्य तथा (सरसयबत्तीस तोरणपरिमपिडयस्म) इति शराणा मत हुई वारदूतूरवाजिव सहित धूपरीनः सुजणमय मालासमूह तपाइकरी चउपपेरछेहदव्याप्त
इ हेमनमनोहर पर्वतसबध विचित्र मनोहारिति निभवृक्षसबधी कनकवछीढउ काप्टर्तण करी नीपजादु इयरडीपरि बाधु'छड पाराममंडल अनइधुराजे जेहनी लोहवसख नीरूडीपरिकीधीछद पडोनीफिरतीपाटीदनविषे गुणेकरी आकीर्ण व्याप्त प्रधान धीडाजीतराइजेहा डाहा अग्युरुप अवसरजमार धीद कडायरिंगहिराहदू सुउग नीरजेहमाहि एहबा वीस गुणा भावा तणदू मडितह ककटकवच तैयद सहित अवतसटीपकप जेहनी सहिततार धनुपे भालाप्रमुप प्रेडासनाद तय करी भएर धक जुनीसामगी समकर उड्दू एडारथन एनाना पागणा नई विषद अधवा राजाना ते उरन विपद् अथवा रमणीक मणिनडित भूमितलन विपद्र बनीवाली वेगदकरीजातउ स्तइतेरथ प्रधान मनोज मनोहर काननद मन मुस्खकारी सब्दचिडू दमि समस्तपणि नीकल गीतमपूछद छ तेहतृणन' सन्द एह हूद कदाचित् गुरुकहकर पद अर्थ समर्थनही बलीभगवत कहदू छद यथाहप्टात पाछलीरात्रि' तादनविनावजाडी तेह वैतालिमोवोग्यातहनासब्दते हवाइ उत्तरमदानामद मुझनोगधरस्वरातगवतेणीमूछायीसहित
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी ।
बस ततीतल ताललयगहसुस उत्त महुर सम सुललिय मोहर मउयरि भिवपयसवारसुरद्र सुनविवर चारुरुव दिव्व गट्टसज्म गेय ritवाण भवेयारुवे सिया हता गोयमा एव भूर्णसिया तेसिया वण सातत्य २ तहि २ दे दे बहूतोक्खुडा खुडियाए वाणीया पोक्खरिणीय दहियाउ गुजालियाउ सरपतीवाल सरपंतीयाउ विलपतीयाउ अत्याउ सगहाउ रवयामयकूलाउ ममतीराउ व तत् कुहरगुञ्जन्त वसतन्ति तलताललवगइसुसम्पत्त महुर सम सलिलय मणीहर मजयरिभिण्उयसञ्चार सुरद्र सुय्यति वरचारुरूवं दिव्व पाहसज्भ गेय पगीयाण) मिति यथा प्राक् arerful व्याख्यात तथा भावनीयम् । “नारिसए स६ हदू" प्रगीताना गातुमारभ्यवता यादृश शब्दोऽति मनोहरी भवति स्यात् कथञ्चिद्भवेदेतद्रूपे तेषां नृणाना मणीनां च शब्द' । एवमुक्त े भगवानाह गीत स्यादेव भूतशब्द' । (तसिण वयसण्डाय) मित्यादि, तेपायमिति वाक्यालस्कारी araestat मध्ये aa तवदेशे तव तवं ति तस्यैव देशस्य तत्र तत्र एकदेशे (ब हुई) इति वचन (खड्डू खड्डियाउ) इति जुल्लकाल घवोल घवइत्यर्थ, वाप्यश्चतुरखा पुष्करिण्यो वृत्ताकारा अथवा पुष्कराणि विद्य'ते यासु ता पुष्करिण्यो दीर्घिका ऋज्वनद्य चक्रानद्यी गुज्जालिका बहूनि केवल केवलानि पुष्पावकीयानि सरासि एकपक्तना व्यवस्थितानि सर पक्तिस्तावद्वनसर पक्तय, तथा येषु सर सुपक्ता व्यवस्थितेषु कूपोदक घ्राणालिकया सञ्चरन्ति स सर पक्तिस्तावद्धन सर' मर' uha, तथा विलानीव विलानि कूपास्तेप्रा पक्तयों विलपतय एताश्च सवा अपि कथ भूता इत्याह (त्या) स्फटिक हि निमलप्रदेशा' श्लक्ष्णा' श्लक्ष्णपुङ्गलनिप्पादितवहि प्रदेशा' श्लक्ष्णदल निष्य. पटवत तथा रजतमय रूप्यमय कूल यासा ता रजतमयकूला स्तथा समन गत्ताभावात विषमप्तीर
>
१३२
सुमपयूक्तकद्दीद्र पीठ्डस्वरकोकिलावत वंसतीस्वरि अनुस्वरगततेसमघोलताम्रकारसहित कानन सुखपावतेमनोहर मृदूडब्यारिसहित पदनुसचारतेरिभितकछीद्र मृदुचारभितपदन विष सचारकइजेडनु सोभननति इडकै जेहनड प्रधानभलुरूपद्रज्ञेहनु एकठुप्रधान नाटकन इस ज्ञकराउ गीतप्रतिगाती हूइ किनरादिक देवताने हनुजेहसन्दहुवै तेहव उतृनुसन्दद्दू कदाचित बोलतु भगवतकहकहेगीतम एम हूइ कदाचित तेह वनखडमाहि तिहार तेर देसइप्रदे मिसेसे नाही २ चाविरुदूधुपणाकमलकड निहां पुष्करणीश्रथधावाटली लावावेद्रीर्घका वाक जालिका तलावनीपक्तिते श्रखियासपास दूधद्यातलावनीपक्ति तेसरसपक्ति कुयानीपति म्फाटिकवत् निमल सूक्ष्मपुद्गलिनीपनीहरू तेहानारूपामयकूलतटछंद्र विषमनथी ऊतरबान उठाम जेह्ननु वज्ररत्नमनपपायइंजडीक नपनीवसुवर्णमय भूमितल कद्र सुवर्णपीति कान्ति सभ्रमहा -
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३३
रायपसंगी। गमवपासाणाउ तवणिज्झमयतलाउ सुवरण सुभाइयवालुवाउ वैगनियमणिफलिवपडलपन्चोयडाउ सुउयार सउत्ताराउ मणिमु वहाउ चउक्कोणाउ अणुयुव्व सुजाय वप्पगभीर सीवलजलाउ मच्छ पणपत्तभिसुमुणालाउ बहु उप्पल पउम कुमुय णलिण सुभग सोग धिय पोडरीय महापोडरीय सयवत्त सहस्सवत्तकेसर फुल्लोववियाउ
तीरवत्तिजलापूरित स्यान यासा ता ममतीरा! तथा वज़मया पापाणा यास ता वज़मय पापाणा तथा तपनीय हेमविशेष स्तपनीय तपनीयमय तल यासा ता स्तपनीयतला। तथा (सवण्णसुभरय बालुयाउ) इति सुवण पीतकान्ति हेम रूप्पविशेष'। रजत प्रतीतम् । तन्मी वालुका यासता सुवर्णसुभरजतवालुका। वरुलिय मणिफलिद पडलपुत्वीयडाउ) इति वडूर्यमणिमयानि स्फटिकपटलमयानि च प्रत्यवतटानि तट' समीपवत्तिनो अत्युन्नतप्रदेशा यासा ता वैड्यमणिस्फटिकपटलमत्यवतटा (मुख्यार' सुउत्ताराठ) इति सुखेनावतारी जलमध्ये प्रविशन यामु ता मुखावतारा तथा सुखेन उत्तारो जलमध्यादहिविनिगमन यासु ता सुखोत्तरा स्तत पूर्वपदेन विशेषण समास' । (णाणामणितित्थ मुबहाउ) इति नानामणिभिनानाप्रकारेमणिमि म्तीघानि सुबडानि यासा ता नानामणितीथं सुबहा श्रच बहुव्रीक्षावपिकान्तस्य परनिपाता। सुखादिदर्शनात् प्राकृतशैलीवशाहा (च उक्कीणाउ) इति चत्वार' कोया यासान्ताश्चतु कोणा एतच्च विशेयण वापीकूपाश्व प्रतिद्रष्टव्यम् । तेषामेव चतुष्कोणत्व सम्भवान्न पाया तथा भानुपूर्येण क्रमेण नीचेस्तरा भावरूपेण सुष्टु अतिगयेन यो जातवम केदारी जलस्थान तब गम्भीरमलब्धस्तीर्य शीतल जल यासु ता यानुपय॑सुजातवप्रगम्भीरशीतलजला। (सच्छण्णापत्तभिसमुणालाउ) इति सच्छन्नानि जलेनान्तरितानि पत्रविसमृणालानि वासु ता' सछन्नपनविस मृणाला पूह विसमृणालालसाहचर्यात् पवाणि पद्मिनीपत्राणि द्रष्टव्यानि विसानि कन्दामृणानि पानाला तथा बहुभिरुत्पलकुमदनलिनसुभगसौगन्धिकपुण्डरीकशतपवसहसयो कैसरे केसरमधाने फुल्लविकमितरुपचिता बहत्पलकुमुदनलिनसुभगसौगन्धिकपुपरीक स्वेतरजतरूपउतहनीवालउकावलउछद वैडूर्यमणिमय स्फटिकपटलमयकदजेहनउ प्रत्यवस्तर ममीपित्ति उत्ततमदेशजान जलमाहिप्रवेसनदासुपछदजलथकीबाहरिनीकलवुजिदासुप अनेक प्रकारमाणिकरीकडीपरि आडबाधुकर चउपुणीच अनुक्रमिऽविस्ताररूपपद भन्नुछवाजलरहि बानुकोठउतिहागभीरअनिउडर शीतलपाणीदनेहा पाणीटाक्याकडूपन्नविसपन्नउ कादउ ना तृणालकमलगुजेहनविषयमा उत्पलकमलगई भकासि पातैसूर्यविकासी कुमुदचद्रविकामी कमलकाइमराता कमतराता कहार पोडरीकसहाकमल महापोउरीक शतपन सहसपन कैसरा
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३४
रायपसैणी। छप्पयपरिभुज्झमाण कमलाउ अत्य विमल सलिल पुरणोतो अप्पे गयाउ आसवोयगाउ अप्पेगइयाउ खीरोइगाउ अप्पेगत्तियाउ धवुद्दगाउ अप्पेगड्याउ खोयगाउ अप्पेगइयाउ उयरगसारउ घण्णत्ताउ पासादीयाउ ४ तामिण वावीण जावविलपतीया
पत्तेवर चाउदिसिर चत्तारि तिसोमाण पडिरुवगा पराणत्ता तेसिण शतपवसहस्रपत्रकेसरफुल्लोपचिता' । तथा षट्पदै मरे परिभुज्जमानानि कमलानि उपलक्षणमेतत् । कुमुदादीनि च यासुता षट्पदपरिभुजमानकमला। तथा अच्छेन स्वरूपत स्फटिकबत् शुद्धेन विमलेनागन्तुकमलरहितेन सलिलेन पूणा अच्छविमलसलिलपूणा तथा पडिइत्या अतरैकिता अतिप्रभूता इत्यर्थ । “पडिहत्य सुहमाय अतिरियय च जायमाउण्ण"मिति वचनात् उदाहरण चाव। “धणपड़िहत्य गयण सराय मावसलिल उडमायादू । अरेस्य महउण चिन्ताए मयन्तुहविरहे” इति च भूमन्तो मत्स्यकच्छपा यव ता पडिहत्यभूमन्मस्थकरछपा स्तथा अनेक शकुनिमिथुनकै प्रविचरिता इतस्ततो गमने सर्वतो व्याप्ता अर्नकशकुनिमिथुनक' प्रविचरिता स्तत' पूर्वपदेन विशेषणसमास' । एतावाप्यादय सरस्सर पक्तिपयन्ता प्रत्येक प्रति प्रत्येकमवाभिमुख्य प्रतिशब्द स्तती विवक्षाया पश्चात्प्रत्येकशब्दस्य दिवचनमिति, पमपर वैदिकया परिसिप्ता' प्रत्येक प्रत्येक वनखण्डपरिक्षिप्ता (अप्पेगदयाउ) इत्यादि पमिवाढाथै वाढमेकका काञ्चनवाप्यादय' आसवमिव चन्द्रहासादिपरमासव उदक यासा ता पासवोदका । अध्येकका वारुणस्य वारुणसमुद्रस्येव उदक यासा ता वारुणोदका अप्येकका क्षीरमिव उदक यासा ता क्षीरीदका अध्यकका घृतमिव उदक यासा ता घुतोदका । अप्येकका क्षीदवइक्षुरसइव उदक यसा ता चोदीदका। अप्येकमा स्वाभाविकैन उदकरसेन प्रजप्ता या मा इत्यादि विशेषणचतुष्टय माग्वत् (तासिय)मित्यादि तासा क्षुल्लकाना वापीना यावहिलपतीनामिति यावच्छब्दात पुष्करिण्यादि परिग्रह। प्रत्येक चतुर्दिशि २ चत्वारि एकैकस्या दिशि एकैकस्य भावात निसोपानप्रतिरूपकाथि प्रतिविशिष्टरूपाणि विसोपानानि नयाणा सोपानाना समाहार विसोपान तानि प्रन्नप्तानि तेया च विशेषण प्रपिरूपकाणामय वक्ष्यमाण एतद्रूपोऽनन्तर सहितविकस्वरथया फूलतेखकरी तेहथावियूक्तछ भमरडभोगनीछद कमलजेहना रूपडनिर्मलते स्फटिकवत् मलरहित तेहवापाणीतेणकरीपरिपूर्ण छदएकैकवाविद्यासवचदहासादिकमद्यतेहसरीषु पाणीजेहनउ एकैकवादि टूगधसरीपापाणी एकेकवावि धीसरीक्षपाणी एकेकवावि सेलडी मरिपापाणी एकेकपाणीछे एड्वाकहीविस्वभावादिकपाणीदभरीछ एहवी कही चित्तनद प्रसन करनीस्वायोग्यकि४ तेहनद वाविन जावतसब्दैपुष्करिणीनद कुयानह प्रत्येकदर चिह
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
Taut |
तिसोमाण पडिवगाण वगणोतोरणाण ज्भवाद्यत्तायणेयव्वा तामिण खुवुसुवावासुजाव विलवतीया सुतत्थ २ तहि देसे देवहवे उप्पाय पव्वगायिपव्वयागा जगदूपव्ववागा जगदपव्वयागा जामपव्व यागा दगमडगा दगमालगा दसपव्वइगा उमड्डाउ उमड्डखुड्डुगा टोलगा पदोलगा सव्वरयणामया अत्या नावपsिhar
2
daru tanutarit वर्णकनिवेश' मन्त्रप्त स्तद्यघा वज्रमया वरत्नमया वा इत्यादि प्राग्वत् (तेसिस) मित्यादि । तेषा विसोपानप्रतिरूपकाया प्रत्येक तोरणानि प्रज्ञप्तानि तोरण वस्तुनिरवशेषी यानविमानवद्भावनीयी यावत् बहव सहस्रपतहस्तका इति (तासिया ) मित्यादि, तासा क्षुल्लिकाना' चुल्लकाना यावदिलपतीना अवापि यावच्छब्दात् पुष्करिण्यादि परिगुरु । तब तब देशे तस्यैव देशस्य तत्र तत्र एकदेशे वदव उत्पातपर्व्वता यवागत्य वहव' मूवाभविमान वासिनो वैमानिका देवा देव्यश्च विचित्रक्रीड़ानिमित्त वैकियशरीरमारचयन्ति । (विव पव्वया) पूर्ति नियनैरित्येन व्यवस्थिता पर्वतानियतिपर्वता क्वचित् “गिययपव्वया" इति पाठ | तव नियता सदा भोग्यत्वेनावस्थिता पव्वता नियतपर्व्वता यत्र मूयाभविमानवासिनो वैमानिका देवा देव्यश्च भवधारथीएनेव वैक्रिय शरीरेण प्राय सदा रममाणा श्रवतिष्ठन्ते इति भाव, (जगद्रपया) इति जगतीपर्व्वतका पर्वतकविशेषा' दारुपर्व्वतका दारुनिम्मापितइव पर्व्वतका । (दगमण्डगा) इति दगमण्डपा स्फाटिको मण्डपा उक्तञ्च जीवाभिगममूलटीकाया दकमण्डपा स्फाटिकामusur एव दकमञ्चका दकमालका दकप्रसादा एते च दकमण्डपादय केचित् (अजा) इति उत्सृता उच्चाइत्यर्थ । केचित् (खुड्डा) खुड्डन्ति चुल्लका चुल्लका स्तथा अन्दोलका ' पक्ष्य दोलकाच इह यवागत्यमनुध्या आत्मान मन्दोलयन्ति तेन्दोलका इति लोके प्रसिद्धा यत्र मुपचिस चागत्यात्मानमन्दोलयन्ति ते पक्ष्य दोलका स्तव अन्दोलका पक्ष्य दोनकाश्च तेषु वनख तत्र प्रदेशे देवक्रीडायोग्या वह सन्ति एते च उत्पातपर्व्वतादय कथ भूता इत्यrs, सर्वरत्नमया स्वात्मना रत्नमया (अत्या सहा ) इत्यादि विशेषण कदम्बक प्राग्वत् दिसडर च्यारि प्रतिरूपकभलापाउडीया कहा तेहनु धाउडीया वर्णक पाउडीयाचागलितोरण ध्वजा छवऊपरिश्वचामर जाणिवा तेहनान्दी वाविनप्रकरणा कूआनीपक्लिनर अतराल तिहार तिमिर देस प्रदेयादेवताजिहा उत्पतेपर्वतकद्रसूयाभविमानवासी आवीक्रीडानमितद्र वैक्रियसीरकरदू जिहादेवदेवीभवधारणीसरीरइनपावैक्रियसरीरइरमइतेनियतिपर्वतकीटू काष्टट्र करीनीपनाव्यापवत स्फटिकाना मांडवा जगतिपर्वतखजागी स्फटिकनीमाला स्फटिकपर्वत दगडपादिकवाद्र केतलाएकनानाकडू तथादेवतानद्र डींचवाना हींचीलावड सर्वरत्नमयछडू
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३६
रायपसणी तेसिण उम्पाय पव्वएमु जावपस्वदोलएमु वहुई इसाणाई गाला - सणाइ उणयापणाई' पणयासणाइ दीहासणाइ यस्खासणाइ मग रासणाइ भद्दासणाइ सीहासणाइ पउमासणाइ दिसासोवत्यिया सणाइ सब्बरवणामयाइ अत्याइ जावपडिरुवाइ तेसुण वणसडेसु तत्थर तहिर देसे वहवे आलिघरगामालिघरगाकयलिघरगालयावरगा
अत्यणघरगा पेत्यणघरगा मज्मणघरगा पसाइणघरगा गम्भघरगा (तसिण)मित्यादि तेषु उत्पातपर्वतेषु यावत्पन दोलकेपु यावत्करणान्निवति पर्वतकादि परिगृह , बनि सिहासनादीनि आसनानि तब येपामामनामधी भागे व्यवस्थिता यथा हमासनानि एव क्रौञ्चासनानि गरुडासनानि च भावनीयानि उन्नतासनानि नामयानि उच्चासनानि प्राणतासनानि निम्नासनानि दीघासनानि शय्यारूपाणि भद्रासनानि येषामधीभागे पीठिकानन्ध', पक्षासनानि येषामाभागे नानास्वरूपापक्षिण एव मकरासनानि सिहासनानिभावनीयानि । पद्मासनानि पद्माकारामि आसनानि (दिसासोवत्वियासणाणि) येषामधीमागे दिक्सोदस्तिका आलिखिता सन्ति अव यथाक्रममासनाना साहविगाथा। "हसे कोच्चे गरुडे उणयपणए यदीहभद्देय । पचे मयरेपउमेसीहदिसा सत्यिवारसमे" इति तानि सवाययपि कथ' भूतानीत्यत पाह। (सव्वरवणामया) इत्यादि प्राग्वत् (तसुण)मित्यादि तेपु वनखण्डेपु मध्ये तत तनप्रदेशतस्यैव देशाय तब तब एकदेशे बहूनि आलिगृहकाणि प्रालिवनस्पतिविशेष स्तन्मयानि गृहकाणि मालिरपि वनस्पति विशेष स्तन्मयानि गृहकाशि मालिगृहकाणि कदलीगृहकाणि लतागृहकाणि च प्रतीतानि (प्रत्यणघरगाणि) इति अवस्थानगृहकाणि येषु यदा तदा वा आगत्यसुखासिकया अवतिष्ठन्ते, मेक्षएक गृहका यवागत्य प्रक्षणकाणि विदधति निरीक्ष्यन्ते च मज्जनकगृहकाणि यवागत्यास्वेच्छया मजनक कुर्वन्ति प्रसाधन गृहकाणि यवागत्य स्व पर च मण्डयन्ति गर्भगृहकाधि निमलछा पठारामठाराहे भलूरुपछे तेह उत्पात पर्वतनदविषद जिहालगिपक्षदोलकातहने विपद' घणा हसचिद्धासन एमजतेगरुडामण अतिउवातेउन्नतासम ते प्रणतीमण लोबातेदीधा सण बिइपास पोषउचारहइतेपोपासण मगरासन भद्रासन सिहासन पद्मासन नदावत्तसाथी वा चिन्हासण सबंरत्नमयछद निर्मलछडू जोइवायोग्यछद भलु रुपछद्र तेहवनपडनविषतिहार तिणदूर देसप्रदेमधमाशालिनामावनस्पतीतेहनाधर तेपालिघर मालीवनस्पतीनाघर केलिनाघर लतावेलि तेहनाधर देवताआनीतिहासुनदसताठणघर देवताजिहानाटिककरइनाटकजोदते प्रेषीघरदेवताजिहास्नानकरइतेमज्जणघरदेवतानि, गारपरजिहासुखमडनादिकरइतेगभघर जिहा मैथुनसेवाकरइतमोहणघर सालारूपघरतेसालाधर गवाक्षसहितधरतेजालघर फूलनांधर चिताम
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैयी। मोहगाधरगा सालघरगा जालघरगा कुसुमघरगा चित्तघरगा गधव घरगा पादसघरगा सव्वरयणामया अत्या जावपडिरुवा तेसुण आरिघर एमु जाव अयघरएसु बहूद् हसासणाड जाव दिसासोत्थिवासणाइ सव्वरवणामयाइ जाव पडिरुवाइ तेसुण वणसडेमु तत्य तत्य तहि तहि देसे २ वहवेनाइमडवगा जूहियामडवगा मल्लियामडवगाणव मालियामडवगा वासतीमडवगा दहिवासुय मडवगा मूरल्लिया मडवगा तबोलीमडवगा णागलयामडवगा मुद्दियामडवगा अडमुत्त
ययाद मडवगा अफोवमडवगा मालुयामडवगा मामलयामडवगा (मोहयघरगा) इति मोइन मैथुनसेवा, “रमियमीहरयाई" इति नाम माला वचनात् तत्प्रधानानि गृहकागि मोहनका गृहकाणि वासभवनानीति भाव', शालागृहकाणि पशालाप्रधानानि, जालगृहकानि गदाचयुक्ताणि गृहकाणि, कुसुमगृहकाणि कुसुमप्रकरीपचितानि गृहकाणि चित्रप्रधानानि गृहकाणि गन्धर्व गृहकाणि गीतनृत्तयोग्यानि गृहकाणि आदर्शगृहकाणि। आदर्शमया नीवगृहकाणि एतानि च कथ भूतानीत्यत आह । (सब्बरयणामया) इत्यादि विशेषणकदम्बक प्राग्वत् (तसुग्ण)मित्यादि तेषुआलिगृहकेषु यावदारगृहेषु अव यावछन्दमालिगृहकादि परिगुह । बनि हसासनानि इत्यादि प्राग्वत्, (तसुण)मित्यादि तेषु वयखण्डेपु तब तब देशे तस्यैव देशग्य तब तन एकदेशे वहवी जातिमण्डपका। यूधिकामगडपका, मल्लिकामण्डपका, नवमालिका मण्डपका, वासन्तीमण्डपका दधिवासुकानाम नववनस्पतिविशेष स्तन्मया मण्डपका दधि बासुकामण्डपका', सूरल्लिरपि वनस्पतिविशेष स्तन्मयामण्डपका मुरल्लिमण्डपका' ताम्बूली नागवल्नी तन्मयामण्डपका' ताम्बूलीमण्डपका, नागोद्मविशेष', सएब लता नागलता इह यस्य तियक् तथाविधा भावाप्रशाखावा न प्रसूता सालतत्यभिधीयते नागलतामयामण्डपका, नागलनामाइपका पतिमुकमण्डपका, शफीया इति बनस्पतिविशेष स्तन्मयामण्डपका, मालुका एकास्थिकफला वृचविशेषा स्तयुक्तामण्डपका मालुकामण्डपका, एते च कथम्भूता घर गीतनृत्यअभ्यासयोग्यघरतेगाधर्वघर पारीसाजडितधर सवरत्नमयछद निर्मल तजपु जाड भतारूपजेहना तेह आलिघरनविपद जिहालगढ़ भारीसाधरतहनहविपद् घणा इसासणछदू निहालगिइ नदावत्तसाथीयामणघणाकद सर्वरत्नमयछद्र घठारामठारा तेहमाहिअनेरारुप प्रतिविवछत तेवनपडनविपद तिहा तिहा तीण तीय देसप्रदेस घया जाइनामाढवा नधिकानामांडवा मालतीनामाडवा वनमालीनामाडया वासतीनामांडाडवा मूरमल्लिकानामाडवा दधिका मूकावनस्पतीनामाडवा नागरवलिनामाडवा द्रापना माडघा नागनाचविशेपतेहनीलता
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
१३८
रायपसेयो। णिच्च कुसुमिया णिच्वविया सव्वरयणामया अत्या जावपडिरुवा तेसुण जादमडवएस नाव मालूयामडवएसु वहवे पुढविसिलापट्टगा इसासणसठिया जाव दिसासोत्थियासणसठिया अगणेय वहवे मासल्ल सुघट्ट विसिट्ठसंठाण सठिया पुढविसिला पट्टगा पपणत्ता समणाउसा पादूगागरूयगवणीय तूलफासमउया सव्वरयणामया अत्या जाव पडिरुवा तत्यगा वहवे वेमाणिवादेवाय देवीउय प्रास
यति सवति चिट्ठति णिसीयति यति इसति रमति ललति कीलति इत्याह । (सब्बरयणामया) इत्यादि प्राग्वत् (तसुग्ण)मित्यादि तेषु जानीमण्डपकैप यावन्दात यथिकामगडपकादिपरिंग ह। बहव' शिलापट्टका' प्रजप्ता स्तद्यथा अप्येकका हमासनवत मस्थिता इसासनसस्थिता यावदप्येककादिक्सीवस्तिकासनसस्थिता यावत्करणात् "अप्पेगया पक्वासण सण्ठिया अप्पैगया गरुडासण सण्ठिया, अपेगड्या उरणय आसणसपिठया पणयामणसण्ठिया अप्पेगदया दीहासणसण्ठिया अपंगड्या भदासणसपिठया अप्पेगइया पक्वामण सरिठया अप्पैगया उसभासणसपिठया अप्पेगया सिंहासणसपिठया अप्पेगया पउमासणसप्रिया" इति परिगुहा, अन्ये च बहव गिलापट्टकायानि विशिष्टचिन्हानि विशिष्टनामानि चवरागि प्रधानानि शयनानि आसनानि च । तहत्त, मस्थिता वरशयनासनविशिष्टसम्थान मस्थिता क्वचित (मासफ्लसुघडविसिवसठाणसण्ठिया) इति पाठ'! तवान्ये च बहव शिलापट्टका मासला अक ठिना इत्यर्थः । सुमृष्टा अतिशयेन ममृणा इति भावः, विशिष्टसस्थानसस्थिताश्चेति (प्राण गमयणवणीवतूलफासमउया सब्बरयणामया अत्या जावपडिरूवा) इति प्राग्वत् । तव तेषु उत्पादपर्वतादिगतहसनादिषु यावन्नानारूप सस्थानसस्थितपृथिवीशिलापट्टकेषु यमिति पूर्ववत् वहव' मूयाभविमानवासिनी देवा देव्यश्च सुखमासते शेरते दीर्घकायप्रसारणेन वर्तते नतु निद्रा कुर्चलि तया देवयानिकत्वेन निद्राया अभावात तिष्ठन्ति जईस्यानेन वर्तन्ते निपीदन्ति उपविशन्ति तु यदृन्ति त्वग्वतन कुर्वन्ति वामपार्वत परावृत्य दक्षिणपार्श्वनावतिष्ठन्ति दक्षिणपार्वती वा परावृत्य वामपाश्वेनैति भाव', रमन्ते रतिमावघ्नति ललन्ति मनईप्सित यथा भवति तथा वर्तन्त इति भाव', क्रीडन्ति यथा सुरमितम्तती गमनविनीदेन गीतनृत्यादि माडवा प्रतिमुक्तकतानामाडवा अप्फोवनस्पतिविपतहनामाडवा मालकावनस्पतीनामाडवा मामलतानामाडवातेकहवाकडनित्यफूलसहितकर नित्यद्गु छमहितछदः सर्वरत्नमयकद निर्मन छद तजपूजछद भलु रुपछ तेह जाइनामाइवानदविषद जिहालगढ़ मालुकामडपावतेहनै विषद् धगा पृथवीगिलापट्टक तह कहवाछद पूर्वइजेसासणकह्याछ तेणदू आकारद यावत् शन्दपूर्वजितलापासणक यातण आकारप्रयवीशलापट्टकहो निहालगि दिसासाथा
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
Caterpikcaranaa
रायपसणी ।
मोहति पुरा पोराणाय सुचिणाण सुपरिकताण सुभाग कडाण कम्माण कल्लाणाण कल्याण फलविवागाण पच्चणुभवमाया विहरति तेसिr araडाण बहूमज्मदेसभाए पत्तेय २ पासाय वडिगा पणत्ता तेण पासाय वडिसगा पचजोयण सयार उठ उच्चत्ते अट्ठाइज्माण जोयगण सयाइ विक्खभेण अन्भुग्गव मूसिय पहसियाविव तवे बहूसमरमणिच्झ भूमिभागाउ उल्लोड सीहा
पीवर जासनजी बालीजवेरी जान जानाि
Parents:
hatarकुर्वन्ति (पुरा पोरायाय) मित्यादि पुरा पूर्व कर्मणामिति योग, अतएव पोरायानां सुचरिताना इह सुचरित चारात् सुपराकान्ति जनितानि ततीय भावार्थ । विशिष्ट तथा 'करणचान्त्यादि सुचरितजनितानामिति तथा सुपराक्रान्ताना पराक्रान्तजनितानि सुपराक्रान्तानि इत्युक्त भवति सकल सत्वमेवी गदिरूपसुपराक्रमजनितानामिति श्रतएव शुभाना शुभफलाना इह दशुभफलम् इन्द्रियमिति विपयासात् शुभफल प्रतिभासते ततस्ताध्याय शब्दमाह कल्याणाना तत्ववृत्त्या तथाविध विशिष्टफलदायिना कारिणा कल्याण कल्याणरूप फलविपाक (पञ्चणुभवमागया) प्रत्येक(ग) मित्यादि । तेया वनखण्डाना बहु मध्यदेशभागे प्रत्येक प्रत्येक द्रव शेषरकवावतसक प्रासादावतसक प्रासादविशेष इति भाव
शतान् मुच्चैस्तेन श्रई तृतीयानि योजनशतानि विष्कम्भत । (अग्य माप दासयाविव ) इत्यादि विशेषणनात प्राग्वत् । भूमिवणन उल्लोकवर्णन
14/2/
बेहागुरुज्जाजन
१३८*
आसय तेवद् आकारद्र अरावली या अकठिनसुकमालकीधाउत स संस्थान सस्थिरधा प्रवीशिलापट्टकच्या अही श्रमणो तहमथवीसिलापट्टकेदड कमायूचर्मस ईवनस्पती मापण क तुलसरीपुकद्रफरिसज्ञेहनउसमस्वरत्नमयकद्र निर्मलकेतेजपु जजेहमाहि अनेरारुपमतिबिचक्कू तिहां धया वैमानिक देव देवी सुखवीसामलकर सुबिलाबी कायामसारैविपरनिद्वाक दिने ऊभारहैछद्र बइसइळे लोट के हसइके रमे मननीद्रकापूरवूडकइ क्रीडाकरैकेन दिविनोद कर द्र मैथुनवाकर पूर्वसवनाको धाक कर्म नाफलभागवदिते के दवाएँ सूची रुडा पाचुरात पसयमादि भलइपराक्रम ऊपनाएतल इसकल प्राण में बीसत्यभाषणपरिव्यापहारसुसीलादिकरूप पराक्रमते हवी कपनी सुभकर्म सुभफलदायकरहवाकीया कर्मक्रिया अनुचन कर्मकहवादि
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४.
रायपसेगी। सण सपरिवारा तत्यण चत्तारिदेवा महिढीया,जाव पलिउमट्ठितिया परिवसति तजहा असोए सत्तिपणणे चपए चूए सूरियाभस्सण देव विमाणस्स अतो बहूसमरमणिज्झ भूमिभागे पपणत्ते तजहा वणसड विहूणे जाव बहवे वैमाणिया देवा देवीउय आसयति जाव विह रति तस्सण बहूसमरमणिभ भूमिभागस्स बडू मज्भदेससाए
सिहासनवर्णन सपरिवार च प्राग्वत् (तत्यण)मित्यादि तव तेषु वनखण्डेषु प्रत्येकमकैकदेवभावे चत्वारो देवा महर्डिक यावत्करणात् “महज्झइया महावली महासोक्ता महाणुभावा" इति परिगुह' । पल्योपस्थितिका परिवसन्ति तद्यथा (असोए) इत्यादि अशोकवने अशोक सप्तपर्णवने सप्तपण', पम्पकवने चम्पकचूतवने भूत', (तसिण)मित्यादि ते अशोकादयो देवा' स्वकीयस्य वनखण्डस्मस्यकीयस्य प्रासादावतसकस्य सूव च बहुवचन प्राकृतलात् प्राकृते हि वचन व्यत्ययोपि भवतीति स्वकीयाना समानिकदेवाना स्वासामगमहिपीना सपरिवाराया स्वामा परिषदा स्वेपा स्वेथामनीकाधिपतीना स्वेषा स्वेपामात्मरक्षानामाहेव "च पोर मच्च"मित्यादि प्राग्वत् (मूरियाभस्मण)मित्यादि सूर्याभस्य विमानस्यान्तर्मध्यभागे (बहु समरमथिमज्म भूमिभागा) प्रजप्त स्तस्य सेजहाणामए आलिगपुक्ततेदवा" इत्यादिना यानविमानव वर्णण तावदाच्य यावन्मयीना स्पश' । तस्य च बहुसमरमणीयस्य भूमिभागस्य बहु मध्यदेशभागे अन सुमहत् एव उपकारि
कल्याणरूपछिअथनाप्रतिघातकर तेहवाकर्मथीऊपन कल्याणरूपफलनु विपाकउदयरसतेहनई भोगवताथका विचरइछतहन वनपडनइ घणउ मध्यदेसभागद प्रत्येकदर प्रासीदावतसक कह्या तेह प्रसाद पांचस योजनचा उ चपण अढाइ सइयोजन पिहलपणइ उनीनीकली सघलीदिसदासरीप्रभातेणडकरीजाणीवबाधाजनधी पूर्वइजिमप्रासादनावर्णकछातिमजइहासर्व कहिवउमासादमाहिलउभूमिनुभागघणउरमणीक अपिउल्लोबच्चयानिचिवामसहित तेहवी सिहासनपरिवारसहितकहिवउ तेहवि धनमाहिच्यारप्रसादन विषैच्यारि देवा मणदिरूपपरि वारनाधणीमहाकातिनाधणी एकपल्योपमने थाउपद् वसइछदू तेकहकर पूर्ववनअसीकदेव दक्षिणवनसप्तपणदेव पश्चिमवनइचपकदेव उत्तरवतिआमुदेव एतलगठबाहजेतावछद्रते सर्वकयाहवद्गढमाहि लीवक्तव्यताकहइइइसूर्याभनवविमान माहि घणउ समउरमणीक भूमिनुभागप्रर्दसकहू तेकहलै मूयाभविमानमाहिवनपडनकहवाबीजउ बणकभूमिनउमाहिमेला प्रसादछ घणा वैमानिक देव देवी वीसामउले बसछमूदछइपूर्वपुन्यसुखभोगवताथकी विचरइशइतेह घण' समु रमणीकन भूमिनभागद घणउ मध्यदेसभागड हा मोटउएक
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
·
रायपणी ।
पत्थण मगे उवयारियलवणे पण्णत्तं एग जोवण समहम्म श्रायमिविक्खभेण तिथि जोवण सवसहम्साइ सोलसहस्साङ दोविय सगणावीस जोगा सते तिणियको से अट्ठावीस चधंगुसय तेरमय अगु लच किविव सेसूण परिक्खवेण जीवण वादल्लेगा सव्व जवूणयामए अथे जाव पडिवा से एगाए पउमवरखेडचा पणणय वगास डेगाव सव्वए समता सपरिखित्त सा परमवरवेया अहजोयगाउतू उच्चत्ते पचधगुमाइ विक्खमे उवकारियल लवण समए पेक्खेिवेण तीमेा पउमवरवेतियाए इमेवारुवे वगणावासे पपगात तजहा
१४१
'कालयन प्रज्ञप्त, विमानाधिपति सत्कप्रसादावत सकादीन् उपकाराभ्युपयन्नात्युपकारिका, विमानाधिपतिसत्कप्रासाद वतसकादीना पीठिका अन्यतत्वियमुपकायापकारकेति प्रसिद्धा । उक्तञ्च गृहस्थानं स्मृत राजा मुपकार्योपकारिकेति, उपकारकालयनमिव उपकारिकालयनम् । तत् एकयोजनगतसहस्रमायामविष्कम्भाभ्याम्, वीगियोजनशतसहस्राणि, पोडशसहस्राणि ही योजन ते सप्तविगत्यधिक श्रष्टाविश धनु शत वयदश अगुल्यान्यवाब्गुल च परिचेपत इदञ्च परिक्षेपप्रमाण जम्बूद्दीपपरिक्षेपपरिमाणवत् । क्षेत्रसमासटीकात परिभावनीयम । एक योजन जाहल्येन पिण्डेन (सव्वजम्बूर्णयामए) इति सर्वात्मना जाम्बूनद अच्छामित्यादि विशेषणजात माग्वत् तच्च एकया पद्मवस्वेदिकया एकेन च वनखण्डेन सव्वत सवामु दिक्षु समन्तत सामस्त्येन सम्यक परिचिप्तम् । ( सापडमवरवेद्रया) इत्यादि सा पद्मववैदिका अई योजनमूर्द मुच्चैस्त्वेन पञ्चधनु गतानि विष्कम्भत परिक्षेपण उपकारिकालयनसमाना उपकारिकालयन परिक्षेपपरिमाणा मनप्ता । (तीर्मण) मित्यादि । तस्वा पद्मवरवेदिकाया श्रयमेतद्रूपी दयावासी ar श्लाध्या यथावस्थितस्वरूपकीर्त्तन तस्या बासो निवासी गन्यपडतिरूपी वर्णावासी वक निवेश इत्यर्थ प्रज्ञप्तो मया शेष तीर्थंकरेश्च तद्यथेत्यादिना तमेव दर्शयति द्रष्ड मूव पुस्तके न्यथान्यथातिदेश बहुन पाठी दृश्यते ततोमाभूमति समोह इति विनयजनानुग हाय
उपकरिकलयनमोट एकच भरलकध्यत्र तेहकेहवउकडू नापवीजभलाबपणडकष्ट्र पहूलपगडं 'विग्रिलापजीयन सोल सहस्र विस सत्तावीस योजन ऊपरि वणिकोस एकसठ आउनुप तरह म आगुली का ककणा तेहऊपरिकमयनीएतलीपरिधिनाणवी एकजीवन उजाडपणउ सधलु अजून सुवणामयकद्र निमलकद्र मध्यरातमठाराकडू भलु रुपक तेहऊपकारिकलयन पद्मवेदिकानड चउपपेरकोटडीइ वलीएकनद्र बनखड किहूदसिह समस्तवगडवास क ते पद्मवेदिका वाठयोजन उची व चपाइ पाचसद्र धनुष पिहूलपण उपकारिकालयन
३६
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४२
-
रायपसणी। वदरामया मामारिद्वामया पट्ठाणा वैकलियामया खभामुवगण रुप्प मया फलया लोहियखमदउ सूइउ गाणामणिमया कडेवरा णाणामणिमयाकडेवर सघाडगा णाणामणिमया रूवा गाणामणि मयारूव सपाडगा अकामवा पक्खवाहाउजोइरसामया वसावसक वैलुगाउरययामइउ पट्टियाउ जायसव मदर हाडग्गी वरामई उवरिपुत्वणो सब्बरवामए अत्यावणे साणं परमवरवेदया एग मेगेण हेमजालेण एवगवक्खजालण खिखिणीजालेण घटानालेण मुत्ताजालेगा कणगजालेण मणिजानेण रययजालेण पउमजालेण सचउ समता सपरिखित्ता तेणदामा नवणिज्मलवूसगा मुवएण
पयरमडिया गाणामणिरयण विविहारहार उपसोभिय समुद्धय पाठ उपदशयत, विदरामयाणेमामारिद्वामया पडद्वाशावेलियामया खाभा सुवरणरूपमया फलया लोहियासमईउ सुईउ वदरामयासन्धी हाणामणिमया कर्डवरा याणामणिमया कडेवरमबाडा सापामणिमयारूवा गाणामणिमयारूव सधाडा। पकामयापक्वा अकामया पक्ववाहाउ,जोई रमामया वैमावसकवेल्लुयाय, श्ययामईठ पठियाउ जायसवमईड हाडगी बरामईउ वरिपुयशी। सबरदयामए अस्थायणे) एतत्सर्व हारवत् भावनीय नवर कलेवराणि मनुष्यशरीराथि कलेवरसध्धाटा मनुष्यगरीरयुग्मानि रूपाणि रूपकायि रूपसघाटा रूपाणि रूपयुग्मानि (साय पउमवरवैया एगमेगण हमजालेण एगमेगण गवक्सनालेणम् एगमेगण खिम्विनीजालेपम् एगमेगेण घाटाजालेग्यम एगमेगण मुत्ताजालेय एगमगण कागजालम एगमग या मणिजालेण एगमेर्गणस्ययजालेण एगमेगा सतरवणजालेयम् एगमेगण प्रउमजालेण मबड सामन्ना परिविवत्ता तेण दामा तणिमल दूसगा सुवराणपयरमण्डिया बराबरिसेपर एतन्नदवपिलायसीलसहसविसहसत्तावीसजीयनझाझरापरधि तहपभवरवेदिकानउ भागलिकहीसहतव उवर्णकवसैप कही तेकदछह बजरानमय नीसरिवरानमय प्रतिष्ठान मूलपायक वैडूर्यरत्नमय थांभा सोना रुपाना पाटीया लीहिताख्यरत्नमयी मुवीपाउडीया अनेक मणिमयपद्मवरवैदिकाइमनुप्यनासरीग नानामणिमय मनुष्यनासीरनायुग्म नानामणिमयरूप अनेकभातिचिवाम नानामणिमय मयचिवामनाजोडा अकरत्नमयपाका पचवाहपणिएकसभूत बाहरिनीसरती प्रदेसजीतीसरलमयमोटा वासअपरिहाकवावलीमीटाचासनिविहु पासतिरि हावापीइतेहपणिवमयनाकाबेल नीतीमरत्नमकड पानीपहिकाविसनेजपरिकावनाधानकि सुवर्ण म्यादतजमातली बजरत्नमयाजपरिपूक्रयामृन्मतृगछादन तधि सर्वस्तरलरुपामय कर्वल
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैणी।
१४३ ईसि भएणमण समपुत्ता पुत्वावर दाहिणुत्तरागएहि वाहि मदाय २ पझझमाणो एतिया वेतिया कपिया खोभिया चालिया घट्टिया उदीरिया एतेस उरालेण मणुगगोण मणहरणा करणमणि णिबुइकरेण सद्देण सव्वतो समता आपूरेमाणा सिरीए अतीव २ उवमोभेमाणा चिट्ठति तीसैण पउमवरवेइयाए तत्थ २ तहि टेसे २ बहवे इय सघाडाजावउ सहमपाडा सव्वरयणमया अत्या जाव
पडिरुवा पासादीया ४ जावविहीउ पतीउ मिहूणाई लयाउ यायामपिरयण विविहहारदहार उवसोभिय समुद्रयरूवाईसिमराणमयण सम पुत्ता पुत्वावरदाधिगुत्तरागरहिवाएहि मन्दाय मन्दाइमेजममाणाए ममाणापलम्बमाया पडण्डमाणा उरालेख मयुरणे मणहरण करणमणहरेण कपणमयपिबुद्रकरण सद्देषतपए सब्बती समन्ता मापूरीमाया सिरीए उपसोभमाणा उबसोममाया चिन्ति, तीसेणपउमवरवेश्याए तत्थ तत्थ देसे तहि तहि
यसवाडा किपणराधाडा किपुरिससवाडा मोरगसष्वाडा गन्धवसघाडा उसमसधाडा सन्नरयणामया प्रत्या जावपडिरुवा एव पन्तीउदि। ८विड़ीउविमिहुणाईतीसपाण उमवरदयाए तत्थ तत्थ देसे तहि तईि बहुयाउपउमलयाउ पागलयात असीगलयाउ चम्पगलयाउ वपलयाउ वासन्तियलयाउ घसुत्तगलयाउ कुन्दलयाउ सामनयाउ पिच्च कुसुमियाउ पिच मउलियाउ णित्वं लवड्याउ पिच थवड्याउ बिस्व गोजियाउ बिच जुयलिया सिस्व उनउठलु भागतेह पप्रवरवैदिका एकएकद इसमयलबायमानवामतेहनासमूध तेणकरी एमजगवाक्षाकारदरत्नविशेषतहनीमालासमूह घूधरीनइसमूह घटानइसमूह मुलाफलमयदाम ममूटर टकावलिहारनइसमूहद मणिनीमालावनइसमूहद रत्ननीमालाममूहि पानी मानानइसमूहदू चिदमिदसमस्तपणा वाटाछ तेहदाममालाराता सुवर्णनाल दूसगा फूलना महितकर सोनानापाडीइडितछे नानाविधिमणिरत्नताविधिविवधहारअढारसरानवसराई हारतेकरी मोभितछडसमुदायपरिकरजहनउकाइक माहोमाहि अणलागाछि पूर्वपश्चिमदक्षिणी जगदिभिधी पावउवायुतणवायुतण मउडिसदायमानयको काइककपाच्या विशेषदकपाच्या
प्याधका पोतानीठामधीचाल अरहापरहोइलाव्या संघटया वसेपपणरिया एहहारदिक नासयया प्रधान मनोजद काननद मननद मुषकारो सब्दद करी सदएकरी चिमि संघलए पूरताधका सोभाइ करी धणुजघणु सोभनायका तहरहएछ तेइ पभवरवेदिकानद विष तिघार तायडू देस २ घणा घोडानायुग्म यावत्सब्दद हाथीनायूाम कि नरदेवता बुपमनायूग्म समस्तरनमय निर्मलकर तेजपु जहा मनुरुपद चित्तनप्रसन्नकर जीवायो यई
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
१४४
रायपसंगी। सेकेणतुणभते एववुच्चद पउमवरवेइवार गोयमा पउमवरवेड्याएम तज्य २ देमे २ तहितियासु वेतिया वाहामु वेतियाफलएम
वेडयायुड तरेसु खमेसु खभवाहासु खभफलएसु खभपुड तरेमु विणमियाउ णिच्च पणमियाउ णिच्च सुविभत्तपडिमञ्जरिवडसगधरीउ पिच्च कुमुमिय मउलिय लबइयव बगुलुदूर गोछिय वणमिय पणमिय सुविभत्तपडिमञ्जरिवडसगधरीठ सबरवणामदूर अत्या जावपडिरूवाउ) इति अन्य व्याख्या, मा एव स्वरूपा यामिति वाक्यालका पावर वेदिका तव तवप्रदेश एककेन कनकज्ञालेन मवात्मना हेममयेन लम्बमानेन दामसमूहन एक केन गवाजालेन गवाक्षाकृतिरलविशेषदामसमूहन एकैन किरिकणीजालेन किष्किण्य क्षुद्रपिटका एकन घगटाजालन किगियापेक्षया किञ्चिन्महत्यो घण्टा घण्टा। तथा एकोकेन मुक्ता जालेन मुक्ताफलमयेन दामसमूहेन एकैकेन मणिजालेन मणिमयेन दामसमूहन एकैकेन कनक जालन कनक पोतरूपसुवणविशेप', तन्मयेन दामसमूहेन एवमेकैकेन रत्नजालन एकै किन पद्मजालेन सवरत्नमयपधात्मकेन दामसमूहेन सव्वंत' सत्वांस दिक्षुः समन्तत सर्वास विदितु परिविना व्याप्ता एतानि च दामसमूहरूपाणि हेमनालादीनि जालानि लम्बमानानि वैदितव्यानि तथा चाह (तब जाला) इत्यादि तानि मूत्रम्प त्वनिर्देश प्राकृतत्वात् प्रीतते हि निगमनियतय मिति वाक्यालकार हेमजालादीनि जालानि क्वचित् दामा इति पाठ', तब ता हेमजालादि रूपा दामा इति (तवणिज्मल बूसगा) इत्यादि इयसघाटादिमूव लतामूब च प्राग्वत् सम्प्रति पनवर. वेदिकाशब्दप्रवृत्तिनिमित्त जिज्ञासु पृच्छति सेकेण8 मते इत्यादि सेशन्दी अथ शब्दार्थ । अथ केनाथेन केन कारणेन भदन्त एवमुच्यते । पद्मवरवैदिका पद्मवरवैदिकति किमुक भवति । पनवरवेदिकेत्येव रूपस्य शब्दस्य तब प्रवृत्ती कि निमित्तमिति । एवमुक्त भगवानाह गौतम पद्मवरवेदिकाया तब तब एकदेशे वैदिकास उपवेशन योग्यमत्तवारयरूपास वेदिकावाहासु वैदिकापाश्वेषु (वेदया पुडन्तरेसु) इति है वैदिकेवेदिकापुटम, तैया मन्तराणि अपान्तरालानि वैदिकापुटान्तराणि तेयु तथा स्तभेषु सामान्यत स्तम्भवाहामु स्तम्भवावपु(खम्भसीसेस) इतिस्तम्भगीयेषु (म्तम्भयुडन्तरेसु)इतितो स्तम्भी स्तम्भपुट तेषामन्तराणि स्तम्भपुटन्तराणि तेषु मूचीपु फलकसम्बन्ध एमजदयादिकाठबोलनावाधामार्ग पक्तिर्थ णि पुरुषस्त्रीनाजोडावा अशीकचपादिकनामालागीतह कारणिड हे पूज्य एम कहीद पद्मवरवैदिका पद्मवरवैदिका भगवतक हडछदू हे गौतम पद्मवर वैदिकानदविषद् तिहार देसर तीणइतीण ठामि बसवायोग्यत्तवालसपवेदिकातह तथा वैदिकानाविपासातह तथा वैदिकानायोटीनदविषद बिहवेदिकानाप्रातरात हवैदिकापुडातरतीह वैदिकानाथाभानदविषद थाभानापासातैहा थाभानापासातह थाभालागतापाटीयातिहा बिडू थाभानदातरदपाटीयाविघटइनहीत हनदू अर्थद पाउयाजडीइतेहसर्वतहा तथासूचीमुखनद
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
१५५
रायपसयो । मुतीमु मुईमुईमु मुईफन्लएमु मुईपुडतरेमु पस्खेमु पक्ववाहासूपक्ख भनगेसू पक्खपुडतरएमुवया उप्पलाद पउमाइ कुमुदाइ गालि गाइ सोगधियाइ पुडरोवाइ सत्तपत्ताइ सहस्सपत्ताद सव्वरयणाम या प्रत्याद पडिस्वाइ महया वासिक्क छत्तसमागाइ पगगा ताई समगाउ सपएण अट्ठा गोयमा एव वुत्वइ पउमवरवेवा पउमवरवेदवाण भते किसामया असासया गोयमा मियसासया
विघटनाभाव हेतुपादुकास्थानीयासु तासामुपरीतितात्ययार्थ', (सुइमुस) इति, ययप्रदेश सूची फलकं मित्या मध्ये प्रवियनि तत्मत्यासन्नादन मूचीमुख तेषु तया मूचीफलके मूचीति सम्ब धिनी येफलकप्रदेगास्तप्युपवारात मूचीफलकानि लेप सूचीनामुपरि व वतमानेषु तथा (सुपुर्ड तरम्) इति दो मून्यो मूचीपुटन्तदन्तरेषु पचायक्षवारावैदिककदेशविशेषा स्तेपु वधूनि उत्पलानि गर्दभकानि पभानि मूयविकागीनि कुमुदानि च द्रविकास नि नलिनानि ईपद्रमानि पभानि मुभगानि परिपक्रयाणि मोगन्धिकानि कगाराणि पुण्डरीकाथि सिताम्बुन्नानि तान्येव महान्ति पुण्डरीकाणि मतपत्राणि पवगतकलितानि सहसपत्राणि पवमापतानि शतपयसयपतच पारिगपी पतसस्या विशेपाच पृथपान एतानि सवरनमयानि पच्छा इत्यादि विशेषष जात प्राग्वत् । (मध्यावासिक छत्तसमायाद) प्रति महान्ति महाप्रमाणानि वापिकाणि वपाकाल पानीयरব্লায় যানি দূলি নায়িকামি নানি ঝ নানি দুয়াবি র নননি সানি ? সময় ईपायुप्मन् (मएएणहप)मित्यादि तदेतेन पनपन्वधन गौतम एवमुच्यते पावरवैदिकति तैप तेषु यथोकरूपेषु प्रदेशए यधोकरूपाणि पानिवप्रवरवैदिका भन्दस्य प्रवृत्तिनिर्मितीमति भावः । व्युत्पत्तिरचैव पावरा पप्रधानावैदिका पावरबैदिकति, (पचमवरवैयाणमन्ते किंसासया)
-
विषद सुचीजडितपाटीपायातिहाईठिकपरिविध मूचीनदातर वैदिकानधर्दसवमेषपचकाद तधातथापचनापामातिहा पचनापाटीयानाविषद विपक्षनानांतरान विषद्र धमा उत्पत्त कमलगमकाना पकमलमूबायकासी कुमदचद्रविकासी मलिनकाइकराताकमल सोगधिककलहार -पडरीककमल सतपत्रकमल सहमपनकमलब सर्वरलमयनिर्मलकर भलष्ट रूपकर मोटद प्रमाण वपामालनमग्नीवृष्टिरापवान तेहनावृष्टिरापवानइयर्थनाडपवसागपवनाकीधाश्व . तय प्रमाण कमलकधा प्रदोयमणीभाजपावती वैपण कारण हे गौतम एमकहि या पद्मादूनपणाधकी पावरतेदिका वलीगीतमपूछडए पावरवेदिका पूज्य स्वास्वतीनिया कामाम्वती अनित्या भगवतका दुई गोलम किमहीकसास्वती किमहीपसास्वतीपप्रवर
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४६
रायपसेणी। सिय असासवा सेकेणटेण मते एव वुच्चत्ति सियसा सया सिय असासवा गोयमा दवट्टयाए सासयावरण पज्झवेहि गधपज्झर्वेहि रसपज्मवेहि फास पज्झर्वेहि असासया सेएगटेण गोयमा एववुच्चइ सियसासवा सिय असा सवा पउमवरवेइयाण भते कालतोकेचिर होइ गोवमा णकयात्यिक इत्यादि पद्मवरवैदिका णमिति पूर्ववत् किशाश्वती उतागाश्वती यादन्ततया मूर्व निर्देश प्राकृतत्वात् कि नित्या उतानित्येति भाव' । भगवाना गौतम स्यात् शाश्वती स्यादशाश्वती कथचिन्नित्या कथञ्चिदनित्या इत्यर्थः । स्याच्छन्दीनिपात' कथञ्चिदेतेतदर्थवाची (मकेणवण) मित्यादि प्रश्नसूत्र सुगम भगवानाह, गौतम द्रव्यार्थतया द्रव्यस्तिकनयमतेन शाश्वती द्रव्यास्तिकनयो हि द्रव्यमेवतात्विकमभिमन्यते न पर्यायान् द्रव्य वा त्वयि परिणामिवात, 'मन्वयित्वाच्च सकलकालभावीति भवति द्रव्यार्थतया शास्वती वर्णपयाये स्तत्तदन्यसमुत्पद्यमान वर्षविशेषरूपरव गन्धपयाय' स्पर्शपर्यायैरुपलक्षणमेतत् तत स्तदन्यपुद्गलबिचटनोच्चटनैश्च भाशाश्वती किमुक्त भवति पयावास्तिकनयमतेन पर्यायप्राधान्या विवक्षायामशाश्वती पयायाया प्रतिक्षणभावितया कियत्कालभावितया विनाशित्वात् (सेएणद्वैप)मित्याद्युपसाहार वाक्य सुगम दूह द्रव्यास्तिकनयवादी स्वमतप्रतिष्टापनार्थ मेव' महानात्यन्तासत उत्पादो नापि सतो विनाश । नासती विद्यवे भावोनाभावी विद्यते सत इति वचनात् यौत दृश्ये प्रतिवस्तु उत्पादविनाशी तदा विर्भवति स्वभावमाव यथा सप्पस्य उत्फणत्व विफयत्वे तस्मात् सर्व वस्तु नित्यमिति एवञ्च तन्मतचिन्ताया मशय । कि घटादिवत् द्रव्यार्थतया शास्वती उत्सकलकालमेकरूपति तत मण्यापनीदार्थ भगवन्त भूय पृच्छति (पउमवरवेट्याण)मित्यादि पावरवेदिका प्राग्वत् भदन्त कालत' कियच्चिर कियन्त काल यावद्भवति एवं रूपा कियन्त कालमवतिष्ठते इति भगवानाइ गौतम नकदाचिन्नासीदिति भाव। पदादित्वात् तथा न कदाचिन्न भवति सर्वदेव वतमान कालचिन्ताया भवतीति भाव । स देवभावात तथा न कदाचिन्न भविष्यति किन्तु भविष्यचिन्ताया सर्वदैव भविष्यतीति प्रतिपत्तव्य पपर्यवसितत्वात्, तदेव कालवय चिन्ताय नास्तित्व प्रतिषेध विधाय सम्मत्यस्तित्व प्रतिपादयति भाव च इत्यादि प्रभूच्च भवति च भविष्यति चैति वैदिकाकहद्द वलागीतमपूछदछइतेहकेहदकारण ई पूज्य एम कहियद किमहीयसास्वती किम अशास्वती हवरभगवतकहै छडू हे गौतम द्रव्यार्थवसमावद पारवतीनित्यनैवर्ण प्रर्याद करी गधपर्याप्तकरी रसपर्याइकरी सूफशपयारकरी अस्वाम्वती एतलदूपावरवैरिकावर्यगध रसफरसिपटद् वधइतेणकारण गौतमसास्वती कहियण केणेप्रकार प्रकारीयसास्वती वलीगोतमपूरकडूपवलीरवेदका के पूज्य कालथकीकेतलाएककालगडहोम्य भगवतकदछ हे गोतम किवारदनधी इमनहीकिवारदूनही एमनदीत उसूधुरुवनिश्चलछद्र पियतपणछद
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४७
रायपसेगी। ताणि गाभविस्सति धूवाणितिया सासया अन्वया अवटिया णिव्वा पउमवरखेडया पउमवरवेड्या एगेण बणसडेण देमूणाई दो जोयगाई' चक्कवालविक्खमेण उवारियलेण समया परिक्खिवेण सव्वउ समता मपरिखित्ता वणमडवणत्तो भाणिययोजावविहरति तस्सा उवरिय लयणस्स चउदिस चत्तारि तिसोमाण पडिरुवगा पंगणात्ता वएगाउ तोरणउभयात्यत्ताइ छत्ता तस्सण उवरियलय एस्सउवरि बहूसमरमणिझे भूमिमागे पगणत्ते जावमगीण फासो
तस्सण वडुसमरमणिज्झस्स भूमिभागस्स बमझदेसभाए एत्था एव विकालावस्थायित्वात् । धु,वामेवादिवत् ५.वत्वादेव स देव स्व स्वरूये नियतानियतत्वा देव च शाश्वती प्राश्वद्भवी न स्वभावाशास्ततावादेव च सततगगा सिन्धुपवाइ प्रवृतावपि पोगडरीकोद्भववानेक पुद्गल विचटनैपि तावन्मावान्यपुदलीच्यटन सम्भवादक्षया न विद्यते चयी यथील स्वरूपाकार परिभणी यस्था' सा पक्षया, अक्षयत्वादेव भव्यया थव्ययभन्दवाच्या मनागपि स्वरूपवलनस्य आनुचिदप्य भावात्, अव्ययत्वादेव सदैव स्वप्रमाणेऽवस्थिता मानुपौत्तराहि, समुद्रवत् बच स्वप्रमाणे सदावस्थानेन चिन्यमाना नित्याधम्मास्तिकायादिवत् (साय)मित्यादि सामिति वाक्यालकार पनवरर्वदिका एकेन वनखाउँन सर्वत' ममन्तात् परिक्षिप्ता म बन स्वपड़ों देशोने ६ योजने विष्कम्भत परिपत उपकारि कालयन परिक्षेप परिमाणो वनक्षपड वर्णक "कियकियहो भासे इत्यादि रूप समस्तीपि प्राग्वत् यावदिहरन्ति (तस्मण)मित्यादि तस्य उपकारिकालयनस्य(चउद्दिशिन्ति)चतुर्दिशि चतमपु दिनु एककस्या दिशि एकेकभावेन चत्वारि विसोपान प्रतिरूपकाणि प्रतिविमिष्टरूपकाणि विसोपानानि प्रजातानि विसोपानवर्णको यान विमानवत् वक्तव्य। तेषां च विसोपान प्रतिरूपकाया पुरत. प्रत्येकमेकैक तोरण तोरणवर्णकीपि तथैव (तम्सण)मित्यादि तस्य उपकारिकालयनस्य (बहु समरमणिझी भूमिमागे) दायादिना भूमिभाग वर्णनयानविमानवताववाच्य यावन्मणीना सस्पर्म । तस्य च वधुममरमणीयस्य भूमिभागस्य
-
-
जिवारिजाइतिवारद पामीनर साखतीबिपु डरीकाहनपापीनीपरिनिर तरकद किवरच यननादू वारसघटसैवधस्यैनही पोतानमाणसदैव कहीविणसहनहीकि पावरवैदिकाएरवीकही तह पद्मवरवेदिका एक वनखडद देसूणा विजीयचक्राकारइपिङ्कलपण उपकारिकलयनबरा वरि परिक्षेपपरधद चिडूदसिद्ध सवल चउपपेरवाडीवीटर वनखडक्यक सवकदिवउ तमाहि देवतानासिंहासनतिहादेवदेवीसुखभोगवताधकाविचर तह उपकारिक लयनने चदिसि च्यार
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
3
रायपसेथी ।
मग्ग पासावडिस पण्णत्तं मेण पासाय वडिसए पचजोयण सयाद् उढ उच्चत्तरेण चट्टाइ ज्भाइ जोयणसयाइ विक्खभेण श्रब्भुग्गयमूसियवण्णत्तो भूमिभागो उल्लोयसीहासण सपरिवार भाणियव्व अट्ठट्ठमगलगाज्झयाइ छत्ताइ छत्ता सेण मूलपासावडि सए अगणेहि चहिं पासायवडिसएहि तयदुच्चत्त प्रमाणमेतेहि सव्वउ समता सपरिखित्त' तेण पासायवडिसगा पट्टाइ ज्भाई बहु मध्यदेशमागे अन मानेको मूलप्रासादावतसक प्रज्ञप्त' । स च पञ्चयीजन मतान्यूई मुच्चैस्तेन श्रद्ध तृतीयानि योजनशतानि विष्कम्भत' | ( अब्भुग्गय मूसियहसियावि) वेत्यादि तस्य वर्णन मध्ये भूमिभागवणन मुल्लोकवर्णन द्वारवदि स्थितप्रासादवद्भावनीयम्, तस्य च मूलप्रासादावतसकस्य बहु मध्यदेशभागे चव महती एका मणिपीठिका मनप्ता । अष्टी योजनान्यायामविष्कम्भाभ्यां चत्वारि योजनानि वाइल्यत सर्वात्मना मणिमयी अच्छा इत्यादि विशेषण कदम्बक प्राग्वत (तीसेय) मित्यादि तस्याश्च मणिपीठिकाया उपरिमइदेक सिहासन प्रज्ञप्त तस्य सिंहासनस्य वर्णन परिवारभूतानि विशेषाणि भद्रासनानि प्राग्वद्दतव्यानि, (से) मित्यादि, स मूलप्रासादावतसकोऽन्यैश्चतुर्भि प्रासादावतसकेस्तदर्दीत्वत्वप्रमाणे मूलप्रासादाव्रतसकार्द्धाच्चत्त्वप्रमाणे' सर्वत समन्नत सम्परिचित, तदर्द्धस्त्वत्वप्रमाणमेव दर्शयति, अर्द्ध तृतीयानि योजनशतान्यूई सुच्चैस्तेन पञ्चविशयोजनशतं विष्कम्भेन तेपामपि "अब्भुग्गय मूसिय पइसियावि”वेत्यादि स्वरूपवचन मध्ये भूमिभागवर्णन मुल्लोकवर्णन च प्राग्वत् तेषां च प्रासादाCreator बहु मध्यदेशभागे प्रत्येक प्रत्येक सिहासन मनप्तम् । तेषां च सिहासनाना वर्णन प्राग्वत् नवरमत्तशेपानि परिवारभूतानि वक्तव्यानि (तेय पासायवडिसगा) इत्यादि ते मासाविकरूपपाउडीयाएकप्रद सिदूचणिफासनउकाउछ तेहल पणिनायकच्या तेहनउवक श्रा गलि तोरपाधना ध्वजाश्वऊपरिश्वचामरकहिवा तेहऊपकारिक नयननद्रपीठिकान उपरि घ मम रमक भूमिन उभागकाउ जेहवजवर्णकयात विमानभूमिनु वर्णनउवखगध तेह घणउसस रमणीकनद्र भूमिभागने धषु समउदेस भागद्रहामोटउएक प्रासादबतसकलद्रबीजामासादीना अपेक्षाद्रमुकट मायकाउ तेह प्रासादावतसक पाचमद्रयोजन अचड जचपवर चढाइ स जोवन पिहृनपण जाणीसाहमउवाली आइइएहवउवयक सघलउ भूमिभाग ऊपरिचद्र माहिमिदासन परिवारसहित सर्वयानविमाननीपरिकहि तेह ऊपरिपाठर मगन ध्वजा इतऊपरि कलकहवा तेह मूलगउप्रासादवत्तसक अनेर चिहूद्र मादादपू मूलगाथीअर्थ ऊचपण मात्र चिन्हू दसि सघल बीद्माव्वद्र तेह चारमासाद चढाइ योजन सउ ऊचर ऊ चपाइ
१४८
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४८
रावपसेयी। जोयणसयाइ उठ उच्चत्ता पणवीस जोवणसय विक्खभेण जाव वणउ उल्लोउ तेण पासायवडिसगा अगणेहि चउहि,पासायवडि सएहि तयहूच्चत्तपमाणमेत्तएहि सव्वउ समता सपरिस्वित्ता तेण पासायडिसगा पणवीस जोयणसय उढ उच्चत्त गा वासहि जोय माइ अद्दजोवणच विस्खभेण अपूग्गयसूरिय वगण भूमिभागो उल्लोउ सीहासण सपरिवार भाणियव्य अहमगलगाउझया छत्ता तेण पासायवडिसगा अपर्णहि चउहि पासायडिसएहि तय च्चत्त धमरगामेतएहि सव्वउ समता सपरिस्वित्ता तेण पासाय वडिसया वासहि जोयणाइ अद्वजोवणच उढ उच्चत्तण एक्कत्तीस जोय
दावतमका अन्यैश्चतुर्भि प्रासादावतसकै (तय हच्चप्पमाणमिसेहिन्ति)। तैपा मूल प्रासादावत . काना यदद्ध तदुच्चप्रमाणमा मूल प्रासादावतसकापेक्षया चतुभागमाचप्रमाणे सर्वत समन्तात् • परिक्षिप्तः। तदर्थीच्चप्रमाण मेव दर्शयति । (तण)मित्यादि ते प्रासादावतसका पञ्चविश - योजनशतमूई मुच्चस्त्वेन द्वापष्टिजिनानि श्रई योजन च विष्कम्भत , एतेषामपि “अब्भुग्गय मूसियपहसिया विवेत्यादि म्वरूपणन मध्यभागवर्णन मल्लीकवर्णन सिहासनवर्णन परिवाररहित माग्वत्। (तण)मित्यादि ते च प्रासादावतसका अन्यैश्चतुर्भि' प्रासादावतसके स्तदडीचप्रमाणेरनन्नरोलमामादावतसकाचप्रमाणे मूलप्रासादावत सकापेक्षया घोडशभाग' ममाथै सर्वत समन्तात् सम्परिक्षिप्ता। तदोच्चप्रमाग्यमेव दर्शयति। एकवि श शत योजनानि क्रोश च पंचवीसअधिक सउजीवन पलपणदूसघलउवणक उल्लोचसहितजाणवउ तह प्रासादवतंसक अनेरड चिहू द प्रासादयतसका पाठलाकडातहअईचपणअनेजचापौनअर्धि पिलयणद सघल चउपपेर बीद्याइ तेहप्रासादवत सक एकसउपचवीस जीयन अचु अचपण बासहि जीयन ऊपरि घट्ट जीयन पह लपमद साहमानीकला अतिऊचा वर्णक भूमिनउभाग ऊपरि चद्वयासिंहासन परिवारसहित भणिवउ तहमासादऊऊपरि आठमगलिक ध्वजा छत कहवा तेहमूलगामासादपासरच्यारमासादकह्यातेहावनीमासादअनेर चिह्न प्रासाद पूठियक हातहथी अईऊ चपणमावाइ चिहु दिसइ सघल विद्याछद् तेह प्रासाद बासठि जीयनऊपरिचयीनन अउउ ऊ चपणदू एकवीस जोयन अपरि एककोस पहूलपणा तहनुवणक चडूयामाहि सिंहा सण परिवारसहित तेहप्रासादऊपरि आठआठ मगलीक ध्वज्ञा चकपरि छवकबिउमूलपाठ प्रमादमूकीइएकदिसड च्यारप्रासाद अढाइसयजीयनातागल्या च्यार९२५यीनन आगलि च्यार
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। थाइ कोसच विक्खभेण वगणउ उल्लोउ सीहासण सपरिवार पासाव उवरि अहमगलगाज्मया छत्ताइ छत्ता तस्सण मूलपासाउ वडि सगाउ उत्तर पुरथिमेण एथएण समासुहम्मा पगणता एग जोयणसय प्रायमेण पपणास जोयणाइ विक्खमेण वक्तरि जोय णाडू उठ उच्चत्तण प्रणेगखमसयसरिणविट्ठा अभुग्गयसुकय
वहरवेड्या तोरणवर सालिभजियागाजाव अत्थरगणसघसविकिपणा अईमुच्चेग्वेन पञ्चदशयोजनानि अर्द्ध तृतीयाश्च क्रोशान् विष्कम्भत , एतेषामपि स्वरूपादिवर्णन मनन्तरवत् । एषामपि स्वरूपव्यावर्णन भूमिभागवर्णन उल्लोकवर्णन सिंहासनवर्णन च परिवारचर्जित चप्राग्वत् । (तस्सण मित्यादि तस्य मूलप्रासादावत सकस्य (उत्तरमुरतिधमण,न्ति उत्तरपदै म्वामीशानकोणे इत्यर्थ! अब सभा सुधम्मा प्रजप्ता सुधर्मानामविशिष्टखदकोपेतामा एक योजनप्रतमायामत पञ्चाशतयोजनानि विष्कम्भत' । घासप्तनियोजनान्यूईमुच्च स्वैन कध भूता सा इत्याह। (अणेगे)त्यादि। अनेकस्तम्भशतसन्निविष्टा (पझुग्गय मुकयवदरवैदया तोरणवरदय सालिभजिया सुसिलिट्टविसिहलइसपिठयपसत्यवेलिय विमलखम्भा) इति अभ्युद्धता पतिरमणीय नया द्रष्टणां प्रत्यभिमुखमुत्मावल्येन स्थिता सुकृतेव सुकृता निपुणशिल्पिरचितेति भाव । अभ्युद्गता चासो सुकृता च अभ्युद्गतासुकृता बनवेदिका मासुण्डिको परिवजरलमयावेदिका तोरण व अभ्युनतस्कृत यव सा तथा तया वराभि प्रधानामि रचिताभि रतिदाभि वा शालिमजिकाभि शुश्लिष्टा सम्बद्वा विशिष्ट प्रधान लष्ट मनीज सस्थित सस्थान येषां ते विशिष्टलष्टमस्थिता प्रगम्ता प्रसशास्पदीभूता वैडूर्यरत्नमया स्तम्भा यस्यां सा वररचितशालग्जिकासुश्लिष्टा विशिष्टलप्टसस्थितप्रशस्तवैडूर्यस्तम्भा तत पूर्वपदेन कर्मधारय समास । तथा नाना मणिकनकरत्नानि खचितानि यव सा नानामगिरत्नखचितानि क्लान्तस्य परनिपात सुखादि दशनात्। नानामणिकनकरत्नखचित उज्वली निम्मली बहुसमोऽत्यन्त सम सुविभक्ती निचिती निविडो रमणीयश्च भूमिभागो यस्या सा नानामषिकनकरत्नखचितीजलबहुसमसुविभतभूमिभागा “हामिगउसमतुरगणरमगरविहगवालगकिएपारकरुसरभचमरकुन्जरवणलयपउ ३१योजन ते आगलि च्यार ३१यो• ते पागलि च्यार १५ यी० एव २० प्रासादधया एकदसद अनदचिहू दस मिली ८० प्रासादयया धनपाचमूलगा सवमिली ८५ प्रासादथया तेहथकी मूलप्रासादवतसकथकी उत्तरपूर्वविच इंसानकू णिहा सुधम्मानामसभातेकेडबीचकही एकस योजन लावपण पचास योजन पहूलपण बद्त्तरि योजन ऊ चउ ऊचपणअनेक धमनमत दूकरीनीपनीछद पतिक चायभऊपरिरुडीपरिकीधाथापीवजरनमय वैदिकाऊपलीज भाछनेहा
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
5
रायपणी ।
पासादीया ४ सभाएण सुहम्माए विदिसि तउदारा पण्णत्ता तजहा पुरथिमेण दाहिणेोण उत्तरेण तेरा दारा सोलस जोयगा उठ उच्चत्तेण श्रट्टजोवणार विक्खभेगा तावाइयचेव पवेसण सेयावर कणगधूभियागा जाववणमालाउ तेसिण दाराण उवरि श्रमग लगा याकत्ता तेसिण दाराण पुरतोंपत्तेय सुहमडवे पण्णत्तं तेण सुमडवा एग जोयगासय श्रायामेण पण्णास जोयणा' विक्खभेा सायगा सोलस जोयणाइ उठ उच्चत्तेण वगणउसभाए सरि
१५१
मलय भत्तिचित्ता, खभुग्गयवरवेइयाभिगमा विज्झाहरजमलजुगलजन्तजुत्ताविव अच्चीसहस्स मालिणीयावस्स कलियाभिसिमीणामिन्भिसमीयावर कल्लीययलेसा सुहासा सस्सिरीय रूवा कञ्चणमग्रियण धूभियागा यायाविह पञ्चवरण घण्टापडागपडिमडियग्गसिहराघवला मरीकवगचिणिमयन्तीला उल्होइयमहिया । गोसीससरस सुरभिरत्तचन्दपदवरदियण पञ्चगुलितला उपचिय चन्दयकलसा चन्द्रावरसुकय तौरणपडिदुवार देस भागा श्रासतोस त्तविउलageग्वारिय मल्लदामकलावा पञ्चवण्णसरस सुरभिमुक्कपुष्पपुञ्जीवयारकलिया। कालागुरुपवर कुन्दरुक्क तुरुक्कभूवदन्भन्तमघमषेन्त गन्धुड, याभिरामा सुगन्धवरगन्धिया गन्धवट्टि भूया अच्छरगण सब्वविक्किणा । दिव्वतुड़ियसहसम्पादिया सव्वरययामया अत्था जावपडिरूना" इति प्राग्वत् ( सभाषण) मित्यादि, सभायाश्व सुधर्माया विदिभिनिषु दिच, एकैकस्या दिशि एकैकधारभावेन श्रीसिद्दाराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा एक पूर्वस्यामेक दक्षिणस्यामिक सुत्तरस्या तानि च शरागि प्रत्येक पोडशयोजनानि कद्रमुच्वेस्वेन अप्टीयोजनानि विष्कम्भत', (तावाइयचे) वेति तावन्त्ये चाटयोजनानीति भाव, प्रवेशेन (सेयावर कणगधूभिया) इत्यादि प्रागुक्तद्दारवणन तदेव तावद्दव्य यावदनमाला इति । तेपा द्वाराया ger' प्रत्येक सुखमण्डप प्रप्तः । सुखमण्डपा एक योजनमतमायामत' पञ्चशितयोजनानि विष्कम्भत. सातिरेकाणि पोडशयोजनान्यूह मुच्चैवेव एतेषामपि खम्भस्य सरियविवा" इत्यादि वर्णन सुघमासमाइव निरवशेष द्रष्टव्यम् । तेइसइद्रतचागलितीरानप्रधान पूतलीयइनिहा यावत् शब्दद्रयानविमाननपरिसमान उदय क खिंड अप्सरगणइ व्याप्तकर चित्तनिथ भन्नकरटुइइजी बायोग्वकद्र समान सुधर्मांन विहू दस afदार कह्या कहद्रकई पूर्व दचिणद्र उत्तरनद्र तेह द्वार सोलर योजन ऊ च ऊ चपय आठयोजन पडूलपण तेतलइनप्रवेस पतल पाठयोजन प्रवेशपत्र वितरितेह प्रधान कमल सहितथूमिका सिखरीदा जावतमब्दपूर्व जेहवादारराव्या वन मालासहिततिमज्ञएहापणिजाणवर्तनद्र द्वार ऊपरि आउर मंगलिक ध्वजा कनकहिवा
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी ।
सउ तेसिणं सुहमडवाण तदिस त उदारा पण्णत्ता तजहा पुरन्धि मेाहि उच्चत्तरेण दारा सोलस जोयगाइ उठ उच्चत्तेण अट्ट जोयers faraमेण तावतिय चेवपवेसेण सेयावरकमल धूभियागा जाववणमालाउ तेसिण सुहमडवाण भूमिभागा उल्लोया तेसिण सुहमडवाण उवरि अट्ठमगलगाळत्ताइ छत्ता तेसिया मुहमडवाण पुरतो पत्तय २ पेत्थावरमडवे पण्णत्त सुहमडव वत्तव्वया जाव दारा भूमिभागा उल्लोवा तेसिण बहूसमरमणिज्भाण भूमिभागागा बहूमज्भसभागे पत्तेय २ वदरामए अक्खाडर पण्णत्ते तेसिण वदूरामबाण अक्खाडगाण वहूमज्मदेषभागे पत्तेय मणिपेढिया पण्णत्ता तातोण मणिपेढियाण अजोयणाइ आयामविक्खभेण चत्तारि जोयणा वादल्लेण सव्वमग्मियाड अत्था जावपडिवाउ पाच सुखमण्डयाना पुरत प्रत्येक प्रेक्षागृहमण्डप प्रज्ञप्त' । ते च प्रेक्षागृह मण्डपा म विष्कम्भाच्चैस्त्वे प्राग्वत प्रचागृहमण्डपाना च भूमिभागवणन प्राग्वत् । तावद्दाच्य यावन्मणीना स्पभ । तेषा च बहुरमणीयाना भूमिभागाना वहुमध्यदेशभाग मत्येके वज्रमयो अक्षपादक प्रज्ञप्त तेषा च वज्रमयानामचपाटकाना वहुमध्यदेशभागे प्रत्येक प्रत्येक मणिपीठिका प्रज्ञप्ता । ताश्च मणिपीठिका श्रष्टयोजनान्यायाम विष्कम्भाभ्यां चत्वारियोजनानि बाहल्येन पिण्डभावेन सवा dees दारनद्र आगलि प्रत्येक २ सुखमडप काउएतलद्वारदीठएकेक सुपमडपनइ तेह सुषमइप एकमड योजन लाबपण्डू पचास योजन पहूलपणे कोईकारा सोलस योजन ऊंच ऊ चपणद्र तेहसुखमडपनउसरीषु वर्णकसुधर्मान जाणवत तेहनः सुखमंडपनद्र सि दसि वणिद्दारनद्र कया कह पूर्व दक्षिणदू उत्तरनद्र द्वार सोलह जोयन उचल ऊ चपाइ आठयोजन पहूलपण पाठयोजन प्रवेश स्वतन्द्र प्रधान कमलसहित घूमिका सिखरकइजिहा दारनुं वर्णकमालासहितकहव तेहनइ मुख पडपन भूमिभागऊपरि उल्लो चडूयावहि तेन सुखमडपन ऊपूरि चाउर मगलीकध्वजाइतऊपरि छत्रकहव तेह न सुखमपन आगलि प्रत्येकइर में चाघरमडपपरगमडप काउ सुखमडपनीपरि वर्णक मवकहवउ जिहालगेद्दार भूमिभागऊपरि चद्रयासवकहिब हन्दू घराउ समउरम ग्रीकनदू भूमिभागमंचावरन धणु मन देसभागदू प्रत्येकइएकैकमादे वज्रमय आपाडर का तेहन वमन आखाडान वधु मन देसभागे प्रत्येकइएकमाहि मणिपीठका कहा तेह मणि पीठिका पाठ योजन लात्रपणे पहूलपणइ च्यार योजनजाsपय सव मणिमयकर निर्मल
१५२
(
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। तामिण मणिठियाग उरि पत्तेव र सीहासणे परणतं सीदासण . पपणत्तो सपरिवारो तसिगा पेत्याघरमडवाया उवरि अहमगलगा
भाया छत्ताई छत्ता तेसिण पेत्याघरमडवाणा पुरतो पत्ते व २ मणि पेढियाउ पत्ताउ ततोगा मणिपढियाउ सोन्नस जोयगाइ वाह ल्लेण सबमणिमयाउ अत्याउ जाव पडिरुवाउ तासिण मगिा पेढिवागा उवरि पत्त व २ घूमेपगणतं तेगा घूमा सोलस जोवणाइ अायामविस्वमेणा सादरंगाइ सोनस जोयणाइ उच्चत्तेगा सेवाखक ककुददगरय अवम मडिय फेगा पुज सगिागासा सव्वरवणामया
अत्था जाव पडिरुवा तेसिण घूभाया उवरि अट्ठमगलगाझवा छत्ता मला "मणिमा प्रत्याउ” इत्यादि विशेपणजात प्रागिव तासा च मणिपीठिकानामुपरि प्रत्येक प्रत्येक सिहासन प्रन्नप्त तपा सिहासनाना वर्णन परिवारश्च पावसाच्या तपा व प्रचामण्डपानासुपरि प्रप्टावष्टो मगलकानि वइब कृष्णचामरध्वना इत्यादि प्राग्वत । तथा प्रचागृहमपडपाना पुरत' प्रत्येकर मविपीठिका प्रनप्ता। ताश्च मपिपीठिका' प्रत्येक पोडययोजनान्यायामविष्कम्भाभ्यामप्टीयोजनानि वाहुल्येन सर्वात्मना मणिमय्य' । अच्छा इत्यादि विशेषण कदम्बक प्राग्वत् । तासां च मणिपीठिकानामुपरि प्रत्येक २ चैत्यस्तूप प्रजन'। तेच चैत्यस्तूपा' पौड़गयोजनान्यायामविष्कामाभ्या सातिरकाणि पौडययोजनान्यूह मुच्चस्त्वेन गप्स कत्यादि तणन सुगम । तपा च चैत्यस्तुपा तामुपयष्टावप्टी स्वस्तिकादीनि मालकानि "जारसहस्सपत्तहत्यगा” इति यावत्करणात् "तसिदय धूभाण उणि वह किए चामरम्भूया नावमुक्किल्लचामरभूया पछा सपहा रूप्पपट्टवरदण्डाजलजामलगन्धीसुरूवापासादया जावपतिरूवा तैमिय थूभायउप्पिं वह छत्ताइ छत्तापडागा धपटाचगलाउप्पलहत्यमा नावसय महमपत्तहत्यगा सबरयवामया ज्ञावपडिरवा" इति एतच्च समस्त प्राग्वत (तसिण)मित्यादि।
जपूनछ भलङ रूपछि तेहनद मम्पिपीठिकानद ऊपरि प्रत्येकदर सिंहासण कधउ सिहामन नउवठक परिवारसहितकदिर तेइन प्रेक्षाधर मडपण्ड झपरि पाठ मगलीक ध्वजा इन क्रपरि छवकावट तेहनद प्रचाधर मडपन आगलि प्रत्येक मणिपीठिका कही तेह मपि पीठिका मोलद्र यीजन जाडपण समस्त मणिमय निर्मलछद घठारीमठागेन भलउ रूपद तहनदू मणिपीठिकानद अपरि प्रत्तेकदर धूभकधर तेह धूम सील वीजन लांबपणड पिडून पबह भाभरा सील योजन ऊ चपण, स्वतक संखधकरत्नकूकदफूल पोपीनाकयीपा अमृत मध्यइ तेहनदाफीग्पना पुजरासि तेहमरीपाऊजला सवरत्नमय निमल पठारामठारा तिच
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी
तेसिया घूभाण चउदिसि पत्तय २ मणिपेठिवाड पण्णत्ताउ तातोण मणि पेटियातो अजोगाइ आयाम विक्खभेण चत्तारि जोयणात्र वाहल्लेश सव्वमणीमती प्रत्याउ जावपडिरुवातो तासिया मणिपेढियाण उवरि चत्तारि जिणपडिमा उ जिगुस्सेहपमाणमेत्तात्तोस पलियकणिसरागाउ घृभाभिमुहातो सण्णिखित्ताउ चिट्ठति तजहा उसभावद्धमाणा चदाणणा वारिसेणा तेसिण घूभाग पुरतो पत्ते २ मणिपेढियाउ पगणत्ताउ तातोा मणिपेढयाउ सोलस जोयगाइ आयामविक्खभेण अजोय गाइ बाहल्लेण सव्वमणिमवीर जाव पडिवा तासिण मणिपेटियाण उवरि पत्तेय २ चेद्रयरुक्खे पण्णत्त तेा चेडरुक्खा ग्रट्ट जोवगाइ उव्वेहेण दो जोयणाइ खधो अटु जोवणार विक्खभेण छ जोव
१५४
तेवा चैत्यस्तूपाना प्रत्येक २ ( चउदिसि) चतुदिशि चतसृषु दिक्षु एकैकस्या दिशि एकेकमस्थिपीठिकाभावेन चतस्रो मणिपीठिका प्रजप्ता' | अष्टीयोजनान्यामविष्कम्भाभ्या चत्वारियोज नानि बाहुल्येन सघात्मना मणिमय्य, अच्छा इत्यादि प्राग्वत् तासा च मणिपीठिकानामुपरि एकैकस्या अपि मणिपीठिकाया उपरि एकैकप्रतिमाभावेन चतस्री जिनप्रतिमाजिनोत्सेध प्रमाण मावा जिनोत्सेध उत्कर्षत । पञ्चधनु' शतानि जघन्यत सप्तहस्ताद्रह तु पञ्चधनु' शतानि सम्भाव्यन्ते (पलियष्कणिसण्याउ) इति पयवकामुनिपणा स्तूपाभिमुख्य सन्निक्षिप्तास्तथा जगस्थिति स्वाभाव्येन सम्यग्निवेशिता स्तिष्ठन्ति तद्यथा ऋषभाव माना चन्द्रानना वारिपेया इति (तेसिस) मित्यादि तेषा चेत्यस्तूपाना पुरत प्रत्येक मणिपीठिका प्रज्ञप्ता । ताश्च मपिपीठिका पोडमयोजनान्वायामविष्कम्भाभ्यामप्टीयोजनानि वाहवत : (सत्यमणिमयीज) इत्यादि प्राग्वत् तासा च मणिपीठिकानामुपरि प्रत्येक प्रत्येक चैत्यवृत्ता अष्टौयोजनान्यूई' मुच्चेस्वेनार्ड योजनमुद्देधेन उडत्वेन हे योजने उच्चैस्वेन स्कध स एवाई योजन विष्कम्भे तया पायिनेरारूपप्रतिविम्वइद्र तेहन घूमन ऊपरि आठर मंगलीक ध्वजा छतकहवा तेहनद्र घूमनद्र चिह्न दसि प्रत्येकदर मणिपीठिका कही तेह मणिपीठिका आठयोजन लावपराइ पिकूलपर यार योजन जाडपण सब मणिमयीक निमल घठारीमटारी भलुरूपई तेहनद्र मणिपीठकानद्र ऊपर च्यार जिनमतिमाछद्र तेहजिनप्रतिमातीथ करनउऊचपणड प्रमायाइछद्र नान्यमात हायनीउत्कृष्टापाचसैधनुष प्रमाण पद्मासयगावठी धूमसाहमुमुखकरीबइठी थकी रहद्रछद्र तेकहद्ररुद्र कपभर व मानर चंद्रानन३ वारिणः एाइनामइमतिमा तेहन घूमन धागलि प्रत्येक २ मणिपीठिका कहातेह मणिपीठिका सोलद्र योजना लावपाड पिहूलपाइ
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसंगी।
१५५ गाइ विडिया बहूमज्मादेसभाए अट्ठजोवणाइ आयाम विक्खभग सादरेगाइ अट्ठजोयणाइ सव्वगे पगणता तेमिण चेयरुक्खाग इमेवाए चे वगणावासे पण्णत्तं तनहा वरामय मूलरव सुपड़ द्विया सुचिट्ठमा रिद्वामय विउल कद वेमलियइ महरखदा सुजायवर जायस्वपढमग विसालसाला णाणामणिरयण विविडसाइप्पसाह वेरु लियपत्त तवणिज्म पत्तवटा जगणवरत्तमउसुसुकमाल पवाल पलवा
न
बछुमध्यदेशभागे बडिमा ऊद विनिर्गता शाखा सा अईमुच्चस्त्वेन पट्योजनानि विष्कम्भन सवाण सातिरेकेण अप्टीयोजनानि प्रज्ञप्ता, तेपा च चैत्यवृक्षाणामयमेतद्रूपीवणावास' प्रनप्त स्तद्यथा (वदूरामय मूलरइययमुपट्ठियवडिमा)वाणि वज्रमयानि मूलानि येपा ते वजमयानि मूलानि येषा ते बज्रमया सुप्रतिष्ठिता वडिमा बहुमध्यदेशभागे अदविनिर्गताशापा येपा ते रजतसुप्रतिष्ठितविडिमा स्तत' पूर्वपदेन कर्मधारय समास' । (रिट्ठामय कन्दवैकलियखन्धी) रिण्टामयो रिष्टरत्नमय' कन्दी येपा ते रिष्टमयकन्दा', तथा वैडूर्यरत्नमयो रुचिर स्कन्धी येपा ते तथा तत' पूर्वपदेन कर्मधारयः, (मुजायवरजायरूवपडमगविसालसाला) सुजात मूलद्रव्य आई वा वरप्रधान यत् यातरूत तदात्मका' प्रथमका मूलभूता विशालागाला' शाखा येपा ते मुजातवरजातरूपप्रथमकविशालशाला' (गाणामगिरयणविविहसाइप्पसाह वेरुलियपत्त तवणिम पत्तवेण्टा) इति नानामणिरलानि नानामणिरत्नाल्मिका विविधा शाखा प्रशाखा येपा ते तथा बैडूयानि वैदूर्यमयानि पवापि येपा ते तथा तथा तपनीवमयानि पववृन्तानि येपाते तथा तत पूर्ववत् पदद्दयमीलनेन कमधारय', जाम्बूनदा लाम्बूनदसुवणविशेपमया रता रतवया मदवी मनीना' सुकुमारा सुकुमारम्पमा', प्रवाला दुपटुन्मीलितपवभावा' पल्लवा' सज्ञातपरिपूर्ण पाठयोजन जाडपण सर्वमणिमयघठारामठारा भलु रुपछड तेहनदू मणियाठिकान ऊपरि प्रत्येक २ चैत्यवृनचेत्यकहिताजिनप्रतिमानीतेहनदूममीपिवृत्तिवृक्षतेहचैत्यवृक्ष कहाते ह चैत्यक्ष आठयोजन उडपणभूमिमाहि बदयोजनस्कधमध्यभाआठवीजणपहलपगार छयोजनाविडिमविडि मातस्कधकीऊचीनीकलीसिखायापाचैत्यवृतन घणउमध्यदेसभागदजद आठ योजन लावपण पहूलपणद भूमिथकीस्कध झाझरा विडिमासव एकठउ करीइतिचारपाठयोजन सवा गइ कहा तेहनत चैत्यवृक्षनड भागलिकहोम्यइतेहवड़ वर्णकवसेप काउ कहछ बजमय मूलक मडीपरियापाविडिमास्कयोहमूलगीज चीनिकली सिखा रिष्टरलमय विस्तीर्ण कादठ वैडूर्य रत्नमय मनोहरकट भूलथकीभलीऊपनी प्रधान सुवर्णमयी मूलगीपहिली सारवाजेहनी धनक प्रकारद मयि रलमय विविधप्रकारनी प्रति वेड्यरत्नमयने हनी पन रातासुवर्णमय पबनावीटक
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
१५६
रायपसणी। करधरा विचित्त मणिरयण सुरभि कुमुम फलभरेण णमियसाला सत्याया सप्पभाससिरीया सउज्झोया अहियमा वणर्माणणिवूइकरा अमयरस सरस फला पसाइया ४ तेसिण चेइवरुक्खाण उरि अट्ठमगलगाझया छत्ता तसिण चेयरुक्खाण पुरतो पत्तोयं २ मणि पेठियाउ पण्णत्ताउ मणित्ताउ ताउण मणिपेढियातो अट्ठजोयणादू आयाम विस्खमेण चत्तारिजोयणाइ वाहल्लेण सव्वरयणामईउ अत्यावा जाव पडिरुवाउ तेसिण मणिपेढियाणउवरिपत्त व महिझए
प्रथमपतभावरूपावराकुरा प्रथममुद्विद्यमाना अध्कुरास्तानुधरन्तीति जाम्बूनदरतमुसकुमार प्रवालपल्लवाकरधरा,विचित्तमपिरयण सुरभिकुसुमफलभरीण मियसाला)इतिविचिवमणिरत्नानि विचित्रमणिरत्नमयानि यानि सुरभीनि कुसुमानि फलानि च तपा भरेणनमितr शाला' शाखा येपा' ते तथा, तथा सती शोभना छाया येषा ते सच्छाया' सती शोभना प्रभा कान्ति र्येपा ते सत् प्रभा। अतएव सथीका तथा सह उद्योतेन वर्तन्त मणिरलानासुद्योतभावात्सोद्योतr । अधिक नयनमनोनिवृत्तिकरा अमृतरससमरसानि फलानि येषा ते तथा । (पासाइया) इत्यादि विशेषण सतष्टय प्राग्वत्, एते च चैत्यवृक्षा भन्यैर्बहुभि स्तिलकलचकछयोपगशिरीषसप्तपर्णदधिपर्थ लुब्धकवचन्दननीपकुटजकदम्बपनशतालतमालपियालमायशुपारापतराजवृक्षनन्दिवृच्चै सर्वत समन्तात् संपरिक्षिप्ता ते च तिलका यावन्नन्दिवृक्षा मूलमन्त' कन्दमन्त इत्यादि सर्वमयीकपादपवर्णनायामिव तावदक्तव्यं यावत्परिपूर्णन (तसिण)मित्यादि तेषां चैत्यदृक्षाणामुपरि अष्टावाटी मालकानि बहब' कृष्णचामरध्वजा इत्यादि चैत्यस्तूपडत तावदलव्य याबदहव' सहस्रपनहस्तका सर्वरत्नमयावत्प्रतिरूपका इति (तसिण)मित्यादि तपाच चैत्यवृक्षाणा पुरत प्रत्येकं , मणिपीठिका अन्नप्ताताश्च मणिपीठिका अष्टौयोजनान्यायाविष्कम्भाभ्या चत्वारियोजनानि वाइल्यत',(मनरयणामइउ) इत्यादि प्राग्वत् । तामा च मणिपीठिकानामुपरि प्रत्येक महेन्द्रध्वज'
जबूनदसुभवणमयरातदूवर्णमृदुमनोजसुकमालफरिसद प्रवालछड्काइमिलीपबडीडारुपे परिपूणभावपामा प्रथमपल्लवतेपतपथमनीकली तेअकुरातेहनइधरडछे अनेकप्रकार मणिरत्न सुगध फूलतहनउ समूहर्तणभरीतेमाटि नावीनमीछि साखाजेहनी अधिकपणनयननइससकरी तेवृक्षछि अमृतरसद भरवाआइफबजेहनी छावाइसहितछद्र प्रभाकातिद् सहितछदू सीमा सहितकर उद्योतप्रकासदमहितह तेमाटइचित्तनैप्रसन्नकरइछेजोवायोग्यछ तेहनह चैत्य वृचना ऊपरि पाठर मगल ध्वजा छवकदिवा तेहनद चैत्यवृत्चन आगलि प्रत्येक २एकैक वेत्यवृच भागलिमणिपीठिका कही तह मणि पोठिका पाठयोजन लांबपण पडूलपणदू चार
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
1
रायपसेथी।
पण ते महिदज्या सद्वि जोयणादू उठ उच्चत्त जोयण उव्वेदेगा जोयगा विक्खभेण वडरामया वट्टलट्ठ सुसिलि परिघसुपतिट्ठिया विसिट्टा अरोगवर पचवरणकुडभी सहस्म परि मडियाभिरामा वाजवून विजय वेजयती पडागा छत्ताद छत्तकलिया तुगा गगणतलमभिजघमागासिहरा पासाइया अहमगन्तगा छत्ताइ छत्तातेसिण महिदज्भयाण पुरतोपत्तं वर गदा पुक्खरिणीउ पण्णत्ताउ ताउ पोक्खरीगीतो एग जोगणसव श्रायामेा पगणास जोगाड विक्खभेण दसजोयगाव उच्चेत्ते अत्याउ जाववगर एगतिवाउदगरसाउ पत्ता पत्तय पतेद्य परमवरवेदया परि
१५७
प्रज्ञप्त' । ते च महेन्द्रध्वजा पष्टिपाननान्यूई गव्यूतमुद्दीन तुगडत्वेन यह क्रोम विष्कम्भत, (रामाबद्दल सुसिलिङ्कपरिघपडिया) इति वज्रमया वज्ररत्नमया तथा वृत्त वर्तुल लप्ट मनोज्ञ सस्थित मस्थान येषां ते वृत्तलप्टसस्थिता स्तथा सुग्लिष्टा यथा भवति एव परिघृष्टा इव खरमानया पापायप्रतिमेव सुश्लिष्टपरिघृष्टा मृष्टा सुकुमारशानया पापाण्यप्रतिमावत् सुमति ष्ठिता मनागपि चलनासभवात् ततो विशेषणत्तमास (अगवर पचवण्णकुडभीसम्मपरि मडियाभिरामावाउडय विजयवैजयन्तीपड़ागातार कत्तकलियातु या गगपतलमभिलष्यमाण ferrer जावपडिवा) इति प्राग्वत् । (तेसिय) मित्यादि तेथा महेन्द्रध्वजानामुपरि
raटी मलकानि वहव कृष्णचामरध्वना इत्यादि तोरणवत् सव वक्तव्य तेषां च महेन्द्र ध्वज्ञाना पुस्त' प्रत्येकं प्रत्येक नन्दा नन्दाभिधाना पुष्करिणी प्रप्ता एक योजनगतमायामत पञ्चायत योजनानि विष्कम्भत'। दासप्तति योजनान्युद्द धेन तुपडत्वेन तासा च नन्दापुष्करिणीना (अत्था सहा उदययासयकुलाउ) इत्यादि वर्णन प्राग्वत् ताश्चनन्दा पुष्करिण्य प्रत्येक प्रत्येक tter arsur सर्वमणिमव निर्मलकर घठारामठाराकडू भलवरुप तहन मणिपीठिका न ऊपरि प्रत्येक महेंद्रध्वज का तेह महेद्रध्वज साहियोजन ऊ चउ ऊ चपराष्ट्र एकयोनन भूमिमा उपगद एकयीजन पहूलपद्र वज्रमय वाटलामनीत रूडापरिष्ठासामटाया श्रीमठामधीलतानथी बलाकेहवादेघगुउत्तमछद्र घणीप्रधान पांचवड नानाध्वजाना सह Free मतिका मनोहर वाद करी कपित विजय वैजयंती ध्वजा कबऊ परि कव dusatyaastroाइ गगनतलन उल्लघता सिखरजेहना चित्तनप्रसन्नकारीजीद्रवा योग्य ऊपर आठर मंगल ध्वजा छत्रऊपर कल करवातेन महेंद्र ध्वजनः श्रागति प्रत्येक ईन्द्रध्वनदाठ नदा पुष्करणीयावि कहा तेह पुष्करणीवावि एक सयोजन लावपपर पचास
४०
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेपी |
क्खित्ता पत्तो यर वणसडपरिक्खित्ताउ तासिग गदा पुक्खरिणीया तिदिस सोमाविगा पण्णत्ता तिसोमाण पडिरुवगाण वगणउ तोरगाण ज्या छत्ताइ छत्ता सभाएण सुहम्माए अडयालीस मणोगुलिय साह स्सीउपगणत्ताड तजहा पुरत्थिमेण सोलस साहसीउ पव्वत्थिमेगा सोनस सामी दाहिण अट्टमाइस्सीउ उत्तरेण अट्ठाइस्सीड तासुवण मोगुलियामू वहवे सुवण्णरुप्पमया फलगा पण्णत्ता तेमुण सुवण रुप्पमएसु फलगेभु बहवे वदरामया गागदतगा पण्णत्ता तेसुण वदूरा मसू णागदतसु कियह मुत्त वग्घारिय मल्लदामा कलावा चिट्ठति सभाएण सुहम्माए अडवालीस गोमाणसिया साइस्सीउ पगणत्ताउ
१५८
१
पद्मवेदिकया प्रत्येक २ वनखण्डेन परिचिप्ता । तासां च नन्दापुष्करिणीना प्रत्येक विदिशि विमोपानप्रतिरूपकतोरणवणनप्रागिव ( सभाए सुम्मार) इत्यादि सभाया सुधर्माया घटाचत्वारिशत मनोगुलिकासहस्राणि पीठिकासहस्राणि प्रज्ञप्तानि । तद्यथा पूर्वस्या दिशि प्रोड्य मनोगुलिकासहस्राणि, पोडशसहस्राणि पश्चिमाया, मष्टीसहमाणि दक्षिणतोऽष्टीसहस्राणि उत्तरत, एतासु च मेलकनागदन्तक माल्यदामवर्णन प्राग्वत । ( सभाएय सुहम्माए) इत्यादि सभाया सुधमाया अष्टाचत्वारिशतगोमानसिका शय्यारूपा स्थानविशेषा स्तेपा सहस्राणि प्रज्ञप्तानि
योजन पहूलपणदू दस योजन निर्मलकई बावीन्द्र वकपूर्वनीपरिजाणवु स्वभाव उदक रमाकपाणीनउस्वादकर कहा एकेकोबाविचउपपेर पद्मवरवेदिकानडू वेष्टित प्रत्येकइर वनखडन वेष्टितछद्र तेहनदू नदा पुष्करिणींनदू तिहूदसिपूर्व दक्षिणैउत्तरविपाउडीया ललारूप कथा तेह प्राउडीयानउवक आगलि तोरण ध्वजाकबऊपरिश्वकहिवा समान सुधम्मा सुधर्मासभाइ व्रणिद्दार माहि एकपूर्वदार आगलिमुखसडपथीमाडानदा पुष्करिणीलगद अग्या रद्रपदार्थरुडीएमज्ञ दचिणदार एमजउत्तरद्वारिजागव उन्हव सुधम्मासभामा हिलस्वरूप कहदूद्र अठतालीससहस्र मनोगुलिकाच उणू उटलावेसस्व कच्या तेकहदू कडू पूर्वद्र सोलसहब पीठिका पश्चिम सोलद्र सहस्र दक्षिण पाठ सहम्र उत्तर आठसहस्र तेह मनोगुलिकान्द्र विषद्र घणा सोनारुपामय पाटीया कह्या तेह सुवर्ण' रुपामय पाटीनइविषै घया वज्ररत्नमय नागदता अकुडा कक्ष्या तेह वज्रमय नागदतनदूविपद् कालमूर्ति गुटयालवायमान फूलमालानी कलापसमूह रहद्रकद्र सभा सुधम्माद बट्टतालीमसहस्र गोमायसीसय्यानीपरि लाबाउटला का नेममनोगुलियाचिहूदसिमिली पाठलीस क ह्यातेमज गोमायसीचातिहा पाटीयतियइनागदना तेह
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेगी।
१५८
1
तंजा मगोगुलियाड नाव गागदतगा तेसुण गागदतरसु बहवे रयया मया सिक्का प्रणत्ता तेसुण रययामएस सिक्कगेसु वहवे वेरुलियामती धूवघडीयातो पण्णत्ताउ तातोा धूवघडीयातो कालागरुपवर जावचिट्ठति सभापण सुहम्माए तो बहूममरमणिज्भ भूमिभागे गणत जाव मणीहि उवसोभियामाणिफासेय उल्तोय तस्वण वद्धूसमरमणिज्झम्स भूमिभागस्स वृडूमज्मदेसभाए एत्यण मडेगा मणिपीढिया पणत्ता सोलस जोया आयामविक्खभेण श्रजोयणाद' वाहल्लेण सव्वमणि मयी जाa ufshaा तीसेा मणिपीढियाए उवरि एत्वणं माणव एखते पण सहिजोयणाइ उठ उच्चत्तरेण जोया उव्वेडेपण जोयणविक्खभेा अडयालीस ग्रहिए अडयालीइसकोडीए अडवाली स तिग्गाहिय सेसनहा महिद भए माणवगस्सा चेद्रयखभस्स तद्यथा पोयाणि पूर्वत पोडशसहस्राणि पश्चिमायामष्टीसहस्राणि दक्षिणतोऽप्टीसहस्राणि उत्तरत स्ताम्बपि फलकवर्णन नागदन्तवर्णन सिक्ककवर्णन धूपघटिकावणन च दारवत् । (सभाए सुहम्माए) इत्यादिना भूमिभागवर्णन (सभाएण सुहम्माए ) इत्यादिना उल्लीकवणन प्राग्वत् (तसा ) मित्यादि तस्य बहुसमरमणीयस्व भूमिभागस्य मध्यदेशभागे अब महती एका मणि पीठिका प्रजप्ता । पोडग योजनान्यायामविष्कम्भाभ्या अष्टीयोजनानि वाहल्यत सर्वरत्नमयी इत्यादि माग्यत्तम्याश्च मणिपीठिकाया उपरिमानेकी माणवकनामा चैत्यस्तम्भ प्रज्ञप्त । पष्टियोजनान्यूईमुच्चैस्त्वेन योजनमुईन योजन विष्कम्भेन अष्टाचत्वारिशदस्रिक | (श्रडयालीस इकोडीए बडयालीस इतिग्ाहिए) इति सम्प्रदाय गम्यम् । “वरामय वहलहसण्ठिए" इत्यादि महेन्द्रध्वजवत् वन निरविशेष तावक्तव्य यावत् "सहस्सपत्तहत्यमा मत्वरययामया जावपडिवा" इति तस्य नागदतनद्रविपद् धणा रुपामय सीका कध्या ते रुपामय सीकानइविपद् घणी वेडूयरत्नमय धूप घडी कही ते धूपघटी कृष्णा गुरु प्रधान कु दरुष्कनुधूप करीमघमघायमानथकीरहद्रद्र समान सुधर्मान माहि पद समुउ रमणीक भूमिनउ भागका पचवर्ण मणिकरी सोभित तेन वर्ण' फरिस पूर्वचल उपरिचद्रयामोतीनीमालासर्वकरिव तेनद्र घपत्र समउरमणीकन भूमिभागनदू घण मध्य देसभागइ इहा मोटीएक मणिपीठिका कही तेहपीटिका सील योजन लांबपर पहूलपात्र पाठवीजन जाडपणा सर्वमणिमयी घठारीमठारी भलु रुप तेह मणिपीठिकान ऊपरि वा मानवकनामाचैत्व स्तनपूनवीकथन काउ तेसाठि योजन ऊ चउ ऊ चपणइ एकयोज्ञन भूमिमाहि ऊ उडएकयोजनपहूलपपड अठतालीसकोडि थिंक
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेबी |
उवरि वारस जोयणाइ उग्गाहित्ता हिट्ठावि वारसजोयगाइ वजेत्ता मज्झे छत्तीसाए जोयग्णसु इत्यण वहवे सुवण्णरुप्पमया फलगा पण्णत्ता तेसुगा सुवगणरुप्पमएस फलगेसू बहवे बदरामया गागं cant पण्णत्ता तेण वइरामपसु णागदतए वहवे रययामया सिक्कगापण्णत्तातेसुण रययामएसूसिक्कगेसूवहवेवदरामया गोलवट्ट समुग्गा पण्णत्ता तेसुण वइरामएस गोलवट्ट समुग्गेसु बहवे जिणस्स कहाणिक्खित्ताउ चिट्ठति ताउण सूरियाभस्स देवस्स अणमिच वण देवाण्णव देवीणय अच्वणिज्भाउ जावपज्झ वाणिज्भातो माणवगस्सण चेडवखभम्स उवरि श्रट्टट्ठमगलज्भया च माणवकस्य चैत्यस्तस्य उपरि द्वादशयोजनानि अवगाधे उपरितनभागात द्वादशयोजनानि वजयित्वेति भाव | अधस्तादपि द्वादशयोजनानि वर्जयित्वा मध्ये पद्धि शतियोजनेषु (बह सुवण्यरुप्पामया फलका) इत्यादि फलकवान नागदन्तवर्णन सिक्ककवर्णन च माग्वत् तेषु चरमयेषु सिक्के वहवी वज्रमया गोलवृत्ता गोलवद्दता समुद्रका' प्रज्ञप्तास्तेषु च वज्रमयेषु समुहकेषु बहूनि जनमत्कीनि सन्निक्षिप्तानि तिष्ठन्ति यानि नूयाभस्य देवस्य अन्येषा च बहूना वैमानिकाना देवाना देवीना व अर्चनीयानि चन्दर्ने चन्दनीयानि स्तुत्यादिना पूजनीयानि पुष्पादिना माननीयानि बहुमानत सत्करणीयानि वस्त्रादिना कल्याण माल देवत चैत्यमिति बुझ्न पर्युपासनीयानि (तस्सप चेद्रथखम्भस्स उवरिवहवे षट्ठमयालया) इत्यादि
१६०
पठतालीसकोड एoपदन अर्थगुरुपरपराद्रजागवड कोक कडकनागवकचैत्यनइत लिहासि * सेपाकतउवणकजिमपूर्व महेन्द्रध्वज नडकीध उक्कइतिमजादूहापबिजाणवड माणवगनः चैत्ययभनद्र ऊपरि बार योजनदऊपोहन जदून यूएतलकपरि वारयोजनबजीन इवार योजन वजानदू विचद्र छवीस योजननपूर्विपर दूहा धया सुवर्णरुपामय पाटीया कथा तेह सोना रूपामय पाटीयानइविषद् घया वज्ररत्नमय नागदता कूडा कह्या तेह वजुमर नागदता कूडा कह्या घणा वन्नुमयरुपामया सिका कच्या तेह रुपामय मिक्कानडू वियर घणा वज्रमय गोलमा वालीडावाकड्या तेह वज्रमय गोलमावाट लीडाबडानविपद् घणा तीर्घकरना दाढा थापी की र वेदाढा सूयाभन देवनद्र अनेराणि घसा देवनड देवीन चदनीदिक इर्चिवा योग्ययुकादिकर पूज्यवायोग्य वदिवायोग्यइकरिवायोग्य छषणीजप्रतिसरियायोग्य मा नवगगुन चैत्यथभद्र ऊपरि वाठर मगलीक ध्वजाछवकहवा तेहनदू मानवगन चैत्यथभन पूर्व मोटीएक मणिपीठिका कही आठयोजन लावपण पहूलपण्ड च्यार योजन जाडपण
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी।
. १६१ छत्ता तस्सण माणवगस्स चेइवखभस्स पुरथिमण महेगा मगि पेठिया परणात्ता अट्ठजोयगाइ आवामविक्खमेणा चत्तारिनोयणाद बाइल्नेण सर्वमणिमया अत्या जाव पडिम्वा तीसेगा मणिपेढियाए उपरि एत्वण महेगे मीहासणे परण सीदासण वएउ सपरि वारो तस्मण माणवगएम्स चेयखभस्स पचत्यिमेण एत्य महेगा मणिपेठिया पगणत्ता अहजोयणाइ मायामविक्खमेण चत्तारिजोय गाइ वाइल्लेण सव्वमणिमयी अत्था जाव पडिमवा तीसेण मणि पेढियाए उवरि एत्यण महेंगे देवसयणिज्झे पपणत तस्मगा देव सयणिज्झस्स इमेयारवे वगणावामे पगणत तजहा गाणामणिमया पडियाया सोवत्यिगिया पाया गाणामणिमयाई पायसीसगाइ जवूणवामयाइ गत्तगाइ वदरामयासधी णाणामणिमएक्वेयामयी
तुला तवणिज्झामया गडोवाणया लोहियक्खमए विवोएगा सेण प्रावह तस्य माणवकस्य चैत्यस्तम्भस्य पूर्वस्यो दिगि अन महत्यका मणिपीठिका प्राप्ता अप्टी योजनान्यायामविष्कम्भाभ्यां चत्वारियोजनानि वाइल्येन (सव्यमणिमया)इत्यादि प्राग्वत् तस्याश्व मणिपीठिकाया उपरि अव महदेक देवशयनीय प्रन्नप्त' तस्य च देवशयनीवस्य अयमेतद्रूपी वर्यावासी वयं कनिवेग प्रजस्त स्तद्यथा नानामणिमय' प्रतिपादा मूलपादाना प्रतिविमिष्टी पष्टम्भकरणाय पादा। सौवपि का सुवर्णमया' पादा मूलपादा' । नानामणिमयानि पादशी काणि जाम्बूनदमयानि मात्राणि इपादीनि बमया वजूरलापूरिता सन्धय', (शाणामणिमयेबा) इति नानामणिमय व्यूतं विभिप्टञ्चान रजमयीतूलीलोहिताचमवानि (विवीयणा) इति उपधानकानि आह च जीवाभिगममूलटीकाकार “वि-बोयणा" उपधानकान्युच्यन्ते, प्रति तपनीयमयी सवमणिमया निर्मल घठारीमठारी भलर रुपछि तह मणिपीठिकान ऊपरि दहा मोटउएक सिंहासननड कघउ सिंहासननड वर्णक परिवारसहितवउ तेहनद माणवकन चैत्यथमनद पश्मिर दूहा मोटी एक मणिपीठिका कही तेइ पाठयोजन लांबपण पहलपण च्यार घोजन नाइपण सर्वमणिमयी निर्मल घठारामठारा भलु रुपछि तह मणिपीठिकान अपरि दहा मीट एक देवसयनोटालीउइत्यथं वद्य तइनड देवसयनीयनउ आगलिकहिस्वर तेहवु वर्षकवसपकाउतकहछि अनेकमषिमय प्रतिमादीनेहीलीयापायाहेठा दीजगरुपसवणमय प्राया नानामणिमय पायानामाथा अबूनदमुवणमय गावइसउपल्या वकरीपायानसरनी
-
-
-
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
१६२ ।
रावपसेगी। सयणिज्झ टुहतो उपणए मज्झणयगभीर सालिगणवट्टए गगा पुलिण वालुया उद्दालसालिसए सुविरइवरयत्ताणे उयवियखोमटु गाल्लपट्टपडित्ययणे रत्त सुवसवूए सुरम्मे आईणगसर्व दूरणवणीय तूलफासे तस्सण देवसयणिज्मस्स उत्तरपुरस्थिमेण महेगा मणि पेढिया प्रगणत्ता अट्ठजोवणाइ आयामविक्खभेण चत्तारि जोवणाइ बाहल्लेण सव्वरवणामया अत्या जावपडिसवा तीसेण मणिपेढीया उवरि एत्यण सूरियामस्स देवस्स चउपाले गामपहरण कोसे
परणत्ते सव्वरयणामए प्रत्ये जाव पडिहवे तत्यण सूरियाभस्स गण्डीपधानिका । (सेण देवसयणिज्झ) इत्यादि तत् देवशयनीय सालिनवर्तिक यह अलिडान वत्त्या शरीरप्रमाणे नौपधानेन यत तत्वधा, “उभउविध्वीयर्ण" इति उभयत उभी सिरोन्न पदान्तावाथित्य विध्वीयण उपधाने यव तत् उभयतो विब्बीयण (दुहती उएणते) इति उभयत उन्नत (मझगम्भीर) मध्येन तञ्च तत् निम्नत्वात् गम्भीरञ्च महच्चोन्नतगम्भीरम् । गगा पुलिनवालुकाया (उयदाली)विदलन पादादिन्यासे अधोगमनमिति भावस्तेन (सालिसए) इति सदृशक गज्यापुलितवालुकावदाल सदृशक दृश्यते चार्यकारी हसतुल्यादिल्लिति तथा उपविय" इति विशिष्ट परिकमित सोम कायासिक दुनून' वस्त्र तदेव पट्ट उय विपक्षीम दुकूलपह, म प्रतिकदनमाच्छादन यस्य तत्तथा (आणगकवरणवणीरतूलफासे) इति प्राग्वत् (रत्त सुवसवुए) इति रताशुकेन सवृत अतएव सुरम्य (पासाइए) इत्यादि पदचतुष्टय मारवत् । (तस्सण) मित्यादि । तस्य देवशयनीयस्य उत्सरपूवस्या दिशि अन महत्यका मणिपीठिका मनप्ता सा चाप्टोयोजनान्यायामविष्कम्भाच्या चत्वारियोजनानि वाइल्यत' (सवमणिमयी) इत्यादि प्राग्वत् तस्याश्च मणिपीठिकाया' उपरिजल्लको महेन्द्रध्वज प्राप्त । तस्य प्रमाण वर्णकश्च महेन्द्र धजवतव्य (तस्सस)मित्यादि तस्व तुल्लकमहेन्द्रध्वजस्य पश्चिमायामत सूबाभस्य देवस्य महान कश्चोप्याली नाम प्रहरणकोश' प्रहरणस्थान प्रन्नप्त कि विशिष्ट मित्याह, (सनवरा मए अरे जावपडिस्वे) इति प्राग्वत (तत्थण)मित्यादि तन चीप्पालकाभिधानप्रहरणको मधिजडीछइ नानामणिमयत्रीणजेणकरीटोलावणीद् रुपामय तुलिकानलाइ तपनीयसुवर्णमय गालनमूराया लोहिताख्यारत्नमय उसीसा तह ढीलीयो उसीसहनपगतलउ ऊ च मध्य गभीरउ डउ सरीरप्रमाणदमसूरीसहित गगानउपुलिनकाठउतेहनीवेल का तेहनदूधवदालपग करी हेठिउजाइदुएतलदैलूमाहिजिहापगम कतिहाएगहेठउनादतिमतलाइनपरिमुक उउड जावडउउ चिरन्यउदहा रजस्ताणजपरिवस्त अपचितरुउउकमायुद्धकूलवरवाजेद पहजपरि
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी ।
देवस्स फलिह वाखग्गे गया धणुप्पमुद्दा बहवे पहरणरवणा सगिखित्ता चिट्ठति उज्झला सुणिसिया मुतिक्खिधाराया पासा या : समाएण सुहम्माए उवरि अट्ठट्ठमगलगाया छत्ता सभा पण सुम्माए उत्तरपुरत्धिमेण एत्थण महेंगे सिवायवणे गाते एग जोवणस्य यायामेण पराणास जोवणार विक्खभेण वावतरि जोवगाइ' उठ उच्चत्तेण सभागमएत्तेय जावगोमाणसियाउ भूमि
4
बहूनि परिघरत्नखड्गगदाधनु प्रमुखादीनि प्रहरणरत्नानि सन्निचिप्तानि तिष्ठन्ति कथ भूताatree श्रह | उज्वलानि निर्मलानि शितानि अतितेजितानि अतएव तीक्ष्णधाराणि प्रासादीयानीत्यादि माग्वत् तस्याश्च सभाया सुधम्माया उपरि बहून्यप्टावप्टी मालकानीत्यादि सव मारवत् वक्तव्य, (सभाएय) मित्यादि सभाया सुधर्माया (उत्तरपुरत्थिमेय) मिति उत्तरपूवस्या दिशि महक सिद्धायतन प्राप्तमेक योजनशतमायामत पञ्चाशत विष्कम्भतो हासप्तति योजनान्युमुन्नेत्यादि सर्व सुधमावत् वक्तव्य यावत्गोमनसीवक्तव्यता तथा चाह ( सभागुमपण नावंगोमायसियाङ) इति किमुक्त भवति यथा सुधमाया समाजा पूर्वदक्षिणोत्तरवत्तीनि वीि द्वाराणि तेपा च द्वाराया पुरती सुखमण्डपा तेपा सुखमण्डपाना पुरत' प्रेचा गृहमण्डपा स्तेपा चचागृह मण्डपाना पुरतश्चेत्यस्तूपा प्रतिमा स्तेपा च चैत्यस्तूपाना पुरतश्चैत्यवृचाश्चैीय वृचाया पुरती महेन्द्रध्वजा स्वपामपि पुरती नन्दापुष्करिण्य स्तदनन्तर गुलिका गोमानस्य वीकास्तथावापि सवमनेनैवक्रमेण निश्वशेषवतव्य उल्लीकवर्णन भूमिभागवर्णन प्राग्वत । आच्छादनकइजेहा रातट्रसादक इढ़ीलीरमणी उपायालगिटाक्यउ छिकन्छ सडकमायूचर्म बूखन स्पतीमापयधर्कसुलपडसरीपुफरिस सुकुमालक जेहन तेहन देवसय्यानद्र उत्तरपूविंद्रसान कूि मीटीएक मणिपीठिका कहा तेह आठयोजनडू लावपषर पहूलपाइ च्यार योजन जाडपण सर्व रत्नमय निर्मल घटारीमठारी भलू रूपछि तेहनद्र मणिपीठिकानदू ऊपरि दहा सूवाभनव देव न चउफाननामसभउकोस घरवशेपजहार सहसरहद काठ सर्वरत्नमय निर्मलकर्तनपूक्ष भलु रुपक तिहा सूर्यामना देवना चउफाल स्फटिक रत्नमव पडगदीधनु व प्रमुख घया पर रत्न थाप्पाकारहरु तेस्वाइनलाई वरसागइतेजबडाव्यारुद्र महातीच्यधारीद्र चित्तप्रसन्न करनोपायोग्यदि समान सुधम्मानंद ऊपरि पाठर मगलीक ध्वना कहिवासभानः सुधम्मान इसानकूषि इहामीटर एक जिनमतिमाप्रासाद का एकड याजन नाप पचास योजन पहूलगाद बहत्तर योजन ऊउ उ चपरा माहिज्ञेमज्ञेतलागामाणसीयाकला यागलितषिकाद्वारमुपम उपमे चामड पच
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
१६४
रायपणी ।
भागा उल्लोवा तहेव तस्मण सिद्धाययणस्स बहूमज्मदेसभाग एत्थण महेगा मणिपेटिया पण्णत्ता सोलस जोयणाइ आयाम विक्खभेग अजोयणाई' उठ उच्चत्तेण तीण मणिपेढियाए उवरि एत्यण महेंगे देवत्यदए सोलसजोवणार आयामविक्खभेण साइरेगाइरेगाई सोलसजोयणाइ उठ उच्चत्तेण सव्वरयणामए जाausha तत् श्रट्ठसय जिणपडिमाण जिगुस्सेहपमाणमेत्तेि सणिखित सणिचिट्ठति तासिण जिणपडिमाण इमेया ha aणावासे पण्णत्तं तजहा तवणिज्भमया इत्थतल पायतला श्रकामया क्खा अतलोहियक्खपडिसेगयाइ कणगमईड'
जघाउ कणगामया जाणु कणगामया ऊरुकणगामइउ गायलाउ
( तस्सा) मित्यादि । तस्य सिद्धातनस्यातूर्व डुमध्यदेशभागे अत्र महत्येका मणिपीठिका प्रज्ञप्ता सा पोडययोजनान्यायामविष्कम्भाभ्यामष्टोयोजनानि वाहत्यत ( सच्चर्माणिमयी) त्यादि प्राग्वत् (ती) मित्यादि तस्याश्च मणिपीठिकाया उपरि अत्र महानेको देवछन्दक' प्रतप्त' सच पाडययोजनान्यायामवि ष्कम्भाभ्या सातिरेकाणि घोडमयीजनान्यूड' मुच्चैस्त्वेन ( सव्वरयणामये ) इत्यादि प्राग्वत् तव च देवछन्दके अष्टशतमष्टाधिकं शर्त जिनप्रतिमाना जिनोत्सेधप्रमाण मावास्या पञ्चधनु शतप्रमाणानमिति भाव सन्निचिप्त तिष्ठेति (तासि निणपडि माय) मित्यादि तामा जिनप्रतिमानामयमेतद्रूपी वणावासी वर्णकनिवेश प्रज्ञप्त स्वपनीयमयानि हस्ततलपादतलानि अङ्करत्नमया अन्तर्मध्ये लोहिताचरत्नप्रतिसेकानखा, कनकमय्यो नष्घा कनकपीठिका ऊपरि जिनप्रतिमा च्यार आगलिचैत्यवृचमहेंद्रध्वज नदापुष्करथी इत्यादिकचपोर पदाथजिमकच्ह्यादिजिमसिद्धायतन आगलिकहिवाभूमिभागऊपरितभव वडुयतिमन सुधर्मासभा
सिद्धायतन घाउमध्य सभागेइहामोटी एकमणिपीठिका कहातेइसोलयोजन लावण्यद्र पहूलपणद्र आठयोजन ऊचु अचपण तेहनइ मणिपीठिकानदू ऊपरि तिहा मोटउएक देवकद उदू तेहसीलइयोजन लावपद पहूलपण काकभारा सोलद्रयोजनऊ चड क चपयङ्क मत्ररत्नमयकद्र घठारामठाडुन भलु रूपकि तेदेवकदामाहि एकसठ जिनप्रतिमा जिनन उ चपणद् मात्राइतेहप्रतिमानघनासात हस्तनीउत्कृष्टीपास धनुषममाणइ थापीथकी रहडछ तेनद्र जिनप्रतिमान आगलिकहीसह वर्णकनसेप काउ तेकहडपनीय रत्न सुवर्णमय strainter wasपगलावला अंकस्वेतरत्नमय नखमाहि लोहिताख्यतारारत्नमय प्रतिसेक एतलड' निमस्फटिक जिमरातीवनिवस्त्रम् कीद्र तिवारइस्फटिकरीत उदीसह जिमनखस्वेतछ
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसगी। तवणिजमामतीतोणाभीतो रिद्वामईड रोमराईउ तवणिमामवा । बच्चूया तवणिमामया सिरिखत्या सिलपवालमया उद्दापालिवा मया तवणिजमाम जीहाउ तवणिज्भासया तालुवा कणगामईउ गासि गाउ अतोलोहियक्ख पडिर्सगाउ अकामवाणि अस्थीणि अतो लोहि यक्ख पडिसेगाउ रिटामईउ तागउ रिटामवाणि अस्थिपत्ताणि रिद्वा मइउ भमुहाउ कगणगामया सव्वणा कणगामईउ लिलाडपट्टियातो वईरामई सीसघडीउ तवणिज्मामउ केसतकसभूमीउ रिहामवा उवरि मुहया तासिण जिणपडिमाण पिढउ पत्तेय २ छत्तधारगा पडिमाउ पगणताउ ताउण छत्तधारगपडिमाउ हिमरववकुटुप
गासाइ सकोरिट मल्लदामादू धवलाइ प्रायवत्ताइ सलील धारे मयानि जाम्बूनि कनकमया अरव कनकमय्यी गाववाटय', तपनीयमयानाभयो रिप्टमय्यो रोमरा जय तपनीयमयाश्चुचुकास्तनागभागा', तपनीयमयाथीवृक्षा' गिलाप्रवालमया विद्रुममया उम्टा, स्फटिकमया दम्ता तयनीयमयी जिद्वा। तपनीयमयानि तालुकानि कनकमथ्वी नामिका अन्तलौहितानपसेका', अकमयान्यक्षीणि अन्तर्लीहिताक्षप्रतिसैकानि रिप्टमवानि श्वक्षिपनावि रिष्टरलमय्यीभावः । कनकमया' कपीला कनकमया' श्रवणा' कनकमय्यी ललाट पट्टिका', बजुमय्यशीपंघटिका स्तपनीयमय्यकमान्तकेशभूमय केशान्तभूमय' केशभूमवति भाव रिष्टमया उपरिमूई जा' केया तासा जिनप्रतिमाना पृष्टत एकका छवधरा प्रतिमा हिमरजतकुन्देन्दुप्रकाश सकोरपटमाल्यदामधवलमातपट गृहीया मलील धरन्ति तिष्ठन्ति इंठिरातीरलनीभूमिछहण करी नखरतोदीसद सुवर्णमयीजाघाउकनकमय टीचणकनक मयपीतवर्णसापलछद्र कनकमय गावयष्टीसरीर रातासुवर्णमय नाभि रिष्टमय रोमराजी राती मुबमय चूच कास्तन मूवर्णमय श्रीवत्स्यहीयावधि प्रवालरत्नमय उप्ट स्फटिकरानमय दात मुवर्णमयी जीभरातीसुवर्णमयतालूउ कनकमय नासिका माहि लोहिताध्यरत्नमयप्रतिसकरातल नामिकामाहिलाभूमि रातारत्नमयीछद अकस्बेतरत्नमय आखि तैमाहि लोहिताख्यरातारत्न मयप्रतिसेकाखिमाहिरातिरेखा रिष्टरत्नमयदः राती रठायकनीरातानासिका रिष्ठरत्नमय आखिनीभाषिणी रिप्टरत्नमा भमुही कनकमय कानाकनकमय ललाट पट्टिका वजमयी मस्तक मरधकी रातासुवणमयी कैसनीभूमिजिहासगि रिप्टरलमय उपल्या कैस तैहन जिन प्रतिमानद पूठिद' प्रत्येकड २ प्रतिमादीठा झवध प्रतिमा कही तह कतधारक प्रतिमा जिमगाल उरूपकु दफूलद्र च द्रमाएमरीया कोरटीनाफूलमालाइ सहितधवला छवप्रतिमा लीलाइ महित
४२
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
१६६
रायपसेणी 1
माणाउ २ चिट्ठति तासिया जिणपडिमा उभउपासे पत्तेय २ चामर धारपडिमाउ पगणत्ता ताउगा चामरवार पडिमाउ चदप्पस' ast वेलिय णाणामणिरवणखचिय चित्तदडाउ सुहूमरवयदी हवालाउ सखक कुददगरव अमयमहिवफेणपुन सगिणगासाउ धवलाउ चामराउ गहाय सलील वायमाणीउ चिट्ठति तामिय जिणपडिमा पुरतो दो गपडिमा जक्खपडिमाउ कूंडधार जिनपडिमा सव्रणाम यत्वा तदेव जाव चिट्ठति तासिगा जिणपडिमा पुरउ अमय घटाण अट्ठसय कलसाया यट्ठसय भिगा राण एव द्यायसाण्णवालाण पण सपतिद्वारा मगोगुनियाण वायकर
तथा साजिनप्रत्येकमुभयो' पार्श्वयों दें ई चामरधरे प्रतिमे प्रज्ञप्ते " च' (चन्दप्पभवदूरवे दलिय यायामणिरयय खचिय चित्तदण्डाउ ) इति चन्द्रप्रभश्चन्द्रकान्तो वज्र पर्य चमतीत चन्द्रमभवन् वैडूयाणि शेषाणि च नानामणिरत्नानि खचितानि येषु दण्डेषु ते तथा ए 'रूपा श्चिवनानाकारा दडा येषा तानि तथा सूर्व स्वीत्व प्राकृतत्वात् (सुडुमरययदीडवलाउ) द्वा सूक्ष्मा रजतमया दीर्घा वाला येषा तानि तथा, (सखक कुन्ददगरय श्रमयमहियकेयपुञ्ज परिगासाठ धवलाउ) इति प्रतीत चामराणि गृहीत्वा सलील वीजयन्त्य स्तिष्ठन्ति ताश्च (सव्वारयणमदूर अत्याउ) इत्यादि प्राग्वत् (तासिख) मित्यादि तासा जिनमतिमाना पुरतो ह े नागमतिमे ह े ह यक्षप्रतिमे दे दो भूतप्रतिमे हद्द कुण्डधारप्रतिमे सन्निचिप्ते तिष्ठत, तस्मिश्च देवच्छ द तासा जिनप्रतिमाना पुरती अष्टशत घण्टानामष्टशव चन्दनकलशानामष्टशत भृष्णारायामष्ट शत मादशानामष्टशत स्थाननामप्टशन पवीणामष्टगत सुमतिनामष्टशत मनीगुलिकाना
·
जिमहूउतिमधरतीथकी रहदूदू तेहनदू जिनप्रतिमानदू बिहू पासद प्रत्येक चामर धारक प्रतिमा कही तेह चामर धारक प्रतिमालेईऊभीछि तेहचामरकेहवानुप्रभवज्र वेडूय अनेकप्रकारइमणिरत्नद् स्वचितच चिविन्नछइजेहन सूक्ष्मरुपायलाबाकेसरिधि जेहना सखचक रत्नक्षल अमृतमध्यानुफीयर्तहनु तेनुपुज रासिहसरीया धडलाकर एहवाचामर गुहीनद ferefer वाजतीथका रहइछद्र तेहनs जिनप्रतिमान आगल छ यक्षप्रतिएमन कु डधारदेव वसेपनीप्रतिमा सवरत्नमयीछद्र निम तेहनइ प्रतिमानइ आगलि एकसउचाई घटा एकसुचाठ कलस एकसु बासनकहिबा ओरीसा एकसुआठथाल पावी१०८ प्रतिठीया१०८
T
18
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
G.
Me
रायप्रसंगी
गागा चित्तगरायण रयणकरडगाण हयकठाण जाव उसभकठागा पुप्फच गेरीया जावलोमइत्थगपडलगागा तेल्लसमुग्गाण जीव अजण समुगाण अट्ठसय धूवकडुत्थूयाण समिखित्त चिट्ठद्र सिद्धायघण स्सा उवरि अट्ठ मगलगाज्भया छत्तात्तिकत्ता तस्म्रण सिद्धाय यणस्स उत्तर पुरत्यिमेण महेगार ववायसभा पण्णत्ता जहा सुह म्माए तहेव जाव मणिपेटिया श्रट्टनोयणाइ देवमयणिज्भ तहव
पीठिकाविशेषाणा अष्टशत वातकरकायामष्टमत चित्राणा रत्नकरण्डकानामष्टगत हवकण्ठानामष्टशत गजकण्ठानामष्टभत नरकष्ठानामष्टशत किन्नरकण्ठानामष्टशत किपुरुयकण्ठानामष्टगत महोरगकण्ठानामप्टगत वृषभकगठानामष्टगत पुष्पचपरीनामष्टशत माल्यचखोरीणाम्, शुक्लानि पुष्पानि गुथितानि माल्यानि, अष्टगत चूर्णचरीणामप्टशन गन्धचोरीयामष्टगत वस्वचधोरीयामप्टशत आभरणचमरीयामष्टशत सिद्धार्थकोरीयामष्टगत लोमहस्तकचमरीणाम्, लोमहस्तकमयूरपुच्छपुञ्जनिका अष्टगत पुप्पपटलकानामेव माल्यचूर्णंगन्धवस्त्राभरणसेधार्थिका लोमहस्तकपठलकानामपि प्रत्येक प्रत्येक अष्टमत बलव्य अष्टत सिहासननामप्टयत दवायामप्टशत चामराणामप्टशत तैलसमुहकानामष्टमत कोदसमुद्र कानामष्टभल चोयकसमुहकाना अष्टगत नगरसमुहकानामष्टमत मेलासमुहकाना अष्टम हरितालसमुहकानामष्टशत हिष्णुलक समुद्गकानामष्टशत मन मिला समुद्रकानामध्यत मञ्जनसमुहकाना सवाण्यप्यमूनि तैलादीनि परमसुरभिगन्धोपेतानि चाटत नामनसगृहणिगाथा | “चन्दकलमा भिष्यारगावचायस्या यथालयापाती सुपा वायकरगाय, चित्तारयण करण्डाहयगय किएवरगयपरकण्ठगायचजीरी । पदलगांशत्यवत्तचामरासमुग्गयउग्गया" अष्टमत धूपक्रडुककाना' सन्निचिप्त तिष्ठति तस्य च सात उत्तरपूर्वस्यामवमहत्येका उपपातसभामनप्ता तस्याश्वादिकार 1 वयवर्णनमुखमण्डप सागृहमण्डपादि वर्णनादि प्रarrai was rag तस्याश्च बहुसमरमणीय भूमिभागस्य बहुमध्यभागे Taneer feuter
I
स चासो योजनान्यायामविष्कम्भाभ्या चतृवारियोजनानि वाहत्येन "जय" इन्हाई प्राग्वत् तस्याश्च मणिपीठिकाया उपरि पत्र महदे देवगयनी प्रानम्।
१०८ जायुकरवा१०८ चिवामकरडावा१०८ जरूर हीथाएकसउचाउ इनक किनम्बूपभकठगाकहवा फूलनीच मेरी१०८ इमजमालीच गेरी जूमरीमा= सूरपि पुजणीनीच गैरी सुवे८ एमजसवीरांजना लग
र्क्र
१६०
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसगी। सवणिजमावराणउ अट्ठमगलगा पगणताजमा छत्ताडछत्ता तीसणं । उववाय सभाए उत्तरपुरथिमपा एत्यण महेगाहरए पपगात्त एग जोयणसय आवामेण पगणास जोयणाई विक्खभेषां दसजोय रणाइ उल्लेहेण तहेव तस्सया हरयस्स उत्तरपुरत्यिमेण एवण महेगा अभिसेय सभा पण्णत्ता मुधम्मा गमएण जाव गोमा णसियाउ मणिपेढिया सीहासण सपरिवार जाव दामा चिट्ठति
सुधमाया सभावा देवभवनीयस्य तस्या अप्युपपातसाभाया उपरि अप्टावष्टममालकादीनि माग्वत् (तीसेण)मित्यादि तस्या उपपातसभाया उत्तरपूर्वस्या दिशि महानेकोदव' प्रजप्त', स चैक योजनशतमायामत' पञ्चाशतयोननानि विष्कम्भती दशयोजनान्युधेन “अछे सरहे रययामयकूले” इत्यादि नन्दापुष्करिण्याइव वर्णन निरवशेष वक्तव्य (सेण)मित्यादि, म इद एकया पद्मवरवैदिकया एकेन च वनखण्डेन सवत' समन्तात् सम्परिक्षिप्त'। पद्मवरवेदिका वसन वनखडवर्णन च प्राग्वत् तस्य इदस्य विदिशि तिसूपु दिक्षु विसोपानप्रतिरूपकाथि प्रज्ञप्तानि तेषा च विसोपानप्रतिरूपकाया तोरणाना च वणन प्राग्वत् तस्य च इदस्य उत्तरपूर्वस्या दिशि अव महत्येका अभिषेकसमा प्रञप्ता । सा च सुधम्मा सभावत् प्रमाण स्वरूपदारवय सुखमण्डपादि प्रकारेण तावदतत्या यावनोमानसीवक्तव्यता तदनन्तर तथैव उल्लोकवर्णन भूमिभागवणन च तावत् यावन्मणीना स्पर्श'। तस्या अभिपेकसभाया बहु समरमणीयस्य भूमिभागस्य बहुमध्यदेशभागे महत्वका मणिपीठिका प्रजप्ता साप्यष्टौयोजनान्यायामविष्कम्माभ्या चत्वारियोजनानि वाहल्यत । (सव्वरयणा)मयी इत्यादि प्राग्वत् तस्या मविपीठिकाया उपरि अव महदेक सिहासन सिहासनवर्णन प्राग्वत् नवरमन परिवारभूतानि आगलि जेतलापदाथकहीतेतलाहीसिद्धातनिागलिकहवा एकसु आठधूपनाकडका धापीयकी रहछ सिद्वायतननद उपरि आठर मगलीक ध्वजा छत्रपरि छत्रकहवा तेहनदू सिद्धायतन नह इसानकूणि मोटाएक उपपातसभामूयाभन जपनाववानीसभा कहा जिम सुधर्मासभा प्रवद्रकहाछः तिमजदहापणिकहाउ तमपिहिएकमणिकाछड तेहबाठयोजननीलांवादिहला च्यारयोजन जाडातहऊपरिदेवसय्या तिमज सय्यावणकतहसभाऊपरि आठर मगलीक कया ध्वजा छत्रपरिकबछडू तेहनद उपयात सभान इसानकूण दूहा मोटा एकहपाणीनउ कहा तिहाएक सोउयोजन लाबपणदू पचास योजन पहलपण दसयोजन उडपण जिम पूर्वइनदापुष्करणी कहीछतिमज दहकहबउ तेहनद इसानकूण दहा मीटीएक अभिषेक सभाजिदाराज्याभिषेकचार तेह कही जिमपूर्व सुधासभाकहीछद्दतिमज तिहालगि गीमाण
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
+
रायपसेषी।
तत्ण मूरियाभस्म देवरस बहू अभिसेकेभडे सणिखित्त चिट्ठ तदेव तीसेगा अभिसंग सभाए ग्रहट्ठमगलगा उत्तरपुरत्थिमेण एत्था महा लकारय सभा पणत्ता जहा सभा सुहम्मा मणिपेठिया जोगाइ सीsaण सपरिवार तथा सूरियाभस्स देवस्स वहु सु अलकारितेभडे सगिखित्तं चिद्र मेस तदेव तीसेा अलका रिव सभाए उत्तर पुरत्थिमेणं मन्हेगाववसा सभा परागात्ता जहा वव साज सभा जाव सीहासण सपरिवार मणिपेटिया अट्ठ तत्था सूरियाभस देवम्स एत्यण मदेगे पोत्यखरयणे सगिखित्ते चिट्ठ deau har taणस्स इमेयासवे वराणावासे पण्णत्ते तजहा रणामवात्ता परिट्ठामईड कठियाउ तवणिज्भामए दोरे गाणा
१६८
मद्रासनानि च वक्तव्यानि तस्मिश्च सिहासने मूर्याभस्य देवस्य बहु अभिषेकभाण्डमभिषेकयोग्य उपस्कर सन्निचिप्त तिष्ठति (सेट अभिसेगसभाए चमग्गलगा) इत्यादि प्राग्वत् तस्य अभिषेकसभाया उत्तरपूर्वस्या दिशि च मद्दत्येका अलष्कारसभा प्रज्ञप्ता सा चाभिषेक भात प्रमाण स्वरूपारवय सुखमण्डप क्षागृहमण्डपादिवर्णनंप्रकारेण तावक्तव्या यावदपरिवार सिहासन तव सूयाभस्य देवस्य आलष्कारिकमलष्कारयोग्य भागड सन्निचिप्त मस्ति शेष प्राग्वत् । तस्याश्चालष्कार सभाया उत्तरपूर्वस्या दिशि व महत्येका व्यवसायसभा
तसाच अभिषेकसभावत् प्रमाणस्वरूप द्वार वयसुखमण्डपादिवर्णेनप्रकारेण तावक्ाया यावत्सहान परिवार तव महर्दक पुस्तकरत्न सनिचिप्तमस्ति तस्य च पुस्तकरत्नस्य अथमेतपोवावासी वर्णनिवेश' प्रज्ञप्त रिप्टमय्यो रिस्टरत्नमय्यो कगिठके पृष्टके इति भाव । fter funfairsऊपरि सिहासन सपरिवार ऊपरिच द्रयातेयइचाकुसतिका मोतीनीमाला ह तिहा मूरयामना देवना धया राजाभिषेकना भाजनथाप्यधिका रहस्याभ riters draufरघाटर मगलीकध्वजा कवचामरकear तेहन अभिषेकसभान्द्र इसान कूणद्र इडा मोटाअलकारीमभाजिहा सूयाभ गारकर कहा जिम मभा सुधम्मातिमजहा पणिजाणिव उतमाहिमणिपीठिका पाठयोजननीतहऊपरि सिहासन परिवारसहित तहा सूया मना देव या शृगारसबधि भाजनथाप्याथका रहक संपथाकउ तिमनऊपरि मंगलीक आठ ध्वजाश्वचामर करवातेहना अनकारीसभान इसानकूगाड ईहा मोटीएक व्यवसायसमाजिहा पुस्तक्तरहृद्रकङ्कर्तेह्रकहीजिम उपपातसभातिमज्ञापथि जिहालगि सिहासन परिवारसहित ते माहिमणिपीठिकांलाबीपिहूली आठयोजननी ऊपरिमगल आठतिहासभाद्र सूर्याभिन देवनड
४३
·
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। मणिमगधी वेरुलियामए निवासणे रिहम एत्वदणे तव रिट्ठामवी मसी बहरामई लोहिएणी रिट्ठामगाइ अक्खराई धम्मिए सत्थे ववसाय सभाएण उवरि अट्ठमगलगा तेसिण ववसाय सभाण्ण उत्तरपुरत्यिमेण एत्यणा णदापोखरिणी पपणत्ता हरियसरिसा तीसेण गादाए पोखरिणीए उत्तर पुरत्यिमेण महगा बलपेढिया पगणतं सबरयणामए अत्धे जाव पडिस्वे पज्झत्ताए तेण कालेण
तेगा समएमा सूरिया देवे अहूणोववरणमेते चैव समाणे पचविहाए रत्नमयो दवरको यत पवाणि प्रीतानि सन्ति नानामणिमयो गुन्धिर्दवरकस्यादी येन पत्राणि ननिगच्छन्ति अकमयानि अकरत्नमयानि पवाणि नानामणिमय लिप्यासन मसीभाजनमित्यर्थ । तपनीयमयी शुखलाभाजनसता। रिष्टरलमय रिप्टरत्नमय सुपरितन तस्य छादन रिष्टमयी रिप्टरत्नमयी मी बजुमयी लेखनी, रिष्टमयान्यक्षराणि धार्मिक लेख्य क्वचित (धम्मिएसत्ये)
ति पाठ। तव धार्मिक शास्त्रमिति व्याख्येयम् । तस्याश्च उपपातसभाया उत्तरपूर्वस्या दिशि महदेक बलिपीठ प्रजप्तम्, तच्चाष्टीयोजनान्यायामविष्कम्भत चत्वारियोजनानि वाइल्यन सर्वरत्नमय मत्यमित्यादि प्राग्वत् तस्य च वलिपीठस्य उत्तरपूर्वस्या दिशि अन महत्येका नन्दापुष्करिणी प्रज्ञप्ता सा च हदप्रमाणा इदस्येव च तस्या अपि विसीपानवर्णन तोरणवर्णन च प्राग्वत् तदेव यब यहग रूप च सूयाभस्य देवस्य विमान तत ताहग् रूप चोपवर्णित सम्प्रति मुयाभी देव उत्पन्न' सन् यदकरीत् यथा तस्याभिषेकोऽभवत् तदुपट यति ॥ छ ॥ (लेण कालेगा नेण समएण)मित्यादि तस्मिन्काले तस्मिन्समए मूर्याभी देव मूर्याभ विमाने उपपातसभायां देवएका मोठउएक पुस्तकरन थापउ धकड रहइके तहन पुस्तकरत्ननउ भागलिकहिसइतव पुस्तकरत्ननु कघउ तेकहइछह रनमय पाना रिप्टरलमय पूठा तपनीयसुवर्णमय दौरउजेण पानीपरी नानामणिमय गांडियानानीकलद वैडूर्यरत्नमयमिपीभाजनपठड रिष्टरत्नमयपडीया नुकणव नमनीयसुवर्णमयसाकलीजणीडपडाचायउटाकण वायोरिटरनमयमझीमरपीवज मया लेपिणी रिप्ठरलमय अतरतेम्पाहि केवलधर्ममधीसामवर व्यवसायसभान अपरि माहर मगलीक हनई व्यवसायसभान इसानकूधि दहा णदापुष्करणीदाधि कहीपूबसूनहवउप्रह कहतेहभणी तेहनद नदा पुष्करणी दूसानणद मीटउएक बलिपीह जिहामतिमापूजता करतावामउगरड तेहजिहामूएहवुकहूसवरलमयनिर्मल घठाएरमठान भलुरूपछि एतल सूयाभविमानवनमहितसंपूणवणव्यउहवैमूयाभदेवनावकव्यठीक?? तेण का चुघाआरान हडद . गामनिवसरि मूयाभनामदेव अधूनातत्कालिदपपातसभाइ देवमय्याइ अगुलनेयमण्यातमद
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेयो।
• ११ पज्झत्तीए पज्झतिभाव गत्या तजहा आहारपज्झतीप१ सरीरपज्म तोएरे गादियपज्झतीए३ आणापाणुपज्झतीएभासामणपज्झतीए५ तण्णा तस्स मूरियाभस्स पचविहाए पज्झतीए पज्झति भाव गघस्स समाणस्स इमेवारवे अज्झत्यिए चितए पत्यिए मणोगए सकप्पे समुपमित्या किम्मेपुब्बि करणिज्म किमेपत्याकरणिज्म किमपन्धि मेय किम पत्यामेव किमपुदि पत्याविहिताए सुहाए खमाए हिस्से
साएअणुगामित्ताएभविस्सद तएण तस्स सूरियाभस्सदेवस्ससामाणिव शयनीय देवदूपान्तर प्रथमतो ऽगुलामध्नेय भागमात्रया अवगाहनया समुत्पन्न । (तएण) मित्यादि सुगम नवर इह भाषा मन' पवाप्यो समाप्तिकालान्तरम्य प्रायः, पपयाप्ति समाप्ति कालान्तरापेक्षया स्तीकवादेकवेन विवक्षणमिति(पञ्चविहाएपज्झतिभाव गछद)इत्युकम, (तगा) मित्यादि, ततस्तस्य सूर्याभस्य देवस्य पञ्चविधया पयाप्त्या पर्याप्तभावमुपगतस्य सतीयमे तद्रूप मोल्पा ममुत्पद्यते, (अमथिए) इत्यादि पदव्याख्यान पूर्ववत् कि में मम पूर्व करणीय कि मे पश्चात् करणीय कि मे पूर्व कर्तुं थेय कि मे पश्चात्कनु श्रेय , तथा कि मे पूर्वमपि च पश्चादपि च हिताय भावप्रधानीय निर्देशी हि तत्वज्ञपरिणामसुन्दरितायै सुखायगर्मणे धमान प्रथमपि भावप्रधानी निदेश, सातत्वाय नियय भावनिश्चितकल्याणाय अनुगमिकतायै पर परा शुभानुबन्ध सुखाय भविष्यतीति ह मालनी गन्ध' प्रायो ऽपूर्वीभूयानपि च पुस्तके वाचना भेद लतीमाभूत् गिप्याग्या सम्मोह इति क्वापि सुगमोपि यथावस्थितवाचनाक्रमप्रदर्शनार्थ लिपितदत अई तु प्राय' सुगम प्रग्व्याख्यातस्वरूपश्च न च वाचनाभेदेप्यति वादरति ग्वय परिभावनयी विपमपादव्यास्या तु विधाम्यते इति। (तएका तस्स सूर्याभास देवाम समाणिय देवदुष्यवावांतरदउपनामवर वनिश्च ऊपनद्रयकर पचप्रकारद पयाप्तह करीपयाप्तभर प्रतित पामतेकहकर थाहारपयाप्त १ सरीरपर्याप्त २९द्रियपर्याप्त ३ साम्बोम्वासपा नद देवतान' भापापयाप्तिनदमनपर्याप्तिएविड्पयाप्तिसमकाल अपनाइतेण प्रकार गाइविह पयाप्ननीएकपर्याप्तिकही पहपाचप्रयाप्त तिद्वारपछीदतेइन मूर्याभनपाचपर्याप्त तैपयों नउ पवाप्तिपणद पामा थकानद पहउअध्यात्म पात्मानवियु चिन्तित प्रार्थितमननउभिलाप मनोगतमननइविषयापू सकल्पविचार ऊपनद स्वरमझनहपूर्व इचडाकरिवउ स्याउ मुझनः भागामोदकाल करबनुन वडा थे बकल्याणनुकारण सुम झन पागलिधेय स्युमा विष्टि वडा तथापनापमिहिनभणीपप्याभवत सुखभणीयोग्यताभगी व्याधिव्याघातकोग्वउपधवत रेयस भगीमीक्षभणीहत्यथ भवनोपर पराइसुभानुवधभूपभणी होस तिहारपछीतहना मृयामना
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
२ .
रायपसेणी। • परिसोववरणगादेवा सूरियाभस्स देवस्स इमेयावे मज्झत्धिय जाव समुप्पण्ण समभिजाणित्ता जेणेव मूरियाभस्स देवतेयोव उवागत्यह उवागत्यित्ता सूरियाम देव करयल परिग्गहिय सिरसावत्त मत्थए अजलिकटू जएण विजएण बहावेंति २ ता एववयासी एव खलु देवाणुप्पियाण मूरिवाभविमाणे सिद्धाययण अट्ठसय जिणपडिमाणा जिणुस्सेहपमाणमेत्ताण सगिणखित्त चिट्ठति सभाएण सुहम्माएण माणवते चैदए खमेवरामए गोलवट्टसमुग्गप बहूउजिणास्स कहाउ सगण खित्ताउ चिट्ठति ताउण देवाणुप्पियाण अण्णेहिच वडूण वेमाणियागा देवाणय देवीणय अन्वणिज्भाउ जाव वदणिमाउ णमसणिज्झाउ पुवणिजमाउ समाणिज्माउ कल्लाणमगल देवय देवोइव पज्झूवासणिभाउ तएयण देवाणुप्पियाणा पुविकरणिझत एयएण देवाणुप्पियाण पत्याकरणिज्झत रवण देवाणुप्पियाण पुन्वि , सेवत एयण देवाणुप्पियाण पत्यासेयं त एयण देवाणुप्पियाण पुन्वि
प्रस्थाविहियाए सुहाए खमाए णिस्ससाए अणुगामियत्ताए भविस्सति परिसोवबएणगा देवाइमेयारूवे) मित्यादि, पावन्ते इति नवानामपि श्रोतसा शुद्धोदकप्रक्षालनेन देवना सामानिकदेवता अभ्यतरपरिपदानाबदसणहारदेवता सूयाभनउ देवनउ एहवउ आत्मा नद विपद् सकल्प ऊपनु जाणीन निहा मूर्याभ देवछद् तिहा पाव भावीन मूयाम देवप्रति . विहाथिकरीनीपज्ञाच्यउ मस्तक आवत्तप्रदसणारूप "मस्तकनदविषद अजलीकरीन जय विजद शब्दैकरी वडाववहाबीनएमबीला अमुतामकारि निश्चदाहोदेवानुप्रियाउनुसारा मूबाभ विमाननविपदसिहायतनद पिजिनप्रासादइएकसउआठनिनप्रतिमाजिननाउचमामाणमाबाद थापाथकी रफडकह सभासुधम्भानविपदः मानवगनाम चैत्यथभनइविपद् बजमय गोलमावाटला डाबडानहाविपदपणी जिननी दाटा घापीयकारहदछ तेह देवानुप्रियनुमनः अनेरानपणि घणानद वैमानिकन देवनइ देवीन चदनादिकचर्चिवायोग्यछडू यावतसब्द वादवावीग्यदू नमस्कारकरिवायोग्यछ फूल करीपूजवायोग्यछद्र सरकारवस्ताद इकद समानादरनउदेवउ सत्याग्यमगलीशनउकारणदेवचैत्ययरसेम्बरनीप्रतिमासेविवायोग्यछतण कारणएहदेवानुप्रियनुम नयूबकरिता योग्यते एहदेवानुप्रियानुननद पछइकरिवायोग्यतेएहदेवानुप्रियअनुमनपर्विश्रेय कल्याणनउकातएहरण हुदैवानुप्रियनुमनद पद श्रेयतेएह हेदेवानुप्रियनुमनपूर्वद् अनपशि
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसेपी।
१३ ततेण सूरियाभेदेवे तेसिसामाणिवपरिमोववएणगाणदेवाय अतिए एवमहसोत्तोणिसम्महतुट्ठजावहिवए जाव सणिभाउ अज्झत्ति २त्ता उबवायसमाउ पुरथिमिल्नेगा दारंगा णिगच्छद जेणेव दरए तेगाव उवागच्छद तेणेव उवागच्छित्ता हरिव अगुप्पवाहिणीकरमागो २ पुरत्विमेणा तोरणेण अपविसति अणुपविसित्ता पुरथिमिल्लेण तिमोमाणग पडिमाग पच्चोरुभइ पच्चोगभित्ताजलावगाह करेंति जलमझगा करदूर सा जलकिट्टकरेत्ता जलकिडुकरता जलाभिमय कति पावते चोक्खे परममुत्तिभूए इरयाउ पच्चूत्तरत्ति हग्याती पन्चूत्तरित्ता जेणेव अभियसभा तेणेव उवागच्छति तेणेव उवाग च्छित्ता अभिव्य सभअणुपविस २ त्ता जेणेव सीहासणे तेणेव उवागच्छड तेगोव उवागच्छेत्ता सीहासणवरगए पुरत्याभिमुहे सपिणसगणे तएण तस्स मूरिजाभस्स देवस्म सामाणिय परिसीव
एणगा देवा आभिगिए देवेसद्दावति २ ता एववयासी खिप्पामेव प्रवान्ती गृहीता च मनाचीच स्वल्पस्यापि शकितमलस्वापनयनात, अतएव परमनिभूती पपिहितभनी सुरभणी योग्यताभणी निर्थ यसभणीमीचमणी भवनीपरपराइ सुभानउ बधभणी होस्यतिद्वारपछीतह याम देव तेहीनद सामानिक अभ्यतर परिपदानीवसणहारन देवता नई' समीपद एहवअर्थमाभली हिवययवधारी इपसतीपपाम्यउ चित्तमाहियाणदनु उवाए उ लिउठद सव्याथकी तेजसाहम उऊठद उभउथद्र उपपातसभाथकी पूर्वप्रहारन नीकल निकलीनद जिहा दूइ तिहा माइतिघा जइन दहनदू प्रदचिणा करतउथकट पूर्वन तारयन एइमाहिप्रवेशकरइ पसीनद पूवनदू पाउडाइ पद माहि तरह ऊतरीन नला जगाहकरिजनमाहितर जलस्नान कर करीनद जलक्रीडाकर जलकीडाकरीना नला भिषेककरविद हाधिकरीमस्तकि पाणीघालेगुरुजलिरीफरिम चौपउमलरहितथा परमसुद्धिपविव घाघकी नीकल दूदयकी नीलीन यकीनीकलीन जिहा राज्याभिषेक समातिमा
बाद सिहा जन अभिपेक सभामतिसद पसीनद जिहा मिहामन तिहा नाइ तिहाइन सिहासननइविपदपायउयकर पूवनिमुखकरी बडठउ तिद्वारपद तैहना मूवाभना देवनी मामानिक परिषदा अन्धनरपरिषदानीबदमाहारदेवता मामिउगीमेवक देवताप्रतितडावरनह गम बोलाउतावलुनिश्च' अहोदेवानुप्रिया मूयाभन देवनदर्यिमाटउ पथमणिकनका
४४
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
१७४
रायपसेणी। भोदेवाणुप्पिया सूरियामस्स देवस्स मइत्य महग्ध महरिह विउल इन्टाभिसेय उवद्ववेद ततेण आभिउगिया देवा सामाणि परिमोव वण्णेहि दैवेहि एववृत्ता समाणा हट्टतुट्ठजावदियया करवल परि . ग्गहिय सिरसावत्त मत्थए अजलूकटूएव देवो तत्ति प्राणाएण विगएण पडिमुणेत्ति एव देवो २ उत्तरपुरस्थिम दिसीभाग अवक्क मति उत्तरपुरस्थिम दिसीभाग अवक्कमित्ता वियोविय समुग्धारण समोहणति सखिभाइ जोयणा जाव दोच्चपि वेउब्विय समुग्धा एण समोहणित्ता अट्ठसय सोव्वणियाण कलसाण अट्ठसय रुप्प मयाण कलसागा अहसय मणिमवाण कलसाण यट्ठसय सुवपण रुप्पमयाण कलसाण अट्ठसय सुवरण मणिमयाण कलसाया
अहसय रुप्पमणिमवाणं कलसाण अट्ठसय सुवणरुप्पमणिमयाण . (महत्य महग्ध महरिह विउल इन्दाभिसेय)मिति महान्, अर्थीमणिकनकरनादिकउपयुञ्जमानी यस्मिन् महाथ' त तथा, महान् अर्थ पूजा यव स महार्य । त मइन्तमुत्सवमहन्तीति महाई स्त विपुल विस्तीण शक्राभिषेकवत् इन्द्राभिकमुत्यापयत । (अहसहस्स सीवपिणयाण कलसाण विउदन्ती)त्यादि । अन्न भूयान् धाचनाभेद इति यथावस्थितवाचनाप्रदर्शिताय लिप्यते। अष्टसहसमष्टाधिक सहन सौवणिकाना कलशानाम् १ अष्टसहम रूप्यमयाना २ अष्टसहर मणिमयाना३ अष्टसहस सुवर्णरूप्यमयाना४ अष्टसहस सुवर्णमणिमयाना५ अष्टसइस रूप्यमणिमयाना अष्टसहम सुवर्णरूप्यमणिमयाना ७ अष्टसहन भोमवाना कलसानाम अष्टदिक जिहामीटउअर्थपूजानिहतिमइप्य मोटनउयोग विस्तीय इद्राभापकराज्य थापवास्नान करावीनदू अथपाणीयादिकायउ तिहारपछी तेहाभिउगी देवता सामान्यकन देवता एमकाउ हर्ष सतीपपाम्या चित्तन प्राणदा बिहू हाथिकरीनीपजाबीन प्रस्तकहावतप्रदक्षणा रूप मस्तकनविपद अंजलीकरीन एमज हे देवतुमेकहउछ तेतिमज आज्ञानद विनयकरीते सामानिकदेवनुवचनाभिउगासाभल एमकही इसानकणिभागमति अपक्रम जाइ इसानका इभागप्रति जनद वैक्रिय समुद्घात प्रयत्नविशेष वैकियसमुट घातकरह सप्याता वोजन लगद्यात्ममदेसविस्तारीसोल इजातिनारत्नले बाहरपालनापसूक्ष्मयुगलगुइद दीपिवाजी वैलानिय समुद्घात करी समुद्घातकरीनदूएकसहसन अाठ सीनाना कलसविकुवर एकसहन आह मणिमयकलस एकसहमआठ सौना रूपाना कलस एक सहन पाठ सीनाना मणिना कलस एकसहयाङ्क रुपा मणि मय कलस एकसहसआइ सीना रुपा
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।
१५ कलसाग अट्ठसय उमाण कलसाण एव भिगाराण आयसाण थालाण पाईगा सुपतिद्वाण चित्ताण खणकरडगाण पुप्फचगेरीण जाव लोमहत्यचगेरीण पुप्फपडलगाण जावलोमहत्थ पडलगाया छत्ता चामराण तेल्लसमुग्घाएण जाव अजणसमुग्गाण अट्ठ सय कडूवूयाण विउति विउवित्ता समाविए यावउविएय कलसेय जाव धूवकडुछुए गिगहति गिराहत्ता सूरियामाउ विमाणाउ पडिमिक्खमति २ त्ता ताए उक्किट्ठाए तुरियाचवलाए जाव तिरिय मसरखेज्माण जाव वीईवयमाणा २ जेणेव खीरोयसमुद्दे तेणेव उवागच्छति २त्ता खीरोयगगिएइति २ ता जाइ तत्यपल्लाइ ताइ गिगइति जाव मयसहस्स पत्ताइ गिएहति गिरिहत्ता जेणेव पुक्खरोए समुद्दे तेणेव उवागच्छति तेणेव उवागच्छित्ता पुरखरोय गिपति पुस्खरोय गिरिहत्ता जाई तत्थूप्पलाद जाइ सहस्स
पत्ताद ताइ गिगइति २ त्ता जेणेव समयखित्ते जेणेव भरहरवयाद सहम भृगाराणामेवमादर्शस्थालपावीसुप्रतिष्ठवातकरकचिवरत्नकरण्डकपुष्पचगेरीया च लीमहस्तगरीपुष्पपटलकथावल्लीमहस्तयदलकसिहासनकवचामरससनकध्वजथूपकपडुबुकाना प्रत्येकमष्टसहसमष्ठसहर विकुर्विवा (ताए उक्किट्ठाए) इत्यादि व्याख्यानार्थ “स वतूबरे" मणिमय कलस एकसयाठमाटीना कलस एमजकलसनासख्या भगार१००८ श्रारीसा१००८ घाल१००८ पावी१००८ प्रतिष्टाया१.०८ चित्तिबीनकर टीया१००८ फूलचगेरी१००८ माला चगेटरी पाभरणचगेरी मयूरपिछपु जणीनीचगेरी फूलनापउलजिमविमानपोलिागलिपूर्व कहिउ छातिमजसवकहजेतलीचगेरीतेतलापड जिहालगिमयूरपिछपु मणीपडलग झव१००८ चामर १०.८ मुग धतेलनाडावडाउ००८ चूणनाडाबडा१०.८ हि गुलहरितालनाजिमविकहिउतिमन साचीराजननाडाबडा एकसहसपनिमा एकसहसाउधूपकडबा विकुवनीपजावर विकुबीन सभावियनै विकुक्ति बालस शू गारपानीप्रमुख धूपकडउहालगद ग ही ग हीनद सूर्याभ विमान घकी नीकलइ नीकलीनद देवसबधी गति उत्कृष्टी अतावली कायानचपलपण चडाएजय सादगीगति निरिशपसख्याताद्वीपसमुद्रमा मझयमाहि अतिक्रमतायकाजिहा निहां जीरो दकसमुद्र तिहाँ जाइ जनदू चोरीदकसमूद्रनापाणीग हरग, हीने ते विहाचीरसमुद्रउत्पल कमलनाजातितह ग हर कु सुदपवलक्षपन पु डरीकसहसपकमलप्रति ग ह ग होना जिहा एकरोदक समुद्र तिहानाइ तिहा जइन पुस्करसमढूनंउपाणीगृहदू' पुष्करीदक गुहीन जैह
-
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैणी। वासाइ जेणेव मागह वरदामपभासद् तित्याइ तेणेव उवागच्छति २ त्ता तित्थोदग गिगहति तित्योदग गिगिहत्ता तित्यमट्टिय गिएहति जेणेव गगासिधुरता रत्तवतीतो महाणदीतो तेणेव उवागच्छतिर त्ता सलिलोदय गिएिहत्ता उसम उकूला उमट्टिय गिराहति नेणेव चुल्लहिमवत सिहरी वासहरपब्बया तेणेव उवागच्छति २ सव्व तूबरे सव्वपुप्फे सब्बगधे सवमल्ले सव्वोसहि सिद्धत्यएव गिराहतिर त्ता तेणेव पउमवर पुडरीय उदहा तेणेव उवागच्छति २ त्ता दहोदग गिगहतिजाइ तत्थ उप्पल्लाइ जाव सहस्स पत्ताइ ताइ गिरिहत्ता जेणेवहेमवए परखण्णवयाइ वासाद जेणेव रोहियारोहित ससूवरण कूलरूप्पकुलाइ उ महाणदीतो तेणेव उवागच्छति २ त्ता सलिलोदग
इत्यादि सवान् तूवरान् कपायान' सवाणि पुप्यानि सवान् गन्धान गन्धवासादीन् सर्वाणि माल्यानि गुथितादिभेदभिन्नानि सर्वापधी सिद्धार्धकान् सर्षपान् गृहणन्ति। इहैव क्रम पूर्व बोरसमुद्र उपागच्छति तधोदक सुत्पलादीनि च गृद्गन्ति तत' पुष्करीदसमुद्रतवापि तथैव ततो मन थक्षेत्रे भरतैरावतवपेषु माघधादिषु तीर्थेषु तीर्थोदक तीर्थमृतिका च गृह्णन्तितती गगासिन्धुरता रक्तवतीषु नदीपु सलिलोदक नादकसभयतटमृत्तिका गृह्णन्ति तत , क्षुल्लाहमवसिखरिषु सर्व तवरसवपुष्पसर्वमाल्यसर्वोपधिसिद्धार्थकान् तत स्तवैव पद्मदपीण्डरीकदषु इदीदकसमुत्पला. दोनि च तद्गतानि ततो हेमवतैरण्यवतवर्षपु रोहितारोहिताशासुवर्णकूला रूप्यकूला सुमहानदीपु
तिहाउत्पलकमल हसहम पवादिकमल तेइ गृहद गृहीनद जिहामनुष्यव जिहा भरतपरखत क्षेत जिहा लवणसमुद्रसबधीमागध वर दाम भास तीर्थ तिडा जातिहा जनदू तीर्थोदक गुहद् तीथादक गुहीन तीघनीमाटी गृहद् ग हीनद जिहा भरतसबधी ग गासिधूपरबतसबधारला रक्तवती महानदी तिहा जाइ जनदू नदीनापाणीग हीनदू बिहू' तटथका माटी ग ह जिहा' लहिमवत अन सिखरी वर्षधर पन्वत तिहा जाइ जदून सर्वनुबरपाटउरस सर्वफूल सर्वगध सबमालाफूलनी सवऊपधी सिरिसव ग ह ग हीनद जिहा हिमवतपर्वतपाइहसिखरी पर्वतद पु डरीकइह तिहा जाइ नइनदर तेहबिहनापाणी ग हदू जेह तिहाउत्पलकमलनीजाति पु डरीकादिक सहम पवप्रमूखकमल तेह म हीनदू जिहा हिमवतयुगलक्षेत्र ऐरण्यवतयुगल क्षेत्र जिहा हिमवतवाहितानही ऐरण्यवतवइसुवनकूला रुप्पकूला मोठीनदीतिहाजाइ जनइ नदीनी पायी ग हद विभू तटनीमाटी ग ह जिहा सब्दापाती विकटापाती पणनामद
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०७
रारपसंगी। गिएहति उभृवकूनमट्टिय गिगहति जेणेव सदावद विवडावइ परिवाग वट्ट चेयत्यपच्चया तेणेव उवागच्छति सल्वेतूबरे तहेव जेणेव महाहिम वत मप्पिवासहरपव्वया तेणेव उवागच्छतिर तदेव जेणेव महा पउम महा पाडरि अट्टहा तेणेव उवागच्छति २ दहोदग तहेव जेगव हरिवासरम्मवामाइ जेणेव इरिसलिला इरिकता णरकता णारि कताउ महागाईट तेणेव उवागच्छति २ तहेव जेणेव गधावडू मालवत परि अगेबट्टवे अपनज्मा तेणेव तहेव जेणेव णिसढ गीलवत वासहर पव्वया तहेव जेणेव गच्छति केसरिदहा तेणेव उवागच्छति तहेव ज णेव महावदेहेवासे जेणेव सीता सीतोदा महाणदीउ तव जेणेव सम्वचक्कवट्टि विजया जेणेव मब्बमाइग वरदामपभामाइ तित्वाई तोव उवागच्छति २ ता वित्योटग गिगहति जेणेव सवतरणदीड जेणेव वक्खापव्वया तेणेव उवा
मलिलोर कममरतर मृत्तिका तदनन्तर शन्दापातिविकटापाति वृत्तवैतागेषु सवतवरादीन नती महादिमवपित्रधरपवतेषु सवतूवरादीन् ततो महापद्म महापीयडरीकइदप दीदका दोनि तानन्तर हरिखपरम्यवषेषु इरिहरिकान्ता नरनारीकान्ता सुमहानदीपु मलिलोदकमभय तठमृत्तिका च ततो गन्धापाति माल्यवत्पयाय वृत्तवतायेषु तूबरादीन् नती निषध नीलवर्षधर पर्वतेषु मतूवरादीन् तदनन्तर तदनेषु तिगिरिकसरि महादेषु इदीदकादीनि तत' पर विदहा परविहेपु सीतासीतीदानदीपु सलिलोदकमुभयतटमृत्तिकाञ्च नत' सर्वेषु चक्रवात वितव्येपु विनयेपु मागधादिपु तीर्थेषु तीदिक नीयमृत्तिका तदनन्तर सर्वेषु वक्षस्कारपर्चतए वर्तुल वैताटर पळत तिक्षा जादू सर्वतुवररस पूवनीपरि फूल्लादिकले जहामहाहिमवत रूपी वर्षधर पर्वत तिहाजाइजद न तिमन तबरसायधि सर्वफूलादिकलेजिहा महापामा पौडरीक दह तिहा जाइ जान तहजिएमहनापायी तिमज निहा इरिवर्परम्ययुगलक्षेत "जिहा इरिवर्षचे वद हरिकतानदी रम्यवान बनवकता नामि कता महानदी तिहाजाद तिमज नदीनापाणीमाटीग इद जिहा गधायाता मालवत एणनामा वत्तं वैताढर पर्वत लिहा तब सोपधिग इजिहा निध नीलवन वपधर पर्वत तुबरिसपिधिग, इद .निहा निपथपर्वतद
तगछिद्रह नीलवतइमरिद्रह तिहा नाद इसतापाणीग हद जिहा महाविदह क्षेत्र जिहा , पक्रिमवाहिनी सीतानदी पूर्ववाहिनीसीतीदा महानदी तिहाजपाणीमाटीग इद जिहा सर्वचक्र
४५
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेंगी। गच्छति सत्वतूबरे तहेव जेणेव मदरे पव्वए जगीव भदसालवः तेणेव उवागच्छति सव्वतूबरे सव्वपुप्फे सत्व मल्ले सब्बो सहि सिद्ध यएच गिराहति जेणेव यादणवण तेगोव उवागच्छति सव्वतूबरे जाव सब्दोसहि सिहत्यएय सरसच गोसीसचदण गिराति २ जे गोव सोमणसवण तेगोव उवागच्छद् सव्वतूयरे जाव सवोसहि सिरत्य एय सरसच गोसीस चदण दिव्वच सुमणोदाम दद्दरमलय मुगधित गधेगियहति २ त्ता ज गोव पडगवणे तेोव उवागच्छई २ सब्ब तयरे सव्वोसहि सिहएय सरसच गोसीस चदण दिव्वच सुमणोदाम दद्दर मलय सुगधिण्य गधेगिरहति एगउय मिलीयतिर ता एवउक्कि हाए जाव जे गोव सोहम्मेकप्ये न पोव सूरियामै विमाण जे पोव
अभिसेयसभा ज गोव सूरियाभेदेवे तेगोव उवागच्छति तेणेव उवा सर्वतूबरादीन् । तत सर्वासु अन्तरिनदीपु सलिलोदकमुभयतटमृत्तिकाञ्च तदनन्तर मन्दरपर्वते भद्रभालवने तूवरादीन् तती नन्दनवने तूबरावीन् सरसञ्च गोभीर्यचन्दन तदनन्तर सोमनसवने सर्वतवरादीन् सरसञ्च गोशी चन्दन दिव्य च सुमनीदामगृह्णन्ति तत' पपडकवने तूबरपुष्पगन्धमाल्यसरसगोगीपचन्दनदिव्यसुमनोदामानि (दहरमलए सुगन्धिएयगन्धे गिन्ति ) इति ददरश्चावरावनड कुण्डिकादिभाजनमुखन्ते न गालित तव पक्वं वार्यत् मलवोद्भवतया प्रसिद्धत्वात् मलयज थीषयड यपुतान् सुगन्धिकान् परमगन्धोपतान गन्धान गृहणन्ति,"यासियस वर्तिनी छतीसविजयछह जिहाविजयदीठ वणितीर्थमागध वरदामर प्रभास तीर्थ तिहा जा तिहा जनदू तीर्थोदक ग ह ग हीनद जिहा सघलीमहाविदेत्रमध्यक्षेत्रमध्यत्तिनी बार अंतरनदीकडू जिया सीलदपारापर्वत तिहा जाइ सक्तुबरससर्वीपधिगृहद तिमन जिहा मेरुपवत पर्वतछजिहा मेरुनईठिभूमिगतभइसालवनछ तिहा जाइ सर्वतुबरस सर्वफूल सब माल्य सवं अपधि सरिसव गृहद गृहीन जिहामेरुपर्वतनदपाँचसयोजनउचाचडीनतिहा नदनवन तिहा जाइ सर्वतुबररस फूलसर्वोपधिसरिसव आइगोमीर्य चदनद गुहद गहीनद निहा मेरा उ बीज वनसीमनस तिहा जाइ सवतुबरस फूल सौषधि सरिसब बाई गोशीर्य चदन प्रधान फूलनामाला कुडकादिभाजनमुपद गालाउतथापचव्यउ श्रीखडतहनउजेहवउगध तहवापरमसुग धवस्त गइइ गहीनद जिहा मेरुनउऊपलमगरुगमन तिचा जादू सवतु बरस मवपधि सरिसव आइ गोशीप चदन प्रधान फूलमाल श्रीखडग धूसरीयुसुगधगधगहीनद मघलादेवता एकट्ठामलहमलीन तेणी उत्कृप्टीगतिजतावलीगति जिहा सौधर्माकल्प देवलीम
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैगी।' मच्छित्ता मूरिवामदेव करवलयरिग्गहिय सिरसावत्त मत्थए अज लिकटू जएण विजएण वडावेति बहावेत्ता त महत्य महग्ध मह रिह विउल इदाभेसेय उवहवेति ततेण ते सूरिवाम देव चत्तारि सामाणिय साइस्सीतो अग्गमडिसीउ सपरिवाराउ तिणिपरिसाउ मत्त अणियाविणोजाव अपणोविवइवे मूरिवाभ विमाणावामिणो देवाय देवीउ यतेहि समावितेहि विउविएहिय वरकमलपतिद्वापोहि मुरहिवर वारिपडिपुगणोहि चंदणु कवचच्चि एहि प्राविधकठ गुगोहि परमुप्फलविहागोहि सुकुमाल कोमलकरयन्त परिग्गहि एहि अहसएण सोचणियाण कलसाण जाव अट्ठसएण भामे ज्माण कलसाण सम्वोदएहि सबमट्टियादि सम्बतूबहि जाव सव्वोसहि सिद्धत्य तेहिय सन्विटीए जाव सवणाइएण मझ्या महया दूदाभिसेकेण अभिसिचति तएगा तस्स मूरियाभस्स देवस्स
मनया मइया दूदाभिसेवेण अभिसिति तएगा तस्स सूरियाभस्स मज्झितवलितं सुइसमहरयत्यन्तरा वणवीहियकरें" इति । प्रासिमुदककटकन सम्मार्जित जिहा मूर्याभनाम विमान जिहा राज्याभिषेक सभा जिहा मूरिसभ देवछद तिहा जाद तिहा जनद मूर्याम देवप्रति विहू हाधिकरीकीधउ मस्तकावत्तमदचणारूप मस्तकाई' भाजली करीने जय विजयसन्डेकरीवहावबधावीनद्रः तेइ मोटउजिहाअर्थ मणिकनकादिमाटीछडप्रज्ञाद जिहा मोटानयोग विस्तीर्ण द्राभिषेकनीसामगी प्रतिभागीरूपद विधारपवीतह मुयाभ देवमति च्यार सहम मामानिकदेवता च्यार अगमहिंपी परिवारमहित वणिपरपदा सातकटक नाधणी जिहालगि अनेरापणि घया सूबाम विमानवासी देवता देवी तणद् भाविककलसद तथावैक्रियकलमद कलसकेहबीछवप्रधानझमलनांवडमणादजिहा मुगघि प्रधान पाणीद प्रतिपूर्ण छद्र बदनचचाड भारीप्यनुछ नहीनष्ट्र कठ रात मूब कमलनउ टाकणउद्र सकमाल करतलि गृहाछदू एकसदसनद आसुवर्णमय कलगन पाणी आठइजातिना एक सहमनगाठ कलसकहवा कलसएकसहयाठमाटीना समस्तपाणी सर्वतीर्य माटीद करी सर्व तुबरसन करी सर्वफूलद सर्वऊपधधाड मरिमवर करी सर्वहिपरिवरसद सबवलद मर्ववाहणद सववाजितवाजन मोटर द्राभिषेक करी अभिपककरदस्तरनकरावर तिवारपीतहन मया भनाः देवनदू माटा मोटा आडवरि'द्राभकरकरी अभिपेककरदस्तानकरीमद तिहारपति नहनद सूवाभनद देवनदः मोट मोटद् आइबरिद्राभिषेककरी वर्तनाथका एक देवता
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
१५०
रायपसैगी। देवस्स महया २ इ दाभिवेण' अभिसिचति तएण तस्स सूरियाभस्स देवस्स महया महया इ दाभिसते वट्टमाण अप्पेगइयावे मूरियाभ विमाण णव्वोयग णोतिमट्टिय पविरल फुसिय रयरेण, विणासण' दिन्व सुरभिगधोदग वासति अप्पेगइया देवाणि इयररय हरय भट्टरव उवसतरय पसतरयकरति अप्पेगदयादेवा मूरियाभ विमाण असियसमभित्तो वलित्त मुत्ति समद्वरत्थतरोवरण वीडिय करेंति अप्पेगड्या देवा सूरियाभ विमाण मचाइ मचकलिय करे अप्पे गया देवा सुरियाभ विमाण णाणाविहराउसिव ज्भयपडागमडिय करति अप्पेगइयादेवा सूरियाभविमाण' लाउल्लोइ महिय गोसीस सरस्म रत्तचदण ददरदिएण पचगुलिकरति अप्पेगइया देवा मूरि याभ विमाण उवचिय चदण घडमुकरयेतोरण' पडिदुवारदेसभाग करति अप्पेगइया देवा सूरिवाम विमाण आसत्तो सत्तविउल वट्ट
वग्धारिय मल्लदामे कलाव करति अप्पगइया देवा मुरियाभ सम्भाव्यमानक च वरशीधनेन उपलिप्तमिव गोमयादिना उपलिप्त तथा सितानि जलेनातएव . अभिपेककरदस्नानकरीवै तिवारपछीतहन मूर्याभनइ देवनद्र मोटद्र मोटः पाठदरिदाभिसेक सूयाभ विमानप्रति अतिउदकनही अतिमाटीनही वसेपजिमभूमिसाथदरनछसजिम रजरेणु नउ विनासक प्रधान सुरभि गधोदकप्रति वरिसइ.कीदक देवताहणावीरज नाठीरज दुरिंगई रन उपसमीरज वसेपपणदरजउपसमी एडवरकर कीरक देवा मूवाभ विमानप्रति उदकन' काटरकरीशटवूसन्मावूकरिव उसोध्यक्ष गोबरिलापपवित्रकरवउ एततरकवणनइठालवदकरी शुद्ध करपउहाटनामागनीपरिआणीवाट मागु वसपएहवाप्रतिकरर कोईक देवता मूर्याभ विमा नदू माचाजपरिमाचीतेणयुक्त कर एकेक देवता मूर्याभ विमानप्रति अनेकर गादर गीउ ची कीधी धजापताकातेणदू मडित करद कीदक देवता सूयाभ. विमानप्रति छाणकरीभूमिनपु ला पवउ भीतिनदऊपल्यखडी धउलउ तेणकरीजाणीमहितपूजउ छद्गीसीपसरसरतचदन करीचण्टाकारिदीधाछद् पचगुलीनाहायाजिहाएहबउकरदः कोदूक देवना सूरियाभ बिमान प्रति थाप्यार चदनचर्तित घडा सोभनकीधा तोरणहछे हारना देसभागनविपद्जद्दारहवड कर कोइक देवता सूर्याभ विमानप्रति देविमूमिभागउऊपरिचडूबाउविपुलविस्तीर्ण वाटल लायमान फूलनउ समूहडीडरजिहाएरवडकरडू कोदक देवता मूयाभ विमानमवि पचवण''
-
-
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
>
रायपथी ।
विभाग पचवगण मुरभिमुक्क पुप्फयुजोवयारकलिय करेति य गया देवा सूरिया विमाण कालागुरुपवर कुदरुक्क तुमक्क धूव ममत गधडूयाभिराम करेति अप्पेगइया देवा सूरियाम विमागा सुगधवरगधिय मधवट्टिभूय करेति अप्पेगड्या देवा हिरण्णवास वासति 'सुवणवास वामति रयणवास वासति पुष्पवास वासति फल वासति मल्लवास श्राभरणवास चुगणवास श्रप्पेगइया देवा हिरण विभिापति एव सुवगण विहिभापति रययाविहि पुप्फविहि फल विsि मल्लविहि गधविद्धि चुगणविधि अप्पेगइया देवा आभरणविहि भारत यादेवा चउव्विद वाइत वायति तजहा तत वितत तण सिर पेगड्या देवा चउविह गेय गायति तजदा उक्खि त्ताय पायत्ताय मदारीद्रया वसाण अप्पेगइया देवा दुय गाट्टविहि
१८१
शुचीनि परिवाणि समृष्टानि कचवरापनयनेन रथ्यान्तराणि आपणवीथयोरथ्याविशेषा यस्मिन् dear कुवन्ति, (पेगा देवाहिरण्यविहभाइन्ति ) श्रप्येकका केचनदेवा हिरण्यविधि हिरण्य रूप मंगलभूत प्रकार भाजयन्ति विश्रावयन्ति शेपदेवेभ्योददतीति भाव । एवं सुवण रत्नपुष्पफतमाल्यगन्धचूणाभरणविधिभाजनमपि भावनीयम्, “उप्पयणिचयेत्यादि, उत्पातपूवानियाती
सुगम किल फुलनु पु जवेडीज उपचारपूजाकरीते षडयुक्त हवर करद्र कोडक देवासूयाभविमान प्रति कृष्णागुरु प्रधान कु दरु गुरुज मिल्हारसनड धूपतेाइकरो मघमघीयमानग धनउत्कष्ट घरावर्तयहूकरीमनोहर एडवूकर कोइक देवता मूयाभ विमानप्रति सुग ध प्रधान गधयुक्त गधनी वातीरुप करडू कोइक देवना श्रघडाउमोनू वरिसद् सुवर्ण वृष्टि वरिसद् रत्नवृष्टि वरिस फूल वृष्टि वरमइ फलवृष्टिबरिसद्र एमनफूलमाला श्राभरणवरिसर गधकर्पूरादिचूर्य अविरादिक देवता घटित मोनानी विधिहनाप्रकारते प्रतिमाही माविदिचीदेएमन मुवर्ण माहोमादि विद्यादेव रत्ननिधि फूननीविधि फलविधि मालविधि ग धविधि चूर्णविधिहवीन्द्र कोडक देवा श्राभरणविधि अनैकमत्रारद्व आभरणविष्टचदेव कोइकदेवताविमकाररट्र वाजितवजाइतेक हेरै मृदगपट्टहादि वोपादिकमकादि सकाहल्यादि कोइक देवता विमकार गीतगाइ तेकहकर प्रयमगीत प्रारम्यग्रडविचरडबाधक मध्यभागसूनादिगुणिकरीघोलनीकमथ्यू पूरङगुकुरीहड चीरिवायाग्य कोद्रक देवता उतावलउ' नाटकविधि देवाडर कोइकदेवताविलवसहित नाटकविधि ture कोद्रक देवता जतापलट नाटकविधि देपाडर, देपाडीनद्र कोडक देवता श्रचित नाटक J ४६
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी। उवदसैति अप्येगइया देवा विलविय गाविद उवदति अप्पेगदया देवा दुयविलविय नट्टविह उवविद उवदति अप्पेगडया देवा अचिव णविह' उवदर्सति अप्पेगडयाटेवा प्रारभिव गट्टविह उव दसेति अप्पेगवा देवा अचिय भारभिय पट्टविह उवदति एव प्रारभडभसोल उप्पय णिचय पसत्त सकुचिय पसारिय रयारडय भत सभ णाम टिल्ब गट्टविहि उवदसैति अप्पेगवा देवा चरविह अभिणय अभिणयति तजहा दितिय पाडियतिय सामतोवणि घाइय लोगमन्झवसाणय अप्पेगइयादेवा णुक्कारेति अप्पेगवादेवा पोति अप्पेगइयालासेति अप्पैगइया देवा तडवेति अप्पेगइयादेवा अप्फो डति अप्पेगइया देवावगेति अप्पेगइत्यादेवा तिचइच्छति अप्पैगइ यादेवा अप्फोडेति वर्गति तिवदछिर्दति अप्पेगइयादेवा इयझेसिव
-
-
-
यस्मिन् स उत्पातनिपात स्तम् । एव निपातोत्पात सकुचितप्रमारित (रियारिय)मिति गमनागमन भान्तसम्भान्त नाम (धारभडभसोल) दिव्य नाटविधिमुपदर्शयन्ति। पप्यक्रका देवानुक्कान्तिनुशारशब्द कुर्वन्ति, (पीणन्ति) पीनयति पीनमात्मान कुर्वन्ती स्थूला भवन्तीत्यर्थ , लास विलासयन्ति लास्यरूप नृत्य कुर्वन्ति (तडवन्तित्ति)ताड़वायन्ति ताइवरूपं वृत्त कुवन्ति, (अप्फोडन्ति) आप्फोठयन्ति भूम्यादिकामिति गम्यते। (उनील तित्ति) उन्मलयन्ति मोर
विधि देपाडद कोईक देवता पारमित नाटकविधि देपाड कीईक देवता प्रचितन प्रारभत नाटकविधि देपाड एमन कोई कारभडतसोल आरभडभ सोलनाटिकटेपाड उ उ उव्युत् पाबउ नियतवउठउ पडव उव्यापवउ सकौचिवउ प्रसारिबट जाडवू पाडवू भातपण समात पण नाम प्रधान नाटक विधि देपाड कोक देवता चिह्न प्रकार पाभापाई बोलीदेपाड तेकहछद दाप्टान्तिकर प्रात्पतिकर मामतीपति पातिक३ लोकमध्यावसान एहवि पदनी व्याख्यानाटकग बधीजाग्य कोदक देवतामाहीमाहि चकारागाल्यानदकहिझडीए कोडदेवा तोतानइअभिमानिात्मानमाणम्थूलकर कोईक लाम्यनाटकभेदकर कोदक देवता ताडवपणिवाटिकभेदकर कोईकदेवता भूमिकाप्रतियारफोटइहाधिकरीहपर कोकदेवता माहोमादिवलगद कोइक देवता विपदीदअखलार ज्वादिकनतोड कीड़क देवता बायकार्य करइअस्कोरड वनगद विपदी हेडू कोक देवता घोडानीपरिदपारवस दकरद कोद्रक देवा
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।
१८३ हत्यिगुलगुलाइयं रहघणघणाय करति अप्पेगइया देवा अच्छो लति अप्पेगडया पच्छोलेति अप्पेगड्या कुहिकुणति अप्पेगड्या तिपिणवि अप्पेगइया उप्पयति अप्पेगया निवयति अप्पेगइया परिवति अप्पैगइया देवातिगिणवि अप्पंगईया देवा मीहणाय णयति अप्पेगदया पायदद्दरयकरति अप्पेगइया भूमिचक्खडदल यति अप्पंगइया सीइणाय पायदद्दरव भूमिचबेडलवति अप्पेग
या देवा गच्छति अप्पेगइया विजयायति अप्पैगइयादेवा वासति अगदया तिणचि' अप्पंगड्या देवा जलति अप्प गद्यादेवा तचति अप्पंगड्या पतवति अप्पंगड्या तिरिणवि अपंगया हक्कारति अप्पंगवा पुक्कारेंति अप्पगइया धुक्कारति अप्पेगइयास णामाइ साहेति अपंगडया चत्तारिवि अप्पेगइया देवादेवसगिणवाय करैति अप्पेगद्यादेवूझोय करेंति अप्प्रेगया देवकलिय कति अप्पे गया
-
--
-
-
लन्ति प्रोछलयन्ति (उवयन्तित्ति) श्रवपतन्ति (उप्पयन्तित्ति) उत्पतन्ति (परिवयतित्ति) परिपतन्ति तिक निपतन्तीत्यर्थ । (जलन्तित्ति) ज्वालामालाकुला भवन्ति तप्ता भवति प्रनप्ता भवन्ति (धकारिन्नित्ति) थक्क इति महता भन्दन कुर्वन्ति दिवोक्कलियकरिन्तित्ति)देवाना वा तस्येवीहाथीनीपरि गुलगुललटकरद रधनीपरि धुण घणाट कर कोडक देवता वणिकार्यकर हाधीनी परिगुलगुलाट रथनीपरिघणघणाट कर कोडक देवता अछल कोईक वसपपणहउछला कोकदेवताागलीप्रति कुटि करइ कोदकदेवता वणिकार्यकरद कोकदेवता पाकासईरहिउडि कोकदेवता देठापडडू कीदक तिरिककुंदीरपडद कोइक देवता वणिकायकर कोइदेवता सिंहनादप्रतिद बीलउ कोडकदेवता पगनदकरीभूमिस्युकुटवू करड कोडक हाथदकरिभूमियड चपेटादेश कोइकदेवतावणिकर मिहनाद पगभूमिकटवउ भूमिचपेटा देदू कोडक देवता गाजद्र कीदकदेवता बीजलीकर कोडकदेवता मेहवरसि कोद्रकदेवता वगिकार्यकर कोइक देवता बलईआकुलथाद कोदक देवता तपद कोइक विसपद्गतपद कोडक वणिकार्यकरद कोदकदेवता बागल्यानद इकार कोडक पूरकारकरर कोइकर्दवताआगलीनद देपी थूकद कोइक पोताना नाम समलावर कोईक च्यारिपूर्वासकार्यकर कीरक देवता देवन सनिपात करण्कठामिलि कोइक देवनडकीधउ उद्योत कर कौनक देवकृतउकली करदऊपराऊपरिजाइन आवद कीदूक देवता दुहक्कसदवशेपकर कीपक देवता दुहर किएहीपपिसन्दवसेक्सकरडू कोडक धजानड
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
१-४
रायपसेणी ।
देवा दुहक्कगकरे अप्पेगइया देवा दुहक्ककरेति यप्येगइया वेलुर वेध करेति पपगइया देवज्भोय देवसपिणवाय देव्वूक्कलिय देवदुक्कग वेलुक्खेव करेति श्रपप गइया उप पलहत्थगया नाव सयसइस्सपत्तहत्थगया अपप गइया कलसहत्थेगया जावधूय कडू छू गया तुट्ठ जावदियया सव्वउ समता अधुवति परिधावति तरण सूरियाभ देव चत्तारिसामाणिय साहस्सीड जाव सोलसदेवसार स्सी अन्नेव बहवे सूरियाभ रायहाणि वत्यवा देवाय देवीच्य महया हायादाभिसेगेण अभिसिचति अभिसिचित्ता पत्तयर करयलपरिग्गद्दिय सिरसावत्त मत्तएय जलू कटूएव वयासी जयर यादा भद्दा जय रणदा भहते अजियजिणेहि जिय पालेह जियमभे साहि इदोद्रव देवाण चदोद्रव ताराण चमरोइव सुराण धरणोइव गागाण भरहोद्रव माणु या बहूद्द पलिउवमाइ बहू पलिउवम सागरवमाइ छउण्ह सामाणियसाहस्सीण जाव आरवदेवसा
क्कलिका देवीकलिकान्ता कुर्वन्ति (देवक्क हक्क हकरिन्तित्ति) । प्राक्कताना देवाना ममोदभरवशत स्वेच्छा वचनैवोलकोलाहली देवक्कहकस्त कुर्व्वन्ति । (दुइदुद्दक्ककरेन्ति) । दुइदुद्दकमित्यनु
बाधवड करदु कोइकदेवता पूर्वोक्तक कार्यकरण देवता छद्र वाटू च्यार पाच ५ छल कर कोइक देवताउत्पलकमनहाथिर्लेइभान पु उरीकादि सहस्रपवलचपवहाथिलेईऊभाज कोइक कलशहाथिलेट्रऊभाकर एमजकोइकफूलचगेरीकाइक आभरण कोइकधूप कडक उले ईरभाकर suसतोष भरथका चित्तनद्वयदिथकाचिहूदिसि सघल दउडजाइछद्र आवरइछद्र तिहारपछि सूर्याड देवप्रति प्यार सहस्रसार्मानिकदेवता च्यारिचगु महिपीवणिपरिषदा सोलद्र सहस्रआत्मरक्षकदेवता अनेरायणि घणा भूयाभ राजधानी वास्तव्यवासी देवता देवी मोटर मोटइ आडबरद्रद्राभयेकइ करी अभिषेककर इस्नानकरावद अभिषेककरीनद्र प्रत्येक प्रत्येक हूजुजुश्रा बिहू हाधिकरी कीधउ मस्तक आवर्त्त प्रदक्षणारूप मस्तकद अजलीटू करीन्द्र एमन बोलताहूया जनकतयमुनत नृधिकारक हेमइकल्याणकारीनुजयर हेनदजयर तुडनद्रभद्रकल्याणधाठकुड नद्रभट्टयाउ अजीत्यासवुदर्गन तुजीति जीतडपोतानडवर्ग तेहनद्र पीलि जोत्यावग्रमाहिनु सिद्र जिमदेवगणमा हिवसछद्र चद्रमाजिमतारागणमाहि चमरेंद्र जिमदेवमाहियसुर मोसीप चंदनकरी गात्र लिपटू लीपीन्द्र नासिकान नीसीनग वायरइउडाडीइ नेवनईहर
,
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
www
रायपणी ।
स्त्रीय सूरियाभस्स विमाणस्स अरिगसिण वहूग्गा सरियाम विमागण वासीणं देवागाय: देवीगणय श्राहवच्च जाव महया कारेणपाने माणे विहराहि तिक्कटूजडर सहपचजति तएण से सूरिया देवे महवार, द्रटाभिसेसेगेण अभिमित्तं समाणो अभिसेसभाउ पुर थिमिल्लेगा दारेगा णिग्रच्छति जेणे अलकारयसभा तेणेव उवा गच्छति श्रनकारियस अणुपवाहिणीकरमागोर अलकारियसभ पुरथिमिल्लेण दारेगा अणुपविसद जेणेव सीहासणे तेणेव उवा गच्छदूर मीहासवरगया पुरत्याभिमुद्दे सगियसगणे ततेा तस्स मूरि याभस्म देवस्स सामाणिय पुरमोववगणगा अलकारिय भडउवट्टा वेति ततेासे सूरियाभेदेवे त पठमवार पम्हलसुकुमानाए सुरभीण गधका साइयाए, एगाए साडीए गायाइ लुदेति नुदेत्ता सरसेण गोसीस चदणे गाया अणुलिपतिर गामाणीसामवायवोन्भ'
१८५
करणमेतत्, (तप्पढमयाए पम्हलसुकुमालाए सुरभीए गन्धकासाइयाए गायाइ ) लूहइ इति तत् प्रथमतया तस्यामलकारसभायां प्रथमतया पक्ष्मलाव सा सुकुमारा तया सुरभ्या गन्धकाकषायिक्या सुरभिगन्धकपाय द्रव्यपरिकर्मितया लघुमाटिकया गावाणि रुचयन्ति (पासाणीसासवायवोव्भ) मिति
J
reatures arrरोप मलाई च्यार सहस्रसामानिक देवनउ अर्तपुरपरिषदा कटकमीलसहस्र आत्मरक्षकदेवनद सूर्याभ विमाननव अनेराणि धयान मूयाभ विमानवासीनस देवनउ बली airs afraudeors पारीवस्वसमितभत्ति इत्यादिकदेवत मोदावरि करतउथ पालतउकड विचरि मकड़ी जहर सब्दमतिमनुयइतिद्वारपछी तेह मूयाभ देव मोटडर ट्रा ring अभिपेक्य थकत अभिषेकसभाथकी पूवनद्र बाराट्र नीकल इतिहा अलकारियसभा तिहा नाइजइन्द्र अलकारिय सभापति प्रदक्षिणा करतवयक अलकारियथामति पूजन हारन पद्रस जिहा सिहासन तिहजार जनदूर सिहासनइविषद्र धापुथकु पुत्राभिमुखीकु ठउ तिहारपछि नेहन्द्र मूयाभनद्र देवनद सामान्यकदेवता चभ्यतरपरिपदानावरणहार शृ गार योग्य भाजणीसपद तिहारपदीड ते सूयाभ देव तेह पहिलङ पक्ष्मसहित सुकुमाल सुगध गधकपायद्रव्य करीवणातरकीनाथ एकसाडीबगलूहअग लूहर लुहीन बाद गासीय चंदनकरी गावलिपटू लीपीनड हरइनासिकानद नीसासद वायरडउडाड़ी नेवनइहर वय करिस युक्त घौहानीलाल कीअधिक सुकमाल धडलु सुवण्यतारा माहिखचित याकास फाल
૪૭
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
'
रायपसेगी।
चक्खूहर वण्णफरिसजुत्त इयलालापेलवाइरेग' धवल कणग खचि यतकम्मं श्रगास फलित समप्यभ दिव्व देवदुप्प जूयनसेिद्र णिय सेत्तादार पिद्धेतिर अवहार पिराई तिर एगावलि पिणडेत्ति मुग्णावन्तिपिणद्वेति रयणावन्ति मिणद्वेति एव अगया केकरा कडगा तुढियाइ कढिमुत्तगदसमुद्दाण तगवत्यमुत्तम मुरवि कठमुरविर पालव कुडली २ चूलामणिर मउड' पिणई तिति गमि वेटिम परिसधातिमेण छउव्विणि मल्लेण कप पक्खगपव पपा विभूसिय अन्तकारिय करेद्र दद्दर मलय सुगधि तेहि खधेहि
नासिकानिश्वासवातवाचमनेन तल्लक्ष्णतामाङ (चक्र) मिति चतुर्हरति श्रात्मवशन्नयति विभिष्टरूपातिशयकतितत्वात् इति चचुईर (वययपरिसमुत्त) मिति वर्णेन स्पर्धेन चातिशायिनेति गम्यते । युक्त वयस्पर्शयुक्त (इयनालापेलवाइरेग) मिति इयनाला पश्वलाला तरया अपि तवमिति इलालापेलवातिरेक नामनाम्चेकार्थे समासो बहुलमिति समास' । प्रति विषिष्ट लघु पोपेतमिति भावः । धवल श्वेत तथा कनकेन खचितानि विच्छुरितानि अन्तकमाथि पञ्चनयोवानलचयानि यस्य तत् कनकखचितान्तकर्म श्राकाशस्फटिक नामाति विस्फटिकविशेषस्तत्समप्रभं दिव्य देवदूष्पयुगलन्नियं परिधत्त परिधायारादीन्याभरणानि पिनाति तम्र डाटादगमरिकोर्ड हारीनवसरिक । एकावली विचित्रमणिका मुक्तावली मुक्काunaut रत्नावती रत्नमयमधिकात्मिका प्रातस्वस्तपनीयमयो विचित्रमरित्नभक्तिचिव भात्मन प्रभावेन सुपनाथ चाभरणविशेष कटकानि बत्ताचिकाभरणानि तुदितानि वातुरचिका । - दानि चाभरणा दशमुद्रिकानंतक हस्तामतिसम्बधिमुद्रिका दमक कुण्डले कभर के चूडामविमिति चूड़ामबिनाम मकतपार्थिवरत्नसवसारी देवेन्द्रमनुष्येन्द्रमूई कृतं निवासी निशे
1
मोपनिमन प्रधान देवदुष्य वा पदर परीनद्र हारपटारमसरीर आरोप पिरद नियम पार पडपिन एकाजनीविचिनमषिमोतीनार पर मुला मोर नवजोहार पिरड एमन चंगद कपूरकडा बहिरा कंदीर दसगुती मुद्रिका सानानीजी माननारियाभरमुखी अंटमुखीरहतमुधी दुब अत्र कुन सरर पर चिपकाएंफूनपदर हगृध्यासूसतंग, घिम गुधानपरि नितीकारादिकपूरीतपूमि मामातिपकांकरीपरीते मघातिम
मानकरी वीकचनपूर मात्मापति सभामति शृंगारसहित
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी।
१८० गायाई' भुखडेति दिव्वंच सुमणदाम पिणद्देत्ति ततेपासे सूरि वामदेवेकेसालकारेणं मल्लालकारेण वत्यालकारेण आभरणालका रेण चउबिहेण अलकारेणं अलकियविभूसिए समागोपडिप गणा लकार सीहासणार अभट्ठद अलकारिय सभाउ परथिमिल्लेण दारेण पडिणिक्वमति जेणेवसए सभा तेणेवउवागच्छद् ववसायं सभ अगुपयाहिणी करमाणे पुरथिमिल्लेण दारण अणुपविमति जेणेव सीहासणे जावसपिणसणे तएण तस्स सरियाभस्स देवस्स सामाणिय पारिववरणगा देवापोत्थरयण उवरणति ततेासे सूरि यामेदेवे पात्यरयणगिएहद पोत्थरयणमुवद पोत्थरयणविहाडेद
पोत्थरवणवाएतिर धम्मिय ववसाय गियहद पोत्थरयण पडिणिक्ख पापमधालागान्तिरोगप्रमुखदीपापहारकारी प्रवरलवणोपेत. परममधालभूत आभरणविशेषः । "चित्तरयणसकडमउड मिति विचिवाणि नानाप्रकाराणि यानि रत्नानि ते सकटश्चिवरत्नसकर' प्रभूतरत्ननिधयोपेत इति भाव', ता(दिव्य सुमपणदामन्ति)पुष्पमाला गुन्थिमित्यादि गुन्थिमगुन्यन गुन्यस्तेन निवृत्त गुन्थिम भावादिप्रत्यय', यत् सूत्रादिना गुथ्यते तद्गुन्थिममिति भावः । परिम यत् गन्धित वेष्टाते तथा पुप्पल वूसको गडकइत्यर्थः। पूरिमय येन वाशलाकामयप रादि पूर्य ते सधातिम यत् परस्परतो नालसख्यातन सध्यात्यते (जेणेवववसायसमा) इति व्यवसाय सभा व्यवसायनिवन्धनभूता सभा क्षेवादेरपि कर्मीदयादिनिमित्तत्वात् । उक्तन्न "उदयक्खयक्खउवसमीसमानचकमुणोभणिया। दव्वलेन काल भव र भाव च सम्पप्पैति । (पत्थियरयण मुयड) इति उत्सो स्थानविशेपे वा उत्तमे इति द्रष्टव्यम्, (विहाडेद) इति उद्घाटयति, (धम्मिय वसाय, ववसइ) इति धामि धमानुगत व्यवसाय व्यवस्यति कर्तुमभिलपतीति भाव। कर कु डिकाभाजन गाल्यउथीखानदपरमगधएवउ गधडकरी गावप्रतिभुखरधाउनुकरह प्रधान फूलमाला पिहरद तिवारपछी तह मूर्याभ देव कैसालद कार १ फूलमालालकार २ बस्वालकारद३ पाभरणलकार४ चहप्रकारद अलकारड करी अलकरराउ सोभासहित थकउ प्रतिपूर्णछद्र प्रलकारहपासएहतवघकउ मिहासनधकी ऊठउठीन अलकारियसभापति पूर्वन बारपद नीकल जिहा ववसायसभापुस्तकसभा तिहाजाइ व्यवसाय मभापति प्रदषिक्षा करतउधकउ पूर्वनर द्वारप्रति पसीनदू निहा सिहासन तिहापूवसाहनउ धवठाउ तिद्वार पछी तहनदू मुयाभनद देवनदू 'सामानिकप्रभ्यतर परिपदा देवता पुस्तकरत्न आयीसु'पद तिधारपछीद्र तह मूयाभ देव पुस्तक रत्न गहदू पुस्तमरत्नतीडर पुस्तकरत्ननीडाबडाकुघाटा
-
-
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसेगी।
जाव दप्पणा ८ तयाण तरचण चप्पहरयण विमल दड कुचण । मणिरवण भत्तिचित्त कालागुरुपवर कुटरक्क तुरुक्क धूव मघ मघत गधूत्तमाणुचिट्ठ ति धूवहि विणिमुयत वेगलियमय कडुछय' परहिय पयत्तेण धूय दाऊया जिगावराण अट्ठसय विसुद्ध गध जोहि अपुणरत्तेहि महावितेहि सघूणइ सत्तट्ठपयाहिं पवोसकदर वामजाणु अचेई दाहिण जाणु धरणितलसि तिकटू तिवृत्तो मुद्धाण धरणितलसि णिव्वोड़ेत्ति २ इसपच्चूगणमद इसिपश्चगण
मित्ता करवलपरिग्गहियं सिरसावत्त मत्यएव जवूनकटू एववयासी . , णमोत्युगा' अरहताया जाव सपत्तागा वदति णमसइ जेगोव सिद्धा . (चन्दप्पभवहरवेमलिय विमलदण्ड) मिति चन्द्रप्रभवजवेडूर्यमयी विमलीदपडो यस्य स तथा तम्। कांचनमगिरत्नभक्तिचित्र कालागुरुमवरकुन्दुरुक्कतुरुक्कसक्कनभूपेन उत्तमगन्धिनानुविदा कालागुरुप्रवरकुन्दुमक्कतरुक्कधूपगधोत्तमानविड़ा प्राकृतत्वात् पदव्यत्ययरता धूपत्ति विनिमुञ्चत • वैयमय धूपकटुश्क प्रगृह्य प्रयत्नती जिनवरीभ्य' मूर्व पप्टी प्राकृतलात् सप्ताष्टानि पदानि पश्चदापमृत्यदशागुलिमज्जालमत्यए रचयिता प्रयती अहसय विशुद्धगन्यजुत हिन्ति विशुद्धी निमली लक्षगदोपरहित इति भाव'। यो ग्रन्थ' शब्दसन्दर्भतिन युक्तानि पाटणत च तानि विशुद्धग्रन्थ युक्तानि च तै अथवुक्तोरथं सारे रपुनरुमहावृत्तं स्तथाविधदेवलब्धि प्रभाव एषा, सस्तीति समुत्य(वामन्माणु राञ्चति) इत्यादिना विधिना प्रमाण कुर्वन प्रणिपातदण्डक पठति तथा (णमोत्युग मरिहन्ताण)मित्यादि नमोस्तुणमिति वाक्यानकार देवादिभ्योऽतिशवपूजामहतीत्वहन्त
आठमागलीक आलेखक, तेकहदछ साथीउ१ जिहालगि आरासउाठमउमगलीकपूजा१५ तिद्वाग्पकी चद्रप्रभ पनवेंडूयरत्नमय निर्मलछद्र दडजेहनर सूवर्ण मणिरत्ननीजाति करीविचि वितकर कृप्या गुरु प्रधान गुद सिल्हारसतेहनउ धूप मधमघायमान एहवउ उत्तमगधतणकरी अनुविधव्याप्ता धूपनीवादिप्रतिपूqएहवउ वैडूर्यरत्नमय कंडुछउ गृहीनद सावधानपण धूप दीधउजिनवरभणीएतल वीथ करअनदू तीथ करनीप्रतिमाचवतरनदिपूना एकसउआठन वाकथ्यातहेवाछद छददीपरहित गघकरीयुक्त बलीपुनकदूषण रहित मोटाछ वृत्पदना बधदडकादिकमूतइकरीम्तस्तव पछदसाताठपगला छपराठउऊसरजसरीन डावउटीवण ज चउरापद जिमगड टींचण भूमितलनविपि थापर वणिदेला मस्तकभूमितल लगाडदू. लगाडीनइ काइकमस्तकउचुकर काइकमस्तकऊ चउकरीन बिडू हाथिकोधउकरमस्तबद पायप्तमदतियारुप मस्तकद अजलीकरीन एमबोलतुहूउ नमस्कारयाउ घरहतभणी जिहा
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसेणी। ययणम्स बहूगा सज्मदेसभाए तगोव उवागच्छदरता लामहत्वगरा . मुमति सिद्धायवणस्स चतूमज्झटेसभाए लोमइत्य तेण पमझद , "दिव्वाइए दगधाराण अभूखेद सरसेण बदरीण पचगुलितलमड लंग आलिति र कर्यग्याहगहित जाव पुजोववारकलित करेति धूव
दल र जेणेव सिहायवर्णस्स वाहिणिल्ने दार तेणेव उवागच्छद्र २ स्तभ्य' मूवै पष्टी विभत्तीए भएणइ चउत्यी इति प्रामृतलक्षणवयात। ते चाईन्तोनामादिरूपा पपि सन्ति तती भावान्तप्रतिमत्यर्घमाह भगवदर भग' ममग श्ववादिलक्षण स एपामस्तीति भगवन्त स्तेभ्यः। आदिधर्मस्व प्रथमाप्रवृत्ति स्ताकरणशीला प्रादिकरा । तम्य तीयते ससार समुद्रोनिति नीथ प्रवचन तस्करणशीला नीयंकरा' । तेभ्य स्वयमपरीपदेशन सम्यग्बरवीधि प्राप्या बुद्धा मिध्वाब निद्रापगमसम्बोधन स्वय सम्बुद्वा तव । तथा पुरुषाणामुत्तमा पुरुषीसमा भगवन्ती हि ससारमप्यावसन्त' सदा परार्थव्यसनि न उपसजनीकृत म्बाथा उचितक्रियावन्तोऽदीनभावा', कृतन्यतापतयोऽनुपहतचित्ता देवगुरु बहुमानिन इति भवन्ति पुरुषोत्तमा स्तभ्य . नया पुरुषा सिंहाइव कर्मगजान् प्रतिपुमपसिहास्नेभ्यः । तथा पुरुपावरपुण्डरीकाणीव मसारजलासध्गादिना च कर्ममलव्याप्ती पुरुपवरपुण्डरीकाणि तेभ्य तथा पुरुपवरगन्धहस्तिन इव परचक्रमितमारिखुद्गगज्ञनिराकर गोनेति पुरुषवरगन्धहम्तिन स्तभ्य । तथा लोको भव्य.सत्वलोकस्तम्य सकलकल्याणेकनिवन्धन तथा भव्यत्वभावनोत्तमालीकोत्तमारतेभ्यः । तथा लोकाय नाथा वागममता लाकनाथा स्तभ्य तब धागोवीजाधानीद्भदयापणकरण क्षेमतत्तदुपद्रवादाभावापादने तथालोजस्य मामिलोकस्य पञ्चास्तिकायात्मकम्यवाहिताहितीपर्दशन सम्यक्प्ररूपणना लोकहिता तिभ्यः । तया लोकस्य देशना योग्यस्य प्रदीपोदेगनाशुभिर्यघावस्थितवस्तूप्रकाश कालीकप्रदीपा स्तभ्य म्तथा लोकस्याकृष्टामाते भव्यसंस्खलोकस्य प्रद्योतन प्रद्योतकत्व विशिष्टाजानति स्वकरणशीला लोकप्रद्योतकरा स्तधा च भवन्ति भगवत् प्रसादात्तत्वयमेव भगवन्ती मेयभृती विगिष्ट ज्ञान मम्पत्समन्विता यदयात्बाटयागमारचयन्तीति तभ्यः। तथा अभय विशिष्टमात्मान' स्वान्टय निथेय सधर्मभूमिकानिबन्धनभूतापरामधृतिरिति भावः, तत' अभय ददतीत्यभवदी।
लगि ठाणसपत्ताणपाठतिहालगि नमोत्यणकहीवादर नमस्कारकरद्वाजा लिहा सिहायतननउ घा मध्य देसमाग तिहा जाइ तिहा जनद मयूरपिच्छपुजणी लेनू सिहायत्तन घणु मध्य देसभागद पुजणीकरी प्रमाद प्रधान पामीनाधाराण अभीखदखीवलउभरीकाटद्र पाइई गीस बदनकरी पाच गुनदरीहाबादीपद मइन आदेखद केमदृष्टात पूववत् फूल पगरवतकरद धूप देदू देवनद निहा जिनप्रासादनउ दक्षिण द्वार विहाँजाद पारदर पु जणी
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
१८२
रायपसेसी। लोमहत्यग परामुसइ २ दारवेडीउ सालिजियाउ वालएवय लाम हएणं पमझइ २ दिव्वाएदगधाराए असूक्खेइ सरसेण गोसीस चदणेण चच्चाए दलयति रगुप्फाहण जाव मल्ला रहण करे आसे तो सतुं जाव धूव दलयति जेणेव दाहिणिल्ने दारे सुखमण्डवेजेगोव . दाहिणल्लस्स सुहमडवस्स बहूमझदेसभाए तेणेव उवागच्छइरलोम
हत्थग परामुसइ बहूमझदेसभाग लोमहत्यणं पमभाइ दिव्वाए. म्तेभ्य', तबेचकप्रत्यय' स्वोर्थिक प्राकृतलक्षणवशात एवमन्यवापि तथा चक्षुरित चक्षु , विशिष्ट : मात्मधर्म स्तत्वावबोधनिबन्धन श्रद्धाश्च भावा' श्रद्धाविहीनस्य चनुप्मत् इव रूपतत्वदर्शनयोगात् ते ददतीति चक्षुदास्तम्य' । तथा मार्गीविभिष्टगुणस्थानावाप्तिप्रगुण' स्वरसंवाहीक्षयोपशमविशेष स्त ददतीति मागदा तथा सरण संसारकान्तारगतानामतिप्रवल्रागादिपीडिताना समास्वासनस्थानकल्य तत्वचिन्तारूप मध्यवसा न ददतीति शरणदास्तम्य' तथावीधि जिनप्रणीत धर्मप्राप्तिस्तत्वार्थ श्रद्धानलक्षण सम्यादर्शनरूपातो ददतीति वोधिदा स्तभ्य' । तथा धमञ्चारित रूप ददतोति धमदा स्तभ्य । कथ धर्मदा इत्याह। धम दिगन्तीति धमदेशका स्तम्। तथा धमस्य ।। नायका स्वामिन स्तहशीकरण भावात् तत्फल परिभागाच्च धमनायका स्तेभ्य' धमस्य सारथयाइव सम्यक प्रवचनयोगेन धर्मसारथय स्तभ्यः । तथा धम्मण्व वर प्रधान चतुरन्त हेतुबात् चतुरन्त चक्रमिन चतुरन्त चक्रम, तेन वत्ति तु शील येषा ते तथा तेभ्यः। तथा अप्रतिहिते अमनिस्खलिते क्षाबिकत्वात वरी प्रधाने ज्ञानदशने धरन्तीति अप्रतिहत बरजानदशना स्तभ्यः। तथा छादयतीति छद्मघाति कम्मचतुष्टय व्यावृतमपगत छायेभ्यस्त व्यावृत्तछद्मान स्तेभ्यः। तथा रागपिकपाये। न्द्रियपरीपहापसर्गधाति कम्मशवून स्वय जिमवन्तीन्याश्च जापयन्तीति जिनी नापकास्तन्यो जिनेभ्यो जापकेभ्यः,तथा भवाणव स्वय तीर्णवन्तीन्याश्च तारयन्तीतितीशास्तारका स्तम्या। तथा केवलवेदसा अवगत तत्वा वुद्दा अन्यांश्च वोधयन्तीति बोधका स्तभ्य', मताकृत कृत्यानिष्टिताथ इति भाव स्तभ्योऽजाश्च मोचयन्तीति मोचका स्तेभ्य । शिव सर्वोपद्वरहितत्वात् अचल स्वाभा विकृपायोगिक चलनक्रिया पाहात अरुनशरीर मनसारभावनाधिव्याध्यसम्भवात, अनन्त केवलात्मजानतत्त्वात् अक्षय विनाशकरणा भावान्' अव्यावाध केनापि व्यावाधयितुमशक्यममूतत्वात, न जाड बारसाखा पूरतली सादिकरुप पु जणीद करी पुजः प्रधान पाणीनीधाराए अभीखद आइ गोसीप' चदननद छाट लेद फूलचडावद गधचडाव मालाचडाविवउ करदूर बारपाखती मांडाभुमिलगलजायमान मालाबाधइ धूप देव,जिहा दक्षिण हारनउ सुखमडप जिहा दक्षिण नउ पुस्ख मडपनउ घणु मध्य देसभागद तिडा नाद ननद जगी लेद धणु मध्य देसभाग' जणोड करी पुजद प्रधान पाणीनाधारा पाभीमद नीकलद गोमीर्ष चदनई हाथादेड मउल्ल
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपर्मगी। दगधागए अभूस्वेद सरसेगा गोसीस चदणेगा. पचागुनितल मड लग आनिइति कयग्गहगहिय जाव धूव टलवति जेणेव दाहिणि ल्नस्स मुहमडवस्स पवस्थिमिल्ने दार तेणेव उवागच्छड लोम इत्थग परामुसद २ दारेचेडीउ सालिभजियातोपवान मवतेय लोम हत्यतेगा पमउमाति २ दिव्वाए उदगधाराए अभूखेति सरसेगा गोसीसचदणेगा चच्चात्तेण टनयति पुप्फामहगा जाव आभरणाम इण करमाणे २ अासत्तोसत्तकवहेग्गदिय. धृव दनयति २ जेणेव दाहिणलस्स मुहमडवस्स उत्तरिल्ला खभपती तेणेव उवागच्छति
लोमहत्थग परामुसह खमे मालिजियाउव वानण्वय लोमत्यण्णा पुनरावृत्ति यस्मात्तद पुनरावृत्ति मिहानि निष्टिताथा भवन्त्वस्वामिति मिडिलीकान्तक्षेवलवणासेव गम्यमानत्वात गति', मिडिगतिरवनामधेश यस्य तत् सिद्धिगतिनामधेय तिष्ठन्त्यम्मिन इति म्यान व्यवहारत मिहिनेत निश्चयती वधावस्थित म्व स्वरूप स्थानस्थानिनौरभेटीपचारात् तत् मिद्विगतिनामधेय तत् मम्प्राप्तभ्यः। एवं प्रणिपातदयडक पठित्वा तती वन्द गाममद" इति बन्दत ता प्रतिमाश्चेत्ववन्नाविधिना प्रमिन नमस्करीति पश्चात्प्रणिधानादिवोगेनत्व के शरीर भिदधतिविरतिमतामेव प्रमित्यवन्दनविधिरन्येषा तयाभ्युपगमपुरम्मग्कायव्युत्सगामि रिति वन्दते मामान्येन नमकरोति आगयवृत्युम्याननमस्कारगति तत्वमन भगवन्त', परमपय कव. लिना विदन्ति। अत का मूत्र सुगम केवल भूपान् विधिविषयीवाचनाभेद इति यथावस्थित वाचना प्रदर्शनाथ विधिमानमुपदश्यत तदनन्तर लोमहस्तकन देवकन्दक मसाजयते पानीरधारया अभ्युचति यभिमुन सिञ्चतीत्यर्थ । तदनन्तर चन्दनन पञ्चालितल ददाति तत पुप्यारोहणारिधूपदहन च करीति तदनन्तर सिजायतनमहुमध्यदंगमागे उदकधाराभ्युत्नया चन्दन पञ्चालितलप्रदान पुप्पपुजीपचार धृपदामानि करीति तत सिहायतनदक्षिणहार समागत्य लीमइस्तक गृहीत्वा नन द्वारमाने शालभन्जिका व्यानरपानि च प्रमार्जवति तत उदकधार याभ्युषण गीगीपचन्दनचा पुप्याचारोहण धूपदान करोति, तती दक्षिणदारण निर्गीय गाक्ष पालपदू फुलपगर भर धूप दंर जिहा दक्षिणनउ सुखमंडपना पश्चिम हार तिहा जाद पुजगी लडू बारसाखा पूतली मपादिक म्प पुजगीह करी पुनदुर प्रधान पायीनाधागण अभीखइ नीलद गोभीर्य वदन छाटा दंड फुल चडाघद मालाचडावर याभर पाच डाउ एकर * माला बाधड फूलपगर भर धूप देड जिहा दक्षिणना सुखमडपनी उत्तरती थाभानीपति तिहा जाइ पु नगालैंड पूवमुनियामा धाभादीह पूतली सपरूप पुजपीडकरी पुजद तिमन
४८
-
-
-
-
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
१८४
रायपणी ।
पमच्झति तचैव जहा पव्वत्थिमिल्नस्स दारस्स जाव धूव दनयति जेणेव दाहिणिल्लम्स सुहमडवस्तपुरथिमिल्ने दारेतेणेव उवागच्छद्र लोमहत्यग परामुसद्र दारचं डीडव तचेवसव्व जेणेव दाहिणिल्ले दारे तेर्णव उवागच्छइ जोमहत्था परामुसद्द दारचेडीउय तचेव सव्व गोव दाहिणिल्लस्स मुहमदवस्स दाहिणिल्ले दारे तैयोव उवागच्छद्र दारचं डीतोय तचैव सव्व जेगोव दाहिणिल्लेपेत्याघर मडवेजेगोव दाहिणिल्लम्स पेत्थाघरमडवे जेणेव दाहिणिल्तस्त पेत्थाघर्मडवम्स बहूमज्झदेमभाए जोव वइरामए अक्वाडए जेणेव मणिपेटिया जेणेव सीहासो तेगोव उवागच्छद्द २ लोमइत्यग परा मुमति श्रक्खाडच मणिपेटियच सीहाणच लोमहत्थेण पमझ २ दिव्याते दगधारए अभूक्खेति सरसेण गोसीस चदणेण चचाते दलयति पुप्फारुहण यासतो सत्त जाव धूव दलयति जेणे बदाहि पिल्लस्स पेत्था धरमडवस्स पव्वत्थिमिल्ले दारे तचैव पुरथिमिल्ने
1
इह
पीत्यस्य सुखमण्डपस्य वहुमध्यदेशमार्ग लोमस्तकेन ममाद्यैरिकधारासिवन पुष्पपुञ्जीपचार धूपरानादिकरीति कृत्वा पश्चिमदारे समागत्य पूर्ववत् द्वाराचनिका करोति, कृत्वा तस्यैव दक्षिणात्यम्य सुखमण्डपम्योत्तरस्या स्तम्भ पक्तो समागत्य पूर्ववत्, तदर्शनिका वि वस्या दिशि सिद्धायतनादेद्वार तवेतरस्य सुखमण्डपस्य स्तम्भ पतिनस्तस्यैव दाक्षिणात्यस्य सुखमण्डपुस्य पूर्वदारेसमागत्य तत्पूजा करीति, कृत्वा तस्य दाक्षिणात्यस्य सुखमण्डपस्य दक्षिणद्वारेसमागत्य पूर्ववत्पूजा व विधाय तेन द्वारेण विनिर्गत्य प्रेक्षागृह मण्डपस्य बहुमध्यदेश भागे समागत्याचपाटक मणिपीठिका सिहासन च लोमहस्तकेन प्रमार्थोदकधारयाभ्युच्चाचन्दन चर्चा पुष्पपूना धूपदानानि कृत्वा तस्यैव प्रेचाग हमण्डपस्य क्रमेण पश्चिमोत्तर पूर्वदक्षिण दाराजिन परिक्रम पारनीपरि मालाबाधइ धूप देड जिल्हा दक्षिणना सुखमडपन द्वार तिहा जादू धु जणीलंदू वारसाना पूतलीतिमन्त्रदगधाराट्र ग्राभीपटू जिहा दक्षिणनु सुखमडपनउ दक्षिण द्वार तिहा जादू बारमापपूतलीपापीधारा पूर्ववत जिहा दक्षिणनव में चा घरमंडप जिहा दक्षिण नउपेक्षाघरमडपाउघय मध्यमभाग श्रभोष जिहा दक्षिणनु सुखमडपन दक्षिण द्वार तिहा जाइ वारसापपूतलीपाशधाराइ श्राभीखद् लिहा वज्रमय आखाडउ जिहा मणिपीठिका जिह, सिहासन तिचा जाड जइन धु नयी लेदू आखाडु मणिपीठिका सिहासन पु जी करी
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
- रायपसैनी दार वद व दाहिणिल्या चेदय घुमे तेणेव उवागच्छद्र घुम च मगिठिंबच दिञ्चाए दगधाराण सरसेगा गोसीस चदाण चव्वाते दन्तयति युप्फारोइयां बासत्तोसत्त जाव धूव दलयति जेणेव पव्वत्यि मिल्ना मगिठिया जेणेव पव्वत्विमिल्ला जिणपडिमा तेणेव उवा गच्छद्र जिणपडिमाणा आलोण पणामकरति जड़ा जिणपडिमागा तहेव जाव णमसित्ता जेणेव उत्तरिल्लानिणपडिमा तचैव सच जेणेव पुरथिमिल्ला मणिपेढिया जेगोव पुरथिमिल्ला जिणपडिमा तेणेव उवागच्छद • तचैव दाहिणिल्ला मणिपेढिया दाहिणिल्ला जिणपडिमाण तचैव मन्द जेणेव पुरत्विमिल्ले मणिपेठियामक्खें तेणेव उवागच्छद तचैव गोव दाहिगल्ले वेदनक्क तेणेव
ग्रामचनिका कृत्वा दक्षिणविनिगत्व चैत्यस्तष मणिपीठिका च लीमहस्तकेन प्रमोदकधारयाभ्युक्षसरमैन गोमीपचन्नेन पञ्चामालितन दास पुष्पाचारोहण च विधाय धूप ददाति तती यव पाश्चात्या मणिपीठिका तबागच्छति तनागत्याला मयाम करोति कावा नीमहस्तकेन प्रमार्जन सुरभिगन्धोदकेन स्नान सरमन गाजीपचनेन गावान लेयन दवाय युगलपरिधान पुप्याद्यारीक्षण पुरत' पुष्यपुजीपचार धूपदान पुरती दि रतन्दुरप्टममानकालेपनमटीतरसत व स्तुति प्रणिपातदगडकपाठ च कृत्वा बन्दतनमस्यति एवमेव क्रमेण उत्तरपूर्वदरियमतिमानामध्यवनिका कृत्वा दनियारण विनिगरर दचिवस्या तिमि यव त्यात समागत्य
पुनद पुजीन प्रधान पायीनीधागर अभीवर पाद गासीय उदना बोटाद फूल चडावर माला बांधदू धूप देवनद जिहा दनिधनउ प्रचाधरमपना दिम र ति पपि पूर्ववत् पुवनद्र द्वारनदू मणितमज निहा ददयसबधी नत्वधूम निहां नार मन मणिपीठिकाना प्रधान पाणीनाधारायाभीपर नील गायीचदनाक हाटा देश पनवडावर माला ter
पटे जिहा पश्चिमनी मणिपीठिका निशा पश्मिनी जिनमतिमा तिहार जिनप्रतिमा टीदवकए प्रणामकरडजिम पूवनिमरावतननीप्रतिमासतरराटिएनीतिमजएपणिन, निमापजद नमीत्युणकहीवादि निहा अन्तरदमनी जिनातिमा विसापशिसतरभेद पूजाजरा जिहा पूर्वनी मणिपीठिका जिहा पूर्वनी बिनपतिमा तिको गर जाना पूदनीपरिस
पडदक्षिणनी दचिना मभिपीटिका तिननिमा तितापयितादपना. प बदसिनउ मग्निपीठिकावृष तिहा जाइ तिहास्पियनीनउ मापदननादाटामा
भी पाय . जाइ रिमा पूजा र तिहा एवनीपरिन यानी भेदमा द्वारागली
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
१८६
रायपसेणी। उवागच्छद्र तचैव जेणोव दाहिणिल्ने महिदभए तेणेव उवा गच्छद २ तचेव जेणेव दाहिणिल्ला णदापुस्खरिणी तेयोव उवा गच्छद २ लोमहत्यग परामुसति तोरगोय तिसोमाण पडिस्वते सालिभजियाउ पवाल रवैय लोमहत्येण पमझति रदिवाए दगधाराएरमरसेण गोसीसचदणेणा पुप्फारुहेया आसत्तोसत्त धूव दनयति सिद्धावण अणु पवाहिणी करमाणे जेणेव उत्तरिल्ला पादापुकवरिणी तेणेव उवागच्छइ २ तचेव सव्व करेंड जेणेव उत्तरिल्ल महिंदज्झए तेणेव उवागच्छति २ तचेव जेणेव उत्त रिल्ले चेइयरक्खे तेणेव उवागच्छति तचेव जेणेव उत्तरिल्ले
चेदयचभे तहेव जेणेव पच्चथिमिल्ला मणिपेठिया जेयोव पच्च
थिमिल्ला जिणपडिमा तचेव जेणेव उत्तरिल्ला जिणपडिमा चेत्यवृत्तस्य द्वारवदनिका करोति ततो महेन्द्रध्वजस्य तती यव दाक्षिणात्यानन्दापुष्करिणी तब समागच्छति समागत्य तीरण विसीयान प्रतिरूपकगते शालभजिका व्यालकरूपाणा लोमहस्तकेन प्रमानन जलधारवा अभ्युक्षण चन्दनचचा पुप्पाद्यारोहण धूपदान च कृत्वा सिद्धायतन मनुप्रदक्षिणीकृत्योत्तरम्या नन्दापुष्करिण्या समागत्य पूर्ववत्तस्या अनिका करीति तत उत्तराहेमाहेन्द्रध्वजे तदनन्तरमोतरा हे माहेन्द्रध्वजे तदनन्तरमीत्तरा है चैत्यावृक्षे तत उत्तरा हे चैत्यस्तूपे धृपऊपेव तिहादवि पदसिनु चैत रुख तिहा जाइ तिहापणिपूर्ववत अभीप चदनचचाकद दक्षिणदसिनु महिन्द्रध्वजतिहा तिहाजाद फूलदगधाराद् भाभीपदचदनधूपए जिहा दक्षिण दसिनीनदापुष्करणीवावि तिहा जादू पु जणी लेद् तोरण पाउ डायो पूतली सपादिक रुप पु नगीरकरी पु जद प्रधान पाणीधाराद अभीपद नीलपद गोसीप चदनदू,छाटाद फूनचडा वइ मानावाधर धूप देव सिद्धायतनप्रति प्रदक्षिणाकरतउधक तिहा उतरी नदापुष्करणी तिहा जाद जइन सवनीपरिपाणीफूलचदनछाटाधूपकर जिहा उत्तरनउ महिंद्रध्वज तिहा नाइ तिहा जइन तिहापणिपू वैवत जिहा उत्तरनउ चैत्यवृक्ष तिहा जादू तिहापणिय ववत् जिहा उत्तरनउ चैत्य धूभ तिहापणिय ववत् जिहा पछिमनी भविपीठिका जिहा पछिमदसिनी जिन प्रतिमा तिहासतरभेद पूजाकरजिहा उत्तरदसिनी जिनप्रतिमा विहापयिमतरभेद पूजा निहा उत्तरनउ प्रेक्षाघरमडप तिहा जाद जैह दक्षयदसिनी वक्तव्यतापू वकही तेहीज मधली पवन हारनदू उत्तरन द्वारि दक्षपनी स्थभप क्तिनबिषद सर्वपूर्ववतपायीनूअभीपउच दन
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेमी। .
१८० तचेव योव उत्तरिल्ले पत्याधरमडवे तेणेव उवागच्छति २ जावेद दाहिणिल्तावत्तया साचेव सव्वा पुरथिमिल्ने दारे उत्तरिल्ले दारे दाहिणल्ला खभपती तव सव्व जेगोव उत्तरिल्ने मुडमडवे जे पीव उत्तरिल्लस्स सुइमडवस्म बद्मभादेसभाए तचेव सव्व जे गोव पव्वत्धिमिल्ले दारे तेगोद उत्तरिल्ले दारे पुरथिमिल्ल दारे दाहिणिल्ला खभपती तचेव जे पोव उत्तरिल्ल सुदमडवे जे पोव उत्तरिल्तस्स मुहमडवस्स बडूमझदेसभाए तचेव सब पव्वत्थि मिल्ल दारे तेपोव उत्तरिल्ल दारे पुरथिमिल्ले दारे दाहिणिल्ला खभपती सेस तचेव सव ने योव सिहायणस्स पुरथिमिल्ल दारे तेगोव उवागच्छदू २ तचेव नेणेव पुरथिमिल्ले सुहमडवे जेणेव पुरथिमिल्लस्स सुहमडवम्स बहूमझदेसभाए तेणेव उवागच्छद २
तचेव पुरथिमिल्लस्स सुहमडवम्त दाहिणिल्ले दारे पव्वत्धिमिल्ला तन पश्चिमोत्तरपूर्वदक्षिणजिनप्रतिमाना पूर्ववत् पूजा विधायीत्तराहे प्रेक्षाग,हमगडपे ममागच्छति तत दाक्षिणात्य प्रेक्षाग इमण्डपबत समा वक्तव्यता वक्तव्या तती दचिणस्तम्भपतग विनिर्ग वोत्तराई सुखमण्डप्रे समागति तवापि दाक्षिणात्यसुखमण्डपवत् सर्व पश्चिमीत्तर पूर्वहार क्रमेण कृत्वा दक्षिण स्तम्भपतरा विनिर्गत्य सिहायतनस्योत्तर हार समागत्य पूववदनिका कृत्वा पूर्वद्वारे समागच्छति तवाचनिका पूर्ववत् । कृत्वा पूर्वस्य मुखमण्डपस्य दक्षिणहार पश्चिमस्ताम चचाकुलमालाधूपउपेवदजिहाउत्तरनद मुखमडप जिहा उत्तरनी सुखमडपनउ घण मध्य देम भार तिहा परियय वनीपरिमर्वनायितु पच्छिमनउ घार तिहापणिय र्ववत् उत्तरनतारनइ प बन द्वारनद दक्षिणनीस भप नि तिहापर्ववतमाभीपउंच दनध पमालावाधजिहा उत्तरनउ सुख माय जिहां उत्तरनठ सुखमडपनड घणु मध्य सभाग तिहापणिपू र्वनीपरिपर्वाभीपाटि पश्मिनउ द्वार तिहा पूवक्त उत्सरन द्वारइ दक्षिणनीखभप कि शेषयाकतउप वनोपरिसर्व याभीच दनचचाध पसवकदिवउनिहा जिनप्रासादउ पू वनउ घार तिहा नाइ पूर्ववत भाभी पाउचर्चादिकनिहाप वनउ मुखमढप जिहा पवना सुसमडपन घणु मध्य देसभाग निहा जाइ तिमन पाभोपनादिक पर्वना सुखमडपनट दचिणनउ हार पछिमना भपति उत्तरनुदार तिहा पणिनिमजधाभोपादिक पवनदू धार निमज निहाय वन क्षाघरमडपएमज थूभनम पानी प्रादिक जिन प्रतिमतरभेदप नाकरदमूर्याभविमानइसिहायतन प्रतिमा१०८ वि दारागली
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
,
ક
रायपसेबी |
खभपती उत्तरिल्ले दारे तचैव पुरथिमिल्ने दारे तव जेगोव पुर त्थिमिल्लेपे त्याघरमडवे च वधूभे जिणपडिमा चोय रुक्खा महि दमाया गदापु क्खरिणी तच व जावधूव दत्तयति जेणेव सभामुहम्म तेणेव उवागच्छति सभासम्म पुरथिमिल्लेण दारेगा अणुपविसर जेणेव माणवते च इयखभे जेणेव वदरामया गोलवड समुग्ग तेगीव उवागच्छइ २ जोमहत्थग परामु सति वदरामये गोलवट्ट समुग्गते लोमदत्य पमति वदूरामए गोलवट्टम मुग्गते विहारजिण समहातो लोमहत्व तेण पमज्झष मुरहिया गधोदरण परवाने अग्गेति वराह गधेहि पुप्फेहि मल्नेहि पाचेति धूव दलयति जिया मगहातो वइरामण्सू गोवट्टतमुग्गएसु पडिणिक्खिपत्र मागवग
पक्तुग्त्तरपूर्वदारेषु क्रमेणोक्तरूपा पूजा विधाय पूर्वदारेण विनिर्गत्य पूर्ववत् मध्यभागदचिणद्वार पश्चिमस्तम्भपतुरत्तरपूर्वदारष्वर्चनिका करोति । तत पूर्वप्रकारयेव क्रमेण चेत्यस्तूपकिनप्रतिमाचेत्यवृक्ष महेन्द्रध्वजनन्दापुष्करिणीना ततः सभाया पूवधारय प्रविशति प्रविश्य यदेव मणिपीठिका तवागच्छति आलोके च जिनसत्का प्रणाम करीति कृत्वा यब माणवकश्चैत्यस्तम्भी यत्र चक्षुमया गोलवृत्ता समुहका तत्रागत्य समुद्रकान गृध्याति गृहीत्वा विधाटयति विघ्घाटन लोमहस्तक परामृश्य तेन प्रमाद्यैदिक धारया पभ्युचति प्रभ्युच गोभीर्घ चन्दनेनानुलिप्रति तत प्रधानैर्गन्धमाल्यैरच यति धूप दहति । तदनन्तर भूयोपि वज्रमयेषु गोलवृत्तस्मुद्रकेषु प्रचि
सव्रप्रतिमामेलता सिद्धायतननीमेलना१८० जिनप्रतिमासूयाभप नदू जिनप्रतिमानइसतरभेदय जा करेबीजयचप्रतिमाद्दारचं व्यवृचादिकवानाप जाववीसतिहासघलइयाबीनवद्याभोपलच दनछाटामा लाबाधइचत्यनृचनहेन्द्रध्वजानन्दापुष्करिणीतिज्ञापणिदगधाराच दनचचा धूप देद्र जिहा सभा सु धम्मा तिहा जादू सभा सुधमापति पवनद्र दारद्र पसइ जिहा माय्यवनाम चौत्य स्थभ जिहा वज्र मय गोलवाटला डावडा तिहा जादू जनदू पु नवी ले वन्नुमय गोलवर्तुलडावडा पुजनी की पुज वज्रमय गोलवर्तुलडावडा जवारुड उघाडीन्द्र जिणनादाटी पु जणी करी पुज सुरभिद्र गधोदकद्र करी परवाल मुख्य प्रधानद्र गधद्र चंदन करी फूल मालाइ करीप ज धूप देव जिननादाटा वज्रमय गोलवतुलडाबडानद्वविपद् प्रतिनिचेपधाल मागवत चैत्य थभ प्रतिपु जगी करी पु जदू प्रधान गोसीप चदनद करी छाटा देद्र फूलचदनहूड ऊपरिमांडा भूमिलगमालावाड धूप देद्र जिहा सिहासनक तिहापयिपूर्वनीपरि याभोपादिकजिहादेव
.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६९
रायपसेयी। चय खम लोमइत्यएण पमझद दिव्वेगें गोसीसच दणेण चच्चादनयति पुप्फारुहण भासत्तोसत्त बाव धूव दलति जणेव मोहासणे तव जगणेव देवसणिज झ तचे व जे गोव पूडाग महिन्दभए त व जेणेव पहरण कोसे चोप्यालए तेणेव उवा गच्छद २ लोमहत्यग परामसति पहरण कोस चोपाल लोमहत्य एण पमज झ दगधारातेवा रसेण गोसीस च टणेण चच्चादलयति पुष्फारहण मासत्तो सत्त जाव धूव दलयति बेणेव सभा सुहम्माए बहूमम्भदेसभाए ज गोव मणिपेढिया तेणेव उवागच्छ र लोम हत्थग परामुसद् देवसयणिजभच मणिपेढियच लोमहत्थएण
पमन झाद जाव धूव दनयति जेणेव उववाय समाए दाहिणिल्ले पति। प्रतिनिक्षिप्य तेषु पुप्पयन्धमाल्यवरवाभरणानि पारीपयति नती लोमहात्वेन मारवक
त्यस्तम्भ प्रमादिकधारया अभ्युदयचन्दनपची पुप्पाघारोपण धूपदानाच करोति वा सिहासनप्रदेशमागत्य मणिपीठिकाया सिद्धामनस्य च लोमहस्तकेन प्रमार्जनादिरूया पूर्ववदचंनिका करीति कला यवच देवशयनीय तवोपागत्य मविपीठिकाया देवशयनीयस्य च द्वारवदर्चनिका करोति । तत उक्त प्रकारेणैव बुल्लकेन्द्रध्वजे पूजा करोति । तती यत्र चीपालकी नामप्रहरणकोश स्तन समागत्य लोमहस्तकेन परिधरलप्रमुखाणि प्रदरणरत्नानि प्रमाशयति । प्रनादिकधारयाभ्युचपचन्दनपची पुष्याचारोपण धूपदानञ्च करोति तत' समाया सुधर्माया बहुमध्यदेशभागनिका पूर्ववत् करोति कृत्वा सुधर्माया' समाया दक्षिणहारे समागत्य ताया
स्यातिहापणि पूर्ववत निहा नान्दर महेंद्र ध्वज तिहापणिपूववत जिदा सहसनु कीसचायूसाला चोफालनामा तिहा बाद पुजणी लेद प्रपरण कोस चीफालप्रति पुत्रणीदकरी पु नइ पायी नीधारादू चालीपर नील गोसी चदना शटी देर फूलवाद माला बाधद धूप दैव जिहा सभानु सुधम्मनिउ घणु मध्यदेमभाग निशा मषिपीठिका तिघा जादू लडून पु जग्गी ले देवसय्या मणिपीठिका पुनणीदकरी पुनद मालाबाधर धूप देव जिहा उपपातसभान दक्षिण नउ दार तिहा सभा सुधर्मानीपरिजाणिवउ निहालगि पूचनी नदापुष्करणी जिहा इतिहा जाइ जना इनावीरगपाउडीया पूतली सादिकरुप तिहापणिपूर्वनीपरिधातीपादिक जिहा दृद्राभिषेकसभा तिहा जाई' सिहासन मणिपीठिकानद धूपनीपरि तिमन भायूधसभाजिमकाही तिम जपभिषेकसभानिहालगि पुवनीपरि नदापुष्करणी तिहापूववत जिहा अल कारियममा तिहा
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
२००
'रायप सेषी।
दारे तदेव सभासरिस जाव पुरत्विमिन्वा गदापुवरिणी जे शेव हरप तोव उवागच्छद्र २ तोरणपयसोपाणए मानिभत्रियालय araha ava जव अभियसभा तणेव उवागच्छद्र सीहासाच मणिपेढियच सेस तव अवयण सरिम जाव पुरथिमिलता गादा मुक्खरिणीत व जगणेव अलकारियसभा ते गोव उवागछद्र जहा श्रभिसेयसभा तदा सव्व जेणे ववसाच सभा तव तदेव लोम इत्थगपरामुसति पोत्धवरयण लोमस्त्य के पमझद्र २ दिव्वा एदगधारात अग्गेहि वरेह गधिदिय मल्नेहिय यच चेति मणि पेटियच सीहासणच सचचे व पुरित्थिमिल्ला गदापुक्खरणी
चनिका पूर्ववत्कुरुते ततो दचिणदारेण विनिर्गच्छति दूत कह यथेव सिहायतनानिष्कामती दvिeaारादिका दक्षिणनन्दापुष्करिणीपथचसाना पुनरपि प्रविशत उत्तरनन्दापुष्करिण्यादिका उत्तरडारान्ता ततो द्वितीय द्वार निक्रामत पूर्वदारादिका पूर्वनन्दापुष्करिणीपर्यवसाना पर्चनिका वक्तव्यता सैव सुधमाया सभायामप्यन्यूनातिरिता वनव्यता ततः पूवनन्द्रापुष्करिण्या पर्च निका कृत्वा उपघातसभा पूवहारेण प्रविशति भविश्य च मणिपीठिकाया देवrयनीयस्य तदनन्तर
मध्यदेशमार्ग प्राग्वदचनिका विदधाति ततो दचिणदारे समागत्य तस्यार्बनिका कुरुते मल ऊईमवापि सिद्धायतनवत् दविणारादिका पूवनन्दायुष्करिथीपर्यवसानार्चनिका वक्तव्या तत पूर्वनन्दापुष्करिणीतेऽपक्रम्युद्धं देसमागत्य पूर्ववत्तोरयाचनिका करोति कृत्वा पूर्वधारयाभिषेक समाविशति प्रविश्य मणिपीठिकाया सिहासनस्याभिषेक भागस्य बहुमध्यमभागस्य व पूर्वबदचनिका कर्मण करोति, तवोऽपि सिद्धायतनवत दक्षिणद्वारादिका पूर्वनन्दापुष्करिणीपर्यवसा नाचनिकाच वक्तव्या तत पूर्वनन्दापुष्करिणान्त । पूर्वदारयालक्कारिकसभा प्रविशति प्रविश्य मणिपीठिकाया सिहासनस्यालब्कारभाण्डस्य बहुमध्यदेशभागस्य च क्रमय पूर्ववदर्चनिका करोति तवापि क्रमेण सिद्वायतनवत् दचिणदारादिका पूर्वनन्दापुष्करिणीपर्यवसानाऽचैनिका वनव्या तत' पूर्वनन्दापुष्करिणीत पूवहारेण व्यवसायसभा प्रविशति प्रविश्य पुस्तकरने लोमहस्त के न प्रमृद्योदकधारया अभ्युदय चन्दनेन चर्चयित्वावरगन्धमाल्येन चर्चयित्वा पुष्पाद्यारोपण धूपदाने जादू जिम अभिषेक सभा तिमन सबकदिवठ जिहा पुस्तकसभा तिहजार तिमन पुजबी ले पुस्तकरत्न पुजणी करी पु जद्र पु जीन प्रधान पाणीधारा आभोप सुखर प्रधानद्र राधिकरी मालाइ करी पूज मणि पीठिका सिहासन तिहापणिसेपयाकतुपर्वनापरिषाभी सादिक पूर्वनी पुष्करणी तापवत तिमज जिवा बलिपाठ तिहा जाइ तिहा जन पीस
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावतेी ।
तहेव ज े गोव बलिपाढे व गोव स्वागत गोव वागडे विमज्माण करेंद्र- ग्रभिउगिया देवा सावेद २ एवं खिप्यामेव भो देवागुप्पिया सूरियाभे विमाणे सिधाड चउक्केचच्चरेषु चउमुद्देसु महापयेम पगारे पालतु ट दारेमु गोपुरसु तोरणेसु यारामेमु उजा वणतीरेषु वणएससद्धेषु अत्त्वयि करे पत्र खिप्पामेवपव्वप्पिणड तते
ver
सामान्यवृचवृन्दनगरासन्न एकजातीयोत्तमवृचसमूहो
वानीकच्यातेपुजना रजिक करद्र तिहामूकर तिहार प्रियाउ सूर्याभ विमान वाटपावीमलइतविर
चारमागचासइतेको एएफ
काठ
च करोति तदनन्तर मणिपीठिकाया सिहासनस्य बहुउदे तदवापि सिद्धायतनवत् दक्षिणद्दाराणि पूर्वनन्दापुर, पूर्वनन्दापुष्करिणीती वलिपीठे समागत्य वस्य बहुदल पूर्व में সजू योगिकदेवान् शव्दायथातिमन्दापयित्वा एवमवादीत
पव्वप्पियन्ति" नवर गूगाटकं मृगाढाই मिलति । चतुष्क चतुष्कपययुक्तम् । चतर
दिचु पन्यानोनिस्सरति aerat rare * प्राकारस्योपरिभृत्याश्रयविशेषा चरिकটঊমংমুট प्रासादादीना गोपुराणिप्राकारद्वारा हूँ न % लताग हादिषु दम्पत्यापत्यमवा
रामafter
समूहतर
म
अ '
th
PAST F
* मध्
Wine
Beglas
कु
an on that h
ষ ক
aut tale के
https
★
*ले
तुন
A
theang
5+
वह कई होल
AT
ht
ረ
दि
$5
चत्मरचा या fas
न सहस्रनइ
पी चार भद्रा
र परिषदा देवनद दक्षिण
* तिहारपदी
पछी तेहनइ सूर्य
1
सण सहस्रनद्र विष
ता पछिम चारसह
* सरीरद्रचरी वरीष्ठ
भायानापाटी चर्ममयीजे पहरा जेण चारोप्य
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।
W
एवत्ता समाणे जाव पडिणित्ता मूरियामे विमाणे सिघाड जावयच्चणिय करेंद्र जेणेव सूरियाभेदेवे जाव पच्चप्पियति ततेा से सूरियाभेदेवे जगणे गादापुष्करिणी ते णेव उवागच छ गदापुक्ख रिणी अपवाहिणी करमाणे पुररात्यमिल्लेण तिसोमाया पsिhar एण पच्चरुहति २ इत्यपाए पक्खालेद गदापुष्करिणीट पच्च त्तर जेणेव सभासदस्मा' ते गोव उपधारत्वगमणाण तर्त से सूरियाभेदेवे चउहि सामाणिय साहस्मीहि जाव सोलसहि याय रक्ख देवसाहस्सीहि श्रयगोवि बहूहि मूरियाभ विमाणवासीहि विमाणिएहि देवेति देवीहिय सहिमपरिवुडे सव्विट्ठिए नाव गाई यरवेण जेणेव सभा मुहम्मा तेणेव उवागच्छद्र र सभ सुहम्म पुरथिमिल्लेण दारेण श्रणुपविसति २ जेणेव सीहासणे तेव वागच्छद् २ मीहासणवरगए पुरित्याभिमुद्दे सणसणे तया तस सूरिया देवस्त अवरुत्तरेण उत्तरपुरत्थिमेा चत्तारि करोति कृत्वाचीत्तरणूवानन्दापुष्करिणी मनुमदक्षिणी कुर्वन् पूर्वतीरणेनानुप्रविशति अनुप्रविश्य च हस्तपादौ प्रचालयति मक्ष्यालय नन्दापुष्करिण्या प्रत्यवतीयं सामानिकादि परिवारसहित । सर्वश यावद्दन्दुभिनिर्घोषनादितरवेण सूर्याभ विमाने मध्य मध्येन समागच्छन् यव सुधर्मसभा तथा गत्यता पूर्वद्वारेण प्रविशति प्रविश्य मणिपीठिकाया उपरिसिहासने पूर्वाभिमुखी निपीत तत तेह्र अभियोगी देवा मूरियाभद्र देवद्र इम कह्या तहत्तिकरीशयजोडासाभल सूवाभ विमान नइविषद्र शृ गादिकप यदू" विकदेकसपले पूजापाठसर्व कहिवड करटू जिहा सूर्याभ देव तिहा आवीनइ नमस्कारकरइकरीनाचा ऊपराठीसउपर तिहारपछीतेड सूर्याभ देव जिहां नदा पुष्कारणी तिहा जाइ नदापुष्करणीप्रति पयुप्रदक्षणानी करतव्थकर पूर्वनद पाउडाइमाहि ऊतरह हाथ पग पखालेद नदापुष्करणीथकी बाहरिनीसरह जिहा सभा सुधम्र्म्मा तिहा प्रवर्त्त तउजादूभणी तिहारपछी तेह मूयाभ देव स्यारइ सहस्रसामानिकदेवताद्रव्यारमनुमपीतय परिपदा मोलसह आत्मरक्ष देवता सहस्र अनेरइपणि धड सूयाभ विमान वासी वैमानिकर देव देवी साथ परवररथक सर्वऋद्धि सवबल सववाजिववागतद्द जिहां सभा सुधर्मा तिहा जाइ सभा सुधम्माप्रति पूवनद्र द्वार प्रवेशकरदूयडसीन जिहा सिहासन तिहा जादू जदून्द्र सिहांमननविपद्पुल नुघकु पूर्वसन्मुखकरी बडठच तिहारपछी तेहन्द्र सूर्या
२०२
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
रायपसेी ।
सामाणिय सारस्सीउ चउसुभहासणेषु साहस्सीर गिसीयति ततेा तस्स सूरियाभस्स देवस्स पुरित्थिमिल्लेया चत्तारि अग्गमहि मीठ चउसु भासणासु गिसीयति ततेगा तस्स सूरिया भस्म देवस्स दाहिणपुरत्थिमेा अभितरियाए परिसाए अहदेवसादस्सीय पट्ठस्स भद्दाeersire fणसीयति ततेया तस्स सुरिवाभस्स देवस्स दाहिणेा ममिवाए परिमाए दसदेवसादस्सीउ दसहि भद्दा सोहि सास्तीति णिसीयति तप्पा तस्स सूरियाभस्स देवस्स पच्चत्थिमेण सत्त अणियाविणोत्तर भद्दासगोहि गिसीयत तएगा तस्स मूरियाभस्स देवस्स चउदिसि सोलस घायरक्ख देव मास्सी सोजसरि भद्दामगोहि साहस्मीति णिसीयति तजहा पुरत्थिमेण चत्तारि साहस्सी दाहिणेण चत्तारि साहस्मीर पत्वत्थिमेण चत्तारि माइस्पीच' उत्तरिरेण चत्तारि साहस्सीउ तेगा आयरक्ख सगगाह व विम्मिय कवण उप्पीलियमरामुण पदिया पिगाडणगेवेज्या याविद्द विमलवर विद पट्टा गहिया उह
२०३
मागुपदर्शितसिहासन क्रमेण सामानिकादय उपविशन्ति । (तेय पायरक्खा ) इत्यादि यात्मरक्षा · सन्नद्रवद्रवम्मिनकवचा उत्पीडिता' सरासनपट्टिका पिनडगे, क्या पिनहगे वेयकाभरणा चाविह्न
भद्र देवनद वायव्यकूपई ईसानकूार चार सहस्र मामान्यकदेवता चार भद्रासन महमनद् विषद् बद्रसइ तिवारपछी तेहनदू सूर्याभन देवनद्र पूर्वनादिसिह चार चगुमहिपी चार भद्रा सयनविषद्रवसद्र तिवारपछीद्र तेहनदू सूवाभन देवन चग्निकूगार अभ्यतरदू परिषदाइ याठसवण्रदेवता पाठभद्रामय सहस्रनडविपद वद्रसद् तिहारपछी तेह मूयाभनद्र देवन दक्षिण दसि मध्य परिपदाद्र दससहस्रदेवता दम भद्रासय सहस्रनविपद बस तिहारपि भूयामनद्र पछिमदिस मातकटकनाधणी सात भद्रासाद्र वडसह तिचारपकी हनक सूया भनइ वनइ चिछूदसिनइविषद सोलसहस्र ग्रात्मरक्षक देवता सोलसङ्क भद्रासय सहस्रनष्ट्र विष बस तेकहछ पूर्वसिद्र चार सहस्रदेवता दक्षिणदिसद् चारसहस्रदेवता पछिम चारसहस्र देवता उत्तरदसइ च्यार सहम देवतावडसह ते धात्मरक्षक देवताकत्वावर सरीरइचारी आरोप्या टाकाकरीबाधा अगरचा कवचते लो हमय सन्नाह गाडीकरीबाधीकडूनारनीभाथानापाटी चर्ममयीजेणे taare author धागीवयकाभरकंठसबधी चाभरणगल पहराइजेण चारोप्यट
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।प्यारणा तिणवाइ तिसधीयाइ वइरामय कोडीणि धणुत्ति पतिज्म परियाद्रय कडकलावा णीलपाणिणो पीयपाणिणो रत्तपाणिणो चावपाणिणो चारूपाणिणो चम्मपाणिणो दडयापिणो खग्गपा णिणो पासपाणिणो णोल पीय रत्त चाव चार चम्म दड खग्ग पास धरा आयरक्खोवगया गुत्तागुत्त पालिया जुत्ताजुत्त पालिया पत्तेव पत्तेय समयउ विमाणयउ किकरभूवाइव चिट्ठ ति सूरिया
मस्सण भते देवस्स केवइय कालवित्ती पगणत्ता गोयमा चत्तारि मिलवरचिन्मया ग होता युद्धाहरणास्त्रिनतानि। आदिमध्यावसानेषु नमनभावात् विसधीनि पादिमध्यावसानेषु सन्धिभावात् । बज्रमयकोटीनि धपि अभिग छ (परियाइय कगडकलावा) इति पर्याप्तकापडकलापा विचित्रकाण्डकलापयोगात् केचिन्नीलपाणिनी इति नील काण्डकलाप इति गम्यते पाणी. येषा ते नीलपाणय। एव पीतयानयो रत्नपाणयः चाप पाणी येषा ते चापपाणय'। चारुपहरणविशेष' पाणी येषा ते चारुपायय', चर्म अगुठाशुल्योराच्छादनरूपी येषां ते चर्मपाणय। एव दण्डपाणय खड्गपाणय पद्मयायय', एतदेव व्याचट यथायोग नीलपोतरतचापचारुचर्मदण्डखड गयाभधारा आत्मरक्षा रक्षामुपगच्छन्ति। तदेकचित्ततया तत्परायणा वर्तन्ते इति रचीपगा', गुप्तान् स्वामिभेदकारिण' यथा गुप्ता प्रवेश्या पालि', सतुयेपा ते गुप्तपालिका स्तथा युप्ता सेवकगुणोपेततया उचितम स्तधायुमा परस्पर सम्बद्धा नतुवृहदन्तरालपालियेषा ते युकपालिका समयत पाचरत' आचरणेत्यर्थ । दिनयतश्च किडकरभूताव तिष्ठत्ति न खलु ते किस्करा किन्तु तेपिमान्यारतेषामपिष्टथगासननिपातकर निर्मल प्रधान विपदमस्तकैशोगावसैप गुहयाछ आयुधन प्रहरणजेयायुधते पड्गादिकप्रहर पतमारभालादिक चिडूठामिनमाडायादिमध्य छेहडपणिसधिप्रादिसध्यावमानद वनमयी कोटि अग्रभागनी एहवीधनुस्वप्रति गृहीनदपूर्ण छ नीरनासमूहजेहोनाद कोइकदेवतानीलवर्ण इहना पाधिकहिय तारहाधिछडूनहोनिडमजपातपाणि रातातारहाथिहीनद धमूखहाधिछड चामप्र हरिणविसेपतेहजहाथिरुद चर्मअगुष्टयनउलीनउाछादनरुपतेहाथिकद्दडयष्टहाथहुइ खड्ग पापियासदछइतेहनफफरीनइकर नीलवण पीतारात धनुषवार वर्ण दड खरगपासनीधरप हारक आत्मरक्षकभावप्रतिपाम्याछदएकत्रित्यइत्यरथयार, पोतानास्वामीनदस्याएघाटीछठा का परनद्रवैसकरीनदेवतमाटेपाडापालीरुप सेवकानगुणकरीयुक्तयोग्य वयातरारहित पालिछद्रोहमा प्रत्येक प्रत्येक समयाचारतेह्रथकी विनयथकी किकररूपनी परिरहदाछद इबद गौतमपूछछदम्याभनी हेपूज्यदेवनी केतली कालस्ततिआयूरित्यर्थकड़ी भगवतकहरछद गीतम
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
.. रायपसैय्यी । .. चन्तारि पालिउवमातिदिई पाणत्ता मुरियाभस्सणभतेदेवस्स सामा . णिय परिसोववणगायां देवाण केवतियं काल विई पएणता गोयमा . चत्तारि पलितोवमातिदिई पराणत्ता महिदिए महजुत्तीए महीयसे. महासोक्खे मंडाणुभागे मूरियाभेदेवे अहोणमत सरिया देवे महि ट्ठीएं जाव महाण भावेंगे सूरियाभेग भतं देवणंसा दिल्या देवट्टी सादिव्वा देवट्टी सादिवो देवजुई दिब्बदेवाणभागे क्रियणालहे किपणापत्त किरणा अभिसमणागत' पुनभन्देके आसि किणाम एवा किवारत्तेपपावा कयरसिवा गामसिवा जावं सरिणवेससिवा
किवादव्वा किवाभुव्वा किवा समापरित्ता कस्स वातहास्वस्त वा ५. समणस्स, वा माइणस्म वा अतिए पगमवि पायरिय सुवयणसोचा - णिस्सम्म जेण सूरियामेण देवेण सा दिव्या देवढी जाव देवाण, . भागेल पत्त अभिमणागते गोयमातिसमयण भगव महावीरे ।
भगव गोयमा आमत्तेत्ता .एवं ववामी एव खलु गोयमा, तेण कालेण तेण समएण इझेव ज वुद्दीवेदीवे:भारदेवासे केकयडे . “णाम जगावत्तेहोत्था रिइिथिमिव समि-तत्यण केय जणवए , .. नात्तदानी केवलानि जीवारपरिपालनती विनीतत्वेन च तथा भूताइव तिष्ठन्ति तत उत किटकर ____ भूता दुवैति । “तएहि वहि सामाणियसाहसीहि" इत्यादि सुगम यावत् "दिव्याइ भोगभोगाइ • भुन्नमाणेविहाइ इति सूरियासस्मणमन्ते देवरस केबदकाल मित्यादि सुगम(गामसवेनिग सते। - 'बुडयादीन गुणान यदि वा गम्य शास्त्रमसिद्धानामष्टादशानां कराणानामिति गम स्तस्मिन् नगर ,
सूयाभनीचार पल्योपमलगद स्थिति कही याभनी हे'न्य देवना सामानिक अभ्यतरपरिषदानी बदसणहार देवना केनलउ काल स्थिति कही भगवतक है? इंगौतम च्यार पल्योपमकही स्थिति -'कहीं महाद्विपरिवाररूपतेहनउभयी महाद्युतिकातिनउधणी महायसनुधणी महामुख धणी माहासामथ्र्यपण्यानुषयी मूयाभ देव क्लीगोतमयूछाहोणज्य भूयाभ देव महद्धि क मश
धुति महानुभाग मूर्योभर हुपूज्य देवा तद्द प्रधान देवनीसद्धि ते प्रधान देवनीति तेह , प्रधान देवनीयुति प्रधान देवणभागसामर्थ्यपणा किंमलाघउ किम माम्युमै किम हातप्राप्तयकर .: पूर्वभवद कंत्रणहून स्यनार पथवा कुण्डगोबर कहा गामना विपई नकहानगरनविषद्र
कहापुरनविपद स्यउअसनादिंदानदेड अंतस्यउ मातादिकप्रहारगोगवाएतलियाविलनीऊची
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
- . . रायपसणी। . सयविया णाम णगरी होत्या रिद्भित्यिमिय' समिहात्या जाव पडि . रुवा तीसेगा' मेयविया तेणयरीए बहिया उत्तरपुरत्यिमे दिमीभाए
एवण मिगवगोणाम उज्झायोडोत्या रम्मे गादणवणग्नगासे सत्वो • "ऊय पुप्फफलसमिद्धे सुसुरभि सोयलाए छायाए मवतो चैव .
समणुवई पासादीएं जाव पडिलवे तत्थण सेयविवाए गवरीएं (सिवे)ति, न विद्यते गरोयस्मिन् तत् नगर तस्मिन् निंगमा प्रभूततरणिग्वर्गावास । राजा धिष्ठान नगर राजधानी पाशुप्राकारनिबहोट क्षुल्लक प्राकारोष्टत कर गई गव्यूत तृती यान्तगामान्तररहित पपडपम्। , “पदणमिवैति" पत्तन जलाधननिर्गम प्रवेश उतच । पत्तन । शकटगम्य पाटिकाभिरेवच नीमिरवतुयद्गम्य पत्तन तत् प्रचक्ष्यते। ट्रोममुखें जलनिगम प्रवेभ पनमित्यर्थः ।" आकारी हिरगयाकारादि याममातापसावमधीपलक्षित पाश्रयविशेष । सम्बन्धी यावासमागतप्रभूतजननिवेश। सन्निवेश स्तथाविधप्राकृतलोकनिवास' कि वादी• वित्यादि दत्ता आगवादिभुना सन्तप्रान्तादिकृत्वान्तपश्च भव्येनादिममाचर्य प्रत्यपेक्षा प्रमा. जनादि। “केयद अद्ध जणवण्होत्था केकयानामई अईमाव आम्रवनति गम्यते । सहि पूर्णाजानपद । केवलमई मार्यमई ञ्चानार्यमायेंण वेद प्रयोजनमिया मित्यु जनपद आसीत् (मवीउयफलसमिद्धे रमेशदावणायगासे) इत्यादि सर्व भाविभि पुप्फ फलैश्चममुद्रमत एवरम्य
मणीय नन्दनवनप्रकाश नन्दनवन प्रतिम शुभसुरभिशीतलयां शयया सर्वत समनुबड (पामाइ) तपकरी स्वउ तपसुभध्यानादिक्रममाचरीकिशनई' तयारूपसाधवानद्रगुणकरीपूर्णतहन मण तपरवीन, सकलवाणान हणउएहवउकहप्तेमाहसतेहनद 'समीप एकपणि धर्मसबंधीत पायसुवचनसिद्धात साभली हियअवधारा जेणइ मूयाभद्र देवई तह प्रधान देवनौडि देवनी युति, वनउ अनुभागमामथपणउलाधपामु. अभिसमनागत हस्तमार्थधयद हवैभगवतकारक इंगौतमपहवामनराकरी थमण भगवत महावीरन भगवत गीतमप्रति आमवर्गकरी एमबील ताहुा एमुनाप्रकारद निश्चद हेगौतमतिराज तेण कालच उधारोनछिडलभागि 'एगइसमवसरब सेपद एणड जब्दीपनामहीपजिहा भरततेवर केकयानाम हत यह दस अवदसंबई अनाथ दमल्लेछनइ पामुक डुछ इतमाइकेकायाई देस भवनादिकनी हिसार तकहीदस्तिमितरवचक्रपरचक्रकृतभयरहितछसमूडछई धनवतदेस जहा केक्युद्ध देसमास यविया नाम नगरी हती दिभवनादिकानीभयरहितंधनवतातहनगरीछई नगरीनउवणकाल. कग्विउयो वायोग्यछ तेह सेवविधानद् तेनगरीन वाइरि उत्तर पूर्वदिप्रभागै इशानकुणे दूहां मृगवननाम उद्यान सूतब रग्युकछडू मेरुसंवर्धिनंदनवन सरिपूस छ भरतथि फूलफल , करी पूर्ण मुखरूपमुगध सील छायादकरी सधले निश्चद् युकद चित्तन प्रसन्न करछदू,
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपनेथी ।
पएसी ग्रामरायात्था महवा हिमवत जांव विहरति : अधम्मिए
2
म अधम्माक्खाई धम्मागा ए अधम्मपलोद अधम्मपन्न ज्झणे अधम्मसील समुयारे अधम्मेण चैव विति कप्पेमा इकि न्दभिन्दाऐवत्तए तावृकोपचडे रोहे. खोद्दे लोहितपाणी साद - स्सीए उक्कणं वचणमायाणियडिकूडकवडस पड़ग पडग वहुलें
F
२०७
1
इत्यादि पदचतुष्टय पूर्वव्रत, (मध्या हिमवन्ते) त्यादि, राजवर्णन प्रात् (धम्मिए) इति धर्मेण चरति, धामिको न 'धार्मिक" अधार्मिक, तव सामान्यतीवं धामिकयादत याह । watsararaarन् तवा यस्यातिर्यस्या" मा पधस्याति (अधस्मासु ) इति, श्रधर्ममनुगच्छति धर्मानुगतः, तथा अर्धमिव प्रलोकतं परिभावयतीत्यैवशीली लोकी । (धम्म) इति अधमप्रकर्षेण जनयति उत्पादयति लोकानामपीत्य धर्सजन । धर्मशील समुदाचारी नं धर्मात् किमपि भवति तस्यैवाभावादित्येव ममेव वृत्ति सर्वजन्तूना यापना कल्पैयनु" (इणविन्दभिन्दापवत्तर) डिविन्दिभिन्दि इत्येव प्रवत्तको पतएव लोहितपाणिमार यित्वा हस्तावप्यप्रचालनात्, अतएव पाप पापकर्मिकारित्वाच्चन्द्र', तीव्रकोपावेशात् रौद्र निस्तृश कम्पकारित्वात् साहसिक परलोकभयाभावात् । (तक्कचयवञ्च यमायाणियदिकूडकवडस सम्पग बहुले) इति उ कञ्चनमुक्त चन हीनगुणस्य गुणत्कपतिपादन वञ्चन प्रतारण • मायपर बञ्चनबुद्धि । निकृति वकवृत्त्यागलग कानामिवावधानम् । कूटमना मृगादीना गुणाय नानाविधप्रयोगकरण कपट नेपथ्यभागाविपर्ययकरगाम्। प्रभिरुक्तञ्चनादिभि मानिय सम्प्रयोगो योगम्तन बहुल; । अथवा साति सम्मयोगोनामय सातिशयेन द्रव्ये य कस्तूरिकादिना अपरस्य द्रव्यस्य सम्प्रयोग' । उक्तञ्च । 'मृबकृताचूर्णकृता सोडोइसाइ मो द जम्बुवि पव्वेसु । दीसगुणावणे सुर्य अन्धविसवाय कुछ इति वत्साप्रयोगे बेहुला,। अपरे व्याख्यानयन्ति उमञ्चन नाम उक्कोचानि कृतिर्वञ्चनप्रकादेन कर्मसानिदिद्याभ
7
वनवणूक'एचाइतिपरिसरघुकहिवद्र भलू रूपकेति मियविया नगरीनविष' प्रदेशी नाम राजा हूत मोटू हिमवयवं तनीपरि राजवर्य कमर्व कहिकडे टेसनइपालउयकुविच राजाकै इवशेषधूमं करीविचरेदपापते व अधर्म्म करीलोकनेब्रिजेहना ख्यातिप्रसिद्धि धर्मे दिड अधम्माचप्रतिजीव आत्माभावकेंद्र अधर्म करोर जइ अथवा चधर्मवज्जीय प्रथमभु उत्पादकछद्र धर्मस्पसीलावीरनु असम्ड़करी निश्च भाजी विकाप्रति तक भागलीन इंडेड सङ्गडकरीट भालकरी केटिएम प्रवर्त्तीव छद्र नियगकमक्रीनृधणी डिक, ड्रायली रडार परलीक प्रकीड़ा है नुनधी लाउनु
4
2
•
2
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
★
रायपसेगी ।
पिस्सीले णिव्वते गिगुणे जिम्मेगो णिपव्वक्खाण पोसोनवामे बहुदुपय चउप्पय भिया पसूं पक्खि सरिस्वण घाताते वहाते उच्छेषणाएं अधम्म के समुट्टिए गुरुण गोयम्भूद्वेत्ति गोवियाया पउन सयस्यविया' जणवयस्स गोकम्म करवा भरवा विति पव्व त्तेद्र तस्सण पदेनिस्सरणो सूरिय कृता गामादेवी होत्या सुकमान प्राणिपाया धारिणी वग्रगड पएसिया रणासहिं अगुरत्ता इट्ठे. जाव "सहे विहरति तस्य पदे मिस्सरणो जेई पुत सुरिय कताएं देवीते
३०८
$
5
5
एतत्प्रयोगवहुल' | शेष तथैव निशीलोब्रह्मचर्यपरिणामाभावात् निर्ब्रतो विसादिविरत्य भावात् निर्गुण चान्त्यादिगुणा भावात् निर्मायाद परस्त्रीपरिहारादिमयादाविलोपित्त्रात् निमत्याख्यानपौषधीवास' प्रत्याख्याना परिणामपवृदिवसोपवासपरिणामा भावात् बहूनि दिपदचतुष्पद मृग पशुपक्षिसरीसृपानाब्धाताय विनाशाय व्यवधाय वाडनायु उच्छादनां निर्मूलाभावीकरणाया धर्मरूपः केतुरिब गुईविशेषश्व समुत्थित । नं च गुरुणा पित्रादीनामागच्छतामभ्यतिष्ठति श्राभिमुख मूर्ख तिष्ठति नच वित्तय प्रायुक्तेनापि श्रमणवाह्मयभिचुकायामभ्युत्तिष्ठति न च विनय प्रयुक्त नापि स्वकस्यापि आत्मीयस्यापि जनपदस्यापिन सस्यक्कर भरवृत्ति प्रवर्त्तति (तस्मयप एसिस्समूरीकन्ता श्याम देवी होत्या । सुकुमाल पाणिपाया) इत्यादि देवोवर्णन माग्वत् प्रदेशिना राजा, साईमनुरक्ता अविरक्ता कथञ्चिद्दिमियकरणेपि विरागाभावात कुमारदर्शन ( सुकुमाल पाणिपाए नावसुन्दरे) इति अव यावत्करणात् । “अहीण पन्चिन्दियसरीरे लक्खणवळणगुखोव वे एमोगुम्मायमाय पडिपुराण • लेव परनई विप्रतारखड परनदूवचवड मायाकरीगोपविवत्र मृगपासतेकूडकपटतेंदे सभापीपाल . टीचा गल्यानतरखउवसप्रयोग व्यापारचन्द्र पापड़तेहनइइइ बहूजु घणुउजेहनदू व्यापार सुभवारहितकद्र वृतरहित्तचमादिगुणरहित लोकमर्यादाधर्ममयादारहित नुकारसामावपन्चाय "अनपोपधतेगु ऊपवासकरोरहित धणी मनुष्यादिक अजादिक मृगादि तिर्यच * खचर उदिर तुलादिक एलान हणवुतामिमारतु बघतैलाकडीवोडब्रड फलेदवड तिमूल करिव एतलानदू अर्थइपापरूपधूपकेतुगृहइसरपच ऊठ पोतानागुरनइ पनि श्राव्यइथक्डनऊठ न विनयप्रति मजूयङ्क पोतानापणि देसननथी मूधडकर दडडू लेवू भरतेलेवू अथवावृतिवा जीविकाप्रति वर्त्तावन तेहवद्र प्रदेसानइरीजानइ सूर्याभ कता नाम पह राजा हूती मुक मानरु॒द्र हाथमगर्जङ्गनाजिमकचाइव धारिणीन वर्णकति मनापणिक व प्रदेशी राजा सोहि अनुरक्तराठीछद्र मनोहरसब्दादिक पाचवू द्रीनीविषय सुखभोगवतिथका 'विचरइद्र तेह नट्र प्रदेशीनई राज्ञानद्र वहु पुत्र सूरिय कवान देवानु आजन्मकुचिनउऊपन सूर्यकांतनाम
१
+
६
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेमी ।
अत्तर मूरियकते ग्रामकुमार होत्या सुकमाल पाणिपाए जाव पडि वे से सूरियकते कुमारे युवराया विहोत्या परसिस्मरगणो रज्भ चरच वलच वाहयाच कोसच कोट्ठागारच पुरच अतेडरच जणवयंच सयमेव पव्वूवेक्खमाणे २ विहरति तस्सण पटेसिस्मरणो जेह भाउवयमते चित्त ग्रामसारही होत्या अढे जाव बहुजणस्स अपरिभूए सामभेयदड उवप्पवाण अत्यमत्य ईहामदू विसारए उप्पतियाe dusary कम्मिए पारिणामियाए चरव्विदाए बुद्दीए
२०८
सुजाय सव्वष्णसुन्दरीससिसोमाकारकन्त पियदसणे मुरुवे" इति द्रष्टव्य एतच्च देवीवर्णकवत् स्वय परिभावनीयम् | सच सूर्यकान्ती नाम कुमारी युवराजा अभूत्, प्रदेशिनो राज्ञी राज्य राष्ट्रादिसमुदायात्मक राष्ट्र च जनपद वल च इत्यादिसैन्य वाहन व वेगसारादिक कोम च भाण्डागार च धान्यगृह पुर व नगर मन्तपुर बावरोधस्वात्मानैव समुत्प्रेक्षमाणो निरूपयन् समु क्षमायो वा व्यापारयन् (चिते यामसारही होत्या हे दक्षं) इत्यादि पाद्य' समूहो दीप्त । कान्तिमान् चित्त' यावप्रतीतो यावत्करणात् "विलभवयसवणास जागवाहणाइय बहुदासीदासगोमहिसगवेलकम्पभूते बहुधय बहुज्ञायरूवरयए विवडिय परभत्तपाये" इति परिगृह । श्रस्य व्याख्या राजवर्णकवत् परिभावनीया (बहुज्ञयम्स अपरिभूर) राजमान्यत्वात् स्वय च जात्यचवियत्वात् (सामभयदप उप्पप्पयाण अत्यसत्य हामइविसारए) इति । सामभयदयढीप्रदानलक्षणानान्नीतीनामर्थशास्वम्यार्थीपायव्यत्पादनगुन्यस्य इहा विमम स्तत्प्रधानामतिहामति स्तया विशारदी विचक्षण । सामभेददगडीपप्रदानार्थमास्त्रेदमति विशार । उत्पत्तिको श्रष्टा श्रुत्वाननुभूत विषयाकस्माद्भवनमीलया वैनयिक्या विनयलभ्यशास्त्रार्थं संस्कार जन्यया कम्भजवा कृषिवाणिज्यादिकर्मभ्य स प्रभावचा परिणामिक्याप्रायोवयो विपाकजन्यया एवं
कुमार हूउ सुकमालकडू हाथपगजेहना राजलक्षण करीसहित उत्तमरूपद्र तेह सूर्य कात कुमार युवराजपण छूतड प्रदेसीनु राजनउ राज्यतेससाग राष्टतेदेस हाथी घोडा बेसरादिक क टादिक Heater धानीवेतनावरनगर स्वीश्रादिक जनपददेस एतलानद्रपीज जीतन धकद सभालकरनुधकच विचरडकर तेहन प्रदेशीनद्र राजान वहुभाइसपीमिवनइ जाइगी चित्र नामसारथीहूतवर्तकइङ्ककदू धनपूर्णकटू दित्तं दीपनु कचित्तेविख्यात इद्रप्रसादृकदूघणामायसेपखि पराभव्युनजाइसामनी बुडिमेबीऊपजावींनागाइड लेद्देदूर जायदू माहीमाहिभेदडपाडवु तथाद्रव्य देईन द्रव्य करीव पावत्पादन सादनसासन विपद्महाविचारथातेसहितमणितेय इकरीडाह उत्पातनीबुद्धि अपसाभलु' पय्यदीठचचचयोपसकरीअभय कुमारनी परिहीयाथका ऊपज
५२
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। उववेते पएसिस्सरपणो वडुसुकरमेसु कारणेमुय कुडवेमुय मतमुव गुज्झमुय रहस्ससुय गित्यएमुव ववहारसुमा पुत्वणिम पडिपुड णिज्झ मेढीपमाणे अहारे पालवणे छक्खूभूए सव्वद्वाण सव्वभूमि वासु लद्धपन्वए विदिगण वियारे मधुर चितएवा विहोत्या तेगा कालेगा तेगा समयेगा कुणाला णामनणवय होत्या रिहित्यिमियः समिद्धे तत्यण कुग्णाला जणवए सावत्थी णाम गायरी होत्या रिद्वि
रुपया चतुविधया बुध्या उमेत प्रदेगिनो राजा बहुपु कार्य कर्तव्येषु कारणेयु कतव्योपायेंषु कुटु वेस्वकीयपरकीयेषु विषयभूतेषु मन्त्र पु राज्यादिचिन्तारूपेषु गुयेषु वहिर्जनाप्रकागनीय पु रहस्येषु तवेवाक्षाणेपु निश्चयेषु निश्चीयते इति निश्चैया पवश्यकरणीया त्वविशेषार्तिपु व्यवहारपु यावाहनविसर्जनादिक्रयेषु पामझनीय सकृत् प्रछनीय प्रतिमझनीयोइसकतनीय कृमिति यतो (सीमेदी) इति मढी सनकमध्यत्ति नी स्तूणावस्या नियमिता गोलि धान्य गा. यति तद्यमालम्ब्य सकल मविमगडलं मन्तग्णीयान् पथान धान्यमिव विवचयति ममेटी तथा प्रमाणे प्रत्यचादि तहत् यस्तदृष्टानामाघानामभिव्यभिचारित्वेन तव मन्विया प्रवृत्तिनिवति भावान् स ममार्य आधार साधे यस्यैव सर्वकार्येषु लोकानामुपकारिवान तथा पालावन स्वादि तहत् आपदहत्तादिनिस्तारकत्वात आलम्बन तथा चक्षुलीचन तदवलोकस्य यो विविधकार्यपुमति निवृत्तिविषयदशक स चक्षुः । एतदेव प्रपञ्चयति "मेटिभूए इत्यादि, पत्र भूतशाद ऊपायार्थ , (मवठाण मन्वभूमियासु लद्धपत्वए) इति संवैषु स्थानयु कार्यपु सन्धिविगुहादिपु सर्वासु भूमिकासु मन्बममात्यास्यानलमासु लव्ध उपलब्ध मत्यवमतीतिरविसम्बादवचनता यस्य सतथा (विदियबतेस्त्यातनीबुद्धि विनयकरतागुवादिकपास बुद्धि पागीदतेवेनयकी पिवाणिज्यादिक अभ्यास बुद्धि ऊपजतेकार्मिकी वयनपरिपाकर डिपजतपारिणामिकी एचिप्रकार बुद्धिकरी युत इद प्रदेसिनद राजानइ घणा कार्यतकत्र्तवतेहनविपद कायनउठणायतेहनद्रवियर कुटम्ब नई विपद मंत्रणउतराजादिचितारुपतिहा कीदागलिप्रकासानहीतेगुसनीवाप्तातिहा एकतिनी वातातिहा अवस्यकत्त व्यस्तुतिहा तेडवुमोकलवुतिहा एइवेलापूछवायोग्य वलीरपुछिवायोग्य छद्र खवाहिलीधूणीतेमेढीतेहसरिषउछ सर्वलोकनयाधारभूत घडतानिमरासहीभाधार तिमचिनजाणिव सरीरनुसारजिमनेवतिमचितपणिलोकन:प्रवत निदत्तिमुठसकछडू सवयान करमर्शिवगुहादिकन विषदः सर्वभूमिकाइमैने आमान्यस्थानरूपनविषदलाधुझप्रत्ययजेहना प्रीतिवराजादीधुकदविचारअवकास नेहन एतल इयतपुरादिकन दविषहणितेहनअनिवार पणुछ अत्यतविस्वासमाटरोजघरानु' चितानवकरणहारभूउ तेणकालि तेणइसमय कुणाला
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। त्विमिव समिद्धा जाव पडिसवा तीसेण सावत्यिए णगरीए वहिवा उत्तरपुरसिमे दिसीभाए कोढाए णामचेदए होत्या पोराणे नावमुरम्मे पासादीए दरिसणिज्में तत्यण साववी ते गयरीए पएसिस्सरणो अतेवासी जियसतु णामराया होत्या महया हिमवत जाव विहरई तएणं पदेसीराया अगणया कयाइ महत्व महग्ध महरिह विउनराया रिह पाडुड सज्झाचे चित्त सारहि सदावेद २ एव वयासी गच्छणा तुम्ह चित्तासादस्यि गगरि जियसतु सरगणो इममहत्य जाव पाडुड उवणेहि जाइ तत्थराय कझाणिव रायणिगुत्तेय रायववहारयताइ जियशवूणासद्धि सयमेवपन्बूवेक्खमाणे २ विह राति तिक्कट्ट विसज्मत तएगासे चित सारडीपएसि गारपणा एववुत्ते समाणे इट्टतुहजाव पडिसुणित्ता त महत्व जावपाहुड
गिपद पएसिस्सरगणा अतियाउ पाडिणिक्खमद् पडिणिक्ख धियारे)इति वितीर्णी राजानुज्ञाती विचारी अवकाशी यस्य विश्वसनीयावात्म वितीर्णविचार सर्व कायादिवति प्रकृत कि बहुना राज्यधुराश्चिन्तकश्चापि राज्यनिवाइकश्चाप्यभूत् (पएसिस्सरसी इन्तवासी)ति ममी वसतीत्येव शीलो अन्तिबासी शिष्य', अतिवासीय सम्यगाजाविधायी इति नाम देस द् तर कडिवतभवनहकरी भयरहित धनवत तिहाँ कुणालादेसन विपद सावथा नाम भगरी ती मोटापावासहित भयरहित धनवती नगरीनुजयाकच पानीपरिमाण भन्नु रुपछद्र तह सावत्या नगरीन बाहरि इसानगडू भागि कोष्ट नामचेत्ववचनुप्रसाद हतब जूता प्रयभद्रचैत्यनीपरिमाणवउ रमपीक चित्तनप्रसन्नकरडछदू जीडवायोग्यश तिहा सावधाद नगरी प्रदेसानु राज्ञानु सिप्यनेनाइगद्याज्ञाकरीरत्तथ नितशतु नाम राजादू तर मोटर हिमवतपर्वतसरिपु राजबर्गकसवकरिनुकुणालादिसपालनउथकु विचरा तेह प्रदेसीराजा अन्यदाकिवार मोटउअर्थसुवादिकाछज्ञिहा मीटीपूजाकनिहातेमहध्यवर मुल्य मोटान योग्य विस्तीर्ण राजा न योग्य प्रभतिकमेटणउ सज्जकराव चिवसारधीप्रति तेडावद तेडावी गएम बोल्य जाउ तुम्हे हे,चिन सावधी नगरीप्रति जितभव नह राजाना मोठउध बहुमूल भेटन पूछतीकरउ जे विदा जिकोइराजाकार्यहूदू राजानदू गोपतिवावीग्यपतलह बांता राजानुव्यवधारनुयाविवुजावू जादवइजितसबुराजासाथ पोतडज जीयतउयकर विचरा दमकड़ी मीकलठ तिहारपछीवह चिवसारी प्रदेशी राजार एमकहि धादू हपसतीष हाच
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
२१२
रायपसेयी। मित्ता सेवविय णगरि मज्म मज्झण जेणेव सएगेहे तेणेव उवा गच्छद् त महत्य जाव पाहुड ववेद कोडि विपुरिसे सदावेति २ त्ता एववयासी खिप्पामेव भोदेवाणुप्पिया सग्रत्त जावचाउ गट ग्रासरह जुत्तामेवउवट्ठवेह जाव पच्चपिणह ततेणते कोडविय पुरिसा चित्तमा रहिस्स एयमढविणएण पडिसुणेति २त्ता हद्वतुद्वजाव दियया खिप्पा मेव स अत्य जाव जोद्धसज्मचाउ घट्ट आसरह जुत्तासे उवट्ठवेति तमाणत्तिय पच्चप्पिणति ततेपासे चित्त सारही कोडिविय पुरि सोण अतिते एयमट्टसोच्चा णिसम्म हतुट्ठजावहियाहाए कयवलि कम्मेकयकोउय मगलपायच्छित्ते सणद्धबद्धवम्मिय कवय उप्पीलिय
सरासणपट्टत्तेपिणडे गेविज्म विमलवर चिण्डपट्टे गहियाउय पहरणे भाव' । (मण्णवववम्मियकवए)इति कवचन्तसूवारा चर्मलोहमयकमूलिकादिरूपसञ्जातमस्येति वमिन सन्नड शरीरारीपणात वडगाढतरवन्धनेन बन्धनात् वर्मितम कवच येन म सन्नड वववर्मितकवच'। (उप्पीलिय सरासणपट्टिए) इति उत्पीडिता गाढीकृता सिरा अत्यन्त धिप्यन्ते अस्मिन्निति सरासनपट्टकम् (पिणवगैविजा) इति(विमलवरचिहप)अति पिनहायग्रीवाभरण विमलवरचितपद्यश्च येन स पिनद्धगैवेयकविमलवरचिचपर। (गहिया जइपहरणे) इति आयुजोडा आन्नासाभलइ तेह महज़ बहूमूलभेटणाप्रति लिइ प्रदेसा राजानी समीपथका नीकत्सद नीकलीनद सेयविया नगरी माधि माहिथर निहापातानु घर तिहा' जाइतेह महपं बहूमून भेटणउ परमाहियामद रसेवक पुरुपनदूतडावीर एम बोल्यु जतावलु न मही देवानुप्रियाउ कुत्रसहित ध्वजासहिरथनबिष्टूपातसबिघटाएकागएकपाकइघटाइमठष्ट धट घोडावहिल जोआनउ भाग एह आज्ञा अपराठामुडनदऊपरासउ पुतिद्वारपछी तह सेवकपुरुप चित्त मारथीनउएहअर्थ आचाविनय करी साभलइसाभलीन हपंसतीयपाम्या चित्तनद आणदा कता वलुज सव सध्वज युद्धनद सज्जवातुर्घ र घोडवहिलि जीवीन माण तेह आशाप्रति अपरा ठोसठ पु तिद्वारपछी तेह चित्र सारथी सेवक पुरुषनइ समीपद एहअथ एमबचनसाभला हियय अवधारी दर्पसतोषपाम्यु चित्तनाणदीस्नानकीधु कीधउबलिकमघरनादेवतापूनाकाधाधा कौतुक मुस्रीतिलकादिकमगलीकदथेडूवादिकतहाज पायचित्तास्थमादिकविधातवान अर्थदू “सरीरद पाहारोपउ काठठारावाधुचमतअगरथा कवचनेलोहनाकडीइकबाधुकाठीकरीवधिउ छड़ताघाना । पाचमेमयानेणनाधउछन्गीवाभरणी अननिर्मल प्रधान चिहुपमस्तकछोगाजेणइ गहियाकर पायुधतेपड्गादिक तीरभालादिकमोडअथ बहुमूल भेढियत सेईतेईन इतिहा चतुर्धट धोडवलि
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपर्सपी। महत्य जावपाहुड गिराहइ २ जेणेव चाउघट आसरई तेणेव उवा गच्छद् र चाउघट आसरह दुमहति वहि पुनमुहि सपण जाव गहियाउ वडपहरणोहि महसपरिवुडे सक्कोरिन्द मल्लटामेणा छत्ता धरिझमागोण महया भडचडगरपड़करचदपरिक्खित्ति सवातो गिहातो गिग्गच्छति सेवविया गरि मझ मझोण णिग्गच्छदर मुहि वासहि पायरासएहि णाइविकहेहि अतरावासेहि वसमाणे केय अवस्स जणवयस्स मज्झमझोण जेगोव कुगणाला णाम जा वते जेयोव सावत्धी णगरी तेपोव उवागछिति तेगोव उवागच्छित्ता सावत्थीए गरीए मज्म मझगा अणुपविसति जेणेव जियशतुस्स रणो गिहे जेणेव वाहिरिया उवट्ठाण साला तेणेव उवागच्छति २ रहवेति २ रहातो पच्चारुभति त महत्व जाव पाडुड गिगहे। जेणेव अभितरिया उवट्ठाणसाला नेणेव जिय सत्तु राया तेणेब उवागच्छति २ जियसत्त राव करयलपरिग्गइिव जाव कट्ट जएगा
विजएगा वट्टरवेइ २ त्ता त महत्व जाव पाहुड उवणेत्ति ततेणा ध्यतेऽनेनेत्यायुध खेटकादिनहरन शकुन्तादिगृहीतान्यायुधानि प्रहरणानि च येन स गृहीता तिहा जाइ जन चतुर्पट घोटबहिलचडाइ घणद पुरिसद सनावदकर गहिवाछद्र गापूजेणे एहवइपुरुषमाथि परवरा थकु कोरिटना फूलमालासहित छनई मस्तक धारीत धकै मोटर प्रकारि सुभटनउविस्तारबतसमूहना वृदद बाधकर पीताना घरथकी नीकल सेयविया नगरीनद माहिमाहिघर नीकले नीकलीनद सुखद बसद पहुरलगा वालवह अतिदुरनदी विधि वासद वसतउर केकयईन देसनद माहि माहिघर जिहाँ कुणाला नाम देस जिहा सावधी नगरी तिहा नाद तिहा जदून सावधीनद नगरीन माहि माहि प्रवेशकर जिहा जित सनुनु रायनु घर निहा बाहिरला बसवानी सभा तिहां जाइजइनए रथथापइयापीनह ग्यथका उत्तर तहमोट्यध बहुमूल्य भेटणउ गृह जिहा महिला वासवाना सभा जिहा जितमन पना तिहां जाइ जन स्तिमन, राजाप्रति विद हाधिकरी नीपजामस्तकद्र धावत यजला करी जयविजयशब्दहकरी वधावः वधावीन तहमीअर्थ बहुमूल्य भेटणट आगलि' आणाम कर तिद्वारपछी ते जिनसब राजाचित नउसारथीनउ वेहमीटुअथ वमुल्यभेटणट लेंद्र चित्तसारथि प्रतिवस्तादिकद्रसरकारदद् काइकअभ्युत्थानादिकादरदे पादरददविसजदूतारा
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
२१४
रायपसेणी ।
सेजियशवराया चित्तस्स सारिहिस्स त महत्य जाव पाहुड पडिक चित्त सारहि सक्कारेति सम्मागोति पडिसि रायमग्गमो गाढ वास आवास दलयति ततेासे चित्तं सारहि विसज्झित समाणो जियसत्तुस्सरपणे अ तियाउपडिणिक्खमइ जेणेव वाहरिया उवट्ठाणसाला जेणेव चारघटे आसरहे तेगोव उवागच्छद्र तेगोव उवागच्छित्ता चारघट आसरह दुरुहतिर सावत्थी गयरीए मज्झ मज्झेण २ जेणेव रायमागामोगाटे आवसई तेगोव उवागच्छद्र २ तुरते तेणिगिगहद्द' रह ठवेति २ रहातो पच्चोम्भतिराहा कथवलि कम्मेकको मगल्लपायवित्तं सुइप्पबेसार मगलाइ वत्याइ पवर परिहते अणमहग्घा भरणालकिय सरीरे जिमियभतुत्तरागए वियण समाणेपुव्वावरण्ह कालसमयसि गधव्वेहि गाडएहि उवति विज्झमाणे उवगाइज्झमाणे उवलालिज्ममाणे इट्ठ े सहफरिस्स रसरूवगध पचविहे माणुस्सर कामभोए पव्वणुभवमाणे विहरति तेण कालेण तेा समएण पासावच्चिच्झे केसी गाम कुमार सम
( केसीयाम कुमारसमयेजादू सम्पराये) इत्यादि । जातिसम्पन्न इति उत्तममायुधप्रहरण' । नसाखदेद्र राजमागृद्रराउ वासनदूअर्ध श्रावास कतारउदेदू तिहारपछी तेह चित्र सारथी विमजउ थकड जितसवना रायना समीपथकी नीकलइ नीकलीनडू जिहां बाहिरलीबसवानी सभा जिहा चतुध घोडवहिलि तिहा जादू तिहा जदूनई चतुर्धट अश्वरथष्ट्र चडहनद्र चडीनद्र Hraat नगरीन्द्र माहिर जिहा राजमागइ राउ यावास तिहां जादू जडून घोडाप्रति गृहद्र रथथापथापीनदू रथथकी उत्तरद्र स्नानकीधु घरनादेवतापूजा कीर कौतुकमधीतिनका दिमगलदधिदुर्वादितेहाज प्रायचित्तदुखविघातवान अर्थ राजसभाप्रवे सायोग्यशुद्धमविल मगलो पणवर्जित वस्त्र प्रधान पहिरअल्पभारघण्ड मूलएहवाचाभरणतणकरी अलकृतासा भयमान सरीरजेहवु निमणपाणी करपाचनतर पिनिश्चर एचवइधकटू हूत पाइला प्रहरनद्र समदूअवसरइ गधवपुरुप नाटकीइसगीपनाचतटइथक भलागीत गाइत इथक बाछितार्थपूरतइयकद्रहूतद् मनोभीष्ट शब्द स्पर्श रस रूप गध एहपाचप्रकार मनुध्व सबंधि काम hiraramunafधविपयते कामकहायइतेनाटक ज्ञाभत्सरी रसवधिविषयतेभोगकहिय भोग बतৱथकच विचरछद्र तेणद्रकालि तेणइसमय पार्श्वनाथनाचपत्यसतानाया केसी नाम कुमा
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। जाइसपगणे कुलसपगणो बलसपरणे रुवसपगमो विणयसपणे जाणा सपणे दसणसपणे चरित्तसपरणे लज्मासपणे लाघवमपणे उय सीतेयसी वचसीनससी नियकोई जियमाणे जियमाए जिवलोम जिय णि जितिदिए जियपरीसहे जीवियासमरगणे भयविप्पमुक्के तवप्प
हाणे गुणप्पहाणे करणप्पहाणे चरितप्पहाणे णिग्गहप्पहायो णित्यय तृपक्षयुक्त प्रति प्रतिपत्तय', अन्यथा मातृपितृपक्षमम्पन्नत्व पुरुषमावम्यापीति नास्योत्कर्ष , कश्चिदुको भवति उत्कपाभिधानायं चास्य विशेषग्यकलापोपादान चिकीर्पितमिति एव कुलमम्प नोपि नवर' कुल पितकपन बल सहननविशेषसमुप्थ प्राण'। रूपमनुपम शरीरसौन्दर्य विनयादीनि प्रतीतानि नवर लाघव द्रत्यतोऽल्पीयधित्व भावती गौरवत्तवात्याग' । लज्जा मनीवा कायसम' (उयसी) तिउजीमानमोऽवष्टभम्तहा न उजम्वी तेज' शरीरप्रभातद्वान् तेजस्वी वची वचन सौभाग्याद्युपेत यस्यास्ति स वचस्वी अथवा वचंम्तेज' प्रभाव इत्वथ स्तहान् वच म्वीय भस्वीख्यातिमान् दुइ च विशेषणचतुष्टयेप्यनुस्वार' प्राकृतत्वात, जितक्रोध इत्यादित विशेषणसप्तक प्रतीत नवर क्रोधादिजयउदयप्राप्तक्रोधादिविफलीकरणतोऽवसेय । तथा जीवितस्य धारणस्य प्राशावाञ्छामरणाद्भयन्ताभ्या विषमुक्ती जीविताशामायभयविनमत । तदुभयोक्षक इत्यर्थ', तथा नपसा प्रधान उत्तम शेष मुनिजनापेक्षया तपो वा प्रधान यस्य स तप प्रधान' । नवर गुप्या सयमगुणा एतेन च विशेषणहयेन तप सवमी पूर्ववडाभिनवयो' कम्मणे निजरानुपादान हेतु मौनसाधने मुमुक्षणामुपादेयोपदर्शिनी गुणप्राधान्य प्रपञ्चनार्थ मेवाह (करणपहाणे) इति याव(चरितप्पहाणे) इति करण पिण्डविशुद्धादि उक्तञ्च पिण्ड अनाचार श्रमण जातिमातृपक्षतेणडकरीसपन्नपूरउछद्कुमरपण बालतपस्याादरीतेमाटइकुमारथमणकूल तेमाहपीठाबमूधद बलतेसिंहनधीपनउतेगसहित सौदयपणउतणहित विनयसहित ज्ञा न करीपूरउ सम्पत्कदकरीपूरउ पाठप्रवचनमातारूपचारिवर्तगदसहित अकार्यथकीऊसरव तेपदसहितछद लाघवतेदव्यथाअल्पउपधिभावथकींगारववयत्यागतेणसहित मननवरतदभाव तेजमरीरनीप्रभातण्डसहित सौभाग्यादिकसुशोपितवचनसहित यसच्छणा तेण्डक्रोधजीत्यु छइक्रोधनुफलदेपाडवउनधी अभिमाननात्युछ मागतेपरपवनजेग्यइजीतीछड तृष्णाजीत्युकद निद्राजीतीछद पाचद्रियजीत्याछदू बाबीसपरीसहजीत्याछइ नीवितव्यनायाश्या मरणनुभय तेइधकामूकाणी तपप्रधानजेहनाअथवातदकरीप्रधानउत्तमझदएममधलइप्रधानकहदु सयमगुणद करीप्रधानछदू पिडविभूदगदितणकरीप्रधान दमविधिधमणधर्म अनाचारप्रवत्तिनुनिषेधतच्नु निर्णय तथाविधयप्नुटानविषयमवश्यकरणी मायानिग इमाननिगाह क्रियानविपदचपशु क्रोध
---
-
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
११६
रायपसेगी। प्पहाण अज्झवप्पहाणे महन्वप्यहाण भनाघवप्पहाणे खतिप्पहाणे मुत्तिप्पहाणे विज्झप्पहाण मतप्पहागो बभप्पहाणे वेदप्पहाणे णय प्पहाणे णिवप्पहाणे सव्वप्पहाणे मोवप्पहाणे सोयप्पहाणे जाणप्प हाणे हसणप्पहाणे चत्तारित्तप्पहाणो चउद्दसपुव्वी चउणाणोवगएपच हिअणगारसएहि सद्धि सपरिवुडे पुब्वाणुपुवि चरमाणे गामागुगाम टुइझमाणे सुइ सुहेण विहरमाणे जेणेव सावत्वीणगरी जेणेव कोट्ठ ते वेदए तेगोव उवागच्छर सावत्यीए णगरी बहिया कोट्ठए चितए
अहापडिमव उग्गह उग्गिमिहत्तासजमेण तवसा अप्पाणा भावेमाणे प्रवृत्त निषेधन निश्चय तत्वामा निर्णय । विहितानुष्ठानप्ववशामभ्युपगमी वा प्रार्जव माया गृहोलाघव क्रिया सुदचित्व शान्ति' क्रोध निर्ग हलम, गुप्तिमनोगुप्तादिनामुक्निनिर्लोभता विद्या प्रजप्त्यादिदेवनाधिष्ठिता वणानुपूर्व्य । म बाहरणे गमप्यादि देवतादिप्ठिता। अथवा समा धना विद्यासाधनरहितमन्वाब्रह्मचर्य सवमेवांकुशलानुष्ठान वेद पागम लौमिक लोकोतरिक्त कुमावचनिका भेदभिन्न नयानेगमादय', सप्तप्रत्येक शतविधा निगमाविचिवा अभिगुइविशेषा', सत्य भूतहित बच' शौच व्यतो निलंपता भावतीनवा समाचरती ज्ञानमित्यादि दर्शन सम्यकम्। वारिव वाह्य सदनुष्ठान बच्चेहचरणकरणग्रहणेपि पार्यवादि ग्रहण तत् । आर्य. वादीना प्रधानख्यापनार्थम् । तदुजितक्रोधत्वादीनामाजवादीना च के प्रतिविशेष उच्यते जित. क्रोधादिविशेषणेपु तदुदय विफलीकरणम् । मार्दवप्रधानादिषु उदय निरोध' । अथवा जितएव जितक्रोधादिरतएव समादिप्रधान इत्येव हेतु हेतुमदाबा विशेष' । तथा जानसञ्चय इत्यादी जानादिसनुमावमुक्त ज्ञानप्रधान इत्यादौ तहता मध्ये तस्य प्राधान्यमित्येव मन्यवाप्य पानतर भावनीयम् । तथा उराले" इति उदारस्फाराकारा घोर घोरगणे धोरतवस्सी “धोरवम्भरवासी छटसरीरे सखित्तविउल उलसे" (चउद्दसपुब्बी चणाणीवगए)इतिपूर्ववत् (पञ्च हि अागासएहि) निगह निलभिता विद्याप्रतप्यादि मनहरणेगमेष्यादि वृमतकुमलानुष्टानवेदतियामेगनेयते मातनय नियमत अभिगह हितवचनोपदेस मोवतेद्रव्यथकानिलपतामातथकापापलगाइ ज्ञान तैमतिथुपचप्रकार दर्शनर्तसम्यक च्यारिखसमतिगुतिनक्षण चऊदपूवनापारगामी मतिज्ञान श्रुतन्नानर अवधिज्ञानश्मनपयवज्ञान एतानिसहितपांचसह अणगर साधि परवसउथकट अनु क्रम चालताधका एकगामथकाजीनीगामप्रति आतीधकी सुख सुखद विचरताथका जिना सावत्थी नगरी जिहा कीटनासद चैत्ययक्षायतन तिहा जाइजइनसावत्थीनद नगरीनद बाहरि कोप्टनामए चैत्ययक्षायतन यथाप्रतिरूपसाधनडयोग्यतेरहवाना अनुज्ञातवग हनहाय सनम
-
-
-
-
-
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
२१७
रायपसगी। विहरति तएगा सावत्धीए गरीए सिघाडगतिय चटक्क चच्चरचट मुह महापहेमु महया नणसहेडवा जणकलकलेइवा नावपरिसा पभवासति ततेपा तस्स चित्तसारहिम्स महाजणसद्द च जणकल कलचसुणेत्ता एसेत्ता इमेयामवे अमथिए जाव समुप्पभित्थाकिण अझसावत्धीए गायरी इन्दमहेवा खदमहेइवा एवमद्दमहेइवा म टमद्देइवा वेसमणमहेइवा गागमाइतिवा भुवस्समहेइवा जखमड़े
इवा धूभमहेवा चितिवमहेडवा रक्खमहेवा गिरिमहेवा दरिमहे इत्यादिक वाच्य (महया जयमद्देदवा) इति महान् जनशब्दपरस्परालापादिरूप इकारी वाक्यालडकारार्थ, वा शब्द पदानरापेक्षया समुच्चयार्थ। जनव्यूही जनसमुदाय' । “नणवी लेवा" इति वोलो अव्यकवर्णोध्वनि (जणकलकलेवा) कलकलसएवीपलभ्यमान विभाr, “जणउम्मीडवा” उनि सम्बन्धि' "जग्णठक्कलियाद्वा" लघुतरसमुदाय , “जणसएिणवाण्या ” मन्निपातोपाध्याने योजनानामेकतमीलन “जावपरिसापावासद, इति यावत करणात "बहुजगो अपणमयणपदमाइक्खदू एव भासद् एव परावेद एव खलु देवाणुप्पिया पास वचिकेसीयाम कुमारसमणेजाइ सम्पर्य जावगामाणुगाम टूइज्झमाणे ह्ह मागए छह सम्पत्त दूह समोमढेमे इवसावत्थीए पावरी एकोहए चेदए यहारूद उगिरिहत्ता सञ्जमेगा तवमा अप्पाण' भावे माणे विहर त महप्पल खलु देवतहारूवाण समणाण समगीयस विम वणयाए” इत्यादि प्रागुक्त समस्तपरिगृह'। इन्दमहेवा) इत्यादि इन्द्रमहोत्सव' । इन्द्र शक्र । स्कन्द कात्ति केय' रुद्रप्रतीत'। मकुन्दी बलदेव' गिवी देवताविशेप', वैसवयी यक्षराधनागी भवनपति विशेष'। यक्षीभूतश्च व्यन्तरविशेष स्तूपश्च त्यस्तूप चैत्य प्रतिमा वृक्षदरिगिरी एकरी तपकरी पोतानामात्मापतिमावताथका वासताथका विकरडू तेव सावत्यीनगरीन नद पथसिघोडायाकारतिकपथउवट' चउवटउ घणामाग तुमेलापक जहधीचारपधचालतचु मुष समाग पडीतविषद मोटर लीकनुसब्द उपनुमाहीमाहीमाहिनीलावतुथया लीकन प्रगट मन्दऊपनु यावत्सब्द लोकमाहोमाहिकहकद यहादेवानुप्रियादमीनामकुमारथमणदहाआत्या कहते हनुनामगीवमाभलमहाफलतववादवगायनुसाभलवुतहनुपछदमकरीस्नानादि करीमनुष्य परिपदासवाकरतिहारपछीड तेइनः चिव सारथिन तहमाटउलोकनउसब्द लोकनुकल प्रगट सम्मति माभलीनं देखीन एहवउ अात्मानविषै सकल्प उपनुप्या नथी आज सावधान नगरी इट्रमहोत्सव अथवा कात्तिकस्वामिनु महोत्सवाइमनमहोत्सवपदसघलेले दुस्वरमहोत्सव मकुद कृप्या वैथमयधनद भवनपती भूतव्यतर व्यतरजाति थूभातचैत्यस्तूप चैत्यप्रतिमा वृक्ष गिरि पर्वत
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
२१५
रायपसणी। इवा प्राडगमहेइवाणदिमहेडवा सरमद्देइवा सागरमहेवा जणदमे वहवे उग्गा उग्गपुत्ता भोगा राइणा खत्तियाइ इक्खागकारव जाव इज्झाइझ पुत्तापहाया कववलिकम्मा जहोववाइए तहेव अप्पे गइया हवगवा जाव अप्येगइया पाटचार विहारण महयावदा चदएहिणिग्गच्छति एव सपेहेद २ कचुद युरिस सदावेद २ एव
अवटनदीसर सागरा प्रतीता । (वहवे उग्गा उग्गपुत्ता भीगा जावलिपुत्ताति उगा आदि देवतास्थापिता दक्षुवशजा। उगुपुतास्तएव कुमारावस्थाएव भीगा आदि देवेनैवावग्थापिता गुरु वशजाता राजन्या भगवदयस्य वजा। वावत्करणात् “स्वत्तियमाहमा भट्टाजोहामल्ल इमल्लद पुत्तालेछद लेछ" इति परिगह। तब क्षतिया सामान्यराजकुलीना। भटा शीर्यवन्त ,योद्धास्तायी विशिष्टतरामल्लशिनीलेकविकच राजविशेषा स्तथा चेटकराजस्य थ य ते अष्टादशगणराजानी नवमल्लकिनी नवलेकिन , अन्नेय वहवे राइमरीत्यादि राजानी माण्डलिका इश्वरा टुवराजा नम्तलवरा परितुष्टनरपतिप्रदत्तपडा विभूपिता राजस्थानीया , माण्डविकाsta मायडवा धिया कटुभित्रका कतिपयकुटुम्बस्वामिनी बगलका! इभ्या महानिना थेप्टिन' श्रीदेवता च्यामित सोधणपविभूपितोत्तमामा सेनापतयो नृपति निरूपिताश्च तुरगसैन्यनायका,सार्थ वाहा सार्थनावका प्रभृति ग्रहणात मन्वि महामन्त्रि गणकदौवारिक पीठमदादिपरिग्रह। तन मन्त्रिण मतीता , महामविणो मबिमण्डल प्रधाना हरितसाधनोपकारिका इति वृद्धा,गणिका गणितचा भाण्डागारिका इति वृद्धा द्योतिषिका इत्यपरे दौवारिका प्रतीहाराराजद्वारिका वा पीठम ,पीठ मर्दयतीति पीठमदा यास्याने आसन्न प्रत्यासन्नमेवकावयस्या इतिभावा'। “जाव अचरतलमिव फोर्ड मायाउ" इति यावत्करणात 'अप्पेगड्या बन्दणवत्तिय अध्येगया पूयणवत्तिय एव सकारवत्तियम् मम्माम्यवत्तिय कोउहल्लवत्तिय असुबाइ सुणिस्सामीसुयाइशिरसकियाइ करिस्यामी सुण्डे भवित्ता
महोत्सव दरीगुफा कूया नदीनुउछवतलीव समूद्रमहोत्मद जे0 कारणे एणr आदिनाथै धारक पर्णयाप्पातेवगा तेहनापुरतेउग पुत्र प्रादिनार्थेभिवपणैधाप्या राजवसायातेराजन्या दतिय लेसामान्यराजकुलीन पक्ष्वाकुतेऋपभकीदेववशरववस जावतसन्दघीधानबमल्ल ईमल्महस्तीपमा रोदसुष्टुपुवालेछइरपुत्तारादूसरतलबरवणानाधणीतेइघामाडलियकोडवियसेठसेनापतिसत्यवाहप्पमि इया इत्यनापुवतेभ्यपुत्र पहिलु स्नानकीधू धरनादेवतापूजापविनवस्वाभरणपहरा जिमउवाद सूबदलीकवादवानीकेलाआडवरसहित तिमहापणिजाम कोडक घोडेवेटा काइकहत्तीबेटा कोकपालसाइव इठर पालाशथीलताई मोटउमनूष्यनुवृ दसमूहनै मनुष्यव दह' वागायका नीकनकद एम मनमाहिविचारइबिचारीनद ससरापुरुषप्रति तेडावतेडावीनर एम चिव
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी।
२१८ क्यासी किणादेवाणुप्पिया अझ सावत्थीए णवरीए इदमद्देइवा जावसागरमहेइवा जेणा इमे वहवे उग्गा गिग्गच्छति ततेणसे कचुइ पुरिसे केसिस्म कुमार समणस्स आगमगगहिय विणच्छति चित्त सारहि करयलपरिग्गहिय जाव वहावत्ता एववयासी णोखलु देवाणुप्पिया अभसावत्थीए गागरीए इदमहेइवा जाव मागरमई दवा जेण मे बहवे जाव वदा वदए णिगच्छति एव खलु देवाणु प्पिया पासावविन्झ केसी णाम कुमार समण जातिसपरगो जाव टुइभाकाणे इहमागते जाव विहरडू तेगा अझसावत्थी वइवे उग्गाजाव इमा इभापुत्ता अप्पेगडया बदण वत्तियाण जाव महया वदा वददि णिगच्छति ततेणसे चित्ते सारही कचूद पुरिसस्म अतिए एयगढ़ मोच्चा गिसम्म हट्टतुटुनावहिवए कोड विय पुरिसे सहावे २ एवववासी खिप्पामेव मो देवाणुप्पिया चाउ घट आसरह जुत्तामेव उवट्ठ वेद जाव सत्वउ जाव उववेति
धागाराउ अणगारिय पवइस्सामी, पञ्चागुत्ववाद सत्तसिवखाववाड दुवालसविहगि हि धम्म पडिभिस्सामो अगइया जियाभत्तिरागेण अप्पेगड्या जीवमयन्ति कट्टाहाया कयवलि कम्माकयकी उयमगलपायचित्ता सिरसा कराठे मालक डा यावित मणिसुवरणाकप्पिय हारहारति मरण्यलवपालवमाणकउिसत्तय मोभाभरणावयपवर परिहिया चन्दणालितगाय सरीरा, अप्पेगडया हयगया अप्पेगइया गवगया अप्पगड़वारहगया अप्पेगडया सिविकागया अप्पे गया मन्दसाणिगया अप्पेगदया पायविहारचारिणी पुरिसवरगुरायपरिखित्ता मइया उक्किट्टि सीहना
या वीलकलयरवेण समुदरभूव पिवरकरमाणा अम्बरतल पिव फोडेमाणा इति परिग्रह" । एतच्च प्राय सुगम नवर गुणवतानामपि निरन्तरमभ्यस्थमाननया शिक्षा व्रतत्वेन विचक्षणात मारथीबीलु वितर्के यहीदेबानुप्रियाउ धानसावधाडू नगरी इद्रमहोत्सवअथवा जिहा लगि समुद्धमहोत्सवतालगिक हबु जेणइकारण एइ घणा उगवसनी इमभोगादिक सवलीकहाधी घाडवठाजाइरतिद्वारपछीतहकञ्चुकिंपुरुष कैधिनउ कुमार थमणनउ आगमनउउगृहउछ निश्चयजेपतह चिन सारथीप्रतिइ हायजीडा नमस्कारकरी वडाचीवजाचीन मशीलउनयी निश्चय अहीदेवानुप्रिय स्वामी आज सावथीद नगरी इन्द्रमहोत्सव चालगिसागर महोत्सव तालगिकदवा जेणरकारणि एम घयाउग्रवसना समस्तवगमनूप्यना वृ दद्वाध्या नाद अमुना
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेगी ।
ततेासे चित्त सारही पहाएकयवनिकम्मे कय कोउ मंगलपाय च्छित्त े सुडपावेसाइ मगलाइ वत्थाइ पवर परहिते अप्पमइग्वा भरणालकिय सरीरे जेणेव चाउघट्टे आसरह तेणेव उवागच्छ २ चाउघर आसरह' दुरहति २ सक्कोरिट मल्लदामेण छतेण धरि ज्झमाणेण महया भडवडगर चदपरिखित्त सावत्थीए णयरी मज्झ मज्झेा गिगच्छद्र जेणेव कोट्टए चेइए जेणेव कंसीकुमारसमणे तेगोव उवागच्छद् २ त्ता केसिस्स कुमारस्स समस्त अदर सामते “सत्तसिक्खावया” इति उक्त स्नाता" कृतस्नानानन्तर कृत बलिकर्म्म स्वगृहदेवतायैति कृत aftaar | तथा कृतानि कोतुकमङ्गलान्येव प्रायश्चित्तानि दुःस्वप्नादिविघातार्थये स्तं कृत कोतुकमन्गलप्रायश्चित्ता । तव कौतुकानिमपीतिलकादीनि मष्बालानि सिद्धार्थकदध्यचत दूर्वा दीनि तथा शिरमिकण्ठे च कृता माला येस्ते प्राकृतत्वात्पदव्यत्ययो विभक्तिव्यत्ययश्चेति शिरसा कण्ठे माला कृता । ner विद्वानि परिहितानि मणिसुवणानि येस्तै तथा । तथा कल्पितो विन्यस्तो हारोष्टादश सरिकोर्ड हारो नवसरिकस्विसरिक प्रतीतमेववेस्ते तथा तथा प्रलम्बोडुवुनक लम्बमानो येषा ते तथा कटिसूवेणान्यान्यपि सुकृशोभाभरणानि येषा ते कटिसूत्र े सुकृतशोभा भरणा स्तत' पदवयस्यापि पदद्दयमीलनेन कमधारय, चन्दना च लिप्तानि गावाणि पव तत्तथाfranरीर येषा ते चन्दनावलिप्तगावाशरीरा । "पुरिसवडुरा परिक्खित्ता" इति पुरुषाणा वा गुरेव वा गुरापरिकरस्तथा परिचिप्ता व्याप्ता (महया) इति महता उत्कृष्टश्च श्रानन्दमहाध्वनि ferrera festiव नाद । दोलश्च वर्ण व्यक्तिवर्जितो ध्वनि' । कलकलश्च व्यक्त | सरव एतल्लक्षणो योग्य स्तेन समुद्रवभूतमित्र समुद्रमहाघोषमाप्तमिव स्रावस्तीन्न गरीमिति प्रकार निश्चय हे देवानुप्राह पार्श्वनाथनासतानीया केसी नाम कुमार श्रमण जाति पाचसदूयतौनसाथङ्कग्रामानुगामिविहरनाथका इहा
पूरा बलव
मपन्नेइत्यादिकसघलुवणककदृइयु
श्रात्र्या वनमाहितपनयमकरताथका विचर कद्दू तेपद्रकारण आजसावधटू धणा उग् बसना भोगवसना दुब्र्भनापुल एककोइकवांददानमित्त जावत्सन्दइपूयणवत्तिय एक्कारखत्तिया इत्यादिक सर्वपाठक हवुवस्वाणसाभलवागृ गारकरीहाथोघोडइबइठा मोटउमनुष्यनुवृ द वृद वदुषक जादू तिहारपकी ते चिक सारवांधी कचुकिपुरुषद् समीप एहवुअथ सांभलीनह वारी असतोषपाम्यु चित्तमाहि श्रद्य सेवकपुरुषप्रति तेंडावर तेडावीनष्ट्र एमीलु उतावलुज अहो देवानुप्रिय चतुघट घोडवहिनि जोवीन आयउ तिवार shetra feaसारधीनुवचनसाभली हपसतीप पामातेर सक्कचथजरथचाणाठभुकरी तिवार पर्शतेह चित्र सारथी स्नानकरए धरनादेवपूजइकिधाकोतुकमपीतिज्ञाकादिकमपीतिलकादि
२२०
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
__ ०२१
रायपसेयी। तुरपतुरए गिगिपति रह ववेति रहाउ पच्चोरुति जेणेव कैसी कुमारसमणों तेणेव उवागच्छद २ कोसिकुमारसमण तिक्त्तो पाया . हिण पवाहिण कर वदति राममतिर शव्वासगणेणाइरेस मूसमाणे गमसमाणे अमिनुई पजलिउडे विणएगा पन्भावासद् ततण कैमोकुमार समणे चित्तम्स सारहिस्तीसेवहति महालियाए महब्ब परिसाते चाउमाम धम्मक तजहा सव्वातो पाणोणिवायाउवे रमणा १ सवाउ मुसावावा वेरमण सव्वाउ अदिगगाणाउ बेर मपा सव्वाउ वढिाणाउ वेरमगा ततेगा सा महति महालियामह
चपरिसा केसिकुमारस्स समणस्त अतिए धम्मसोच्चा हहतुजावद्धि गम्यते कुवाणा । अम्बरतलमिद 'माकागतलमिव "स्फोटयन्तएगदिसाए” इति एकया दिशा पूर्वी गरलक्षगया एकाभिमुखा एक भगवन्त प्रति अभिमुखा एकाभिमुखा', "चाउघण्टन्ति चतमा घपटा, अवलम्बमाना यस्मिन् स तथा। अश्वप्रधानी रयी अश्वरध त यतमेव अश्वादिरिति गम्यते शेप प्राग्व्याख्यातार्थम्, जहजीवावसन्तीत्यादिरूपा धर्मकथा जपपातिकगायादव सया कमगलीकतेदधिदुवादिकतैहज प्रावछितस्वविधातवानद उपचार निर्दीपराजसभाद्र पहिरवा योग्य मगलीक वान प्रधान पहिया घोडयभारपणड मूलण्हवआभरा अलकृतसरीरहनत जिहा चतुर्घट पीडवदिलड तिहा जाइजदून चतुर्घट घोडवदिल चढदूर कोरिटफुल माता पहित छत्तद धारातइयका मोटायोध सविस्तर वृदबीटपउधक सावधीद नगरीनद माहिर पद जाइ जिहा कोप्टनाम चैत्ययक्षायतन जिहा केसी कुमार श्रममनद अतिवेगलुनहा तिक्षा नाइ जनदू कैसीन कुमार श्रमणनद अतिवेगलु तहा अतिदूकडुनहिघोडाप्रति गृहर रथ थापर रपथका ऊतर जिड़ा कैसी कुमार थमा तिहा जाड जइनदर कैसी कुमार श्रमणप्रति यमिवला जिमपामावासाची मांडाप्रदक्षणाकरण बांधकरजोडीनर मस्तक करीनमस्कारकरद पतिटूकटुनही पतिवेगलुनही सून्दधासेवाकरतुधकर नमस्कारकरतयक साइमुथइ हाथजोडा विनयकरी संवाकरइ तिहारपछी कैसी कुमार श्रमण चिव सारथीप्रति तह मौष घाउ विरत हन: महापूज्यपरिपटाइ यतीनोपरिपदाइलाकनीपरि ध्यारश्वमहावृतजिहाएदवा धर्म प्रति कहर तकारका सर्वयकाकृतकारितवनम प्राणातिपातमागासामोरवीसादयतहनुअतिपात भाम नामनवमरतहधकी सर्वथकी शासक्रोधमानमायालीमदमृपादोलवुतेइधकीबीजउमहावृत मर्दयकी राजस्वामीगुराजीवप्रदसनउलयतपयकी चिरमनुएहविरमऊसरपप्रमदावृतच्यार सर्व घकी पदारभेदेमैयुनादानपरिग्रहअनादिकए विनोनयको विरमवुनमहावृत निद्वारपीता
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
२२२
रायसेणी 1
यया वदित्ता मसित्ता जामव दिसिपाउन्भूबा तामेव दिसि पडिगया ततेण से चित्तेसारही के सिस्स कुमारसमास्म अतिए धम्म मोच्चा णिसम्म हट्ठतुद्वनावहियए उट्ठाए उट्ठेत्ति के सिक मारसमण तिक्खत्तो यायादिण पयाहिण वददू णमसति वदित्ता णमसित्ताएव Mauritaण भते णिग्गघेपावणे पत्तियामिग्रा भते णिग्गवे पायावर्णे रोएमिया भते णिग्गथपावयण अभूमिण भते एवमेय भते तरमेय भते अवितमेव भते असदिहमेव भते इच्छिवपडिच्छियमेय भते सव्वे एप्सम सेजह तुमेवयइत्तिक्कट्टू वद णमसति एव वयासी जागा देवाप्पियागा अतिए वहवे उग्गा भोगा जावं इज्मा पुत्ता चित्वररिगण चिच्चासुवरण एवं धण धणवनवाहण
४
शेषस्तुप्रागेवदर्शिता, (सहसहामी )त्यादि सहधे यस्तीत्येव प्रतिपद्येनैतन्य प्रवचन जैन शासन एव (पत्तियान) इति प्रत्यय करोम्यले ति भाव, रोचयामि करणरुचिविषयीकरोमि चिकीर्षामीतितात्पयाथ' किमुक्त भवति, अभ्युत्तिष्ठामि श्रभ्युपगच्छामीत्यर्थ, एव मैतत् यद्भवद्भि प्रतिपादित तत्तथैव भदन्ततथैतद्भदन्त यथा तत्ववृत्त्या वस्तु अवितथमेतत् भदन्त सत्यमित्यथ, असन्दिग्धमेतत भदन्त सम्यक तथ्यमेतदिति भाव, (इच्छिय पडिकियामेय भाते) इति इष्टमभिलषित प्रतिष्ट श्रभिमुख्येन सम्यक प्रतिपन्नमेतत यथायूय वदय, (चिच्चा हिरण्य) मित्यादि हिरण्यमघटित
मोटा सविस्तर महापूज्यपरिपदा केसी कुमार श्रमणनद् समीपद धम्मं सामली इष सतीपपामी चित्तमाहि श्राणदा वादा नमस्कारकरी जेह दसिथकीपरिपदाचावीहूता खाइदसि ऊपराग तिहारपकी तेह चित्तसारथी सेसानइ कुमारनइ श्रमणसमीपर धर्म साभली हियय अवधारी हपसतीष पाम्यु श्रीदएनइविपद उद्दू कठीन कैसी कुमारश्रमणप्रति वणिवेला करदू प्रदक्षि यादइ वादइ नमस्कारकरण वादीन्द्र नमस्कारकरीनइ एम बील्यु सद्दद्दूइड हेपून्य निम् घयती प्रवचनसिद्धात प्रत्ययकड प्रतीति ऊपबु हेपूज्य निगु व प्रवचनप्रति रोचबुकरिवानीवाबाकरद्र है पूज्य निगु थ प्रवचनप्रति साहसुचालीचाव्यु हेपूज्यतुमोकहोइउतिमन हैपूज्यतइतिमन हे पूज्य माचूप मारु प्रवचन हेपूज्य एहमाहिकाद्रसदेहनथी हेपून्य अलिलपिङसम्यक्मकार र प मिचन हेपूज्य साच एचर्थ तेह जिम तुमेकद्दूकड इमकही वादर नमस्कारकरदू वादीनम बोल्यु निम हेदेवानुप्रिया तुम्हार समीप धणा भोगवशनी राजानइचविय इभ्य इम्यता छांडीनरुप काडीमुवर्ण एमधनरुपीयागोधूमदि हाथीघोडादि वेसरसकटादि सनांघर धान
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायमेथी ।
कोस कोडागार पुर अउर चिच्चाचिडल धगणकणगरवण मणिमो त्तिय सखसिलप्पवान सतसार सावतेव वित्यपुत्ताविग्गोवदत्ता दागणा दात्ता परिभात्ता मुडेभवित्ता आगाराउ अगागारिय पञ्चयति यो खनू अह तहास वामिचव्या हिरगण तचैव जावपव्वत्तित्तत् श्रहण देवागुप्पियाण अतिए पचाणुवडय मत्त सिवावावर दुवानसविह गिरिभ्रम्म पडिवज्झित्तर हासू देवाप्पिया मापडिवध करेह ततेासे चित्ते सारही केमिस्स कुमारसमणस्स प्रति पचाणु व तिय जाव गिरधम्म उवसपभित्तामा विचरति तलेगा चेत्तेसारही केमिकुमार भ्रमणस्तण वदति णमसति जेणेक वाउघटे यासरहे
.
२२३
वयं धन रूप्यादि धान्यवलवाइनकोण कोष्टाकारपुरान्त पुराणि व्याख्यातानि प्रतीतानि च (चिच्चाविल) धनत्यादि धन रूपादि कनकरत्नमणिभौतिकशध्वखा । शिलाप्रवाल विद्रुम मत विद्यमानमार प्रधान यत् स्वापतेय द्रव्य बियित्वा भवत परित्यज्य गोपयित्ता एकटीकृत्य तदनन्तर दानन्दीनानाथादिभ्य परिभाद्याव पुवादिषु विभज्य "पहिगय जीवाजी” इति अधि मती सम्यग्विनानी जीवा जीवी येन स तथा उपलब्धे यथावस्थित स्वस्वरूपेण विज्ञात पुराव पापी ग्रेन में उपलब्धपुण्यपाप, आश्रवाणा प्राणातिपातादीना सम्वरस्य प्रापातिपातादित्वा स्थानरूपस्य निर्जराया कणा देगतो निजरणस्य क्रियाणा कायिज्यादीनामधिकरयाना खड्गाबीनाघर नगरी स्वीवादिक काडी विस्तीर्ण धनसुवणत्नादिक मणिचद्रकातानि मोतीचर देप्रकार दक्षिणावत् राजपादि चिम तट प्रधान स्वापतपचद्रव्य नांखीनद्र भूमिमाहि डाटा हुइर्तगढ करीनदीभयदानदेव युवापीर्वादक भयोविडवीदेद्र मुडहर गुहस्याग, मथकी यतीपपत्र पाम नही निश्चय हु' तिम छु तिमकरीसकु नहींछोडा हिरण्यादिक पूर्ववत दान पडव जुदीचा भूतुमार देवानुप्रिय समीपि पचाणुवृत सात सिचावृत एवु बारे प्रकारे गृहस्थ धमप्रति लगाकारकरस्य बलतुकेसी गुरुकडइयधामुखजिम इहलोक परलो कि सुख हूतिमकर बुदेवानुमीय नहीप्रतिबंधकम्तिमा परिवार तिहारको तेह चित्र सारथी केशी कुमार श्रमणप्रति समीप पचचगुवृत सातमिवावृत भार इमेदिग है धर्म श्रमीकारकरी विरइद्र तिवार पकी चिcereal केसी कुमार श्रमयप्रति वाद नमस्कारकरs जिहा चातुर्घ ट अश्वरथ तिहा जाडवासावधानडूउ चतुघ ट धोडवहिल चट जेह दिशधी बाव्युह तर तेहच दिसप्रति ऊपरा "यु तिहारपकी ते चित्र सारथी श्रमणोपासकयतीनुशावक सेवकद्दूर जायवावजे जीवा जीवन्तलरचेतनालच खोजीव चेतनारहित ऽजीवतेहजीवनी १ ४ भेद बञ्जीवज्ञापयि १४ मेद पामुकपुष्य
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
२२४
रायपसेयी। तेगोव उपहार सुगमगाए चाउघट आसरह टुमदति जामेव. दिसि पाउन्भूत तामेव दिसि पट्टिगए तेपासे चित्तसारडीसमणो वासति जाते अहिगवजीवाजीवे उवलह पुगणपावे ग्रामव सवर णिझरण किरिया हिगरणा वधमोक्ख अमले असहिम्मदेवे सुर गाग सुवगण. जस्व रक्खस कियगार किपुरिसगुगल गधन्द महोरगाद हदेव गगोडि जिग्गधातो पावयगाउ अणतिक्कमगिझ गिग्गयावयणे हिस्सकिये णिक्वखिये णिवतिगिच्छे लाइ गडिय? अहियगयट्ठ
पुच्छियह विणिच्छियट्ठ अमिजपमाणु रागरत आयमाउसो दोना बन्धन्य कर्मपुद्गलजीवप्रदेगान्योन्याऽनुगमरूपस्य मौजाय सर्वात्मनाकम्मापगमरूपस्य कुमल' सम्यक् परिनाता पाश्रवमवरनिजरा क्रियाधिपकरण बन्धमोचकुशल', "सईझे इति अविद्यमानसाहाय्य कुतीथिक मेरितसम्धक्का विचलन प्रतिनपरसाहाय्यमपेलते इति भाव। तमा चाहदिवासुरणागजक्तरक्पमकिगारकिपुरिसगालगधवमोरगाइएहि देवगड भिाग न्याउपवयसाउ अण्वक्झमणिमसुगम नवर गगड़ा सुवणकुमारा । एवञ्चेतत् यती (पिरगन्ये पावधमे हिस्सकिए)नि समय (पिक्काखिए) दर्शनान्तराकास्तारहित । (गिवितिगि मन प्रतिनिंग । (ल)अघशवणत (गहिय?)अर्थावधारणत (पुझियमगये सति (पहियगय) मभ्यगुत्तरवणतो बिमनवीधान (विणिशिय?)। पद पर्यापलम्मात् (पडिमिजमाणु रागरते) पापनम्वरूपजेणइपुगयतेमु सुभयुगलनुभीगवितहपुण्यना४२भेदपायनाप्रभेट पाशवतेपाय भरा बिनुमक्विीनादृष्टातदूतहनार भेदतगडकरीपापलीगनारापी ममति गुप्तादिनसरसहना भटसतावन कमनुनिर्जरवयात्मप्रर्दशधकीटाभनुमवर्णपापांगहाटातपूरिजालपधार mar नकार्यादिअधिकारणतेमप्तकदादिधात्मानरजिथापीडशेणेकरीतषधिकारfमदाrarur वगैगएइचिहूतिदकरीनबाधनेहनाचारभेद प्रावकमंधकीमकाविनतमीचमा दUT बतत्वनामदनविपदकुसवड एतलजाननुगुणकायापदादूपदयकरपणिमहास्यनया कनकाचितकमर्दिवनइपम्पिटलातणकारण सरवैमानिकदेवता भुवनप्रतीसवरणमार याहिक व्यतरा राक्षम किनरदेव व्यतरा किंपुरिसगुरुडग धर्व महोरगादिक देव समूद निगध प्रवचनजिनमनकी अतिक्रमवासकावूनहीएणडदेवगणपणिधमथकीचालीन ग, पाचन जिनमतनदविषद सकारहितछद अनेराधमनीवाछानकर फलप्रतिकारपित मृ-नीलाधा कसाभलबाथकी अवग, हिपाठअथजान्याचद संसयझपनऽथकरगुरुपास अर्थशनिश्च यार्धकरणाकद शाहमाहिलामिज्जातहीपपिधमनदविषयप्रेमप्रीतितल्ल रागकरीरगाणाली ए
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायप सेषी।
णिग्गद्य पवयणे अट्ठे अय परमट्ठ े सेसे यणो चाउदसमुदिट्ठ पुि मासणीमुपडिपुराणयोसह सम्म अणुपाले मागे ऊसिफलिहे अव गयदुवारे चियत्तट उरपरघटपवेसे समणे गिग्गघे फासुए सणिज्भेण अस्थीनि प्रसिद्धानि तानि च मिञ्जा च तन्मध्यवर्त्तीमध्या अस्थिमध्यान ते मेमानुरागेय सार्व प्रवचनप्रीतिलचणकुसुम्भादिरागंण रक्ता इव रक्ता यस्य स तथा केनोलेखेनेत्यत याह (प्रायमा जोगिन्थे पय परमई से से यह ) इति "आयु" इति श्रायुष्मन् एतत्व सामथ्यात् पुरादेरामन्वय शेषमिति धनधान्यपुवदाराराज्यकुलप्रवचनादि (ऊसियफलिऐ ) इति उच्कृित स्फटिकमिव स्फटिकमन्त' करण यस्य स तथा मौनीन्द्रमवचनावाच्या परितुष्टमना इत्यथ । एमा वृद्धव्याख्या परेवा । उच्छ्रित अगंल स्थानाटपानीय उर्डीकृती न तिरश्चीन कपाट पञ्चाद्भागादपनीत इत्यथ' । उच्छ्रितो वा अपगतपरिधोऽङ्गुला गृहद्वारे यस्या सामुत्तपरिध
परिघ वा श्रीदायातिरेकतोऽतिशयदानदायित्वेन भिक्षुकप्रवेशाथमनर्गलितगृहदार इत्यथ । (अत्रय डारे) अमावृतहार । भिक्षुक प्रवेशार्थं कपाटानामपि पश्चात्करणात वृडाना तु भावनावाक्यमेवम् । सम्यग्दर्शनलाभे सति न कस्माच्चित् पापण्डिकाद्विभेति शोभनमा परि हो उत्घाटित शिरा स्तिष्ठतीति भाव | (चियत्तन्ते उरघरपवे से) चियतीतिना प्रीतिकरा । अन्त परगृहे प्रवेश शिष्टजनप्रवेशन यस्य स तथा अनेनानीप्यालुत्वमस्योक्त अथवा चियत प्रीतिकगे लोकानामन्त पुरे गृहे प्रवेशो यस्यातिधार्मिकतया सववाशब्कनीयत्वात्स तथा (चाउदसमुद्दि पुर्णिमासियो सुपडिपुरणपोसह श्रणुपाले माणे) इति चतुदश्यामष्टस्यामुद्दिष्टमित्यवमाध्या भगवत अहोभाउपावतीयतीतुते दचिवसारथी नायेनिग थ प्रवचनमूर्वाजनमत तैहाज अर्थधन एडजिनमततेजपरमप्रकष्ट अर्थ परमनिधान शेपयाकतुपुर कललधनधान कुपवचनादिकते निरर्थकससवअसारछद्रमकरीमान छडएतलब दमानुगुणक हद्दवडचारिवनुगुणकडक वर्तुद सातपाथी श्रष्टमापत्रतथिकउदिष्टर्तकलाप्यकतिथि तृनिकारिउदिष्टाश्रमावास्यापणिकही दू पूर्णिमावविचमा सामबधनाएगीतथकर प्रतिपूर्णच होराविधमेनुमीयसम्यप्रकार पाहा रादिकच्यारट्रपच्चखातिपालतउथक ठरतलदूषग्यारमठ श्रीषधप्रतक हवै सामान्यप्रकारइदानक eos जेहनतकरणस्फटिकानीपरि निर्मल केश्वथवाभोजन वे लाइक पाउथकी आगलि जेइपरहा कीधाकटुकमाडउघाडावतेजडद्रथकइ भिक्षूकन उपवेशनहूड काडीछद्रराजाअते पुरश्रनली कना घरनविषद्रप्रसज्ञेा इसकाठाममाठद्र श्रमण हवइवारमुतंघम विभाग वृतनिगु धजमीनद्र प्रामु कतिजीववृतकडकडपपीयते ४२ दीपरहित श्रनादिक पाणी एकवीसप्रकार खादिमटीपरापी रकी सुखवासवाजाठ पाटrs श्राश्रय सखारकतृग्यादिकतेमइकरी वस्त्र पात्र कावलु नान्हउ काली श्रतएकजाति पते कजातीयचूकी तंगडकरीप्रतिलाभनुथकु घणद्र सीलतेसु
२२५
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
२२६
रायपसेणी। असण पाण' खाइम सावरीण पोळपा नग सेजमा सघार तेण वत्य पडिग्गह कवन पावपच्छोण उसह भेस ग व पडिलामेमाणे २ वह सीनव्वयाणवरमगा पच्चखाण पोसहो दवासेहिं अय्याण भावमा जाड तत्यरांय कझाणिय जावराय ववद्वारे विनताई जिवसतुगा सद्धिसयमेव पच्चूवेस्खमाविहरति ततेणसे जियशतु राया अगणयाकयाइ महत्य जाव पाहुड सफ़ेद चित्त' सारहि सदावेद एववयासी गत्यहिण तुम्ह विश्वासेवविध गागरि पयसि स्मरगणो इम महत्व जाव पाहुड उवणेहि ममपाउग्गहण जहा भणियमवितह मदिड वयण विरागवेहि तिकट्ट विसन्मिते ततेगा सेचित्त सारही जियप्तगणारमा विभिए समणे त महत्व जाव
पोर्णमास्या च प्रतिपूर्णमहोरात यावत पोषधमाहायदिपोषध सम्यक अनुपालयन् (पीठफलगे)ति पीठमासन फलक अवष्टम्भाथ शट्यावसति। शयन वायव प्रसारितयादै सुप्यते मस्तारको लघुतर', (बत्यपडिग्गा बलपाय पुच्छरोणन्ति) वान प्रतीत पतत भन पान वा गृहयातीति पता लिहादित्वादच प्रत्यय'। पावन्दापादपोकनक रजोहरण द्यौषध प्रतीत भैपन पथ्य “आहा परिगृहहिन्तवीकामहि अप्पाण भावे भाणे विहर" । सुगम क्वचित्याठ (पहूहि सीलबय गुणवेरमापीसहीववाहि अप्पा भावे मागे विहरद) इति तव शीलवृतानि टुल प्रागातिपातविरमणादीनि गुगावेरमणानि गुणवृतानि दिग्वतादीनि शौषधीयवासाश्चतुर्दश्यादिपर्वी तापवासादिस्तरात्मान भावयन् विहरति प्राति “जने केसीकुमारसमणे तमेव उदागादू उवाछित्ता केमीकुमारसमण पन्चविहेण अभिगच्छद। तनहा। सरित" मित्यादि
भाचार जनतेश्यामायातिपातवेरमग्णादिकगुणवृतदिवेरमदिश्चणतेअभिक्षकुव्यापारयकाउसरवु प्रत्यारव्यानतेनउफारसीप्रमूख श्रीपधसहित उपवासताइसहित झापयामात्मामति भावतुथकु ग्माउनुधकु तेह तिहा राज कायमवाणु राज व्यवहारपरिणतह जिनमबुरामा सायद पोतद जयोतउयकु विचरइड तिहारपछी तेह जितशव राजा कोडक समद मोटुयब कमल भेटम मज्जकरावरकराबति चिव सारथीपति तेडावइनेडाचीन एमबीललूउ चाउ तुझे हरित सेरिया नगरीमति प्रदेस रायाइ एम पहले टूअथ बनल भेटाउ पहचाड मार लागत निमकर माचु सदरहित बचनप्रति बीनबजे दमकमी दरमहरिवसारधीविरूज बाजाधी तिद्वारपको ते जिन सारयो जितगत दु राजाद विराज पर तहनोटुप्रय बना खत
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।
२२७ गिगतिजियसत्स्सरगयो अलियाउ पडिणिक्रसमति सावत्यीएणगरी मसमभोण जेणेवरायमग्गमो गाढे पाचारी तेणेव उवागच्छदूरत महाथ नावहुवेइगहाए नाव सरीरसकोरिट छत्त गा पायचार विज्ञारेगा महया पुरिसवपुरा परिविवत्त रावमग्ग मोगाढीउ आवासाउ णिग्गच्छद्रेणेव कोट्ठए चईए जयोव केसीकुमार समणे तेणेव उवागच्छाई कसिकुमार समणस्व अतिए धम्म सोच्या नावउठाए उडेए जाव एववयासीएवखनू अह भते नियसत्तुगारगणा पदेमिस्स दूपणो दम महत्व जावउवउणेहि तिकट विसभित तगच्छामिण भइ मते सेयवियणगरि पासादीगा भते सेवविधा णगरीए बदरमणिज्माण भते मेयविया णगरी अभिगवा भते सेयविया गगरी समोसरहण भते तुम्भीसेविय गरितणा केसीकुमारसमणेचित्तण सारहिणा एव बुत्त समाणे चित्तस्स सारहिस्स एवमट्ठ णो माढाति णोपरिजाणाति
तुसिणीएसचिट्ट ति ततेणसे चित्त सारही केसिकुमारसमण दोच्चपि मचित्ताना न्यायां पुस्पताम्बूलादीना "विउसरणयाए" इति व्यवसयोन व्युत्सर्जनेन अचित्ताना द्रव्याणामलफारवस्वादोनाम व्यवसायनान्यत्सक क्वचित् “विउसरणयाए" इति पाठ। तब गृह जितसन रायना समीपयकी नीकलदूनीकलीत सावत्थोर नगरीन माहिमाहियडू निधाराजमार्ग रवड गावास तिहा जाइ जनद तेइ म भेट धाप मूक नानारावा वस्वाभरण सरीरइपहिया कोरदमूलमालसहितधनपरावी पालउ चाजनउथकउ मोटा पुरुषपनि वागुप तेयादवीय राजमार्ग र चारातपयका नीकलह जिहा कोटनामपेयविदासी कुमार श्रम तिहा नाद जनद केसी कुमार भवना समोपा रे सामनी इपमतीपयानी चठए अडीनर तहमारि पमुनाप्रकारह निश्चय पूय जिताय इ स प्रदे: नर राम ना एक मादुचर्य मेठगाउ पस्तुकरउ एनकरी विसर्जर तैनाठाचाच उ इमेज सेवा नगरोमति तगरोहमी विक्षनर प्रसन्नकरसकर पूज्य सचिया नारी रोड · पूज्य विधानगरी मोर पूज्य संधिया नारी मनोसा गा गा नगरीप्रति निहारपरी केसीकुमार श्रमयचिदाद मारपोर इमझदाय दिएर पति सादरदेश नयगोकारकर पवरीजान रहर तियारससि भारत देसी सुनार यापी बीजोयता पमबोलउ
निरदय हेच विसर हरजाना
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
२२८
रायपसेयो। एवववामी एव खलु अह भतेजियसत्तु णाएसिस्सरगणो इम महत्य जाव विसजिए तचेव जाव समोसरण भते तुझे सेयविय गरि तएण केसीकुमार समणे चित्तण सारहिणा दोच्चपि तच्चपि एवं वुत्त समाणे चित्त सारहि एववयासी चित्ता सेजहाणामण वणसडे सियाकिण्हे किण्हो भासे जावडरुवे मैतूण चित्ता वणसडे तेसि बहण टुपय चउप्पयमिय पसुपक्खिसिरीसवाण अभिगमणिज्झेहता अभिगमणिज्म तसिचणचित्ता वणसडसि वहवे मिनूगा णामपावस मुणापरिवसतिजेण तेस वहुण टुपय चउप्पयमिय पसुपक्खि सिरी सिवाण चेवमससोणिय पाहारेति सेगूण चित्ता वणसडे तेसि बहूण टुपयचउप्पयसरी सिवाणा अभिगमणिज्झ णोतिकिम्हाभते सोयसग्गे एवामेव चित्तात झपि सेवविवाए णयरीए पदेसीणामराया परिवसइ अधम्मिए जाव णोसम्म करभरवितिपवत्तत्तिणकह अह चित्ता सेय
अचित्ताना द्रव्याया छवादीना व्यत्सर्जनेन परिहारेण। उक्तञ्च । “अवणे पञ्चककुहादू रायवरचिधरूवाणि छत्त खागोवाहणमउउन्तह चामरमउय इति। एकाशाटिका यस्मिन् तत्तथा प्रदेसी रायनद एह महार्थ भेटणुले विसर्जउ तिमजपूर्ववत सेवियानगरीजोदवायोग्यछद समी सरउ हेपूज्य तुमे सेयबिया नगरीमति तिहारपछी केसी कुमार श्रमय चितनद सारथीन जिवेला वणिवला एमकहथकदहूत चिव सारथीप्रति एम बोला इचिन तेहयथादृष्टातद वनखड कोइकहु कालु दासनुवर्णद्र कालाछद्र कातिजेहनी वननुवर्णक भलूरूपचन तेहनिश्च इचिव रयोप्रति वनखंड तेहनद धयान विपद चतुस्पद मृग पसु पस्वीउ दरी सुलन आगनिवायोग्य हुइआदरवायोग्यहइइत्यर्थ चित्रकहकद भगवनवनखडपसूप खीनागमिवायोग्य बलीगुरु मदछहा हेचित वनखडनदविषद घग्या मालबाहेडा नाम पापरु पसुपस्वीनामारणहार वसई जहआहेडा तेहना प्रणाना दिपद चतुपद मृग पसु पस्सी उदिर छलादिकनु मासलीहाप्रति पारभरच तह निश्चदू इशिव वनसड तेहनद घयानइ हिपद चउपद उ दिर तुलादिकन पागमवायोग्यहुइ चिवकहइइइन इवनीगुरुकहरुकाइकतेवनखड़ागलिमिवायोग्यन हदवनी विवकहडछद तहवनखडसोपसग घड मरवानुबाधवानुवामतइथयउतेमाटतेवनखडपम्पस्वीन
आगमिगनयोग्यनगुदवलीगुरुकहछदएणदृष्टात हरित तुम्हारी सवियानद नगरीनद प्रदसी नाम राजा वसइई अधर्मीछे अहमिठंइत्यादिकसबपाठकह पातानार्दसनविपर्याय
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसणी। एयमह पियणिवेदेमोपियते भवउ अण्णमयगास्स अतिए एयमह पडिमुगाति २ जेगोव सेववियाणयरी जेगोव चित्तस्स सारहिस्स जेणेव चित्ते सारही तेणेव उवागच्छद्र चित्त सारहि करवल जाव वहावेति २ एववयासी जस्सण देवाणुप्पिया दसगा सखति जाव अभिलसति जस्मण गाम गोयस्स विसवणयाए हहतुह जाव भवह सेणा अय पासावविभो केसीणाम कुमार समणे पुवाणुपुब्बि चरमाणे जाव समोसद्दे जावविहरति तण्णमे चित्त सारही तेसि उमाणे पालगाण अतिए एयट्ठ मोच्चा णिसम्म हहतुट्ठ जाव आसगाउ अभूद्वेद पायपीढाउ पच्चोरहति पाउचाउ मुयति २ पगसाडिये उत्तरासग कर २ अनलिमउलिय हत्थे केसीकुमार समणाभिमुहे सत्तट्ठपयाइ अणुगच्छद २ कग्यलपरिग्गहिय एव वयासी मोत्युण अरहजाण जावसपत्ताण गामोत्धुण केसिम्स कुमारसमणस्स ममधम्माइ रियस्स धम्मोवसिम्स वटामिण भगव तत्यय इहगए तिक्कट्ठ वदति गाममति उमाणपानए विउलेण वत्थ गधमल्लालकारणा सक्कारेति समाणेति विउलेण जीविता
-
भलु उतुम्हनवीउ माहीमाहिनद समीपद एहवचन साभन्नउ साभलीन जिहा संघनिया नगरी जिहा चिव सारथीनउघर जिहा चित्रनाम मारथी तिहा जादू चिव सारथीप्रतिहावजीडी मस्तकडू चहुडी वहावडावीने एमबोल्या जेहना अहोदेवानुप्रिया तुम्हें दर्शन प्रतिवाद माधुर्व अभिलखउछउ तहनु नामगीवनइपणि सामलइयकद' हर्पसतीपवत थाउकर पर पाश्वनाथना सतानीया कैसी नाम कुमार श्रमण अनुक्रमि वनमाहि समीसरग सहारसी विचरइछद तिधारपछी तह चित्र सारथी तेह वनपालनद ममीपदण्इवचन मामलो होइारी हमतीप पामी पासणथको अठद पादपीठथकी अतर पगनीवाणहीमूकैमूकीन नाटक
उत्तरामगकरदकरीनटू करविएकठाकरीनासाथदहाथजोडीनद कैसी कुमार समय सानु मात 'आठपगला जाइ जइन हाथजीडामस्तकचहडी एम बोल्यु नमस्कारबार रितन टाय सपत्ताणलगद अनतातीर्थकरनइ नमी बोल्युनमस्कारथाउकैसी कुमार याम माइराधम्मा चायनद धम्मपिर्दसकना बादउछउ तुमभगवतप्रति तुम्हेतिहाबनमारिपताकवटवृद्धावकर दमकरी वाद नमस्कारकरद वनपालकप्रति प्रापवस्व ग ध फूलमाला भागडकरी l
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
२३४
रायपसेगी। रिइ पीददाण दलयति पडिविसमेति कोडविय पुरिसे सदावेद २ एववयासी खिप्पामेव भोदेवाणुप्पिया चाउघट आसरह हुत्ता मेव उवट्ठवेह नाव पव्वपिणह ततेणते कोडबिव पुरिमा खिप्पामेव सच्चत्त समय जाव उहवेत्तरतमाणत्तिय पच्चपिणति से चित्ते सारही कोडविय पुरिसाणा अतिए एवमट्ठ सोच्चा णिसम्म हहतुह जावहियए पहाएकयवलिकम्मे जाव सरीरे जेणेव चाउघटे जाव दुहित्ता सकोरिट मइयाभडचडकरेण तव जावपझवासद धम्म कहा जावतण्ण से चित्त मारही केमिस्स कुमार समणस्स अतिए धम्म सोच्चा णिसम्म हहतुट्ठ तहेव एववयासी एवखलु भते अम्हं पदेसोराया अधम्मिए जाव सइस्सविजणवयस्स गोसम्म कभर पव्वत त्ति तजइण देवाणुप्पिया पदेसिस्सरणो धम्ममाइखेमा
बहुगुणतर खलु होज्मापदेसिस्मरगणो तेमिण बहूणय दुपय चउ वरतरुणीयुक्तरुपनृत्यमान स्तदभिनयपुरस्सर नत्तमानात् उपगीयमान सगुणानामानात "दसण दिकपहिरावद् आदरदेव घणउ जीवतिहालगइभोगवे एतलु प्रीतिदानदेईदेईनदू ऊपराठा विसर्जद सेवकपुरुषप्रति तेडावड तेडावीन एमबील्या ऊतादलु अहोदेवानुप्रियाउ छतुध ट घोडवहिलि जोवीनद' आणउ माहरीभाना ऊपराठी तिहारपछी तेह कोडबीयसेवक पुरुष ऊतावलुज सछत सध्वज रयाणीसमीपघापडूनइतेहान्नाऊफराठी सउ पउ तेह चिव सारथी सेवकपुरुषनद समीपद एहअर्थ सामलीहीअवधारीहर्पसतोपपामीस्नानकीधै जिनप्रतिमापून थावकसघलानइसम्पत्कनउअचारयाणदनीपरिजाणबुतेमाइइचिवसारथीइअन्ययूथिकदेवगुरुवाद बापूजवानियमहदेवअरिहतनीप्रतिमावादपूजपवित्रवानाभरणसरीरिपहिरी जिहा चतुर्घट रथ तिहाजह ऊपरिचढीनइ कोर टफूलमालसहितछत्रधरावी मोटा सुभटविस्तारसहितपरखरम थकु पूर्वनोपरि पञ्चभिगमन साचतुथकुसेवाकरिछद केसीगुरनधमकथाकही परिषदादीठामि पूहतीतिधारपछी तेह चित्र सारथी केसी कुमार थमपनदू समीपडू धर्मप्रतिसाभलीहिययवधारी हर्पसतीपपामी पूर्वनीपरितुमारूनिग थप्रवचननप्रतीतुसदमकहीडम बोल्यु अमुनानकारि निश्चद हेपूज्य अम्हारउ प्रदेमी राजा अधम्माछा जालगि पोतानपणि देसनद नषीसूधु करम प्रवत्तावतउ तेरन हेदेवानुप्रियतुम प्रदेसी रायन धर्मकहउतउ घणउ गुण निश्च हीसदकहनद्गुणहोस्यइतेकदछइप्रदेसा रायन धर्मकस्थुनु घणुगुणसघणानदू विपद
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेमी।
२३५ प्पिय मिग आसु पखि सिरीसिवाण तजहणा देवाणुप्पिया पदेसि म्सरपणो धम्मामाइ खेमा वहगुणत्तर फलहोज्झा तेमि वण ममणा साइण भिस्वूयाण तजण देवाणुप्पिया पटैमिस्स बहू गुगणतर होत्था जणवयस्स तएण केसीकुमार समणे चित्त सारहि एवखलु चहि ठाणेहि चित्ताजीवाकेलि पपणते धम्मणोभेमा सवणयाएत धारामगववा उज्माणगय वा समण वा अभिगच्छति णोवदति णोणमसति गोसक्कारति गोसमाणेद् गोकल्लाण मगल देव चेदय पिवपन्भवासति णोअट्ठातिईऊद पसिणाति वा गरणाद पुच्छह पएगा वाणेगा वित्ता जीवे केवलि पपणत्त धम्मणोलमति सवगायाए सवणवाए उवस्सयगाय समणा वा तचेव जाव पएण वियहाणेण चित्ताजावे केवलिपरागत धम्म गोलभति सव्वाणयाण
गोयरग गय समण वा जाव योपज्भवासद् णोविउलेगा असरण कसद इत्यादि काहति प्राथयते । प्रहत अभिलपीति चावारीप्येकार्थ । (चउहि ठाणेहि) इति आरामादिगत थमयादिक नाभिगच्छतीत्यादिक प्रथमकारणम्। उपाययगत नाभिगच्छतीत्यादि चतुष्पद मृग पसू पनी उदिस्तुलादिकनइएतलइतुमीप्रदसीराजाजीववधधकानिनिवच्चसतमाटर विपदचतुपदनघणाउपगारघास तेमाटजतुम्हेदेवानुप्रिया प्रदेसी रायन धर्मकहस्यउ तर घागुणदूसद् तेहथकीभलु फलहामवली तेषणानदयमस्यादिक ब्राम्हणध्वनादिक तथाभितूक भिनाचरनद घणु गुणसवकतेमाटजेट भवार्थपूर्ववर्तमाटरजेट हेर्दवाणुप्रियतुमे प्रदसीराय नद धर्मकहसुनु घणुगुण होस्यद वलीपोतानादेसनपपिघणुगुणहोस्यधर्मसाभलीप्रदेसीपोताना देसनविषयकरभाकरउ नहीप्रवत्तीहवचित्र द्रमकहीपलीकेसीकुमार थमण चिवसारथीप्रति दम अमुनाप्रकारदनिश्वा चिडू ठाणेधि इचिव जीव केवलीनु भाष्य श्रुतधर्मप्रति नपामद मामलवु कहकद पुरुपस्वीनदरमवानुठामतेधारामतिहापु जनी नगरीसमीपवति वनठत उद्यानतेतिहांपुस्ताद थमणतपस्वी जीवनदू महणुदमकहतेमायएतलइपचमहावृतधारन बाद अनदहाथनजीडमस्तक नृनमाउद नयादरदेड तुचितसेवाकरड नहीकाल्यापारपत्र मगलीकोतु देवसबधिप्रतिमानीपरि सेवाकर नहीअर्थन्नाथं हेतुकारय पश्च संगीन व्यारका प्रति नपुछएणर कारण इचिव जीवकेवलीकारण धर्म अधर्म नमार रख इनिमयमकारण उपाययपुछूता यतीप्रति तिमनपूर्वनीपरिनमस्कारकरा प्रमादिवान दणकारणदुई चित्तजीव केवलिभाषित , सभिलपीजकारख ओन्दरी
.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
२३६
रायपसगा। पाणखाण साइमेण पडिलाभेद्र णोअट्ठाइ जाव पुच्छति एएगा चिट्ठाणेण चित्ताजीवे के वलि पण्णत्तधम्म गोलभद सवणयाते जस्थवियण समणेण वा माहणेगवा सद्धि अभिसमरगच्छद्र तत्व वियण हरियण वा वघेणा वा अप्पाण श्रावरित्ता चिट्ठद् एण्णाट्ठा णेश कवलिपपणत्त धम्म गोलमद मवणयाते एएहि चउहि ठागो हि जीव के वलि पणत्त धम्म गोलभइ चित्ता चउहि ठाणेहि जीवे के वलि पपणत्त धम्म लभद्र स वणयाए तजहा बाराम गय वा समण वा माहणा वा वदद् णमसह नाव पज्मवाति अट्ठाइ जाव पुच्छदए एणहाणेण चित्ता जाव लभति स वणयाए एव उव स्मय गय गोयग गय समण वा जाव पजमवासति विउलेण जाव पडिलामेति अट्ठार जाव पुच्छद एएण विधत्व वियण समगोण वा महणेगवा अमिसमागच्छद्र इतत्व वियण गोहत्येण वा जाव आवरेत्ताण चिट्ठद् एएण विट्ठाोण चित्ता जीवे के वलिय परमत्त
द्वितीयम्। प्राविहारिक पीठफलकादिनी मन्वयन्तीत्वादि तृतीयम्। गोचरगत नाशनादिना प्रतिलाभयतीत्यादि चतुर्थम । एतैरिव चतुर्मि स्थान केलि जप्त धम्म लभते श्रवणतया
यतीतप्रतिवाद मनही मेवानकर विस्तीण असनअनादिक प्राणीखादिममेव सादिममुपवाम ते गुइकरीप्रतिलाभेनदेइत्यर्थ अथर्हतुप्रति पूछणइकारण इस्थानक हेचिव जीव कंवली भाषित धर्मनपामद साभलवतीजकारण जिहा श्रमणनद साप्माहरणइयतीन साथि मिल वुथाइ तिहापणि साथ करी वरवद करी आपणाघात्माप्रति ढाकीनद रहद वादनहीआहार पाणीतदेणकारीण हैचिवजीवकेरलीभापित धर्मसूत्र नपामह साभलजइतिच उथाउकारण गइ चिहूइ कारण हेचिवजीव कैवलीभापित श्रुतधर्म नपामद बिहेवित विहूइकारयद जीव कैलोमापित धमय तधम यामद साभलबुतेकइइछद्र आरामद पुरता थमण माहणपति बाद नमस्कार कर सत्कारटेइ सेवाकर अर्थ हेतुप्रति पछदू इयइकारमाइ हेचिवजीव धमपामद साभलवुप्रथमकारण उपाययपहतायतीनवादप्रश्नपूछबीजुकारण गोरवरी पतानड यतीप्रति बाद सेवाकरद प्रामुक विस्तीर्ण आहारपाणीद करी प्रतिलाभ इत्यर्थ टेअथ हेतु प्रतिपुछद एणइशारणइधम्मपामहनीजुकारण जिहापणिथमण मायनसायद मिलवुधाइ तिहापणि नहीहाथइथादू वम्बदाकरी थापणा आत्माप्रतिढाकीर हद पण दूनहीकारणद्र
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायप सेषी।
धम्म लभइ सवणए बाए तुम्हा चित्तापएसीराया आरामगय वा add सव्वभाणिचव्व आइल्लण्ण गमपण जाव अप्यागा श्रावरे तागण चिट्ठति त कह तु चित्ता एसिम्मरको धम्ममाइखेमामो व ते से चित्ते सारही केसिकुमार समण एववासी एव वन्लू भते earners कोहि चत्तारि आसाउवधय उवणीयाते मए एएमिस्सरणो भगायाचेव विगणया त एया खलभतेकारण यह एसिसगगा राय देवागुप्पिया अतिव व्व माणसामोत Ferr देवाणुम्पिया तुमेपसिस्सरणो धम्ममाइखेा वदेण भते तु पएसिस्सरपणो धम्ममादखेज्मा ततेगा केसीकुमार समो चित्त सारहि एववयासी अविताति चित्ता जाणिस्ममोत तेासे चित्ते सारही केसीकुमार समया वदइ रामसति २ जेगोव चाउघटे आसरडे तेणेव उवागच्छद्दर चाउघट आसरह दुरुह जामेव दिमि
२३०
श्रवणेनेति भाव | जत्थविययमित्यादि क्वापि श्रमण साधुमात परमगीतार्थ श्रावको अभ्या गच्छति तत्रापि हस्तेन वस्त्राञ्चलन कवेय वात्मानमावृत्य न तिष्ठति इट प्रथम कारयाम एव arraft कारन प्रत्येकमेव भावनीयानि तुब्भचणचित्ताए सीराया चारामगय वात चैव मध्व
हे चित्र जीव केवली भाषित धर्मते मूत्रपामदू साभलवु चडछु प्रकारण ४ तुम्हारउ हे चित्र पदेसी राया चारामपहूताव तीन वाद पूर्ववत कहिवड पहलइ पालव जिहालगि पशु आत्मा ढाकान रहनु किमनुवितक्वे होचिव प्रदेसी गयनदू धर्मप्रति कभू तिब्भारपकी तेष्ठ चित्र सारथी केसीकुमार समग्य प्रति इमबीलु श्रमुनाप्रकारनिश्चय हे पूज्य चन्यदाको कसमइ क्वीज देसन लोकइ स्यार घोडा वेठिमीरूप जाए पीक तम प्रदेसी राजनइ कोडकसम जगाया ऋ तेह निश्चय हेपूज्य हडपा हू प्रदेसी राजाप्रति तुम्हार समीप शीघ्र श्रयणस्यु माटर ही देवाणुप्रिया तुमे प्रदेसी रायनदू धर्मकहिवु मननद पद नहसकप हे पूज्य तुम्ह प्रदेसी राजद्र धम्मं कहिवु तिहारपछी केसी कुमार श्रमय चित्र सारथी प्रति इम बोल्या अपितश्च ये है चित्र जाणीस्स तिहारपकी चित्र सारथी केसीकुमार श्रमण प्रति वाद नमस्कारकर जिहा चतुधट घोडचहिलि तिहा जाइजइन्द्र चतुर्धट अश्वश्व वढदू नेहद सिथी प्रगटहूड हू तू चाकू तेहदमिप्रति ऊपगदायु तिहारयकी ते चित्र सारथी कालि प्रकाशरुपप्रभातनारावि
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
२३८
रायसेखी।
पडिगए तर्तगासे चित्तेसारही कल्लपाउप्पभाएरवणीए फुल्लूप्पल कमल कोमलुम्मिल्लियमि पाहूरे पभाण कयणियमा बम्सए रस्सम दिणवरं तेयसा जलते मीड हाउ गिगच्छद्र २ जेगोव पण्सी राया तेणेव उवागच्छति २ पदेसिराय करयल जाव कद्दू जण्ण विजएगा वहावे एववयासी एवखनूदेवागुप्पियाा कावा एडि चत्तारि आसार उवयगड वणीयावेयमए देवाणुप्पियाग पहि यासामी असे पाइटिया पोसह तरण सेपणसीराया चित्त साहि एव वयासी गच्छाहिण तुम्भे चित्तातेहि चहि चैव श्रमेहिं यास रह जुत्तामेव उववेहि २ जावपव्वेष्पिणाहि ततेा चित्त सारही परसिणारणा एव वृत्तं समाया तुहियए जाव उवद्ववेति २ एवमाणत्तिय पच्चप्पियति ततेास पएसीराया चित्तस्स सारस्मि
तिते एयमट्ठ सोच्चा निसम्म इट्ठतुट्ठजाव अप्पमहग्घाभरणालं
भाणियत्व अल्लडगमयन्ति प्रथमगमकेन तद्यथा युस्माक प्रदेशी राजा हे चित्र आरामादि गत न वन्दते यवापि च श्रमात्यागच्छति तत्रापि हस्तादिनात्मानमावृत्य तिष्ठति त कहन्न चित्ता इत्यादि सुगमम । असा सम किलामसम्ममवर्णमी इति अश्वाना सम खेद क्लम ग्लानि सम्यक् अपनयाम स्फोटयानडा खलु जडमित्यादि जडमूढ पण्डित निर्विज्ञान शब्द कमलनीपापडी है उघडी इत्यथ राविपाध उल प्रभातबैधपुतिहा चित्र का नियम दिवस सदवि पत्त्वरकाण अनंदू श्रावस्य कपडिकमणु सहस्र किरगा श्रीमूर्य तेज करी जमुल्यमान पत्र तिवारी चित्तपोतानाघरथकी निकल नीकलीनद्र जिहा प्रदेसी राया तिहा जादू ज नइ प्रदेसीराजाप्रति हायजोडामस्तकरचचूडा जय विजयसन्दद् करी वडावर डावान एम बोल्यु यमुनाप्रकार निश्चड हेदेवानुप्रिया तुमनद्र कनोजदेसनद्र लोकि स्वार धोडा भेटणारुप अश्व तुमनद्र कोइकसमद्र जायाव्याकद्र आवउ स्वामी तेहघोडा आत्माना Refararou do करी सहित तेहकेह वाले देषु विभार पछी तेह प्रदेसी राजा चित्र सारधी प्रति मबोलताह या जाउ मुसे हे चित्र पर चिह्न नइ निश्चर घोडकरी घोडवहिलि जोती न वागव आयनेद्र माहरा श्रज्ञाऊपराठामुपु तिव्भार पकडू तेह चित्र सारथी प्रदेसी राजा न इकहिकद्र हर्प सतोष पामा राजोवी आणीऊभउकरड एमआना उपराठीसुद् तिहार तह प्रदेशी राजा चिवसारथी नइ समाप यह अर्थप्रति साभनी डिययवधारी हर्ष सतीपपामी स्नानकरी अल्पभारयतुम्नएहबदू आभरणट्र अलकृतसरीरथकु पीतानाथरथकी नीकलइ जिहा
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावसेयी ।
कियसरीरे सातोहातो निगच्छति २ जेणामेव चडबटे आसर तेामेव उवागच्छ २ चाउघट आसरह दुमहति सेयवियातेागरी ते मज्झ मज्या गिगच्छदूततेासे चित्तं सारहीत योगाइ जीवणा उज्झामे ततेासे पदेसीराया उगडेगाय तपहातेरहवा एण परिकिन्तस्तति समाणे चित्त सारही एववयासी चित्तापरिकिन ते सरीरे तेपरावत्तेविरहं तएासे चित्त सारही रह परावत्तत्ति जेगोव मियव उज्भागो तेगोव उवागच्छद्र परमिसय एववयासी एस सामीमियव उज्झाणे एत्थण आसागा सम किलाम सपणी मोतगासे पसीरायाचित्त सारडी एववयासी एवं दोष चित्ता तण्या से चित्त मारडी जेगोव मियव उज्झाणे जेगोव के सिकुमार समगास्स अइरसामते तेगोव उवागच्छद्र तुरए निगिगह रह ठवेंद्र रहातोप चोदभद्र तुरएमोएति २ पएसि राय एववयासी एरिया
२३८
Ratfrat arcitaर्ष प्रतिपादनाथ चोक्ता । सिरिए हिरिए उनगए उत्तप्पशरीरे इति श्रिया शोभया क्रिया लज्जया उपगतो युक्त । परमपदादिशोभया गुप्तशर चेष्टाकतया चोपलम्भात उत्तप्त शरीरदेदीप्यमान शरीर । अव कारण विमृगति एप किमाहारयतिकमाहार गृह्णाति
तुट घडविहिनि तिहा जाइ इनटू चतुर्घट घोडवहिलि चढडू मेवविया नगरीन्द्र माहिर धर निकलर तिब्हार पको तेहचित्त साधा तेहनदू रथ अनेक जीवन लगडू भमाडडू चलावड तिव्हारपशी तेह प्रदेसी राजा तडक तृष्णाइ करी स्थनद्रचायरद्र धूलिकरी अत्यंत क्लेम स्वेद पायु धक चित्रमारथी प्रति एम बील्यु ऐकिव अत्यंत खेदपाम्युव माहराज सरीर ताहरऊपरा are tप्रति तिहार पछी तेह चित्र सारथी रचनद्र ऊपरासुवालद्र जिहा मृगवन उद्यान far जानइन प्रदेसी रायप्रति ट्रम बोल्यु एह स्वामी मृगवन उद्यान तिहा घोडानव धन कुकिलामी ढाली तिहारपत्री तेह प्रदेसीराजा चित्र सारथी प्रति एम वोल्युम सुधार हेचिव तिवारपबीते चित्र सारथी जिहा मृगवन उद्यान निहा कैसा कुमार ग्रमय अतिवेगनुन हा अतिदुगुनी तिडा जादू धोजा प्रति गृहद रध घापड रघघकी ऊतर धोकान दूमके मुकीने प्रदेसे राजाप्रति एम बोल्यु आव्यु हस्वामा घोडाननु घकश्री किलामनं टालान विचारपत्री तेह पसा राना ऊतरेजतराने चित्रने सारवार घोडानुघकेल किलामना टालतुदको देपटू जिन्हो केसा कुमार श्रमण मोटा महाविस्तारद मनुष्य परिपहान माहि २ बैठचोधची
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपर्मगी। सामी आसाण मम किलाम पवीगामो ततेणसे पर्देसीरहातोपच्चो समति विर्तगा साराहिगा सद्धि प्रासापा सम किन्तास मपदीगों माणे पास जत्य केसीकुमार समगो महति महालियाए मगुस परिसाए मझमएव महवा २ सहेगा धम्ममाइक्खमाण पासति पाप्तित्ता इमेवामवे अभत्यिण सकप्पे समुप्पवित्या जडाखनु भोजडु पज्भवासति मुडा ग्वलु भोमूड पज्भवासति मूढा खलू भो मृढ पझवासति अपडिय पकवासति निविमागणो खलू भौति विगणोण परमवासति केसति केसण एसपुरिसेजडेमृडे मूटे पय डिनिधिगणाराणासिरीए हिरीए उवगए उत्तप्पसरीरे एसण पुरिसे किमाहारेति किखाइ किवति विदलयति किपयच्छति जणएम पुरिसे मइति महालियाए मगुस्सपरिसाए मभगते मइया सदेण
वूपाइ एवमपेहेछ २ चित्त मारहि एवववासी चित्ता जडाखनु न नलु कदल्लक्षणे एव रूपाया भरीरकान्त कपपत्ति। कण्डूत्यादि सदावविधायत्व प्रमले स्तथा, कि परिणामयति कीदृशीस्य गृहीताहार परिणामी न खलु शोभनाहाराभ्यवहारपि मन्दाग्नित्वं यया रूपाकान्तिभवति एतदेव सविशेषमावाटे कि खादू कि पिय तथा कि दलय इति कि ददाति एतदेव व्याचप्टे कि प्रयच्छति येनैतावान लोक' पर्युपापास्ते एतदेवा जयपणे ए
मोटई सन्दू धर्मकहिवा मतिदेपानद एहबुकिहिजेहा आगलिक हास्यै आत्मानइवि पर सकल्प अपनी लड़ामूपपणा खेश्चे पाहाएकजड प्रति सेवाकर मस्त मूडिते मूडा निथय पही मूड प्रति सेवाइन मूढतषणू मूथ निश्चय मूढ प्रति सेवक अपडित ते महामुपे निश्चय अहो अपडितमति मैवछद्र निखनकला चतुराद रहित निश्चय अही निविज्ञान प्रतिसेवापछद कु पएक पुरुप एह पुरुष जड मूठ हे मूढ अपडित निविज्ञान असाभाइकरा झीलजाइकरी सहित देदीप्यमान सरीर एहपुरुषसु आहार आहारडछद स्फखाडकद स्पाइक पाश्ववत्तिन इसेवाज्ञय बद्र देव द स्यु क्सेपपणखरच देवा जेण पूकारण एह पुरुषमोरयी महा विस्तारद मनुष्यनापरिप्यदाइ माहि बद वह मोट २ सब्दद करी बोलकर मस्तिवाचीत कदवान चिन सारघापति इम बोल्प है वि १६ " . यही एकजडमति मेरिकसभामाहि दम मर्वकहि वूजहालव
“द्यानभ मिन्ह विपर नसको सम्यकप्रकार स्वेछार विचरान इबई
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
२४१
-
-
-
-
-
-
रायपसेगी। भोजड्ड पभावासति जाव याद साएवियण उमाणभूमीए णो सचाएमि सम्म पकाम पवियरित्तते ततेण चित्त सारही पएसि राय एववयासी एसण सामी सव्वविज्भोकेसी नाम कुमार समणे जाति सपणे जाव चउणा णोवगते अहोहिए अण्णजीवी तएण से पदेसीराया चित्त सारहि एववयासी अहोहित क्यासि चित्ता अपणजीवियत्त क्यासी चित्ता इता सामी अहोहिय यत्तवयामि अन्नजीवियत्त वयामि अभिगमणिझण चित्ता अमेएस पुरिसह वा मामी अभिगमणि अभिगमत्थामोया चित्ता अम्हएय पुरिस इता सामी अभिगच्छामो ततेपा से पएसीराया चित्त या सार हिणा सद्धि जेणेव केसीकुमार समणे तेणेव उवागच्छदर कैसिस्स
कुमारसमणस्स अदूरसामते विव्वा एववयासी तुव्मेण भते अहो महालियाए माणुपरिसाए महया महयासद्देशनुयाद भूत यस्मिश्चेत्य चैप्टमाने साए दियण मित्यादि स्वकीयायामपि उद्यानभूमी न सवाएमीन शनुम' सम्यक्प्रकाश स्वेच्छया अविचरितु एवं सम्मेचते स्वचेतसि परिभावयति सम्मक्ष्य चित्र सारधिमवमवादीत चित्ता इत्यादि। अधी वहिए इति अधीवादिक परमावधिरधीवर्त्य विधियुक्त । अण्णजीविए इति अन्लेन जीवित मायधारण यस्यासावन्नजीवित'। सिजहानामए इत्यादि वे यथानामए इति वाक्यालकुकिदातिकारपछी चिन सारधा प्रदेसी राजाप्रति इम बोल्प एह हे स्वामी पाश्र्वनाथनासयता नाया केसी नाम कुमार श्रमण नगति सपन्न तिहा लगिवणककहि जिहा लगि पाच सदसाधनु धवासत्वादि चारजान सहित परयाबधिज्ञानमहितछ अवधिज्ञानुधणी विपय अधानावड धणी छतमाटि अधोवधा काया अनेराजीव अनेरा मकरामानद छद्र तह प्रदेसी राजा चित्र सारथीप्रति एम बोल्पु परमावधि पणु कहपूछद ईचिव अन्यक्ष जीवितपणउ कह छह चित्र बलतउचिव का छद्र स्वामी एहपास परमावधिपणु कहू छउ अन्यजीवितपणु काउछ वलीप्रदेसीपूछद छह साइमाशालीजीद गोष्टिकरी एहबु हेचिन अमेयूएइज पुरुषकद वली चिवकहे तीहा स्वामी साहमाचालीना वायोग्यछर प्रदेसीकहद छ एह माघमान स्वर ईचिव अमेएहपुरुषप्रति चिन कददू हाम्वामी साहमउज तिहारपकी तह प्रदेसी राजा चिवन सारथी साधि जिहा कैसी कुमार श्रमण तिहा जाए जहनदू कसीकुमार श्रमणनद्र अतिवेगलनही अतिदकडुनही उभारही दूम बोल्य तुम हे भगवन परिमवधिधमा अन्यनीवना करणहार तिद्वारपछी कैसीकुमार थमण प्रदेसी राजाप्रति इम बौल्यु तह जिमकोडक अकरल
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
२४३
रायपसी। दिया अन्नजीजिविया तएगा केसीकुमार समों पएसि राय एव वयासी संजहानामए अकवाणियाइ वास खवाणियाइवा दत वाणियाइ वासुकमजे कामानो समपंधपुच्छति एवामेव पदेसी पुर्वविवणय भाजउ कामेनोसमपुछसि सेतूणतव पदेसी ममपा सित्ता अयमेयारवे अझझिए जाव समुप्पजित्थाजडा भोजर्ड पज्झबासति जाव पवियरितूण पदेसी एस अ? समढे हता यत्यि तएणसे पदेसीराया केसीकुमार समणं एववयासी सेकेगाभते तुझं णाण वाद सणेवा जेयातुन्भे ममएयारुव भत्यिय जाव सकप्यं समुप्पगण जाइ पासह ततेणसे केसीकुमार समणे पएसिरायं एववयासी एववखनु पदेसी प्रम्ह समणाणा निग्गधाण पचविहे
णाणे पगणतं तजहा आभिणियोहियणाणासुयनाणेउहिना णामण कारे अकवणिजी प्रकरलबणिज शम्ववणिजी मणियिनी वा शुल्क राजदेय भाग भुसयितु कामा शकाती न सम्यक् पन्थानं पृच्छन्ति । एवमेवातु मनित्यादि दाटीतिकयो जना सुगमा, उगइत्यादि । तवाविवचिता शेषविशेषस्य सामान्यरूपस्यानिर्देशस्य रूपादरवगणमवगह। तेहनाबसेखव्यापारीवाणीया तथासस्वनाव्यापारी दांतनाव्यापारी दाण प्रतिभाजता वाईतायकी कानसमड पथपछदू पण दृष्टात प्रदेसी तुहदूपणिवसेख विषय सावायकु नथीसम्पछडकर तेहनिच्चतुझण प्रदेसी मुझन देपीनदाहवुधात्मविपयसकल्पऊपनङ जडामपंधवानिवडू अहीएकनडमूर्पप्रति सेवइइइमूडादिकपाटसर्वहिवडवनमाहिसुपरसीसकाइनाहीतहनिचा प्रदेसी एह पर्थ साचउ बलतुप्रदेसी एइ कहइ छ सावु तिहार पछी ३ प्रदेसी राजा कैसी कुमार श्रमय प्रति एमबोल्या तेहकुण हेभगवन तुम्हनइ ते सामानवज्ञान अथवा दसण वोक्ष जानते वसेवा वबोधजेश जानइ सनद सब माहड एहदु आत्मानद विपद चितित सकल्प ऊपन जाणुवउवसैहा पण देपउ छउ सामान्यपण तिहार पछी तेह केसीकुमार थमण प्रदेसी राजाप्रति इमबोल्या अमुनाथकार निश्चय प्रदेसी अहमाहरि थमचनद निग थन याचे प्रकारे जान कहिउ तेकहछद् मतिज्ञान १ श्रुतिज्ञान २ अवधिमान ३ मनपर्यवधान ४ केवल ज्ञान तेकहनु भतिज्ञान चहदू प्रकारि कहिउ कइइछद्र कादकहीठ विचारणा निस्वयार्थ पावल सम्भालुदु तेहवली अवगृह चिह्न प्रकार कहिउ जिमनदीसूबद कहिउ छ जिम्ज' धारणालगद च्यारदबोलक इवा एतल धावगुष्ठ दहा २ अपाय३ धारणा एह चारबीलपाच द्रा छठउ प्रणेच्यारए २८ मकारिमतिमानजाणदुएनचै मतिजानकर हवै शुतज्ञान मनएनलागुणकरोड़
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी।
२४३ पझवनाणे केवल नाणे सेकित अभिणियोहियणाणे चउविहे पण ते तजहा उग्गहे ईहा अवाए धारणा मेकितं उगृहे२ दुविहे पएणते जहा नदीए जावसेतं धारणा सेत भाभियवोह नाणिण सकि तमुयनाणार दुविद पपणत्त अगपविट्ठ च अगवाहिरच सव्व भाणियन्व जावदिदिव्वाउ उहि नाण मेकित मुयखयोवसमियच जहा नदिए मा पभाव नाणे दुविहे पण्णत्ते तजहा उज्झम त्तीय तहेवकेवल नाण सव्व साणियव्व एत्यण नसे आमिण वोहिय नापा सेणा मम अत्यि तत्वणं जेमे उहिनाणे सेवियसम अत्यि तत्वण जेसेक वल नाणे सेणं मम नत्यिसैण अरहताण भगवताण इव्वएण पदेसी महतव चउबिहेण छाउमस्येण नागो
ण मेयारुव अमात्यय जाव समुप्पन जाणामि पासामि तएण तदर्थगत सहतविशेषालोचनमीडा प्रक्रान्तार्थविशेष स निश्चयोऽपाय | अवगतार्थ विशेषण धारण धारणा । सेकित उगाहे इत्यादि यथा नन्दी ज्ञानप्ररूपणाकृता तथावापि परिपूणाकतव्या छउकचउबासै विहाकारि कहिउ पाचारागते ग्यारह अगते अगप्रतिष्टा उत्तराध्ययनादिक ते पंगाद्या प्रकीयादिक सर्वकहिउ जिहालगिक दृष्टिवादपूर्वए श्रुतनानवी हवा अवधि मानविप्रकार जपउ पनिसरिसद तिहा लग रहा ह मनुष्यनद अनद तिर्य च न हुई तिम नदीमूविकहिउ छ तिमनायबु भानावरणायक मनद क्षय अनद उपसमयनद योगद ऊपजद तेवापसमिकत अवधि मानवीजूकहीजे अवधि जानतिभवप्रत्यय अवधिनानते देव अनदूनार कीन पासिहूजिम निमनदीसूबाइ इवथुमनपर्यत्र ज्ञान चिहूप्रकारद कहिउते कहद छद्र
जुमनी १ विपुलमती २ तेमाहिचजुमती अढाइ अंगुलद उकज अढाइभापदेय विपुलमतिते पूर्ण अढाइ झापमाहि सजिपा पचेन्द्रियनु मनोगत भावजागद केवलसाही भेदवर्जित सकललोका लोक प्रकासकजानते कैवलजान सर्व कहिद् इहा पाच ज्ञान माहिजमविज्ञान तेह माहरउ कडू जिहां जेते श्रुतज्ञान तेहापणि माहर छह जिहा तेजे अवधिज्ञान तेहपणि माहर कर निहा तजेमनपर्यवज्ञान तेही पणि मायर छह जिहा जेते केवलजान तेह माइरउ नधी तह परिहत नई दूदू पण हेप्रदेसी इताहरू चिहप्रकार छनस्थपासइपामी इते बीज स्थीका जानतेणकरी एह पान्मानद विषद सकल्प सलूजडू अपनु पज्झवासन्न एहचुवितितजाणु वसेषपद देपबु सामान्यपणे तिहारपछी प्रदेसीराजा कैसीकुमार श्रमणन एमबील्यु भगवन दहा तुम्हारर पास बरस बलतागुरुकाइ र मदेसी तुमारी जपोताना उद्यानभूमिना विपद तुमाजमिन
-
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसमा
२४४
पटेसीराया कोसिकुमार समण एववयासी अहम भते दुई उव विसामि पदेसीसाते उज्माण भूमिए तमसि चेव जाणते ततेगासे पदेसीरावा चित्तण सारहिणा सद्धि के सिक मार समणस्स अट्टर सामते उवविसतिर केसिक मार समण एव बवासी तुभेण भते समणाण निग्गधाण एसा सणाए पतिणाए सादिवाए सामई एसहेज एसउव एससकप्पे एमत ला एसमाणे एसपमाणेएससमोसरणजहा अपणोजीवा अपणा सरीर नोतजीवो त सरीर ततेगी के सीक मार समणे पदेसि राय एववयासी पदेसी अम्ह समणाण निग्गधागा एसासगणा जाव एस समोसरणी जहा अनोजीवो अनसरीर नोत च्छीवो तसरीर तथा पदेसिराया को सिकुमार समणे एववयासी जतिण भते तुभ समणापा निग्गघाण एससणा जावएस समोस
रणे जहा अणोजीवो अण्ण सरीर नोतजीवो त सरीर एवखलु मम गुन्य गौरवभयात्तु न लिख्यन्ते, केवल' तट्टीकेवावलोकनीया तस्यां स प्रपञ्चमस्माभिरभिधानात् तुभयभन्ते समणाण णिग न्याण एसा सपणा इत्यादि। मञान सज्ञानसम्यग्ज्ञानमित्यर्थ । एषैव प्रतिज्ञा निश्चयरूपोऽभ्युपगम' । एषा दृष्टिदर्शनञ्चतत्वमिति भावः । एषा रुचि परमविपद जाणउ वइसउ अथवानद वैसुएहबूसाधूकहिवानु माभगुणीही सावत्थपणामटर तिद्वार पछीतेहप्रदेसीराजा चिवनद' सारथीइ साथि केसी कुमार श्रमण प्रतिवेगलुनही अतिढुकरुनही सामय छर सह बैसीनइ केसीकेमार थमण प्रति इमबोल्य तुमारी हेभगवत श्रमण निर्गन्थना एहज सज्ञासम्यक ज्ञान एहजप्रतिज्ञा अगाक्षतयच दृष्टिपीतानादर्शननु तत्वज्ञान रुचितपोतान अभिप्राय एह हेतु ते आयूय एह उपदेसतलीक प्रागउिकहिवउ एहसकल्पताक्किनान एर तलाजिमवाकडाइचडावस्फूनिश्चयरूपथाइति मयोतानपतिकरीनिश्चयरुपमुपतुमेकीधउगह पान तेहवधि प्रस्तगजादिकद करी निश्चयक एह प्रत्यक्षादिप्रमाणइ समोसरणषणानुएकठउ मिल एतलड सहइनः एकमिला एहवु न अगीकृत वृतनुनिश्चय करिमतेकहनु जेह सरीर थकी भनेरउ जीवन जीव घकी अनेरुसरारनहि सरीर तेहीज जीव तधाजीव वहीन सरीर प्रदेसी रादू इमकही पछी कैसी कुमार श्रमण प्रदेमी राजा प्रति एम बील्या हे प्रदेसी अम्हारि थमण निग धनी एह सम्यकन्नान तिहा लगिकहि जिहा एहज समोसरण जैह सरीरथकी अनेर जावयकीनेससरीर नहि तेजीव जीवतेहाज सरीर तिद्वारपछी प्रदेसी राजाप्रति केसि कुमारथमण प्रति एम बल्यु जउ हेपूज्य तुमारी श्रमणनी निग धनीएइ समोसरण सन्ना एहतिजा एइ
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेयी।
२४५ अभए होत्या इव जद्दीपे २ मेयविया नवरीए अवम्मिए जाव समस्स वियण जगावयम्स नोसम्म करभरविति पव्वत्तेतिमेण तुम वत्तववासु बहूपाव कम्म कलि कलूससमजिगित्ता कालमासे काल किच्चा अन्नएमु नरएम नेरइत्ताए उबवणे तस्सण अजगस्स अह नभुतेहोत्या दृ8 क तेपि ण्वगुणे मगामे धज्झो वैसासिते सम्म ए बहूमते अणुमए करडगप्तमाणे जीविवस्स विहिवण दिजयो तुबर पुष्फ पिवदुल्ल भेमवणयाए कि मगपुगा पासणवाए तजगा से अज्झ ते मम आगतु वज्मा एव खनू नव्या अह तव अज्म एहोत्या इहेव मेयवियाए नवरीए अधम्मिए नाव नोसम्म करमर
विति पवत्तमि ततेण अहमु वधाव कम्म कलिकनुस ममजिणित्ता अहानुगताऽभिप्रायः । एष हैममवाया अघि दर्शन बलभ्यताया एतन्मरा युप्म दशनमि माद। पर यहच मदेव
पाSarमा। एपा तुला यवा तुलाया तोनित सम्यगित्यवधायत तथा अनेनापभ्युपगमेनामीजतन च पहिचायाण मघातिमुर्गति तत सम्य मित्यवायं तेन पमिति तलव तला एकतन्मानमित्यपि भावगीतम्। र मान प्रस्थाटि
ममोमरण जैह भरीरयजी यनरत नीव जीवथशी गनेरउमरीर नही सरीग्तेजीव पर्न जीव ते सरीर एमनिश्चय माइरउ यानलमाप वापनु भूतः इहाज नदीपमाहितीप २ सेयविया भगरीनद विपद् अधमा नउ त्यादिक ब्रहरिहर गर्वपाठकहिवउ पीतानापषिदेसनउनथीमधड करतदडनुदेयनू लय तेहनीवृत्ति पाजीविका प्रतिप्रवत्तावतु तेइ तुम्हारइ कहार घणु पापकर्म डहूलु ऊपाजान कालनह' अवसरद कानकरी कोदा नरान विपद नारदीयगड ज्यनउ तेह गद प्राञानउ ह मतउतउ तहदादानाहू एप्ट याश्चायोग वालुहधनुर प्रियमनउबधणहार मिनीचतमननद आदरवायोग्य मागमनधीयंगुरामहित वीम्यासनुस्थानक समतकार्यकरवा मा मान्युवमापयाडमान्यु कायविधातनद पदपणिमान्य ते पनुसतरलनार डागसमान नोवत
नीरि हिमानुपानद नतुझपनावणधार तुबरवृतनाफूलनीपरिदोहिल माभलव तु अगतिकीम लामवणे वलीतहमुदपीवातकस्युसर तैनउ तह भाजउ मुझन भाजीनद हिनुम्फुकाहितर
कहछर एम निश्च पावा ताहरउ घाज तुहाज सेववियाइ नभरी अधमा तर "निहालगि मृघउ कर भर अाजाविका प्रवत्तीवतट तरकारबाडू घाउ पापकम' मद्लु उपाजा कोद्रकनकि नारकीपण्ड अपनउ तेगडकारणमानिपध हेपुवा तुहापपिहू इसि अधमा
६२
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैणी। जाव उवविणे त माग गातुया तुमपि भवाहि अधमिजाव नोसम्म करभरविति पवत्त हिमाण तुमविएव चैवमू बहूपावकम्म जाव उववभिाहिसि तजयागा से प्रज्जए सम्म आगतु एववएउमा ततोण अह सहेमा पत्तिएज्मा रोएज्मा जहा अणोजीवो पन्न सरीर नोतज्झीवा तसरीर जहाणसे अज्झवे मम आगत्तनो एव व्याप्सी तमोसुपतिट्ठियामेपणा समणाउ सोजहातज्जीवो त सरीर णो अनो जीवो अन्न सरीर ततेण केसीकुमार समणे पर्देसि राय एववयासी अत्थिण पदेसी तव सूरिय कता नामादेवी इता अत्यि जयाग तुम्ह पदेसित सूरिय कत देव पहाय कयवलिकम्म कयकोउ
मगनपारच्छित सव्वालकार विभूसिय केणति पुरिसेण पहारण एसप्यमाणे इति एतत्प्रमाण यथा प्रमाण प्रत्यक्षाद्य विसम्वादीति भाव'। एस समोसरण इति एतत् समवसरण समवप्तरण नाम बहूनामेकवमीलनम्। सर्वेपामपि तत्वानामस्मिन्नेवाभ्युपगमे सललनमिति भाव' । इ8 कन्तपिप इत्यादि । इप्टइत्याविषयत्वात्। कान्तकमनीयतमत्वात, प्रिय' थेमनिवन्धतत्वात् मनोजो मनसासम्यगुपादेय वया भातत्वात् मनसा अम्यते गम्यते इति मनोमा
जलधधर्मयाएसियधामिष्टमयाए नधी करभर आजीविकामति प्रवत्तावछतुतमधाकरिमाडि पोबावुहीपसिमाहरिपरि घणु पापकमदरी नरकि ऊपजेसह तउनउ तेह जुमुझनदू पावीनर दूमकहि तउ ह सहितउज पुतितिआणतुज आत्मासाधिरोचवतउतहसरीरघकी चनेर उजीव अनजीवधकी अनेरु सरीर नहीसरीरतेजीव अनजीवतेसरीर जेणइकारण पान मुझनर याबीनद दूमकहिउहू तउ तेगइशारणइमाची माहरीपज्ञाविकालकीबुद्दिथमणी आउपावती जीबदकारणदूसरीरतेजीव जीवतमरीर नहीअनेरउजीव अनेरुसरीर प्रदेसइदमकहीपछी कैसी कमार श्रमण प्रदेसी राजापति एमबील्याछ हेपदेसी ताहर मूरियक्ता नाम देवा देसीकहर छद हाछजिद्धार तुम्हारी हेपदेसी तेनूरियकतादेवीद स्नानकीधूछ घरनादेवपूजाशेज्ञेषीर कीरिकीतुकामिपीतिलकादिकमडलतदधिपूपादिक्तेहान पायछित्तदुस्वएवयातनामिवर मर्व अलकारदकरीविभूखित एहवीमूरियकता कोइकपुरुषद् स्नानकीधा सायद सर्वअलकारविभू पित माधिमनोभीप्टसन्द फरिसरवगध एहयाचवधि मनूष्यसवधि कामभोग भीगवतुथक तुतेपुरुष नइते इन पदेसो पुमपना कुबदडपति निवत्वावदेइत्यर्थ पुदेसीकहइछद हू हेपूज्यतेपुरुष पुति हायर्शदाबाजेहनीएइबुकरउ पगछेदउ मूलाइपरतउकरउ मूलीभेदउ एकजघातकरी
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। जाव सव्वालकार विभूसिएण सद्धि इ8 सट्टे फरिसम्व गधे पचविहे माणुसते कामभीए पच्चणुभवमागो पासिझमि तस्सण पदेसी पुरिमस्स कदड निवतेभासि अहण भते पुरिस इत्यत्यिणगवा पायत्यितूगवा सूलभिभगावा एगाहव्व कूडाइन्व जीविया उव वरो वेज्मा अइया पदेसी संयुरिसे तुम एव वएमा मागे तुम्हे सामी सुमुहूतग हत्यत्यिन्नगवा नाव जीवि आउववरोचेहि जावताव अइ मित्र नाइ नियगमयण सधि परिजगा एववयामि एव खल देवाणुप्पियापावाद कम्माइ समाय रिताति इमेयारुव भावय पावि ज्मामि त माया देवाणुप्पिया तुमे केदपावाद कमाइ समायरउ माण मेवि पवचेव प्रावय पावेजमामिय नहाया मह तस्सगा तमे पदेसी पुरिसस्त खरणमवि एवमल पडिसुझा सिनोइगण8 सम
हि कम्हाण भते अवराहीगासे पुरिने ण्वानव पएसी तव अज्झते स्थैर्यगुणयोगात् स्थैया विश्वासको विश्वासस्थान सम्मत' कायकारणेन बहुमती बहुवेनाल्प तया मनी बहुमत । काय्यचियातस्य पश्चादपिमती बहुमत रत्नकरण्डक समानी रनकरण्डकर्वेदिकान्तेनोपादेय इति भाव" जीवितस्सवीए इति जीवितस्योत्सवइव जीवितोत्सव', सपन नीति पादूकाकूटनीपरि जीवितव्यधकी रहितकड गुरुकहयूछेहवै पदमी तैपुरुप तुमपनि इमकहर मकरउ तुम्हे इंस्वामी एकमुहूत्तीलगिसुझाना हाथ हतपगरहित मूलीदभेदनु जीवथकारहित मकरि जिहालगि प्रधान दू मित्रतपावावद जातितेपातिजहाऊपना भाइपुतादिकमावलादिक मुस्वरवर्ग दासदासीपतिजन्द्र मकडू दाइकारणदतिनिश्चय अहोदेवानुपियाडमइ पाप कर्म घया समाचरी नेमाट पहवी आपदाप्रति भूपामउछउ तेकारण अहादेवानुपियानु तुमे कोईरहवापाप कर्मपति समाचरउएललामतकरउमति तेहीपणि एणीपरि पापदापामउ निम दू सहने तुमेई प्रदेसी पुरुपनु सयमात्र एहवचनपति इमामल वलतुपदेसीकहानहीए अर्थ समर्थएनलइनेबदननमानजीवतु काहानमूगगुरुकहिनदस्यामाटइतेहनदक्षणमावजीवनुनमू कडबलनुपर्दसीकहद उली हेभगवनमाहरडअपराधी तेहपुरुषगुरुकहछैदूर्गदृष्ठातद हुएदेसी ताहरु प्रापितामहद्भुत पूणाज मयववाह गरी धमाहूतउ अधर्मित नसूधउ करभरपाजी विज्ञापति पुत्रवितर तेह यसाविकम्यता: उ पापकरीनकि अपनउ तेहनु पाञानउ पोवउडू नउ इष्ट बलभउबावृचना फूलनीपरिमाभलवुदोहिलू नुदेषवू महिथउ नेताहरपि
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
१४८
रायपसेणी। होत्या दहेव सेयवियाए नयरीए अधम्मिए जाव नोसम्म करभर विति पवत्त त्ति मेगा अम्ह वत्तवयाएसु वडू जाव उववमे तस्सण अज्झगस्स तुम नतुए होत्था इ8 कते जाव पासणयाए सेइइच्छ माणुस्सलोगत्वमागत्ति नोचेवण सचारणति हव्यमागच्छति तते चउहि ठाणेहि पदेसी अहणोववणे नरए नेरतिति इत्यद माणुस्स लोग इत्वमागच्छतित्तते अडूणो ववणे नरए नेरदए समत्वेषा वैयमाणेइत्यइ माणुस्त लोग हव्वमागछि ततेनोवेण सचापति हव्वमागचित्तते अह गोववन्नए नरए निरति ते नगरपालगदि भुन्झो २ समर्माहविन्झमाणे इत्थइ माणुस लोग हव्व मागच्छित्त नोचेवण सचाणति हन्वमागच्छित्तते अहणो ववन्नए नरए सुनेर
तोत्सक हुदव नन्दिजनन । उदुम्बरपुणधलभ्यन्ततस्तेनोपमानम । मूलाय वा इत्यादिश्वलयामतिशयेनगत एतदेव व्याचप्टेश्चलया भिन्न श्चला भिन्न पचलाभिन्नक स्तथा एगाडवमिति एक्यात एकन घातेनेति भाव । कूडाहव्वमिति कूटाघात कूटपति तस्य मृगस्वेव घातेनैति भार, चउनि ठाणेह इत्यादि तब सुहद त वेदनामेक कारणम् । द्वितीय परमाधार्मिक कदर्थनम, ततीय नरकवेदनीय कमा जचत उद्विजन चतुध नरकायुष्याक्षयत उद्विजननम, चहि ठाणेहि
तामहि वाब मनुप्प लोकप्रति मी यावीवउ पणिनहीनिश्च सका शीघुमावीन चिट दू कारण प्रदेसी तत्कालिजतु उपनुनकनविपद नारकी बाछड्छद मनुष्य लोक प्रति शीष्ट पाश्चिकारणकहछ तत्कालनु उपनु नरकन विषद नारकी उत्कट महावैननापति वैयतउथ का वादल मनुष्य लोकामतिसी प्राविवड पयिसकइ मी तीन एतलबेदनाइआक्रमउ तेमाटै भावीनसकइतिप्रथमकारण तत्कालिनउऊपनउ नमक नारकी नरकपालइ देव परमा धामीवलार अधिक्यमानथक परमाधामीपनरनातिनाणिक्षणमासु म कीतुनधो वाकडा मध्य लोकप्रति सीधु घावी नमकद मीट भावीनद एतल दूपरमाधामी यानन्यायसहापाबीनम कैण्डदीनउ कारण हवडानम् अपनु नरकन विपिड नारकी पोतानउ दार्मदेदनीकाटिक क्षय यणगइधक विपाकरमप्रवेटधका निरजडथक जीवनसथीरियागय कद् घण वाकडू मनुप्य लोकप्रति सीघयाधिवड नसकद दादीनएइतेवाकरण एमज नग बधि पाटपा कम नायगइयल पवेधका धगतिरणिधकर घयावाक्क मनुष्य लीकप्रति सीपश्चावि बउ नमक सीध पावन इचउथ कारपा४ प्रति एम विद कारण प्रदी हिदहानउ
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेपी |
इए निज्झसि कम्मसि यखीयसि अवेयसि अणिज्भिमि इत्यति माणूस लोग दव्वमागच्छित्त नो चेवगा सचापति एवनिरयाजयसि कम्मसि अक्वासि अवेयसि श्रणिजिसि इच्छद्र माणूस लोग मागच्छत नोचेवा सचाएर हव्यमागच्छित्तर दूरचेहि चहि ठाणेहि परमी अगीव वणे नरण मुनेरद्र इत्यर माणुस लोग नोचैव मचाए इहव्वमागच्छित्तते त महाि तुम पदेसी जहा अनोजीवो अन्न सरीर नोतच्छीवो त सरीर लोगा से पदमराया केसीकुमार समण एववयासी अस्थिया भने एसपरणा तो उसे पुकार गोगा गोडवागच्छद्र एवखलू भने मम यमिया होत्या इवे सयविद्यानगरीए धम्मिया जाव धम्मेण चैववित्ति कप्पेमा समणोवासिया अहिगयजीवा २ सव्वोवरागाउ
२४८
aarur देव इत्यादि सुगम नवर उतारि पञ्चवालीययसए असुभ गन्धिदवद दूति दृष्ट यद्यपि नवी योजनेभ्य' पुरती गन्धमुद्दला न धार्मेन्द्रिय ग हायोग्या भवन्ति युगलाना मन्द
उपलु नरकद्रनारकीवा मनुष्य लोकप्रतिपणि नसकद्र सीघ्र भवीन तेयाहूकारणइसहइ तुसा Tarafa Treat जेह पनेरुजीवधने सरीर नहीसरीरतेजीव बनइजीवतेसरीरमाथिप्रतिप्रथम मन इसकसीगुरुकयापकी मदेसी राजा केसीकुमारश्रमणमति एमबील्युकद्र हेभगवन पद प्रजा Eat afsaavat उपमाहष्टातकदूत्र वलीकारणइतर माहरदूहिययेनावर एमनिश्चय हेपूज्य माहरा बापनीमाता हूती टू हान सेयवियाइ नगरी धर्मकरीविचरतेधार्मिधर्मिष्टधर्म मfतकरी प्रजाविका करताथका यताते हनीसिवानी करमहारते श्रमणोपासक जाणीकडूजेपाद्र जावर अजीवादिकनवपदार्थ श्रावक नुवण कजि हालगिपोस हापडिक्रमणातपसनमत्र दानपुण्यद्र करी आपण उद्यात्माभावथको विचरर तेह बाजीचारी वक्तव्यताद घसु पुण्यनउ सवय surat कालसर कालकरी कोइक देवलोकनदूदिप देव अपनी तेन दादा हू पोटानउबेद नूत इष्टवल्लभ इमनुते सर्वपाठकहिव तेमाहरइनाम डर लायायतयायतु देव arthasarda दादी सुमनइ चावीन इमकवितेकडछे ण्म निश्चयपोवा हू ताहरी आद पितामदी छूती हा सेयविवाद नगरी घमाहूती धमिष्टा धर्मना चाजीविकाकरताथका श्राविका पोसापक्किम यादिककरतीविचरती वेषधर्म करीतू पुण्यन सचय उपाज्ञान कोइक देवलोकदेवयसुकपना विकारणितुहापणि हेपीना चाइ धम्मा धर्मना चञ्जीविका विच
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
२५०
रायपसेगी।
जाव अप्पा भावेमाणा विहरति सा तुम्भ वत्तया एसु बहूपुणो aar समजाणित्ताकाल मासे कालं किच्चा अन्नयरेषु देवलो एसु देवत्ताए उववन्नाती से अमियाए यहततुते होत्था इठेकते जीव पासण्याए तजण अभियामम आगतु एववइज्मा एव खलू नवूया अह तव तव अभिया होत्या इहेवसेयवियाण नगरीएर्धाम्मया जाव वित्तिकप्पे माणी समोणोवासिया जाव विहरामि तण्ण अह गोवय समजिणित्ता अन्नतरेसुदेवलोपसु उववणाततुमपि नतु या भवाहि धम्मि नाव विहराहि तउगा तुमविण्वचेवसु बहु पुगो aar समणिज्झित्ता जाव देवलोएम उववज्झिहिहिसि तजदूगा सा अभिया मम आगतु एववयापज्झातोण अह सहेज्झा पत्ति एज्झा रोज्झा जहा अन्नोजीवो अगासरीर नोतजीवो त सरीर
परिणाम भावात घ्राणेन्द्रियस्य च तथाविध शक्ता भावात् तथापि ते श्रत्युत्कट गन्धपरिणामा इति नव जोजनेषु मध्ये अन्धान् पुद्गलान् उत्कट गन्धपरिणामेन परिनमयन्ति तेपि ऊई गस्त परतौ अन्यातेध्धन्यानिति चत्तारिपञ्च योजनशतानि यावत गन्ध केवलमूई मूई मन्दपरिणामी
रतु तुहापणि एहज धणु पुण्यनुसच्चय ऊपाजा कोद्रक देवलोक देवपणिऊपाजसि तु तेह पितामही मुझन आवीन इम कहि तत्र हू सहहउ तुजप्रतीत यागु तुजचात्मानइविषद् वच जेहा अनेरज जीव अनेरउ सरीर नहीसरीरतेजीव श्रनिदीवर्तसरीर जेडकारण्ड पिता मही सुझने द्यावीन्द्र नएमकहती हूइ तेमाटर साचीमाहरी प्रतिज्ञा जिम सरीरतेहजजीव जीव
जसरीर नही अनेर जीव पनेरू सरीर प्रदेसीइ द्रमकहापछी केसी कुमार श्रमण प्रदेसी राजाप्रति कम बोल्या विद्वान्द्र तुमे हेमदेसी स्नानकीधुवइधरनादेवपूज्याछद्र कीधारकोत्क मपीतिलकादिकमगलदधिपूवादिकर्तहान प्रायचित्तविधविधातवानि अथ भातुपट्टकपदस्युछद्र भृगार धूप कडक उन्हाय लाघुविएहवातुकप्रति देवकुलमा हिप्रवेशकरताथका कीइक पुरुष विष्टानड घरदू रहीमकहर श्रावुपहिलु हैस्वामी तिहाविष्टाघर महूत्तनगर बीसामउलेड अघवामूड ऊभार इस लीटर तेहतु तुम्हे हेप्रदेसी पुरुषन उक्षण मात्रपण्ड एहवचन सामनः प्रदेसीकes हेगूरकानेवचनसामलुनही गूरुकहिका साभले वलीप्रदेसीकही भगवड तेथानकच मूचिर दूकडउवलीगुरुमहद्रद्र इहष्टातद् हेमदेसी ताहरपणी आइदादीहू ती साज संथविवाद नयरीद्र धनाहूती पोस पडिकमण्डजकरीयावगुश्रात्माभावथवी विचरती तेह
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमणी।
२५१ जम्हा अमिवामम अगतुनो एव वयासी तम्हा मुपहिवाम पडणो जहा तमीवो तसरीर नोअन्नोजीवो अन्न सरीर तएण कसिकुमार समणो पर्टसी राव एववयासी जवाया तम पएसिपहाव कयवलि कम्म कयकोऊवमगल्ल पायछित्त उल्लपडसाडगभिगार वाच्छय इत्यगय वकुलमणुपविसमाण केय घुरिमे वच्चघरमिडिच्चा एव वमा एदि ताव सामी इह मडुत्तग प्रामवहवा सवइवा चिट्टहवा निसाहवा तुबट्टहवा तस्सतुम्ह पएसी पुरिमस्स खगामवि एवमट्ट पडिमुणेजमा सियो कम्हाया भते असुतीत २ सामतो एवामव पण्मीतववि अमिया होत्याइडेव सेववियाण नवरीए धम्मिया झावविहरति साण अमवत्तयातेसु बहू जाव उववगा तीसंग अभि वाए तुम्ह नन्नत्ते होत्या इत्यति माणुस लोग इव्वमागच्छित नोवणा सचारएति इत्वमाच्छित्तते चहि वण ठाणेहि पर्देसी
वैदितब्ध तन यदा मनुध्य नौके वहनिगोमृतकलेवराटोनि तदापञ्चयीननातानि यावत् गन्ध शेप हाल चत्तारितत उक पवैति अत्यिगाभन्ते पगणती उवमा अस्तिभदन्त प्रनाती हिविशेषाद
घणुपुगाउपाज्ञा घग्मधर्मकरी देवलीकै देवपी रामारीवकाव्यता तहनद दादीनठ के पोवउहतउ तेहताहरापितामहीगावाबदद मनुष्य लोगप्रति सी याविउ नश्चिद सक सीध पाबीन चिहइ प्रकारद प्रदेसी हिडाट ऊपनउ देव दवलोकनइविपत वाद मनुप्य लोकप्रति नसा सीधु आवीन हवडानउ ऊपन टेव देवलोकनदविपद् वाड मनप्य नीकप्रति नस कप सीधु आवीन हिवटात जपनुदेवलीझनइविपदप्रधान काअभीगिकरी पापिनड मारनउ विषयलकामकहतीकजीभम्पर्णदि यर्तमागकदियह तगाडकरी मूछितघर निहापगमिवधान तिहानपूतड तेदेवता मनुप्यमवधी कामभागप्रति न आदरदैद मनुप्पनाकामभागनद काइमाम भागकरीनधीमाढतती तेह देवतावाद मनप्य नोकप्रति नसके याबीन इति प्रथमकारण इवहानुऊपनउ देवता टेवनीकन दविपद देवमवधी काम भाग मुछाण निहपाम वगण तिहाजपूतउतेहर्दवतानइ मनुष्यमवधी प्रेमान हव टड हुद देवमवधी प्रेममक्रमाउऊपन उदृद् तहदैवतावादः मनुष्य लोकप्रतिवाद परिणावीनसकदपावलीप्रमटकाययामाटड वीजकारण हवडााउ अपनउ देवतादेवसवधी कामनोगद मुशनट तेमादि पूतउतहवनड तेह देवनद दूतहरनमाहि यावद हवडामनुप्यलोकप्रतिज्ञाउ महूर्तउ जाउ तणकारगर हाँ यल्प
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
२५२
रायपसेगी। अहूणो ववरणले देवे देवलोएमु इन्भेभा माणुस लोग नोचेवण सचाएति इव्वमागच्छित्ता अहुणो ववणे देवे देवलोएम् इत्येभा माणुस लोग नोचेवण सचार्णत हवमाच्छित्ता ते अहुणोववणे देवे देवलोएमु दिवेहि कामभोगेहि मुस्वित्ते गिढिते अभाववणे सेण माणुस्सइ कामभोगेनो आढाति नो परिजागातिसेण इत्यिमा माणुस लोग नोचेवण सचाणति अहूणोववन्न देवे टेवलोएसु टिब्वे हि काम भोगेहि मुच्छिए जाव यभोववन्ने तस्सण माणुस्सपिम्मे वोत्थिणे भवति दिव्वे पिम्मेसकते भवति संग इज्भोभा माणुस लोगणोचेवण सचाएद अहुणोववण्णए देवे दिव्वेहि कामभोगेडिं मुत्थित जाव अभोववण्णते तस्सण एवभवद इयाणगत्यि मुहुर्तण गच्छतेण कालेगा इहि अप्पाउया कालधम्मुणा सजुता भवति सेण इत्येभामाणुसलोग नोचेवण सचाएइ अडुणो ववगणए देवेदिव्बेहि जावग्रभोववण्णए तस्मण माणुस्सए उरालेगधेपडिकूले पडिलोमैया
भवति उढ पियण जाव चत्वारि पच जोयणासयाइ अमुझे साणुस्सए पमा अणेगगणणायगे त्यादि । गणनामका' प्रकृति महत्सरा' । दण्डनायका स्तन्तपाला राजेश्वर आउपानामनुष्य कालधर्म सहित ड्याहूद्दएतलमनुष्यमूहद हदेदवाछा मनुष्यलोकप्रति आविवपणिनसकर आवीनदमनुष्यलीकरजेहसाधसबधीदतमनुष्यनिमृतपामादूपत तहदेव हागावीनस्यू करदूएजुकारण हिवडानउजपनरदेवता देवसवधी कामभीगढ़ मुनिउ प्रतड तेहदेवनदू मनुष्यसबधी उदारिकसरीरनु गध प्रतिकूल उपराठउ प्रतिलोमअमुहादउहूउ उ चु पणि जिहा च्यार पचसइ जोयनलगद भुडउ मनूष्यसबधी गध जाइछ तेइ देवता बाछडक मनुष्य लोकप्रति भाविवूपणिसक आवीनदएहबुधूकारण४ गद्र चहुई प्रकार प्रदेसी हवडानउ ऊपनुदेवतादेवलीकदरइयकु बाई मनध्य लोकप्रति सीध धाव पणिनिश्चदसकद सीधावीन तणकारणदू सहहद तुम्हे हेप्रदेसी जेह पनेरुजीव पनेरु सरीर नहीसरीरत जीव अनजीवतेसरीरएहवीशु प्रश्न तिहारपछी तेह हेप्रदेसी राजा कैसी कुमारसमणप्रति इमवील्य उछ हपूज्य एहप्रज्ञाधकीबुडियकी उपमादृष्टात एगदूपणि कारणि नावएतलदजीवतत्व माहरहीडनाशद अमणुप्रकिारद निश्च हेभगवनहू कोईकममइ बाहिरला बस वानीसभादू घणस्वभावदमोटा देवतारखवालायुवराजा तलार दाणी हस्तीप्रमाणअघटितसुवर्णनाधणी
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेगी।
२५१ गधए अभिसमागत मेण इत्धेमा माणुसलोग चैवया संचाइमा विदि चउहि ठाणेहि पएसी अह गोववगणए देवे देवलोएमु इत्येमा माणुस लोग इव्वमागच्छित्तए नोचेवगा सचाएद हब्बमा गच्छित्ततेतं सदहिण तुम्ह पएसीजहा अन्नोजीवो अन्नं मरीर नोत जीवो तमरीर २ ताणसे पदेसी राया केसी कुमार समगा एवं वयासी अत्यिण भते एसापन्नत्तो उवमाइमेण पुणकारगोण नो उवागच्छद्र ण्व खन्नू भते मह अन्नया कयाइ वाहिरियाए उवट्ठा णसालाए बहुहिगणनायगटडगायगई सरतलवर माडविकोड बिया इममेठिसेणावद सधवाह मतिमहामति गणगटोवारिय यम बवेड पीढमहल नगर निगम डूयसधि बालेहि सहि सपरिवूडे विहरामि ततों मम नगरगुत्तिया सम्मक्खउ सहोळ सगेवैज्ज अव उडग बधण बद्ध चोर उवोति तएण भइ तं पुरिम जीवं तचेव अउक्तभीए परिखवावेमि अउमएणा पिहागीयां पिहामि भएणय
तउएणयकयावेमि अयपवत्तिएहि पुरिसेहि रक्खावेमि तण्णा भई तलवरमायडविक कौटुम्धिन्य मष्टिसेनापति साधवा मन्त्रिगणकदीवारिका प्रागुलाम्वरूप पामात्या राज्याधिष्ठायिका ज्येष्टा। पादमूलिका पीठमर्दा। प्रागुत नगर नगरवासि प्रकृतय निगमा कारिका। दूना अन्येपा गत्वा राजा देशनिवेदका सन्धिपाल राज्यसधि नगरमाहिमोटातेहयष्टि कटकनायक साथचलावद एकबुद्धिनाधणी करपात्यकामहाबुधिनाधणी पोलीभाराज्यनाअधिष्टायक राजानपगड़कीनदछहसद पीढमदनपाछपपरवीटाबसहनगर वामीकाक्कु मादिक कारणिकामद बिदराज्यमधिनारचकलेसधिपाल एतलासाथ परवरग्यु विचरुका तेराइसमहमुझन कोटवालएकचीरप्रतिपाणीस पनाहयातकरवाछद समचापि पागलि चोरीनीवस्तथा तेवस्तगलवाधीछड' पागरणरहितऊघाडुछ बध वाधुकद एहवा चोरप्रति भाणीस पु विद्वारपछी तेहपुरुषप्रति जीवतु थकु लोहमयकुभीडकोठीद घलाव्या लोहमय टांकण इकरी सेकुभाटकावी लोहद जवउदकरी तेकु भीचुपपैरवीडाबी पारमानइप्रती तनई पुष्प तेकु भीचुपपररखाची निद्वारपछी डू कोईकममह जिहा लोहमय कु भी तिहा गयउ तिहा जईनड तेलीहक भीथकी बीडउपडावउ बीडगउपेडावीन्द्र पुरुषप्रतिहपोत इनदेपतउउनधीसही तेहलोहकु भी कोक छिर, विवर राष्ट्र जेहविषयकी तहजीव माधि
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेवी ।
अन्नयाकयाइ जेोमेव सा अडकू भी तेमेव उवागच्छामि तेगोरत्ता ततो कुभी उग्रनत्थावेमि उगलत्थावेत्ता त पुरिस सयमेव पामा मिनोचवा ती अयोकुमीय केती किड्डेदवा विवरेतिवा रातीवाज उगा से जीवे तोहितो वहितो वहियानिग्गते जण भंते तीसं अयोकुभीते होज्झाकेती छिड्डेद्रवा जाव रातीवाजउपासेजीवे अतेहि तोनिगते तोगा अ सह हेज्झापत्तिएज्ना जहा अन्नो जीवो अन्नं सरीर जम्हाण भते तीसे अयोकु भीते नत्थि केतिछिड्डवा जाव निग्गते तम्हामुपट्ठिट्टिया मे पतिन्ना जहा तजीवो तसरीर नो अन्नो जीवो अन्न सरीर ततेा कंसीकुमार समणे परसि राय एव वयासो सेजहानामए कूडागार सालासिया दुहते जित्ता गुत्तागुत्त दुवारा निवायगभीरा ग्रहण केद्रपुरिसेभेरिव दडच गहाय कूडासान घता २ अणुपविसति अणुपविसित्ता तीस वृडागार सालाए सत्वर समं घाघणनिवय नित्थिडाइ दुवार वयणा पिधेति २ तीसेकुडागार रचका, नगरगुत्तिया इति नगररक्षाकारिण । स सरक इति समाधि सहाद सलोट् सगवेच्य वानि वह किञ्चिए लोघुमित्यर्थ', अवाउड अमावृत्त बन्धन वड चौरमिति मेरि दण्ड चेति थकी बाहिरनीवाटियई बाहरिनीकल्यु जड हेपूज्य तेजीइ लोहकु भीटू इतर कादू हिदूतघा राइ जेयिकी तेह जीव माहिथकाबाहरी नीकल्यु तक हू मद्दहि तर प्रतीति श्रागतज जेह अनेक जीव अनेक सरीर जे कारणद्र सेपूज्य तेषी लोहक भीड नयी कोइ छिद्र बिवर राष्ट्र जेणीवार यह जीववाहरि नीकाल्यु तेाइकारसु प्रतिष्टासाचीमारि प्रतिज्ञा एतल इम मत्तखड तेजीव तेसरीर नही रु जीव अनयू ने सरीर प्रदेसीराइक हीकी केसी कुमार श्रमा प्रदेसि राजाप्रति इमवोल्या तेहययानदृष्टात सिखनद्र आकारिमा लातेकूडागारसाला साली बाहिरि बिहूमकारिलीपीद्र चुपपेरगटकडद्र कमाडजडीहूद्र माध्विायनुप्रवेसनहूड निवास हूताथकीगभीरउडाहूदू हिवदू की इकपुरुषमेरी दोन अनइदडप्रति ले तेहसालान माहिर पैस usसोन तणिइ सालाइ सघलउ सवथापि भाजइनहीपाटीपानाउतरारहित छिद्ररहित कमाङद्वकरी बारणानीमुहढाकइढाकीनइ तेह मालानद्र धणु मध्य देसभागइ रहीतडतेह भारी प्रतिदssकरी मोटर सब्दकरी बजडीर वेहतानु हेप्रदेसी सब्द मालामायिकीबाहरि नीक लम केसीगुरकहिधकि राजाकहदूद्दाभगवन ते सब्दवाइरिनीकलदू क्लीकेसीगुरुक हडकर
२५४
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपीगी।
२५५ मालाए वहमन्मदेमभाइ ठिव्वीतभर दडेगा मइयार सद्देशाताडेजम सेनूण पदेसीसद्दे अतोहतो बहिया निग्गच्छद इता निगच्छ अत्यि यां पदेसी तीसे कूडागार मालाए केछिड्डे जाव राई वाजयागा में सद्दे अतो बहिया निगतोणोदण8 ण्वामेवपदेसी जीवेवि अप्प डिइयगती पुढवि भिव्वा सिन भिन्दा पव्वय भिव्वा अतोहितो वहियानिगच्छद तसद्दहाहिगा तुम पदसी जहा अन्नोजीवो तचेव तएया पदेसी गवा केमीकुमार ममण एववयासी अस्थिण भते एसा पण्णत्तो उवमा इमेगा पुणकारगोगा नो उवागच्छद् एव खन्नू भते धन्नयाकयाइ बाहिरियाए उवट्ठाग सानातेजाव विहरामि ततेगा मम नत्तियामसक्ख जाव उवणेद ततेण अह तपुरिस जीविता तावबरोमि जीवियाताववर्गवित्ता भयोकु भीए पविखवीमि अयो मण्ण पियाणेण पिहामि जावपवइ पहिधुग्सिहि रखावेमि तएण अह अन्नवा कयाइ जेगोद अयोकु भी तेणेव उवागच्छामिरत अयो
कुभीउग्गलच्शमि त अयोकुमी किमिऊ सकुल पिवपासामि नो भेरीठक्का दण्डीवारन दगड' । वाम बामणमित्यादि वामन वामेन एव दगडेणेोत्पाद्यपि भार हेमदेसी नेणीमालाडू कीद छिद्र विवर राइ तेणी डिकरी तहसदमाधिकी बाहरिनीकल्स प्रदेसाकहतेगोमालाइदिनथी वलोमुकदागदप्टाति हेप्रदेसी जीव पपिजीEिR लीगतिकजीवनिगतिकोदननायकवलीनीयए प्रथवीप्रतिभेदीनमिलाप्रतिभेदीन पर्वतदेह माहि वाहरि नीकल तणीकारणिसन्दजिवाबउ करीमाहि तुम्हें पदेसी बेन र अनातेएहरुमरीर वीजुप्रश्न केसीगुरि महीपकी प्रदेसी राजा कैसीकुमारपरक बोल्यु छ भगवन एहप्रमाबुडिथकी उपमाहटातपणि दृष्टात माहरदीवार इणगाप्रकार निश्च हपूज्य दीदकसमा बाधिरली बरसवानीसभा स दस्य धकउ विधकछउ तेगाइसमद मुझनदू कोटवालतेण आपिागलिवस्ताई पानी स पताइयी तिचारपछी ( तेहपुम्पप्रति जीवधकी रहीत करतउहउ Nar लोहनीकु भी घलाव्यु नीदमय ढाकण करी तेकु भीढकावी तरह बरी क रे तिनद पुमपि चउपपेरडयावी तिद्वारपछी हू कोडकसमद जिहा लोहमा नि न तक लाहमय कु भयकी बीडयउखेलावतु डू उ तेह लोहकु भोर डोन्स
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमणा।
चैवगा तीसे आवाकुभीए केडछिडडेवा जाव गतीवाजउगाते जावा वहियाहि अतो अपविट्ठा जातिगां तीसे अपोकु भा होज्मा के छिडवाजाव अणुपविट्ठा तोगा अह सद्दहेज्मा जहा अन्नोजीवो तव जम्हाण तीमे अयोकुभीए नस्थि के छिड्डे वा जाव अग्णप विट्ठा तम्हा सुपतिट्ठियामे पणा जड़ा वज्झीवो तं सरीर तचैव ततेग केसीक मार समणे पतेसि राय ण्ववयासी अविण तुम्हे पतेसी राया अय धत पुल्वे वा धम्माविपुव्वे वा इता यत्यिमेनूण पएमी अयोधते समाणे सव्वे अगिापरिणते भवति इता भवति अत्थिण पदेसी तस्त अवस्स के इछिड्डे जाव राइवा जेगसे जोड़ वहिवाहिती अतो अणुपवितुनो इ8 एवामेव पएसी जीवेवि थप्प डिहय गई पुढरिभिव्वा सिनभिच्चा पव्वय भिच्चा बहियाहि अगा पविएस तसदहाहिण तुम्ह पएसी तहेव ४ तएगसे पदेसी राया कोमिक मार समण एवववासी अस्थिया भते एसीपन्नत्ता उवमाइ
नीयम। देणामेगणीसपद इति । तदातिदान प्रयबुति न मजपयति न सम्यगालापेन मनीषयति चतभागका पाठ सिद्धा, एवामेवपएसिउमपियवहारी इति यद्यपि वन सम्यग परि देपतउहुउनधीसही ठाणीद लीइकु भी कोछिडू तयाविवर राद जेणइछिद्राकरीजीव बाहरिपकी कु भीमाहि पहा जर तीणीद लीह कु भी इतर कोइछिद्र तथारा नेपक्ट्रिदू बाहिरिघकी जीवकु भीमाहिपट्ठा तउडू सहइतमानत जेब मरीरथकी पनेरु जीवनइलीव कीमीरनेसपर्वनीपरिजणकारण तेणी लोहकु भीर नथी को छिद्रराजेणछिद्रदकरी जीवबाहरिथकी कु भीमाहिपदठा तेगकारण साधामादरी प्रतिज्ञा जेहसरीरतहजजीव जीव तेसरीर पूर्वनीपरि प्रदेसीइमकहीपछी कैसी कुमार श्रमण प्रदेसी राजामति इमवोल्याछ किवा रख तुह्यो प्रदेसी राजालीहधम पूर्वद अथवापरापाहिधमा पूर्व केसीगुरेकहु शकतिलाह दीवउछप्रदेसोकहिहाभगवनलीहधदोवउछद बलीप्रमहरका अस्तिछद्र तेहसाच हेमदेसी लोह धमउ धकु सघल अग्निकरी वीप्त हुए प्रदेसीकहइदहाभगवनहलोधमुथकउसगल अग्नि गप्त हुट गुमकहछ हेप्रदेसी तेहनदू लोहन कोदछिद्र विवर राइ जेणइछिद्रिकरी तेह न बाहरिथकी लोहमाहिपाठउ प्रदेसीकहछडएसावुतण्डलीकडूनधी एवलीगुरुक हद
हेप्रदेसी जीवपणि असवलितगतिछदणीइसकडूनहीजीवनीगतिकवीकडू प्रथवी
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
गयी।
तचैव ततेगण केमी
कारगण नोडवागच्छद्र भने मेचहानामए कई पुरुसे जाव सित्यवगण प्रभूपचक डम निमरित त हता पभुजति नते चेव पुपुरिमे वाले जाव मदविन्नागो पभूहोज्झा पवक उग निम रित ततोग अहमदेा २ जहा यगोजीवी तचैव जम्हागा भते सोचेवाले जाव मदरविणणे नोपभू कडग निमरित तापट्टिया पत्तिगणा जहा तज्जीवो कुमार समणे पदेखि राय एव वयामी पदेमी सानोम कंड पुरिसे रुजाव सिप्पोare नवण्य धनुगणा नविगाए जीवाण नवएण उमुणा पभृपचकदय निमरित्ततेहता पभृसो चेवगा पुरिसे तो जाव निरसप्पावगते कोरिल्तपणा धसुराणा कोरिन्तवाण जीवाए कोरिल्लण्ण उमगा प्रभृपचकडग तिसरितप तोतिगा कम्हाणभते तस्म पुरसम्म अपजत्ताति उनगरलाइ भवति पवा
मे
पु
९३७
तयाविधि
लापनमा सन्तोषयसि तथापि मन विषये भक्ति बहुमानञ्च कुर्वन् श्राद्यपुरुरव्यवाचना व्यवहारि एतावता च मुढतरायतुम परसीत कारयात्र प्रति घनेन वचमकालुष्य पाटित प्रतिभेदी मिलाप्रतिभेदी पवतमतिभेरी बाहरका मापि है प्रदेसी तिमनाव पद उपचुयुप्रश्न विचारपडीतमदनी गना मी कुमार यमप्रति पत्र बोल्यतकर हेपूज्य पत्रप्रन्नायकी बुद्धिवन उपमाहष्टात पथि कारपड जीता इन यादि हेपूज्य ते यथा नासवू को पुरुषचडतियोजन बनवत रोगरहित महित समर्थवलिविस्तारसहितायप्रति गघवा केमी समयं बलीमटेमीक जिम पूज्यतमतीररावा समर्थ निमतमपुरुषा वहिरीत विज्ञानी समर्थन तीरप्रति नोपवीत धूममामतीत सरकी पनेर भीत्र जीवनकी पनममरीन कार पेपूर तेज बाल निद्धि विज्ञानी तरुधोनापनि पचनाप्रति ताखवा तबका
व विज्ञान
प्रतिश
प्रतिनि
पुरुष
कुत्रा
पद्रवी प्रत्यवान बनी
शुरुरुरुद्र तेष्ठीज पुरुष तक
६५
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
२५८
रायपसणी। मेव पएसी सोचेव पुरिसे बाले जाव मदविगणा अपम तोवगरण नोभूपचकडग निसरित्तएत सद्दाहिण तुम्ह पण्सी जहा अन्नो जीवो तव ५ तएण पण्सीराया केसी कुमार समण एव वयासी अधिण भते एसापन्नात्तो उवमाइमेण पुणकारगोण नाउवागच्छद्र भते सेजहाणामए केइ पुरिसे तरुणे जाव वसिप्पोवगए पभूएग मह अयभारगवातउयभारगवा सीसभारगवा खारभारगवा परि वहित्तत्तं जडण मते सोचेवण पुरिसे जुगो जज्जरियदेहे सिढिल वलितवाए विणट्ठगत्तण दडपरिगय हत्ये पविरल परिसडिव टत सेढी पाउरिण पिवासित्त दुव्वले छूहा परिकिलते पसूएग मह अय भारवा जाव परिवहिततेतोण सद्दहेज्मा २ तहेव जम्हाण भते सोचेव पुरिसे जुणे जाव किलतेनोप भूएग मह अयभार वा
जाव परिवहित तम्हा सुपइडिया मेपत्तिगणा तहेव तएण केसी तदयवीत परमचमान्तीपम्प्रापित इति । हन्तापएसीहत्यिस्स कुन्युस्सयमेवे च जीवे इति प्रदेशाना तुल्यत्वात् केवल सकोचविकीचधम्मत्वात् कुन्युशरीर सब्कुचिती भवति इम्तिशरीरी विस्तत उक्तञ्च पासाज्य कुन्थुदेहन्तत्तिमित्तीगम्मिगमित्ती, नयसक्षुज्झदू जीवी मष्कीचविकोच जीवखाधीन प्रत्पचा जीवपाधडू बाण समथहदू पचबायप्रति नापवा प्रदेसी राजा कई तरुणुपहुषपणि अतिधनुबइबाण नापवासमर्थनही गुरुकहडछदः स्यामारइतरुणनरलू नदधनुषहवा दइनापवासमर्थनही राजाकहडछद्र हेयूज्य तेहनावमयापुरुयनी अपजायतां अधूरा उपगरणछद्र गुमहदूदू एणहष्टात हेप्रदेसी तेहीज पुरुष वाल्यु निर्वृद्धि विज्ञानरहित पूरा उपगरण इद्रिय बलजुधिनधीतेमाटदतरुणीपरि नही समर्थ पचवाण नापवा तेणइकारण सहहत तुम्हे है प्रदंसी जिम सरीरथकी अनैरउजीव अनजीवथकीए अनेकमरीर एहपाचमुप्रश्न ५ निद्वारपछी है प्रदेसी राजा केसीकुमार श्रमणप्रति एम बोल्यु छ हेपज्य एह प्रनायकी उपमाहाटातपाद पणि कारण तेत जीवतत्वमाहरदहीनवाइ हेपूज्य तह जथानीमद कोइक पुरुषतरुपउ नीगंगवुडिवत विज्ञानसहित समर्थदू एक मोटा लोहमारप्रति यघवा ताउ अाजाभारप्रति सोसानाभारप्रति लुगादिकसारनीमारप्रति वहवीन नउ पूज्य तेहीज पुरुष जुनउ जाजरी देखजुधणो सिविलदेहमाट लीलरीवली तीतकरीवीटउछद्गाउ अगहनु दडहिउछद हाथ विरलायद पडी दतनीथेणि जैहनी मदवाडीउ वस्यउ टुबलु भूव करीग्लानपणछ
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
सुमार
उनसे पर्देसि गये एवं दवासी टेवानामए के घुरिले य तविद्वाय वहिं स्वाप नवपति विश्वहिं म म सारं वाचा परि पी सोवेव पुरिने दबाव सिप्पो
न
व्यनिए दाग त्रुटिया दुनिया पीए संविगाए वहगिताए पि वृदानियल विहिं सवर्ण व रोहि घृणाख
एहि पत्रिका डर्हि पफां न श्रवमार वा जाव परिवचिण
मोड बन्न भने पुरिमा पाइ उगरा भवति वावचिन्ने विचुन्नोव गर गोपभुग महापरिवत्ति महाडिग तुम्ह पडसी जहा यन्ती तपने पसीना केसी कुमार समय किमती स्वस्य स्वभावतयाम्युपगत्मा यादेवेत्यादि वर्मा निवारियादि
४०
드
तयाचावरीन्द्रयानी
पाम्युटर सडक एकटा जोडमारप्रति श्रथवा चित्रालगड वाग्भारप्रति दि वीर पूर्वज्य वै पुरुषकाचाचरण जूनपा
पot a fasई पात्र नवीन मोटा लोडाप्रतिबजादिनी भारतीय
राजमति इन
हजा हृष्टात कडक पुरुष तस्सुराम विज्ञानमति नी का sea नवी पिडा भतिजा भारतवाहिन
ममया दारा
नागविश्वान
धक पवित्र घुडी
परिया
पतन ढीला या मामा लोहारप्रति चकारिका भाति are deतपतिभारत्य
उप
स्थामा भारतमा प्रज्य पानी पर नाट उपाडनिकट गुरुवद्भिर्ब्रह्मर्यदृष्टां विषाद पीडड डबिनबलबुडिस्गंज अपगपजूनाना पाटड स्कूटप्रति दहिवानर वेाटइव्हत मानत उपदेसी वा सरीरयी अनमन्त्री जीवका अनेक सरीरमन इ इनकी
देशी
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
___ रायपमणी। एव बवासी अत्यिण भ ते जावनोवागच्छ एव खनु भते जाव विहरामि ततेण मम नगरगुत्तिया चोर उवणेति ततेया अह त पुरिस जीव तगचेव तुले २ ताशविळच अकुच्चमागो जावोतातो ववरोएमि जीविताउ ववरोविया मय तुलेमि २ नोवण तस्स पुरि सस्स जीवितस्स वातुलिवस्स मयस्स वा तुलियस्स नत्यि कई अणते वानाणत्ते वा उम्मत्ते वागावते वानहुतं वा जतिण भ ते तस्स पुरिसस्स जीवितस्म वा तुलियस्स मयम्स वा तुलियस्स हो उझाति अणतं वा जाव लहुवत्त वा तोया अह सद्दमा २ तचेव जम्हाण भ ते तस्स पुरिसस्स जीवियस्स वातुलियस्स वा तुलि यस्स नत्यि के प्राणते वाललहूवत्त वा तम्हा सुपतिट्ठियामोत्ति राणा नहातज्जीवो तचेव तएण केसी कुमार समणे पएसिराय एव बयासी त अस्थिण पर्देसी तुम्हे कन्नाद् वत्योधतपुब्वे वाहता
पाथव' प्राणातिपातादि । आहारनीहारीच्छासनिश्वासाद्विद्युतय' प्रतीता'। इटुरक महन् पिठक येन समस्तापि रथवतीस्थग्यते। गोकलिज नाम यव गोभक्त प्रतिप्यते पत्रिका पिठक च प्रतीतम। गण्डयुक्तामाणिका देशविशेषप्रसिद्धा। आटकाद्वाटक प्रस्थकाई प्रस्थाकुल वाद कुलवामगधदेशप्रसिद्धा धान्यमानविशेष', चतुभागि काप्टभागिका पोडशिका दावि भाका
पछी तह हेप्रदेसी राजा कैसी कुमार थमण प्रति इम बील्युछ पूज्य द्विवलइएइहाटात पणिए दृप्टात जीवतत्तमाहरदूहाइनीवद अमनामकारी निश्चर हेपूज्य कोद्रकसमद राज सभा विचर छउ तेणदूसमयमुझने नगर कोटवाल चौरन बाधीनसुपताहयातिहारपछी ह पुरुषप्रति जीवतउजेतीलउतुर्उतीलान चर्मक अणकरराजघकद एतल सम्रविना जीवधकी रहिनकरराउ एतलबूटु पुदेइमारजीवथकी रहितकरीनमुवा चीरप्रति तोलार पणि नहीन तेहनइ पुरुपनद जीविताना तोलीनद अथवा मुआपछी तोलीन नथी कादू घोडउ घण मानद भारघाउ अथवाहतू आपणु जउ हपूज्य तेहनद पुरुपनः जीवितानद तोल्या नद अथवा आपछी तोल्यानद इतउ काइक घोडउ भारपणु अथवा इजु श्रापणउ तउ हू सदहतमानतजसरीरयीनीपतेरउ अन जीव सरीर अनेरउ जेणइकारण हेपूज्य तेहनद पुरुष नए नीविताना तालीन अथवा मूचान तोल्यानइ नधी काद धोडउ भारेपगु इलू पापा तणकारण साचीमाहरि प्रतिमा वृद्धि नैह शरीरवहानजीवतेसरीर अनपूर्वनीपरि प्रदेसी
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपीपी। अस्थिण पदेसी तस्स वित्यिस्स पुणस्स वातुलिवस्स अपुन्नस्म वा तुलिवस्स के अगणतं वा जावलहूवत्त वा नोतिण एवामेव पए सी जीविम्सवि गुरुयनइयत्त पहब जीव तस्स वा तलियस्स मयम्स वा तुलियस्स जोव नत्यि के आगत्ते वा जाव लइयत्ते वा त सद्ददाहिण पदमी तचैव ७ तएण पएसी राया केसी कुमार समगा एव ववामी अविण मते एस जीवणोउ वागच्छद् एव खन्नु भ त अइ अन्नया जाव चोर उवणेति तएगा यह त पुरिस सव्वउ समता समभिलाएसि नोचेवगा चजीव पासामि तवेगा अह त पुरिस दहा पालिवकरेमि सवतो समता समभि लोएमि नोचे वण जीवं पासामि एव तिहा चउहा सखिझहो फालियकारेमि
नाव नोवण त जीव पासामि जतिण भते अह तसि पुरिससि मगन्धदेशप्रमिडाएव रसमानविशेषाद्वीपचम्पको दीपाचगनक एवमेवेत्यादि निगमन कण्ठर उक्तञ्चतदन्यत्रापि। जहदीवो महदूयोरेपलीवितीत घर पवाद। अप्यपयारत ते एव जीवी सहाई इति। कल्लम्पाउपभावाएरवणीए जीवतेयसा जलन्त इति अव वारकरणात
गर इमकहीपछी केसी कुमार श्रमय प्रदेसी राजा प्रति इमबील्याइ हेप्रदेसी तुम्हे किवारक चमनीयमग्नि प्रयवा दावडधमताथकावान पुग ताथकादिवीड छर राज्ञाकहिछद हा भगवन हा ठार बलीगुरुकहरछर प्रदेसि तेइन चर्मदीवडाइवाइ पूमनभरीन तीलान ठाली नर तोलीन कार घोडा घपउ भारेपपउ हराउ थापबउ राजा कदछड नहरदाबडी बार मरीन तथा वासीकार भारपणुसलूयापणउ गुगक हदछ एण्डदृष्टात हे प्रदेसी जीवनदाथि पलहूपमा पापी जीविताना तोलान अथवा मूयापही तोलान तथा घोडा घगउ भारपा हल्यापणउ नगइकारणिसानित हे प्रदेसी सरीरथा जीव पनरुण्यमातमउप्रश्न ७ गुममाहापजी प्रटेमी राना कैसी कुमार श्रमणप्रति एमबील्यु छद्र हेपूज्य एह बुझिवलइ दृष्टांत पगिमाइरनहीडनाव अमनप्रकारइतिसद हैपूज्य ए कोइकरामद राजसमाइकरताउ छद्र कारबाइएक चौर मुझनड यागोसउपतिद्वारपछी हू तेहपुरूपप्रति सटाल सम्यगप्रकार हे ठिकपरिजायद पणिनधाकिहा पूजीब पतिडदपु तिहारपछी र तेहपुरुपति विद फालिया करतउहा सालद रूडीपरि जायऊ पणिनहीकिहा जीव प्रति इम वणिफालिया च्यार फाताया मप्याताधया फालियाकरता उ सघन जीउपणिनीकि हादतह चीरनामावति
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६२
रायपमेणी। टुहवा तिहा वा चउहा वा सखेमाहा वा फानियमि वा जीव पासतो तोगा अह सदहिन्जा तव जम्हाण भ त अह तसि पुरिससि टुहावा तिहावा चउहावा सखेमाहा वा फालिवसिवा जीवन पासामि तम्हा सुपट्टियामे पहन्ना जहा तजीवो तहरीर तचे व तएण केसी कुमार समणे पास राव एव क्यासी मूढ तराएण तुम्ह पटेसी ताउ तुत्वत्तराउ कणा भते तुत्यत्तराउ पदेसो सेजहानामए कई पुरिसा वणत्यीवगणोपजीवा वणग वेसणा वागा जोवच जोबभावणच गहायकट्ठागा अणवि गणप विट्ठा तएगाते पुपुरिसा तीसे थकामियाण जाव किचिदेस अणु एत्ता समागाएग पुरिस एव ववासी अम्हेण देवाणुप्पिया कट्ठाणा अणवि अविस्सामोएलोण तम्ह जोयभायणाउ जोइ गयाइ असण साहेज्मासि अहत जोइ भायणे जोए विभाएमा एतोण
तुम्ह कट्ठातो जोति गहाय अम्ह असण साहेमासि तिकटूकट्ठाण फुल्लुप्पलकमलकीमलुम्मिलियमिअह पगडरेपहाए रत्तासोगकिसुयपलासपुप्पमुयमुह गुन्जडा रागसिरेसेकमलागरनलिणि सण्डवीहए उहियमि सूरे सहस्सरासिमिदिणयरे इति परिगृह देयतउ जउ हेपूज्य तेह पुरुपनदविषद बरप्रकार वणि त्यार सप्याता फामिया' करण थकर जीवप्रति देवतउ तरह मानतपुतीत आणे सपीरथा जीव बनेर उ जंग इमारण इण्ज्य हू तेह पुरपनइविपद् बिद् वणि च्यार मख्याता फालियाकरइथकह जीवति तदेषु तेमाटर साचीमाहरी प्रतिज्ञा जेह सरीरतहजजीब अनजीवतेसरीर पूर्वनोपरद पदेसी इमकहापही केसी कुमार श्रमण प्रदेसी राजा प्रति इम बील्या घणु नमूटमूर्य तुम्हे हेप्रदेसी तेपुरुषकीधणुन तुतोछडु गुरुकदमकहीपछी प्रदेसीपूछडछद तकउणपुरुष हेपूज्य जेहघकी दूघणुजमूढतोछ दु हम राइकहापछी गुरुकहछद्र हेप्रदेसी तेह यथाहाटात कोद्रक घणो पुरुप वयसवधीद धणना अथा वननी आजीविकानी करणहार वनमाहिदूधणनीगवेपणानाकरणवात अर्घ अग्निप्रति अन अग्निभाजगप्रति ले दूधणनी अटवी प्रतिपदा तिद्वारपछी तेह पुरुष छेह वाछवान अयोग्य एतल महागहन अढवीनुसघलु वर्णकमाणसरहीत तेहनीएकदेसप्रति पद ताथका एकपुरुषप्रति इमतेसघली बोल्या अम्हे अही देवानुप्रिय काप्टन अर्थि आधेरा अटवीप्रति पद सउ छउ एहथकी तु पपि भाजनथकी अग्निप्रति ले नद धानप्रति राधे अधवाजु तेह अग्निभाजनद
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६३
--
रायपसगो। अडवि अणुपविट्ठात तेणसे पुरिमे तउ मुहुत्त तरस्स तिमिपुरि सागा असण साहिमित्तिकटू जेगोव जोड भावणे तेणेव उवागच्छा जोभायणे जोइ भाय विभावमया सति तगासे परिसे जेगोव सेक? तेणेव उवागच्छड २ कट्ठ सव्वतो समृता समभिन्लोए नोचे वण जाइ पासति ततेण पुरिसे परियसवध २ परमुगेगह तकट्ठ टुहा फालिवकरे २ सम्बउ समता समभिलो नाचे वणाच जोइ पामति एव जाव सखंज्म फालिय कोड २ सन्वर समता सममिलोए इनोचे वया वजेद पामति ततेपाते पुरिसेततिकट्ठसि टुहा फालिय सिवा जाव सखेम फालिय सिवा जोति अपासमाणे सते पुरिसते निविषणा समाणे पुरम एगते ण्डेति २ परियर मुयति एव बयासी अहोमए तैसि पुरिसाण असणेणोसाहिए त्ति
क्वटू उदयमणासकप्पे चिता सोगसागर सपविडे करयल पल्हत्व अस्यायमध', कल्पमितिच प्रादमाकाश्ये तत प्रकाश प्रभायां रजन्या फुल्लोत्पलकमल कीम लीन्मीलिते फुल्ल विकसित तच्च तत उत्पल तच्च कमलपच हरिणविप। कोमलकमठोर मुन्मीलित यथासख्य दलाना नवनवीश्च यस्मिन् तत्तथा तस्मिन्नध रजनीविभातान तर पाएर विपद अग्निबूझाइनु दहाथी तु काप्टमी अग्निप्रति लेद अहमाग्डकाजि अन्त राधे दमवहिवाट मी पटवीपाठा तिद्वारपहातह पुरुपपटवीनजाणहारनदू मत मद्रयरापीतहअलवीजागहार पुरुषानमन्तप्रतिराधु एहवुविचारी जिहा अग्नि भाजन् नविपइतिहाजाद्यग्निभाननन विपद अग्निबूडाणीप्रतिपतिद्वारपको तेह पुरुष जिहा ते अरणीकाप्टतिहाजाइजईन तहकाप्टप्रति मघछ हेठि ऊपरि भएपेर जीद नही कि हाद अग्निप्रति देषद् तिहारपछी तेह पुरुषपलवटवाध वाधीनदूफरसी ले तेहकाप्ट विहमकारद फालिया करद सघल सम्यगप्रकारद जीड नहीकि हा अग्निप्रति देपद एमद्रमणि च्यार सख्याता फालिया कहिकरी सघल कडीपरि जीड नहीं किहा अग्निमति देपद तेणड तेह पुरिपि तेह काप्टप्रति छिप्रकार फालीया इम बरिणवार सख्याता फालियाकरइधकई अग्निप्रति अदपतुघकउ थाउ विसपपगढ़ थाकु भागधकत फरसीपति एकातनापद्धपीतद पलवटमू कशेढ दूम बोल्यु अही इति दपमा तेह रुपीनद अर्थ अन्नराधिउ एहवुविचारी प्रावणहारसुझनेसरहिंद महणायउद मनतुसझल्पजपरी ठर नुक्तिवचनजेह एहउहु उधकुचिता अनसोकरूपीउसमूइतमीहिपाठ करतलजपरि
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेणी। मुहे अट्टम्भाणोवगए भूमोगवदीहाएभियाद ततेगाते पुरिसा कट्ठाइ छिद ति २ जेणेव से पुरिसे तेणेव उवागच्छद्र २ त पुरिस उइव मणसकप्प जावम्भिवाइ माणा पासति २ एव वयासी किरण तुम्ह देवाणुप्पिया उहवमण सकप्पे जावन्भिया इति तएणसे पुरिसे एव वयासी तुन्भे देवाणुप्पिया कट्ठाण अडवि अणुवि समाणे मम एव वयासी अम्हेगण देवाणुप्पिया कट्ठाण अडवि जाव अणुपविट्ठा ततेण अह तउमुहुत्तरस्स तुभ असण महिमि तिकट न गोव जोड यभाणे जावभिवामि ततेण तेसि पुरिसाण एगे पुरिसण छेइदखे पढे जाव उवए सलहे ते पुरिसे एव वधासी गछहण तुमे देवागा प्पियागहाया कयबलिकम्मा जाव हब्ब मागच्छह जाण अह तुम्भ असण साहेमि त्तिकः परियर वधति र परमु गिराहदसरगिरहेइ
अरणि करे सरएण अरणि महेदू २ जोइ पाडेद जोद मधूखेड २ शुक्ले प्रभाते रत्तासोगेत्यादि रताशोकस्य प्रकाश प्रभा साच किसक च पलाशप्प शुकमुख व गुलाफलविशेपो रक्तकृप्यस्तदर्थ च तानि तेपा सदृशे भारततया समानकमलागरनलिपि दोधुशेद भूपलदरातहथउदेद शात्त ध्यानिप्राप्तव्यकउ भूमीनदविषद प्राप्त दृष्टिजेहना एवथकु पात धानकरदछ तिद्वारपछी तेह अटवीनाजीमहार पुरुष काष्टपति दरछेदीना जिहा तेह' अतीनुपुरुप तिहा आवडू आवीन तेहपुरुषप्रति आत ध्यानइहणाणउछ मननु सकल्पविचारगलहमुयुछ एकवुथकु पात धानकरतउ थकउ देपदपीनद एमवीन्या काडू तुम्हे देवाणुप्रिय आध्यान धाइछन् तिहारपछी तह तह प्रात्तीउपुरुप इम बोल्या तुम्हे हे देवानुप्रियाउ काष्टमी अटवीप्रति प्रवेसकरताधका मुझन मवोल्वा भाडे देवानुप्रिय काष्टमी अटवीडजीउछ उ तु श्रमारदकाजि अन्नराधीमूकैडमकहीने अनेकवीधापणि अग्नितपाद्रीतमाटर आत करका तिहारपकी तहमुहूर्तातर तुम्हारइकाजी अन्न प्रतिराधउ दुमविचारी जिहा अभिनुभाजनतिहाय यउ पग्निउलीणीदाठीपुलवटवाधीकाप्ठनाफालीया अनेककी पणि अग्नि तपामीत माट आर्तधानकरछर तेशाइ दमकहीपछी तह घणापुरुषमाहि एक पुरुप अवसगुदाण कार पर कारी यगपामी बुद्धिवत गुरुनउ उदयदेसलाधउछ जेणड तह पुरुष हम बील्यु
जाउ T" अती देवानुप्रियाउ स्नानकरी देवपूजाकरी जेणे एइवाधका मुद्धवस्वपहिरी सीधु भाउ तुम्हारि काजि अनप्रति सघउ इमकही मउवट बाध फरसी लेद्र सरप्रति
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
रावपसणी। तेसि पुरिमाण असण साहेति तणते पुरिमाणहाया सरलिकम्मा जाव पावत्यित्ता जणेवसे पुरिसे तेणेव उवाच तगासे पुरिम तेसि पुरिसाण मुहासगवरगवागा ते विउल ग्रमण पाण खादम साइम उवणेत तेगाते पुरिमातविउल असण ४ यासाएमागावी साएमाणो जाव विहरति जिमिय मृत्तत्तगया विवणा समारो बार ताचोक्खा परमसुइ भूवात पुरिस एव वयासी अहोगा तुम देवाणु प्पिया जड्डे मूढे अयति तेनिबिन्नाणे अणुवर्टसल? न मा तम अच्छद दुहा फालिय सिवा जोइपासित्तए सेतैग8 पण्मी एव बुच्चाइ सूढतराएण तुम्ह पएसो तुच्छतराड तण्ण पदेसीगया केसी कुमार समण एव वयासी जुत्तण तुम भते अभीयागा दक्वाण पतिद्वारा कुसलेण मेहावीण विणीवाण विणाणपन्नाण
उवदेसट्ठाण अह इमीसाए महालियाए महव्वर रिसाए मम्मे सपडवीहए। इति वामलाकरा इदादय स्त' नलिणीयण्डान्तपा वोधके उस्थित उदयप्राप्त गुहद् धरणीकाप्टकर सरकरी अरणीकाष्टप्रतिमधेमधन अग्निणडडू अग्निमधूपर ने पुरुषमद अय अन्नप्रति राधर तिहारपरी तेह बीजापुरुष स्नानकरी देवपूनाकरी दुरवप्नटाल वीनद्र अर्थिमपीतिलकादिककरी मुद्धवस्वपहिरी निहा राधणहार पुरुप तिहा यावर तिहार परी वेद डाउगुरुप वेहनै पुरुषानइस्नानकरी सुखि आसाद अबीवरदीने तक विस्तीर्ण पन्न पांनी खादिमफलादिक मुपवास भागलि माणीदद तिवारपछी तेह पुरुप वित्तीय असनादिक च्यारप्रति आस्वादतायका आस्वादयुतयोडुपीवधणुनापस सेलडी धणुपावुधोनीपनुपप डानेपादिमपाताथका परितज्ञ माणासमस्त जिमताधका उदनमूपडामदादिपरिभाए मायानाही मादिविहची जमाडानतर अपि देवाधका विचरडठद निश्चयथका प्राचमनलीधर परमपवित यवाघमा तह मूर्पगरुपति प्रमगोल्या अहौति देपर तुम्हे देवानुनिट जड मूष अपडित छह विज्ञान दालारहित बडानुउपदेपनधीलाधु जणकारी वा विलिसध्याता काटना फालिपानविपद अग्निप्रतिदपवीनइ क्षेसी गुरुवार तब भूपतद हटाति हमदमी इम-धीर इद मूढपभूपंछद्र तुम्हें हेप्रदेसीनी तुइछद गुरद इमाहीयको प्रदेसी राजा केसी कुसार समय प्रति इम बोया गुहा तुम्ह पूज्य पतिदका अवसरनाजायना इडाहीन पनि याताधयोना वृधिवत बुद्धिपतनद विनोननद विधानपात्तने एतलवानातनद गुरपासर उप
-
-
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६६
रायपणी ।
उव्वावहि आउसे हि चाउमित्तते उत्वावयाहिं उद्धि सगाई' उद्दमित्तत्ते एव निव्भवणाहि निच्छोडणाहि तरण केसी कुसार समणे पटेसि राय एव वयासी जागासिण तुम्ह पएसी केइ परि मातोपन्नत्ताउ भत्त जागामि चत्तारि परिसातो पन्नत्ताउ तजहा खतिय परिसा गाहावति परिसा माहणपरिसाइसि परिसा जागा सिण तुम्ह पएसीरायासि चउगह परिसाण कस्सकाद ड नीती पन्नत्ता हता जाणामिजेण खत्तिय परिसाए श्रवरव्भ मे हत्थ या एवा पायत्विगएवा सीसरिगएवा मूलातिगण्वा सूलभिन्नाएवा एगाहवे कुडाहब्वे जीविताड ववरोविज्जावे जेण गाहाबद परिसाते अवरख्भतिसेण ततेण वा वेढेण वा पलालेग वा वेठित्ता अगणि काoण जामिनद जण माहणपरिसाए अवरज सेण अरिगणद्वाहि अकताहि जाव अमणामाहि वगूहि उवालतित्ता कुडि चालण एवा सुगगलछणएवा कीर निव्विसएवा आणविज्जर जोड
सूरे आदित्वे सहस्ररस्सो दिनकरे दिवसकरणमीले तेजसाक्ष्वलिते रेरिज्झमाणे इति हरिततया देदीप्यमाने मातुमे पुत्व रमणिके भवित्ता पच्छा श्ररमणिज्भी भविज्मासि इत्यादे स्था टेमप्राप्ननडमुझपुहिप्रत्यक्षमोटा महापूज्यपरिपदानदूमाहिउ वइनाचदूचक्रासवचनिचक्रीसबूक मतियुक्तउचनीचइउड पनाइ तिरम्वारववनिउई पबुनिरह्यारकरिवुण्मजनिक वचनइनिन्द निछोडगा होलानी निछोडवु हीलवु राजाइमकहापछी केसी कुमार श्रमय प्रदेसी राजापूर्ति इम बोल्या जायइइइ तुम्हे हेप्रदेसी केयला परिपदा कहीं राजाकहिछि पूज्य हू जागु च्यार परिषदा कही तेकहदूदू एकचविवनी परिषदा १ बीजागाथापुतिनीव्यवहारी यानीपरि पदा वीजाह्मणनीपरिपदा चुधाचपिनीपरिपदा राजाइमहापक्षैकगुरुकक्कद्र नायिकड तु
देसी एक चिह्न परिपदा माहि केहनद्र अपराधी पुरुषनद्र कूलदडनीति कही राजा है हू जागनिकी चवियनीपरिषदानविपद् तेहन हस्तक्रेदकरी एतल हाथछेदी अथवा पाट छेदपगरीष मस्तकछेदवर मूलाइपहूचाडवु सुली छेदवु एकया सिखरनीपरि guise aarat रहितकीज जिकोद्र गाधापतिनी परिपदानविषत्र अपराधकर तेहनदू तृणन बेटवइकरी परालइ करी वेढीवाटी अग्निकरी बालीनइ नेह नाह्मपनीपरिपers ruinnes तेनद्र चवाश्वद्रवचनिकरी अवल्लभवचनिकरी चमियवदनिकरी श्रमनोज्ञाद्र वचनकरी उलबु
3
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेको। सिपरिसाए अवरज्जद सेण नाइ अगिट्ठादि जावनाइ अमणमाहि वगूहि उवालभति एवं चताव पदेसी तुम्ह जाणासि तहाविगातु मम वामेण द डेण पडिकूलेण पडिलामेण विवच्चास विवच्चामग्ण वसि ततेण पदेसी केसी कुमार समण ण्व वयामी एव खलू अह देवागुप्पिएहि पु मल्लूएणचेव वागरणेण मेल? वतेण मम इमे याहवे अन्मतिथए जाव सकप्पे समुप्पभित्या जहा जहाण ण्यस्स पुरिसस्स वाम वामेण जाव विवच्चासेगा बहिस्समि तहा तहाण अहणाणच नाणोवलमच चरण चरणोवलमच द सणोवलम के जीवच जीवोवलम'च उवभिस्सामित एएण अहकारणोया चाम गमेण जाव विवच्चास विवच्चासेण वट्टते तत्तण कमी कुमार समणे पर्देसि राय एव वयासी जाणासिण तुम परासी कतिववहा
रगा पन्नत्ता इता जाणामि चत्तारि ववहारगा पन्नाचा दतिणा यन्तावार्य । पूर्वमन्येपा दाता भूत्वा सम्प्रतितेन धम्मप्रतिपारा तेपामदाबान भवितव्य समाज मन्तरा वस्य जिनधम्मापभाजनस्वच प्रसकी यखापाउन्भूया उवैज्मला इत्यादि उक्षमा भुदेव धामोसी कमडलन शाकारह लक्षणकरीननिलीड डाभदीजद कूतरानापगतुलाचन करीब दसवाइरिकाठचानी थाजादीनद जिकीद पिपरिपदाद अपराधकरर तहनदा नही अनिष्टवचन' भप्रियनही भतियमनीज वचन उलभुदीने रानामक धापी गुवक प्रथम हेमदेसी तुनाणा छ उहीपणि तुमुझन डावउ डावै प्रवर्भावै दडरूप शनमुपगुदडरूपि प्रतिलज पराठ प्रतिकुलपण प्रतिलीमपगड अनेरठामि धनैरु कहिवर वत्त दबद गुरु इमकहापक्षी प्रदेसी केसी कुमार श्रमणप्रति दूमबोल्यु एयोपरि निश्वर हे देवानमियतुमन पहिलइनप्रश्न माधवएतलइवनमाहिपसीतामचितणूजडाखरलूमोजडपवासतिएइ माहरु मनोगतवातन नुमेलाधू तिद्वारइ अप्रतिबोधपाम्यउ तिवारपछी सुमनः एएक प्रात्मनः विपद विततरूपसकल्प विचारऊपनु जिम जिम एहन पुरुपनर डावू डावउ जुउपारवि भनेर प्रगामि धनेरू कहिवइवत्तिउ तिमतिम र सान धने पन्नाननउपरमार्थ ज्ञाननीयारिया रमन वारिवनीमाप्ति सम्यक सम्यक्नीप्राप्ति जीव मनजीवनीमाप्तिजीवनुपरमार्थ उथवा पामिन्यु त पशहू कारगर डावउ अवउ प्रतिकूलउपराष्ट्र वाकर दाकउ वर्तउरानी महापरि मेसी कुमार धमय प्रदेसी रानामति एमबोल्या जागाइझर तुम्हें प्रदेसी कतलान्यवरारीवा
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६८
रायपसेगी। मेगणो सणवेति २ सगणवेति नामेगेनोदोति २ एगेटेति विसपण वेतिवि ३ एगेनोति नोसगणवेद ४ जाणासि तुम पएसी चउण्ड पुरिमाणको ववहारीको अववहारीहता जाणामि तत्वरा न से पुरिमे दतियो सगावेद सेणा पुरिसे ववहारी तत्वण जे से पुरिसे सनोटेद सगणवेद सेण सेण विवहारी २ तत्यगा जे से पुरिसे देति विसरण वेद विसेण ववहारी ३ तत्वया जसे पुरिसे नोदेति नोसवगणवेइ सेण अववहारी ४ एवामेव गोचेवण तुम पएसी यववही ८ तए ण पएसी राया केसी कुमार समण एव ववासी तुन्भेण भ ते अइ च्छेया टक्खा जाव उवसलट्ठा समधाण भते ममकरवतसिवा
यामलय जीव सरीराउ अभिनिवट्टित्ताण दमित्तए तेगा कालेगा दुक्खरूप तया निर्मला सुखलेशेनाप्यकलडिकतेति भाव', विपुला विस्तीणा सकलशरीरव्याप प्रगाढा प्रकषय मर्मप्रदेशाव्यापितया समवगाढा कर्कशव कर्कशाकिसुना भवति। यया कर्कश पापाणसघर्ष शरीरस्य पण्डानि बोटयति। एनमात्मप्रदेशान् बोटयन्तीया वेदनोपजायते सा
कद्या राजाकहछेहाहू जाणउछउ च्यार व्यवहारी कया मागधा आवद् तेहपुरुपनद अधदेव कामसार एकपणिमीठइवचनिसतीपदनही वचनद सतीपडू कोइक एकपणिमाग्सुदेशनही एक दंपणि अनवचनिपणिसतीपद एकनदेदू नवनिसतीपद ४ गुरुकहछद जावद तुला प्रदेसी एहचिहू पुरखमाहि काउणव्यवहारीउकुण अव्यहारीउ गुरड इमकधापी राजाकहद छा नाथ उउ तेधारमाहिन तेनुरुप अथीनमा गुदेवकामसारद बचनसतोपवामाटद वचनदसतोपद् तेह पुरुष व्यवहारीउ तेमाहि नेते पुरुपदेइपणि धनवच नदूपणि सतोपद व्यवहारीउ सवीकृष्ट माहि जेते पुरुष दपणि अनश्वचन पणिमतीपर ३ तेमाहि जेते पुरुपनदेव नवचनदू सतोपतह अव्यवहारीउ सर्वथापि निगू पकि ५ चितकर गुरुमहदूद इप्टात नथी सहीउ प्रदेसी प्रदेमीणइनचनिकरीजेपेदपाम्युहतउ सती प्यु माठमुनम गुरुडमदाहापशी प्रदेसी राजा केसी कुमार श्रमण प्रति वम बोल्गु तुम्हे हेपूच अतिरेक भासरनाजाय महाधिवत गुरुनुऊपदेसलाधुछडू समर्थकउ अव्यवहाराउ पतलय अपितु ीठा बचाइमरीसुमने ततीपतुनधीतुम्हीपशिमाहरइविषयू भक्तिमाननुकरनुधकु प्रथमपुरुष नीपनि बनाउतता इवनिकरी पूर्वइ जेमूढसरनु उली २ जाणिवी हेपूज्य माहराकर तलावद धामताप्रमाणद् नीवप्रतिसरीरधका बाहरिकाटी देपाडवापत यामलाप्रमाण
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
२६६
say
रायपसेणी। तेगा समएण पएसिस्सरणो अरमामते वाउ पारसजुत्त तण वएणस्सइकायए एव चल फदद घट्टइ. उदीरड त भाभ परिपाई तएगा केमी कुमार समणे पणसि राय एव वयासी पाससिग तुम पदेसी एत तणवणस्सति काय एय त जाव त भाव परिणाम त हता पासामि जाणामिण तुम पएसी एय तणवयम्सति वार कि देवोचाले असुरोवावेद नागोवालि किन्नरोवाचानेड जि पुरिसो वामहोरगोवा गधन्वीवाचालेइ असुरवाले इता जापानि 'गोवा चाले जाव गधव्वोनोवाले वावाउकायव चाने पासमिग तुम्ह पएसीए यस्स वा उकाई यस्स सरुविस्सस कम्मम्स मरागस समा इस्स सवैयस्स मलेसस्स सरीरस्स रूव नोदण8 जण तुम्हें पीसी
एयस्स वउकावस्स सवन पासमविस्स रूप नपासमि तकरण पदेसी मकथा तथा कटुका पित्तप्रकोपपरिकलितस्य रोगियादि क्प्रमामिलापभुज्जमानमनिमयेन प्रीतिजनकेति भाव', पक्ष्मपामनमोऽतीवरूजुननिका निष्ठग पयप्रतीभातया मेंदा पाण्ड माहराहायनविषद जीवदेपातु मानु तैयाकालि तयाममा प्रदेसी गवना पतिहरनही पति दुकानड़ी वाडकायनई सहित तृणवतस्पतीकाय तलावृधपान वायरिकरी सायरा ठीमधावलदछह फरकडछद माहोमाधिसहिमघटायर बादाम हा तमामतियापार
द एतललीनवनवाभावपामा तिरपछी मी बमार ममय पदमी राजामति तोल्या देयके तम्हे प्रदेसी कपरछा विमपपगायकपरकर नमिदमीण वनापतिशयतिस्पता घका वलेकैफदेके तिभावमति परिम्पमाला गजासातदयाल इन्नीगार कर जागका तई प्रदेमी पचनापति कायपति स्वपिमानवामी ग्लोवली पर पातालवासीचालक अथवानामदयता मिनरदवतारतानी मानिसहरदेवानी रणदेवता गधवरवता चाचा दवता अमरचाना पाक जायरा समानता यतिचानपद असुरादिका गंधर्वातामा तयाचामती पाला सलाम . वापकायतिचापाठः बनीमा
पदमी पram पमा मना
- ३ar सहित वर्गवतहत्यत भानावरणीयाf infAEY ARE वेदसहित धुतीयगि म्याwिti
HEREATREATMतलज
riffaTTAHITYA झायनरूपमर्दपणा artinानी मrator
जिHAREinster यानुवार
rat
।
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
२७
रावसेयी ।
na करयसिवा आमलग जीव उवदेसेस्सामि एव खन् पएसी दसट्ठाणाइ छउमत्थेण मगुस्से मव्वभावेण नजाणवू नपास त धम्मत्थिकाय अधम्मत्थिकाय आगासत्थिकाय जीव असरीरवड. परमाणुपीगाल सह गध वाय जय जिणे भविस्मद् श्रय सव्व दुक्खाण अत करिस्सइवानोवार याणि चैव उप्पन्न नाग दस धरे रहा जिणे केवली सव्वभावेण जाणइपासति त धम्मत्थिकाय जावनोवाकरिस्मद् त सहाणि तुम पएसी जहा अन्नोजीवो तचैव तणसे पदेमीराया केसि कुमार समण एव वयासी सेतूगा भते इत्थिय कुघूस्मय समेचैव जीवहता पएसी इत्विम्तय कु घू समय समेचैव जीवे सेतूण भते इत्थार कुघू अप्पकम्मतरा चैव अप्पaरियतराचेव अप्पासवतराचैव एव आरनीहार उसास नी
७
aust रुद्रा तीव्रा श्रतिशायिनी । दुःखादु स्वरुपा दुल्लब्ध्या पित्तवर परिगत शरीरो भ्युकाल्प चापि दोहोत्पत्त्यावापि विहरति तिष्ठन्ति सम्पलियष्क निसन्ने इति पद्मासन सन्निविष्ट | सव्व कोहमित्यादि क्रोधमान मायालाभा प्रतीता । प्रेम अभिष्वष्ण मात्र हेपोऽप्रीतिमाव दिरुपहिततु रुपनधीदेपतउनुकि प्रदेसी ताहराकरतलनद्वद्विषट्र श्रमलाममा जीवप्रति देपा डड एप्रकार निश्चय हेप्रदेसी दसस्थानकदमपदीरथ छद्मस्यमनुष्य सर्वथापचर्महष्टि नर्जा नाविक दीजानवशेपवत्रीध देषइदर्शनइकरीदर्शन तेसामीन्यववीध तेकहछद्र धमास्तिकार्य ? अधमास्तिकाय २ श्रकासास्तिकाय ३ जीवसरीरहित ४ परमाणपुहुल ५ सब्दनापुहुल ६ गधनी पुहुल वायुकाय एहजिनकेवलीयासाव ८ एह एतल भवसमस्तदुखनु अ तकरस्य एतल भवद्र मोक्षथाम १० अथवान होजाइ एह सव्दार्थनिश्चद्र उपनुद्द ज्ञान दर्शनते हनुधरबहार अहत सविपूजनीक जिनकेवली ज्ञाननुधणीरागई परहित सर्व्वसावइद्रव्यपयायरहित जाण वसेपपणद् दॆपइसामान्यपण तेहकर धर्मास्तिकायादिक पुर्वोदशपदार्थ जहालगिस सारनु श्व तकरस्वइ करइनहीकरद्र तेयइकारणइसद्दहमानि तुझे प्रदेमी जेहमरीरथकी जीव अनेर • जीवथीसरीर अनेक जिमनपूवनीपरि रहनुस प्रश्न ८ गुरइइमकच्यापकी तह हेमदेसी राजा केसी कुमार श्रमणप्रति इमबोल्लु तेह साचु हेपूज्य हाथीनउ कथूयानू मरीपु जीव गुरकटुकै हा प्रदेसी हाथीन कु धून सरीपुज जीव राजाकहडछष्ट्र तेहसाचु हेपूज्य हाथी की कुथूल अल्प कम बाऊपादिककभघीडानुषयी घोडीक्रियाकावादिकव्यापारघाठक प्राणातिपातादि श्रवपपथि
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपमेयो ।
मास इढी अपत्तिवत्तरीण चैव कुधू उदत्था महाकम्प्रतर चैव महाकिरिया जाव महजुर व तरा चैव इता पदेसी arata कु धू अप्पकम्मतरा चैव कु धू उवाइत्थी महाकम्मतग चैव तचैव कम्हागा भते इत्थिस्मयं कुधूस्सय समेव चेव जीवे पर्देसी मेजहानाम कुडागारसालासिया जाव गभीरा ग्रहण के पुरिमे जो च पढी वग गहाय त कूडागारसाल यतो तो अपविसद् तीमे कूडा गारमालाए सव्व समताघगानिचय निरंतर निधिड्डाड वार वाइ पि पित्ता तीसे कूडागारमानाए वमभटेमभाण प्रदीपनीवेा तएगासेपटीवा त कुडागारसाल यतो उभा सति उज्मोवेड तवतिपदासेड नोचवा वाहि ग्रहण मेपुरिमे त पडव इदुरण पिडेमा तयण मेपद वेत इड्डरव तीन भाम ति नीचेवगा इदुरगम्स वाहिनीचे वेग कुडागारसान चीनावण कूडासालाए बाढिएव किल जगणा गडमाणियाण पडि बाट अभ्यायान मादीपारोपण पैशून्य पिशुनकम्मेपर परिवादाविप्रकीयापरोपकया प्रतिरती atriy rarur uा तरकरणतोलाक विमतारणा मिथ्यादर्शन मिथ्यात्व तत् स्पमित्र घाडू ण्मन बाहारधाड़ मलमवादि व चलेगुकमीस डिपरिवार अन्य अतिमरी tat arrest वृयायको हाथीमहाकम चाउपालिककम धणु माक्रियाव्यापारनुपर इमज आहारनीहारसासीवासी महाकातिनउघणीसह गुरुको शमदमी पाययत्री क्यू श्रल्पकमा तर्कयुथको प्रायोमहाकममात जतिमन पूवनीपरिजङ राजाका टिम हेपूञ्च न नु मरीपुत्र नाव गुरुकडी टाट याकारपूमालाघरहूर - निवात कमावयात ढाहूर तिवारण कीडकपुरुपत्रातिरूप दीवा प्रति लेडुनइ तहकूडागारसानामादियाहि परम वडागरमालाइ माल चनुप ractet पाटयाना water aur aura arecast forest वाट द्वानावऊन टाकइ टाकीन, तर कूत्रा गाग्यवान मध्यमभाग तेवतीर प्रगटकण्डू तिहारपछी तेह तहकूडामारमानानः माथि २ समीपगतवनप des a nu प्रकारीकरs retas धरहराकर वाहन दीवाप्रति मोदसमायामाarat else of वह दाव डालना पनि
7.
२०१
1
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
१७२
रायपसेगी। एण अद्धाढएण पत्थएण चउभाइद्या सोलसियाए छत्तीसिवाए चउसहियाए तएण सेपुरिसे त पदीव दीवाव पतेण ततेण सेपटीवे दीवाच पग अतोउ भासति ४ नोचवण दीवाच पगस्स वाहिनो च वगा चउसट्ठिय नोवण चउसद्विवाण वाहि नोच वण कूडा गारसाल नोचवण कूडागारसालाए वाहि एवामेव पएसी जीवि ज जारिसिव पुन्वतम्मनिबद्ध वोटिनिव्वत्तेद त असज्मोहि जाव पदेसेहि सचित्ताकरोड खूडिय वामहालय वा त सहहाहिण तुम पदेसी जहा अन्नोजीवो तब १० तएण पएसीराया केसि कुमार समण एव वयासी एव खलू भते अज्झगस्सण सासणा जाव समो सरणे जहा तज्जीवो त सरीर नोअन्नोजीर तयाणतरचणा ममपि उणोपि पसासणा जाव त सरीर तयाणातरचण मम विएसासणा
जाव समोसरण त नोखलू अह बहू मुरिसपरपरागय कुलनिस्सय मिध्यादशन शल्पम्। अट्ठाइ इत्यादि। अयोगपउगसम्पउत्ताइ इति अयोगस्यार्थ लाभस्य प्रयोगा' उपाया' सम्प्रयुताध्यापरितार्यस्तानि। बायोग प्रयोग सम्प्रयुतानि विकट्टियपरमतनहीसही डालान बाहरि नही झूडागासालामाहि नही कूडाकारसालान वाहरि अजु पाल करि धमक्षगायनघाणतुमडजुर्तणकरीटाकीदू गढमाणिकादेसवदेसप्रसिद्धतीणिकरीटाकीर प्रसिद्धतीणिकरीढाकी पेढी करी भई घाटडकरी पाथकरी ण्इ सर्वमगधदैसममिवध्यान मानवसेसजाणवा हमच्चचउधीउतेणडकरी सोलसहाइ करी छवीसहाइ करो चउडिहाइडकरी ढाकार तिधारपछी तेह पुरुपतेदीवाप्रति दीवानढाकणकरीढाकी तउ तहहीठु दीवानाटा कयामद माहिमाहि प्रकासदतपद पणिनही दीवानाकणानइ बाहरिप्रकासनही चुसहीउ मान तेहनद नही चुसष्टियानह बाहरि नही कूडागारसालान नहि सही कूडागारसालीनद दाहरि प्रकासह एणप्टात हेप्रदेसी जीवपणि जह जेहवउ पूर्वकर्मवाधर सरीरनीपनावश्छ तहमरीरमति यसप्यात जीवप्रदेसरकरी सचेतनपूकरिछा नाल्हउ अथवा मोटोहोतीतगड कारग्रिमनिमानि तु हेप्रदेसी बहसरीरथी जीव प्रारणहसमुप्रश्न १० गुरुपदेसीड इमका हा पराजाशे मी कुमार थकयप्रति एम बील्यु इराधप्रकारी निश्चद् हेपूज्य माहरउपितानुपिता आजुर्तगतो मनाति एइजाति एहजसमौसरण जनमोलाएकजेहसरीरतेडीज नीव पने जीवतिहासीरपगितहीसरीरघकी अनेक जीव तिद्वारपछी माइरापितानीपणि एहसमा पूर्व
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭૨
रायपसेणी। दिहिछड्डेइम्सामि ततेण कैसी कुमार समणे पदेमिराय एव बवासी माणा तुम पएसो पछागुताविते भवेज्झामि जहा सेपुरिसे अयहारतेकण भते अवहारए पएसी मेजहानामए कति पुरिसा अत्यत्यिया अत्यगवेसिया अत्यन्नूढगा अत्यविखिया अत्यपिवा मिवा अत्थगवेसणया विउलपणियभडमायाए सूबहू भत्तपाण पत्थ यण गहाय एग मह अकामिय छिन्नावीय दाइमट्ठ अडवि अणु पविट्ठा ततेणते पुरिसा तीमे अकामियाए अडवीए किचिदेस अग पत्ता समाणा पग मह त अव आगर पासति भएण सव्वउ समता आइण विणिचिन्न सछड उवझड फुड अनुगाट पासति पासित्ता हहतुद्व जाहियया अण्णमण्ण सद्दावेति २ एव वयासी एसय देवाणुप्पिया अपडेट्टे कते जाव मणामतसेय खल देवाणुप्पिया
अम्ह अयमार बधित्तए तिक्वट अगणमगणस्स एयमठ पडिसुगोति पागाइ इति विद्यीतरयुक्त बहुजन बहुभोजनदानेनाविशिष्टोझिटसम्भवात् सज्ञातविछर्देवा नानाविध भक्तिके भक्तिपाने येपा तानि तथा पढमे दिवसेविपडियकरिस्सति इति स्थिती कुल नोएरि जीरन सरीरएक विद्यारपछी माहरीपणि एहज मन्ना प्रतिज्ञा समीसरणजेसरीरतही जीव अनजीवघकी अनेरु सरीर तेणकारणइनही निश्च हा पुरुयनी परपरादू पाठी एतलपाटीनुपाठी आवी कुलतप्टाइ रही दृष्टिप्रतिछाडिस्युपरपरागतमठाइ छडाइनार राजाद समकदापी केसी कुमार श्रमण प्रदेसी राजामति दूमबोल्या रपे तुम्हे प्रदेसी पश्चात्तानयोग्य होसि एतलपछि पश्चात्तापकरोसि जिम तह पुरुषलोइहारक लोहवासीउ राजापूछर कुण तेपूच्च बोहहारकवाणाउ' जरक हेमदेसी तेइ कोदकनाम कैसलीएक पुरुप अर्थना अथी याइ पनी भथी अर्थनागदेयणानीकरणहार अर्थना लोभाया अर्थनावालक दुव्यताविमाया इच्य नागवेषणा विस्तीण झियानाभाजनमावाट घणु भात पाणी सवलप्रति लइ एक मोटर बाइवा नई अयाग्य मनुप्यन प्रसरहानीलाबमार्गछ एहबी घटवीप्रति पहा विचारपछी तर , पुरुष वह गहनरुप अटवीथी कीदक दसधानकर पुताथका एकमोटउ लोहनी भागरयडू लोहरकरी तेह अटवीनप्रदेससघल दिसिविदिसल्याशि छायउछद्र सघराणुछद्र प्रगट पुचपलापारहिछद पवउदेपद देपीनद हर्पसतीपपास्या तिमाहि आणदी नाहीमा साहकरहकरीन इम बील्या एह यहीदवानुप्रिया नीहनीभाजन लोहागर दृष्ट कात प्रिय
६८
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायसेगी ।
ययभार बघति प्रयाणुपुव्वीए सपत्थिया तेासे पुरिसे यकामियाए जाव अडवीए कि विदेसमणुपत्ता समणा एग महतर यागर पाम ति तडएण श्रइण तचैव सहावेत्ता एव वयासी एसा देवागुप्पिया उभडे जाव माणामे अप्पेणचेव तउण्णसु बहू अपलम्भति तसेय खलू देवागुप्पिया अम्ह अयभारते कड्डेत्ता तउयत्ते वधित्त ते तिक्वटू अन्नमन्नस्स अतिए एयमट्ठ पडिसुगिगति पडिमुत्ता अयभारते कडेति २ तयभारते बाधेति तत्यण एगे पुरिसे नोस चाति प्रभारगछडेत्ता तउय भार वधत्तत्त ततेण पुरिसा त पुरिस एतेव ववासी एस देवाशुप्पिया तउए भडे जाव सबहू अपलम्भति तकडेहिगा देवागुप्पिया श्रयभारगत भारग वधाहि ते पुरिसे एव वयासी दूराइडेमए देवागुप्पिया अरविराहडेमए देवापिया अगाढवधणे वम देवाणुष्पिया अर्धागिय वधण ad म देवागुपिया थएनोति खलू देवागुप्पिया सचामि श्रव मयादाया पतिता अन्तर्भूताया प्रकृया पुत्र जन्मोत्सव सम्बन्धिनी सास्थिति पतिताता तृतीये दिवसे चन्द्र तूपदर्शनिका दर्शनोत्सव पष्ठे दिवसे जागरिका राविजागरणरूपा निवृत्ते असुद्र नायकम्ममनोज्ञकइ तेहमाटइ कल्याणघाउ निश्चद्र अहोदेवानुप्रिया मा लोहनुभार बाघवु इम कहा माहामाहिनउ एहवचन सामलइलोहमारप्रतिबाधश्च नुक्रमितिहाथ की आवाचाल गति द्वारपछीतेह gar वाधवा योग्य अटवीर कोइकप्रदेस प्रति पहुताथका एक मोटा बरूयाना चागरप्रति देपद्र ते पटवीनुप्रदेसतरुद्रकरी ब्याप्यु पूर्वनीपरि देवताप्राहोमा हिसादकरीनदू इम बोल्या एक अहोदेवानुमियाच वडयानु श्रागर इष्ट मनोन घोडउज तरुए क्यू लोहलाइ तेमाट श्री कल्हाणघाउ निश्चद्र हे देवानुमियाउ अमे लोहभार छाडीनद तरूयानुभार बाधव इम कही माही माहिनदू सयीपत्र एहवचन सामलइ सामलीनर लोहारप्रति वाडद्र तरुयानुभार बाध तेमाहि एक पुरुष नसकद्र लोहभारप्रति छाडीनइ तरूयानीभारप्रति बाधवा विचारपकी तरूयानावाधणहारी पुरुषातेहलीहवाणी धाप्रति इम वोल्या एह हैदेवानुप्रिय तरुचाना आमर एद्र लोढलाभ तेमाहि छाडि हेदेवानुप्रिय लोहारप्रतिकाड अनइतरू धानुभार बा'धडू इमकहिथकडू तेह लोहवाणी उरुरुष इम वोल्या दुरथकी आगुमर हेदेवानुमियाउ लोह लोढउ चिरकाल पण्यमदू अहदेवानुमियाड लोढगाढकू वधणदूक रीवासुन देवानु
२७४
}
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसग्यो। भारग छडेत्तातउयभार बधित्तए ततेणते पुरिसा त पुरिस जहानो सचातेति वहि आघवणादि पगगावरगाह प्रायवित्तए वाराण वित्तण्वा ताई अहाणपुबाए सपत्विया एव २ त वागरमप्पागर सुवग्णागर रयणागर ववरागर तणते पुरिसा जेगोवसवा २ जगाववा जेगोव साइ साद नगगइ तेणेव उवागच्छद उवागच्छेत्ता वर विष्कणयकरति सुबहू टासी टासगोमहिमगवेनग गिगहद अहतल मुसिय पासाय वर्ड मगे कारवेतिगहाया कवनिकम्माउप्पि पासा यवरगवा फुटमागणेहि मुद् गमछाद वत्तोमवद्धतेहि नाइएहि वरतरुणीस पडत्तेहि उवनविमाणाउ वगिझमागा उवलालिमा माणाइह सद्दफरस जाव विहरति ततेणसे पुरिसे अवभरत जेयोव मए नगरे तेणेव उवागच्छद ययभारंग गहाय प्रापविक्वणय करे
ति तमिय अप्पमोल्लसि निहियमिमीगापरिव्वए तेपुरिसे उप्पि करणे इति वृत्ते अतिक्रान्ते पगुचीना जानि कभणा करणे आसाएमाणा इति विविध साद्यादि स्वादयन्ती परिभाएमारा इति परिभाजीयन्तावन्योन्यायच्छन्ती मातापितराविति प्रक्रम जिमिप्रियाउ लोडनिवड बधणबाधड म देवाणुप्रियाउ लोहनदितमाट निश्चद हेदेवानुप्रियाउ पकरलोडभारगति झाडीन तरू धानीमारप्रति बाधवा तिहारपछी हघणावाणीया तहलोह वागीया प्रति जियारत सकर घग्गड सामान्यप्रकारदहिवद वमेपपणयुक्लियूवककहिधि करी कहिता जाणाविया तिहारद अनुक्रमद अर्धराचाल्या इमन आगति वाचानउ आगर रुपानु । आगर सुवर्णनउ पागर रतनठ पागर हारान भागर अाव्यु बीजेवाणी अधिकवस्फूलीधा सामान्यछाडी लोहवागी बीढद जगपु तिहारपछी तेह सघलापुरुष जिहा पोताना पाताना तेसजिहा पीताना पोताना नगर तिहा प्रावद आवीनद हीरानुवक्रय करइ घणा दासी दार गाद भरसिकालोनीजाति ले लेडन थाहभूमीवाउचा प्रासादवतसक करावद नानकीधा करतादेव पूजा उपरि प्रासादनदविपद पुताथका वीजतदथक मृदगनर मस्तकर छवीसबड नाटजद प्रधान तरुणीस्वीडन्यापारीताकद बरीतियका इस्तादिकनीसनदनीचताथका वरिपोतड्पषि गीतगादतायका वाछितपदाथपूरीताधका दाष्टवाचित शब्दफफरिस रस रुपगधादिकपचे दिवना विषयमूपभोगवताथला विचरडछद्र तिहारपछी तेह पुरुष लोहमारकलीहवाणीउ जिहा पोतानट नगर तिघा भावद लाहमार लेद्र लोहनविक्रय कर तह घोडुजमूल आवृतेणर नीदव्यथकद
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। पासाय वरगते जाव विहरमाणो पासति २ एव ववासी अहोण अह अधणे अपुगणे अकयत्थे अखयलक्खणेहिरिसि परिवज्झिए हीण पुगणु चाउदिसिए टुरतपतलक्खणे जतिण अह मित्ताणवानाईण वा निवगाणवा वयण सुगोत्ता तोण अह पिचेव उप्पि पासाय वर गते जाव विहरतो सेतेण? या पडसी एव बूच्चइ माणं तुम पएसी पच्छाणुताविए भविज्झासि जहा च सेपुरिसे अहभारए ११ एत्यगा से पदसीराया सुवूई केसी कुमार समण वद जाव एव क्यासी नोखलू भते अह पछाणुताविए भविस्मामि जहा वसे पुरिसे अय भारते त इच्छामिण देवाणुप्पियाण अते एके वलिपन्नत्त धम्म निसामित्तते अहामुह देवाणुप्पिया मापडिबधकरे वम्मकहा जहा
वित्तस्स तेहेव जाव गिह धम्म परिवज्झते जेणेव सेयवियाणगरी यत्ति जिमित्तो भुनावती भुतुत्तति भुन्नात्तर भुक्तीचरकाल प्रागति। भागती उपवेशन स्वान इति गन्यते यायन्ता इति आचान्तो शुद्धोदक योगेन चीचोलेपसियाद्यपनयनेन अवण्व परमगुचिभूतो तरण तस्म दढपत्तस्स अम्मापियरो अणुपुब्वेणविद् पडियमित्याद्युक्तमनुत च मयत उपदशयति। सुगम चैतत् नवर प्राजनन भनगहण प्रचक्रमण पदाभ्या गमनम्। तह चाणमहाबल तेहबडाव्यापारीपुरुप जपरिमासाननबहानादिपर्दपाडता पचे द्रियना सुपभीवता विचरताप्रति देपदपीना पोताना पात्मापति एम बील्यु यही इति पेदे पधाय पुन्यरहित अवतार्थ भला लक्षारहित लज्जासीभातणदरहित अधारी चटसिनु जायउ दुष्टभुड उछ अतछेहडलजेहनउएहबामातधमलनणनु धणीज ह मिवनउ नातिनउ पोतानापरिवारनु बचन साभलनु तउ हुद् पग्धिमही प्रासाद सपरिववुधकु सुपभोगवतउ विचरतउतणद हाटातद हेप्रदेसी इम कहीदछद्र मारपेतु प्रदेसी पकात्तापन योग्य होइसिमहोदसि एतलजिम तेइ पुरुप लाहभागकएग्वारमउ प्रश्न ११ वा तेह प्रदेसी राजामति बोधयाम्य कैसी कुमार श्रमण प्रति वाद नमस्कारकरी हम बोल नही निश्चद् हेपूज्या पश्चातापन योग्य होइदस्यए जिम तेहपुरुष लोहमारवाइनु तेयाटवाछुछु हेदेवानप्रिय तुमारि समोपि केवलिभापित धर्म सिद्धातरूप तहप्रतिसाभलबा गुरक हैछ हया सुपनिमतुमनिमुपादू हेदेवानुप्रिय मामतिबंध एतलद धमविपद प्रमादनकर केसीगुरुङप्रदसी राजा भागलि धर्मकैड निमसावधानगरी चीवसारधीन कहार तीतिमन प्रदेसीपणिसद हामिखभते निगाय पावया इत्यादिपाठकही
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसैणी।
२७७ संगोव पहारेत्यगमणाए ततेण केसी कुमार समणे पटेस राय एव वयासो जाणासिण तुम्ह पएसी केयारिया पन्नत्ता इता जागामि तर पायरिया पन्नत्ता तनहा कलावरिए मिव्यायरिए धम्मायरिए जाणामिण तुम्ह पएसी लेसि तियह प्रावरिवालकम्स काविणय पडिवत्ती पउजियव्वा हता जागामि कलावरियस्स सिम्पारिवस्स उवलेवण वा समजणा करंजमा पुफाणि वा आणावेज्मा मदु वैज्झावा भोयावेज्झा ग विउल जीवियारिह पीइदाण टलएमा पुत्तागा पुत्तिय वा विवि कप्पेमा जत्येव धम्मायरिय पासेज्मा तत्वेव दिन्झा णमसेनभा सक्वारेमा समागाज्मा कत्तोल्लागा मगलचेय पज्भावासेजमा फासूएसणिज्झोण असणु पाग खाइम साइमेण पडिलाभेज्मा पाडिहारिएण पीढफलग सेज्मासधारतेया
उवनिमतिमा एवच ताव तुम पइसी एव जाणामि तहाविण पनम्पमाणगमिति जल्पन करणवेहणाग कन्नवेधनबच्चरपलेड्यग सम्बत्सर प्रलेखन प्रथम सम्बत्मरीभूदित्येव सम्वत्सरलेखन पूर्व महोत्सव चूलोवणवण चूडीपनवन मगडन अग्णाग्णिय वहणि इत्यादि अन्यानि बनि गभनिदान जन्मादीनि कोतुकानि उत्सव विशेषरूपाणि महया श्रावकनधर्म आदर जिहा सेयविया पगरी तिहा जाइ वासावधानहट तपसमद कैसी कुमार थमण प्रदेसी राजाप्रति इम बोल्या जाणकद तु ईप्रदेसी कैतला आचार्य का राजाकहा हाई जाणुछउ वणि पारायं क ह्या तकदछडू बहूत्तरिकलासीपवितकलाचावचित्तामादिक विज्ञानसापवितसिलाचार्य श्रतचारिवरूपधमउपर्दसदद्वतधमाचार्य बलीगुरुकहिद जाणकर त प्रदेसी तेह बिहू अचार्यमाहि विद्वनी कुणविनय प्रतिप्रचविनयकरणी प्रयुजवीकरवा राजा कहपछड हा जाणूकर कयाचार्यहनन् अनद सिलाचार्यनइ थापडादिक उपलपनवरी स्नान करीवीड फूलपहिरावाड सरीर माडा माडीइ भीजनकरावीर घणु जीवतालगिभीगवती दूळमीतिदान दीजाद पनना पुवलगद आजीविकानि कल्पी जेहा धम्माचार्यप्रति पीट किया वादीन नमस्कारकरीद वस्वादिकइसकारहदीजाद नमृघसन्मानदीजाउठीऊमाघद ल्या कारणमगलीकदुरितध्वसनउकारसप्रतिमापरि मेवाकर अचेतनवहतालीसदीपविमदम रिक पाणी २१ जातिना पोदिमफलफूल खादिममुखवासनीज्ञाति इरादकरीप्रतिलाभि हारी पीउमाजीहफलगयाटीउ उपाथयतृणादिक नुसधारउ तेगडकरीनिमवी राजान
७०
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेो ।
तुम्म मम वास वामेण जाव वट्टित्ता मम एवम थखामेत्ता जेणेव सेयविया नवरी तक पहारेत्यगमणाए तर्तगासे पदेमीराया केसि कुमार समण एव वयासी एव खलू भते मम इमेवारुवे भ थिए जाव ससुप्पभित्था एव खलू अह देवागुप्पियाण वामेण जावट्टित्त तसेच खलू सेकल्ल पाउप्पभाए रयणीए नाव तेजसा जलते अतेउरपरियावरुद्धि सपुरिवुडे देवागुप्पिया वदित्ता नम सित्ता एमट्ठ भुज्को २ सम्मस्स विणण खामिन्झाएत्तिकटू जा मेव दिस पाउ भूयतामेव दिस पडिगए तएगासे पदेमीराया कल्ल पाउप्पभाया रवी जाव तेयसा जलते हट्टतुट्ठ जावडियए जह वक्तणिते तव निगच्छति यतेउर परियालसsि सपरिव़डे पचवि हे अभिगमेण बढइ नमसतिए यम भुक्मो २ सम्म विराएग दूट्टींसक्कारसमुरयन्ति महत्या ऋइना महतासक्कारेण पूजया महता समुदर जनाना चीरदाfरए इत्यादि चीरधावनास्तनदाहिन्या मण्डनधावना मयडयिवया मज्झनधावास्नापिकया क्रीडनधावना क्रीयाकारिण्या धावना उत्तधाधारिण्या अगोत्रिय वहूहि इत्यादि कुन्नि -
२७८
1
थकद्र गुरुकहइछद्र प्रथम तु हेप्रदेसी इम जागइछद्र तउहीपणि तु सुमन डावु डावु उपराहुर तीन मुकन एह अपराध चणखामीनटू जिहा सेयविया नगरी जिहा नाद वासावधानवयु गुरमहापकी तेह प्रदेसी राजा केसी कुमार श्रमणप्रति इम वोल्यु इप्रकारी एनिमचद्र हेपूज्य मुकनद्र एहव आत्मानइविपद् सकल्प विचारऊपन एवइप्रकार निश्च हू देवा नुमियनुमत ठाउ ऊपराठउवत्त तेमाटडकल्याणसहीमुझनिधापु वेकालि प्रगटथा प्रभातनी रात्रिरतइभाइनीरात्रि सूर्यतकरी नाज्यल्यमानकग तिहार च तेडरपरिवारसाधक पर वरायकु देवानुप्रीय तु मनवादबू हाथजोडानद्र नमस्कारकरीद्र मस्तकनमावीन एक अपराध वली २ सम्यगपुकारइविनयकरी खमावस्यु इमकही जेहदसिधी आयु हू तर तेहजदिसप्रतिऊप राग तिहारपकी तेह प्रदेसी राजा कालि मगटहूद्र प्रभातनी रजनी प्रभातथ्यु कमलविक स्वरया तेज जायूलमानसूयऊगड राजा हर्पपासु सतीषपामउ चित्तमाहि श्रादर जिम कोण राजावादसूत्र वादथोनीकल्यु तिमजवादवानीकल्यै भनेउरपरिवारसाथिपरवपथकु पचमकार अभिगमनिकरीस चित्तपुफादिकबाहरिवोसराव १ अचित्तवस्तादिकपासराय २ एकसाहिकवनुउरासगकरह १ गुरुसाहमीचहूरापद्वायजीडद्र ४ मनएकठामिरापपाचचभा
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायो ।
खामे तसे केसी कुमार समणे पदेसिस्सरणो सूरिवकतपम्, हागा देवीण तीमेण महद्र महालियाए महव्वपरिसाए जाव धम्म पक्खिदेति ततेासे पदेमीरावा धम्म सोच्चानिस्सम्म उट्ठाते उट्ठे haकुमार सम वदेद्र नम सति जेणेव मेयविया नवरी तेणेव uttarature areण केसी कुमार समणे पर्देसिराय एव ववासी माण तुम पर्देसीपुव्विरमणिज्भे भवित्तापकाचरमणि भवेन्मासि जसा मेवाडेद्रवा नट्टसालाइवा उक्खूवा डेतिवा खनवा डेतिवा कहतेव डेपुव्विरमणिज्भे भवित्तापत्थायरम णिज्भवतिपदेसी जाणवण्णसडेपत्तितेपुष्पिते फलिते हरित हरित रेघ माणासरीए अतीव उवसजे माणा २ चिट्ठति तयाण वणसडेरधमणि भवति जयाण are डेनोपत्तिए नोपुप्फिए नोफलिए नोहरिते नोहरितममाणे सिरीए नोच सोमागा २ वि तवाय वर्णसडे अरमणिज्भ airdravarr चिलातीभिरनावदे मीत्यन्नाभिवामनभिस्वशरीराभिवडभाभिनेडहकोप्टाभिराभिर्वर्वरसम्भवाभि । वकुमिकाभि योनिकाभि । पराविकाभि इमिनिकाभि चारुकिनाभि लासिकाभि कुमिकाभि | सिद्धलाभि श्रविचीभि पुलिन्द्राभि, पक्कारियामि । लोभ, सुरगडोभ, गवरीभि, पारसी | एव भूताभि रामादेशीभि नानाविधानार्थ गमनकर बाद नमस्कारकर एहपूर्वदिननउ अपराधपरिमम्यगुप्रकार विनयकरी समाव तिहारपछी तह केमी कुमार श्रमण पर्दसी समीपद सूरियकता प्रमुखनदू देवीन लेखी धगुज मोटाइ महापूज्यपरिषदाइ विस्तारक धर्म कथाप्रतिकहइ तिहार तेहमदेसी राजा धर्मसाभली free raura soakकरीकठे कैसी कुमार श्रमणप्रति वादर नमस्कारकरs जिहा सेयविया नगरी तिहा जाइ सावधानय्यर तिहारपछी केसी कुमार श्रमव प्रदेमी राजाप्रति इम वील्या माकहतारणं तु हेपदेसी पूर्वद्र रमणीक हूइन्द्र पटू अरमणीक हूइसिएतल हवडामुधमथर पश्नेिह पूर्व हवन अथमाधायसि जिम तेह वनपड अथवा टकसाला अथवा सेल सोनवाडी अथवालावाडी राजापूरकर किम हेपूज्य वनपड पूर्वद्र रमणीक हूइन पछ धरमणाक हूद्र गुरुरुहद्ररै हेप्रदेसी तिहार वनपडपत्रसहित मूल्यु धूर नीलउथकु दीस नील गुड करी विरानमानहूड सोभाकरी धगुघणु मीभनु घकउ २र४द्र तिवारपछी वनपड रमणीक हूइ निवारण बनपड पत्रसहित फू लिउनफलु नुहुनीलनहुइनीलगुण्डू करी विराजमान
२७८
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
२८०
रायपभणी। भवति जयागा नट्टसालाए गिरजई वाइज्झदनविभाइ अभिणिझड हसिभइ रमिझड तयाण नहसालारमगामा भवति जयागा नट्ट सालाए नोगिझाइ जाव नोरमिझइ तवाण नट्टसाला ग्माणमा भवति जवाण इखुवामेछिभइ भिभड पलिम्झइ खाइ पिझाइ तयाण इक्खूवाडे रमणिज्झ भवति जवारण इक्वाडे नोविझड जाव तयाण इक्खूवाडे अरमणिग्झ भवति जवाण खलवाडे उव्वू भइ उडूइभई खन्भाइ पिझइ तयाण खनवाडे रमगिझे भवति जयाण खलवाडे नोउव्वूभण जाव परमगिझ भवति सेते गढ ण पदेसि एन वुच्चति माण तुम पदेसी पुचि रमणिन्झ भवि त्ता पछा अरमणिज्झे भविभासि जाहा वगस डेइ वा जावखल वडेवा तण्ण पएसी राया केसी कुमार समगा ण्व वयासी नोखलू
भते अइ पुटिव रमणिन्भे भवित्ता पछा परमणिज्झे भविस्सामि प्रायदेशोत्पन्नाभि । विदसपरिमण्डियाहि इति वेदै सप्तदीय देशापेक्षया दृढपतिन जन्मदेश स्तस्य परिमण्डिकाभिः। इधितन नयनादिचेष्टाविशेर्पण चिन्तित परेण म्वदिस्थापित माथित चाभिलापित च विज्ञानीतवास्ता स्तथा ताभि' स्वदेशयन्नपथ्य परिधानादिरचनागृहीतो वेषोयकाभिस्ता स्तथाभिनिपुणाना मध्येया अतिशयेन कुशलास्ता निपुण कुभलारताभि । अतएव विनीताभि। चैडिया चक्कवालेति चेटिका चकवालेननार्थ स्वदेशसम्भवेन वर्षधराया वड़ित नहूद माभा करीनद अतावमीभायमानथक सौभायमानरहहः तिहारद वनपड अरमनीक हदू जिद्वार नाटकसालाइ गीतगाइ वाजिबवाजीडीद नीचाइ अभिनयनाटिकभेदकरीन हमीद रमाद तिहारद नाटिकसालापा रनणीक हुई आनजिहारद नाटव सालाइ नगाईइन वाद नरमीद तिद्वारद् नाटकसाला अरमणीक दूदू जिहारद पवाड मेलडाकेदर भेदीद कोहबुमाहिधालीसेलठापिल्हीइसेलडानापडपाइडू रसपीज़ तिवारद दवाड रमणीक दूदू तिद्वारा सूतवाड नईदीइनपाल नखाइनपाजाइ तिहार इतवाड भरमणीक हुए जिला रद खलबाडद् धाननादः उपणीइ खाइरए पाजद तिहार पलवाड रमणीक हूद जिहारद खलवाड धननगाहीड' नऊपाणीइनधोइड तिहार अरमणीकाइ तेणइकारण प्रदेसी दम कहीद रपे तु हेप्रदेसी पूर्वदू रमणीक हुइ पछद् अरमधीक होसि जिमवनपड १ नमालर एखूवाड ३ सलवाउ तिहारपछी हेप्रदसी राजा केसी कुमार श्रमयप्रति इम बोल्या तहा निश्चर
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपरीषी ।
जहा सेवणसडेवा जाव खनवाडेद्रवा ममेयवियापासोमा
सत्तगामसहस्सा
चत्तारिभागे करेस्सानि एगेमागे फोडामार स्सामि एगेभाग य तेउरस्स दलइस्तामि एमे भागेगों sr लिय कूडागारसाल करिस्मामि तत्थां वनूचि पुरिमेधि दिगगामाच भत्तवेयहि विजन असण : उववडावेत्ता वा मामा मामा भिक्खूयाण पथिय पहियागाय परिभाण मागे २ वधूधि मानपच खागा पोसोववासेहि नाव विहरिस्मामि निकटू नाम वधिर्म पाड भूए तामेवदिसपडिगते ततेगा पढेमीराया कल्लपाड जीव तेजमा जलते सेयवियापामोक्वाति मत्तगाममम्मा' चचारिभाण कर्गत एग भाग वलवाहणम्स दत्तइति जाव कुडागारसानं कर्मत तत्थ बहूहि पुरिसेहि नाव वखवित्ता व मम माया भाव परिभाएमाणे विचरति तर्तगामे परंमीगवा मणामण ज्ञा अभि गवजावा जवे नाव विहरति जप्पड चगण पटमोराया मसणासण प्रयागेन नपु सकीकृतानामतपुर महलकान कञ्चुकिनामन्त पुर प्रयोजन निवेदका प्रती हेपूज्य हूं' पूर्वि रमणीक प्रुदन तिम
वनड अथवा नसालवाड कि पत कर वेड चिदू भागि करस्स एक भाग बीडम पुरन मित्तम् कस्युदायु एकचerr
तिहाड़पुरुष दास नवमृति टा
इष्टरूपनिस्तीर्थं धानयामीयादिम
नष्ट्र सन्यासीनोगी जयश्री मि
· सुभाचाग्वृतवायाध्याननकरी मात
स्यु इसकी क्षेत्रीय आवृत
प्रभात ययुर्वजात्य
का एक भाग अभावी अन्य पूर्व
मनादिक जीव
Career i
фир
그
7
1
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी। जाए तप्पम्भिवचण रज्यच रह च बलच वाहणच कोसच कोट्टागारंच पुरच अतेउरच जणवयच अण्णाढायमाणे विहरति ततेण तीस मरियकता देवीए इमेयारूवे अभत्धिए ममुप्पमित्या जप्पभय चण पएसीरावा समग्योवासए जाण तप्पभिई'चा रज्जच रहच जाव अ ते अरच जाव समच जाणवयच अनाढायमाणेयाविहरद् तसेय खलुमे पदेसीराय केणयसत्यपगयोगेणवा अग्गिपयोगणवा मतपयोगेणवा उद्दावेत्ता सुरिवकत कुमार रझववेत्ता सयमेवरज्म मिरि करमाणी विहरत्तए तिकट्ट एव सपेति २ सूरिव कत कुमार सदावेत्ति २ एव वयासी जप्पभिइ चण पदेसीराया समणोवास जाए तप्पभवचण रज्मच रहच नाव अतेउरच जणवयच माग स्सए कामभोगेय अणाढायमाणे प्राविविहरति तसेय खलु तव पुत्ता पदेस राय केण सत्यप्पउगेणवा जाव उद्दावेत्ता मवमेव रज्भसिरकरमाणस्स पालेमाणम्स विहरित्तते ततेण मूरिवकते राणा वामहत्तरकाना चान्त' पुर कायचिन्तकाना वृन्दैन परित्तिप्त', तथा हस्तास्त हस्तापर सद्वियमाण अध्कादक परिभोज्जमान' परगीयमान स्तथाविध वालीचित गीतविशेषः ।
वानीवपुन्यपाप आश्रवस वरनिर्जरावधमोक्षादिकनवचतनुजाणवउ चिचसारथीनीपरिपीसद डिकमणबारवृति आपणु आत्माभावनुथविचरबछडू लेहदवसथकी प्रदसी राजा श्रावक थयु हदिवसथकी राज्यसप्तागदेसहाथीपाडा रथादिक समनाघरथाधाननाकोडार पुरामोटानगर बीयादिकएतलान अग आदरकरतुविता अणकरतु वीचरइछ तिहारपछी तेह मरीय तान देवीन एहनुएक यात्मानदविषद सकल्प अपनुहदिनधी प्रदेसी राजा थावक बधउतहदिनथी राज्यदेस बलवाहन अ तेउरन' अनद मुझनद लोकनड चितासभाल अणकरतुथकविचर तेह कल्याणसहीमुझन थाउमदेसी राजामहिकहइकइससन व्यापार अथवाअग्निनप्रयोगद्र मवनड प्रयोगड मारीनद सूर्यकात कुमारप्रतिराज्यनविपद्यापीनइ सयमेवपोतराज्यतासोभा करताथका विचरतु मकही एहवुवितनकरिबीतवीन २ सुर्यकातकुमारप्रति तेडावद तेडावीन इमबोल्या जिद्वारधकी प्रदेसी राजा धावक थयउ तिहारपछी राज्यसनिहालगडू अतउर लोकप्रतिद तथा मनुष्यसबधीया कामभोगप्रति प्राणादरदतउथकउ विचरडष्ट्र माटियेय कल्याणकही तुलनिहेपुवघाउ प्रदेसी राजानः कुण्डकसमनव्यापार वादिक कद मारान
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगा।
२३ कमारे मूरियंकताए देवीए एव बुत्ते समाणे सूरिवकताए देवीए एयम नोआढाइ नोपरियाणाइति तुमिणीण्मचिति तणसे भूरियकताए देवीए इमेवारूवे अमरियण समुप्पज्जित्वामण मुग्वि कते कुमार पर्देसिस्सरणो दूम रहस्सभेय करिस्सती तिक्वटू पण सिस्सरणोछिराणागिा मम्मागिरहस्साणि विवराणि अतराणियप जागरेमाणी २ विहरति ततेण मूरियकता देवी अगणवाकवाड पदेसिस्सरगो अतरजाण असण जाव सादम सव्ववत्यधि मल्लालकारसु विसपयोगपड जइ पर्देसिस्सरणोगहायस्स जाव पायच्छित्तस्स सुहासया वरगवस्स त विसमजुत्त असण ४ वध जाव अलकाणिस्सरति २ ततेण तस्स पदेसिस्सरणात विसमजत श्रमण ४ आहारयस्स समाणस्स मरीगसिवेवणा पाउभूपा उज्जला विउलापगाढा कस्वसा कडूय चडा तिव्वा दुस्खा टुग्गा दुरहियासापित्तजरे परिगयसरीरे दाहवकतेयाविवहरति तण्णसे
पएसीराया मरियकताए देवीए मणसावि अप्पदुस्समरणे जेणेव उपलाल्पमान' कोड़ादिलालनतया उवाहिज्ममा इति धालिययमान' अवयामेमाणे पालइजराराज्यनीथासीमाकरतुधका राज्यपालनुधकु विचरवउ तिहारमकी मरवाद कमर मूयिकता देवीन इम कहिथकर सूरीयकता देवीन एइवचन अादर नसामल प्रपाबीलड धकरहइ तिद्धारपछी तेहमरीयकताना देवीन एहवद सकल्प उपनउ रपे सूर्यकांत मार पदमीनद रायन' पहरहसनुभेदमर्मनीवाला करिसद एहविचारी प्रदेसी रायना कि मर्म एकातठाम विचालउ आनम्मरामति जीतायकी विचरछद्र तिहारपछी मूरीयकता देवी कोडक समद मदेसी रायनु अतर ज्ञाणउ अन्तयाणी खादिम स्वादिम सर्वबाव मध पलमाल पाभर नद्रविपद रिपनुप्रयागगुयज्ञाब्यायार प्रदेसीरावनद म्नानकरीदेवपूना दुम्बामनिवारवाल पनद चिमिपीतिलकादिकतेहीज प्राचिनको मूपडू आसपा प्राचीव ठउ एहवान्ह विषमयू असणादिका वम फूलमाला प्राभरणलक्षार याणीदेड तिहारपछी तेह प्रदेसी राय नद तेह'वषममा अनादिक च्यार आहार करवानद सरीरनविपद वंदना प्रगटहद तेसवेदना कहवीर्छउ जलीयमानमा विस्तीर्थद आसमरीत्यापागाटी करवतनीपरिविरोधमा कमल वरसवत् रुद्रख्यो नित्वमनुष्यनपाउद दुखरूप उलघतादीहिला दुखसमीसका पिता
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
१८४
रायपसेयो। पोसहसाला तेणेव उवागच्छति २ पोसहसालपमझदूपो २ उच्चा पासवण भूमिपडिलेहेति दभसधारग सधरेड् दमसथारग टुस इति पुरत्याभिमुहे सपलियकन्निसन्ने करयलपरिग्गहिय सिरसा वत्त मत्वए घजलिकटू एव क्यासी नमोत्धुण अरहताण जाव सपत्ताण णमोत्यण केसि कुमारस्स समणस्स धम्मधम्मायरियस्स धम्मोवटेसगस्स वदामिण भगवत तत्थगय दूहगए पासउमे भग बतत्वगए इहगव तिकटू वदति णमसति २ पुस्विपिणमए केसि कुमार सममास्स अतिए धूलए पाणातिवाए पच्चक्रवाए जाव परि ग्गहेइयाणि पिण तस्सेव भगवतो अतिए सव्व पाणातिवाय पच्च क्खामि जाव परिग्गह सव्व कोड जाव मिव्वादसएणमल्ल अकर णिज्म जोग पच्चस्खामि सव्व असण चउविहपि आहार जाव
इति आलिगमविशेषनापरियन्दिभमाणे इति स्तूयमान । परिभुविज्झमाणे इति परिभुव्यमान'। गिरिकन्दरमल्लीणेइव पस्यगवरपायचे इति गिरिक दराया लीनइव चम्पकपादप सुख व्यापउछन् सरीर दाधवरडू आकमुथकु विचरतु ति द्वारपछी तेय प्रदेसी राजा सुरियकतार देवीन मनपणिकरी अटूपतउद्देष अणधरतुथकउ जिहा पौसधसाला तिहा पावर भावी नई पोपधसालापतिप्रमार्जइपु जीनदू वडानति लघूनीति भूमिप्रति पडिलेहद डाभनुस धारउ पाघरद डाभसथारी ऊपरिचढद पूवादिसिसाहमुथकु पालठीकलीछठउ बिट्टू हाथ करीनीय जानु मस्तक भाव प्रदक्षिणारूप मस्तक अ जलीकरी इम बोल्यु नमस्कारथाउ अईतमधी पादनमीत्युणक इजिहागिठाणसपवाणति हालगिकरा वलीकसै छद नमस्कार केसी कुमा रनि श्रमणनइ माहराधमाचार्यन धर्मोपदेसकन बादउछउ भगवतकेसीगुरुप्रति केहवाछ तिहायताकद हुइहाथकउवादउछउ देषउमुझतद् हेभगवनमुमतहाथकागएइहगएदाग प्रतिदकहोम वादह नमस्कारकर पूर्व पणिमद केसी कुमार श्रमणप्रति समापद थूलथकी प्राणा नियात १ पवनउ इमस्थलमृष्टावादस्थल प्रदर्चादानपचवस्तूस्वदार४ सतीषपरिग्रहपरिहिवडा तेहन भगवतने समीप सबंथकाकरणकरीवण अनुमतिभेद इदमनववचनकायाडकरी प्राणासासो म्बामलक्ष यतेनु यतिपातविनाशतेहपच्चपूछउतिमुछर इमजसर्वथकीमृपावाद अहत्तादानमैष्ट न परिंग उपवयु छोध मानमावालोभनम एकलह अभ्याख्यानमू यरति अगतिमायाम्पामिश्ता दसपसल- १८ स्थानम पापनीकरपियकरवा अयोग्य एह । सर्वथका असना
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
सवपसेखी। जोवाए पच्चस्खामि जपियमे सरीर इट्ट नाव फुसति एव पिवण चरिमेहि ऊमासनीसीमेदि वोसिरामे तिक्वटू बालोदय पडिक्वते समाहिपत्त कालमामेकालकिच्या सोइमेकध्ये सूरिया विमाणे उवगवसमाए जाव उववपयो ततेषा सूरियामे देव अहोववाए वेव समाण पचविहार पमतीए पज्झति भाव गच्छति तजहा आहारपज्झतीए सरीरपज्झत्तीए इद्रियपत्तीए आगापाणपझ तो मामामणभत्तीए तएव खल गोयमा मूरिया गण देवेण सादिव्वा देवठीदिव्वा देवजुत्ती दिव्वे देवाणुभावे लट्ठ पत्ते अभि समन्नागते मृरियाभस्मण मते देवस्स केवदय कालठित्ती पन्नत्ता गोवमा चत्तारि पलिउवमाइ हिद पन्नत्ता सेण मते मरियामे देवे ताउ देवलोगाउ पाउक्खएण भवक्खएण वित्तिखएण अण तरचय
चइत्ता कहिगमति कहि उववभिहिति गोयमामाहा विदछ वामे मुखन परिवडिप्यते धर्यत इति व्याख्यानमलझरणत प्रयागत महादेहद संधयिष्यति निष्पाद यिष्यति गिप्यापवियत्यभ्यासकरिष्यति नवभामुत्तोपडिवाहिए इति है सोने नयने हैं दिक चिपकारद शहार जावजीवलगडू पन्चपुछड जंहपणिमाहरु सरीर इष्ट कात स्पेवात पिवसातउमारासरीरनफरिसद एउपणिसरीर केहलुइ अमासनीमास मिराबुरावडमकही पत्तीचरलागाइते पाली पडिकनी ममाधिप्रासथकद कालना अवसरिकालकरी सौधा कल्पर पहिलेदेवलीद मयाम विमान उपयानभाइसिय्यानविपद अगुलनइ प्रसप्यातसि भागि अवगाहना उपनु निधारपछी मुयाम देवा तत्काल रुपनउ धक परप्रकार प्रयाप्तर पयाप्ति भावप्रति पाम तेकदा पाहारपवास १ सरीरपथ्याप्त २ इद्रिवपयात ३ सामोस्वासपयाप्त ४ भाषापनसमकाल ५ एवीपाचषयातक उतमाट गौतमतदातर नाटकसमरपुश्द्ध उभगवान सूर्याभास्यापुरयकरानाधकीपबडी ऋडिपात तर एणैकारणामीनअपाश्नाकरीतोमव निश्चदू गोतम मुवामद देवड तंह प्रधान देवनीवडिपरिवार प्रधान देवनीजमतिकातिवसाणिक दवनु अनुमाला वासु हातमात्य बलीगीतमा सरियाभनु इंपन्य देवन कैनला काललगिस्थति अायुपु बहा भगवतव हद छह गोतम च्यारपन्या स्थितिकहावलीगौतमपुछद्र तह ईज्य सूयाम देव तह सौधमाद वतीभवती देवकी वायुपुक्षयकरी देवनीगतिनुनपरी योनीवाति
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपणी ।
जादू इमाई' कुलाइ भवति अढाइ दित्ता विधिगण बिउलाई ' भवणसयणासणजगी वाहणीद्र वहूजानस्वरयगाद आगपवाग सपउत्ताइ वित्धड्डियपचर भत्तपागाइ बहूदासी दासगोमहिस गवेलगप्पभूयाद वहूजणस्स अपरिभूयाइ तत्थ अन्नयरेसुकमाले पुत्तत्ताए पचाइयस्सर तरण तसिदारगसि गव्भगयसि चेवसमा मि अम्यापिजण सम्मेदठापणा सिविस्सद् तएगा तस्स दार गस्स मायानवण्ड मासाण वहू पडिपुराणायण माणराइ दिया गावियक्वताण सुकमालपाणिपाय श्रहीणपडिपुराण पचदिवसरीर लक्खण वजण गुणोववेय माणुम्माणप्रमाण पडिपुण्या सुज्जाय सव्वगसुदरग ससिसोमाकारं कत पियदसण मरुच दारय पवाहिसि तरण तस्स दारगस्स अम्मापयसे पढमे दिवसेठियवडियकरिस्सति afro दिवसे चदसूरदरमणि करिस्सति वचेदिवसे जागरिय नागरि स्मति एकारसमे दिवसे विक्वते सपत्ते वारसमे दिवसे निव्वते नासिके एकाबिहा एकालग् एक मन इति सुप्तानीव बाल्यादव्यक्तचेतनानि प्रतिबोधितानि degarकरी अतरा रहितव्यवनकरीन इएतलैचवीन्द्र किहाजापसि का उपजस्य भगवत कहियद्रछे हेगोतम महाविदेह चेद्र जेह एहवा कुलछद्र धनदुपूर्णदीप्ता प्रसिद्धवित्तीय घा घर सय्यासनादिरय चासनादिपालपी हाथीघोडाइइनिहा धाकड सुवर्णरूपाजिहा प्रयोग धननुलाभतेहनुउपायतेप्रयोग तेहतिहावाधीन घयालोक जिमइद्र तेमाटिनापीत छत्रमचूर aणु भातपायीनिहा घणी दासी दास गादू भइ सि छालीनातिएह प्रणादू जेहा घयालोकने पराभवनजाइ तिहा अरनर कोईक उत्तमकुलनइविपत्र पुत्रपण्ड अवतरस्वद्र तिवारपी eye गभ आवडू कडू मातापितानदू धर्म्मद्र सचलप्रतिज्ञा नेप्टाहोस तिहारपछी ह पुन माता नव मसबाडा काइकाफेरी साटीसात अहोरावि वीत क्रम इथक इक मालक इहाघ कट्ठी रजेहनी हीनही मतिपूण पाचइड ट्रीटू करीसहित सरीर जेहनद्र लक्ष्यस्वम्तकादि व्यजन्मपी तिलकादि मुखगभीयादितेणसहितक मानतेशेयभार उन्मानते च भारममाणते १०८ अ गुल तेग्याइकरीमतिपूर्ण भलानीपनासमर्थ व गउपागतेयइकरीमूदरछद्र अ गजेहनुचद्रमासरीर पुर्व छ मोम्य आकार जेनुकात प्रियदसणकइनेहनु भलुरूपकेजेहन रहवाgतप्रति माताप्रसवस तिहारपकी तेह gaनीमातापिता पहिलइदिवस जन्मयोग्य क्रियाकरस्य माजवू दिवस वद
८६
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेग्री। अमुई जाइ कम्मकरणे चोरक्खे सममितो वालित विउल असा पाणखादमसाइम उवक्वाडावस्मति २ मित्त नाय नियमसवण सवधि परिजण आमतिस्सति पामतेत्ता तउपछा जाव अकिलत सरीग भोवणवेनाए भोवपण मडवसि मुहासावरगवातेणमित्तनाद निवग सवणसवधि सद्धि विउल असण ४ आसाएमाणावासएमाणा परिभुजेमाणा परिभाएमाणा एवण विहरिस्सति जिमियभतुत्तरा गया वियगा समाणा आवतो चोक्खा परिमुति भूया नमित्तनाद नाव परिजगण विउलेण वत्थगध मल्लालकारण सस्वारिस्सति तम्सेवमित्त जाव परिजणस्स पुरतो एव वदिस्मति जम्हाणा देवाण प्पिया अम्ह इमसि दारगसि गम्भवसि चैवसमागामि धम्मे दढा पतिग्गा जावाण होऊण अम्हए सदारगे दढपणामेणा तएण
तस्स दढयणस्स दारगस अम्मापियरो नामधेमकरिस्मति दढ यौवनेन व्यतिवेतनावति कृतानि यस्य स वा उतन्य व्यवहारमाप्ये सोत्ताद् नवमुत्ताइ
मूवन दर्शन करावस छदिवसद नागरीप्रति जागस्वर दग्यारम दिवस वातक्रमिक श्रावथकद बारमइदिवस नीपनावइधकई अवसुचित जातकमनुकरणएतलबसूठायकरा पछद स्नानइकगीपक घरमाहिए अलिउ मिहारपछी विस्तीण अन पायी वादिमलाल खादिममुपवास नीवजावसदनीयजावद मिवलेवाचावड जातितेपीतानी निजकतभाइयुवादिक मायुलादिक सबधीतेससरवा परिजनदासदासावर्ग आमनमद शामवीन तिहारपछी नान करीयविव वम्वपहिरी देवार्चन अलकारावया भीजयवेलाइ भोजनमडपड सुखद प्रासन , वाहायकी तैयमिन न्याति सज्जन सवधीपरिजननद साधि विस्तीर्ण प्रसनयानदिमवादिम ४ शावादतायका घाड उस्वायुधयानीयनुतखडादि आस्वाद घणुपायुधोडत नापदपरादि
भीषणीकरताथका समस्तपक्वानादिजिसताथका माहीमाहिविचादेतायका मकरतापका दिन रस्थर जिमिपा अनतरथका भावमनलाधड जलकरी चीयायया परमपविक या तमित न्याति सज्जनपरिजनपनि विस्तीर्ण वरव गध माल्यालंकारडकरी साकारदीय तहज मिय প্নানিল্লা এলিননং খালি ঘুমায় যদুন্ধার ব্রােনভিয়া গমন কষ্ট ভুল गमनहविपद आवश्यदू धर्मनविपद दृढसबल प्रतिाटाद मोटर घाउ अमार पहपुर
নিম পায় নিটায়ী নৱমনুমান gয়নৰ মাৰি নামৰূমধু মধুমন
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
२८८
रायपसेणी। पइणोय ततेण तस्स दढपदणस्स दारगस्स अम्मापियरो नामधेझ करिस्सति दढपदणोय ततेण तस्स दढपणस्स अम्मापियरो अणु पुलिणठियबडिय चदसूरदरिसणच जागरिय नामधेमकरण पर गमणच पचगमणा पगवमणमच पच्चक्खाणगच जेमणच पिडवडा मगाचप जपमाणच कणवेहणगव सबछरपडिलेहणगच चूला बण यण उवयणच अण्णारिणय बहूणिय गन्भादाण जम्मामाइयागण कोउयाइ महयाइढिसक्वार समुदएण करिस्सति ततेगासे दढ पतिणे दारए पचधावि परिखित तजहा खारधातीए मज्मण धातीए मडणधाइए अकधातीए कीलावणधाईए अन्नाहिय बहुहि खुज्झाहि चिलाइयाहि वामणियाहि वमेभियाहि वत्थरियाहि पउ सियाद् जोयणयाहि पएहविवाहि इसिणिवाहि वारुणियाहि लासीयाहि लउसियाहि देमल्लीहिसिहलीहि आरवीहि पुलिदीहि
पज्मरणाहि मरुडीहि सवराहि पारसीहि नाणादेसिद्धि विदेपरि इत्यादि। अडारसविहदेशीप्पयारभासाविसारए अष्टादशविधायां अष्टादशभेदाया देशीमकाग्या विशारदो विचक्षणा', तथा गीतरति स्तथा गन्धर्व गीतनाय च कुशला' इये युध्यते इति तिद्वारपछी तेह दढपणने पुवन मावित अनुक्रमिनाम देस दृढप्रतीज तिहार तह दृढप्रतीच माविव अनुक्रमि पहलइदितिलोकस्थति अावानीलकर्तनादिन मनोग्यक्रिया तथा वीजइदिनिचद्रमूर्यदरसण' झट्टइजागरी बारमैदिननामदु कर भूमिऊपरिगूडाघराणि दीड विपगडकरीचालवू किसाकम्फनुयगर जमनसरीरनीवृद्धिनउ कर बोलवउ वणवेधनुकरवउ वरमीगाठि प्रथममु उनुकर कलानुग्रहवउ अनेरापणि घणा गर्भागुहिउतिहाथकीमाडी जन्म प्रमुपकलाग्रहीति हालमि भनेकरचाभिधाननाकरवा मोटादि सत्कारसमुदडकरी करस्य तिधारपछी तह दढपद्य बालकपचधावदवीटतउधकुवधस्यद तेकहित सारहित दुधधरावै तपारधावि स्नानकरावितमझधावि २ शुगारकरीवितेमडणधादि ३ पोलइलैड बसह ४ क्रीडा करावा ५ पनेरापगि घर कुब्जादासी विजातिकादासी वामपाइधा ठीगणादासी वांकी रेटली ज्ञायाताभिकतिग्मीइ बर्बर तायदेसनी ऊपगीतबरिकातणीदुर्गम भागली १६ पउसिकाइ योनिको पगरविकार इमितिबाद वारकिणाइ तासिकाइ लसिकाय देसली सिंहलीवू
पनिदाद पत्रणीहि ममडीद सबरीद पारसीद एदेस अनार्यभामावितिहानीपनीर
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी। मंडियाहि मदेसनेवत्थमहियवेसाइ इगियवितिय पत्थिय विवाणि याहि निउणकुसलीदि विणीयाहि वेडिया चक्ववालवरतमणि वदपरियाल सपरिवडे वरिसवरधर क म महत्तरग वदपरिखित्ते इत्याउ हत्थ साहरिज्ममाणे २ अकाउ अक परिभुममाणे २ उव नविज्झमाणे २ उवागाइभमाणे २ उवलालियमाणे २ उवाहि ज्मामाणे २ अवयासिझमाणे २ परिवदिग्स २ परिवदिग्भमाणे २ परिचूबिय्यमाणे २ रम्ममुमणिकट्टिमतन्नेमुपरगमणा २ गिरकदर मल्लीणे विवचपगवरपायवे निवाघाय सुहमुईण परिवढिस्सद तण्णां दढपणा दारग अम्मापियरो साइरेग अट्ठवास जोयग जाणि त्ता सोभणसि तिहि करणदिवसनक्खत्तमुहूत्त सिगहाय कयवलि कम्मे कयकोउयमगलमायच्चित्त सवालकारभूसियकरत्ता मइया इढि सक्वार समुदएण कलायरियस्स उवणेस्सति तेणसे कला यरिएत दळपण दागलेहीतियाउ गणितप्पहाणाउ सउणस्तपक्ष
वसाणाउ वावत्तरिकलाउ सुत्ततोय अस्थउयकरणउसिक्वाहिद परदेसनवेसमडितका पोतानादसनीपहिरवानीगुहि याद वैसनेयी पागलानुमित नयनादि चैप्टामननचितव प्रार्थततवाचित तेहनीज्ञाण निपुण डाहीयारमाहिधजहार किती सहद चैटिकादासीसहनु चक्रवालसमूहवरप्रधान स्वीन दरुपपरिवारतेष परवपथ वषधर कृतिमनए सक कचूकीते प्रतनिर्णवदपुरनुकावकामराजादिक महत्तरस पतपुरख देपरवर थकुनाकार्यचितनाकरणहारतहन एकमधथी बीजादाधी वीजहाथिवीजनक बीमा उत्सगन सुखभोगवतुधकु नवावीतउथकु बालकनइयोग्यगीतवाहतस्य मोडालाला धकार हीयानी भाभलि पालिमानतुघका स्तवातु पूयमातथा तुकसानौरात रमणीकसिमय भूमितलनविपद वालतुथकु पर्वतगुकाई घालनिहिउ चपकवृचनीपरि उक्ट्रहरहित मयत मुपद वधाहबुद्धिपामहद सिद्धारपती तेइठपणाबालकति माविन मा
त तिथि करण दिदसनपन महूत नरवियर लानकराड छ जेय
धरनादेवपूजा बाधाउकोतुकम्पीसिल कादिकमाउतदपिदिकतडीनप्राय रिलेटरितउपसमावान हेतु जेवइसमममस्तालकाराविधिक TETam
की कलाचार्यनद पडितनदा पस्यद्र निधारपो वह सालानाय तेहदप
रसनउ
जातर
16:
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
२८०
रायपणी। मेहार्वेहिद तजहा लेई गणियस नट्ट गीय वाइय सरगय पुष्करगय समत्तालजूव जणवाय पासग अट्ठावय पोरेगच्च दगट्टिय अन्न विहि पाणविहि वयविहि विनवणविहि सवगविहि अझ पड़े लिय मागहिय गाहा गाइव सिलोग हिरगणाजुत्ति मुवगगाजुत्तिं आभरणविह तरुणीपडिकम्म इच्छियलक्खरण पुरिसलस्खगा इय लक्खण गवलक्षण गोणलक्खगा कुतूडलक्षण छत्तलक्खण दड लक्खा अमिलक्खण मणिलक्खगा कागिणिलक्षण वकुविज्झ नगरमाण वेधारमाण वार पडिवारवूह पडिवूह चक्बवूह गमवूई सगडवूह जुद्द निजुद्ध असिजुद्ध मुट्ठिजुद्ध वाहूजुद्ध लयाजुद्द जुजुङ छरुप्पवाय धणुव्वेह हिरण पाग सुवरागापाग मणिपाग धाउपागमत्त
हययोधी। एवं गजबोधी रथयोधी। वाहुयोधी तथा वाहुभ्या प्रगृहातीति वाहुप्रमर्दीमाह
वालकनद लिखपानीकला धादिमुख्यछदजेहा गणितएकविधीमाडीसमस्तगणित कलाइप्रधान पखीनासप्टनउजाणवु छेहलीकलाएहवी वहूत्तरिकला सुवपाठथकी अथव्याप्याथकी करणहाथद करीदेपाडवतेहधकी सीखवस्वनीपजीविस्य तेकहद्छद दूदूतरकलानाम लेपककलाएपहली भणितकला २ रुपकला नहककला ४ गीतकला ५ बाजिवकला र स्वरकठबदनुऊलपवु ७ पुनर गतढीलवाजिवकलनुनाणवु ८ तीलमुवजाडवु ८ जूवटानीकला १० जनचादलोकर वादविवादनु करब ११ पासानापवानीकला १२ अप्टाफदसेतुजनीकला १३ नरीरक्षादिकनीकला १४ पाणी माटीएकठरि अमुक्ता बीजदएहवीकला १५ अन्ननीपजाविवानीविध १६ पाणीउपजातिवानी विधे १७ वरवउपनाविवानिविधि १८ विलेपनविधि १८ सय्यानीविधि २० अावानीभेद २१ प्रहे लिझानाभेद २२ मागधिकानाभेद २३ गाथाभेद २४ गीतनाभेदन २५ प्रनीकनीभेद २६ हिरया युक्तिरूपूउपजावानिठए २७ सुवर्णजयमीवानिविधि २८ थीभणघडवापहिरवानीकला २८ रवीन कलानूसीपवित्रु ३० स्वोनालक्षण ३१ पुरपनालचण ३२ घोडानीलक्षण ३३ हस्ताना ३४ वर्ष भष ३५ कूकानीलक्षण ३६ छवनु लक्षण ३० दडलक्षण ३८ वझलक्षण ३८ मगिरक्षादिकनी परीक्षामाडवानीकला ४० कागणिरत्नपरीक्षा ४१ घरहाटमाडवानीकला ४२ नगरवासवावु प्रमाण ४३ कटकउतारवान प्रमाण ४४ करकमान ४५ कटकऊतारवानु मान ४६ कटकनइयुद्धनदकाजि रचनाप्रतिकहतेकटकसादमु कटकरापवु ४७ व्यूहप्रतिवूह ४८ चक्रनै आधार सगामनु बग्नु इय आगलापणि ४८ गरुडाकारसग्राम ५० गाडला आकारिसग्राम ५१ जुड़सीमानभेद ५२ विसेप
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
रायपसेगी।
२८१ सई वट्टखेड वहखेड नालिवाखेड पत्तशेझ कडगमा मज्जीव निजीव सउगमयमिति तण्णासे कलापरित दढपण दाग लेहाइयाउ गणिप्पहागाउ सउणरूपपजभवसागाउ वावत्तम्किलाउ मुत्तडय यत्वउव करणउव सिवावेत्ता सहावेत्ता अम्मापिजण उवणेहि ततेगा तस्स दढपणस्स टारगस्स अम्मापियरोत कानावरिय विउ लेगा प्रसगा ४ वत्वगधमल्लालकाण मक्वारिम्सति सम्माणिस्मति २ विउल जीवियारिह पाइदाणा दलदासति विउन जीविरिइ पाइटाण दलहमति विउल जीविरिह दाण दलबत्ता पडिविसज्जेहिति ततेणसे दढपतिगणेदारतेउ मुक्ववालभावे विगणयपरियायमत्ते जोवणगमण पत्ते वावत्तरिकतापडिते अट्ठारसविइदेसीप्पगार भासाविसारते नव
गणुत्तपडिवोडिए सीवरती गधब नक्सलेहि सिगारवागावे समय नइ ५३ बहुइयडयुद्ध ५४ मुष्टस्नुपनुध ५५ वाहनु युद्ध ५६ लतावेलडीतउ जुडसत्यवोडान धनु धयान घोडउदेपाढवु ५० इसत्वघोडानेवणानउघीढउदेपाडवउ ५८ तूरमवार कुरुपडनी मुदिनउमारिवड अवयवारुपीनूमाठएमा आगलीपणि ५८ धनुर्दनिकनातीग्नीपदानीकला ६० हिरगरपाग अडिनमुवांनउवादभैर अशा दूरबाण उवाविचार ११ मुवणपाळ ६२ मणि पाकर ६३ धानुवाबादिपाक १४ मृबननु पैडउवैसलमाढीमूतनुकंदबु अबु माडीनभूझकाउ ६५ उत्त पड १६ नालिकाखेड ६२ कमलनीकाकडीवेझनउ माडीवेधवड पवर्तदवायानडाबाउकरी
बड ६८ करगमवणाटिकनीकडीकुउलनउद६८ भूयानातिव चनेनीवतालीकोतवाशा पतिजविकाइ ० नसवापीनज्ञा का प्र १ पधानाभन्दानउजाणवुचरएहबहूतरकलीनु जाय वाम विधारपत्री तेह कलाचार्य दढयस्यालकति लेपादिक गणितकलाप्रघमधीमाडी पथानामन्दनवजाबछेहलीकला बत्तरिकला मुनधनी प्राचघकी अर्धधकी करणीयायिकरी पाडवाथकी मापनद सापविन माविवन मउपसतिहारपछी तेह दढपणाना वालकन मादिव नेहालाचायति विस्तीर्ण अमनानिक विवाहारि ४ बस बपूरादि फूलमाला अलकारि का सत्कारम्बर मलानस्यद् भादरदेविड वितीर्ण जीवतालगिभीगवड छह प्रीति दानदेम्बर
" जावतानद भोगवद एव प्रीनिदान देसर विस्तीर्ण जीवातहालगद एह प्रीतिदानदर विसनस्य घर तिहारपझी तहदढयण बालकबालभावमु कीय उपक डाह दुरादिकडू
गावतारुण्यपणउ पामउयका बहुतरिकलानुपडितहाडाइ छड अटारप्रकारड देसी मदाजिहाएइवा घटार मापाद विचषणहद श्रीवविनवरिनासिकाएकनिद्वाएक
SHITH
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
२२२
रावपसेगी। गव हसिय भणिय चैट्ठिय विलास सलाव निउणजुत्तोवयार कुसले इयजोही बाहजोही गयजोही वाहप्पमहो अलभोगनमत्थ साइ स्मिए वियालचारिया विभविस्सति तएण त दढपण दारग अम्मा पिवरो उम्मुक्ववालभाव जाव विवालचारग विवागिता विउलेहि अन्नामोगेहि पाणभोगेहि लेगाभोगेहि वत्यभोगेहि सयभोगेदि उबनितहि ततेणसे दढपणे दारए तेहि विपुलेहि अन्नभोगेहि जाव मयणभोगेहि नोसज्झिहिति नेरेझिहिति नोगिभिहित्ति नोमुभिहिति नोअभोववज्जिहिति सेजहानामए उप्पलेवा पउ मेतिवा जाव सहस्सपत्त इवा पकेजाए जले सवुडे नोविन्नप्पई पक रएण नोविलप्पडू जलरपणा एवामेव दढपरणेवि दारते कामेहि जाए भोगेहि वढित नोविलिप्पही कामरएगा नोविलिप्पही भोग रएण नोविलिप्पही मित्त नाइ नियग सयण मवधि परिजणेण सेणा तहारुवाण घेराण अतिते केवल बोहि भिहिति केवल मुडे
चवीएकमनएहवागमुचाहुताबालभावमाटतहयोनिजगार्डीएथकट गीतनविषय विरतिजेहनी गाधवगीत अनइनाटकतिहाडाडू उछ शृ गरड करीमनोहररूपछद जेहनउ योग्यचालवु इस भण चप्टाकायव्यापार नेत्रविकार विसेपपण बोलवु एतलानइनिपुण चतुरयोग्य लोकोपवार तेहावीपिडार धीडासाघयद्वनउकरणहार एमजगजवीडो बाहुनादी पागलानभुजामुमर्दन हार अत्यतभाभनिविषिसमर्थ अबीह तेमाटिकालविकालनि चालणहारपणिहोसह तिहारपछी तेहढपणा वालकप्रति माविव बालभावम काउछदूजेणएहवाप्रति पाइलु सर्वकाहिदु विकाल चारी जागीनद विस्तीय अननभीगड पाणीनभोगद घरनइभीगद वचनडभोगद मय्यान भागि आमवस्य तिहारपछी तेइहढपदणद नीलकर्तदूदू विस्तीगाइ अन्नभोगद सय्याभगइ नहींसज्जथाह नहीराचद नहीगृहथा भीगनीवालानहीकर नहीमुभाइ तेहीधूचीरह तह यथादृष्टात उत्पलममलनीजाति रक्षकमन पुडरीकादि सहम पवकमल कर्दमऊपणु पाणी वध्यु पाणोइरीपदन है कर्द दूरुपरजसाथि नशापद् नफरिसद जननीजिकरी दूणदृष्टातह रटपन्नउपपि वालिक कामर जायु भौगिकरी वघड पणिनही लीपाइनहींी परिसाद काम रजद करी नहीफरिमादू भोगरजद करी नहीलिपाइ मिवते तेमुख जातिपोतानी निजकमा पुवादि सजनमाउलादि मसुरवर्ग दासदासीएतलासायिनहीलीपछीपै तेहदढपणउ साधून
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेगी।
२८३ भवित्ता अगाराउ अणगारिव पब्बतिम्मति मेण अणगारे भवि स्सति इरियासमिए जाव मुड्य हुवासणेड़व तेयसा जलते तस्मण भगवउ अणुत्तरण नाणेण एव दसगीण वरित गा पालण्या विद्या रेगा अन्झवेण महवेगा लाघवेण खतीण गुत्तो मुत्तीए अणुत्तरेणा सव्व सजम तव सुचरिय फनिहाणमग्गेगा अप्पागा भावमागस्त अगाते अणुत्तरे निवाधाए निरावरणे कसिणे पडिपुणे केवलवरना दसणे समुपज्झिहिति तएगासे भगव परहा केवलीजिणे भविस्मद सदेव मणु आसुरस्स लोगस्स परियाग जाणिहिति पासिहिति तजहा आगतिगति विविवंचगा उचवाय तक पत्याकम पुरेकड
सिमावात् । विकालेचरतीति विकालचारी सबसलमतवसुचरियफलनियाणमगणेति सर्वसवम' सर्वात्मना मनोवाक्कायसयमन तस्य सुचरितस्य वाशसादिदीपरहितस्य तपसीयाफल निवाण तन्माण किमुत भवति सर्वसयमन सुचरितत च तपसा निर्वाणग्रहणमनवी निर्वाणफलव
गुगर करीपूरी स्थिविरवहशुतत समापदू विशुद्धसम्यग्दर्शनप्रति बूझइ एलिमधुनादर्श चारिवप्रतिपातमस्य विसुद्ध मुडनावसु डहुडून गृहस्थायधकी अणगारपणु जतीपण पाम स्वद तेहदृढपद्रणउ अणगारयररहितयतीहोस्यद दर्वामुमतिम मनु नावत्सदद्रकल्पस्वभग वतनुवर्णकहतेतलुहापणिकहवउ तप रामलीपरिहोसइवधानरतीपर तेजकरीजाज्यल्व मानहासद तपढ़करीवेजपु नहोस्वद तेहनद भगवतनद सर्वोत्कृष्ट जानइ मज सस्कृिष्टद दर्शना चारित थियादिकनदसेवनुउपाययन छाडीनविचारडार पावसायातिएर त गाह उपधिभावथकामारग त्यागतेणइमादवमाननिगृहण लाघवतेहलुयापणुउद्गव्यधकी पल्पनु पधिभावथकागारखवयत्यागतेण्ड पातितक्रोधनिगृह मनोगुमादिक मुक्तनिर्लोभप मटिइ सत्यसाच प्राणिदया तपदवारभेद हनुफल पोचलक्षणतहमागृह अापणीवात्माप्रति भाव ताथकानइदावलज्ञानऊपजस्य तेकेहकुछ हनु अननयी सर्वोत्तम निर्व्याघाततेकटकुटवादि किकरीपलनानपाम तेहनकस्यु आवरणनथी सकलार्थगाहक प्रतिपूर्णतेचद्रमडलनीपरिपीतान्द्र सघल असकरीसहित केवलबहायाप्रधानकेवलज्ञान केवलदर्शन ऊपज तिद्वारपछी तेह भगवत जेधीकादशाननहीते चारही अरहाराम पनातनिलिन केवलमपूर्ण सहीयाज्ञान मदतेहकेवलीएहवाहोस्यद देवसहितमनुप्यलोक अनर अमुरमाहि अधीबापएतलद विमो वनसबधी लीगतापर्याय मनोगतभाव प्रतिज्ञापत्यइजानकरी देवस्यदर्शनकरी कहकर
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
रापपगा
।
२८४
मणोमागसिव खय भुत्त कड परिसेवि भावी कम्म रहोइन अरहा अग्हम्स भागीत त काल मणोवर कायजोगे वट्टमागार मवलोए सबजीवाणा सव्वभावे भावे जागमागो पाममागो दिन रिस्सद तएगासे दढपणे केवली एवारवेगा विहारण विहरमा वहि वासाइ केवलपरि पाउ पाउणिहिति पाउणित्ता अप्पन
आउसे अाभोएइ अप्पणो आउसेम अाभोएत्ता बहूद्द भत्ता पच्चकावाइस्सद पच्चक्खाइत्ता वहि भत्ताइ असाए छेडम्म.. वछि छेदित्ता जस्मट्ठाए कीरहणग्ग भावे मुडे भावे अगहाणा.. अद तवणगाते केसलावे वभवेरवासे अत्यत्तग अणुवाहगग भुमि सिज्झातो फलहसेज्माउरघरपवेसोलहावदाद माणावमाणाहिो
पर्गेहि हीलगाउ निदणातो खिसगााउ गरहगाउ तन्मगाउ तान' प्यापनार्थ मणी मगोसियसि मनमि भव मानसिक तत्व कदाचिदसापि प्ररित भवगि उच्चने मनमि व्यवस्थित मानमि मनोमानसिक खइयतितिपित चवनीतमिति भावः । सैवियन्ति प्रतिसेवित स्वादि अध' कर्मभूमो निपात रह' कमगुप्तस्थानकृत परीहि सिहोम
सकलजीवजिहाथी घाइते आगमिजाइतेगतिस्थति तेकायस्थतिभवायतिचिवणातदेव लीकध वचउर्दवताकरकी पणिऊपजवुतेउपपात तर्कविचारणा पूर्वदवीधुतपत्थाव डउ भागलिकर मनाचितन तहका चयगय भीगव असनादिक दीधुवीवादिक मेवउ मधुनादिक प्रगटकर्म उकर्म तेयहत एकातभजतानधीमनुष्यदेवनद कीटइपरवरसाधका तेतेकालनविपद मना कारयोगयोगनैविप वर्तता सवलोकदचिभवनि सर्वभावजात उपकाउ देपनुयकउ विहरि तिद्वारपछी तह दढपणउ केवली ण्हवरुपि विचरवद विचरतउधकु घणा वरिसलगइ । पवार पालम्यइ पालीनदू आपणो पाउपानुसेस्व छहउउजेहनद प्रापशु पाउपानुसेप जी घग्या भातप्रतिद पच पच्चखीन घणा भात भासणा छेदस्य घणाभात असण छेटीनड नद अथड करी अवेलपणु मुडभावइद्रव्यमूडतेलीत्यादिभावनड ते क्रीधादित्याग ग्नाननई धावनही कामनउऊपाडवु ब्रह्मचर्यतुपालवु छननु अगथारबु पादवीय नुटाल भूमिमुरउ पादिमुव भिक्षान अधरपरघरपदस किद्वार भक्तादिकलाधउक्विारिनलाज विद्यारह । पामकिवारद' पण आदरपाम अपरलीकड मर्मनुअघाडवू निदवु तेमनरीगन खिसणोतलाकसमीक्षिहीलबु गई णानिदवू अगुली करीरेजाणीसएह वह तार
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
रायपसेणी |
, गाड़ परिवार पव्वहगाउ उव्वावविरुवरुवा बावीसपरीसह वस
+
वासे भवित मट्ठ यारा
गागामकटका २ चरिमेहि उसास aurat aorta बुभिहिति मुचिर परिनिव्वाहि सव्व दुक्खाय अतकरेहि सेबभते सेव भवेति भगव गोवमे समा भगव महावीरे वदति नमसित्ता सजमेण aaur अध्वाण भावे माणे विहरति नमोजिणाण जियभवाण नमोसु यदेववाण भगव are नमोणत्तीए नमो भगवड अरहतो पस्ते सुपस्त वणीए मो रायपसेणइव सूत्र सम्मत्त गु घागु व २२२० इति श्रीराज प्रधीय मूल
ते होलनानि सङ्घता सद्भूतहीलनजात्याद्युध्वटानि । परीचेडुगुप्साभाषणानि ख्रिसनानिधि त्यादिवाक्यानि तर्जनानि अष्गुल्यानिक्षेप रुरस्सर नईत्सनानि ताडताति कमादि
वियेतादिक पराभवनु करवु प्रवृथनीपाडानु करव मोटानाहना अनेकरूपी चध्यादिकदावीस fine arts उपसर्ग कहाकि द्रयानीखभावनिऊभराठाइद्र जेहनउद्यर्थिप बावासपरीसङ्घोषसगु' प्रति श्रहिवासाइड तयर्थप्रति आराधरवड आराधीनइ छेवलइ ऊसासनी सासि सीझसङ्कृतार्थयामइ केवलजानिकारीसकलजानिकरी सकलार्थ जागसि सकलकभइ मू कासइ कनङ्ककीधुसतापतेहटालवीयका अत्यतटालटउस सकलदुखशारीरानधीमान सर्तहनु त श्रगामीकभवक हद्रथकद्र गोतमम्वामीकहइछइ एह इनज ऐपूज्य एह
करस्य मूयामदेव shenar Har Har Ansवीरप्रति वाद नमस्कारकरीनड स्वमर तकरी अप'याआत्माप्रात भावतु घकउ विचरछद्र हवइधमारवामीकाहिहि नमस्कारधाउ चिनीतराग भणी तेकेहवाकइजेद्यइसातमाभयजात्याकडू क्लीनमस्कारधाउ श्रुतदेवाभीभगवत्सावाभिपी dheeros पूज्य नमस्कारथाउ प्रज्ञप्तिभया अनेकभावनीकरणहारी नमस्कारधाउ भगवत भणोपूज्यभ्यपी ग्रहतभणीचसहिद्रनपूज्यनीदाभणी ते भगवती के हवाइड बाग्री प्रदेसीराजाइ atara सवती किऊपजीवता छे ते हमणीनमम्वारघाट श्रीपाइदरमुका श्रीसमरच द्रमूर्पिट्टाज्जीतकर श्रीराजचद्रमूरिविजय मानेक ऋपि श्रीश्रवणाय शिष्ये दाव राजेन राजप्रश्नीगृसरयटदार्थकृत अस्यैव टीकागु धातरच विलोक्य लिपितिमिद यदि मादा safaa मध्यानावसोधनीयचधाघनैरिनिवार्यस्यगु थमान मूववृत्ति पाचनडवीसुद्ध ७०००८ श्रीसभवतु वल्याण मय श्रीरस, लिपत श्री ६ श्री पूज्यते, दिद श्रीधनराजजी पाटिङ सानकारक भी ६ श्री श्री श्री १०८ श्रीमयुक्त श्री ६ श्री
ऋषि
1
,
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ रायपमेयी। सपूर्ण लि. श्री 6 आचार्यनी पि श्री 108 थीमयुक्त श्री श्रीचिता मणिजी तत्शिष्यलिषत मुनीपेत सीस 1732 कातावदि 6 दिने / घाता' छ / इति मलयगिरि विरचिता रायप्रथीयोपागवृत्तिक' समर्थिता // छ' // याग य 1755 // छ / शुभ भूयात् // छ // श्रीरस्तु // श्री 6 श्रीचितामणिजी तत् शिष्यलिपत म निसैतसी सवत् 2032 वकानीर्वाद 6 दिने सूब भिद्याद मध्ये लिप्यो अर्थपोसवदि 7 दिने इटावागामे सपूर्णकाधी सुभभवतुपानारयाही कल्यार मस्तु श्रीरस्तु माहोतिलोकमाकोटेवहराव्यारिति भडारनोछ /