Shilopadeshmala

Author(s): Jaykirtisuri, Somtilaksuri, Rajshekharsuri
Publisher: Salvina Adishwar Bhagwan Jain Derasar Trust

Page 46

૩૭
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ બંનેનું અહિત કરે છે અને ભસ્મક વાતાદિના રોગથી પીડાતા રોગીને ઘેબર વગેરે આપનાર વૈદ્ય બંનેનું હિત કરે છે તેમ અહીં પણ સમજવું.”
આ ઉત્સર્ગો અને અપવાદે ચેથાવ્રતના ભંગને છેડીને જાણવા. કારણ કે મિથુનસેવનમાં ઉત્સર્ગ અને અપવાદ નથી. મૈથુનસેવન રાગ-દ્વેષ વિના થતું નથી. સંસારનું મૂલ આરંભ ( =જીવહિંસા) છે અને રાગ-દ્વેષ આરંભના સ્તંભરૂપ છે. કહ્યું છે કે“જે રાગ-દ્વેષ ન હોય તે કેણુ દુખને પામે ? કાને સુખથી આશ્ચર્ય થાય? કોણ મોક્ષ ન પામે ??(ઉ. મા. ગા. ૧૨૯) [૨૭] ઉપસંહાર કરતા ગ્રંથકાર કહે છે –
ता सयल इयरकट्ठा-णुट्टाणसमुज्जम परिहरेउ ।
इकं चिय सीलवयं, धरेह साहीणसयलसुहं ॥२८॥ ગાથાર્થ-ટીકાથ-તેથી હે ભવ્યજીવો ! કષ્ટથી કરી શકાય તેવાં તપશ્ચર્યા વગેરે અનુષ્ઠાને વિષે ઉદ્યમ છેડીને જેનાથી સ્વર્ગ–મોક્ષનાં સુખે સ્વાધીન છે તેવા એક શીલવ્રતને જ ધારણ કરો. [૨૮]. ધીરપુરુષે પણ રીસંસર્ગના કારણે મેક્ષમાર્ગથી ભ્રષ્ટ બને છે એમ જણાવે છે
सावज्जजोगवज्जण-सज्जा निरवज्जउज्जुआवि जए ।
नारीसंगपसंगा, भग्गा धीराण सिवमग्गा ॥२९॥ ગાથાર્થ –સંસારમાં ધીર પુરુષના અબ્રહ્મસેવન વગેરે સાવવાના ત્યાગમાં સુલભ તથા નિરવ એગમાં સરલ એવા પણ મોક્ષમાર્ગો સંબંધના પ્રસંગથી ભાંગી ગયા.
ટીકાથ-નારીને સંગ જ મોક્ષમાર્ગની પ્રાપ્તિમાં અંતરાયભૂત હોવાથી ધીરપુરુષના મોક્ષમાર્ગો ભાંગી ગયા. કહ્યું છે કે-“હે સંસાર ! જો વચ્ચે દુસ્તાર સ્ત્રીઓ ન હોય તે તારે કાઠે દૂર નથી.” [૨૯].
સંસર્ગને જ (=રસંગ જ અનર્થને હેતુ છે એ વિષયને જ) દષ્ટાંતથી દેઢ કરતા ગ્રંથકાર કહે છે –
संवेगगहियदिक्खो, तब्भवसिद्धीवि अद्दयकुमारो ।
वयमुज्झिय चउवीसं, वासे सेविसु गिहवासं ॥३०॥ ગાથાથ-સંવેગથી દીક્ષા લીધી હોવા છતાં અને તે જ ભવમાં મોક્ષે જનારા હોવા છતાં આદ્રકુમારે સંયમને છોડીને ચાવીસ વર્ષ સુધી ગૃહવાસ સેવ્યું.
ટીકાથર=ગાથાને ભાવાર્થ દષ્ટાંતથી જાણ. તે દષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે :
૧. હીરોuછમયના એ અવતરણિકાને ભાવાર્થ લખ્યો છે. શબ્દાર્થ આ પ્રમાણે છેધીરપુરુષોનું જ આલંબન લેતા, અર્થાત ધીર પુરુષોને જ વક્તવ્યને વિષય બનાવતા ગ્રંથકાર કહે છે