________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
પ૯૮. સમયસાર ગાથા-૩૧૯ ૫૯૮-૫૯૯ | દ૦૮. સમયસાર ગાથા-૩૨૪-૩૨૫ ૬૦૮-૬૧૦ જ્ઞાની બહુ પ્રકારના કર્મો નથી જ કરતો,
અજ્ઞાનીઓ જ વ્યવહાર વિમૂઢ એવાઓ નથી વેદતો, પણ પુણ્ય-પાપ કર્મફલને અને ‘પદ્રવ્ય મ્હારૂં આ’ એમ દેખે છે - જેમ બંધને જાણે છે.”
અત્રે લોકમાં કોઈ વ્યવહારવિમૂઢ પરકીય જ્ઞાની કર્મચેતના શૂન્યપણાએ કરીને અને ગ્રામવાસી “હારું આ ગ્રામ” એમ દેખતો કર્મફલચેતના શૂન્યપણાએ કરીને સ્વયં મિથ્યાષ્ટિ છે : તેમ જ્ઞાની પણ કથંચિત અકર્વ લીધે અને અવેદયિતત્વ લીધે; પણ વ્યવહારવિમૂઢ સતો “પરદ્રવ્ય મ્હારૂં આ” જ્ઞાન ચેતનામયપણાએ કરીને કેવલ -એમ દેખે. ત્યારે તે પણ નિ:સંશય પરદ્રવ્ય જ્ઞાતૃત્વથી કેવળ કર્મબંધને અને શુભ વા આત્મા કરતો મિથ્યાદેષ્ટિ એવી હોય અશુભ કર્મફલ કેવલ જ જાણે છે.
એથી કરીને તત્ત્વ જાણતો પુરુષ સર્વ જ soo. સમયસાર ગાથા-૩૨૦ ૬૦૦૬૦૨ પરદ્રવ્ય મ્હારૂં નથી એમ જાણીને, લોકોનો
જેમ જ દૃષ્ટિ જ્ઞાન અકારક અને અવેદક: અને શ્રમણોનો બન્નેયનો જે આ પરદ્રવ્યમાં બંધ-મોક્ષને કર્મ ઉદયને અને નિર્જરાને કર્ણત્વ વ્યવસાય, તે તેઓનો સમ્યગુ જાણે છે.”
દર્શન રહિતપણાને લીધે જ હોય છે. એમ જેમ દૃષ્ટિ દૃશ્યથી વિભક્તપણાને કરીને સુનિશ્ચિત જાણો. તેના (દશ્યના) કરણ - વેદનનું સમયસાર કલશ-૨૦૧
૧૧ અસમર્થપણું : નહિ તો અગ્નિ દર્શન થકી
એક વસ્તુનો અહીં અન્ય કોઈ પણ વસ્તુ સ્વયં જ્વલન કરણ અનુભવનનું
સાથે સકલ પણ સંબંધ જ નિષિદ્ધ છે, દુર્નિવારપણું
તેથી વસ્તુભેદે કર્તૃ-કર્મ ઘટના છે નહિ, દ0૩. સમયસાર કલશ-૧૯૯ ૦૩-૦૪ માટે મુનિઓ અને જનો તત્ત્વને અકૃર્ત દેખો! પણ જેઓ તમથી તત-વ્યાપ્ત થયેલાઓ
૧૩. સમયસાર કલશ-૨૦૨. ૧૩ આત્માને કર્તા દેખે છે, તેઓને મોક્ષ ઈચ્છતાઓને પણ સામાન્ય જનની જેમ
જેઓ આ સ્વભાવ નિયમ કળતા નથી મોક્ષ નથી.
જેનું મહસું અજ્ઞાન મગ્ન - બિચારાઓ
અરે ! કર્મો કરે, તેથી કરીને નિશ્ચય અજ્ઞાનથી કર્તા અને જ્ઞાનથી અકર્તા:
કરીને ભાવકર્મનો ભાવકર્મના સ્વયં ચેતન અજ્ઞાનથી ભોક્તા અને જ્ઞાનથી અભોક્તા
જ થાય છે, નહિ કે અન્ય ભાવકર્મની ૬૦૫. સમયસાર ગાથા-૩૨૧-૩૨૩ ૬૦૫-૦૬
જોખમદારી જીવને પોતાને શિરે જ છે. જેઓ આત્માને કર્તા જ દેખે છે, તે લોકોત્તરિકો પણ લૌકિકતાને અનિવર્તિતા
૬૧૪. સમયસાર ગાથા-૩૨૮-૩૩૧ ૬૧૪-૪૧૭ નથી.
(૧) “જો મિથ્યાત્વ પ્રકૃતિ આત્માને લૌકિકોના મતે પરમાત્મા વિષ્ણુ
મિથ્યાદષ્ટિ કરે છે, તો તારા મતે સુર-નારકાદિ કાર્યો કરે છે. તેઓના મતે સ્વ
અચેતના પ્રકૃતિ ખરેખર! કારક પ્રાપ્ત થઈ. આત્મા તે કરે છે - એમ અપસિદ્ધાંતનું (૨) અથવા આ જીવ પુદ્ગલ દ્રવ્યનું સમપણું
મિથ્યાત્વ કરે છે, તેથી પુદ્ગલ દ્રવ્ય ૬૦૭. સમયસાર કલશ-૨૦૦
૬૦૭ મિથ્યાદેષ્ટિ હોય, નહિ કે જીવ. પરદ્રવ્ય અને આત્મતત્ત્વનો સર્વ જ સંબંધ (૩) હવે જે જીવ તથા પ્રકૃતિ પુદ્ગલ છે નહિ, તો પણ કર્-કર્મત્વ સંબંધ દ્રવ્યને મિથ્યાત્વ કરે છે, તે બન્નેએ કરેલું અભાવે તેની તેની કરૂંતા ક્યાંથી?
તે તેનું ફલ બન્નેય ભોગવે છે.
૩૪.
