Jain Shasan 2003 2004 Book 16 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 52

શૈક્ષ કરતાથી બન્ધન તોડો
શ્રી જૈનશાસન (અઠવાડીક)
ક વર્ષ: ૧૬
અંક: ૭
તા. ૧૬-૧-૨૦૦૩
૨તાથી બoધન તોડો
ગોથી
8
આપણે ત્યાં બન્ધના બે પ્રકાર કહ્યા છે. આ બે | આવે, ખેરવી દેવામાં આવે તો બન્ધનથી છૂટે જવાય છે. પ્રકારના બધુમાં જ આપણે સદાય બંધાયીએ છીએ- | છૂટી જવાની પ્રક્રિયા એ જ સંવર અને નિર્જરા. સંવર છે હું રહીએ છીએ. બન્ધના નામ પણ મઝાના છે.
અને નિર્જરાની ઇચ્છા થાય તે જ પાકો રમ્યગદ્રષ્ટિ. છે એક પૂણ્યબંધ બીજે પાપ બંધ.
અવિરતીના ઉદયથી એને જે જે ઇચ્છા થાય કે તે ‘ખરાબ છે જે મોક્ષને ન માનતો હોય તેને સંવર અને નિર્જરાની લાગે, મારે મોક્ષે જવું છે, મારું સાચું : વરૂપ ચૌદ જરૂર નથી. સંવર એટલે મન, વાણી અને કાયાની રાજલોકના છેડે છે. એ જ સ્વરૂપ સાચું છે.' હું બધૂનથી પ્રવૃત્તિઓથી શુભાશુભ કર્મ જીવમાં દાખલ થતાં હોય બંધાયેલો છું મારુ બન્ધન નિર્જરાથી છૂટશે, ત થી નિર્જરી તેને અટકાવવા એનું નામ સંવર. અને નિર્જરા એટલે થશે. ઇચ્છાનિરોધ એ તપ છે. માટે આપણે વિચારવું જોઈએ સંસારના કારણભૂત કર્મોને આત્મા ઉપરથી ખેરવી નાખવા કે આપણને કઈ ઇચ્છાઓ પ્રગટે છે. તેની - ધ રાખીએ
તેને નિર્જરા કહેવાય. આ પ્રવૃત્તિ કોણ કરે જેને મોક્ષે તો આપણને ખ્યાલ આવે કે આપણે કેટલા બન્ધનોથી છે જવાની ઇચ્છા હોય, જે મોક્ષને માનતો હોય ન માનતો બંધાયીએ છીએ? પૂણ્ય ઉપાર્જન કરવાથી ઇરછાઓ પ્રગટે હોય એ આવી પ્રવૃત્તિ કરે નહિં. જે અટકાવવાનું કામ ન
છે તેવી રીતે પાપ ઉપાર્જન કરવાથી પણ ઇ ઓ પ્રગટે કરે અને જે ખેરવવાનું કામ ન કરે એ બન્ધથી ગભરાય છે. ખરેખર, પૂણ્ય અને પાપ બન્ને કમરાજાન છોકરાઓ ખરો? ના! ખરેખર તો પૂન્ય બંધ અને પાપ બન્ધથી છે કયાં છોકરાનો પક્ષ તમારે લેવો છે? પૂણ્યો પક્ષ લેવો ગભરાવવું જોઈએ. નવ તત્વોની અંદર સૌથી વધારે ખરાબ
છે? કે પાપનો પક્ષ લેવો છે ? તત્વ હોય તો બધું તત્વ છે.
પાપનો પક્ષ લઈએ તો પૂણ્ય કાંઈ જતા એવું નથી. જે અહીં જરીયે સુખ ન મળે તો દરેકને મોક્ષમાં | પૂણ્યનો પક્ષ લઈએ તો જ પાપ જીતાશે. પા એ હોય ત્યાં ઉS જવાની ઇચ્છા થાય પણ થોડે થોડે અંતરે થોડું થોડું સુખ
સુધી જ પૂય રહે છે. જયાં પાપ આવતું ૦ ધ થયું ત્યાં મળી જાય છે એટલે મોક્ષની કે ત્યાગની ઈચ્છા થતી નથી.
પૂણ્ય કાચી સેકન્ડ રહી શકતું નથી. ટકી શકતું નથી, કારણ પાંચમા ગુણસ્થાનક સુધી પૂણ્ય માંગવાની છૂટ છે પણ
શું? પૂણ્યકર્મ બાંધવાની સ્થિતિ કોને આભારી ? તો કહે, 88 ઇઠ્ઠા ગુણસ્થાનકે સુખની ઉપેક્ષા નથી કરવાની. નિર્જરાના
રાડ પાડીને કહો, રાગ-દ્વેષને આધીન છે. રાગ દ્વેષ પાપમય સમયમાં પણ બંધ ન હોય એવું બને નહિં. નિર્જરાના સમયે
છે, પૂણ્ય કોને આધીન છે તો કહે પાપને આધ રે પૂણ્ય છે. Bકે પયનો બંધ પડે છે. ૧૩માં ગુણ સ્થાનક સુધી દર સમયે
- ભેદનીતિએ પૂણ્ય સારુ માનવામાં આવે છે. પૂણ્યનો બંધ થયા કરે છે.
પક્ષ લઈએ તો જ પાપ નાશ પામે. પૂણ્યને કાઢવું સહેલું કે સવારે ઉઠતી વખતે કે રાત્રે સૂતી વખતે “નમો
છે. પાપ પલાયન થયું એટલે પૂણ્ય આપો. ૫ પલાયન 8 * અરિહંતાણં' પદ બોલો છો એ બોલતાં કંઈ વિચાર આવે
થઇ જવાનું છે. પ્રબળ પૂણ્યને ભોગવવા માટે માત્ર આઠ છે? ખ્યાલ આવે છે કે “હે વિતરાગ દેવ! તમે તો બંધન
સમય જ જોઈએ. પાપનો ઉદય અનંતભવો સુધ ભોગવીએ વૈશ્ય 8 રહિત બન્યા છો પણ હું બધૂનમાં ફસાયેલો છું. જેને
તો પણ પાર ન આવે. આથી આ બન્ધન રૂપ કર્મ મિત્ર 8 બધન ખટકતું હોય, જેને બન્ધની ચિંતા પેઠી હોય,
નથી પણ શત્રુ છે. એટલે સિદ્ધાંત થયો કર્મ એ શત્રુ છે. બંધનમાંથી છૂટવાની કોશિષ કરતો હોય એ જ અરિહંતનું
જેનોનો મોટામાં મોટો શત્રુ કર્મ છે. આ ક ને કાઢવા ટણ બરાબર કરી શકે, એ જ સાચો નમસ્કાર કરી શકે.
માટે શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે ‘નમો અરિહંતાણં' ૨ ટલે કર્મને છે જેને બન્ધન બન્ધનરૂપે લાગતું ન હોય એ બાર
હણનારાને નમસ્કાર કરો એટલે કમરૂપી બન્ધ નથી છૂટો. પ્રકારનો તપ પણ સાધિ નહીં શકે. આપણે ત્યાં
અરિહંત બનનારા જીવોએ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને ૪ ઈચ્છાનિરોધ એ પણ તપ છે એ તપ નિર્જરા થાય છે
અશાન તરફ પૂરતા કરીને કર્મને હણ્યા તેમ તાપણે સૌ ઈચ્છાયોગથી બન્ધ થાય છે. પણ ઇચ્છાને અટકાવવામાં |
બન્શનથી છૂટવા પ્રયત્નશીલ બનીએ એજ અભ્યર્થના. હક્ક
-વીતરાગ વૃક્ષ
છે
કે
૧૫૦) કણકણક