Book Title: Jain Shasan 2003 2004 Book 16 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
તત્વજ્ઞાન સાર
તા. ૪-૫-૨૦૦૪
શ્રી જેનશાસન (અઠવાડીક) વર્ષ ૧૬ અંકઃ ૨૩
CosIIOL ZUR પ્રેષક : શ્રી પ્રાણલાલ છગનલાલ શેઠ - મલાડ
જીવ એક નથી અનંતા જીવો છે. તે જીવોનાં બધા મૂળ સ્થાન નિગોદ છે. તે નિગોદમાંથી જીવ તિર્યંચ hઈ ૫૬૩ પ્રકારો છે. તે બધા જીવોની ચાર ગતિ છે. પંચઈન્દ્રીય સુધી પોતાના આત્માનું ઉત્થાન કરતો જીવ છે. મનુષ્ય ગતિ, ૨. તિર્યંચગતિ, ૩. મારન્ગતિ, ૪. દેવગતિ. દુઃખ વેઠતો વેઠતો આવે છે.
દરેક જીવનું મૂળ સ્થાન નિગોદ છે. નિગોદનું શાસ્ત્રમાં ચાર ગતિના કારણોમાં નરકગતિના નર્ણન કરતાં શાસ્ત્રમાં લખ્યું છે કે આખા બ્રહ્માંડમાં કારણો મહાઆરંભ, મહાપરિગ્રહ સાતે વ્યસન નગોદના ગોળા ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલા છે. દરેક સેવવાવાળો ઘોર હિંસક, દૂર આવા જીવની નરક ગતિ મેળામાં અસંખ્યાત ગોળા છે તેમાં અસંખ્યાત પરતો નિશ્ચિત છે. છે. (નાકમાંથી લીંટ હાથમાં આવે છે તે પરત કહેવાઈ) અહીં એ જણાવવાની કોશીષ છે કે ઉપરના એક છે પરતોમાં અસંખ્યા જીવો છે. કંદમૂળમાં એક શરીરે ઇન્દ્રીયથી તિર્યંચ પંચઇન્દ્રીય (બધાવો તિર્યંચ નંત જીવો હોય છે.
કહેવાઈ) સુધીના જીવોનો અધ્યવસાય ઉપર જણાવેલા નિગોદના જીવોનું વર્ણન કરતાં એક | દૂર ન હોય એ તો અકામ નિર્જરાથી દુઃખ વેઠતાં હોય માસોશ્વાસમાં જીવો ૧૭થી વધુ ભવ કરે છે. એટલા તિર્યંચ પંચઈન્દ્રીયમાં અમુક પ્રાણીઓને સુખ હોય)
ઇમને જૈન શાસન એક આવલી સમય કહે છે. એક બાકી દુઃખ દુઃખ ને દુઃખ. મહાઆરંભ મહાપરિગ્રહનો હૈિ માવલીમાં ૧૭ ભવ કરતો જીવ નિગોદમાં અસંખ્યાતો સવાલ નથી એટલે નિગોદથી તિર્યંચ પંચ હું ડોળ કાઢે છે. અકામ નિર્જરાથી દુઃખ વેઠતો વેઠતો ઇન્દ્રીયપણાના જીવો, નારક ગતિનું આયુષ્ય બાંધે
જીવ હળુકર્મી થતાં તથા ભવિષ્યવેત્તાએ નિગોદમાંથી નહીં. નારક ગતિનું આયુષ્ય તો શી પંચઇન્દ્રીય મનુષ્ય નીકળી એક ઈન્દ્રિયપણામાં આવે છે. શાસ્ત્રમાં લખ્યું ગતિમાં આવ્યા પછી ઘોર હિંસક પ્રવૃત્તિ મહાઆરંભ
છે કે સંસારમાંથી એક જીવ મોક્ષે જાય ત્યારે મહાપરિગ્રહ કૂટનીતિ, આ બધા આચરણથી નરક હું ગોદમાંથી એક જીવ એક ઇન્દ્રીયમાં આવે નિગોદનો ગતિનું આયુષ્ય બાંધે છે. હું જવ અવ્યવહાર રાશીનો જીવ કહેવાય. એ જીવ એક શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાનના જીવે નરકગતિ
કેન્દ્રીયમાં આવે ત્યારે વ્યવહાર રાશીનો જીવ કહેવાય ભોગવેલી તે મનુષ્ય ગતીમાં ઘોર પાપ કરતાં તે દુષ્કૃત્ય જ છે. જીવોના ૫૬૩ ભેદોમાં એક ઈન્દ્રીય, બે ઈન્દ્રીય, કાર્યનું ફળ હતું. સિંહને પોતાના બળે ઉભો ચીરી S 4ણ ઇન્દ્રીય, ચઉ ઇન્દ્રીય (બે ઇન્દ્રીયથી ચઉઇન્દ્રીયને નાંખેલ, હિંસક પ્રાણીઓ છે તેને પણ મનુષ્ય ગતિના છે કે ઇન્દ્રીય કહે છે) તિર્યંચ, પંચઇન્દ્રીય, | દુષ્કૃત્ય કર્યાનું ફળ છે. હૈિ રશીપંચઈન્દ્રીય એટલે મનુષ્યો, નારકી અને દેવો. આ ત્યારે દેવલોક પણ મનુષ્ય ગતિમાં કરેલ તપ હૈિ બધા જીવોનો સુક્ષમ, બાદર, પર્યાપિતા, અપયપિતા, ધ્યાનના ફળ સ્વરૂપે જીવો દેવગતિનું આયુષ્ય બાંધે છે. હું મશી, અસંજ્ઞી અને સંપૂચ્છીમના જેવો હોય. જીવનું ઘોર તપ કરનારા આપણે અત્યારે અઘોરી બાવા કહીએ
૧ ડઝwwwજીજીછછછછ ૩૧૮ ૨૭૭®હwwwww