________________ 32 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો માતાની વાત સાંભળતાં મેતાર્યની જાતિ લોકોને જાણવા મળી. આથી લગ્ન બંધ રહ્યાં. મેતાર્યને જાહેરમાં અપમાનિત થવાનો સખત આઘાત લાગ્યો. મિત્રદેવે તેને સંસાર-ત્યાગ કરવા માટે ફરી પ્રેરણા કરી. રીસે ભરાઈને મેતાયે કહ્યું, “આ રીતે તો સંસાર નહિ જ ત્યાગું. હવે તો એક વાર તું મારું પૂરું સન્માન કરાવી દે. ત્યાર પછી જરૂર સંસાર ત્યાગીશ.” આથી મિત્રદેવે મેતાર્યને રત્નો હગતો બકરો આપ્યો. એ બકરો લઈને મેતાર્ય મગધપતિ શ્રેણિક પાસે ગયો. રત્નો છોડતા બકરાને જોઈને શ્રેણિક સ્તબ્ધ થઈ ગયો. મેતાર્યો રાજકુમારીની માગણી કરી. શ્રેણિકે કહ્યું, “તારી જાતિ ઉચ્ચ હોય તો તું પહેલાં સાબિત કર.” તે માટે શ્રેણિકે ત્રણ કઠોર વસ્તુઓ મેતાર્ય સામે મૂકી. તે ત્રણેયમાં મેતાર્ય પાર ઊતરી જતાં મગધશે પોતાની દીકરી પરણાવી. આ રીતે મેતાર્યનું અપમાન સાફ થઈ ગયું. તેનું ભારે સન્માન થયું. આથી ફરી મિત્રદેવે દીક્ષાની યાદી આપી. પણ મેતાર્ય “કાલ” ઉપર વાત ટાળતો ગયો. એમ કરતાં બાર વર્ષ વીતી ગયાં. અંતે મેતાર્ય મુનિ થયા. [65] વસ્તુપાળનો જમણવાર વસ્તુપાળની એ ભારે મોટી સરતચૂક થઈ ગઈ કે પોતે યોજેલા જમણવારમાં કોઈ શેઠના કર્મવશાત્ નિર્ધન બની ગયેલા પુત્રને આમંત્રણ આપી ન શક્યા. તેણે ચોર્યાસીની જ્ઞાતિની મળેલી સભામાં જાહેર કર્યું કે, “અમે ગરીબ છીએ એટલે અમને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું નથી. પણ હવે એક વાત મારે જાહેર કરી દેવી છે કે તે વસ્તુપાળ-તેજપાળ વિધવાના પુત્રો છે. એ તો નસીબની વાત છે કે તેઓ મહામાત્યપદે બેઠા છે. આ સાંભળીને ચોર્યાસીની જ્ઞાતિ-સભામાં સન્નાટો બોલાઈ ગયો. સહુને વીજળી જેવો આંચકો લાગી ગયો. સભામાં હોહા થઈ ગઈ. કહેવાય છે કે તે વખતે જે વસ્તુપાળ-તેજપાળના જમણવારના વિરોધમાં ઊઠી ગયા તે વીસા (પૂરા) કહેવાયા; બાકીના દશા (અડધા) કહેવાયા. [66] વજસ્વામીજી અને શત્રુંજયનો ઉદ્ધાર જાવડશા ખૂબ શ્રીમંત હતા. એમની હાજરીના સમયમાં જ તીર્થાદિરાજ શ્રી શત્રુંજયનો અધિષ્ઠાયક કપર્દી દેવ મિથ્યાદૃષ્ટિ થયો હતો. તેણે તીર્થને અશુચિ-તત્ત્વોથી ઘણું નુકસાન પહોંચાડી દીધું હતું. આ બાબતનો ખેદ જાવડને હતો. વિપુલ સંપત્તિ છતાં તેનો ઉપયોગ આ તીર્થરક્ષામાં થઈ શકતો નહિ
