________________ 172 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો [285] પ્રવરદેવ નામનો ભિખારી પ્રવરદેવ નામનો એક ખાઉધરો માણસ હતો. આખો દિવસ જે તે વસ્તુ ખાધા કરે. પરિણામે એને કોઢ થયો. લોકો એને ખૂબ ધિક્કારવા લાગ્યા. એક વાર એણે એક મુનિવરને જોયા અને એટલે તેમની પાસે જઈને તેણે પૂછયું, “મહાત્મા ! મને કોઢ કેમ થયો ? અને હવે શી રીતે શમે ?'' જ્ઞાની મુનિ ભગવત્તે ઉત્તર આપ્યો કે, “આ રીતે આખો દી ગમે તે ખાધા જ કરવાની અવિરતિનું પાપ દૂર કર. આ દુ:ખની ચિંતા ન કર. એ તો પછી તરત આપોઆપ નષ્ટ થશે.” | મુનિ ભગવત્તની વાત પ્રવરના ગળે ઊતરી અને એક જ પ્રકારનું ધ્યાન, એક જ વિગઈ, એક જ શાક અને ઉષ્ણ અચિત જલ, આ પ્રમાણે જબ્બર તપ કરવા લાગ્યો. પ્રવરદેવે જબ્બર તપ કરવા માંડ્યું અને બીજી બાજુ પુણ્ય કર્મને પણ ઉદય થવા લાગ્યો. લોકોની એના પ્રત્યેની ધિક્કારવૃત્તિ ચાલી ગઈ અને ખૂબ પ્રેમવૃત્તિ પેદા થઈ. સહુના સહકારથી નાનકડો ધંધો શરૂ કર્યો અને એમાં ફાવટ આવતાં એ ભિખારી મટીને મોટો કરોડપતિ થઈ ગયો. નિષ્પાપ આજીવિકા દ્વારા કોટિ સુવર્ણ પ્રાપ્ત કર્યું, છતાં એ ભોગસુખોમાં લપેટાયો નહિ. જેના પ્રભાવથી એ મહાસુખી થયો હતો એ કારણને, એ કદી છોડતો નથી અને એ જ રીતે એક પ્રકારનું ધાન, એકજ શાક, એક જ વિગઈ તથા ઉષ્ણ અચિત જળપાન વગેરે તપ ચાલુ જ રાખે છે. એની ખાનપાન વગેરેની તીવ્ર ઇચ્છાઓ શમી ગઈ. એણે પોતાનું કોટિધન પરાર્થોમાં વાપરવા માંડ્યું. દુકાળના સમયમાં એક લાખ મુનિઓને ભિક્ષા વહરાવી અને એક લાખ સાધર્મિકોનો ઉદ્ધાર કર્યો. જિંદગીભર અખંડવ્રત પાળીને સૌધર્મ દેવલોકમાં ઇન્દ્રનો સામાનિક દેવ થયો અને ત્યાંથી મરીને કમલપુર નગરના શુદ્ધબોધ શેઠની વ્યોમાલા પતીના પેટે અવતર્યો. કમલપુર નગરના કમલસેન રાજાને એક નૈમિત્તિકે આવીને કહ્યું હતું કે, “તમારા નગરમાં દુકાળ પડશે, માત્ર એક જ વર્ષ નહિ, પણ 12-12 વર્ષ સુધી આ દુકાળ ચાલશે. વરસાદ લગીરે થશે નહિ, અને પ્રજા આ ભયંકર દુકાળમાં મૃત્યુ પામતી જશે.” રાજા આ સાંભળીને અચંબો પામી ગયો. પરંતુ અષાઢ માસ આવતાં જ મેઘ તો બારે ખાંગે તૂટી પડ્યો. રાજા વગેરે ખૂબ આશ્ચર્યમાં પડી ગયા. પેલા નૈમિત્તિકને રાજા બોલાવીને કહ્યું કે, “અરે ! તું તો કહેતો હતો ને કે તમારા દેશની સ્થિતિ ભયંકર થવાની છે ? 12 વર્ષને દુકાળ પડવાનો છે. અને આ જો તો ખરો, કેટલો વરસાદ
