________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલકો - 179 મારા આદેશની અવગણના કેમ કરી? તું જ કેમ બાજુ ઉપર ખસી ગયો ?" વગેરે. પહેલવાને કહ્યું, “રાજન ! આ જગતમાં બીજા બધા માટે હું આપના હુકમનો અમલ કરી શકું છું, પરંન્ત જૈન મુનિ માટે તે અમલ થઈ ન શકે.” “કેમ કે મને ખબર છે કે તેઓ મારા કરતાં પણ વધુ ભારેખમ એવા પાંચ મહાવ્રતનો ભાર ઊંચકે છે. વળી મને તો ઠીક પડે ત્યારે આરામ લેવો હોય તો - મારા પાંચ પાષાણો બાજુ ઉપર મૂકી શકું છું; જયારે આ મુનિઓ જીવનની એકાદ પળ માટે પણ મહાવ્રતોના ભારને બાજુ ઉપર કદી મૂકતા નથી. આથી તેઓ મારા કરતાં ઘણા મહાન છે. માટે આવા મુનિઓ આપણાં નિયમમાં અપવાદરૂપ જ રહેશે.” રાજાને આ સાંભળીને સંતોષ થઈ ગયો, [290] પરમાત્મા આદિનાથનો પૂર્વભવ પ્રભંકરાનગરીમાં અભયઘોષ નામનો વેદ્ય રહેતો હતો. તેના ચાર મિત્રો હતા. રાજપુત્ર, મંત્રીપુત્ર, શ્રેષ્ઠીપુત્ર અને સાર્થવાહ-પુત્ર. એકદા વૈદ્યને ત્યાં સહુ બેઠા હતા. તે વખતે કોઈ કુષ્ઠરોગી મુનિરાજ ભિક્ષા માટે પધાર્યા. તેમની રોગ દશા જોઈને ચારેય મિત્રોએ વૈદ્ય મિત્રને પોતાનું જ્ઞાન ઉપયોગમાં લેવા જણાવ્યું. વૈદ્ય અભયઘોષે કહ્યું, “જો તમે ખૂબ જ મૂલ્યવાન એવું ગોશીષચંદન અને કંબલરત મને મેળવી આપો તો લક્ષપાક તૈલ કે જે મારી પાસે તૈયાર છે તેની મદદ વડે આ મુનિરાજને હું રોગથી મુક્ત કરી દઉં. એક વેપારી પાસે જઈને ચાર મિત્રોએ તે બન્ને વસ્તુઓ મેળવી લીધી. વેપારીને પરિસ્થિતિની જાણ થતાં એક પણ સુવર્ણમહોર તેણે ન લીધી. તે બોલી ઊઠ્યો, “બે લાખ સુવર્ણમહોરની બે વસ્તુઓના ઉપયોગથી એક મહાત્મા જો નિરામય બની જતા હોય તો હું કેવું અઢળક પુણ્ય કમાઈ લઈશ ? ના... બે લાખ મહોર લઈને તે પુણ્યને જતું કરવા હું ધરાર તૈયાર નથી.” પાંચેય મિત્રો તે ઉદ્યાનમાં પહોંચ્યા. જ્યાં પેલા મહાત્મા ધ્યાનસ્થ મુદ્રામાં બિરાજમાન હતા. તેમને હાથ જોડીને, સેવા કરવાની મિત્રોએ રજા માંગી અને કામ શરૂ કર્યું. પહેલાં લક્ષપાક તેલનું માલિશ કરવામાં આવ્યું. તેની ભયંકર ઉષ્ણતાથી મુનિનો દેહ જાણે જલવા લાગ્યો. પણ અગાધ સમત્વના સ્વામી એ મહાત્માએ ઊંહકારો પણ ન કર્યો. તેલની ઉષ્ણતાથી ઢગલાબંધ કૃષ્ટ-કૃમિઓ ચામડી ઉપર આવવા લાગ્યા. તે નિર્દોષ જીવો તરફડીને મરી ન જાય તે માટે મુનિના
