________________ 104 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો | ‘હાય ! સુખ કેટલું ખરાબ ? રે ! તેની સામગ્રીઓ કેટલી ખરાબ ! અરે ! તેને મેળવીને આપત્તિ-સંપત્તિ અને સત્તા કેટલાં વધુ ખરાબ ? અમે પણ તેના મોહક પાશમાં કેવા આબાદ જકડાઈ ગયા છીએ ! “પણ યુધિષ્ઠિર ! સત્ત્વહીન બની ગયેલા ભીખથી કે દ્રોણાચાર્યથી તમારો પરાજય કદી સંભવિત નથી. તમારો તો નિશ્ચિત વિજય છે. કેમ કે સત્ય અને ન્યાય જેવા બે ધુરંધર યૌદ્ધાઓ તમારા પક્ષે છે.” ભીષ્મ પિતામહે યુધિષ્ઠિરને કહેલી આ વાત કેટલી બધી યથાર્થ લાગે છે ? [200] મેતાર્યનો ઘાતક : સોની રાજા શ્રેણિકના જમાઈ મેતાર્ય મુનિ થયા હતા. રાજા શ્રેણિક માટે રોજ સોનાના તાજા જવલા (સાથિયો કરવા માટે) બનાવતા સોનીએ જ તે મુનિની હત્યા કરી હતી. જ્યારે તેને પકડવા માટે ખુદ શ્રેણિક સિપાહીઓને લઈને તેને ઘેર આવ્યો ત્યારે, જીવવા માટેના એક જ ઉપાયરૂપે દીક્ષાનો વેષ તેણે પહેરી લઈને બારણાં બંધ કરી દીધાં. શ્રેણિકને ખબર પડી ગઈ કે એ દીક્ષા તદન ખોટી છે. સાચા વૈરાગ્યથી પ્રેરિત નથી, છતાં ‘વેષ પણ બહુમાનને પાત્ર છે.” એમ સમજીને તેણે સોનીને કહ્યું, “વેપને કારણે હું તમને અભય આપું છું. પણ જો ભૂલેચૂકે વેપ ઉતારી નાંખશો તો તમને મૃત્યુદંડ થઈને જ રહેશે.” સોનીએ જીવનભર મુનિનો વેષ કમને પણ રાખ્યો. [201] વીર ! મધુરી વાણી તારી એ હતી ગરીબડી ડોશી. પેટ ખાતર હજી તેને નોકરી કરવી પડતી હતી. એક વાર શેઠાણીએ તેને લાકડાં કાપી લાવવા જંગલમાં મોકલી. પણ અફસોસ ! તે જેટલાં લાકડાં કાપી લાવે તેનાથી શેઠાણીને સંતોષ ન થતાં તાડુકીને બોલી, “આટલાં લાકડાં તો તને બાળવામાં પણ પૂરાં ન થાય. જા, પાછી જા. બીજો ભારો લઈ આવ. તે પછી જ તને ખાવાનું દઈશ.” બિચારી ! ભૂખી-તરસી ડોશી પાછી જંગલમાં ગઈ. માંડ લાકડાં કાપીને ભારો માથે લઈને ઘર ભણી પાછી ફરતી હતી ત્યાં રસ્તામાં સમવસરણ આવ્યું. પરમાત્મા મહાવીર દેવ માલકૌંસ રાગમાં દેશના આપી રહ્યા હતા. એ સ્થળેથી પસાર થતી વખતે જ લાકડાના ભારામાંથી એક લાકડું ધરતી ઉપર પડી ગયું. તે લાકડું લેવા માટે જ્યાં તે વાંકી વળી ત્યાં જ તેના કાને પ્રભુના દેશનાના શબ્દો પડ્યા. તેનું માધુર્ય એટલું બધું અદ્ભુત લાગ્યું કે તે માણવા
