________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલકો 169 આમ વિચારીને ખૂબ મૂલ્યવાન રત્ન રાજાના હાથમાં મૂકી દીધું. રત્ન જોઈ રાજાએ બહારથી જ પૂછયું, “કોને આ વસ્તુ આપી ?" પેથડે કહ્યું, “તેના ભાગ્યને. વળી હું નથી દેતો. તેનું ભાગ્ય જ લઈ જાય છે.” રાજા વીસળદેવ ખૂબ પ્રસન્ન થઈ ગયો. પડદો દૂર કરીને પેથડ મસ્ત્રીને ભારે આદરભાવથી તે ભેટી પડ્યો. [281] ગંગામા અને શિખરજીનો પહાડ જયારે ગંગામાને ખબર પડી કે પોતાનો પુત્ર લાલભાઈ નેતા છતાં શિખરજીના પહાડ ઉપર તૈયાર થનારા અંગ્રેજોના ‘ગેસ્ટહાઉસને અટકાવી શકતો નથી. ત્યારે ગંગામાને ખૂબ દુ:ખ થયું. જ્યારે લાલભાઈ શેઠ જમવા બેઠા અને જ્યાં કોળિયો મોંમાં મૂકવા ગયા ત્યારે માએ તેમને કહ્યું, “કામ કરવાની તારામાં શક્તિ નથી તો સંગનો નેતા થઈને કેમ બેઠો છે ? લે, આ સાડલો, ચૂંદડી, અને બંગડી પહેરી લે... તારા જેવા કાયરને તો આ જ વેશ શોભે. માંસાહારીઓના પવિત્ર તીર્થ ઉપર બંગલા થાય અને તું અટકાવી ન શકે ?'' લાલભાઈ શેઠને માના આ શબ્દો અત્યન્ત આકરા લાગ્યા. તેમણે તરત જ કામ આરંભ્ય અને પરિણામે તે બંગલાઓનું નિર્માણ કાર્ય બંધ રહી ગયું. [282] શોભનની નીતિમત્તા મહારાજા કુમારપાળના સમયની આ વાત છે. શ્રીપાળ નામે ખૂબ ગરીબ માણસ હતો. છ બાળકોને તે પિતા હતો. ભરણપોષણ માટે તે પરચૂરણના ધંધામાં ઘણી અનીતિ કરતો. તેના મોટા થયેલા દીકરા શોભને પિતાને આ પાપ નહિ કરવા માટે બહુ સમજાવ્યો પણ તેની મહેનત નિષ્ફળ ગઈ. એક વાર ઘરાક સાથે અનીતિ કરતા શ્રીપાળ પકડાઈ ગયો. આખા ગામમાં હોહ થઈ. ત્યારથી તેનો ધંધો ખતમ થઈ ગયો. આથી શ્રીપાળને સખત આઘાત લાગ્યો. તેમાં જ તે માંદગીના બિઝાને પટકાયો. હવે શોભન દુકાને બેસવા લાગ્યો. છ માસમાં તો તેની નીતિમત્તાન ચારે બાજુ વખાણ થવા લાગ્યાં. પિતાની અપકીર્તિના કારણે શરૂમાં મુશ્કેલ પડી પણ પછી તો ધંધો એવો જામ્યો કે શોભન મોટા ધનવાનોની હરોળમાં ગણાવા લાગ્યો. તેનું યુવાસ્થામાં અકાળ મૃત્યુ થયું હતું. તેની નીતિમત્તાની કદર કરવારૂપે વિરાટ સ્મશાનયાત્રામાં ગૂર્જરેશ્વર કુમારપાળે હાજરી આપી હતી.
