________________ 158 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો એક મતે મંજૂર કરે તો જ એનો અમલ કરું. એકલદોકલ એવું સાહસ કરી શકે તો એ ભારે મોટી અવિધિ ગણાશે. જે કદાચ મને અહીં જ, આ જ, જીવનમાં ભયંકર આપત્તિમાં હડસેલી મૂકશે. ના, ના. એવું દુઃસાહસ-પાપ જનમ-જનમનું મારાથી તો ન જ થાય. વળી આની પાછળ દાખલોય કેવો ખોટો બેસે ? સહું વિચાર કરશે કે જેને જે ઠીક લાગે તે તેણે કરવું. શાસ્ત્રબાહ્ય પરંપરા લાગે તો તરત જ ફગાવી દેવી. રે તો તો સન્નાટો વ્યાપી જાય, જિનશાસનમાં ! સહુ સહુનું ધાર્યું કરે તો કોઈ પણ માણસ પોતાનું ધાર્યું કરીને ખેદાનમેદાન કરી નાંખે, ભદ્રકજીવોની ધર્મશ્રદ્ધાને. ભયંકર અંધાધૂધી મચી જાય. પછી આવી સુંદર એકસૂત્રતા ન રહે ! રે, અનેક બીજાં તત્ત્વોને ઢાંકવા માટે પણ નવી આચરણાઓના ઝંડા ઊંચકાય ! એની સામે વિરોધો જાગે ! યાદવાસ્થળી મચી જાય. ના, ના, આવું અઘટિત હું કેમ કરું ? ભલે મને એક વિચાર આવી ગયો. પણ સંઘ તો ભેગો કરવો જ છે. સહુની સમક્ષ આ વિચાર મૂકવો જ છે. પ્રસ્તુત કર્યો. સંઘ ખૂબ જ વિનીત હતો. સુરિવરની આમન્યાને એ પૂરી અદબથી પાળતો. સંઘમાં થોડી વાર ગણગણાટ વ્યાપી ગયો. અંતે એક આધેડ ઉમરની વ્યક્તિએ ઊભા થઈને હાથ જોડીને સૂરિવરને કહ્યું, “પ્રભો ! આપનું મન્તવ્ય એ છે કે ગણધર ભગવંત-મુસ્ફિત સૂત્રોને સંસ્કૃત ભાષામાં ફેરવી નાખવાથી એનું ગૌરવ વધશે. આપનું મન્તવ્ય જ બરોબર રહો પરંતુ અમારો એક પ્રશ્ન છે કે આ રીતે સૂત્રોની પ્રાકૃત ભાષા બદલી નાખવાથી સહુને એ સૂત્રોનો અર્થબોધ દુર્ગમ નહિ બની જાય ! વસ્તુને અતિ સુંદર બનાવવા માત્રથી શું ? જો તે સુપ્રાપ્ય ન બનતી હોય તો ! સંસ્કૃત ભાષાનાં સૂત્રો કેટલાને સમજાશે ? અર્થજ્ઞાન વિના ક્રિયાઓમાં ઉપયોગ કેટલો જળવાશે ? શું એ અજ્ઞાન અને અનુપયોગનો દોષભાર આપના શિરે નહિ આવે ? “વળી જો સંસ્કૃત-સૂત્રરચના જ વધુ ઉચિત હતી તો એ ભગવંતોએ તેમ શાથી ન કર્યું ? એમણે જે કર્યું તેની વિરુદ્ધમાં વિચાર પણ કરવાથી અનંત તીર્થંકરદેવોની આશાતનાનું કાળું પાપ લલાટે ન અંકાઈ જાય શું ? “ગુરુદેવ ! અમને તો લાગે છે કે આવો વિચાર કરીને આપે આપના આત્માનું અહિત કર્યું છે.” મહાકવિ સિદ્ધસેનસૂરિજીનાં અંતરમાં આ વિચાર પડતાં જ સોપો પડી
