________________ 151 જૈન ઇતિહાસની ઝલક કુમારપાળે કુળદેવી પશુભોગ આપવાનું બંધ કર્યું. એથી કુળદેવી કોપાયમાન થઈ. એક વખત તેણે કુમારપાળને કહ્યું, “તમારે કુળ પરંપરાથી ચાલી આવતી પશુભોગ આપવો જ પડશે.” કુમારપાળે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવી દીધું કે, “કુળદેવી ! તમે જગદર્જની ખરાં કે નહિ ? જો તમે જગતના "જીવોની મા હો તો તમે તમારા જ બાલુડાંઓનું બલિદાન ઇચ્છો છો ? આ તો કદી સંભવે નહિ. કુળદેવી ! ધર્મ તો નિર્દોષ જીવોની રક્ષામાં જ છે. સર્વ જીવ પ્રત્યેનો કરુણાભાવ એ જ ધર્મનું સ્વરૂપ છે. મારાથી જીવદયાના ધર્મની અવહેલના નહિ જ થઈ શકે. તમે કહો તો તે ખાતર અઢાર દેશનું સ્વામિત્વ પણ ત્યાગી દેવા હું આ જ પળે તૈયાર છું. પરંતુ એ હિંસાનું પાપ તો મારી પાસે કોઈ પણ રીતે કરાવી શકો તેમ નથી. મારા આ દૃઢ નિશ્ચયને કોઈ પણ દેવાત્મા ચલાયમાન કરી શકે તેમ નથી એ વાતની તમે હમણાં જ નોંધ કરી લેજો.” કુમારપાળની કોળાફાડ સાફ વાત સાંભળતા જ કુળદેવીએ ક્રોધથી કંપવા લાગી એણે પોતાનું ત્રિશૂળ ઉગામ્યું. અને કુમારપાળની છાતીમાં ઝીક્યું ! એ જ પળે રાજા કુમારપાળના દેહમાં બળતરા ઉત્પન્ન થઈ અને તે વધતી ચાલી. એની સાથે આખાય શરીરમાં કોઢ ફેલાતો ગયો. પણ શરીરમાં ઊપડેલા અસહ્ય દાહની આ પરમાતને કશી ચિંતા ના હતી.; આખોય દેહ વિકૃત બન્યાનો પણ એને કોઈ અફસોસ ન હતો. પણ એનું મન કહેતું હતું કે, “નીરોગીતા ભલે જતી રહી... રૂપ પણ ભલે ચાલ્યું ગયું. કશો વાંધો નહિ; પણ આ દુનિયાના લોકોને જ્યારે એ વાતની ખબર પડશે કે મિથ્યાષ્ટિ કુળદેવી કંટકેશ્વરીના ત્રિશૂળનો આ પ્રભાવ છે.. ત્યારે લોકોના અંતરમાં મિથ્યાધર્મની બલવત્તાની કલ્પના જાગશે... કલિકાલસર્વજ્ઞ ભગવંત જેવા મારા ગુરુ ઉપસ્થિત હોવા છતાં કાંઈ ન કરી વધ્યા . એવી કલ્પના કરીને સદ્ધર્મની નિર્બળતા કલઘી નાંખો. અરરર..! વીતરાગ ભગવંતોને મહાબલવાન ધર્મ પણ નિર્બળ તરીકે પંકાશે ? અને મિશ્રાદ્રષ્ટિનો નિર્માલ્ય ધર્મ પ્રભાવક ગણાશે ? અહો ! આ રીતે તો કેવું ભયંકર શાસનમાલિત્ય ચોમેર વ્યાપી જશે ? નહિ, નહિ. એ પાપ તો કદ પ્રસરવા નહિ દઉં. લોકોને આ વાતની જાણ થાય એ પહેલાં જ વહેલી સવારે ચિતા ખડકીને બળી મરીશ.” રાજા કુમારપાળે શાસનમાલિત્યનું પાપ નિવારવા માટે અગ્નિપ્રવેશને
