________________ 46 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો મૂઠીમાં નખ સુધી સમાય તેટલા અડદના બાકળા અને અચિત્ત પાણીના એક કોગળાથી દરેક છ8નું પારણું કરાય; તો તેજોલેશ્યા સિદ્ધ થાય.” ગોશાલકે તે પ્રમાણે કરીને તેજલેશ્યા સિદ્ધ કરી. તેની ખાતરી કરવા માટે પહેલો અખતરો, કૂવે પાણી લેવા આવેલી કોઈ સ્ત્રી ઉપર કર્યો. બિચારી ! તરત જ બળીને ખાખ થઈ ગઈ. એ પછી પાર્થપ્રભુના સંતાનિયા પાસેથી અષ્ટાંગ નિમિત્તોનો તે જાણકાર પણ બની ગયો. તેણે સ્થાપેલા સંઘમાં શ્રાવક-શિરોમણિ આપુલો હતો અને શ્રાવિકાશિરોમણિ ‘હાલાહલી' હતી. આ શ્રાવિકાને ત્યાં જ છેલ્લે તેનું કરુણ મોત થયું હતું. [5] ફૂટપ્રહરીનું પરિવર્તન જેણે હજી હમણાં જ ચાર હત્યા - બ્રહ્મહત્યા, સ્ત્રી હત્યા, બાળહત્યા અને ગોહત્યા કરી નાખી હતી એ દઢપ્રહારી સગર્ભા સ્ત્રીના ચિરાઈ ગયેલા પેટમાંથી બહાર નીકળી ગયેલા ગર્ભના યાતનાભરપૂર તરફડાટને ન જોઈ શક્યો. તે વન તરફ ભાગ્યો. પોતાનાં પાપો ઉપર તેને ભારે ધિક્કાર પેદા થયો. તેને આવા પાપી જીવનનો અન્ત લાવી દેવાના વિચારો આવી ગયા. તેટલામાં જ તેને તે વનમાં કોઈ મુનિરાજ મળી ગયા. તેણે સવાલ કર્યો. “હે સાધુ ! તમે જ કહો કે હું મારી પાપી જાતને મારી નાખે તો કેમ ?" | મુનિએ કહ્યું, “ભાઈ ! હિંસાનાં પાપો માટે વળી પાછી તારી જાતની હિંસા ? ના...મેશના કાળા પાણીથી મેલું વસ્ત્ર શી રીતે શુદ્ધ થાય ? ઘી ખાવાથી તે અજીર્ણનો નાશ થતો હશે ? હવે તો ઉપાય એક જ છે; સંસારથી વિરક્ત બનીને સાચો સાધુ થા. તારાં પાપોને તપ કરીને ધોઈ નાંખ.” અને....તરત જ વિરક્ત દૃઢપ્રહારી સાધુ બની ગયો. તેણે પ્રતિજ્ઞા કરી કે, “જે દિવસે કોઈ પણ પાપ યાદ આવે તે દિવસે નિર્જલા ઉપવાસ કરવો. વળી આ જ - હત્યારા –પ્રદેશમાં મારે રહેવું. આથી અહીંના લોકો મને ખૂબ મારપીટ કરે, એથી મારાં ખૂબ કર્મોનો નાશ થાય.” ખરેખર એમ જ થયું. ભિક્ષાર્થે જતાં આ મુનિને પોતાના કોઈ ને કોઈ સ્વજનાદિનો હત્યારો કહીને લોકો ખૂબ મારતા, ઢોરની જેમ મારતા. આ રીતે પાપનું સ્મરણ થતાં જ મુનિ ભિક્ષાથી પાછા ફરતા, ઉપવાસ કરી લેતા. આમ હંમેશ ઉપવાસ જ થવા લાગ્યો. ભારે સમતા, મારપીટ કરનારાઓ ઉપર પણ “મારા મહોપકારી તરીકેની બુદ્ધિ અને ઘોર ઉપસર્ગને સહન કરતાં મુનિવર છ માસમાં જ કેવલ્ય પામી ગયા.
