________________ 86 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો તેમના મૃત્યુ બાદ તેમના શબને કોઈ અજ્ઞાત પહાડના એકદમ ઊંચા શિખરે લઈ જવામાં આવ્યું. જ્યાં અગ્નિદાહ દેવાની તૈયારી કરે છે ત્યાં આકાશમાં દેવવાણી થઈ. તેમાં એમ જણાવ્યું કે, “આ જગા ઉપર એક સો ભીખ નામવાળા માણસોને બાળવામાં આવ્યા છે, ત્રણ સો પાંડવોને પણ બળાયા છે એક હજાર દ્રોણાચાર્ય નામવાળા માણસો બળ્યા છે અને કર્ણ નામના માણસો કેટલા બળ્યા છે તેની તો કોઈ ગણતરી જ થાય તેમ નથી.” આ સાંભળીને દાર્શનિકો શાન્ત થઈ ગયા. આવા અનેક પ્રશ્નોના જડબાતોડ ઉત્તર સૂરિજી આપવા લાગ્યા ત્યારે રાજા સિદ્ધરાજે સહુને કહ્યું કે, “સવાલો પૂછતા પહેલાં ખૂબ વિચાર કરો. જલદી જલદી દરેક વાતે વાંધો ઉઠાવવાની આદત સારી નથી.” [166] દેવબોધિ બ્રાહ્મણ અને હેમચંદ્રસૂરિજી સિદ્ધરાજે બનાવેલા રાજવિહાર જિનાલયમાં આદિનાથ પ્રભુની પ્રતિષ્ઠા વખતે દેવબોધિ નામનો બ્રાહ્મણ પંડિત આવ્યો હતો. તેણે સ્વપાંડિત્યથી સહુને આશ્ચર્યમુગ્ધ કરી દેતાં કહ્યું કે, “શંકર જેવો કોઈ રાગી નથી, જે સદા અર્ધનારીશ્વર બની રહ્યો છે; જ્યારે જિન જેવો કોઈ વીતરાગ નથી જે સર્વથા નારીસંગરહિત છે. બાકીના તો બધા વચ્ચે અટવાયા છે; નથી તો તેઓ વિષયોને પૂરા ભોગવી શકતા કે નથી તો તેને છોડી શકતા.” આ સાંભળીને સિદ્ધરાજે દેવબોધિ પંડિતને એક લાખ દ્રવ્ય બક્ષિસ કરવાનો નિર્ણય કર્યો, પણ તેને ખબર પડી કે તે સુરાપાન વગેરે કરે છે, એટલે તે બક્ષિસ આપવાનું મોકૂફ રાખ્યું. થોડાક સમયમાં તે સાવ નિર્ધન થઈ જતાં તેને ધનની જરૂર પડી. તેણે કલિકાલસર્વજ્ઞ ભગવંતને મળવાનું નક્કી કર્યું. કલિકાલસર્વજ્ઞની સામે એ ક્યારેક જેમતેમ બોલી ગયો હતો છતાં તેની અસાધારણ વિદ્વત્તાથી આકર્ષાઈને આચાર્યશ્રીએ તેને આવકારવાનું નક્કી કર્યું. જ્યારે દેવબોધિ આવ્યો ત્યારે આચાર્યશ્રીએ તેને ખૂબ યોગ્ય રીતે આવકાર્યો એટલે તે પણ પ્રસન્ન થઈને બોલી ઊઠ્યો. “કેવો છે, આ હેમચંદ્ર નામનો ગોપાલ, જેણે દંડ ધારણ કર્યો છે, કામળ ખભે નાખી છે. જુદા જુદા દાર્શનિકો સ્વરૂપ પશુઓને જેણે જૈન સ્યાદ્વાદના વાડામાં પૂરી દીધા છે.” ' સૂરિજીએ શ્રીપાળ કવિ દ્વારા તેને રાજા સુધી પહોંચાડ્યો અને પેલું એક લાખ દ્રવ્ય અપાવ્યું. દેવબોધિને આથી ખૂબ અસર થઈ. તેણે બધું ત્યાગી દીધું. સ્વકલ્યાણ માટે તે ગંગાકિનારે રહેવા ચાલ્યો ગયો.
