________________
.
જૈન દીક્ષા
એહ અમેરિકાનું જડવાદી છગર !...એનું રાજ્યતંત્ર જડવાદના પાયાપર, વ્યાપારપ્રવૃત્તિ જડવાદના પાયાપર, સાહિત્ય અને કલા પણ મુડીવાદપ્રેરિત,—રે ખુદ ધર્માંસસ્થા ય જડવાદની કુલદેવી !
૧૮
.
જડવાદે જણેલાં પ્રપચ અને મુડીવાદ નામક સતાનેાની લીલા બેઈોઇને હુ ધરાઇ ગયા હતા. ચેતનવાદના શાન્તિદાયક પ્રદેશને ભેટવા મ્હારૂં મન તત્લપાપડ થઇ રહ્યું હતું. મ્હે' વાંચ્યું હતુ કે ચેતનવાદનુ પારણું હિંદમાં હતુ. અને મ્હે હિંદીએના હૃદયાકાશમાં દેવદૂત (Angels) કલ્પ્યા હતા. એ દેવતાનુ જીવન પ્રત્યક્ષ જોવાને મ્હે નિશ્ચય કર્યાં હતા. કારણ કે, ચેતનવાદને પરિણામે મનુષ્યનાં માનસ અને વર્ઝન કેવાં નવાં પામે એ મ્હારે મહારા ત્રીજા નેત્રથી જોવુ હતુ . હું કહી ગયેા કે જડવાદની મ્હને અરૂચિ થઇ હતી,--જડ તેત્રાના ય મ્હને વિશ્વાસ રહ્યો નહાતા.
અને એ જ કારણ છે કે હુ ચેતનવાદી હિંદીઓના સહવાસમાં આવવાને અધીરા બન્યા હતા. એ દેખીતુ છે કે, સહવાસ અથવા ‘સંગથી જે જ્ઞાન થાય છે તે વાણીથી
,
નથી થઇ શકતુ, વાણીથી વક્તાના આશયનું જે નાન થાય
છે તેવુ હેના લેખથી નથી થઈ શકતુ, અને હેના લેખથી જે જ્ઞાન થાય છે તેવુ હૅના ભાષાન્તરકાર " વિવેચકના લેખથી નથી થઈ શકતુ.
આંખા ઠગારી છે, હા, પણ વાણી તા એથી ય જખરી દગારી છે
અને છતાય જગા સારા વ્યવહાર વાણી દ્વારા જ શક્ય છે!
* અનુભવરૂપી નેત્ર.
--
