Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 62

अस्थविर्वात
417
अत्थसाधग
(ppp.) very greedy or avaricious about wealth, JAM, अहवा कलाओ य बाबत्तरि ... ववहार, अत्थसत्थईसस्थच्छरुप्पगयं Panha. 5.5%3 अत्यविलुद्धा पुरिसा निदं न पावंति VijKevCa. 9.24.
चित्ते णाम सारही होत्था ... अत्थसत्थ-ईहामइविसारए RayPa. 675; अभए अत्थविवत्ति (attha-vivattiKartha-vipatti) f. loss of the नाम कुमारे ... अत्थसत्थ-ईहामइविसारए Niraya. 1. 31 [Lan.]; Nandi. meaning, JM. अक्खर-पयाइएहिं हीणऽश्रेगं च तेसु चेव भवे । दोसु विga.62; 64; JM. गिहवासे अत्थसत्थेहिं कोविया केइ समणभावम्मि Kappअत्यविवत्ती चरणे य अयो य नय मुक्खो KappBha. 290.
Bha. 388; AVTI.(H.) 422b. 2; UvPay. 42; रसधाउवायसत्यं ईसत्थं अत्थविसय (attha-visaya<artha-visaya) adj. pertaining अत्थसत्यं च मिच्छानाणं नेय JugaJiCa. 157.16%; तो भणति अत्थसत्थम्मि to the meaning, JM. सुत्तगयमत्थविसयं व दूसणं चालगं मयं तस्स। वणिय सुयणु सत्थयारेहि TarLo. 8533 M. जं जह कमेण भणियं पुवायरिएहिं सद्दत्थण्णायाओ पञ्चवत्थाणं ViAvBha. 1007.
अत्थसत्थेहिं । तं तह पडिवज्जता सिरीए पुरिसा वरिज्जति Lils. 153%; अस्थविसारय (attha-visāraya<artha-visarada) adi. Apa. अत्थसत्थु णिमुणहि भरहेसर MahaPu.(P.) 5.7.3. well-versed in meaning (of Seriptures), JM. सुत्तत्थविसारएहिं थेरेहिं अत्थसत्थ (attha-sattha <astra-Sastra) n. missile and KappBha. 5554; सुत्तत्थविसारया धीरा KappBha. 5555.
weapon, JM. न च मज्झ गिहे कसं दूसं वा अस्थि अत्थसत्थो वा । जं __भत्थविसुद्ध (attha-visuddha <artha-visuddha) adj. विक्किउं किणेमी, कणरयगं सब्बरयणवरं SusCa. 21. faultless in meaning, JS. विजणसुद्धं सुत्तं अत्थविसुद्धं च तदुभयविसुद्धं अत्थसत्थकुसल (attha-sattha-kusala<artha-astra-kuMals. 285(5)
Sala) adi. expert in political economy, AMg. तए णं से सेणावई अत्थविसेस (attha-visesa<artha-visesa) adj. speeiality . अत्थसत्थकुसले ... विणएणं बयणं पडिसुणेश (comm. अर्थशास्त्रं नीतिof meaning, M. (पारिपाधिक) अस्थबिसेसा ते चिअ सद्दा परिणमंता वि। शास्त्रादि तत्र कुशल: p. 219b.5); Jambuddi. 3.77; 3. 109; 2 well उत्तिवितेसो कव्वं भासा जा होउ ता होउ KapMan. 1.8.
versed in the science of explaining the right meaning (of ___ अत्यविहण (attha-vihāna <artha-vihina) adj. (prp.) Seriptures), JM. सो विहु पवयण-भणियत्थसत्थकुसलो विय भणइ AR. 1 who is not well-versed in meaning (of seriptures), JM. p. 508 (Dharmaratnaprakarana ga. 4); JS. TOTEUTETTE अबहुस्सुए अगीयत्थे दिटुंता सप्पसीसवेज्जसुए । अत्यविहूणो धरते मासा परमपयवियाणया समणा Mals. 835 (9) चत्तारि भारिया VAvaBha. 3.82(14181; 2 devoid of wealth, JM. अस्थसत्थणिम्माया (attha-sattha-nimmāya<artha-sāstमंदरतुल्ला वि नरा अत्थ विहणा हवंति तिणतुला Manoka. 156.
Ta-nirmātri) ad). [1] the female originator of economies, अस्थवी (attha-vi<artha-vid ) ad). who knows the mean- JM. भणश खंडवाणा विहसंती अत्थसस्थणिम्माया Dhutt.s.1. ing, JM. गुगनिष्फ गोणं तं चेव जहत्थमत्थवी ति PindNiBha. 1. अत्थसत्थनिउणत्तण (attha-sattha-niunattana <artha__ अत्थब्वग (atthavvana<atharvana) m. Atharvavela, one Sastra-nipunatva) n. skilfulness or oleverness in political of the four relas, JM. रिउ-जजु-सामऽत्थब्वण सिक्खा कप्पो तहेव वागरणं economy, JM. मए वि अत्थसत्थनिउणत्तणेण पडुयत्तणेण य सरप्पहारवित्ताNaPan Ka. 2.4.
सिया भग्गा समंतओ परिवारिओ VasuHi. 45.18. अथव्वय (attha-vvaya<artha-vyaya) m. expenditure ___ अत्थसम (attha-sama<artha-sama) adj. the knowledge of wealth, JM. सो पुण अथव्ययभीरुओ मोणमासिओ JugaJiCa. of the meaning of Seriptures (which is aequired by svayani204.27%3; जाओ महतो अत्थब्बओ Manoka. 53.28.
___sambuddhas or bodhitabuddhas), JS. जा सा आगमदो दब्बकदी णाम अत्थव्वावण (attha-vvavana <artha-vyapana) m. per- तिस्से इमे अट्ठाहियारा भवंति-ट्ठिदं जिदं ... अत्थसमं गंथसमं णामसमं घोससमं vading the meaning, JAL. जीवो अक्खो अत्थव्वावणभोयण-गुणपिणतो Satig.4.1.54; तेण अत्येण समं सह बट्टदि त्ति अत्थसमं । संजभजणिदसुजेणं । तं पति बट्टति गाणं जं पञ्चक्खं तयं तिविध VIAvBha. 89. दणाणावरणक्खओवसमसमुप्पण्ण-बारहंगसुदं सर्यबुद्धाधारमत्थसममिदि बुत्तं होदि
अत्थसंगहण (attha-sangahana <artha-samerahana) Dhavala. 9.259.9. 1. colleeting wealth (one of the ten abralamakaranas), JS. तह अत्थसमप्पण (attha-samappana<artha-samarpana). सयणसोधणं पि य इत्थि-संसग्गं पि अत्थसंगहणं । पुव्वरदिसरणमिंदियविसयरदी giving the meaning, J8. णयविभासणा किं ण कीरदे ण णयपरूवणाए पणिदरससेवा Mala. 900(10)
विणा दुविहणयट्ठियजीवाणं परूविज्जमाणणिक्खेवपरूवणाए संकर-वदिकरणभावेण अत्थसंघाय (attha-sanghāya < artha-samghata) m. अत्थसमप्पणं कुणंतीए बइफलप्पसंगादो Dhavala. 9. 240.7. collection of wealth, JM. दुक्खजिओ चइज्जइ तणं व तुलिऊण अत्थ- अत्थसंपदा (attha-sampada<artha-sampada) f. acquiसंधाओ। अप्पा दिज्जइ अयसस्स खग्गधाराए व जहिच्छे CaupCa. 124.25. sition of wealth, JM, अभितरे सेवितम्मि उकट्ठा अत्थसंपदा Aigvi.
अत्थसच्च (attha-sacca <artha-satya) m. true to the 55.1; 49.17. science of wealth, JM. सच भणति अरहंता ... अत्थसचं कामसच्चं अत्थसंपयाण (attha-sampayana <artha-sampradana) धम्मसदयं सच्च तं इह दिस्सउ AngVi.9.2.
n. bestowing wealth, AMg. संवच्छरेण होहिइ, अभिणिक्खमणं तु अत्थसंचय (attha-sancaya<artha-samcaya) m. nequisi- जिणवरिंदस्स। तो अस्थसंपयाणं पवत्ता पुन्वसूराओ Ayar. 2.15. 26(747): tion of wealth, S. (विदूषक) भो वअस्स समुद्दपट्टणसारभूदो तादिसो तस्स णं पंडू राया विउलं अत्थसंपयाणं दलय Naya. 1. 16.213; 1.16.223 अत्यसंचओ कहि गओ Carud. 1. 3.1.
___1.8.201; Viva. 8.21 [Ldn.] अत्थसंजुत्त (attha-sanjutta<artha-samyukta) adj. (ppp.) अत्थसंपायण (attha-sampāyana < artha-sampadana) neeompanied with meaning, significant, AMg. विउलं अत्थसंजुत्तं M. acquiring right meaning, JM. तम्हा अहिंगयसुत्तेण अत्थसंपायकित्तइस्सं सुणेह मे Dasave.5.2.43.
णम्मि जश्यब्वं । आयरियधीरहत्था हंदि महाणं विलंबेंति Sanm Ta. 3.65 अत्थसत्थ (attha-sattha <artha-sāstra) n. seienee of (comm. आचार्या धीरहस्ता ... कर्मणि धृष्टतया व्याप्रियते येषां हस्तस्ते धीरpolitical eeonomy, AMg. अभए नाम कुमारे होत्था ... अत्थसत्थमइवि- हस्ता आचार्याश्च ते अशिक्षितधृष्टाश्च इति यावत् p. 746. 22) सारए Naya. 1.1.16; परिग्गहस्सेव य अट्ठाए सिप्पसयं सिक्खए बहुजणो अस्थसाधग (attha-sādhaga<artha-sadhaka) adj. pro
P.D.