Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 95

अअउणहि
450
अद्धकोस
घासति पावकम्मी say. 1.13.5; अत्यंगइया णिग्गंथा...दीहमद्धमडविमणुपविट्ठा partial (i. e. side-)glanee, Apa. पिउ जोअर अद्धकडक्खपक्खिणा Thana. b. 107 (417) (comm. दीर्थोऽध्वा मार्गों यस्यां सा तथा तां दीर्घा- Bhavika. 212.2 (12.10) ध्वानं, दीर्घोऽध्वा वा कालो निस्तरणे यस्याः सा दीर्घाद्धा तामट: p. 314b. 12) अद्धकडक्खिय (addha-kadakkhiya <ardha-kataksita) दीहमद्धाए अडवीए अणुप्पत्ताणं Viy. 15.05 (15.86) (comm. दीहमद्धं ति .. partial (i. e. side-)glance, Apn. वक्करकुरुडकडक्खिएहि वरु दीर्वमार्गा दीर्घकालां वा p.6728.2); जे जहा वा गंगा महानदी जतो पवूढा तजिउ कन्नाचक्खिएहिं Bhaviks. 10.4 (1.10) ... एस णं अद्धा पंच जोयणसताई आयामेणं Viy. 15.68 (15.101) (comm. अद्धकम (addha-kama<ardha-krama) m. a process of अद्ध त्ति एष गङ्गाया मार्गः p.676a. 10); तीसे अगामियाए दीहमद्धाए ... having each sueeessive stage of a series, JS. सब्वे जीवपदेसे अडवीए ... अणुप्पत्ता RayPa. T659 774; एएसु (नक्खत्तेसु) य अद्धाणं दिवगुणहाणिभाजिदे पढमा । उवरि उत्तरहीणं गुणहाणि पडि तदद्धकर्म Gomपत्ताणं ठाणयं च कायध्वं Ganivi. 13; JM. जे न सुणंति ते ... अद्धाणसीसं Sa(K.)228. गंतुं उदयस्स सीयलस्स छायाणं च आभागी जाया AVTI.(H.) 535b.1; अद्धकरिस (addha-karisa<ardha-karsa) m. half akarga J. अद्धाण रोहगे जणवए ... दप्पादिसमावण्णे उद्धरदि कर्म अभिदंतो Bha- (u particular measure of weight), AMg. दो अद्धकरिसा करिसो, Ara. 611; 2 path ot evolution, M. जं अत्था(? द्धा)णं य छकं तत्थ दो करिसा अद्धपलं Anuog. 322. पआसत्थलक्खणं अ« MahaMali. 27.
अद्धकवल (addha-kavala<ardha-kavala). (gradually अद्धअउणट्टि (addha-aunatthi<ardhaikonasastha) m. redueing the intake of food to) half a morsel (a kind of austeofifty-eight and a hall, Aug. अद्धअउणट्ठिपोरिसीगं छाया दिवसस्स किं rity), JS. एगुत्तरसेढीए जावय कवलोऽवि होदि परिहीणो। ऊमोदरियतवो सो गते वा सेसे वा SuraP. 9.3.
अकबलमेव सिच्छ(? त्थं) च BhaAta. 212 (comm. समप्रविभकं कवलअद्धअट्ठारस (addha-attharasa <ardhastadasa) m. मर्धकवलशब्देनोच्यते) Reventeen andahalt, AMg. अद्धअट्ठारस चंदे उ उच्चत्तणं SuraP. अद्धकविगसंठाण (addha-kavitthaga-samthana<ardha18.1.
___kapitthaka-samsthāna) . [also 'टुक'] the shape of a भद्धअद्ध (addha-addha<ardhārdha)n. half of the half, half-cut wood-apple fruit, AMg.ते णं विमाणा अद्धकविट्ठकसंठाणसंठिया one-fourth, Apa. जेम ण सहइ कणअतुला, तिलतुलिअं अद्धअद्धेण । तेम एवं जहा ठाणपदे जाव चंदिमसूरिया य Jivabhi. 3. 257; चंदविमाणे ... अद्धण सहइ सवणतुला अवछंदं छंदभंगेण PraPaing. 1.10.
कविट्ठगसंठाणसंठिते सव्वफलियामए Jivabhi. 3. 10083 Pannav. 2.48 Berat (addha-andas ardha-candra) m. half moon (195[1]); SüraP. 18.8; Jambuddi. 7.176. (i. a. nail-scratches), M. अइ दिअर कि ण पेच्छसि ... | जाआइ बाहु- अद्धकायसमाण (addha-kaya-samāna <ardha-kāyaमूलम्मि अद्धअंदाण परिवाडि GASuSa. 6.70.
_samāna) adj. having the height of half the (human) body, अद्धआढय (addha-adhaya<ardha-adhaka)n. half of AMg. तेसि णं आयंसगाणं अयमेयारूवे वण्णावासे पण्णत्ते, ... महता अद्धthe Adhaka (2 prasthas) (one of the measurements), JM. आढयं कायसमाणा पण्णत्ता समणाउसो Jivabhi. 3. 322 (comm. द्रष्टः शरीराधरुहिरस्सेव बसाए अद्ध-आढयं । कुडवो पित्त-सिभाणं सुक्कस्स य तदद्धयं Erz. प्रमाणाः 218a. 13); = RayPa. 149. 4.12.
अद्धकिरिच्छ (addha-kiriccha<ardha-krechra) n. half भबईद (addha-indu<ardhendu) m. 1 half or erescent the krechra (a particular atonement), J8. तो पढमद्धकिरिच्छं पादmoon, Apa. अद्धदुभालंकिय णहसुच्छाइया ... सा हवेइ चक्वरहे पिय किरिच्छं परा चरइ ChePi. 344. Sudca.(N.) 4.14.1; अहंदु-तुलभालु बिस्सणंदि णेइ कालु Vaddhaca. अद्धकंभिक (addha-kumbhikka <ardha-kumbhika) 3.6.10; 2 & kind of arrow (resembing half or crescent moon), adj. (pearl garland) in which the pearls are of the size of Apa. कासु वि तिसूलु पहरणु रउडु, सर तोमर कासु वि अरंदु PANACa.(P.) half a kumbha (pitcher ?), AMg. ते ण कुंभिका... चउहि अद्धकुंभिकेहि 10.6.23; अद्धइंदु-गय-चित्त-दंडहिं । हणइ महारिउ PiNaCa.(P.) 11.7.3. मुत्तादामे हि सब्बतो समंता संपरिक्खित्ता Thana. 4. 939 (307); Jambuddi.
अद्धएकोणवीस (addha-ekona-visa <ardhaikona-vim- 5.38. Sa) m. eighteen and a half, AMg. (एगे पुण एवमाहंसु ता) अट्ठारस अद्धकुलय (addha-kulaya<ardha-kudava) n. half the (जोयणसहस्साई) सूरे (उई उच्चत्तणं) अद्धएकोणवीसं चंदे SaraP. 18.1. kudava (a particular measurement), JM. असुश्मल पत्थछक्छ कुलओ
अखएकवीस (addha-ekka-visa<ardhaika-vimsa) nt. कुलओ य पित्तसिंभाणं । सुक्कस्स अद्धकुलओ दुटुं हीणा हियं होज्जा ParSaro. twenty and a half, AMg. (एगे पुण एवमाहंसु ता) वीसं जोयणसहस्साई 1382. सूरे (उर्दू उच्चत्तेणं) अद्धएकवीसं चंदे SaraP. 18.1.
अद्धकुलव (addha-kulava <ardha-kudava)n. half the अद्धएकारस (addha-ekkārasa<ardhaikadasa) nt. ten udava (a particular measurement, for measuring corn), and a half, AMg. एगे पुण एवमाहंसु ता दस जोयणसहस्साई सूरे उर्दू AMg. एवं गोकिलिंजेणं ... आढएणं अद्धाढएणं .... कुलवेणं अद्धकुलवेणं उच्चत्तणं अद्धएक्कारस चंदे SaraP. 18.1.
_RayPa. 772. अर्द्धस (addhamsa<ardhāmsa) m. (upper garment) अद्धकोस (addha-kosa<ardha-krosa) m. half a krosa (a worn on half shoulders, JM. खंधे दुवार संजति, गरुलऽद्धसो य पट्ट लिंग- measure of height, length etc.), AMg. ते णं महिंदज्झया सर्ट्सि जोयणाई दुवे। लहुओ लहुओ लहुया तिसु चउगुरु दोसु मूलं तु KappBha. Ga73%D उड्ढे उच्चत्तेणं, अद्धकोसं उब्वेहेणं अद्धकोसं विक्खंभेणं RayPa. 231; 247; ते णं NisBha. 1525 (comm. अद्धसो उत्तरासंगः)
कविसीसका अद्धकोसं आयामेणं पंचधणुसताई विक्खंभेणं Jivabhi. 353; एगं अद्धकह (addha-kai <ardha-kavi) m. a half poet, an सिद्धायतणे पण्णत्ते-कोसं आयामेणं अद्धकोसं विक्खंभेणं Jambuddi. 1.373 immature poet, JM. किरियाहीणत्तणओ अद्धकई निवइनंदणो ताणं । जाओ सा णं कणिया कोसं आयामेणं अद्धकोसं बाहलेणं Jambuddi. 1. 15; 1.42; BaBhaka. 15.
4.9; ता णक्खत्तविमाणे णं केवलियं पुच्छा ... अद्धकोसं बाहलेणं पण्णते अद्भुकडक्ख (addha-kadakkha <ardha-katāksa) m. SaraP. 18.12; ताराविमाणे ... अद्धकोसं आयामविक्खंभेणं ... पण्णत्ते SaraP.