Book Title: Trishasti Shalaka Purusa Caritra Part 4
Author(s): Hemchandracharya, Kunvarji Anandji Shah
Publisher: Jain Prakashak Mandal Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001013/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aa' cg / BHkA para1Sa carikA bhAga-4 [ pa : 10 ] IS IT TO S3 NI (D) # 5 jajeyle For Private & Personal use only ' T LOO . che GThA prakAzana maMdiranA w.jainelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JEIR vicitaaita zrI kiMuSTa zalAkA puruSatri *guja2AtI. 24 bhagavAnanA bahuraMgI citro sahita abhI hamacandrAcAya padyAtmakanuM parva 10 10 mA parvamAM zrI mahAvIra svAmi caritra prakAzaka zrIjainaprakAzana maMdi 30994 khatrInI khakkI oNzIvADAnI poLa amadAvAda-380001. punaH muddaNaH1990 phonaH356809 tru saMpUrNa dathIda0 parva cAra pustakonA plAsTIka kavara sAthe seMTanA5.250/-(baso pacAsa). www Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka tathA mukhya prAptisthAna : jana prakAzana maMdira 309/4 khatrInI khaDakI, dezIvADAnI poLa, 2. amadAvAda-380001, phAna : 356806. () sudraNa vyavasthA : naMdana grAphikasa phona : 35617 * 147, zIvADAnI poLa, amadAvAda. zrI triSaSThi zalAkA puruSa caritranA daza parvamAM samAvelAM caritro parva. tirthaMkara. cAvatI vAsudeva baladeva. prativAsudeva kula * * >> 4 0 0 0 2. & | * - * * * - * * 24 9 # anya prAptisthAna : C zrI mada DI. zAha zrI sevaMtIlAla vI. jene jIvana nivAsa sAme, 20, mahAjana galI, jhaverI bajAra, pAlitANA-374ra70. muMbaI-400002. zrI vardhamAna esa. zAha 20, loyara cInA thAmbIsTrITa madrAsa-600079 sarasvatI pustaka laTAra hAthIkhAnA, ratanapALa, amadAvAda-380001 pAnAtha pustaka bhaMDAra kuvArA sAme, pAlitANA tathA zaMkhezvara. zrI pA prakAzana nizALa, rIlIphare, amadAvAda-380001. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana jaina zAsananA mahAna jyotirdhara, kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacandrAcArye racelA zrItriSaSTizalAkA puruSa caritra-mahAkAvyane gujarAtI anuvAda, vadhu eka vakhata prakAzita karI zrIsaMghanA caraNe dharatAM ame apAra AnaMda anubhavIe chIe. chatrIsa hajAra kalAkamAM patharAyelA A mahAgraMthamAM dasa parvomAM 24 tIrthakara, 12 cakravatIe, 9 vAsude, 9 baLadeve, 9 prativAsude-ema kula 63 zalAkA puruSanA pUrvabhave tathA vividha jIvanaprasaMgeyukta jIvanacaritra AlekhavAmAM AvyAM che. eka rIte joIe to A graMtha te jaina dharmanA sarvasaMgrahanI garaja sAre te graMtha che. A graMthamAM itihAsa che, upadeza che, kathAo che, dravyAnuga che, karmazAstra che, ane AvuM te ghaNuM ghaNuM che. subhASitene te A graMtha khajAne che. AvA A adbhuta graMthanuM bhASAMtara dAyakAo agAu, bhAvanagaranI zrI jaina dharma prasAraka sabhA dvArA thayuM hatuM ane tenA prakAzana dvArA A aNamola graMthane lekamegya banAvavAnuM zreya te sabhAne phALe jAya che. te prakAzana pachI te A graMthanI khUba mAMgaNI thatI rahI, ane tenI navI navI aneka AvRttio pragaTa thatI ja rahI che. ame e paNa agAu A graMthanuM eka vakhata prakAzana karyuM hatuM, ane have lekalAgaNIne mAna ApIne tathA zrImad hemacandrAcAryanI navamI janmazatAbdInA pAvana prasaMganI smRtimAM A, graMthanuM ame punaH prakAzana karI rahyA chIe. AzA che ke amArA prakAzanane paNa, surI sAdharmika tema ja sAhityarasika baMdhuo haSapUrvaka vadhAvI leze. graMtha prakAzanamAM daSTidoSa ke matiSathI ke presadoSathI kaI kSati rahI gaI hoya te te sudhAravA tathA te tarapha amAruM dhyAna deravAnI amArI vinaMti che. jena prakAzana maMdira vatI jazavaMtalAla gI. zAha prakAzaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane tArthatAno paMtha batAve tevuM A pustakanUtana AvRtti * zrI vastupAla caritra 0 pAmyuM che. guNIjanonA guNa gAvAthI samAja gauravAnvita bane chevI jaina tavArIkhamAM vastupAla-tejapAlanAM nAma Adara ane evA guNonI anumodanA karanAra paNa mAMgalya pAme che. ane gauravathI levAya che. emanuM jIvana, emanI udAratA. cAraso sittera jeTalAM pRSThomAM vahetI A rasaprada kathA|| emanI virala koThAsujha ane namatA mATe samagra mAnavasamAja ApaNI saMskRtinI UjaLI paraMparAno sudaDha sAkSAtkArI ahobhAgyanI lAgaNI anubhave che. karAve che. kiMmata mAtra vIsa rUpiyA. zrI vastupAla caritra preraka ja mAtra nahI, AsvAdya paNa che. jeno temaja jenetoe paNa A kathA khAsa mANavA navI peDhImAM saMskAra sIcana kare temaja ApaNAM saunAM 1 A uparAMta paNa jaina dharmane lagatAM anya koi paNa pustako meLavavA mATe A saranAme saMparka karavA vinamra bhalAmaNa che. jena prakAzana maMdira 0 309/4, khatrInI khaDakI, dozIvADAnI poLa, kAlupura, amadAvAda -380 01. phona 3pa6806 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khlyll emmmmmmmmmmmjIne prastAvanA kSakSakSakSakSakSakSakSakSakSaNathI zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritranuM A chelluM athavA dazamuM parva che. badhAM pa karatAM A parva pramANamAM moTuM che. A parvamAM mukhya zrI mahAvIra svAmInuM caritra ghaNuM vistare che. chamasthapaNAnA bAra varSanA vihAranuM varNana ghaNuM vistRta che. gaNadharavAda paNa bahu sArI rIte TUMkAmAM samajAvela che. A parvamAM prAsaMgika aneka uttama purUSenA caritra ne prabaMdha che. zreNika, keNika, sulasA, abhayakumAra, ceTakarA, halavihA, medhakumAra, naMdISeNa, calaNa, durgadhA, AdrakumAra, RSabhadatta, devAnaMdA, jamALI, zatAnika, caMpradyota, mRgAvatI, yAsA sAsA, AnaMdAdi dazA zrAvaka, gozALe, hALIka, prasannacaMdra, durAMdeva, gautamasvAmI, puMDarIka kaMDarika, aMbai, dazArNabhadra, dhannA zALIbhadra, rohiNeya, udAyana (zatAnika putra), chellA rAjarSi udAyana, prabhAvatI, kapila kevaLI, kumAranaMdI senI, udAyi (koNIka putra), kuLavALuka, ane kumArapALarAjA vigerenA caritro ne prabaMdho ghaNA asarakAraka varNavelAM che. temAM paNa zreNika keNika, abhayakumAra, AdrakumAra, rAMkadeva, chellA rAjarSi udAyana ane gozALA vigerenA vRttAMta te ghaNA ja vistAravALI che. jemAMthI keTalAka vibhAga te anya graMthAdikamAM alabhya che. pAMcamA ane RA ArAnuM tathA utsarpiNI kALanuM bhAvi vRttAMta paNa ghaNuM vistArathI che, ityAdika aneka hakIkatothI paripUrNa A caritra che. tenuM vizeSa varNana ahIM lakhavA karatAM vAMcaka vargane sAdyata vAMcavAnIja khAsa bhalAmaNa karavI 5 dhArIe chIe. A parvamAM prAsaMgika upadeza-dezanA-ane prabhunI nyAyavagarbhita stavanA aneka sthAne evI apUrva che ke vAMcanAranA hadaya AnaMda, verAgya temaja dharmazraddhAthI paripUrNa kare che. A triSaSTi zalAkA purUSa caritra kaLikALa savara zrImAna hemacaMdrAcAryanuM banAveluM saMskRta padyAtmaka che. bleka tamAma anuTupa che. kulazleka saMkhyA 36000 pramANa che. A AkhA caritranuM bhASAMtara karAvI, tapAsI, zuddha karIne chapAvavAnuM kArya paropakArI munirAja zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI kRpA temaja preraNuvaDe ame sumAre daza varSa agAu zarU kareluM te paramAtmAnI kRpAthI Aje pUrNa thaI zakayuM che. A caritranA daNa parva athavA vibhAga che. tene ame sAta vibhAgamAM chapAvIne bahAra pADela che. sarjane , 5muM ne huM ane meM ne zuM parva bheLuM bahAra pADela che. sAta vibhAganA maLIne kula 1826 pRSTha thayAM che; eTale repala ATha peja 228 phArame ya 18 kArame thayelA che. AvuM mahAna kArya paramAtmAnI kRpA vinA pAra paDI zakatuM nathI. bhASAMtara yathArtha prasiddha karavA mATe ame banate prayAsa karelo che, te paNa tenI aMdara daSTidaSathI yA matiSathI je kaI bhUla thayelI hoya te surajanee kSamA karavI, ane amArI tarapha bhUlo mokalavI ke jethI prathamanA pAMca vibhAga (7 parva)nI TUMkA vakhatamAM bIjI AvRtti bahAra pADavAnI che temAM sudhArI zakAya. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bA maMcanA kattA zrImAna hemacaMdrAcAryanuM vistAra yukta caritra tathA AkhA graMthanI prastAvanA A caritranA prathama parvanI bIjI AvRtti cheDA vakhatamAM bahAra pADavAnI che temAM dAkhala karazuM, ke je vAMcaka vagane ghaNI upayogI thaI paDaze. A caritra jainavargamAM eTaluM badhuM prakhyAti pAmeluM che ke jene mATe koI paNa prazaMsA lakhavI paDe ema nathI. A stri ane tenA karatAM jainavargamAM prathama paMkti dharAvatA hovAthI atra kAMI paNa vizeSa na lakhatAM sAragrAhI hipUrvaka sAta vAMcavAnI bhalAmaNa karI lekhinIne virAma ApIe chIe. jena-karma-prasAraka sabhA bhAvanagara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viSayAnukramaNikA. 1. saga1 le(mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana). nayasAranA bhAvamAM karelI samakitanI prApti. maricine bhava. upArjana kareluM nIca gotra. vizvabhUtine bhava-vAsudevapaNAnuM kareluM niyANuM. tripuSTa vAsudevane bhava-traNa khaMDanA adhipati. priyamitra yuvatIna bhava-cha khaMDanuM sAdhavuM. naMdana munino bhava-upArjana karela tIrthakara nAmakarma. naMdana munie karelI ArAdhanA. prANuta devaloka puttara vimAnamAM deva thavuM. 2. sarga 2 -mahAvIra janma ane dIkSA mahotsava). gaharaNanuM vRttAMta, janmotsava-IdanI zaMkA tenuM nivAraNa-I karelI stuti. mAmalakI kIDA-mahAvIra nAma sthApana. mahAvIramabhune vivAha. dIkSA mahotsava. 3. sarga 3 je. (prathamanA cha varSane vihAra) upasargonI zarUAta. thaLapaNa yakSe karela upasarga. prabhune AvelA daza sva-tenuM phaLa. acchedaka nimitiyAnuM vRttAMta. caMDakauzika sapane upasarga tene pratibaMdha. suda deve karela uparAga. kabaLa sabaLa deve karela nivAraNa-nuM vRttAMta puw nimittiyAnuM vRttAMta. gazALAnuM maLavuM ne ziSya thavuM. gAgALAnI ceSTAo. aMtarIno karelo zIta paga. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. sarga 4 -(bIjA cha varSane vihAra). gozALAnI ceSTAo. vezikAmana tApasanuM vRttAMta. prabhue gozALAne batAvela telazyAne vidhi. gozALAe sAdhelI tejolezyA. Idra karelI prabhunI prazaMsA. saMgama deve karelA asahya upasargo. saMgamanuM thAkIne pAchA javuM. saudharmedra saMgamane kADhI mUkave. prabhune sAtA pUchavA IdronuM AvavuM. jInuM zreSThInuM vRttAMta. pUraNa tApasanuM vRttAMta tenuM camareMdra thavuM. camareMdrane utpAta. prabhue karelo apUrva abhipraha. caMdanabALAnuM vRttAMta-teNe karAveluM pAraNuM. govALe karelo che upasarga --prabhunA kAnamAM khIlA nAkhavA-kharaka vaidya kADhavA-prabhune thayela asahya pIDA. 5. sarga 5 me. (bhagavaMtane kevaLajJAna, saMdhasthApanA). bhagavaMtane thayela kevaLajJAna. Ike karelI stuti. bhagavaMte ApelI dezanA. iMdrabhUti vigerenuM vRttAMta. iMdrabhUti vigerenuM prabhu pAse AvavuM-gaNudharavAda-saMzayanuM nivAraNa-temaNe lIdhelI dIkSA caturvidha saMghanI sthApanA, gaNudharae karelI dvAdazAMgI-caudapurvanI racanA. 6. sarga 6 che. (zreNika, meghakumAra, naMdISeNunuM vRttAMta). zreNika ne kUNikanA pUrva bhava. nAgArathI ne sulasAnuM vRttAMta. zreNika rAjAnuM caritra. abhayakumArane janma. abhayakumAranuM zreNikanA maMtrI thavuM. ceDA rAjAnI sAta putrIo. suceSTA ne cillaNAnuM vRttAMta. kaNikanuM cillaNanI kukSimAM utpanna thavuM-janma. meSakumAra ne naMdIne janma-secanaka hAthInuM vRttAMta. prabhunuM rAjagRhI padhAravuM-zreNike karelI stuti. mekamArane thayela pratibaMdhateNe lIdhelI dIkSA. 105 106 107 109 112 110 117 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 120 11 123 128 129 137 135 138 138 139 141 143 mevakumArane thayela udvignatA-prabhue karAvelI sthiratA. naMdISeNane thayela pratibodha-teNe lIdhelI dIkSA. naMdISaNanuM gRhastha thavuM ne pAchA dIkSita thavuM. 7 sarga 7 mi. (cillaNa, zreNika, AdrakumAranuM vRttAMta). zreNikarAjAne cilaNa upara Avela zaka, prabhue kareluM tenuM nivAraNa.. cilaNA mATe karAvela ekasthaMbha mahela caMDALe vivAvaDe lIdhela teno lAbha-tenI pAsethI lIdhela vidyA. durgadhAnI hakIkata-tenu' zreNikanI rANuM thavuM. AdrakumAranuM vRttAMta tene thayela pratibodha. AdrakumAre lIdhelI dIkSA-pAchuM saMsArI thavuM. pharIne lIdhelI dIkSA-tene vihAra-prAMta mekSe javuM. saga 8 mi. (RSabhadatta. devAnaMdA, jamALI, gazALA vigerenuM vRttAMta). prabhunuM brAhmaNa gAme padhAravuM-prabhunI dezanA. RSabhadatta ne devAnaMdAe lIdhelI dIkSA-mekSa. jamALie lIdhela dIkSA-tenuM nihavApaNuM. priyadarzanAnuM pAchuM vaLavuM-jamALinuM marIne kalpIya deva thavuM. citrakAranuM vRttAMta-caMDaprota ne zatAnika rAjA vacce vigraha-mRgAvatIe lIdhela dIkSA bhAsA sAsAnuM vRttAMta. AnaMda zrAvakane adhikAra-teNe grahaNa karelA zrAvakanA vrata. kAmadeva vigere 8 zrAvakonA adhikAra. mRgAvatI ne caMdanabALA-baMnene paraspara khamAvatAM thayela kevaLajJAna. jA accherAnAM nAma.. gazALAnuM vRttAMta tenuM prabhu pAse AvavuM.. gozALAe prabhu upara mUkela tejomA. gozALAne thayela pazcAttApa ne tenuM maraNa gozALAnA AgAmI bhava prabhue vAparela bIjorApAka-vyAdhinuM zamana. 9 sarga 9 me. (hAlika, prasannacaMdra, durAkTava vigerenAM vRttAMta) eka hALike (kheDute) gautamasvAmI pAse lIdhela dIkSA-prabhune joIne pAchA bhAgI javuM. prasannacaMdra rAjarSine azubha adhyavasAyathI thayela azubha baMdha ne zubha adhyavasAyathI thayela kevaLajJAna. dAMka devanuM kuSTipaNe prabhu pAse AvavuM-teNe karelI bhakti-prabhue kaheluM tenuM pUrva vRttAMta. zreNika rAjAe kapilA dAsI ne kALa zaukarika mATe karI joyelo prayAsa. sAla mahAsAlane dIkSA ne temane thayela kevaLajJAna. aSTApadanI yAtrA svalabdhithI karanArane taddabhava mekSa' AvI prarUpaNAthI gautamasvAmInuM tyAM javuM. 147 150 15 154 154 155 159 161 164 164 165 172 17 D - II Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 176 177 178 178 180 180 181 182 183 184 85 185 186 187 188 zimaNunI pAse gautamasvAmIe kahela puMDarIka kaMDarIkanI kathA. paMdaraze tApasane ApelI dIkSA-temane thayela kevaLajJAna. abaDa parivrAjakanuM prabhu pAse AvavuM-teNe karelI stuti. aMbAnI sAthe prabhue tulasAne kahevarAvela dharmalAbha. - aMbaDe sulasAnI karelI parIkSA-sulasAnuM pAsa thavuM. 1. sarga 10 mi. (dazArNabhadra ne dhannAzAlibhadranuM caritra). prabhunuM vihAra karatAM dazArNapura padhAravuM. dalANubhadranuM bahu bhaktivaDe dhAmadhumathI prabhune vAMdavA AvavuM. dazArNabhadrane garva utarI ja-teNe lIdhela cAritra zALibhadrane pUrva bhava-tenuM gobhadra zeThane tyAM janmavuM. zAlibhaddhane apUrva sukhabhega-zreNika rAjAnuM tene tyAM AvavuM. "mAthe svAmI che" te jANavAthI zAlibhadrane thayela vairAgya. dhamaSa muninuM tyAM padhAravuM-zALibhadranuM vadivA javuM-temanI devAnAthI bega tajavAnI sALibhadde karelI zarUAta. dhanyakumArane paDelI khabara-prabhunuM tyAM padhAravuM. dhanya ne zALibhadra baMnee lIdhelI dIkSA. baMnee karela anazana-savarthasiha deva thavuM. 11. sarga 11 me(auhiNeya, abhayakumAra, udAyana, caMDakata vigere) rahaNIo cAra-teNe sAMbhaLela prabhunuM eka vAkaya. rahaNIAnuM pakaDAI javuM-tene manAvavA mATe abhayakumAre karela prapaMca. prabhu pAsethI sAMbhaLelA eka vacanathI tenuM chuTI javuM. rahaNIone thayela pratibaMdha-teNe lIdhela dIkSA-svargagamana. caMpratanuM rAjagRhIpara caDI AvavuM ne pAchA javuM. abhayakumArane pakaDI lAvavA caMDaute racele prapaMca-e vezyAnuM zrAvikA thaIne AvavuMabhayakumArane laI javA. abhayakumArane caMDakate Apela prathama varadAna. vAsavadattAne bhaNAvavA prapaMcathI udAyanane laI AvavA vAsavadattAne laIne udAyananuM nAzI javuM. analagiri hAthInA ne agnizamananA prasaMge Apela be varadAna. marakI nivAraNane prasaMge Apela cothuM varadAna-te varadAna mAgatAM abhayakumAranuM chuTI javuM. abhayakumAre caMDamotane jAheramAM pakaDI lAvavAnI karelI pratijJA-tene mATe karela prapaMca. caMpradyotane pakaDI lAvavA ne choDI mUkAvavA.' eka kaThIArAe lIdhela dIkSA-abhayakumAre batAveluM cAritranuM amUlyapaNuM. abhayakumAranuM prabhune vAMdavA AvavuM-teNe karelI stuti. chellA rAjarSi udAyana rAjAnuM prabhue kahela vRttAMta. 189 191 192 194 195 17 198 201 22 23 203 203 204 204 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 aMtargata kumAranaMdI sonInuM caritra. * prabhAvatI rANInuM caritra. , muja (suvarNa LikanuM caritra. che kapila devaLInuM caritra. udAyanane caMprata sAthe thayela yuddha-caMpradyatanuM hAravuM. udAyana rAjAe prabhu pAse lIdhela dIkSA. 29 211 216 218 22 12. sarga 12 ma. (vItabhayapattana, abhayakumAra, kuNika, ceDArAja udAyI rAjA vigerenA caritra), 219 udAyana rAjarSine tenA bhANeje karela viSapraga-deve kareluM nivAraNa. 219 teNe karela anazana-mokSagamana. 220 deve vItabhayapattanane dATI devuM-abhicinuM svargagamana. bhagavate kahelI AgAmI hakIkata-kumArapALa rAjA thaze. 221 kumArapALa ne hemacaMdrasUrine saMga thaze-tenuM phaLa. 221 vItabhayamAM daTAyela pratimAne kADhaze-maMdiramAM padharAvaze. 23 abhayakumAranuM cAritrya grahaNuM. 23 kaNike zreNikane baMdIkhAne nAkhavA uparAMta ApeluM duHkha 224 kaNikane prApta thayela sadabhAva-zreNikane choDavA mATe deDavuM-zreNikanuM apamRtya-nagamana. 226 kUNike vasAvela caMpApurI tyAM jaIne vasavuM. 227 hAvihala pAse hAra vigerenI mAgaNI. tenuM ceDArAjA pAse javuM. 228 kuNi ke temanI pAse karelI hala vihatanI mAgaNI. 228 kuNikanI ceDA rAjA 5ra caDAI-paraspara yuddha. 229 haTTavihate lIdhela cAritra 23 kuNikane vezyAdvArA prapaMca-kuLavALukanuM caritra. 27 muLavALukanuM paDI javuM (bhraSTa thavuM-vizALAno vinAza. 25 vizALAnI prajAne nIlavata parvata upara laI javI ceTaka rAjAnuM svargagamana caMpApatinuM caMpAe pAchA AvavuM. ' 27 kRNikane cakavatI thavAne prayatna-tenuM apamRtyu-nagamana. 28 prabhune parivAra (tenI saMkhyA). 23 13. sa 13 me, (bhagavaMtanI chellI denA, nivaNa vigere). bhagavaMtanuM apApApurI padhAravuM- karelI stuti. hastipAla rAjAe karelI stuti-prabhunI chelthI dezanA. hastipALa rAjAe dIThelA sva-prabhue kaheluM tenuM phaLa. prabhue kahelA pAMcamA ArAnA bhAva prabhue kahelA chaThThA ArAnA bhAva. utsarpiNInA pahelA bIjA ArAnA bhAva. 2 2 243 24 27 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAgata covIzImAM thanA 24 prabhunA ne tenA pUrvabhavanA chanA nAma-bharacakI, nava vAsudeva, baLadeva ane prativAsudevanA nAma. sudhamasviAmIe karela prazna ne uttara. gautamasvAmIne devarAmane pratibaMdha karavA mekalavA. bhagavaMtanuM nivaNa. bhagavaMtane nivaNa mahatsava. gautamasvAmIne kevaLajJAna ne temanuM nirvANa. 24 249 249 250 251 252 25 14. graMthakartAnI prazasti. RUTUTUTUTUTHURUTHUTHURUTUTUTUTUTUTRUTHUTHUTGURUTURE UNJHUNJHUNUUUUUUUh[h[h[t[[[[[[[[[[[ii Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI varddhamAnasvAmI // Mann. 600 onnMON MOOOOO KALAN hai WARANAND in 00000DOD zrImate vIranAthAya, sanAthAyAbhutazriyA / mahAnandasarorAja,-marAlAyArhate namaH / / 24 / / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ************************* zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra ************ 00000000000000000000000000% parva ********* muM 20000000000000000000000000 saga 1 le zrI mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana duHkha vArI zakAya tevA rAgAdi zatruone nivAravAmAM vIra jevA, pUjanika ane yogInAtha zrI mahAvIra svAmIne mAro namasakAra che. sura asurae pUjeluM ane puNyajalanA saravararUpa e devAdhideva prabhunA caritranuM have ame varNana karIzuM. A jabUdvIpane viSe pazcima videha kSetranA AbhUSaNarUpa mahAvapra nAmanA vijayamAM jayaMtI nAme nagarI che. te nagarImAM bhujAnA vayathI jANe navIna vAsudeva utpanna thayela hoya te mahA samRddhimAna zatrumaddana nAme rAjA hato. tenA pRthvI pratiSThAna nAmanA gAmamAM nayasAra nAme eka svAmIbhakta grAmaciMtaka (gAmetI) hato. te sAdhujananA saMbaMdha vinAno hato, tathApi apakRtyathI parADamukha, bIjAnA deSane jovAmAM vimukha ane guNagrahaNamAM tatpara hate. eka vakhate rAjAnI AjJAthI te moTA kATTo levA mATe pAtheya (bhAtuM) laI keTalAka gADAM sAthe eka mahATavImAM gayo. tyAM vRkSa chedatAM tene madhyAhna samaya thaye, eTale udaramAM jaTharAgninI jema sUrya AkAzamAM adhika prakAzavA lAgyuM. te vakhate te nayasAranA samaya jANanArA sevako maMDapAkAra vRkSanI nIce tene mATe uttama rasavatI lAvyA. pote kSudhA tRSAthI Atura hato chatAM paNa "kaI atithi Ave to huM tene bhejana karAvIne pachI jamuM ' ema dhArI nayasAra Amatema jovA lAgyA. tevAmAM sudhAtura, tRSAtura, zrAMta, pitAnA sAthane zodhavAmAM tatpara ane pasInAthI jemanA sarva aMga vyAsa thaI gayAM che evA keTalAka munio te tarapha AvI caDyA. "A sAdhuo mArA atithi thayA te bahu sAruM thayuM ? ema ciMtavatA nayasAre temane namaskAra karIne pUchyuM ke, "he bhagavaMta! AvI meTI aTavImAM tame kyAMthI AvI caDyA? kemake zastradhArI paNa ekAkIpaNe A D - 1 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] . zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 mu' aTavImAM pharI zake tema nathI.' teo khelyA- ame pUrve amArA sthAnathI sAthenI sAthe cAlyA hatA paNa mArgamAM kAI gAmamAM bhikSA levAne peThA, tevAmAM sAtha cAlyA gayA; amane zikSA kaI maLI nahIM, tethI ame te sAthenI pachavADe pachavADe cAlyA paNa te sAthe tA maLyA nahI ane A aTavImAM AvI caDayA.' nayasAra mAlyA- ahA ! e sAtha kavA nirdaya ! kevA pApathI paNu abhIrU ! kevA vizvAsaghAtI! ke tenI AzAe sAdhue sAthe cAlelA temane lIdhA vagara te peAtAnA svAmAMja niSThura banIne cAlyeA gayA; paraMtu A vanamAM mArA puNyathI tame atithirUpe padhAryAM te bahu ThIka thayuM.' A pramANe kahIne nayasAra te mahAmunione jyAM peAtAnuM leAjanasthAna hatuM tyAM laI gayA. pachI peAtAne mATe taiyAra karI lAvelA annapAnathI teNe te munione pratilAbhita karyo. eTale muniee tyAMthI khIce jaIne vidhivaDe tenA AhAra karyAM. bhAjana karIne nayasAra munienI pAse AvyA. praNAma karI kahyuM ke, 'he bhagavaMta ! cAlA huM tamane nagaranA mArga khatAvuM. ' pachI teo tenI sAthe cAlyA ane nagarIne mAge AvyA; eTale eka vRkSanI nIce besIne teoe nayasArane dhama sabhaLAvyA. te sAMbhaLIne AtmAne dhanya mAnatA nayasAre teja vakhate samakita prApta karyuM, pachI temane vAMdIne te pAchA vaLyA ane badhA kATA rAjAne mAkalAvIne pAte pAtAnA gAmamAM AvyeA. * pachI meATA manavALe! nayasAra sadA dharmanA abhyAsa karatA, sAta tattvane citavatA ane samitane pALatA kALa nigamana karavA lAgyA. e pramANe ArAdhanA karatA nayasAra aMta samaye paMca namaskAra maMtranuM smaraNa karI mRtyu pAmI saudharma devalAkamAM palyApamanA AyuSyavALA devatA thayA. A bharatakSetramAM vinItA nAme zreSTha nagarI che. je nagarIne yugAdi prabhune mATe devatAoe pUrve vasAvelI hatI. temAM zrI RSabhasvAmInA putra bharata, nava nidhi ane coDha ratnanA svAmI cakravatI thayA hatA. tene ghera A grAmacitaka nayasAranA jIva putrapaNe avataryAM. te AsapAsa marici (kiraNA )ne phelAvatA hatA tethI tenu* mirica evuM nAma pADayuM hatuM. eka vakhate zrI RSabhasvAmInA prathama samavasaraNamAM pitA ane bhrAtAnI sAthe te rici paNa gayA. tyAM devatAoe karele prabhunA mahimA oI ne ane dhama sAMbhaLIne samakita prApta thatAM teNe tatkALa cAritra grahaNa karyuM. sArI rIte yatidhama ne jANIne peAtAnA zarIramAM paNa niHspRha thayelA trizupti tathA paMca samitine dharatA ane kathAyane vajratA e mahAtratI rici muni sthavira sAdhuenI pAse ekAdaza aMgane bhaNutA zrI RSabhaprabhunI sAthe vihAra karavA lAgyA. e pramANe ghaNA kALa ati dArUNa sUryanA kirA paryaMta vhAra karatAM anyadA grISmaRRtu AvI. te samaye paDavAthI tapelI pRthvInI raja vaTemArgunA caraNunA nakhane Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 le] zrI mahAvIrasavAmInA pUrva bhavanuM varNana rAMdhI nAMkhavA lAgI. te vakhate jenA sarva aMga vedathI Adra thaI gayA che ane paherelAM be vastro maLavaDe lipta banI gayA che. evA te marici muni tRSAthI pIDita thayA chatA tatkALa cAritrAvaraNIya karmanA udayathI A pramANe ciMtavavA lAgyA. "merU parvatanI jema vahana thaI zake nahIM tevA A sAdhupaNAnA guNane vahana karavAne have huM samartha nathI; kAraNa ke huM te nirguNa ane bhavanI AkAMkSAvALo chuM. paNa have vratano tyAga paNa zI rIte thAya? kemake tyAga karavAthI te lekamAM lajajA prApta thAya tema che. paNa e eka upAya che ke jethI vrata paNa kAMIka rahe ane A zrama paDe nahIM. A zramaNa bhagavaMte tridaMDathI virakta che ane huM te daMDathI jItAyelo chuM. tethI mAre tridaMDanuM lAMchana thAo. A sAdhuo kezanA locathI muMDa che ane huM te zastraviDe kezane muMDAvavAvALo tema ja zikhAdhArI thAuM. vaLI A sAdhuo mahAvratadhArI che ane huM aNuvratadhArI thAuM. A munio niSkicana che ane huM mudrikAdika parigrahadhArI thAuM. munio meha rahita che. ane huM mohavaDe AcchAdita hovAthI chatravALe thAuM. A maharSio upaniha rahita thaI vicare che paNa huM to caraNanI rakSAne mATe upAnaha rAkhIza. A sAdhuo zILavaDe sugaMdhI che ane huM zILavaDe sugaMdhI nathI tethI mAre sugaMdhane mATe zrIkhaMDa caMdananA tilaka thAo. A maharSio kaSAya rahita hovAthI zukala ane jINuM vastradhArI che te kaSAyavALA evA mAre kaSAya (raMgelA) vastro che. A munioe te ghaNuM jIvonI virAdhanAvALA sacitta jaLano AraMbha ta che. paNa mAre mita jaLathI snAnapAna thAo." A pramANe pitAnI buddhithI vicAra karIne kaSTathI kAyara evA maricie liMgane nirvAha karavAne tridaMDI saMnyAsa grahaNa karyo. maricino Ave navIna veja joIne badhA loko tene dharma pUchatA hatA, tyAre te zrI jinoe kahelA sAdhudharmane kahete hato. pachI loko tene punaH pUchatA ke "tame tevA sAdhudharmane kema AcaratA nathI?" tyAre te kahete ke "te merUnA bhAra jevA sAdhudharmane vahana karavAne huM samartha nathI." pitAnA karelA dharmanA vyAkhyAnathI pratibaMdha pAmI che bhavyaja sAdhu thavA irachatA tene marici zrI kaSabhadeva prabhune seMpI dete hate. AvA AcAravALe marici prabhunI sAthe vihAra karatA hatA. eka vakhate prabhu pharIvAra vinItA nagarI samIpe AvIne samosaryA. tyAM bharatacakIe prabhu pAse AvI bhAvI arihaMtAdi saMbaMdhI pUchyuM, eTale prabhue bhaviSyamAM thanArA ahaMta, cakravatI, vAsudeva ane baladeva kahI batAvyA. pachI bhArate pharIvAra pUchayuM ke-"he nAtha! A sabhAmAM tamArI jema A bharatakSetramAM A covIzamAM tIrthakara thanAra kaI bhavya jana che?" te vakhate prabhu maricine batAvIne belyA ke-"A tAre putra marici A bharata1 manadaM, vacanadaM, kAyada. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pava 10 su kSetramAM vIra nAme chellA tIrthaMkara thaze. vaLI pAtanapuramAM tripRSTa nAme pahelA vAsudeva ane videha kSetrane viSe sUkApurImAM priyamitra nAme cakravruttI thaze.' te sAMbhaLI prabhunI AjJA laIne bharata marici pAse AvyA ane traNa pradakSiNA daIne tene vaMdanA karI. pachI kahyuM ke- zrI RSabhaprabhunA kahevA pramANe tame A bharatakSetramAM carama tIrthaMkara thazeA, pAtanapuramAM tripRSTa nAme pahelA vAsudeva thaze ane videhakSetranI sUkApurImAM priyamitra nAme cakravattI' thazeA. tame sanyAsI che tethI huM tamane nAMdatA nathI, paNa bhAvI tIrthaMkara che tethI tamane vaMdanA karu chu.' A pramANe kahI vinayavAna bharatacakrI prabhune pharIvAra vaMdanA karIne harSa pAmatA vinItAnagarImAM AvyA. rica bharatacakrIe kahelI hakIkata sAMbhaLI harSoMthI traNavAra tripadI nagADIne nAcavA lAgyA, ane uMce svare kahevA lAgyA ke, '* peAtanapuramAM huM pahelA vAsudeva thaIza, sUkAnagarImAM cakravattI thaIza ane pachI carama tItha kara thaIza. huve mAre khIjAnI zI jarUra che? huM vAsudevAmAM pahelA, mArA pitA cakravattI AmAM pahelA ane mArA pitAmaha tIrthaMkarAmAM prathama. ahA! mAruM' kuLa kevu' uttama che?' evI rIte vAravAra bhujAphrATa karI jAtimada karatAM maricie nIca gAtra upArjana karyuM. : zrI RSabhasvAmInA nirvANu pachI paNa sAdhuonI sAthe vihAra karatA miizca bhavya janAne Adha karI karIne sAdhuonI pAse meAkalatA hatA. eka vakhate marici vyAdhigrasta thayA. te vakhate A sa`yamI nathI, evuM dhArIne khIjA sAdhuoe tenI AvAsanA karI nahIM, tethI glAni pAmIne maricie manamAM vicAyu" ke, ahA! A sAdhumA ke je dAkSiNya vagaranA, niya, svArtha mAMja udyamava'ta ane leAkavyavahArathI visukha che temane SikAra che. huM ke je temane paricita, snehavALA ane ekaja gurUnA dIkSita temaja vinIta chuM, tenuM pAlana karavuM te dUra rahyuM paNa te sAmuM paNa jotA nathI; paraMtu mAre Avu.. kharAba ciMtana na karavu joie. kAraNa ke A sAdhue pAtAnA zarIranI pazu pasciryA karatA nathI tA mArI jevA bhraSTanI paricaryA tA kema kare ? mATe have jo huM A vyAdhimAMthI mukta thAuM" tA pachI kAI mArI sevA kare tevA eka ziSya karU ke je Avu ja liMga dhAraNa kare.' A pramANe ci MtavratA marici daivayeAge sAo thayA. eka vakhate tene kapila nAme kulaputra maLyA. te dhanA athI hatA, tethI teNe kapilane Ahata dhama kahI saMbhaLAvyA. e vakhate kapile tene pUchyu ke tame pAte e dhama prema mAcaratA nathI ?' marici melyA ke 'huM te dhama pALavAne samatha nathI.' kapile kahyuM ke ' tyAre zuM tamArA mArgamAM dhama nathI?' AvA praznathI tene jinadhamA~mAM ALasu aNI ziSyane icchatA marithi AlyeA ke '* jaina mArgImAM paNa dhama che ane mArA mAgamAM pazu dhama che.' pachI kapila tenA ziSya thayA. te vakhate mithyA dharmanA upadezathI maricie kATAkATI sAgarApama pramANu sa sAra upArjana karyA. te pApanI kAMI paNa alAcanA karyAM vagara prAMte Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo] zrI mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana anazanavaDe mRtyu pAmIne marici brahma devalokamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALo devatA thaye. kapila paNa AsUrya vigerene potAnA ziSyo karI temane potAnA AcArane upadeza ApI mRtyu pAmIne brahmadevalokamAM deva thayA. tyAM avadhijJAnathI pitAnA pUrva janmane jANIne te pRthvI para Avyo, ane teNe AsUrya vigerene potAne sAMkhya mata jaNAvyuM. tenA AmnAyathI A pRthvI para sAMkhya darzana pravatyuM. kemake loko prAyaH sukhasANA anuSThAnamAM ja pravarte che. - maricine jIva brahma devalokamAMthI cyavIne kellAka nAmanA gAmamAM eMzI lAkha pUrvanA AyuSyavALa kauzika nAme brAhmaNa thayo. viSayamAM Asakta, dravya upArjana karavAmAM tatpara ane hiMsAdikamAM sUga vagaranA te brAhmaNe ghaNe kALa nigamana karyo. aMte tridaMDI thaI mRtyu pAmI ghaNuM bhavamAM bhamIne te sthaNu nAmanA sthAnamAM puSpamitra nAme brAhmaNa thayo. tyAM paNa tridaMDI thaI bahotera lAkha pUrvanuM AyuSya nirgamI saudharma devaloke madhyama sthitivALo devatA thayo. tyAMthI racavI caitya nAmanA sthAnamAM te cesaTha lAkha pUrvanA AyuSyavALe anyota nAme brAhmaNa thayo. tyAM pUrvanI jema tridaMDI thayo. pachI mRtyu pAmI IzAna devalokamAM madhyama AyuSyavALo devatA thayo. tyAMthI cyavI maMdira nAmanA saMnivezamAM agnibhUti nAme brAhmaNa thayo. te bhAvamAM paNa tridaMDI thaI chappana lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmI sanaskumAra devalokamAM madhyamAyu devatA thaye. tyAMthI cyavIne zvetAMbI nagarImAM bhAradvAja nAme vipra thaye. te bhAvamAM paNa tridaMDI thaI cuMvAlIza lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmIne mAheMdra kalpamAM madhyama sthitie devatA thayA. tyAMthI cavIne bhavabhramaNa karI rAjagRha nagaramAM sthAvara nAme brAhmaNa thaye. te bhavamAM tridaMDI thaI cetrIza lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmIne brahma devalokamAM madhyamAyuSyavALe devatA thaye. tyAMthI cyavIne teNe ghaNuM bhavamAM paribhramaNa karyuM. kAraNa ke "pitAnA kAmanA pariNAmathI prANI anaMta bhavamAM bhramaNa karanAre thAya che." rAjagRha nagaramAM vizvanaMdI nAme rAjA hatA. tene priyaMgu nAmanI patnIthI vizAkhanaMdI nAme eka putra thaze. te rAjAne vizAkhabhUti nAme eka nAno bhAI yuvarAja ha. te yuvarAjane dhAriNe nAme strI hatI. maricino jIva pUrva janmamAM upAya na karelA zubha karmathI te vizAkhAbhUti yuvarAjanI dhAriNI nAmanI AthI vizvabhUti nAme putrapaNe avataryo. te vizvabhUti anukrame yauvana vayane prApta thaye. eka vakhate naMdana vanamAM devakumAranI jema te vizvabhUti aMtaHpura sahita puSpakaraMDaka nAmanA udhAnamAM kI kazvA gaye. te krIDA karato hato tevAmAM rAjAno putra vizAkhanaMdI kI karavAnI icchAe tyAM Avyo. paNa vizvabhUti aMdara hovAthI te bahAra rahyo. te samaye puSpa levAne tenI mAtA dAsIe AvI, temaNe te vizvabhUti ane vizAkhanalIne aMdara ne bahAra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM rahelA joyA. dAsIo pAsethI e khabara sAMbhaLI priyaMgu rANI kapa pAmI rIsAIne besavAnA gharamAM jaIne beThI. rAjAe rANInI IcchA pUrNa karavA mATe yAtrAnI bherI vagaDAvI; ane kapaTavaDe sabhAmAM kahyuM ke "ApaNe purUSasiMha nAmane sAmaMta uddhata thaI gayo che, mATe tene vijaya karavAne huM jaIza." te khabara sAMbhaLI sarala svabhAvI vizvabhUti vanamAMthI rAjasabhAmAM Avyo ane bhakti vaDe rAjAne nivArI pote lazkara sAthe prayANa karyuM. te purUSasiMha sAmaMtanI pAse gayA, tyAM tene AjJAvaMta joI pone pAchA vaLe. mArgamAM pupakaraMDeka vana pAse AvyA tyAM dvArapALe jaNAvyuM ke, aMdara vizAkhanaMdI kumAra che, te sAMbhaLI te ciMtavavA lAgyuM ke "mane kapaTavaDe puSpakaraMDaka vanamAMthI kADho. pachI teNe krodha pAmI muSTivaDe eka kaThAnA vRkSa para prahAra karyo. jethI tenA sarva phaLo tUTI paDavAthI pRthvI badhI AcchAdita thaI gaI te batAvIne vizvabhUti dvArapALa pratye be ke-je vaDila pitAzrI upara mArI bhakti na hota te huM A koThAnAM phaLanI jema tamArA sarvanA mastake bhUmipara pADI nAMkhata, paNa temanA paranI bhaktithI huM ema karI zakato nathI. paraMtu A vaMcAyukta bheganI mAre jarUra ja nathI. ema bolate te saMbhUti muninI pAse gaye. ane cAritra grahaNa karyuM. tene dIkSita thayele sAMbhaLI vizvanaMdI rAjA anujabaMdhu sahita tyAM AvyA, ane tene namI namAvIne rAjya levAne mATe prArthanA karI, paraMtu vizvabhUtine rAjyanI IcchA vagarano jANI rAjA pitAne ghera gayA. ane vizvabhUta munie gurUnI sAthe bIje vihAra karyo. tapasyAthI ati kRza thayelA ane gurUnI AjJAvaDe ekAkI vihAra karatA vizvabhUti muni anyadA mathurApurIe AvyA. te vakhate tyAMnA rAjAnI putrIne paraNavAne mATe vizAkhanaMdI rAjaputra paNa mathurAmAM Avyo hato. vizvabhUti muni mAsakhamaNane aMte pAraNuM karavA mATe nagarImAM vaheravA piThA. jyAM vizAkhanaMdInI chAvaNI hatI tenI najIka AvyA eTale tenA mANasoe "A vizvabhUti kumAra jAya" ema kahI vizAkhanaMdIne oLakhAvyA. zatrunI jema tene jotAM ja vizAkhanaMdIne kepa caDyo. tevAmAM vizvabhUti muni keIka gAyanI sAthe athaDAvAthI pRthvI para paDI gayA. te joIne "kAThAMnA phaLone pADavAnuM tArUM baLa kyAM gayuM ?" ema kahI vizAkhanaMdI hasyo. te sAMbhaLI vizvabhUtie kolavaDe te gAyane zIMgaDAvatI pakaDIne AkAzamAM bhamAvI. pachI evuM niyANuM karyuM ke, "A ugra tapasyAnA prabhAvathI huM bhavAMtare ghaNuM parAkramavALe thaI A vizAkhanaMdInA mRtyune mATe thAuM." pachI keTI varSanuM AyuSya pUrNa karI pUrva pApanI AlocanA karyA vagara mRtyu pAmIne te vizvabhUti mahAzuka devalokamAM utkRSTa AyuSyavALo devatA thaye. A bharatakSetramAM potAnapura nAmanA nagaramAM ripu pratizatru nAme eka parAkramI rAjA hatA. tene bhadrA nAme strI hatI. tene cAra svapnothI sUcita thayela acala nAme eka balabhadra putra thaye, ane mRgAvatI nAme mugalocanA putrI thaI. eka vakhate yauvanavatI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 lA] zrI mahAvIsvAmInA pUrva bhavanuM varNana [cha ane rUpavatI evI te khALA jyAre pitAne praNAma karavAne gaI tyAre teNIne pAtAnA utsa'gamAM besADI. pachI teNInI sAthe pAte pANigrahaNa karavAnA upAya vicArIne tene vidAya karI. ripupratizatru rAjAe nagaranA vRddha janAne melAvIne pUchyuM ke, 'ApaNA sthAnamAM je ratna utpanna thAya te kAnu` kahevAya ? tene nirNaya batAveA.' teoe kahyuM ke, te ratna tamArUM' kahevAya.' evI rIte traNavAra kahevarAvI, rAjAe mRgAvatIne paraNavAne mATe rAjasabhAmAM teDAvI. te joI nagaranA leAkeA lajajA pAmyA. rAjA gAMdhava vidhithI magAvatI putrIne svayameva paraNyA. te joI lajA ane krodhathI Akula thayelI bhadrAdevI rAjAne tajI daI acala kumArane sAthe laIne nagara bahAra nIkaLI dakSiNa taraph cAlI. acala kumAra tyAM mAhezvarI nAme navI nagarI vasAvI. temAM peAtAnI mAtAne rAkhI, ane pote pitAnI pAse gayA, tenA pitA (ripupratizatru) peAtAnIja putrIrUpa prAne pati thayA tethI badhA leAkA tene prajApati eve nAme khelAvavA lAgyA. " karmanI gati khalavAna che." have vizvabhutinA jIva mahAzukra devalAkamAMthI cyavI sAta svapnAe jenu vAsudevapaNu sucavyu' che evA te mRgAvatInA udaramAM putrapaNe utpanna thayA. samaya AvatAM mRgAvatIe prathama 1 vAsudevane janma ApyA. tenA pRSTha bhAgamAM traNa pAMsaLIo hatI, tethI tenuM tripuSTa evuM nAma pADyuM. te eMzI dhanuSyanI kAcAvALA thaI acalanI sAthe ramavA lAgyA. pachI sarva kaLAnu adhyayana karI anukrame yauvana vayane prApta thayA. vizAkhana'dInA jIva aneka bhavAmAM paribhramaNa karI tu MgagirimAM kezarIsiMha thayA. te zaMkhapuranA pradezamAM upadrava karavA lAgyA. te samaye azvagrIva nAmanA prativAsudeve eka nimittiane pUchyuM ke, ' mArUM mRtyu kAnAthI thaze ?' eTale nimittie kahyuM ke, je tArA caDavega nAmanA dUta upara dhasArA karaze ane tuMgiri para rahelA kezarIsiMhane je eka lIlA mAtramAM haNI nAkhaze, te tane mAranAra thaze.' pachI adhagrIva rAjAe zaMkhapuramAM zALInA kSetra vavarAvyA ane tenI rakSAne mATe potAnA tAbAnA rAjAone vArA pramANe rahevAnI AjJA karI. ekA tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, 'prajApati rAjAne be parAkramI putrA che." tethI kAI prakAranA svArthane mATe tenI pAse teNe peAtAnA caDavega dUtane mAkalyA. rAjA prajApati pAtAnI sabhAmAM besIne sagIta karAvatA hatA, tyAM potAnA svAmInA baLathI unmatta thayeaA caMDavega dUta akasmAt AvI pahAMcyA. jema mAgamAnuM adhyayana karatAM akALe vijaLI thAya ane vidma AvI paDe tema te sa'gItamAM vidma rUpa thayA ane tatkALa rAjA UbhA thayA. e kumAreAe maMtrIne pUchyuM ke, 'A kANu che?? eTale maMtrI elyA, A kRta mahA parAkramI adhagrIva rAjAnA pradhAnarUpa che. ' ' * 1 A covIzImAM A bharatakSetramamAM thayelA nava vAsudevAmAM pahele. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 13 muM pachI acala ane tripUTe pitAnA puruSone AjJA karI ke, "jyAre A dUta ahIMthI jAya tyAre amane jaNAvaje." prajApati rAjAe te kUtane keTalAka divasa rokI satkAra karIne vidAya karyo, eTale te tyAMthI cAlyuM. tenA khabara kumAranA mANasoe AvIne kumArane ApyA. kumAro tene arthe mArge ADA pharyA ane pitAnA subhaTe pAse tene sArI peThe mAra marAvyuM. te vakhate tenA sahAyakArI subhaTo sAthe hatA te kAkapakSInI jema tyAMthI tatkALa palAyana karI gayA. te khabara prajApati rAjAne paDayA eTale teNe caMDavegane pAchA pitAnI pAse bolAvyo ane adhika satkAra karIne kahyuM ke, "he caMDavega! A mArA kumArane avinaya ApaNA svAmI azvagrIvane kaheze nahIM. kAraNa ke ajJAnathI thayelA durvinayavaDe mahAzaya puruSe kopa karatA nathI." dUta "bahu sAruM' ema kahI tyAMthI cAlyA. paNa je tenI sAthe subhaTe hatA, teoe AgaLathI jaIne azvagrIva rAjAne A sarva vRttAMta jaNAvI dIdhuM. "azvagrIve te vArtA jANI che" ema samajavAmAM AvavAthI asatya bolavAthI bhaya pAmelA caMDavege paNa pitAnI upara je upadrava thayo hato, tenI vAta yathArtha rIte kahI batAvI. pachI azvagrIve bIjA mANasane samajAvI prajApati rAjA pAse mokalIne kahevarAvyuM ke, "tame tuMgagiri jaIne siMhathI zALAnA kSetranI rakSA karo. AvI azvagrIva rAjAnI AjJA che. te sAMbhaLI prajApati rAjAe potAnA kumArane kahyuM ke, "tame ApaNA svAmI agrIvane kapAvyA tethI teNe vArA vagara paNa siMhathI zALIkSetranI rakSA karavAnI AjJA karI." A pramANe kahIne prajApatirAjAe tyAM javA taiyArI karI, eTale baMne kumAro tene nivArI siMhanA yuddhamAM kautukI thaI pote ja zaMkhapura tarapha cAlyA. tripRSTa tyAM pahoMcyA pachI te zALIkSetranA rakSaka gopalokone pUchyuM ke, "bIjA rAjAo ahIM Ave che te A siMhathI kevI rIte rakSA kare che? ane teTalIvAra sudhI kyAM rahe che?" gepalAke bolyA-bIjA rAjAo pratyeka varSe vArevAre Ave che te jyAM sudhI A zALI laNI levAya tyAM sudhI caturaMga senAne zALIkSetra pharato killo karIne tenI rakSA kare che." tripRSTa kahyuM ke, "eTalIvAra sudhI ahIM ke| beTI thAya, mATe mane te siMha batAve ke jethI huM ekalo ja tene mArI nAkhuM." pachI teoe tuMgagirinI guhAmAM rahelA siMhane batAvyuM, rAma ane vAsudeva azvarathamAM besIne te guhA pAse AvyA. eTale te guhAnI pAse lokoe kolAhala karyo. te sAMbhaLI bagAsAMthI mukhane phADate kezarIsiha bahAra nIkaLe. tene joI A siMha dila che ane huM rathI chuM, mATe amArA baMnenuM ruddha samAna kahevAya nahIM." ema dhArI tripRSTa hAthamAM DhAla taravAra laIne rathamAMthI nIce utarI paDayo. vaLI pharIvAra vicAryuM ke, "A siMhane dADha ane nakha mAtraja zastra rU5 che ane mArI pAse to DhAla taravAra che, tethI e paNa ucita nathI." evuM dhArI tripRSTha hAla taravAra paNa cheDI dIdhA. te joIne te kezarIne jAtismaraNa thayuM. tethI teNe ciMtavyuM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 ] zrI mahAvIrasvAmInA pUrva bhavatuM varNa na [pha ke, 'prathama te A purUSa ekalA mArI zuDhA pAse Avye te zrIpaNuM, khIjuM rathamAMthI nIce utaryo te dhIpaNuM ane trIjuM zastra cheDI dIdhAM. te dhIpaNu, mATe madAMdha hAthInI jema ati duH evA A tripRSTane hu mArI nAMkhuM.' Ama vicArI mukha phADIne e siMha phALa bharI tripRSTa upara kudI paDayo. eTale tripRSThe eka hAthe uparanA ane khIje hAthe nIcenA hoTha pakaDIne jINu vastranI jema tene phADI nAkhyA. tatkALa devatAoe vAsudeva upara puSpa, AbharaNu ane vasronI vRSTi karI. leAkeA vismaya pAmI 'sAdhu, sAdhu' evA zabdo kahetA stuti karavA lAgyA. te vakhate ahA ! A nAnA bALaka jevA kumAre mane Aje kema - mAryAM ? * evA amathI te sahu e bhAge thayeA chatA paNa dhrUjavA lAgyA. eTale carama tIrthaMkaranA jIva te vAsudevane sArathi gautama gaNadharanA jIva hatA teNe sphuraNAyamAna thatA siMhu pratye kahyuM- are siMha ! jema tu pazuomAM siMhu chu, tema A tripRSTa manuSyamAM siMha che, teNe tane mAryAM che tethI tuM vRthA apamAna zA mATe mAne che ? kemake kAI hIna purUSe tane mAryAM nathI.' A pramANe amRta jevI te sArathinI vANI sAMbhaLI prasanna thaI ne te siMha mRtyu pAmyA. ane ceAthI narakamAM nArakIpaNe utpanna thayA. tenuM cama laI baMne kumAra pAtAnA nagara tarapha cAlyA ane pelA gAmaDIA leAkeAne kahyuM tame A khabara azvagrIvane Ape ane kahe ke, have tuM icchA pramANe zALI khA ane vizvAsa dharIne rahe. kAraNa ke, tArA hRdayamAM zalyarUpa je kezarI hatA tene mArI nAMkhyA che.' A pramANe kahI te aMte kumArA pAtanapura gayA ane pelA grAmya leke e te vRttAMta azvagrIvane jaNAvyeA. agrIva rAjA have tripRSTathI zakA pAmavA lAgyA. eTale kapaTa vaDe teone mArI nAMkhavAnI icchAthI teNe eka tane samajAvIne prajApati rAjA pAse mekalcA. te dUta tyAM jaIne melyA ke, 'rAjana! tamArA e putrAne agrIva pAse meAkalA. amArA svAmI te baMnene juduM juduM' rAja Apaze.' prajApati bence- huM suMdara dUta ! mArA kumArAnI zI jarUra che? huM pote ja svAmI pAse AvIza.' dUte punaH kahyuM ke, 'jo tame kumAreAne na mAkalA, te yuddha karavAne sajaja tho, pachI kahyuM nahatuM. ema kaheze| nahi. ' A pramANe kahetA te ddata upara kumAreAe kradhavaDe dhasAro karIne tene kSaNavAramAM nagaranI bahAra kADhI mUko. dUte AvIne te vArto azvagrIvane kahI sa`bhaLAvI. eTale anyagrIva keApathI agninI jema prajavalita thayA. hayagrIva rAjA ane tripRSTa tathA acala yuddhanI icchAthI potapeAtAnA sainyane laI ne thAvattagiri pAse AvyA. saMvatta meghanI jema paraspara athaDAtA baMne pakSanA sainikA mahAmAMhI yuddha karavA lAgyA.. jyAre sainikAnA kSaya thavA AvyA tyAre azvagrIva ane D - 2 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] - zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM tripaSTa ane sainyanA yuddhane aTakAvIne poteja rathI thaI yuddha karavA lAgyA. azvagrIvanA sava ane niSphala thatAM teNe zatrunI grIvAne chedavAmAM laMpaTa evuM cakra tripRSThanI upara mUkyuM. te vakhate lokoe hAhAkAra karyo. te cakra jema aSTApada janAvara parvatanA zikhara upara paDe tema tuMba bhAgathI vipRSTanA urasthaLapara paDayuM. pachI vIrazreSTa tripRche te cakra hAthamAM laI tenA vaDe kamaLanALanI jema lIlAmAtramAM azvagrIvanA kaMThane chedI nAkhe. te vakhate "A acala ane tripRSTa pahelA balabhadra ane vAsudeva che evI devatAoe puSpavRSTi pUrvaka AgheSaNa karI. tatkALa sarva rAjAoe AvIne temane praNAma karyo. pachI te baMne vIrAe potAnA parAkramathI dakSiNa bharatAddhane sAdhI lIdhuM. te prathama vAsudeve potAnI bhujAvaDe kaTizilAne upADIne chatranI jema lIlAmAtramAM mastaka sudhI uMcI karI. pachI sarva bhUcakane parAkramathI dabAvIne te potanapura gayA. tyAM devatAoe ane rAjAoe temane ardhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. je je ratnavastu tenAthI dUra hatI, te sarva tripRSTa pAse AvIne tene Azrita thaI. temAM gAyakomAM ratnarUpa keTalAka madhura svaravALA gAyako paNa tripRSThanI pAse AvyA. eka vakhate te gAyako gAtA hatA ane vAsudeva zayana karatA hatA, te vakhate temaNe pitAnA zayyApALane AjJA karI ke, "A gAyako gAya che teone mArA uMghI gayA pachI rajA ApavI." zayyApALe "bahu sAruM" ema kahyuM. pachI tripRSThane to nidrA AvI gaI, paNa te gAyakonA madhura gAyanamAM lukhya thayelA zayyApALe te gAyakane vidAya karyA nahi. ema karatAM prAtaHkALa thavA AvyuM eTale vAsudeva UDyA. temaNe gAyakone gAtAM joI zayyApALane kahyuM ke, "te A gAyakone kema vidAya karyA nahIM?" te bolyo-"svAmI ! gAyananA lebhathI. Avo uttara sAMbhaLI vAsudevane kepa caDayo. tethI prAtaHkALe tenA kAnamAM tapAveluM sIsu reDAvyuM. tethI te zayyApALa maraNa pAmyo. te kRtyathI tripuTe azAtA vedanIya karma nikAcita bAMdhyuM. te sivAya te bhAvamAM prabhupaNAne lIdhe teNe bIjuM paNa ghaNuM mahA mAThA pariNAmavALuM ugra karma bAMdhyuM. e prajApati rAjAnA putra tripRthe hiMsAdikamAM aviratapaNe ane mahA AraMbha tathA parigrahamAM tatparapaNe corAzI lAkha varSa nigamana karyA. tyAMthI mRtyu pAmIne te sAtamI narakamAM nArakI thayo ane tenA viyogathI acala baLadeva dIkSA laI mRtyu pAmIne mokSe gayA. tripRSNane jIva narakamAMthI nIkaLIne kezarIsiMha thayo. te mRtyu pAmI cothI narake gayo. tevI rIte te tiryaMca ane manuSyAdi timAM ghaNA bhava bhamyo. pachI manuSya janma pAmIne teNe zubha kama upArjana karyuM, tethI te aparavidehamAM mUkAnagarIne viSe dhanaMjaya rAjAnI dhAriNuM nAmanI rANInI kukSImAM putrapaNe utpanna thayo. cauda svae jenI cakravattIpaNAnI samRddhi jaNAvI che evA saMpUrNa lakSaNavALA te putrane dhAriNIe yogya samaye janma ApyuM. mAtApitAe tenuM priya mitra evuM nAma pADyuM. mAtApitAnA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 le ] zrI mahAvIra svAmInA pUrva bhavanuM varNana [11 marathanI sAthe te anukrame moTe thayo. saMsArathI nirveda pAmelA dhanaMjaya rAjAe priya mitrane rAjyapara besArIne dIkSA lIdhI. priyAnI jema bhUmine pALatA priya mitra rAjAne anukrame cauda mahArane utpanna thayA. pachI cakanA mArgane anusarIne pakhaMDa vijaya karavA cAlyA. prathama pUrvAbhimukha cAlI mAgadhatI AvyA. tyAM aSTama tapa karI caturaMga senA sahita paDAva karyo. amane aMte rathArUDha thaI thoDe dUra jaIne teNe dhanuSya hAthamAM lIdhuM. pachI e mahAbhuje mAgadhatIrtha kumAra devane uddezIne pitAnA nAmathI aMkita garUDanA jevuM eka bANa tenA tarapha pheMkayuM. te bANa AkAzamAM bAra yojana paryata jaIne mAgadhadevanI AgaLa utpAta vajInI jema paDayuM. te vakhate "maravAne IrachatA evA koNe A bANa nAMkhyuM?' ema ciMtavatA mAgadhadeve kapathI UThIne te boNa hAthamAM lIdhuM. eTale tenI upara cakavattInA nAmanA akSaranI zreNI joIne te kSaNavAramAM zAMta thaI gayuM. pachI keTalIka bheTo laIne te priyamitra cakInI pAse Avyo. ane "huM tamAre AjJAdhArI chuM" ema bolato AkAzamAM ubhe rahyo, upAya jANanArA teNe vividha bheTethI cakavarInI pUjA karI. cakravattae teno satkAra karIne vidAya karyo ane pote pAchA vaLIne pAraNuM karyuM. temaja te mAgadhadevane nimitte tyAM aThThAI utsava karyo. pachI karka rAzinA sUryanI jema cakravatI dakSiNa dizA tarapha gayA. tyAM varadAma nAmanA devane pUrvanI jema sAdhI lIdhe. tyAMthI pazcima tarapha jaI prabhAsapatine sAthe. pachI siMdhu nadI samipe gayA. tyAM jemaNe aSThamatapa karyuM che evA cakravatI pAse siMdhudevIe pratyakSa thaIne be divya ratnamaya bhadrAsano ane divya AbhUSaNe ApyA. te devIne vidAya karIne cakanA mAgane anusaratA cakrI vaitADhayagiri pAse AvyA. tyAM aSTama karIne vaitADhyAdrIkumAra nAmanA devane sAdhI lIdhe. pachI tamisA guhA samIpe jaI aSTama tapa karyuM. eTale tyAM rahelA kRtamALa deve strIratnane yogya evAM bIjAM AbhUSaNe ApyA. senApatie cakrInI AjJAthI carmaratnavaDe siMdhu nadI utarIne lIlAmAtramAM tenuM prathama niSphaTa sAdhI lIdhuM. tyAMthI pAchA AvI cakInI AjJAthI aSTamatapa karIne daMDaratnanA ghAtavaDe teNe tamisAnuM dvAra UghADavuM. pachI cakravatI gajaranapara ArUDha thaI, tenA dakSiNa kuMbhasthaLa upara prakAzane arthe maNiratna mUkIne tamisA guhAmAM peThA. tyAM kAkaNuM ratnathI guhAnI baMne bAjue prakAzane mATe sUryamaMDala jevA mAMDalA karatA cakravatI cakrane anusaratA cAlyA. pachI ummannA ane nimagnA nadIpara pAja baMdhAvI. tenA vaDe te nadI utarIne potAnI meLe ughaDI gayelA te guphAnA uttaradvArathI cakI bahAra nIkaLyA. tyAM cakravatIe ApAta jAtinA kirAta kone jItI lIdhA. ane senApati pAse gaMgA nadInuM prathama niSphaTa sadhAvyuM. pote aSTamabhakta karIne gaMgAdevIne sAdhI. pachI guphAnA adhiSThAyaka devane sAMdhIne senApati pAse siMdhunuM bIju nikUTa sadhAvI cakane anusarI tyAMthI pAchA pharI vaitADhavyagiri pAse AvyA. tyAM vaitADhya uparanI baMne zreNInA vidyAdharone vaza karI lIdhA. pachI khaMDaprapAtA guphAnA adhi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra [parva 10 muM chAyaka devane sAdhI senApati pAse guhAnA kamADa ughaDAvIne cakrI sainya sahita vaitADhayagirinI bahAra nIkaLyA. pachI priya mitra cakravattIe aSTama tapa karyo, jethI naisarpa vigere navanidhi tene vaza thayA. pachI senApati pAse gaMgAnuM bIjuM niSphaTa sadhAvI cha khaMDano vijaya karI priya mitra cakravattI sUkA nagarIe AvyA. tyAM devatAoe ane rAjAoe maLIne bAra varSanA mahotsavapUrvaka temanA cakavarIpaNAne abhiSeka karyo. pachI e rAjA nItithI pRthvInuM pAlana karavA lAge. eka vakhata mUkAnagarInA udyAnamAM piTila nAmanA AcArya samosaryA. temanI pAsethI dhama sAMbhaLI putrane rAjyapara besArIne temaNe dIkSA lIdhI, ane keTI varSa sudhI utkRSTa tapa karyuM. pachI ekaMdara corAzI lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karI mRtyu pAmIne mahAka devaloke sarvArtha nAmanA vimAnane viSe devatA thayA. mahAzukra devakathI cyavI bharatakhaMDane viSe chatrA nAmanI nagarImAM jitazatru rAjAnI bhadrA nAmanI rANIthI naMdana nAme putra thayo. te yauvanavAna thatAM rAjyapara besArIne jitazatru rAjAe saMsArathI nirveda pAmI dIjJA lIdhI. lokone AnaMda utpanna karanAra te naMdanarAjA samRddhithI IMdranA jevo thaI yathAvidhi pRthvI para rAjya karavA lAgyo. anukrame janmathI vIza lAkha varSa vyatikramAvI virakta thaIne te naMdana rAjAe piTTilAcArya pAse dIkSA lIdhI. niraMtara mAsopavAsa karavA vaDe pitAnA zramayane utkRSTa sthitie pahoMcADatA naMdanamuni gurUnI sAthe grAma, Akara ane pura vigeremAM vihAra karavA lAgyA. te baMne prakAranA apadhyAna (Ad, raudra)thI ane dvividha baMdhana (rAga dveSa)thI varjita hatA; prakAranA daMDa (mana, vacana, kAya), traNa prakAranA gaurava (Rddhi, rasa, zAtA) ane traNa jAtinA zalya (mAyA, nidAna, mithyA darzana)thI rahita hatA, cAra kaSAyane temaNe kSINa karyA hatA, cAra saMjJAthI varjita hatA, cAra prakAranI vikathAthI rahita hatA, caturvidha dharmamAM parAyaNa hatA ane cAra prakAranA upasargothI paNa tene udyama akhalita hatapaMcavidha mahAvratamAM sadA udyogI hatA ane paMcavidha kAma (pAMca iMddhionA viSayonA sadA dveSI hatA, pratidina pAMca prakAranA svAdhyAyamAM Asakta hatA, pAMca prakAranI samitine dhAraNa karatA hatA ane pAMca IMdriyane jItanArA hatA; SaDU javanikAyanA rakSaka hatA, sAta bhayanA sthAnathI vajita hatA, ATha madanA sthAnathI vimukta hatA, navavidha brahmacaryanI gutine pALatA hatA ane daza prakAranA yatidharmane dhAraNa karatA hatA, samyapha prakAre ekAdaza aMganuM adhyayana karatA hatA, bAra prakAranI yatipratimAne vahana karavAnI rUcivALA hatA; dusaha evI parISahanI paraMparAne te sahana karatA hatA ane teone koI prakAranI spRhA nahotI. AvA te naMdama munie eka lAkha varSa sudhI tapa karyuM. e mahA tapasvI munie ahaMta bhakti vigere vIza sthAnakenA ArAdhanathI dukhe meLavI zakAya tevuM tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13 saga 1 ] zrI mahAvIra svAmInA pUrvabhavanuM varNana evI rIte mULathIja niSkalaMka evA sAdhupaNAne AcarIne AyuSyane aMte temaNe A pramANe ArAdhanA karI. kALa ane vinaya vigere je ATha prakArane jJAnAcAra kahe che, temAM mane je koI paNa aticAra lAge che te tene mana, vacana, kAyAthI huM niMdu chuM. niHzaMkita vigere je ATha prakArane dazanAcAra kahyo che, temAM je koI paNa aticAra thayo hoya te tene huM mana, vacana, kAyAe karI sarAvuM chuM. lebhathI ke mohathI meM prANuonI sUkSama ke bAdara je hiMsA karI hoya tene mana, vacana, kAyAthI sarAvuM chuM. hAsya, bhaya, dha ane lAbha vigerathI meM je mRSA bhASaNa karyuM hoya te sarva niMdu chuM ane tenuM prAyazcitta AcarUM chuM. rAga dveSathI DuM ke ghaNuM je kAMI adatta padravya lIdhuM hoya te sarvane sarAvuM chuM. pUrve meM tiryaMca saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ke deva saMbaMdhI mithuna manathI, vacanathI ke kAyAthI sevyuM hoya te trividha trividha sarAvuM chuM. temanA doSathI dhana dhAnya ane pazu vigere bahu prakArane parigraha meM pUrve dhAraNa karyo hoya tene mana, vacana, kAyAthI sarAvuM chuM. putra, strI, mitra, dhana, dhAnya, gRha ane bIjA je kaI padArthamAM mane mamatA rahelI hoya te savane huM visarAvuM chuM. iMdriyathI parabhava pAmIne meM rAtre caturvidha AhAra karyo hoya tene paNa huM mana, vacana ane kAyAthI niMdu chuM. kedha, lAbha, rAga, dveSa, kalaha, pizunatA, paraniMdA. abhyAkhyAnara ane bIjuM je kAMI cAritrAcAra viSe duSTa AcaraNa karyuM hoya tene huM mana, vacana, kAyAthI sarAvuM chuM. bAhya ke atyaMtara tapasyA karatAM mane mana, vacana, kAyAthI je aticAra lAgyo hoya tene huM mana, vacana, kAyAe biMdu chuM. dharmanA anuSThAnamAM meM je kAMI vIrya gopaDyuM hoya te vIryAcAranA aticArane paNa huM mana, vacana, kAyAe karI niMdu chuM. meM koIne mAryo heya, duSTa vacana kahyAM heya, koInuM kAMI harI lIdhuM hoya athavA kAMI apakAra karyo hoya te te sarve mArA5ra kSamA karaje. je kaI mArA mitra ke zatru, svajana ke parajana hoya te sarva mane kSamA karaje, huM have sarvemAM samAna buddhivALo chuM. tiyacapaNamAM je tirya, nArakIpaNAmAM je nArakIe, devapaNAmAM je devatAo ane manuSyapaNamAM je manuSyane meM duHkhI karyA hoya teo sarva mane kSamA karajo, huM temane khamAvuM chuM, ane have mAre te sarvanI sAthe maitrI che. jIvita, yauvana, lakSamI, rUpa ane priya samAgama-e sarve vAyue nacAvelA samudranA taraMganI jevA capala che. vyAdhi, janma, jarA, ane mRtyuthI grasta thayelA prANIone zrI jinedita dharma vinA A saMsAramAM bIjuM kaI zaraNa nathI. sarve jIvo svajana paNa thayelA che ane parajana paNa thayelA che te temAM keNa kiMcita paNa pratibaMdha kare? prANuM ekalo ja janma che, eTale ja mRtyu pAme che, eTale ja sukhane anubhave che ane ekaleja duHkhane anubhave che. prathama te AtmAthI A zarIra anya che, dhana dhAnyAdika paNa anya che, baMdhuo paNa 1 cADI khAvI. 2 achatuM ALa devuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] zrI triSpaSTa zalAkA purUSa caritra [pa 10 su' anya che, ane te deha, dhana, dhAnya tathA baMdhuothI A jIva anya (judA) che, chatAM temAM mUkha jana vRthA mAha rAkhe che. carakhI, rUdhira, mAMsa. asthi, graMthI, viSThA ane mUtrathI pUrAyelA A azuyinA sthAnarUpa zarIramAM kaye buddhimAn purUSa meha rAkhe? A zarIra bhADe rAkhelA gharanI jema chevaTe avasya cheoDI devAnuM che. arthAt tenuM game teTalu lAlana pAlana karyu hAya tA paNa te nAzavata che. dhIra ke sayara sarva prANIe avazya maravAnu teA cheja, paraMtu buddhimAna purUSe evI rIte maravu ke jethI puna: maravu' paDe nahIM. mAre ahata prabhunuM zaraNu ho, siddha bhagavaMtanuM zaraNu ho, sAdhuonu' zaraNu hajo ane kevaLI bhagavate kahelA dhanuM zaraNu ho. mAre mAtA zrI jinadhama, pitA gurU, saheAdara sAdhuo ane sAdhamI mArA baMdhue che, te zivAya A jagatamAM sarva jALavat che. zrI RSabhadeva vigere A cAvIzImAM thaI gayelA tIrthaMkarAne ane bIjA bharata, aravata tathA mahAvideha kSetranA a`tAne huM namu` chuM. tItha karAne karele! namaskAra prANIone saMsAranA chaMdane artha ane AdhinA lAbhane mATe thAya che. huM siddhabhagavAne namaskAra karU chu, ke jeoe dhyAnarUpa agnithI hajArA bhavanA karUpa kASTone bALI nAkhyA che. paMcavidha AcArane pALanArA AcAryAne huM namaskAra karU chu. jee sadA bhavacchedamAM uddata thaI pravacanane dhAraNa kare che. jeesa zrutane dhAraNa kare che ane ziSyAne bhaNAve che, te mahAtmA upAdhyAyAne huM namaskAra karU' chuM, je lAkhA bhavamAM bAMdhelA pApane kSaNavAramAM nAza kare che, evA zIlavratadhArI sAdhune huM namaskAra karUM chuM, sAvadya yAga tathA bAhya ane abhyaMtara upaneira hu" yAvajjIva mana, vacana, kAyAthI veAsarAvuM chuM, huM cAvajIva catutidha AhArane tyAga karU chuM. ane carama ucchvAsa samaye dehane paNa vAsarAvuM chuM." duSkarmanI gaNuA, prANIonI kSAmA, zubha bhAvanA, catuHzaraNu, namaskAra smaraNu, ane anazana A pramANe cha prakAranI ArAdhanA karIne te naMdana muni peAtAnA dharmAcAya ne, sAdhuone ane sAdhvIone khamAvavA lAgyA. anukrame e mahAmuni sATha divasa sudhI anazanavrata pALI pacavIza lAkha varSanuM' AyuSya pUrNa karI, mRtyu pAmIne prANuta nAmanA dazamA devalAkamAM puSpAttara nAmanA vistAravALA vimAnamAM upapAda zayyAmAM utpanna thayA. eka aMtarmuhUttamAM te maddhika deva thaI gayA. pachI peAtAnI upara rahelA devadRSya vajrane dura karI zayyAmAM besIne jevuM te akasmAta prApta thayela vimAna, devasamUha ane meTI samRddhi joI te vismaya pAmI gayA. ane vicAramAM paDacA ke, * A badhu kayA tapathI mane prApta thayuM che?'pachI avadhijJAnathI jotAM temane peAtAno pUrva bhava ane vrata yAda AvyA. tethI temaNe cittamAM ci'tathyu ke, ahe!! ahamano kevA prabhAva che!" e vakhate tenA sevakabhUta sava devatAe ekaThA thaI ne tyAM AvyA. ane aMjali joDI hu thI temane A pramANe kahevA lAgyA- he svAmI! huM jagatane AnaMdakArI! huM jagatanuM bhadra 1 jainazAsana. 2 bAhya upadhi vastra pAtrAdi upakaraNA ane abhyaMtara upaSi viSaya kaSAyAdi. 6 " Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 1 lA] [ 15 zrI mahAvIrasvAmInA pUrvabhavanu varNana karanAra ! tame jaya pAmeA, cirakAla sukhe rahA, tame amArA svAmI che, rakSaka che ane yazasvI che. tame vijaya pAme. A tamArU vimAna che, ame tamArA AjJAkArI devatAo chIe, A su Mdara upavanA che, A snAna karavAnI vApikA che, A siddAyatana che, A sudharmA nAme mahAsabhA che ane A snAnagRha che. have tame te snAnagRhane alaMkRta karI ke jethI ame tamane abhiSeka karIe.' A pramANe te devatAonA kahevAthI te deva snAnagRhamAM gayA ane tyAM rahelA caraNapIDavALA siMhAsanapara bIrAjyA. devatAoe hAthamAM kuMbha laI divya jalavaDe temane abhiSeka karyo. pachI kakara devatAo temane alaMkAra gRhamAM laI gayA. tyAM temaNe e devadRSya vastro, a'garAga ane mugaTa vigere divya AbhUSaNA dhAraNa karyo. pachI tyAMthI vyavasAyasabhAmAM gayA, tyAM peAtAnA kalpanuM pustaka vAMcyuM. pachI puSpAdika pUjAnI sAmagrI laI siddhAlayamAM gayA. tyAM ekase ne ATha arhutanI pratimAone snAtra karyuM, arcana, vaMdana ane stavanA karI, pachI peAtAnI sudharmA sabhAmAM AvI saMgIta karAvyuM ane peAtAnA te vimAnamAM rahIne yathArUci bhAga bhAgavavA lAgyA. samati guNurUpa AbhUSaNavALA te deva ahutAnA kalyANakane samaye mahAvidehArdi kSetromAM gayA ane tyAM jinezvara bhagavaMtane vaMdanA karI. evI rIte ata samaye teA ulaTA dareka bAbatamAM vizeSa zeAbhita thayelA evA te teve vIza sAgarApamanuM AyuSya pUrNa karyuM". khIjA devatA cha mAsanuM AyuSya avazeSa rahe tyAre mATu pAme che, paraMtu tIrthaMkara thanAra devatAo tA puchyAya atyaMta najika Avela hAvAthI khIlakula meAha pAmatA nathI. ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra carita pUrvabhava varNano nAma / / prathama: sagar jo zro mahAvIra janma ane dIkSA mahAtsava A jabudvIpanA bharatakSetramAM brAhmaNakuMDa nAme eka brAhmaNa leAkAnu gAma hatuM. tyAM kAMDAlasa nAmanA kuLamAM utpanna thayela RSabhadatta nAme eka brAhmaNa rahetA hatA, tene devAnaMdA nAme eka jAla dhara kuLanI bhAU hatI. ASADha mAsanI zukala SaSThIe caMdra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM hastAra (uttarASADhA) nakSatramAM AvatA naMdanamunino jIva dazamA devalokamAMthI racavIne devAnaMdAnI kukSimAM avataryo. te vakhate sukhe sutelA devAnaMdAe cauda mahAsvana avalakyA. prAtaHkALe teNIe te pitAnA svAmIne jaNAvyA. rASabhadatte te saMbaMdhI vicAra karIne kahyuM ke, "A svapna jevAthI tamAre cAra vedane pAragAmI ane parama niSThAvALo putra thaze, temAM jarA paNa saMzaya nathI." jANe kalpavRkSa AvyuM hoya tema prabhu jyAre devAnaMdanI kukSimAM AvyA tyArathI te brAhmaNane moTI samRddhi prApta thaI. devAnaMdAnA garbhamAM prabhunA AvyA pachI khyAzI divasa vyatita thayA eTale saudharma devakanA IdranuM siMhAsana kaMpAyamAna thayuM. avadhijJAnathI prabhune devAnaMdAnA garbhamAM AvelA jANI zakaiMdra siMhAsanathI UbhA thaI namaskAra karIne A pramANe ciMtavavA lAgyA ke-"traNa jagatanA gurU ahata kadi paNa tuccha kuLamAM, daridra kuLamAM ke bhikSuka kuLamAM utpanna thatA nathI. paNa puruSamAM siMha samAna teo to chIpamAM motInI jema IvAku vigere kSatrIya vaMzamAMja utpanna thAya che, A prabhu nIca kuLamAM utpanna thayA te te asaMgata thayuM che, paraMtu prAcIna karmane anyathA karavA ahaMta prabhu paNa samartha nathI. e prabhue maricinA janmamAM kuLamada karyo hato tethI je nIca netra kama upArjana karyuM hatuM te haju paNa upasthita che. paNa kamane vaza thaI nIca kuLamAM utpanna thayelA ahaMtone kaI mahAkuLamAM laI javA e sarvadA amAro adhikAra che. tyAre hAla bharatakSetramAM moTA vaMzamAM utpanna thayela rAjA ane rANI keNu che ke jene tyAM-DolaranA puSpamAMthI kamalapuSpamAM bhramarane laI jAya tema huM temane saMcAra karavuM. aho mArA jANavAmAM AvyuM, A bharatakSetramAM mahImaMDalanA maMDanarUpa kSatrIyakuMDa nAme nagara che, je mArA nagaranA jevuM suMdara che. te vividha cinuM sthaLa che, dharmanuM te eka kAraNa che, anyAyathI rahita che ane sAdhuothI pavitra che. tyAMnA rahevAsI loke mRgayA ane madyapAna vigere vyasanathI aspaSTa che. tethI te zahera tIrthanI jema bharatakSetramAM jene pavitra karanAruM che. te nagaramAM IvAku vaMzamAM utpanna thayaeNla siddhArtha nAme prakhyAta rAjA che. je dharmathI ja pitAnA AtmAne sadA siddhArtha mAne che. te jIvAjIvAdi tattvone jANanAre che, nyAyamArgane moTo vaTemArga che, prajAne sanmArge sthApana karanAra che, pitAnI jema prajAne hitakAmI che, dina, anAtha vigere lokone uddhAra karavAmAM baMdhurUpa che, zaranI icchAvALAne zaraNa karavA lAyaka che ane kSatrIyomAM ziromaNi che. tene satIjanamAM zreSTha, ane jenA guNa ane AkRti stuti karavA yogya che evI puNyanI bhUmirUpa trizalA nAme mukhya paTarANI che. svabhAvathI ja nirmaLa ane guNarUpa taraMgavALI te devI sAMpratakALe gaMgA nadInI jema pRthvIne pavitra kare che. strI janmanI sAthe ja rahenArI mAyAthI paNa akalaMkita ane svabhAve saralA evI te rAmA pRthvI para kRtArtha nAmavALI che. te devI hAla daivayoge garbhiNa paNa che, tethI mAre tenA ane devAnaMdAnA garbhane adalabadala kare che." Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17 sarga 1 zrI mahAvIra svAmInA pUrvabhavanuM varNana A pramANe vicAra karI che pitAnA pAyadaLa senApati gamethI devane belAvI tema karavAne satvara AjJA ApI. naigamelI deve paNa tarataja svAmInI AjJA pramANe devAnaMdA ane trizalAnA garbhane adalabadala karyA. te vakhate zayyAmAM sutelI devAnaMdA brAhmANIe pUrve jeyelA cauda mahA svAmane pitAnA mukhamAMthI pAchA nIkaLatA dIThA, tethI te tarata beThI thaI paNuM zarIra nirbaLa ane javarathI jarjarita thaI gaI ane chAtI kuTatI "koIe mAre garbha harI lIdha" ema vAraMvAra pikAra karavA lAgI. Adhina mAsanI kRSNa trayodazIe caMdra hastattarA nakSatramAM AvatAM te deve prabhune trizalAnA garbhamAM sthApita karyA. te vakhate trizalA devIe hAthI, vRSabha, siMha, abhiSeka thatI lahamI; mAlA, caMdra, sUrya, mahAdhvaja, pUrNakuMbha, padma sarovara, samudra, vimAna, ratnarAzi ane nirdhama agni-e cauda svane mukhamAM praveza karatA joyA. pachI iMdra, temanA pati siddhArtha rAjAe temaja svapna phaLanA kahenArA nimittioe te svapnonuM phaLa tIrthakaranA janmarUpa kahyuM. te sAMbhaLI devI ghaNe harSa pAmyA. harSa pAmelA devIe adbhUta garbha dhAraNa karyo. pachI krIDAgrahanI bhUmimAM paNa te pramAda rahita vihAra karavA lAgI. prabhu garbhamAM AvatAM zaka iMdranI AjJAthI jaibhaka devatAoe siddhArtha rAjAnA grahamAM vAraMvAra dhananA samUha lAvIne sthApana karyA. garbhamAM avatarelA bhagavaMtanA prabhAvathI tenuM AkhuM kuLa dhana, dhAnyanI samRddhithI vRddhi pAmyuM. je rAjAo garvathI pUrve siddhArtha rAjAne namatA nahotA, teo hAthamAM bheTo laI pitAnI meLe tyAM AvI AvIne namavA lAgyA. ekadA "mArA pharakavAthI (hAlavA cAlavAthI) mArI mAtAne vedanA na thAo" evuM dhArIne prabhu garbhavAsamAM paNa yogInI jema nizcaLa rahyA. te vakhate prabhu mAtAnA udaramAM sarva aMganA vyApArane saMkecIne evI rIte rahyA ke jethI mAtA udaramAM garbha che ke nahIM te samajI zakyA nahIM. tethI trizalAne ciMtA thaI ke, "zuM mAre garbha gaLI gaye, vA zuM keIe harI lIdhe, ke zuM nAza pAmyo, ke thaMbhita thaye? je emAMthI kAMI paNa thayuM hoya to mAre have jIvavAnuM kAMI kAma nathI. kAraNa ke mRtyunuM duHkha sahana karI zakAya tema che, paNa AvA garbhanA viyoganuM duHkha sahana karI zakAya tema nathI." A pramANe A dhyAna karatA devI keza chUTA mUkI, aMgarAga cheDI daI ane kara upara mukhakamala rAkhI rUdana karavA lAgyA. tema ja badhA AbhUSaNe choDI dIdhA, niHzvAsathI adharane vidhura karI dIdhA, sakhIo sAthe paNa mauna dharI rahyA ane suvuM ke jamavuM tajI dIdhuM. A khabara jANI siddhArtha rAjA kheda pAmyA. temaja temanA moTA putra naMdivardhvana ane putrI sudarzanA paNa kheda pAmyA. te avasare traNa jJAnanA dhAraka prabhue jJAnavaDe A pramANe potAnA mAtApitAne duHkha utpanna thayela jANIne garbhajJApana karAvavAne mATe eka aMguli calAyamAna D - 3 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM karI. jethI tarata "mAro garbha haju akSata che ema jANI devI harSa pAmyA ane gabharakuraNanI vArtA kahevAthI rAjA siddhArtha paNa ghaNA khuzI thayA. te vakhate prabhue ciMtavyuM ke, "ahA ! huM hajI adaSTa chuM, te chatAM mArA mAtApitAno mArA para keTalo neha che? tethI je teonA jIvatAM huM dIkSA laIza te jarUra snehanA mehathI AdhyAnavaDe ghaNuM azubha karma upArjana karaze, mATe mAtApitAnA jIvatAM huM dIkSA laIza nahIM. A pramANe prabhue sAtame mAse abhigraha lIdhe. anukrame garbhasthiti pUrNa thaye je vakhate sarva dizAo prasanna thaI hatI, sarva graho Ucca sthAne AvyA hatA, pavara pRthvI para prasarIne pradakSiNa ane anukUla vAte hato, jagata badhuM harSathI pUrNa thayuM hatuM ane jayakArI zubha zakune thatA hatA te samaye nava mAsa ane sADA sAta divasa vyatita thatAM caitra mAsanI zukala trayodazIe caMdra hastAranA nakSatramAM AvatAM trizalA devIe siMhanA lAMchanavALA, suvarNa samAna kAMtivALA ane atyaMta suMdara putrane janma Apyo. te avasare bhegaMkarA vigere chappana dikumArIoe AvIne prabhunuM ane mAtAnuM sUtikA karma karyuM. saudharma idra paNa Asana kaMpathI prabhuno janma jANI tatkALa parivAra sahita sUtikAgrahamAM AvyA. ahaMtane ane temanI mAtAne dUrathI praNAma karI najIka AvIne teNe devIpara avasvApanikA nidrA mUkI. pachI devInI paDakhe bhagavaMtanuM pratibiMba mUkI bhaktikarmamAM atRpta evA che pitAnA zarIranA pAMca rUpa karyA. eka rUpe teNe prabhune pitAnA hAthamAM upADyA, bIje rUpe prabhune mAthe chatra dharyuM, be rUpe prabhunI baMne bAju suMdara cAmara dhAraNa karyA ane eka rUpe vajA uchALatA ane nRtya karatA prabhunI AgaLa cAlyA. e pramANe merUgiripara jaI ati pAMDukaMbalA nAmanI zilA upara prabhune utkaMgamAM laIne siMhAsana para beThA. te vakhate bIjA tresaTha I dro paNa prabhune snAtra karavA mATe tyAM AvyA. Abhiyogika devatAo nAtrane mATe tIrthanuM jala laI AvyA. te avasare bhaktithI komaLa cittavALA zakane ATalo badho jalano saMbhAra prabhu zI rIte sahana karI zakaze" ema zaMkA utpanna thaI. eTale iMdranI AzaMkA dUra karavA sArU prabhue lIlAmAtre vAma caraNanA aMguThAthI merUgirine dabAvyA. tethI tatkALa jANe prabhune namavAne mATe ja hoya tema merU parvatanA zikharo namI gayA, kulagirio jANe tenI najIka AvatA hoya tema caLAyamAna thayA, samudro jANe prabhune snAtra karavAne icchatA hoya tema ghaNuM uchaLavA lAgyA ane pRthvI jANe prabhu pAse nRtya karavAne umukha thaI hoya tema satvara kaMpavA lAgI. A pramANe utpAta joIne "A zuM thayuM?" ema ciMtA karatA I avadhijJAne joyuM eTale 1 dikumArikAoe karela mahotsavanuM varNana prathama parvamAM bhadevanA adhikAramAM savistara ApeluM hovAthI ahIM ApyuM nathI, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 19 kahyuM, huM nAtha ! k saga 2 jo] zrI mahAvIrasvAmIneA janma ane dIkSA mahe|tsava te badhI prabhunA parAkramanI lIlA tenA jANavAmAM AvI. pachI iMdre asAmAnya evu... tamArU mAhAtmya mArA jevA sAmAnya prANI zI rIte jANI zake ? mATe me' je AvuM viparIta ciMtavyuM, te mArU duSkRtya mithyA ho.' A pramANe kahI IMdre prabhune praNAma karyAM. pachI AnaMda sahita aneka prakAranA vAjiMtrA vAgate chate iMdrAe tInA sugadhI ane pavitra jalavaDe abhiSeka mahAtsava karyAM. te abhiSekanA jalane sura, asura, manuSya ane nAgakumArA vaMdana karavA lAgyA ane vAraMvAra sarva prANIonA aMgApara chAMTavA lAgyA. prabhunA snAtrajaLa sAthe maLelI mRttikA paNa vaMdana karavA cAkhya thaI paDI. kemake gurUnA saMsargathI laghunI paNa gauravatAM thAya che." pachI saudharmedra prabhune IzAna IMdranA utsa'gamAM ApI snAna, arcana ane ArAtrika karI A pramANe stuti karavA lAgyA- " arha"ta, bhagavata, svayaMbuddha, vidhAtA ane purUSAmAM uttama evA AdikAra tI kara rUpa tamane huM namaskAra karU chu, lAkamAM pradIparUpa, leAkane pradyotanA karanArA, leAkamAM uttama, leAkanA adhIza ane leAkanA hitakArI evA tamane huM namuM chu.. purUSAmAM zreSTha puMDarIka kamaLa rUpa, sukhanA ApavAvALA, purUSAmAM si'hu samAna ane purUSomAM madagaMdhI gajeMdra rUpa evA tamane namaskAra che. cakSune ane abhayane ApanArA, edhidAyaka, mArgadezaka, dhadAyaka, dha dezaka ane zaraNadAyaka evA tamane huM namuM' chuM.. dharmanA cakravatI, chadmasthapaNAne nivRtta karanAra ane samyag dana dhArI evA tamane namaskAra che. jina ane jApaka', tarelA ane tAranAra, kamathI mukta ane mukAvanAra, tathA yuddha ane edha karanAra evA tamane hu'namuM chuM. saCjJa, sarvAMIM, sarva atizayanA pAtra ane ATha karmano nAza karanAra evA he svAmI ! tamane namaskAra che. kSetra, pAtra, tI, paramAtmA, syAdvAdavAdI, vItarAga ane muni evA tamane namaskAra che. pUjyeAnA paNa pUjya, maheATAthI paNa meATA, AcAryanA paNa AcAya ane jyeSTanA paNa jyeSTha evA tamane namaskAra che. vizvane utpanna karanAra, ceAgIenA nAca ane yAgI, pavitra karanAra ane pavitra, anuttara ane uttara evA tamane namaskAra che. pApanuM prakSAlana karanAra, yeAgAcArya, jenAthI keAI khIjuM vizeSa uttama nathI evA, agra, vAcaspati ane maMgaLa rUpa tamane namaskAra che. sa taraphathI udita thayelA, eka vIra, sUrya rUpa, ane, 'OM bhUrbhuvaH svaH ' e vANIthI stuti karavA ceAgya evA tamane namaskAra che. sarva jananA hitakArI, sarva anA sAdhanAra, amRtarUpa, brahmacaryane udita karanAra, Apta ane pAragata evA tamane namaskAra che, dakSiNIya, nivikAra, dayALu ane vajraRSabhanArAca zarIranA dhAraNa karanAra evA tamane namaskAra che. trikALanA jANunAra, jinedra, svayaMbhU, jJAna, baLa, vIya, teja, zakti ane aizvaryaMmaya evA tamane namaskAra che. 2 rAga dveSa jItelA ane bIjAne jItAvanArA. z Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] zrI triSaSTa zalAkA purUSa caritra [ parva 10 mu Adi purUSa, parameSTI, maheza ane tikhtatvarUpa evA tamane namaskAra che. siddhArtha rAjAnA kuLa rUpI kSIrasAgaramAM caMdra jevA, mahAvIra, dhIra ane traNa jagatanA svAmI evA tamane namaskAra che." A pramANe stuti karI prabhune laI mAtAnI pAse mUkyA ane temanuM pratibiMba ane avasvApanikA nidrA harI lIdhI. pachI uzI kSamavastra tathA be kuMDaLa ane prabhunI zayyA upara zrIdAmagaMDaka mUkI iMdra pitAnA sthAnake gayA. te samaye iMdranI AjJAthI kubere prerelA bhaka devatAoe siddhArtha rAjAnA gRhamAM suvarNa mANikya ane vasudhArAnI vRSTi karI. prabhAtakALe rAjA siddhArthe prabhunA janmotsavamAM prathama te kArAgRhamAMthI sarva kedIone choDI mUkyA. "ahaMtano janma bhavi prANIone bhavamAMthI paNa choDAve che. trIje divase mAtApitAe prasanna thaI putrane sUrya caMdranA biMbanA darzana karAvyA. cha divase madhura svare maMgaLa gIta gAnArI, kuMkumanA aMgarAgane dharanArI, ghaNuM AbhUSaNothI zRMgArelI ane kaMThamAM laTakatI mALA paheranArI aneka kulIna saubhAgyavatI strIonI sAthe rAjA rANIe rAtri jAgaraNotsava karyo. jyAre agyAramo divasa prApta thayA eTale siddhArtha rAjAe ane trizalA devIe putrano jAtakarmamahatsava pUrNa karyo. jenI IcchA mAtra siddha thaI che evA siddhArtha rAjAe bArame divase pitAnA sarva jJAti, saMbaMdhI ane bAMdhIne bolAvyA. teo hAthamAM aneka prakAranI mAMgalya bheTa laIne AvyA. egya pratidAnanA vyavahAramAM tatpara evA rAjAe temano satkAra karyo. pachI siddhArtha rAjAe tene kahyuM ke, "A putra garbhamAM AvatAM amArA gharamAM, nagaramAM ane mAMgalyamAM dhanAdikanI vRddhi thayelI che tethI tenuM vardhamAna evuM nAma che. A pramANe sAMbhaLI te baMdhuoe paNa harSa pAmIne kahyuM ke, "emaja thAo." pachI "prabhu moTA upasargothI paNa kaMpAyamAna thaze nahI" evuM dhArI Idra te jagatpatinuM mahAvIra evuM nAma pADayuM. bhaktivaMta evA sura ane asurothI AgaLa paDI paDIne sevAtA, amRta varSiNa daSTithI pRthvInuM siMcana karatA ane eka hajAra ne ATha lakSaNethI upalakSita evA prabhu che ke svabhAvathI guNavRddha te hatA ja, paraMtu anukrame vaye karIne paNa vadhavA lAgyA. eka vakhate ATha varSamAM kaMIka ochI vayanA prabhu samAna vayanA rAjaputronI sAthe vayane yogya evI phrIDA karavA gayA. te samaye avadhijJAnayaDe te jANIne iMdra devatAonI sabhAmAM dhIrapaNAmAM mahAvIra evA vIra bhagavaMtanI prazaMsA karI. te sAMbhaLI koI matsarI deva "huM te mahAvIrane kSobha pamADuM" evuM dhArIne jyAM prabhu krIDA karatA hatA tyAM AvyA, te vakhate prabhu rAjaputronI sAthe AmalakI krIDA karatA hatA. tyAM te deva koI vRkSanA mULa pAse mAyAthI moTo sarpa thaIne rahyo. tene joI tatkALa sarva rAjaputre trAsa pAmI daza dizAmAM nAsavA lAgyA eTale prabhue hasatA hasatA derInI jema tene uMce Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 2 ] zrI mahAvIrasvAmIne janma ane dIkSA mahotsava karIne hara pRthvI para pheMkI dIdhe. rAjakumAro te joI lajajA pAmIne pAchA kIDA karavA mATe ekaThA thayA. eTale te deva paNa rAjakumAra thaIne tyAM AvyA. sarva kumAro eka vRkSa upara caDaDyA. prabhu sarva kumArothI pahelAM vRkSanA agra bhAga upara caDI gayA. athavA "je lakAge javAnA che tene A vRkSanA agra5ra javuM keNa mAtra che. tyAM rahelAM prabhu merUnA zikhara para sUryanI jema zobhavA lAgyA ane zAkhAomAM laTakatA bIja kumAre vAnaronI jevA dekhAvA lAgyA. te ramatamAM bhagavAna jItyA. e ramatamAM evuM paNa hatuM ke, "je hArI jAya te bIjAone pitAnA pRSTa upara caDAvIne vahana kare." eTale rAjaputro azvanI jema vIra prabhune potAnA pRSTapara besADIne vahana karavA lAgyA. anukrame mahA parAkramIomAM zreSTha evA prabhu pelA devanA pRSTa upara paNa ArUDha thayA. tatkALa e duSTa buddhivALo deva vikarALarUpa karI parvatane paNa nIcA kare tema vadhavA lAge, tenA pAtALa jevA mukhamAM rahelI jihuvA takSaka nAga jevI dekhAvA lAgI, uMcA parvata jevA mastakapara AvelA pIlA keza dAvAnaLa jevA dekhAvA lAgyA, tenI bhayaMkara dADha karavatanA jevI thaI gaI, tenA lecana aMgArAnI sagaDInI jevA jAjavalyamAna jaNAvA lAgyA, tenA nasakorA parvatanI guhAnI jema ati ghora dekhAvA lAgyA ane brakuTIvaDe bhaMgura evI bhamara jANe be moTI sapiNI heya tevI jaNAvA lAgI. A pramANe te deva vadhavAthI virAma pAmyo nahI, teTalAmAM te tenuM svarUpa jANuMne mahA parAkramI prabhue tenA pRSTa bhAga upara eka muSTi mArIne tene vAmana karI nAMkhe. pachI te deva I varNana karelA bhagavaMtanA paiyane pratyakSa joIne pitAnuM svarUpe pragaTa karI prabhune namIne pitAne sthAnake gaye. prabhu ATha varasa uparAMtanA thayA eTale pitAe temane abhyAsa karAvavA mATe nizALe mUkavAne AraMbha karyo. te vakhate IMdranuM siMhAsana kaMpAyamAna thayuM. eTale I avadhijJAnathI prabhunA mAtApitAnI adbhuta saralatA jANI, ane "are zuM sarvajJa prabhune ziSyapaNuM hoya?" ema vicArI tatkALa tyAM Avyo. prabhune nizALe laI javAmAM AvyA, tyAM Idra prabhune upAdhyAyanA Asana para besAryA. pachI praNAma karIne prArthanA karI, eTale prabhue zabdapArAyaNa (vyAkaraNa) kahI batAvyuM. e zabdAnuzAsana bhagavaMte IMdrane kahyuM, te sAMbhaLI upAdhyAye lokamAM eMdra vyAkaraNa evA nAmathI prakhyAta karyuM. sAta hAtha UMcI kAyAvALA prabhu anukrame yauvana prApta thayA. eTale vananA hAthInI jema lIlAthI gamana karavA lAgyA. trilekyamAM utkRSTa evuM rU5, traNa jagatanuM prabhutva ane navIna yauvana prApta thayA chatAM paNa prabhune jarA paNa vikAra utpanna thaye nahIM. rAjA samaravIre yazodA nAmanI pitAnI kanyAne vaddhamAna svAmIne ApavA mATe maMtrIonI sAthe tyAM mokalI. maMtrIoe kSatrIyakuMDa nagare AvI siddhArtha rAjAne namIne kahyuM ke, amArA svAmIe pitAnI putrI yazodA ApanA putrane ApavA mATe amArI sAthe Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 1 zrI triSaSTi zalAka purUSa caritra [ parva 10 muM mokalela che. amArA svAmI prathamathI ja tamArA dAsa che, te A saMbaMdhavaDe vizeSa thAo ane amArA upara prasanna thaIne teno anugraha karo. siddhArtha rAjA bolyA ke mane ane trizalAne kumAra vivAhAtsava jevAne ghaNe manoratha che, paNa e kumAra janmathIja saMsArathI virakta che, tethI tenI pAse vivAhAdika prajananI vAta paNa ame kahI zakatA nathI, tathApi tamArA AgrahathI aneka vacananI yuktiothI tenA mitradvArA vivAhanI vArtA ame Aje tene kahevarAvIzuM." A pramANe kahIne rAjA siddhArtha trizalAdevIne pUchI prabhunA buddhimAna mitrane vivAha kabula karAvavA mATe prabhunI pAse mokalyA. teoe prabhu pAse jaI savinaya namaskAra karIne temane siddhArtha rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI. prabhu belyA-"tame niraMtara mArI pAse rahenArA che, tethI grahavAsathI parAmukha evA mArA bhAvane jANe che. teo belyA he kumAra! tamane ame saMsArathI udvigna mAnIe chIe, paNa tamAre mAtApitAnI AjJA alaMdhya che" ema paNa amAruM mAnavuM che. vaLI tame amArI praNaya yAcanAnI paNa kadI avamAnanA karatA nathI, to Aje eka sAthe saunI avamAnanA kema kare che?" bhagavaMta bolyA- "are mehagrasta mitro ! tamAre A zo Agraha che? kAraNa ke strI vigerenuM parigraha te bhavabhramaNanuM ja kAraNa che. vaLI "mArA mAtApitA jIvatAM temane mArA viyeganuM duHkha na thAo." evA hetuthI ja huM dIkSA levAne utsuka chatAM paNa hamaNA dIkSA lete nathI." A pramANe prabhu kahetA hatA, tevAmAM vivAhane mATe rAjAnI AjJAthI trizalAdevI pite tyAM AvyA. prabhu tarata UbhA thayA ane gauravathI mAtAne uMcA ratnasiMhAsana para besArI A pramANe bAlyA ke, "he mAtA ! tame AvyA te sAruM thayuM, paNa tamAre ahIM AvavAnuM zuM kAraNa hatuM? mane be lAvyo hato te tamArI AjJAthI huM tarataja ApanI pAse Avata." trizalAdevI belyA-"vatsa! aneka prakAranA udayanAM kAraNabhUta tame je amArA gharamAM AvyA che, te kAMI amArA alpa puNya nathI, tamane avakana karatAM traNa jagatane paNa tRpti thatI nathI, te tamArA darzanArUpa mahA dravyavaheja dhanika evA amone kema tRpti thAya? he putra! ame jANIe chIe ke, tame saMsAravAsathI virakta che, te chatAM amArApara anukaMpAthI gRhavAsamAM rahyA che. te vinayanA sthAnarUpa! tame je ke pitAnI manovRttine bAdhA pamADIne e duSkara kArya kareluM che, tathApi eTalAthI ame tRpti pAmatA nathI, mATe tamane ame vadhU sahita jeI tRpti pAmIe-ema karavA mATe A sAme AvelI yazodA nAmanI rAjaputrInI sAthe udvAha kare. tamArA pitA paNa tamAre vivAhesava jevAne utkaMThita che. mATe amArA baMnenA AgrahathI A duSkara kArya karo." A pramANe mAtAnAM vacana sAMbhaLI prabhu vicAramAM paDayA ke, "Aje A mAre zuM AvI paDayuM, eka tarapha mAtAno Agraha che ane bIjI tarapha saMsAraparibhramaNane bhaya che. mAtAno duHkha thAya che evI zaMkAthI huM garbhamAM paNa aMga saMkecIne rahyo hato, te have temanI manovRtti dubhAya nahIM tevI rIte grahavAsamAM paNa mAre rahevuM joIe. vaLI mAre Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 2 ) zrI mahAvIrasvAmIne janma ane dIkSA mahotsava [2 bhegaphalakama paNa bAkI che ane mAtApitA paNa mAnya che. A pramANe ciMtavIne prabhue mAtAnA te zAsanane mAnya karyuM. pachI trizalAdevI siddhArtha rAjAnI pAse AvyA ane vivAhanA saMbaMdhamAM putre ApelI saMmati harSapUrvaka jaNAvI. pavitra divase siddhArtha rAjAe mahAvIra kumAra ane yazodAno vivAhotsava janmotsavanA jevo karyo. trizalA rANI ane siddhArtha rAjA vadhUvarane joIne pitAnA AtmAne dhanya mAnatA jANe amRtarasanuM pAna karyuM hoya tema harSa pAmavA lAgyA. mAtApitAnA netrane caMdrarUpa prabhu yazadAdevInI sAthe viSayasukhane Asakti vagara jogavavA lAgyA. keTaleka kALa jatAM prabhu thakI yazodAdevIne nAma ane rUpathI priyadarzanA nAme eka duhitA thaI. mahA kuLavAnuM ane samRddhivAna jamAli nAme yuvAna rAjaputra e yauvanavatI priyadarzanAne paraNya. prabhune janmathI aThayAvIza varSa thayA eTale temanA mAtApitA anazana karI mRtyu pAmIne azruta devalokamAM deva thayA. siddhArtha rAjA ane trizalA rANInAM jIva azruta devalokamAMthI rathavI, aparavideha kSetramAM manuSya bhava pAmI avyaya padane prApta thaze. mAtApitAne aMgasaMskAra karyA bAda keTalAka divasa vItI gayA pachI zekamaya thayelA aMtara pura sahita naMdivardhana pratye prabhu belyA- he baMdhu! jIvane mRtyu haMmezA pAse ja raheluM che, ane A jIvita nAzavaMta che, tethI mRtyu prApta thaye prANue teno zeka karavo e kAMI teno pratikAra nathI. tethI he bhAI! A vakhate to pairyanuM avalaMbana karI dharmanuM AcaraNa karavuM teja ghaTe che. zeka kare e te kAyara puruSane yegya che." A pramANe prabhue bedha karyo, eTale naMdivardhvane svastha thayA. pachI pitAnuM rAjya alaMkRta karavAne teNe prArthanA karI, paraMtu saMsArathI udvega pAmelA vIre jyAre pitAnuM rAjya svIkAryuM nahI tyAre maMtrIoe maLIne AgrahathI naMdivaddhanane rAjyAbhiSeka karyo. anyadA cirakALa thayA IjhelI dikSA levAne mATe temAM AdaravALA mahAvIre pitAnA pitAnA bhAI naMdivardhananI rajA mAgI, eTale naMdivarNana zekathI gadgadita vANIe bolyA ke "ha jAtA ! adyApi mane mAtApitAnA viyeganuM vismaraNa thayuM nathI, haju sava svajana paNa zokathI vimukta thayela nathI, tevAmAM tame mane viyega ApI kSata upara kSAra nAMkhavAnuM kema kare che?" AvA jayeSTa baMdhunA AgrahathI prabhue bhAvayatinA alaMkAroe alaMkRta thaI nitya kAryotsarga dharatAM, brahmacaryamAM tatpara rahetAM, snAna tathA aMgarAge rahita, vizuddha dhyAnamAM tatparapaNe, eSaNIya ane prAsuka annathI prANavRtti karatAM mAMDamAMDa grahavAsamAM eka varSa nigamana karyuM. pachI lokAMtika devatAoe AvIne kahyuM ke, "tIrtha pravartAvo." eTale prabhue yAcakone IcchA pramANe vArSika dAna ApyuM. pachI IMdrAdika devoe ane naMdivardhana vigere rAjAoe zrI vIraprabhune yathAvidhi dIkSAbhiSeka karyo. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM rAhuvake caMdranI jema bhrAtAnA virahaduHkhathI Akula thayelA naMdivane mAMDamAMDa pitAnA sevakapurUSone AjJA karI ke, "devasabhAnI jema suvarNanI vedikA ane suvarNanA staMbhevALI, sUryasahita meragiri taTanI jema suvarNamaya siMhAsanathI maMDita, pAlaka vimAnanI jANe nAnI bahena hoya tema ghugharIonI mALAnA nAdavALI, moTA umavALI gaMgAnadInI jema uDatI dhvajAovALI, pacAsa dhanuSa lAMbI, chatrIza dhanuSa uMcI ane pacavIza dhanuSa pahALI, vIrakumArane besavAne lAyaka caMdraprabhA nAme eka zibikA taiyAra karo." tatkALa teoe tevI zibikA taiyAra karI. "jema devatAone manathI kArya sadhAya che tema rAjAone vacanathI sadhAya che." pachI zaka paNa tevI ja zibikA karAvI. baMne tulya zobhAvALI hovAthI jANe jeDale utpanna thaI hoya tevI zobhavA lAgI. pachI devazaktithI nadImAM nadInI jema bIjI zibikA pahelI zibikAmAM aMtahita thaI gaI. pachI jagataprabhue pradakSiNA daI zibikApara caDIne temAM rahelA caraNapITha yukta siMhAsanane alaMkRta karyuM. maMgalika zveta vaccethI caMdrikA sahita caMdranI jema ane sarva aMge dhAraNa karelA AbhUSaNothI bIjA kalpavRkSanI jema prabhu zobhavA lAgyA. prabhu pUrvAbhimukhe beThA eTale kuLamahattA strI pavitra thaI zuddha vastra paherI, vicitra ratnAlaMkAre dhAraNa karI, zAkhAvaDe vRkSanI jema hAthamAM rAkhelA vaavaDe zobhatI, prabhunI dakSiNa tarapha mana sthira karIne beThI. motInA alaMkAro ane nirmaLa vastro paherI eka strI prabhunA mastaka para cAMdanI jema caMdrane dhare tema chatra dharIne UbhI rahI. be strIo sarva aMgamAM suvarNabharaNa paherI merU parvatanA taTamAM be caMdranI jema prabhune baMne paDakhe suMdara cAmara dharIne UbhI rahI. eka bALA rUpAnI jhArI hAthamAM laIne vAyavya dizAmAM UbhI rahI. eka strI tALavRta hAthamAM rAkhIne agni dizAmAM UbhI rahI. zibikAnA pRSTa bhAge vaiDUrya ratnanA daMDavALA ane eka hajAra ne ATha suvarNanI zalAkAvALA pAMDu chatrane laIne rAjA UbhA rahyA. zibikAne baMne paDakhe saudharma ane IzAna IMdra teraNanA thaMbhanI jema cAmara laIne UbhA rahyA. pachI sahasa purUSothI upADI zakAya evI te zibikA prathama sevakapurUSoe upADI, pachI zaka, IzAna, bali ane camAra pramukha Idroe tathA devatAoe upADI. temAM dakSiNanA uparanA bhAgathI zaka IMdra upADI. uttaranA bhAgathI IzAnapatie upADI, ane dakSiNa tathA uttara bAjunA adhabhAge camake tathA baLIIdra dhAraNa karI. temaja bIjA bhuvanapati vigere devatAoe potapotAnI gyatA pramANe vahana karI. te samaye atyaMta utAvaLA jatA ne AvatA aneka devatAothI te sthAna sAyaMkALe pakSIothI AkAzanI jema sAMkaDuM thaI gayuM. devatAoe vahana karelI te zibikAvaDe anukrame prabhu jJAtakhaMDa nAmanA uttama upavana samipe padhAryA. te upavana, priyanI jema himaRtunA AvavAthI jANe romAMcita thaI hoya tevI cArebanI latAethI manahara jaNAtuM hatuM ane jANe vanalakSamIe ApelA kasuMbAnA rAtA vasa paheryA hoya tevA pAkelA nAraMgInA vanavaDe aMkita hatuM. kRSNa IkSudaMDamAM paraspara Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga je] zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSano vihAra [25 pAtrapaNe AleSa karatA bramarAonA avAjathI jANe musApharone bolAvatuM hoya evuM jaNAtuM hatuM. te udhAnamAM praveza karyA pachI prabhue zibikAmAMthI utarIne sava AbhUSaNo tejI dIdhAM. te vakhate i prabhunA kaMdhaupara eka devadravya vastra nAMkhyuM. pachI trijagaprabhue paMcamuSTivaDe sarva kezano leca karyo. zaka Idri te keza dUSya vastramAM laIne kSIrasAgaramAM kSepana karyA. pachI teNe pAchA AvIne sarva kolAhala aTakAvyA eTale prabhue siddhane namaskAra karIne cAritra grahaNa karyuM. janmathI trIza varSa nirgamana thatAM mArgazISa mAsanI kRSNa dazamIe caMdra hastattarA nakSatramAM AvatAM divasanA chellA pahere chaThTha tapa karyo che jeNe evA prabhune cAritranI sAthe ja mana 5ryAya jJAna utpanna thayuM. ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra janma pravRjyA varNano nAma dvitIya satra | 2 saga 3 je zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSano vihAra, dIkSA lIdhA pachI traNa jagatanA pati mahAvIra prabhue tyAMthI anyatra vihAra karavA mATe pitAnA sahedara baMdhu naMdivardananI ane bIjA paNa jJAtavaMzanA purUSanI rajA lIdhI. prabhu jyAre cAritra rUpI rathamAM ArUDha thaI vihAra karavAne cAlyA, te vakhate temanA pitAne mitra sama nAme eka vRddha brAhmaNa tyAM AvI prabhune namIne bolyA ke-"he svAmI! Ape pitAnI ane pArakAnI apekSA vagara sAMvatsarika dAna ApyuM, tethI badhuM jagatuM dAridraya vagaranuM thaI gayuM, paNa huM eka maMdabhAgya daridrI rahI gayo chuM. he nAtha! huM janmathIja mahA daridrI chuM ane bIjAonI prArthanA karavAne mATe aharniza gAme gAma bhaTakyA karuM chuM. keI ThekANe nibhansanA thAya che, keI ThekANe uttara paNa maLatuM nathI ane koI ThekANe mukha maraDe che, paNa e badhuM huM sahana karuM chuM. tame dAna ApyuM te samaye huM dhananI AzAthI bahAra bhamate hato, tethI mane tamArA vArSika dAnanI khabara paDI nahI ane tamAruM dAna mAre niSphaLa thayuM. mATe he prabhu! have paNa mArA para kRpA D - 4 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] zrI triSaSThi zalAkA purUSa caritra [5 10 muM karIne mane dAna Ape. kemake mArI patnIe tiraskAra karIne mane tamArI pAse mokalo che. prabhu karUNA lAvIne bolyA- "he vipra! have to huM niHsaMga thayo chuM, tathApi mArA khabhA upara je A vastra che tene ardha bhAga tuM laI le. te vipra ardha vastra laI harSa pAmate pitAne ghera AvyA. pachI cheDA baMdhAvavAne tuNanAra vaNakarane batAvyuM. te vaane joI tuNunAre pUchyuM ke "A vastra tane kayAMthI maLyuM?' brAhmaNe kahyuM ke, "zrI mahAvIra prabhunI pAsethI." tuNanAra bolyo ke, "he vipra! tuM pAche jA, ane Ano bIjo artha bhAga te muninI pAsethI laI AvavA mATe temanI pachavADe phara. te munine aTana karatAM karatAM keI ThekANe kAMTA vigeremAM bharAIne te ardha vastra paDI jaze, pachI te niHspRha muni tene grahaNa karaze nahIM. eTale tuM te laIne ahIM Avate raheje. pachI tenA be bhAgane ejIne huM te vastra zukala pakSanA caMdranI jema eka saMpUrNa karI ApIza. tenuM mUlya eka lAkha dInAra upajaze. te ApaNe sahedara baMdhunI jema arthe ardha vaheMcI lezuM." "bahu sArUM.' ema kahIne te brAhmaNa pAcho prabhunI pAse AvyA. Isamiti zodhavA pUrvaka cAlatA prabhu kRrmAra gAme AvI pahoMcyA. tyAM nAsikAnA agra bhAga upara netra AropI be bhujA lAMbI karIne prabhu sthANunI jema pratimA dharIne rahyA. te samaye koI gevALa Akhe divasa vRSabhane hAMkI gAmanI sIma pAse jyAM prabhu kAyetsarga UbhA hatA tyAM Avyo. teNe vicAryuM ke, "A mArA vRSabha ahiM gAmanA sImADA para bhale care, huM gAmamAM jaI gAyone dehIne pAcho AvIza." AvuM ciMtavI te gAmamAM gayo. pachI vRSabha caratA caratA koI aTavImAM pezI gayA. kAraNa ke gopa vinA teo eka sthAnake rahI zakatA nathI. pachI te gopAla gAmamAMthI tyAM Avyo, ane prabhune pUchayuM ke, "mArA vRSabha kayAM che?" pratimA dhArI prabhu kAMI paNa bolyA nahIM. prabhu jyAre bolyA nahIM tyAre gope vicAryuM ke, "A kAMI jANatA nathI." pachI te potAnA vRSabhene zodhavA gayo. zodhatAM zodhatAM AkhI rAtri nigamana thaI gaI te bele pharatA pharatA pAchA prabhu hatA tyAM AvyA ane svastha citte vALatA vAgoLatA prabhu pAse beThA. pele pa bhamI bhamIne pAcho tyAM Avyo, eTale tyAM vRSabhene beThelA joI teNe vicAryuM ke, "A munie prabhAtamAM mArA vRSabhane laI javAnI IrachAthI te vakhata saMtADI rAkhyA haze. A vicAra karI te adhama gopa vegathI baLadanI rAza upADIne prabhune mAravA deDayo. te samaye zaka iMdrane vicAra thayo ke, "prabhu prathama divase zuM kare che te jouM. ema vicArI jJAnavaDe jevA lAgyA. tyAM te te gopane prabhune mAra mAravA udyata thayelo che. eTale sthabhita karI, prabhu pAse AvI tiraskAra pUrvaka te gopane kahyuM ke, "are pApI! A siddhArtha rAjAnA putrane tuM zuM nathI jANata?pachI IMdra traNa pradaziNA pUrvaka mastakavaDe praNAma karI prabhune vijJapti karI ke, "he svAmI! Apane bAra varSa sudhI upasarganI paraMparA thaze, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 | zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSane vihAra [ ra7 mATe teno niSedha karavA sArU huM tamAre pAripAzvaka thavA IcchuM chuM. prabhu samAdhi pArIne IMdrapratye bolyA ke-"ahaMto kadi paNa parasahAyanI apekSA rAkhatA nathI. vaLI ahaMta prabhu bIjAnI sahAyathI kevaLajJAna upArjana kare evuM thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahIM. jiteMdro kevaLa pitAnA viyathI ja kevaLajJAna pAme che ane pitAnA viyathI ja mokSe jAya che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI IMdra bAlatapasyAthI vyaMtara devamAM utpanna thayelA prabhunI mAsInA putra siddhArthane AjJA karI ke, "tAre prabhunI pAse rahevuM ane je prabhune mAravAno upasarga kare, tene tAre aTakAve. A pramANe kahI Idra svasthAnake gayA, ane siddhArtha temanI AjJA svIkArIne prabhu pAse rahyo. vIra prabhu chaThThanuM pAraNuM karavAne mATe kalAka gAmamAM gayA. tyAM bahula nAmanA brAhmaNane ghera prabhue sAkara vigerethI mizrita paramAnathI pAraNuM karyuM. te brAhmaNane ghera devatAoe vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa karyA. pachI caMdranI jevA zItaLa lezyAvALA, sUryanI jema tapanA tejathI duHkhe joI zakAya tevA, gajenI jevA balavAna, marUnI jevA nizcala, pRthvInI jema sarva spazane sahana karanArA, samudranI jevA gaMbhIra, siMhanI jevA niya, dhRtAdi hamelA agninI jema mithyAdaSTione adazya, geMDAnA bhaMganI jema ekAkI, moTA sAMDhanI jema mahA balavAna, manI jema idriyone gupta rAkhanAra, sapanI jema ekAMta daSTi sthApanAra, zaMkhanI peThe niraMjana, suvarNanI jema jAtarUpa (nirlepa), pakSInI jema mukta, jIvanI jema akhalita gativALA, bhAraMDa pakSInI jema pramAda rahita, AkAzanI jema nirAzraya, kamaladalanI jema lepa rahita tathA zatru ane mitra, tRNa ane strI, suvarNa ane pASANu, maNi ane kRtikA, Aleka ane paraloka, sukha ane duHkha tathA saMsAra ane mokSamAM samAna hRdayavALA, niSkAraNa karUNALa manane lIdhe bhavasAgaramAM DubI jatA mugdha jagatane uddhAra karavAnI icchAvALA evA prabhu sAgara mekhalAvAnI ane vividha grAma, pura tathA araNyavALI A pRthvI upara pavananI jema apratibaMdhapaNe vihAra karavA lAgyA. dIkSAne samaye devatAoe prabhunA zarIra para je sugaMdhI dravyonuM vilepana karyuM hatuM. tenI sugaMdhathI kheMcAI AvIne bhramarAo prabhune upadrava karavA lAgyA, gAmanA tarUNa purUSa prabhunI pAse te sugaMdhanI yukti mAgavA lAgyA ane tarUNa strIo kAma javaranA oSadharUpa temanA aMganA saMgane yAcavA lAgI. e pramANe dIkSAnA divasathI mAMDIne cAra mAsa sudhI prabhue parvatanI jema sthira rahIne te saMbaMdhI upasargo sahana karyA. anyadA prabhu vihAra karatA karatA merAka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM duIjajataka jAtinA tApaso rahetA hatA. te tApasone kulapati prabhunA pitAne mitra hatuM. te prabhunI 1 sAthe rahenAra sevaka. 2 sADAbAra keTI dvavyane varasAda. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 suM pAse AvyA. pUrvanA abhyAsathI prabhue tene maLavAne mATe tenI sAme hAtha pasAryAM. kulapatie tyAM rahevAnI prAthanA karI, eTale siddhArtha rAjAnA putra mahAvIra ekarAtrikI pratimAe tyAM te rAtri rahyA. prAtaHkALe vihAra karavAnI IcchA karatA prabhune kulapatie vijJapti karI ke, A ekAMta sthAnamAM tame varSAkALa nimana karajo. ' jo ke prabhu vItarAga hatA paNa tenA AgrahathI tenu... vacana svIkArI za khanI jema niraMjanapaNe tyAMthI khIje vihAra karavAne cAlyA. vAyunI jema pratibaMdha rahita ane kamalapatranI jevA nile pa prabhue satra vihAra karatAM grISmakALa nigamana karyo. pachI pAtAnA pitAnA mitra pelA kuLapatine Apelu' vacana saMbhArI cAturmAsya karavAne mATe mArAka gAme pAchA padhAryA. varSArUtumAM meghagarjanA karI dhArAgRhanI jema akhaMDa dhArAe varSavA lAgyA, ane huMsanI jema musApharI) potAtAne sthAne javA lAgyA. e samaye pUrvokta kulapatie prabhunI sAthe bhatrIjApaNAne sneha sabaMdha hRdayamAM ciMtavIne tRNuthI AcchAdita karelu. eka ghara prabhune rahevA mATe arpaNa karyuM". temAM vaDavAIvALA vaTavRkSanI jema jAnupa''ta lAMkhI bhujAvALA prabhu manane niyaMtrita karIne pratimAdhArIpaNe rahyA. te vakhate bhayakara grISmaRRtunA mAhAtmyathI jemAM badhA tRNu sukAI gayA che evA vanamAM navIna varSARtuthI haju navA tRNu ugI nIkaLyA nahAtA tethI gAmanI gAyeA tApaseAnA jhuMpaDAnA tRNune khAvA mATe doDavA lAgI, eTale nirdaya tApasA yaSTivarDa gAyAne mAravA lAgyA. teoe jyAre gAyAne mArIne hAMkI kADhI tyAre te gAyA jemAM prabhu rahetA hatA, te jhupaDIne khAvA lAgI, " prabhu stalanI jema sthira rahetA hatA tethI tyAM temane kAnA bhaya lAge?" te joI tApase prabhunI upara krodhe bharAyA chatA aMdara aMdara khelavA lAgyA ke- jema ame amArI jhuMpaDIonu rakSaNa karIe chIe tema A muni tA tenI jhu MpaDInuM rakSaNa karatA nathI. ahA ! AvA te A kulapatine atithi kANu che ke jenA jotA chatAM A gAyA tenI jhuMpaDIne khAI jAya che. ahA! kevu' asvArtha niSTapaNuM che ? zuM karIe ! A atithi kulapatine AtmAnI jevA priya che, tenA bhayathI ame kAMI paNa kaThora vacana khAlI zakatA nathI.' Avu* dhArI eka vakhate te tApaseA prabhunI upara manamAM ghaNuA matsara lAvI kulapatinI pAse gayA. ane upAlaMbha ApIne A pramANe khelyA ke, '* huM kulapati! tame ApaNA AzramamAM AvA te krANu mamatA rahita munine atithi tarIke lAvyA che ke jenA aMdara rahevA chatAM ApaNA te jhuMpaDAnA nAza thaI gayA. te atithi evA tA akRtajJa, udAsI, dAkSiNyatA rahita ane Alasu che ke, je gAyAthI khavAI jatAM potAnA AzramanuM rakSaNa karatA nathI. huM muni ! kardi peAtAnA AtmAne muni mAnanAra e atithi samatA dhAraNa karIne gAyAne DhAMkatA nahI' hAca te zu' gurUdevanu arcana karanArA ame munie nathI?" tApasAnA AvAM vacane sAMbhaLI kulapati prabhunI pAse Avye, ane joyu te pAMkhA AvelA pakSInI jema te Azrama AcchAdana rahita jovAmAM AvyA. eTale A tApasA irSyA vagaranA ane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 ] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSane vihAra [ 29 satya bolanArA che, ema ciMtavI teNe prabhune kahyuM "he tAta! tame A jhUMpaDAnI rakSA kema na karI? tamArA pitAe mAvajIva sarva AzramonI rakSA karI che. duTone zikSA karavI, e tamAruM yogya vrata che. vaLI pakSIo paNa potAnA mALAnuM AtmAnI jema rakSaNa kare che to tame vivekI thaIne AzramanI kema upekSA karI?" A pramANe pitAnA vivekane rogya evI zikSA ApI e vRddha tApasa siddhArthanI mitratA saMbhArato punaH potAnA AzramamAM gaye. prabhue vicAryuM ke, "mAre nimitte A sarvane aprIti thaze, tethI sarvanuM hitanuM irachanArA evA mATe ahiM rahevuM gya nathI." A pramANe ciMtavatA ane adhika vairAgyane dhAraNa karatA dayAnidhi prabhue te vakhate A pramANe pAMca abhigraha dhAraNa karyA. 1 kadi paNa jyAM aprIti thAya tene ghare vasavuM nahIM. 2 jyAM rahevuM tyAM sadA kAryotsarga karIne ja rahevuM. 3 prAyaH maunaja dhAraNa karavuM. 4 karapAtravaDe bhejana karavuM ane 5 gRhasthane vinaya kara nahIM, A pramANe pAMca abhigraha laIne varSARtune ardhamAsa vyatita thayA chatAM paNa tyAMthI vihAra karIne prabhu asthi nAmanA gAmamAM AvyA. prabhue tyAM vasavAne mATe gAmanA lokone vijJapti karI, eTale gAmanA loko bolyA ke, "ahIM eka yakSa che, te keIne vasavA deto nathI, te yakSanI moTI kathA che, te sAMbhaLeahIMA pUrve vaddhamAna nAme zahera hatuM. ahIM baMne taTamAM kAdavavALI vegavatI nAme nadI che. eka vakhate dhanadeva nAme kaI vaNika karIyANAnA pAMcaso gADAM bharIne ahIM Avyo hato. tenI pAse eka maTe vRSabha hato. te moTA vRSabhane AgaLa karIne teNe badhA gADAMo e viSama nadI utArI dIdhA. ati bhAra kheMcavAthI e vRSabha mukhamAMthI rUdhira vamato jIrNa thayelA sAtvika azvanI jema pRthvI para paDI gayo. pachI te vaNike te gAmanA badhA lokone ekaThA karIne te vRSabhanI sAkSIe kahyuM ke mArA jIvita jevA A vRSabhane ahiM thApaNanI jema mUkI jAuM chuM, tenuM tamAre sArI rIte pAlana poSaNa karavuM. A pramANe kahIne te vRSabhanA ghAsacArAne mATe te grAmyalakone ghaNuM dhana ApyuM. svAmIne e dharma ja che." A pramANe e vaNika ghAsacArA mATe dravya ApavAvaDe tathA tenI pAse puSkaLa ghAsa pANI mUkavAvaDe e vRSabhanuM priya karI netramAM azru lAvIne anyatra cAlyo gaye. te pApI grAmyalokoe ghAsacArAne mATe dhana lIdhuM paNa kuvaidya jema dravya lIdhAM chatAM rogInI saMbhALa na le tema teoe te vRSabhanI ghAsacArA vigerenI saMbhALaja lIdhI nahIM. jenuM hRdaya tuTI gayela che evA ane kSudhA tRSAthI pIDita thayelA te vRSabhanAM aMgamAM mAtra asthi ane carma rahyA. teNe vicAryuM ke, "aho! A grAmaja badhuM nirdaya, pApISTa, niSphara AzayavALuM, barAbara cAMDAla jevuM ane ghaNuM ThagAruM che. teoe karuNa lAvIne mArI jevA dInanuM pAlana karavuM te dUra rahyuM paNa mArA svAmIe je mArA ghAsacArA mATe dhana ApyuM hatuM, te paNa A gAmanA loko khAI gayA." A pramANe A gAmanA rahenArA upara kedhavALa vRSabha akAma nijara karI mRtyu pAmIne zUlapANi nAme vyaMtara thayela che. teNe visaMge jJAnathI pitAnA pUrva janmanI kathA jANI ane potAnuM vRSabharUpa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 nuM zarIra paNa dIThuM, tethI tene A gAmanA loko upara ghaNe krodha caDyo. eTale jANe mahAmArIno adhikArI deva hoya tema teNe A gAmamAM mahAmArIne rega viku. tethI mRtyu pAmatA grAmyalako vaDe ahiMA asthinA DhagalA thaI gayA. gAmanA Atura leke vAraMvAra jyotiSI vigerene marakInI zAMtinA upAya pUchavA lAgyA ane vaidyanI AjJA jema rogI uThAve tema temanI AjJA uThAvIne mahAmArInI zAMti mATe aneka upAya karavA lAgyA. teoe vAraMvAra gRhadevIonI paNa snAtra pUjA karI, tathApi jarA paNa mahAmArInI zAMti thaI nahIM. eTale A gAmanA loke A gAma tajIne bIjA gAmamAM cAlyA gayA, paNa yamarAjanA yuvarAja je te dhI vyaMtara temane tyAM paNa mAravA lAgyo. pachI sarva grAmalake e vicAryuM ke, "ApaNe koI deva, daitya, yakSa ke kSetrapALane kopA che, mATe pAchA te ja gAmamAM jaIe ane tene prasanna karavAnA upAya laIe." A pramANe vicArI teo ekaThA thaIne ahIM pAchA AvyA. pachI teo snAna karI, veta vastra paherI, uttarAsaMga dharI chuTA keza mUkI, catvara trika vigeremAM, udyAnanI bhUmimAM tathA bhUtagRhamAM tema ja bIje sarva sthAnake baLi uDADatA dIna vadane mukha uMcA rAkhI aMjali joDIne A pramANe kahevA lAgyA ke-"he devatAo, asuro, yakSo, rAkSaso ane kinnaro! ame e pramAdathI je kAMI tamAro aparAdha karyo hoya te sarvathA kSamA karaje. mahAna purUSane kepa kadi moTo hoya te paNa te praNAma sudhIja rahe che, mATe je kaI amArAthI virAdhita thayela hoya te prasanna thAo." AvI gAmanA lokonI dInavANI sAMbhaLI te vyaMtara AkAzamAM rahIne be ke-"are! lubdhakanI jevA durAzayavALA loke! tame have mane khamAvavA Ave che, paNa te vakhate pelA kSudhA tRSAthI pIDita evA vRSabhane mATe vaNike je ghAsacArAnuM dhana ApyuM hatuM te vaDe paNa tame tene ghAsa ke pANI kAMI ApyuM nahotuM te vRSabha mRtyu pAmIne huM A zUlapANi nAme yakSa thayo chuM. te vairathI huM tamane mArI nAkhavAno chuM. mATe te vAta saMbhAra !" AvAM vacana sAMbhaLI teo punaH dhUpAdika karI pRthvI para AleTI dIna thaIne A pramANe kahevA lAgyA-"he devI! ame tamAro aparAdha karyo che, tathApi have kSamA kare. bIjA koInA paNa zaraNu vagaranA ame tamAre zaraNe AvyA chIe." temanA AvAM vacana sAMbhaLI te vyaMtara jarA zAMta thaIne bolyo ke A je manuSyanA asthio paDayA che tene saMcaya kare ane tenI upara eka uMcuM mArUM devAlaya karAvo, temAM vRSabharUpe mArI mUrti karIne sthApa. A pramANe karavAthI huM tamane jIvita ApIza, anyathA nahIM ApuM." pachI sarva grAmalokoe ekaThA thaIne te yakSanA vacana pramANe sarva karyuM. IzirmA nAmanA eka brAhmaNane moTe pagAra TharAvIne te zUlapANine pUjArI nImyo. ahIM asthi saMcaya che tethI A gAmanuM nAma je ke vAddhamAna che ( 1 A vardhamAna gAma hAla kAThIAvADamAM AvelA vaDhavANane kahe che, tyAM zalapANi yakSanuM devuM ane tenI pratimA paNa che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 e] zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSano vihAra [ 31 te pazu tyArathI leAkamAM asthika eve nAme prakhyAta thayuM. je kAI kApa TIka vizrAMta thaIne A sthAnamAM rAtrivAseA kare che, tene te zUlapANi camarAjanI jema mArA nAkhe che. ahiMnA lAkA ane tenA pUjArI iMdrazamAM paNa divase ahI. rahI, sAyaMkAle pAtapAtAne ghera cAlyA jAya che, tethI tamAre paNa ahI rahevu. cegya nathI. ' A pramANe kahIne te gAmanA lokoe vIra prabhune khIjuM sthAta rahevA mATe khatAvyuM. pazu prabhue te na svIkAratAM te yakSanA sthAnanIja mAgaNI karI. eTale gAmanA leAkAe AjJA ApI. medha karavAne ceAgya evA te vyaMtarane jANatA prabhu te yakSanA sthAnamAM eka khUNe pratimA dharIne ubhA rahyA. iMdrazA~ pUjArIe sAya'kALe dhUpa karI bIjA musAphAne tyAMthI kADhI mUkI bhagavaMtane paNa kahyu` ke huM deva! tame paNa A sthAnamAMthI khahAra nIkaLA, kemake A vyaMtara krUra hAvAthI rAtre tamane mRtyu pamADaze.' tathApi prabhu mauna dharIne tyAMja sthita rahyA. te byatare vicAyu" ke, ahA ! A kAI maravAnI IcchAeja mArA sthAnamAM Avye jAya che; kemake grAmaaAkAe ane mArA pUjArIe vAravAra vAryAM tA paNa A viSTha muni adghija rAtrivAseA rahyo che, tA have huM tenA gavane harI lauM', ' pachI vakhata thavAthI pUjArI cAlyA gayA ane sUrya asta pAmyA; eTale jyAM prabhu kAyAtsaga karIne rahyA hatA tyAM te vyaMtare aTTahAsya karyuM". cAtarapha prasaratA ati raudra aTTahAsyanA zabdathI jANe AkAza phuTI gayuM hoya ane nakSatrama`Dala tuTI paDyu* hoya tema dekhAyu.. te sAMbhaLI gAmanA leAkA paraspara kahevA lAgyA ke, jarUra pelA munine atyAre te vyaMtara mArI nAkhaze.' te vakhate pArzvanAthanA sAdhuemAM pharanAra utpala nAme aSTAMga nimittanA jJAnamAM paDita evA eka parivrAjaka tyAM AvyA hatA. teNe leAkA pAsethI te devAya mahAvIranuM vRttAMta sAMbhaLyu. tethI rakhe te chellA tItha kara hAya !" ema vicAratAM tenA hRdayamAM dhIraja rahI nahI. arthAt tene bahu ciMtA thavA lAgI. ahI pelA canne mahA bhayaMkara aTTahAsa karyuM. tethI prabhune kiMcita paNa chelRAla thayA nahI, eTale te vya Mtare mahAdhAra hAthInuM rUpa vikuchyu. prabhue te hAthInA rUpane pazu gaNyu nahIM, eTale bhUmi ane AkAzanA mAnadaMDa jevuM pizAcanuM rUpa vikaLyu. tethI paNa prabhu kSeAbha pAmyA nahI. pachI te duH yamarAjanA pAza jevu' bhaya'kara sapanu. rUpa vikuchyu, ameAgha viSanA jIrA jevA te sarpa prabhunA zarIrane dRDha rIte bharaDA lIdhe| ane ugra dADhAthI DasavA lAgyA. jyAre sapa paNa niSphaLa thayA tyAre te yakSe prabhune zira, netra, mUtrAzaya, nAsikA, dAMta, pRSTa ane nakha ema sAta sthAnake asahya vedanA pragaTa karI. emAMnI eka vedanA paNa sAmAnya mANasane mRtyu pamADe, tevI sAte vedanA eka sAthe utpanna karI tA paNa prabhue te sahana karI. A pramANe upasarga karI karIne te vyaMtara jyAre thAkI gayA tyAre vismaya pAmI prabhune namI ajalI joDIne kahevA lAgyA- he dayAnidhi! tamArI zaktine nahIM jANatA evA me durAtmAe tamArA atyaMta aparAdha karyo che te kSamA karI.? te vakhate pelA C Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM siddhArtha deva ke jenuM mana ATalIvAra pitAnA kAryamAM vyagra hatuM. tene have prabhu pAse rahevAnI IMdranI AjJA sAMbharI. tatkALa tyAM AvI moTA ATopathI belyo ke, "are devAdhama zUlapANi! nahIM prArthanA karavA gya je mRtyu tenI prArthanA karanAranI jema te A zuM karyuM! he durmati ! A siddhArtha rAjAnA putra tIrthakara bhagavaMta vIraprabhu che ke je traNa lekane paNa pUjavA yogya che, tene zuM tuM nathI jANato? jo A tAruM caritra prabhuno bhakta zakaI jANaze to tuM tenA vajanI dhArAno bhaMga thaI paDIza. siddhArthanA AvAM vacana sAMbhaLIne zUlapANi bhaya ane pazcAttApathI AkuLavyAkuLa thaI gaye. tethI teNe prabhune pharIvAra khamAvyA. kemake te vakhate bIje kAMI upAya nahatuM. tene prazAMta thayela jANIne dayALu siddhArthe kahyuM ke "are! tuM haju tattvane jANato nathI, mATe je yathArtha tatva che te sAMbhaLa-vItarAgamAM devabuddhi, sAdhuomAM gurUbuddhi ane jinezvara bhagavaMte kahelA dharmamAM dharmabuddhie pramANe AtmA sAme nirNaya kara. havethI pitAnA AtmAnI jema koI paNa prANIne pIDA karIza nahIM. pUrve karelAM sarva duSkRtyanI niMdA kara. prANa ekavAra paNa AcarelA tIvra karmanuM phaLa keTAnakoTI gaNuM pAme che." A pramANe tatva sAMbhaLI zUlapANi yakSa prathama karelA aneka prANIonA ghAtane sAMbhaLIne vAraMvAra pitAnA AtmAne niMdavA lAge ane ghaNe pazcAttApa karavA lAgyA. pachI samakitane dhAraNa karI saMsArathI udvega pAmelA te yakSe prabhunA caraNanI pUjA karI ane pitAnA aparAdharUpa maLane chevAmAM jala jevuM saMgIta prabhunI AgaLa karavA lAgyA. te saMgInanA zabdane sAMbhaLIne gAmanA lake ciMtavavA lAgyA ke, "te munine mArIne have yakSa krIDA karate haze.' prabhune kAMIka uNA cAra pahora sudhI zULapANie kadarzita karyA hatA, tethI zrama lAgatAM prabhune jarA nidrA AvI. temAM temaNe A pramANe daza svapna joyA-prathama vane vRddhi pAmatA tALapizAcane pite ho ema dIThuM. bIje svane veta kekila ane trIje svane vicitra kokila pitAnI sevA karatA jovAmAM AvyA. cothe svapna be sugaMdhI mALA dIThI. pAMcame svane pitAnI sevA karavAmAM udhata thayela gevage che. chaThuM svapna padumathI bharapUra pa saravara dIThuM. sAtame svane pite be bhujAthI sAgara tarI gayA. AThame svapane kIraNene prasAratuM sUryabiMba joyuM. navame svane potAnA AMtaraDAthI vIMTAele mAnuSottara giri che ane dazame svane pitAne erUgirinA zikhara upara ArUDha thayelA joyA, A pramANe daza svapna joI prabhu jAgrata thayA. tevAmAM jANe temane vaMdana karavAne Icchate hoya tema sUrya udaya pAmyuM. te vakhate gAmanA sarva leke, idrazarmA pUjArI ane u5la nimittio tyAM AvyA. prabhune akSata aMgavALA ane pUjelA joI sarva harSa pAmyA. pachI AzcaryathI purapAdikavaDe prabhune pUcha raNamAM jIta pAmelA vIrAnI jema teoe mATe siMhanAda karyo. pachI teo paraspara kahevA lAgyA ke, "ApaNe bhAgyayoge ja A devAya prabhune duSTa vyaMtaranA upadravamAMthI kuzaLa rahelA dIThA che." Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 ] zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSane vihAra [37 u5la nimitie prabhune oLakhIne vaMdanA karI ane laghuziSyanI jema te prabhunA caraNakamaLa pAse beThe. bhagavaMte kAtsaga pAya pachI utpala prabhune pharIne namyo ane pitAnA jJAnanA sAmarthyathI prabhune AvelA daza svapnane jANIne te bolyA ke, "he svAmI! tamoe rAtrine aMte je daza svapna joyA che tenuM phaLa tame pite te jANe che, tathApi huM bhaktivaza thaIne kahuM chuM-he nAtha! prathama svane tame je tAlapizAcane haze, tethI tame mohane haNI nAkhaze, bIje svane je zukala kokila joyo. tethI tame zukala dhyAnapara ArUDha thazo, trIje savane je vicitra kokila che, tethI tame dvAdazAMgIne vistAro, pAMcame svane je gavaga je tethI tamAre caturvidha saMgha thaze, chaThuM svapna je paddhasarovara joyuM tethI deno samUha tamArA sevakabhUta thaze, sAtame svane je samudra tarI gayA tethI A bhavasamudrane tarI jaze, AThame svane je sUrya je tethI tamane kevalajJAna utpanna thaze, navame svapane je AMtarADAthI vIMTAela mAnasara parvata je tethI tamAre pratApa yukta yaza vistRta thaze ane dazase svapane je tame meragirinA zikhara upara caDayA tethI tame siMhAsana para besIne dharmano upadeza karaze. A pramANe nava sarvananuM phaLa huM jANuM chuM, paNa cothA svapnamAM tame je be mALAe jaI tenuM phaLa huM jANato nathI. te samaye bhagavaMta bolyA-e be mALAnuM phaLa evuM che ke, huM gRhasthAno ane yatino-ema be prakAre dharma kahIza." pachI u5la prabhune namIne pitAne sthAnake gaye ane bIjAo paNa manamAM vismaya pAmI tipitAne sthAnake gayA. tyAM ATha adha mAsakSapaNa karavAvaDe cAturmAsya nimana karIne prabhue te asthika gAmathI anyatra vihAra karyo. te vakhate zUlapANi yakSa prabhunI pachavADe AvI namaskAra karIne kahevA lAgyo ke-"he nAtha ! tame potAnA sukhanI apekSA karyA vinA mAtra mArI upara anukaMpA karavAne mATe ja ahiM AvyA hatA, paraMtu mArA je koI pApI nahI ke, jeNe tamAre viSe A apakAra karyo ane tamArA jevo koI svAmI nahIM, ke je tema chatAM paNa mAre viSe upakArI thayA. he vizvanA upakArI ! je tame ahIM AvIne mane bodha na karyo hota to Aje meM jarUra narakabhUmi meLavI hota." A pramANe kahIne te paNa bhaktipUrvaka bhagavaMtane praNAma karI mada rahita hastinI jema zAMta thaI pAcho vaLe. dIkSAnA divasathI eka varSa vItyA pachI pAchA pelA mArAka gAmamAM AvIne prabhu bahAranA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. te samaye te grAmamAM acchedaka nAme eka pAkhaMDa rahete hate. te maMtra taMtra vigerethI pitAnI AjIvikA calAvatuM hatuM. tenA mAhAbhyane siddhArtha vyaMtara sahana karI zakyo nahIM, tethI ane vIra prabhunI pUjAnI abhilASAthI te siddhArtha prabhunA zarIramAM praveza karyo. pachI koI gepAla ja hato tene belAvIne kahyuM D - 5 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM ke, "te sauvIra sahita kaMgaranuM bhojana karyuM che ane tuM baladenuM rakSaNa karavAne jAya che. ahIM AvatAM AvatAM te eka sapane je hatuM, ane Aje tuM svapnAmAM bharapUra rAyo hate. are gepa ! khare kharuM kahe, A badhuM mAruM kahevuM barAbara che?" gopAle kahyuM badhuM satya che. pachI siddhAthe tene vizeSa pratIti upajAvavAne mATe bIjuM ghaNuM kahyuM. te sAMbhaLI govALa vismaya pAmI gayo. teNe gAmamAM jaIne kahyuM ke "ahA ! ApaNA gAmanI bahAra vanamAM eka trikAlaverA devAya AvelA che, teoe mane pratIti thAya tema badhuM barAbara kahyuM che." te sAMbhaLI badhA gAmanA leke kautukathI puSpa akSata vigere pUjAno sAmAna laI prabhunI pAse AvyA. siddhArtha prabhunA zarIramAM saMkramIne bolyo ke, "tame sarve zuM mAre atizaya jevAne AvyA che?" gAmanA lokoe "hA" kahI, eTale siddhArtha pUrve teoe je joyeluM, kareluM, sAMbhaLeluM ane kaheluM hatuM te badhuM barAbara kahI ApyuM. sihAthe keTaluMka bhaviSya kahyuM, te sAMbhaLI lokoe moTA mahimAthI prabhunI pUjA ane vaMdanA karI. evI rIte loko pratidina uparAupara AvI AvIne paDavA lAgyA, tethI siddhArthanA manamAM ghaNI prIti utpanna thaI eka vakhate gAmanA lekee tyAM AvIne kahyuM, "svAmI! amArA gAmamAM eka acchedaka nAme jyotiSI vase che, te paNa tamArI jema badhuM jANe che." siddhArtha be ke, te pAkhaMDI kAMI paNa jANato nathI. te te tamArA jevA bheLA mANasone chetarIne pitAnI udarapUraNA kare che. te lokoe AvIne acchedakane kahyuM ke, "are! tuM te kAMI paNa jANatuM nathI, sarva bhUta, bhaviSya ne vartamAna te nagara bahAra rahelA devAyuM jANe che." te sAMbhaLI pitAnI pratiSThAno nAza thavAnA bhayathI acchedaka be-"are loko ! kharekhara paramArthane nahIM jANanArA evA tamArI AgaLa te jANanAramAM khape che, paNa je te mArI AgaLa Ave te huM jANuM ke, te kharekhara jJAtA che. cAle, Aje tamArA dekhatAM huM tenI ajJatA khullI karI ApIza." A pramANe kahIne te acchedaka kedha karate gAmanA kautukI lokonI sAthe jyAM prabhu kAryotsarga karI rahyA hatA, tyAM satvara Avyo. pachI be hAthanI AMgaLImAM eka ghAsanuM taraNuM baMne bAjuthI pakaDIne prabhu pratye bolyo ke, "kahe, A taraNuM mArAthI chedAze ke nahIM ?" tenA manamAM evuM hatuM ke, A devAya je kaheze tethI huM viparIta karIza, eTale tenI vANI amRta thaI jaze." siddhArtha prabhunA zarIramAM saMkramIne kahyuM ke, "e tRNa chedAze nahIM. eTale acchedaka AMgaLI sajaja karIne te taraNuM cheThavA tatpara thayo. te vakhate Idra pitAnI sabhAmAM beThA beThA vicAryuM ke, "hamaNA vIraprabhu kyAM vicaratA haze?" upaga ApI joyuM, te prabhunI sAthe te adakanI ceSTA temanA jevAmAM AvI. tatkALa teNe dhAryuM ke, "prabhunA mukhathI nIkaLelI vANI asatya na thAo." evuM dhArI teNe acchadakanI daze AMgaLI vajathI chedI 1. eka jAtanI kAMjI, 2 kAMga jAtinuM dhana, _ . . * - - - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 ] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSanA vihAra [35 nAkhI, tRNane chedatAM tene AvI rIte duHkhI thayelo joIne badhA lake tene hasavA lAgyA. tethI mUDha buddhivALe acchedaka umaranI jema tyAMthI bIje cAlyo gayo. pachI siddhArthe grAmya janane kahyuM ke, A acchedaka cera che." tyAre lekee pUchayuM "svAmI! teNe zuM ane kenuM cAyuM che?" siddhArthe kahyuM "A gAmamAM eka varaghoSa nAme sevaka che." te sAMbhaLatAM ja vIraghANe UbhA thaIne praNAma karyo. kahyuM ke, "zuM AjJA che?" eTale pharIvAra siddhArtha - pUrve dazapaLa pramANanuM eka pAtra tArA gharamAMthI khevAyuM che?" vIrAje kahyuM, hA. pachI siddhArtha belyo ke, "te pAtra A pAkhaMDI achaMdake harI lIdhuM che, tenI khAtrI karI je. tArA gharanI pAchaLa pUrva dizAmAM saragavAnuM vRkSa che, tenI nIce eka hAtha chedIne dATeluM che, mATe jA, te laI le." varaghoSa utkaMThita thaI te levAne mATe pitAne ghera gayo ane je ThekANe kahyuM hatuM te ThekANethI te laIne pAchA AvyA. te joI kolAhala karI rahelA gAmanA lokone siddhArthe punaH kahyuM, "sAMbhaLo, ahiM keI IdrazarmA nAme gRhastha che?" lokoe hA pADI, tyAM te iMdrazarmA AvIne hAjara thayA ane aMjali joDIne bolyo ke, "IdrazamAM huM. zI AjJA che?" siddhArthe kahyuM, "bhadra! prathama tAre eka meM evA che?' idrazama vismaya pAmIne bolyo-hA. siddhArtha be- te meMDhAne A acchedaka bhikSuka mArIne khAI gayo che ane tenA asthi boraDInA vRkSanI dakSiNa bAjue dATI dIdhA che." lekee kautukathI tyAM jaI tenA asthi jeyA, ane "tyAM che" ema AvIne teoe kahyuM. siddhArtha bolyo-"te pAkhaMDInuM eka trIju paNa duzcarita che, paNa have huM te kahIza nahI." gAmanA leke AgrahathI vAraMvAra belyA ke, "bhagavad ! prasanna thAo, ane te amane thoDuM paNa kahe. tamArI kahelI ardha kathA paNa ghaNI ramaNIka lAgaze." siddhArtha ke, "to te kahIza ja nahi, paNa je tamAre kutuhala hoya te te acchedakane ghera jaI tenI strIne pUche, te kaheze." eTale loke tene ghera gayA. have te divase teNe pitAnI strIne mArelI hatI, tethI te rASavatI thaI netramAM azva lAvI A pramANe ciMtavatI hatI ke, "A durAzaya pati acchadakanI AMgaLIo chedANI ane badhA lokoe tene tiraskAra karyo te bahu sAruM thayuM, have je loko hamaNuM mArI pAse Ave te huM tenuM sarva duzcarita khullu karI dauM, ke jethI e pApI mane mAravAnuM phaLa pUrepUruM meLave. tevAmAM te gAmanA loko tyAM AvyA, ane teoe te strIne acchedakanA durita viSe pUchayuM, eTale te bolI ke, "e pApInuM nAma paNa keNu le, e duSTa karmacAMDALa potAnI benanI sAthe viSayasukha bhegave che ane kadi paNa mArI IrachA karatA nathI." A vAta sAMbhaLI kaLakaLATa karatA gAmanA loko acchadakanI niMdA karatA karatA pitApitAne ghera cAlyA gayA. pachI e bhikSuka sarva kekANe "pApI, pApI" ema kahevAta tiraskAra pAmya ane kaI kekANethI tene bhikSA paNa maLI nahIM. pratiSThA rahita puruSane dhikkAra che." Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36] : zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM pachI acchedaka ekAMte zrI vIraprabhu pAse jaI dInapaNe namIne belyo ke "he bhagavana! Apa ahiMthI bIje padhAre. kema ke je pUjya hoya che te te badhe pUjAya che. huM te mAtra ahiMja jANItuM chuM, bIje te mAruM nAma paNa kaI jANatuM nathI! "zUgALanuM zauya tenI guphAmAM ja hoya che, bahAra hetuM nathI. " he nAtha! meM tamAro ajANe paNa je avinaya karyo tenuM phaLa mane hamaNAM ja prApta thayeluM che, mATe have tame mArA upara kRpA karo." AvAM tenAM vacana sAMbhaLIne aprItivALA sthAnane parihAra karavAnA abhigrahavALA prabhu tyAMthI uttare cAvALa nAmanA sanniveza tarapha cAlyA. dakSiNe ane uttare ema cAvAlA nAmanA be gAma hatA ane tenI vacamAM suvarNavALukA tathA rUpavALukA nAme be nadIo hatI. prabhu dakSiNa bAjunA cAvAla gAmathI uttara bAjunA cAvAla gAma tarapha jatA hatA, tyAM suvarNavALukAnA taTa upara temanuM ardha devadUSya vastra kAMTA sAthe bharAI rahyuM. thoDe cAlyA pachI prabhue vicAryuM ke, "A vastra ayogya sthaMDila bhUmie bhraSTa na thAo." ema vicArI jarA pAchuM je prabhu AgaLa cAlatA thayA. have pelo brAhmaNa je prabhunI pAchaLa pharato hato, te tera mAse A ardha vastra laI prabhune vAMdIne pitAnA gAma tarapha cAlyuM. harSita citte pitAne gAme pahoMcI te ardha vasa laIne pilA vaNakaranI pAse gayo ane tene te vastra ApyuM. tuNanAre tenA be khaMDane na jaNAya tevAM sAMdhI lIdhA. pachI te vecatAM tene eka lAkha dInAra upajyA. te baMne jaNAe baMdhunI jema ardha ardha veMcI lIdhA. ' ahiM bhagavAna vIraprabhu pavananI jema akhalitapaNe vihAra karatA zvetAMbI nagarI tarapha cAlyA. mArgamAM govALonA putroe kahyuM ke, "he devAya! A mArga tAlIe pAMzaro jAya che, tenI vacamAM kanakabaLa nAme tApasene Azrama Ave che, tyAM hamaNu eka daSTiviSa sa5 rahe che, jethI tyAM pakSIone paNa saMcAra nathI, mAtra vAyuneja saMcAra che. mATe e saraLa mArga cheDI daI bIjA A vakra mArge cAle, kemake jenAthI kAna truTI jAya tevuM suvarNanuM karNAbhUSaNa paNa zA kAmanuM?" prabhue jJAnavaDe te sapane oLakhe. e sarSa pUrva janmamAM tapasvI sAdhu hate, eka vakhate te pAraNAne mATe upAzrayathI bahAra gaye. mArgamAM tenA paga nIce eka deDakI kacarAI gaI. te joIne tenI AlocanA karavA mATe eka kSullake tene deDakI batAvI, te joI ulaTa te lekee mArI nAkhelI bIjI deDakIo batAvavA lAgyo ane bolyA ke-"are kSullaka! zuM A deDakIo paNa meM mArI nAMkhI?" te sAMbhaLI kSullaka mauna dharI rahyA. zuddhibuddhie teNe vicAryuM ke, "A mahAnubhAva che, tethI sAyaMkALe tenI AlocanA karaze. pachI Avazyaka (pratikramaNa) karatAM paNa jyAre tenI AcanA karyA vagara te sAdhu besI gayA, tyAre kSullake ciMtavyuM ke, "e deDakAnI virAdhanA bhulI gayA haze, tethI teNe saMbhArI ApyuM ke, "Arya! kema tame pelI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 3 je] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSanA vihAra deDakInI AlAcanA karatA nathI ?' te sAMbhaLIne kSepaka krodha karI UbhA thaI te kSullakane mAravA doDavA. krodhAMdha thaI ne cAlatAM vacamAM eka staMbha sAthe mastaka aphaLAI javAthI te sAdhu mRtyu pAmI gayA. sAdhupaNAnI virAdhanA karavAthI te jyAtiSka devatAmAM utpanna thayA. tyAMthI racavI kanakhala nAmanA sthAnamAM pAMcaseA tapasvIonA kulapatinI patnIthI kozika nAme putra thayA. tyAM kauzikagAtrapaNAne lIdhe bIjA paNa kauzika tApaseAja hatA. temAM A tApasa vizeSa krodhI hovAthI te caMDakauzika nAme prakhyAta thayA. pUrva kulapati yamarAjane atithi thatAM e caDakauzika tApasAnA kulapati thayA. tene potAnA vanakhaMDa upara ghaNI mUrchA hatI, jethI te rAta divasa bhamyA karato ane keI ne te vanamAMthI puSpa, phala, mUla, ke patra levA detA nahAto. kardi jo koI te vanamAMthI saDela' paNa phaLa ke patrAdika grahaNa karatuM teA te kuhADA, yaSTi ke DhekhALu' laI tene mAravA doDato hatA. tyAMnA rahenAra tApasAne paNa phaLAdika levA detA na heAvAthI sIdAtA evA badhA tApasA, lAkaDI paDatAM kAka pakSI bhAgI jAya tema daze dizAmAM jatA rahyA. eka divase caMDakauzika te vATikAsa badhI kAmane mATe bahAra gayA, tevAmAM keTalAeka rAjakumArA zvetAMbI nagarIthI satvara tyAM AvIne te vanane bhAMgavA lAgyA. jyAre kauzika pAchA AvyA tyAre gApAlAe tene jaNAvyu ke, 'juo, A kAIka tamArA vanane bhAMgI nAkhe che.' te sAMbhaLI hutadravyathI agninI jema kauzika krodhathI pragalita thayA. tatkALa aku dhArAvALA kuhADA laIne doDayo. tene AvatA joIne Aja pakSIthI bIjA pakSIonI jema saghaLA rAjaputrA nAzI gayA. ane te kauzika pagavaDe skhalanA pAmatAM yamarAjanAM mukha jevA kAI khADAmAM paDI gayA. paDatAMja teNe phekelA tIkSNa kuhADA tenI upara paDayo, jethI tenA mastakanA be bhAga thaI gayA. kukamanA vipAka AvAja hoya che." tenAthI mRtyu pAmI te ca'Dakauzika A vanamAM dRSTiviSa sapa thayelA che. " tIvrAnukha dhI kaiAdha bhavAMtaramAM paNa sAthe ja hRya che, '' :: A pramANe tenA pUrvabhava vicArI e dRSTiviSa sa avazya pratidha karavAne yogya che' ema dhArIne jagatprabhu vIra peAtAnI pIDAne avagaNI sarala mArge cAlyA. prabhue jyAre e jINu araNyamAM praveza karyo, tyAre temAM caraNasaMcAra nahI hAvAthI vAlukA jemanI tema rahelI hatI, jalAzayamAMthI vahetI nIkA pANI vinAnI hatI, jINu thayelA vRkSA sukAI gayA hatA, chagu patrAnA samUhathI badhA bhAga patharAI gayA hatA, rAphaDAethI ghaNA bhAga vyApta thaI gayA hatA ane jhuMpaDIe badhI pRthvI bhegI thaI gaI hatI. evAmAM araNyamAM AvIne prabhu cakSama DapamAM nAsikApara netrane sthira karIne kAyAtsage rahyA. thoDI vAre pele viSa sarpa mukhamAMthI kALarAtri jevI jijhAne bahAra kADhato abhimAna yukta thaine kravA nIkaLyA. vanamAM AjJArekhAnI jema pAtAnA zarIranI rekhA paDato cAlyA jAya che, tevAmAM teNe vIra prabhune joyAM. eTale ' are! mArI avajJA karavA mATe A keNu mane jANyA vagara ahiM niHzaMka thaI ne pezI gayA che? ane zakunI jema sthira thaIne Ubhe rahyo IF Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM che, mATe huM tene bhasma karI nAkhuM. A pramANe vicArIne kepe dhamadhamato te sarSa pitAnA phaNATopane vistAravA lAgyo. javALAmALAne vamana karatI, latA vRkSone dahana karatI, temaja phAra kukArothI bhayaMkara evI dRSTithI te prabhune jovA lAgyo. tethI prajavalita evI tenI daSTijavALAo AkAzamAMthI ulkA jema parvata para paDe tema prabhunA zarIra upara paDI. paNa mahA prabhAvika prabhunI upara te kAMI paNa asara karI zakI nahIM. kemake "mahAn pavana paNa merUne kaMpAvavAne samartha thAya?" pitAnI tIvra daSTivaDe paNa jyAre prabhune kAMI thayuM nahIM tyAre "haju kema A kASTanI jema dagdha thaye nahIM.' evuM vicArI vizeSa krodha karIne teNe sUryanI sAmuM joI joIne vizeSa daSTijavALA choDavA mAMDI. tathApi e javALAo paNa prabhunI upara to jaLadhArA jevI thaI gaI, eTale te sarpa zUga vagarano thaIne prabhunA caraNakamaLapara Do. pitAnA viSanI ugratAthI durmada e te "mArA tIvra viSavaDe AkrAMta thaIne A hamaNa paDaze to rakhe mane dAbI na nAkhe. evA IrAdAthI DazI DarIne dUra khasato hato. prabhunA aMgapara je sthAnake te hasato tyAMthI tenuM jhera prasarI zakatuM nahIM, mAtra gAyanA dUdha jevI rUdhiranI dhArA tyAMthI kharatI hatI. ghaNIvAra tema thavAthI "A zuM! ema vismaya pAmIne te prabhunI AgaLa ubho rahyo. ane vilakhe thaIne prabhunI sAme jovA lAgyo. pachI prabhunA atula rUpane nIrakhatAM prabhunA kAMta ane saumya rUpane lIdhe tenA netrA stabdha thaI gayA. jyAre te kAMIka upazAMta thayA tyAre prabhu belyA ke-"are caMDakauzika ! bujha! bujha! moha pAma nahIM." bhagavaMtanuM A vacana sAMbhaLI uhApoha karatAM te sapane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. pachI prabhune traNa pradakSiNA karIne teNe potAnA manamAM anazana aMgIkAra karavAno nizcaya karyo. anazana karavAvaDe sarva kriyAthI rahita thayelA ane upazAMtapaNAne pAmelA te sapane jANIne prabhue pitAnI daSTivaDe tenuM siMcana karyuM. pachI "viSavaDe bhayaMkara evI mArI daSTi keIna upara paNa na paDe ema dhArIne pitAnA rAphaDAmAM moTuM rAkhI te sapa samatA rUpa amRtane pIvA lAge. prabhu paNa tenI anukaMpAvaDe tyAM ja sthiti karIne rahyA. "mahAna puruSanI pravRtti bIjAnA upakArane mATe ja heAya che." bhagavaMtane upadrava rahita rahelA joI sarva govALe ane vatsa pALo vismaya pAmIne satvara tyAM AvyA. ane potAnI khAtrI karavA mATe vRkSane aMtare saMtAI rahIne te mahAtmA sarpane nizcala rahela joI teone vizvAsa Avyo, eTale tenI najIka AvI te sapanA zarIrane lAkaDIothI aDavA lAgyA. to paNa tene sthira rahela joI govALoe e vArtA lekene kahI eTale ke tyAM AvyA, ane vIraprabhune tathA maraNonmukha evA te sapane vaMdanA karavA lAgyA. govALonI keTalIka strIo te mAge thaIne ghI vecavA jatI hatI, teoe te sarpanA zarIra para ghI cepaDyuM. te gaMdhathI tyAM tIkSaNa mukhavALI kIDIo AvI, te sarpanA kalevarane cAraNa jevuM karI dIdhuM. "mArA pApakarma pAse A pIDA zI gaNatrInI che." ema vicAra karato te sarparAja te dusaha vedanAne paNa sahana karavA lAgyA. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSane vihAra [ 39 ane "A bicArI alpabalavALI kIDIo mArA zarIranA dabANathI pIlAe nahIM. evuM dhArI e mahAzaya sarSe pitAnuM aMga jarA paNa halAvyuM nahIM. A pramANenA karUNA pariNAmavALo ane bhagavaMtanI dayAmRta daSTithI siMcana thato te sarpa eka pakhavADIe mRtyu pAmIne sahastrAra devalokamAM devatA thaye. kauzika sapanI upara Avo mahA upakAra karI tyAMthI vihAra karIne prabhu uttaravAcALa nAmanA gAma samipe AvyA. popavAsane aMte pAraNAne mATe gocarIe pharatA prabhu nAgasena nAmanA gRhasthane ghera gayA. te divase te gRhasthane ekane eka putra je bAra varSa thayAM paradeza gayo hato te vAdaLA vagaranI vRSTinI jema akasmAta ghera AvyA hatA, tethI nAgasene pitAne ghera utsava karyo hato ane pitAnA sarva svajana vargane bhojana ApyuM hatuM. te samaye prabhu tyAM vahoravA padhAryA. vIraprabhune dUrathI AvatA joI nAgasenane ghaNe harSa thaze. tethI teNe bhaktipUrvaka pavaDe prabhune pratilAbhita karyA. te vakhate ahadAna, ahadhAna" ema bolatA devatAoe tyAM vasudhArA vigere pAMca divya pragaTa karyA. pachI prabhu pAraNuM karIne zvetAMbI nagarI tarapha cAlyA. te nagarI jinabhakta evA pradezI rAjAthI vibhUSita hatI, prabhunA khabara sAMbhaLI pradeza rAjA jANe bIje IMdra hoya tema nagarajane, amAtya ane aneka rAjAone parivAra laI prabhunI sAme Avyo ane bhaktithI vIraprabhune vaMdanA karI. pachI rAjA rAjA pitAnA nagaramAM gayo ane tapathI zreSTha evA prabhu anukrame vihAra karatA karatA surabhipura samipe AvyA. tyAMthI jANe pRthvInI oDhaNI hoya, ane samudranuM jANe pratimAna hoya tevI UMcA taraMgavALI gaMgAnadI pAse AvyA. prabhu gaMgA utaravAne IcchatA hatA, tethI siddhAMta nAmanA koI nAvike taiyAra karela nAvamAM prabhu ane bIjA musApharo beThA. pachI nAvike be bAjuthI halesAM calAvyAM, eTale be pAMkho vaDe pakSiNInI jema te nAvikA tvarAthI cAlavA lAgI. te samaye kAMThA upara raheluM ghuvaDa pakSI bolyuM, te sAMbhaLI nAvamAM beThelA zakuna zAstranA jANu kSemila nAmanA nimitie kahyuM ke, "A vakhate ApaNe kuzaLakSeme pAra utAravAnA nathI. thoDA samayamAM ApaNu savane maraNuta kaSTa prApta thaze, paNa A maharSinA mahimAthI ApaNe bacI jazuM." te Ama bolatA hatA tevAmAM nAva agAdha jaLamAM AvyuM. tyAM sudaMSTra nAme eka nAgakumAra deva rahetuM hatuM, teNe prabhune joyA. pUrva janmanuM vaira saMbhArI teNe krodhathI ciMtavyuM ke, jyAre A tripRSTa hatA, tyAre huM siMha hate teNe mane mAryo hato, te vakhate huM tenA dezathI ghaNe dUra rahetA hatA, meM kAMI tene aparAdha karyo hato ane huM eka guhAmAM saMtAI rahyo hato, tyAM potAnI bhujAnA vIryanA garvathI ane mAtra kautuka karavAnI IcchAthI eNe AvIne mane mArI nAkhyuM hatuM. te Aje mArI najare paDayo te bahu sAruM thayuM, have huM mAruM vera lauM. RNanI jema vaira prANIne seMkaDo janma sudhI anusare che. pUrvanuM vaira levAthI jene Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM janma kRtArtha thayela che evA mArUM pachI kadI taratamAM ja mRtyu thAya te paNa tethI mane kheda nahIM thAya." A pramANe vicArIne e mudadeva kodhathI bhayaMkara netra karate vIraprabhunI pAse AvyuM ane AkAzamAM rahIne teNe mATe kilakilAra karyo. pachI be ke - are ! tuM kayAM jAya che?" ema kahI pralayakALanA dAvAnaLa je bhayaMkara saMvataka jAtino mahAvAyu teNe viduryo. tenAthI vRkSo paDI gayA, parvate kaMpAyamAna thayA ane jenA umi AkAza paryata uDI rahyA che evuM gaMgAnuM jaLa uchaLavA lAgyuM. uMce uchaLatA ane pAchA besI jatA gaMgAnA taraMgathI gajeke upADelA ke vRkSanI jema te nAva uMce nIce hAlakalolaka thavA lAgyuM. tene kuvAstaMbha bhAMgI gaye, saDha phATI gaye ane nAvane AtmA hoya tevo karNadhAra bhayabhIta thaI gaye. nAvamAM beThelA sarvajane jANe yamarAjanI jihA AgaLa AvyA hoya tema maraNenmukha thaIne vyAkuLapaNe pitA potAnA ISTadevane saMbhAravA lAgyA. te vakhate kaMbaLa ne saMbaLa nAmanA be deve AvIne te upasarganuM nivAraNa karyuM. tenA pUrva bhavane vRttAMta A pramANe- mathurApurImAM jinadAsa nAme eka vaNika rahetuM hatuM, te zrAvaka dharma pALate hato. tene sAbudAsI nAme strI hatI. te baMne daMpatIe parigrahanuM pramANa karatAM Dhora rAkhavAnA paccakhANa lIdhA hatA, tethI hamezAM teo AhIra lekanI strIo pAsethI dahIM dudha vigere letA hatA. eka vakhate kaI AhIranI strI uttama dahIM lAvI, te kharIda karI prasanna thaIne sAdhudAsIe tene kahyuM ke, "tAre je dudha dahIM vigere thAya te tuM vecavA jaIza nahIM, ahiMja lAvaje, ame te lezuM ane tenuM tArI IcchA pramANe mUlya ApazuM. tyArathI te AhirI paNa khuzI thaIne hamezAM temaja karatI ane sAdhudAsI paNa tene vastra vigere vastu ApIne khuzI karatI. tema karatAM te te baMnene sagI benenI jevo sneha thayo. eka vakhate te AhIranI strIne ghera vivAhano prasaMga AvyuM. eTale teNIe te prasaMge A zeTha zeThANIne nimaMtraNa karyuM. tyAre temaNe kahyuM ke, "bhadra! ame vaNika chIe tethI tAre ghera AvI zakIzuM nahIM, paNa tAre vivAhane yogya je vastu joIe te sarva amAre gherathI lai jaje." ema kahIne temaNe vastra, dhAnya, alaMkAra vigere teNIne ApyA. temanI ApelI vastuothI tene vivAhAtsava ghaNe suMdara che. je tenA sagA vALa lekemAM tenI zobhAnuM kAraNuM thaI paDayo. tethI te gevALa ane govALaNI prasanna thaIne traNa varSanI vayanA temaja zobhItA kaMbala ane saMbala nAmanA be baLada zeThane devA mATe lAvyA. zeThe te grahaNa karyA nahIM, to paNa teo baLAtkAre tene dvAre bAMdhIne cAlyA gayA. gevALone sneha eja hoya che. jinadAse vicAryuM ke "have je huM A be vRSabhAne cheDI mUkIza to bIjA sAdhAraNa purUSa tene haLa vigeremAM joDaze ne duHkhI karaze ane mAre 1 nAvane calAvanAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 ] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSane vihAra [41 ghera tenA upayoga vagara tene pALavA te paNa muzkela che. have mAre zuM karavuM? mUrkha sAthenA nehathI huM saMkaTamAM paDI gayo chuM." A vicAra karIne te dayALu jinadAsa zeTha te baMne vRSabhanuM prAsuka ghAsa ane pANIthI piSaNa karavA lAgyA. aSTamI ke caturdazI Ave tyAre te zeTha upavAsa karI pauSadha vrata laIne te baLada sAMbhaLe tema dharma saMbaMdhI pustaka vAMcatA hatA. e pramANe hamezAM dharma sAMbhaLavAthI teo bhadrikabhAvI thayA. pachI je divase zeTha bhajana kare nahIM te divase teo paNa ghAsa pANI vApare nahIM. te divase temane ghAsa vigere nIre paNa jyAre teo khAya nahI tyAre zeThe vicAryuM ke, "meM ATalA vakhata sudhI to mAtra dayAne lIdhe A baLadane piSyA paNa have to A mArA sAdhamI baMdhu che, evI buddhithI mAre temanuM piSaNa karavuM joIe. A pramANe vicArIne zeTha pratidina temanuM vizeSa vizeSa bahumAna karavA lAgyA. kAraNa ke pachI zeThanI buddhimAM te pazutarIke nahetA. anyadA bhaMDIravaNa nAmanA yakSano yAtsava Avyo. eTale te divase gAmanA yuvAna bALakoe vAhanonI vahanakrIDA karavA mAMDI. te gAmamAM jinadAsane eka kautukI mitra hatA, te eNdine pUchayA vagara te divase te baMne vRSabhane pitAne vAhane joDavA laI gayo. "jyAM sneha hoya che tyAM judAI na hovAthI pUchavAnI jarUra rahetI nathI, je tenuM hoya te pitAnuM manAya che." kukaDAnAM IMDAM jevA veta, jANe jeDaleja janmyA hoya tema eka sarakhA, daDAnI jevA vartula aMgavALA, cAmara jevAM puchavALA, jANe uMce caDatA hoya tema uchaLatA, ane vAyunA putra hoya tevA vegavALA, te baMne baLadane te zeThanA mitre potAnI gADImAM joDavA. temanI sukumAratA jANayA vagara e nirdaya mitra lokone Azcarya pamADavAne mATe cAbuka ane paraNanI ArathI mArI mArIne temane hAMkavA lAgyo. anupama vegavALA te vRSabhavaDe teNe vAhanakIDA paNa karanArA badhA nagarajanene eka kSaNamAM jItI lIdhA. ArathI paDelA chIdrAmAMthI nIkaLatA rUdhiravaDe jemanA aMga Addha thaI gayA che ane jeonA sAMdhAo tuTI gayA che evA vRSabhene kAma patI javAthI te mitra zeThane ghera pAchA bAMdhI A. bhojanane avasara thatAM zeTha hAthamAM javano pu laI putranI jema te vRSabhenI pAse AvyA. tyAM to te vRSabhenA mukha pahoLAM rahI gayA hatA, netramAMthI azru paDatA hatA, zvAsa caDyo hato, asahya duHkhI jaNAtA hatA, kaMpAra chuTato hato ane AvaDe paDelA chIdromAMthI rUdhiranI dhArAo nIkaLatI hatI. temanI AvI sthiti joIne zeTha bolyA ke, A baLada ke je mane prANathI paNa vahAlA che, teone pUchayA vagara laI jaIne kayA pApIe AvI dazAne pamADayA?? pachI parijane AvIne zeThane temanA mitranI vArtA kahI, eTale pitAnA sahodarane vipatti AvavAthI thAya tema temane ghaNe kheda thayo. e vRSane paNa anazana karavAnI IcchA thayelI hovAthI teoe zeThe ApelA ghAsa ke pANI jarA suyA paNa nahIM. paNa zeThe pauSTika annathI bharapUra eka thALa lAvIne tenI D - 6 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM pAse mUkyo, tene teoe daSTithI paNa saMbhavita karyo nahIM. pachI temane bhAva jANIne zeThe temane cAre AhAranA paracakhANa karAvyA, te teoe abhilASApUrvaka samAdhipaNe grahaNa karyA. temanI para dayA lAvI bIjA sarva kAma cheDI daIne zeTha pite temane navakAra maMtra saMbhaLAvatA ane bhAvasthitine baMdha karatA tenI pAse ja besI rahyA. navakAra maMtrane sAMbhaLatA ane bhAvasthitine bhAvatA, teo samAdhithI mRtyu pAmIne nAgakumAramAM devapaNe utpanna thayA. te kaMbala ane saMbale avAdhijJAnathI joyuM to sudaMSTra nAgakumAre prabhu upara karela nAva buDADI devArUpa upadrava temanA jevAmAM Avyo. eTale-Apale hamaNuM bIjuM kAMI paNa kAma karavAnI jarUra nathI, hamaNA to cAle, ahaMtanI upara thatAM upadravane ekadama aTakAvIe." A pramANe vicArI teo prabhunI pAse AvyA. temAMthI eka jaNa suda nAgakumAranI sAthe yuddha karavA pravarte ane bIjA hAthe karIne te nAvane gaMgAne sAme tIre mUkI dIdhuM. pele sudaMSTra deva je ke meTI addhivALe hato, paNa AyuSyane aMta Avela hovAthI tenuM baLa ghaTI gayuM hatuM, ane A baMnene na devApaNAne vaibhava hato, tethI te baMnee tene jItI lIdhA. pachI sadaM tyAMthI nAzI gayo, eTale kaMbala zaMbala nAgakumAroe prabhune namIne harSathI prabhunI upara puSpanI ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. tamArA prabhAvathI A nadIne ApattinI jema ame utarI gayA." ema bolatA nAvamAM beThelA bIjA leko bhaktithI vIraprabhune vaMdanA karavA lAgyA. baMne nAgakumAro prabhune namIne potAnA sthAnake gayA. prabhu nAvamAMthI utarI vidhipUrvaka IryA pathikI pratikramIne tyAMthI bIjI dizA tarapha cAlyA. jemAM sUkSama ane Adra retI che evA gaMgAnadInA taTa upara cakAdikanA lAMchanavALI prabhunA pagalAnI paMkti pRthvIne AbhUSaNa rUpe puTapaNe paDatI hatI. tevAmAM sAmudrika lakSaNane jANanAra puSpa nAmano koI puruSa te pagalAnI paMkti joIne vicAravA lAgyo ke, "A raste thaIne kaI cakravatI ekalA gayelA lAge che. adyApi tene rAjya maLyuM nahIM hoya athavA keIe chaLa karIne tenuM rAjya laI lIdhuM haze. huM dhAruM chuM ke te hamaNAja ahIMthI cAlyA jAya che, mATe huM jaIne tenI sevA karuM, kemake te sevakane IcchatA haze. AvI avasthAmAM sevelA te cakravattI jarUra phaLa Apaze. sevya purUSanI sevA karavAno avasara puNyathI ja prApta thAya che. A pramANe vicArI te pagale pagale cAlyo. AgaLa jatAM sthaNuka nAmanA gAma pAse azoka vRkSanI nIce pratimA dharIne rahelA prabhune teNe joyA. temanA hRdayamAM zrIvatsanuM lAMchana hatuM, mastaka para mugaTanuM cihna hatuM, ane bhujA upara cakrAdikane lAMchana hatA. baMne hAtha zeSanAganI jevA lAMbA hatA ane nAbhimaMDaLa dakSiNavartavALuM, gabhIra temaja vistINuM hatuM. prabhunA zarIra upara AvA lokottara ci tenA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ka saga 3 ] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSane vihAra levAmAM AvyA. te joI puSe vicAryuM ke, "jema caraNanA lakSaNethI A lokottara purUSa che ema jaNAya che tema bIjA lakSaNathI paNa A cakravattI hoya ema sUcavAya che. AvA lakSaNe chatAM paNa A te bhikSuka che, tethI mane Azcarya thAya che, mATe AvA bhikSuka upara sArI AzA rAkhanArA mane ane mArA zAstranA zramane dhikkAra che. vizvane ThagavAne mATe ane pitAnA kautuka pUravAne mATe keI anApta (ahitakArI) puruSe ja A zAstra racyAM hoya ema lAge che. marUbhUmimAM jhAMjhavAnA jaLa jaIne mRga deDe tema temanAM vacana upara AzA rAkhIne huM vRthA doDI Avyo." A pramANe vicAratAM te puSpanA hRdayamAM ghaNe kheda thaye. te samaye zakaIne svargamAM beThA beThA vicAra thayo ke, "mahAvIra prabhu atyAre kayAM vicaratA haze?" avadhijJAne jatAM teNe sthaNuka gAmamAM prabhune rahelA joyA ane puSya naimittikane khedathI potAnA zAstrone dUSaNa Apato je; eTale Idra satvara tyAM AvyAM. ane te puSpa nimittionA dekhatAM pratimA dharI rahelA prabhune moTI samRddhithI teNe vaMdanA karI. pachI puSpane kahyuM ke, "are mukha! tuM zAstranI niMdA kema kare che? zAstrakAroe kAMI paNa mRSA bhASaNa kareluM nathI. huM to haju A prabhunA bahAranAja lakSaNe jANe che, aMtaranA jANato nathI, paNa A prabhunA mAMsa ane rUdhira dudhanI jevA ujavaLa che, temanA mukhakamaLane zvAsa kamaLanI khuzabe je sugaMdhI che, temanuM zarIra taddana nirogI ane maLa tathA pasInAthI rahita che. A traNa jagatanA svAmI, dharmacakI, jagatahitakArI ane vizvane abhaya ApanAra siddhArtha rAjAnA putra vIraprabhu che. cosaTha iMdrio paNa AmanA sevako che, te tenI pAse cakravatI zA hisAbamAM che ke jenAthI te phaLanI IrachA kare che. A prabhu vArSika dAna ApIne bhavasAgara taravAnI IcchAthI rAjya choDI dIkSA laIne azAMtapaNe vihAra kare che. zAstromAM kahelAM lakSaNe barAbara ja che. mATe tuM jarA paNa kheda na kare. huM tane Ichita phaLa ApIza, kemake A prabhunuM darzana niSphaLa hoya ja nahIM." A pramANe kahI te puSya nimittione Icchita phaLa ApI prabhune namIne iMdra punaH pitAne sthAnake gayA. vIraprabhu kAyotsarga pArIne caraNanyAsavaDe pRthvIne pavitra karatA anukrame rAjagRha nagare AvyA. te nagaranI bahAra najIkamAM nAlaMdA nAmanA bhUmibhAgamAM koI vaNakaranI vizALa zALAmAM prabhu padhAryA. tyAM varSAkALa nigamana karavA mATe te vaNakaranI prabhue rajA lIdhI. pachI mAsakSapaNa karatA te zALAnA eka bhAgamAM prabhu rahyA. A samayamAM maMkhalI nAme kaI saMkhyA hatA. tene bhadrA nAme ii hatI. te baMne citrapaTa laIne pRthvI para pharatA hatA. teo zaravaNa gAmamAM AvyA. tyAM bhadrAe eka ghaNI gAyovALA brAhmaNanI gauzALAmAM putrane janma Ape. te zALAmAM prasa, tethI 1 citrakaLA jANanAra bhikSAcara vizeSa. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM tenuM nAma gozALa evuM pADyuM. anukrame yuvAvasthA pAmyuM, eTale teNe pitAnA pitAne dhaMdho zIkhI lIdho. A gazALaka svabhAvathI ja kalaha karato hato, mAtApitAne vaza raheto nahote, janmathI ja lakSaNahIna hatA ane utkaTa vicakSaNa hatuM. eka vakhate te mAtApitAnI sAthe kalaha karI, citrapaTa laIne bhikSAne mATe nIkaLI paDayo. pharate pharate te rAjaguha nagare AvyA. je pradeza prabhue alaMkRta karyo hato, te zALAmAM ja te gozALa siMhanI pAse zagAlanI jema eka khuNe AvIne vasyo. prabhu mAsakSapaNanuM pAraNuM karavAnI IcchAe vijaya zreSThIne ghera karapAtra vaDe vahoravA AvyA. zreSTha buddhivALA vizreSThIe pote moTI bhaktithI samyapha prakAranI bhejanavidhipUrvaka prabhune pratilAbhita karyA. te vakhate AkAzamAM ahI dAnaM" ema A ghoSaNA karIne devatAoe tenA ghare ranavRSTi vagere pAMca divya pragaTa karyA. te hakIkata sAMbhaLI zALe ciMtavyuM ke, "A muni keI sAmAnya nathI. kAraNa tene anna ApanAranA gharamAM paNa AvI samRddhi thaI gaI. mATe huM to A citrapaTanuM pAkhaMDa choDI daIne A munine ja ziSya thAuM, kAraNa ke A gurU niSphaLa nahIM thAya." te ge zALA Ama ciMtavato hato, tevAmAM te prabhu pAraNuM karIne pAchA te zALAmAM AvI kAyotsarga karIne rahyA. zALA prabhune namIne be -"he bhagavan! huM sujJa chatAM paNa pramAdathI tamArA jevA mahAmunine prabhAva adyApi jANI zakyo nahIM, paNa have huM tamAro ziSya thaIza. AjathI tame ekaja mArUM zaraNa che." A pramANe kahIne teNe tema karyuM, to paNa prabhu to mauna dharIne ja rahyA. gazALe bhikSA mAgIne prANavRtti karato chato pitAnI buddhithI prabhune ziSya thaIne prabhunuM paDakhuM rAta divasa choDato nahote. bIje mAsakSapaNe prabhu vahoravA nIkaLyA, tyAre AnaMda nAmanA eka gRhastha khAdya vastuvaDe pratilAbhita karyA. trIje mAsakSapaNe sunaMda nAmanA gRhastha sarvakAmaguNa nAmanA AhArathI prabhune pratilAbhita karyA. gazALa paNa bhikSAnA annathI udarapASaNa karI bhagavaMta zrI mahAvIra prabhune ahaniza sevavA lAgyo. eka vakhate kArtika mAsanI pUrNimAe gazALe hadayamAM ciMtavyuM ke, "A meTA jJAnI che ema sAMbhaLuM chuM, te Aje huM temanA jJAnanI parIkSA karUM." pachI teNe pUchayuM, he svAmI! Aje pratyeka gRhane viSe vArSika mahotsava thAya che, te mane Aje bhikSAmAM zuM maLaze te kahe." te vakhate pele siddhArtha prabhunA zarIramAM pesIne be kebhadra! khATuM thaI gayeluM kodrava ne pharanuM dhAnya ane dakSiNAmAM eka oTo rUpIo maLaze.' te sAMbhaLI gazALo divasanA prAraMbhathIja uttama bhejanane mATe zvAnanI jema ghera ghera bhamavA lAgyo, tathApi tene koI ThekANethI kAMI paNa maLyuM nahIM. jyAre sAyaMkALa thaye tyAre koI sevaka tene pitAne gheI laI gayo ane khATAM thaI gayela kedarA ne kUra ApyAM. ati sudhAne lIdhe te evuM anna paNa khAI gayuM. pachI tene dakSiNamAM eka rUpIe Ape. te rUpIAnI parIkSA karAvI to te paNa khUTe nIkaLe eTale te lajajA pAmI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUga 3 jo] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSanA vihAra [45 gayA. pachI ' je bhAvI hAya che te thAya che' evA niyativAdane teNe grahaNa karyA. dIkSA lIdhA pachI A bIjuM cAmAsu nAlaMdApADAmAM nigamana karI tyAMthI nIkaLIne prabhu kallAka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM ahula nAme eka brAhmaNa raheto hato. te mAtA AdarathI brAhmaNAne peAtAne ghera jamADato hatA. tene ghera prabhu bhikSAne arthe AvyA. teNe dhI sAkara sahita khIra prabhune paheArAvI; eTale devatAoe tene ghera pAMca divya pragaTa karyAM. prabhue ahIM cAthA mArAkSapaNunuM pAraNuM. karyuM, je pAraNu' zraddhAthI vahe.rAvanArA dAtAra prANIne sa'sArathI tAranArU che. ' " ahiM peleA gAzALA sAyakALe lajajA pAmato pAmato chAnAmAnA AvIne pennI zALAmAM peThA. tyAM teNe prabhune joyA nahI, 'eTale svAmI kayAM che? ema te leAkeAne pUchavA lAgyA; paNu phAI e prabhunA khabara ApyA nahI', tethI te dvIna thaI ne zeAdhavA mATe AkhA divasa cAre khAju pharyo. pachI 'huM to pAche| ekAkI thaI rahyo' ema vicArI mastaka muDAvI, vastra cheADIne te tyAMthI nIkaLI paDyo. te kAlAka gAme AvyA, tyAM teNe lekAmAM vAta thatI sAMbhaLI ke A mahela brAhmaNane dhanya che, ke munine dAna karavAthI jenA gharamAM devatAoe ratnAnI vRSTi karI.' A vAta sAMbhaLI geAzALe vicAyu" ke, AvA prabhAva mArA gurUneAja che; tethI jarUra te ahiM ja haze, ' Ama vicArIne te prabhune zeAdhavA mATe bhamavA lAgyA. nipuNa dRSTie zeAdhatAM eka sthAnake kAryotsarga rahelA prabhune teNe dIThA. te prabhune praNAma karIne elyeA ke, " he prabhu ! pUrve huM dIkSAne yAgya nahoto, have A vaAdikanA saMga cheADI devAthI kharekhara niHsaMga thayA chuM, mATe mane ziSya tarIke kabula karA ane tame mArA yAvajjIva zurU thAe; tamArA vinA huM kSaNavAra paNa rahI zakto nathI. he svAmI! tame rAga rahita che. tethI tamArA sAthe sneha kema thAya ? kAraNa ke eka hAthe tALI paDatI nathI; paNa zuM karU? mArU mana baLAtkAre tamArI tarapha doDe che. temaja huM mArA AtmAne tame svIkArelA che emaja mAnuM chuM: kAraNa ke tame vikasita kramaLa jevI dRSTithI mArI sAmuM jue che." tenAM AvAM vacana sAMbhaLI jo ke prabhu zItarAga hatA to paNa tenA bhAvane jANIne tenI bhavyatAne mATe prabhue tenu' vacana svIkAryuM. mahAn purUSaSa kAM vatsala nathI thatA> "' 66 pachI prabhu te gozALAne sAthe laI yugamAtra dRSTi karatAM svaNu khala nAmanA sthAna tarapha cAlyA. mArgamAM keTalAka gAvALIAe kSIra rAMdhatA hatA, te joI geAzALe kahyuM, svAmI! huM kSudhAtara thayA chuM, mATe cAleA ApaNe A pAcasAnanuM bhAjana karIe. ' siddhArthe kahyuM ke, e kSIra banaze ja nahI',' te sAMbhaLI duSTa buddhivALA gAzALe te gAvALA pAse jaIne kahyu ke, A devAya trikAlajJa che, te kahe che ke A kSIra adhI caDatAM ja tenu pAtra kAcA pAtranI jema phuTI jaze.' te sAMbhaLI bhaya pAmelA gAvALAe . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] zrI triSTi zalAkA purUSa caritra I pa` 10 su te hAMDIne nAMzanI khapATAthI bAMdhI lIdhI; paraMtu temAM cAkhA pramANathI vadhAre nAkhelA hAvAthI te phulyA eTale hAMDI phruTI gaI. pachI govALIAe ThIomAM rahela kSIrane khuzI thatA thatA khAI gayA. gozALAne temAMthI kAMI paNa maLI nahIM, tethI teNe vizeSe niyativAda grahaNa karyAM. tyAMthI vihAra karI prabhu brAhmaNagrAmamAM gayA. gAmamAM mukhya be pADA hatA. tenA naOM ane upanaMda nAme e bhAI e mAlika hatA. chaThThane pAraNe prabhu na'danA pADAmAM gocarI karavA gayA. nade prabhune dahIM` sahita krUra (karA) vaheArAvyA. gAzALA upanaMdanA pADAmAM tenuM ghara mATu' joI AdarathI bhikSA mATe gayA. upanaMdanI AjJAthI eka dAsIe tene vAsI ceAkhA ApyA. te nahi gamavAthI duSTa buddhivALA teNe upana Mdane tiraskAra karyAM. upanaMda dAsI pratye khelyA ke 'jo te anna na letA haiAya te tenA mAthApara nAkhI hai.' dAsIe paNu temaja karyuM; eTale gAzALe kApa karIne kahyuM ke je mArA gurUnu tapateja hAya tA A upanaMdanuM ghara khaLI bhasma thAo.' prabhunuM nAma laIne ApelA zApa paNa niSphaLa na thavA joIe' ema vicArI najIkamAM rahelA tarAe upana'danu ghara ghAsanA pujanI jema bALI nAMkhyuM. tyAMthI vihAra karIne prabhu caMpAnagarIe padhAryA. tyAM be be mAsakSapaNu karavAnI pratijJA laIne trIjuM cAmAsu` rahyA. samyaka samAdhine dhAraNa karatA prabhu utkaTika vigere AsanAvaDe kAyAtsaga karatA muktanI jema tyAM rahyA. nagarInI bahAra khIjA e mAsakSapaNanuM pAraNuM karI gozALA sahita prabhu kallAka nAmanA gAme AvyA. tyAM rAtre eka zUnyagRhamAM pratima dhAraNa karIne rahyA. gozALA vAnaranI jema capaLatA karatA karatA tenA dvAra AgaLa beThA. * te gAmanA svAmIne siha nAme eka putra hato. te abhinava yauvanavALA hAvArthI vidyuti nAmanI tenI dAsInI sAthe ratikrIDA karavAnI icchAe te zUnyagRhamAM peThA. teNe uMce svare kahyuM ke, A gRhamAM je kAI sAdhu, brAhmaNu ke musAphara hoya te khelo ke jethI ame ahiMthI khIje sthAne jaIe.' prabhu to kAyAtsaga mAM rahelA hatA, tethI te te mauna rahyA; paraMtu geAzALA A vacana sAMbhaLyA chatAM paNa kapaTathI elyA nahIM. jyAre kAInA pratyuttara maLyA nahI. tyAre te siMhai dAsInI sAthe ghaNIvAra sudhI tyAM krIDA karI. pachI te gharamAMthI nIkaLavA gayA eTale prakRtithI capaLa ane dumati evA gAzALA je dvAra pAse beThA hato teNe tyAMthI nIkaLatI vidyunmati dAsIne karavaDe sparzI karyAM; eTale teNIe rADa pADIne kahyuM ke, svAmI! kAI purUSe mane sparza karyo.' tatkALa siMha pAchA vaLI zaiAzALAne pakaDIne melyuM. ke- are kapaTI! te chAnA rahIne amArI anAcAra joyA. te vakhate me' khelAye| to paNa uttara ApyA nahIM.' A pramANe kahIne tene ghaNuM kuTIne siMha peAtAne sthAnake gayA. pachI gAthALe prabhune kahyuM ke, he svAmI! tamArA ' Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suga 3 jo zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSanA vihAra [ 47 dekhatAM ANe mane mAryA-' siddhArtha elyuM ke, 'tuM amArI jevA zIla ( AcAra) kema rAkhato nathI? dvAre rahIne AvI capaLatA kare che to tane mAra kema na maLe ?' pachI tyAMthI nIkaLIne prabhu patrakALa nAmanA gAmamAM AvyA. tyAM paNa pUrvanI jema prabhu kAI zunyagRhamAM pratimA dharIne rahyA. gozALA bhaya pAmIne te gharanA eka khuNAmAM esI rahyo. te gAmanA svAmInA putra skaMda paNa itilA nAmanI dAsInI sAthe ratikrIDA karavAne mATe tyAM AvyeA. teNe paNa siMhanI jemaja pUchyuM. paNa koIe uttara ApyA nahIM. pachI te krIDA karIne nIkaLyA tyAre gAzALA uce svare hasI paDayo. eTale ahiM pizAcanI jema gupta rahIne kANu hase che?' ema khelatA te AvIne tene ghaNo mAra mAryAM. pachI skaMda potAne ghera cAlyA gayA. gozALe prabhune zuM svAmInA dhama AvA hAya? nirdeSa evA mane mAratA tame mArUM nathI ?' siddA khelyA- are mUkha! tetarapakSInI jema mukhoSathI anatha bhAgave che' kahyuM ke, he nAtha ! " C pachI vIraprabhu tyAMthI vihAra karIne kumAra saniveze AvyA. tyAM ca'paramaNIya nAmanA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. te gAmamAM dhana dhAnyanI samRddhivALA kupana nAme eka kuMbhAra raheto hato, madirAnA krIDAnI jema tene madirA upara ghaNI prIti hatI. te samaye tenI zALAmAM municaMdrAcAya nAme eka pArzvanAtha prabhunA bahuzruta ziSya ghaNA ziSyavaganI sAthe rahelA hatA. te peAtAnA ziSya vana nAmanA sUrine gacchamAM mukhyapaNe sthApIne jinakalpatu ati duSkara pratika karatA hatA. tapa, satya, zruta, ekatva ane baLa ema pAMca prakAranI tulanA karavA mATe te samAdhipUrvaka upasthita thayelA hatA.ahi' gAthALe prabhune kahyuM ke huM nAtha ! atyAre madhyAnhanA samaya che, mATe cAle, gAmamAM zikSA levA jaIe.' siddhArtha' kahyu ke Aje amAre upavAsa che.' pachI kSudhAtura thayelA gAzALA gAmamAM bhikSAne mATe gayA. tyAM citra vicitra vajrane dhAraNa karanArA ane pAtrAdikane rAkhanArA pAzvanAthanA pUrvokta ziSyAne teNe joyA; eTale pUchyuM ke, tame keNu che?' teo khAlyA ke- ame zrI pArzvanAthanA nigraMtha zikhyA chIe' ezALe hasatAM hasatAM kahyuM ke, " mithyA bhASaNa karanArA tamane dhikkAra che. tame vajrAdika graMthIne dhAraNa karanArA che, te chatAM nigraMtha zenA? kevaLa AjIvikAne mATeja A pAkhaDanI kalpanA karI jaNAya che. vaAdika sa'gathI rahita ane zarIramAM paNa apekSA vagaranA jevA mArA dharmocAya che tevA nigraMtha to hAvA joie." te jinedrane jANutA nahatA, tethI geAzALAnA AvAM vacana sAMbhaLIne khelyA ke, 'jevA tuM chuM, tevA tArA dharmAMcAya paNa haze; kemake te pAtAnI meLe liga grahaNa karanArA jaNAya che.' kSudhAtura thayelA gozALe temanAM AvAM . 1 jinakIpaNa' karavAnI tulanA rakSaNa kema karatA tu Ama anekavAra Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM vacanathI zApa Apyo ke, "je mArA gurUnuM tapateja hoya to A tamArA upAzraya banI jAo." teo bolyA ke-"tArA vacanathI ame baLIzuM nahIM." gozALa vila thaI prabhu pAse AvIne kahevA lAge ke-"Aje meM tamArA tapasvIpaNAnI niMdA karanArA sagraMtha sAdhuone joyA, tamArI niMdA sAMbhaLIne meM krodhathI temane zApa Ape ke, tamArA upAzraya baLI jAo, tathApi temane upAzraya jarA paNa baLe nahIM, mATe te svAmina! tenuM zuM kAraNa haze te kahe." siddhArtha be -"are mUDha! teo zrI pArzvanAthanA ziSyo che, temano upAzraya tArA zApathI kema baLe?" evAmAM rAtri paDI, eTale te sunicaMdrasUri upAzrayanI bahAra pratimA dharIne rahyA. pele kupanaya kuMbhAra madirApAna karI unmatta banIne ghumato ghUmato tyAM AvyuM, teNe AcAryane joyA eTale e duSTa kuMbhAre carabuddhithI AcAryane gaLethI pakaDIne zvAsa vagaranA karI dIdhA, paNa teo zubha dhyAnathI calita thayA nahIM. te vedanAne sahana karatAM temane tatkALa avadhijJAna utpanna thayuM, ane mRtyu pAmI devaloke gayA. te sthAnanI najIkamAM rahelA vyaMtaroe prAtaHkALanA pavananI jema temanI upara puSpa varSAvIne temano mahimA karyo. ahiM gozALAe AkAzamAM vijaLInI peThe prakAzatI devazreNIne joIne prabhune pUchayuM ke, "svAmI! zuM A tamArA zatruono upAzraya saLagI uThayo? A AkAzamAM jaNAtA atyaMta udyotathI mane evuM anumAna thAya che. siddhArthe kahyuM ke, "are ema kahe nahIM, A to te sUri zubha dhyAnathI svarge gayA; kemake "zubha dhyAna kAmadhenunI jema sarva manoratha pUranArUM che.' temane mahimA karavAne A tejomaya devatAo Ave che, jethI tArA jevA a5 buddhivALA mANasane agninI krAMti utpanna thaI." kautukkI te jovAne mATe gozALo savAra tyAM gayo, eTalAmAM to devatAo potAne sthAne cAlyA gayA, kemake "evA duSTane deva darzane kayAMthI hoya?' paNa tyAM puSpa ane sugaMdhI jaLanI vRSTi joIne te has pAme. pachI temanA ziSya je upAzrayamAM sutA hatA, teonI pAse jaIne teNe A pramANe kahyuM ke, "are muMDAo! tame duSTa zikhyo che, kAraNa ke divase IrachA pramANe bhajana karIne AkhI rAtri ajagaranI jema suI rahe che. tame paNa jANatA nathI ke, tamArA sUri mRtyu pAmI gayA. ahe! uttama kuLamAM janma lenArA tamArA jevAne gurUne viSe paNa ATale pratibaMdha nathI?" pachI te ziSe beThA thayA ane "A pizAcanI jema koNa beluM che?" ema ciMtavana karavA lAgyA. pachI teo upAzrayanI bahAra AvyA. tyAM AcA ne maraNa pAmelA jANI teo kulIna putranI jema atyaMta kheda pAmIne ghaNIvAra sudhI pitAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. gozALo paNa temane tiraskAra karI vecchAthI jema tema bolate prabhu pAse AvyuM prabhu tyAMthI vihAra karIne corAka gAme AvyA. tyAM paracakanA bhayathI cArane zAdhanArA ArakSaka purUSoe gozALA sahita prabhune kAtsarga rahelA joyA. temane pUchayuM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49 saga 3 je] zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSane vihAra ke "tame keNa che?" paraMtu maunapaNAnA abhigrahavALA prabhu kAMI paNa belyA nahIM. munio badhira jevAja hoya che. uttara na maLavAthI temaNe dhAryuM ke, "jarUra A kaI herU che, tethI mauna dharIne rahela che. Ama dhArIne te krUra buddhivALA purUSae gozALA sahita prabhune pakaDayA. ane baMnene DAkiNanI jema bAMdhIne kUvAmAM nAkhyA ane vAraMvAra ghaDAnI jema uMcA nIcA karavA lAgyA. te avasare semA ane jayaMti nAme upala nimitinI be baheno ke jeo pArzvanAtha prabhunI ziSyA (uttama sAdhvIo) thaI hatI, teo te gAmamAM AvelI hatI. temaNe lokonI pAsethI sAMbhaLyuM ke, "amuka svarUpavALA kaI be purUne ArakSaka loke kuvAmAM rAkhI uMcA nIcA karIne pANImAM nAkhavA kADhavA- , vaDe pIDe che." te sAMbhaLI teoe vicAryuM ke, "khe e carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmI hoya!" AvuM dhArIne teo tatkALa tyAM AvI, te tyAM prabhune tevI sthitimAM joyA. eTale temaNe ArakSakane kahyuM ke, "are mUrkha ! tame zuM maravAne Icche che? tame zuM A siddhArtha rAjAnA putra mahAvIra prabhu che ema nathI jANatA ?' sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhaLIne teoe bhaya pAmIne prabhune mUkI dIdhA ane vAraMvAra khamAvavA lAgyA. paraMtu "mahAna purUSa kepa karatAja nathI, teo te pitAno AtmA rakhe malIna na thAya evI zaMkAthI kSamAja kare che." prabhu keTalAka divasa tyAM nirgamana karIne cothe cemAsuM karavA mATe pRcaMpA nagarIe padhAryA. tyAM cAra mAsakSapaNu karI vividha prakAre pratimA dharatA prabhu cAturmAsya rahyA. comAsAne che te divase kAtsarga pArI tyAMthI nIkaLIne kRtamaMgaLa nAmanA nagare gayA. te nagaramAM daridra sthavirapaNe oLakhAtA, AraMbhI, parigrahadhArI ane strI saMtAnavALA keTalAka pAkhaMDIo vasatA hatA. temanA pADAnI vacamAM eka moTuM devAlaya hatuM, temAM teonA kuLakramathI AvelI keI devatAnI pratimA hatI. te devAlayanA eka khuNAmAM jANe tene staMbha hoya tema niSkapa thaIne vIraprabhu kAryotsarga dharIne rahyA. te samaye mAgha mAsa hatA ane TADha ghaNI dusaha paDatI hatI. prabhu AvyA te divase te pAkhaMDIone te devAlayamAM rAtre mahotsava hato. eTale putra parivAra laI teo harSathI devAlayamAM ekaThA thayA, pachI nRtya gIta karIne jAgaraNa karavA lAgyA. te joI gozALa hAsya karIne be"are! A pAkhaMDIo keNa haze? ke jeonI strIo madyapAna karIne Ama nRtya gIta kare che. te sAMbhaLI teoe kopAyamAna thaIne tene gharamAMthI kADhI mUkyo. gozALa TADhathI hakAranI jema aMgasaMkeca karatA ane gAyaka jema vINu vagADe tema daMtavANAne vagADate bahAra ubhe rahyo. thoDIvAre anukaMpA lAvI teoe pAcho gozALAne aMdara dAkhala karyo. thoDIvAre tenI TADha dUra thaI, eTalo pAcho pharIvAra te prathamanI jema bolyo. pAche tene kADhI mUkyo, vaLI dayA lAvIne praveza karAvyo. evI rIte kopa ane kRpA karIne teoe D - 7. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSThi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM 50 ^ ] gazALAne traNa vAra kADhayo ane pesADayo. jyAre cAthI vAra gozALo peDa tyAre te Alye! ke, 'are pAkhaMDIe ! alpa buddhivALA evA tamAne sAcuM kahetAM kema kApa thAya che? tamArA AvA duSTa cAritra upara kema kApa karatA nathI ? ane hu je spaSTa khelanArA chu, tenI upara Ama vAravAra kApa kareA che ?' A sAMbhaLI tenu* kuTTana karavAne yuvAna pAkha'DIo taiyAra thayA, eTale temanA vRddho temane vArIne kahevA lAgyA' A mahA tapasvI mahAtmA devAya nA phAI pIdhArI upAsaka jaNAya che, mATe enA khelavAne gaNakAravuM nahI', te bhale svecchAe melyA kare, jo tame te sAMbhaLI na zakatA hA te vAgha vagADayA kareA. teoe * tema karyu" ane anukrame sUryodaya thayA eTale vIraprabhu tyAMthI vihAra karI zrAvastI nagarIe AvyA, ane nagara bahAra kAryAtsaga dharIne rahyA. bheAjananA avasara thatAM geAzALe prabhune kahyuM ke, ' bhagavan ! bhikSA levA cAlI, manuSya janmamAM sArarUpa eka leAjanaja che. ' siddhAthe pUrvanI jema kahyu', ' are bhadra! amAre upavAsa che.' ge!zALe pUchyuM ke, svAmI ! tyAre mAre Aja kevA AhAra thaze ?' siddhArtha AlyA- Aje tA tAre naramAMsanI bhikSA thaze.' geAzALA melyA- jyAM mAMsanA gadha paNa na heAya teve sthAnake huM bhikSA karIza. ' AvA nizcaya karIne te zrAvastIpurImAM bhikSA levA peThI. . , 7 e nagarImAM pitRdatta nAme eka gRhastha hatA, tene zrIbhadrA nAme priyA hatI. tene mRtaka putra AvatA hatA. eka vakhate teNIe zivadatta nAmanA nimittine AdarathI pUchyuM ke, 'mAre saMtAna zI rIte jIve ? ' teNe kahyuM, " bhadre! jyAre tAre marela satAna janme, tyAre tenA rUdhirayukta mAMsanI dudha, ghI, ane madha sAthe meLavIne kSIra karavI, pachI page dhULavALo kAI sArA bhikSuka Ave tene ApI devI. tema karavAthI jarUra tArAM saMtAna jIvaze ane tArI prasUti nAza nahIM pAme; paNa te bhikSuka jyAre bhAjana karIne jAya tyAre tamAre tatkALa gharanuM dvAra pheravI nAkhavu', kemake kadI pAchaLathI te jANe teA pazu kApathI tamArA gharane bALI zake nahIM." saMtAnanA athavALI te strIe gozALo zikSA karavA gayA te divaseja khALaka Avela hAvAthI pUrvokta rIte kSIra khanAvI, ane jyAre gAzALA tene ghera AvyA tyAre teNIe bhaktithI te pAyasAnna tene ApyuM. gAzALeA te jamIte prabhunI pAse AvyA ane te vA' kahI batAvI. sithe kSIra saMbadhI je mULa vArtA hatI te kahI khatAvI, eTale tatkALa gozALe mukhamAM AMgaLI nAMkhIne vamana karyuM. temAM bALakanA nakha vigere jhINA avayavA joI ne tene ghaNA kAdha caDhaLyo; tethI te pelI strInuM gRha zeAdhavA nIkaLyA; paNa teNIe gRhatu. dvAra pheravI nAkhelu. hAvAthI gAvALanI jema gAzALA tenA gharane oLakhI zakayo nahI. pachI geAzALA khelyuM ke, ' te mArA gurUtu' tapateja hoya tA A khadhA pradeza khaLI jAo.' sAnnidhya rahelA vyaMtarAe vicAryuM" ke, 'prabhunu' mAhAtmya anyathA na thAo,' ema vicArI teoe te badhA pradeza khALI nAkhyA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSane vihAra tyAMthI vihAra karI prabhu harika nAmanA gAme gayA, tyAM gAmanI bahAra rahelA haridra vRkSanI nIce pratimA dharIne rahyA. te vakhate patranI chAyArUpa chatravALA teja vRkSanI nIce zrAvastI nagarIe jate kaI mATe sAthe utaryo. vAghathI bhaya pAmelAMnI jema te sAthe TADhathI bhaya pAmIne tyAM rAtre agnine prajavalita karyo. pachI prAtaHkALe uThIne sAthe cAlato thaye; paNa pramAdathI te agnine bujhAvyo nahIM. tethI te agni vyAdhinI jema prasarato prasarate samudramAM vaDavAnalanI jema mahAvIra prabhunI pAse Avyo. te vakhate "bhagavAna ! A agni najIka Avyo mATe ahIMthI nAzI jAo." ema bolato gozALo tarata kAkapakSInI jema bIje nAzI gayo. prabhue tenuM vacana sAMbhaLyuM hatuM paNuM karmarUpa idhanane bALavAne mATe dhyAnarUpa agninI jema te agnine paNa mAnatA tyAM sthira thaIne UbhA rahyA. hemaMtanA tuSAra (jhAkaLa)thI kamaLanA be kezanI jema te agnithI prabhunA caraNa zyAma thaI gayA. agni zAMta thayA pachI prabhu gozALA sahita lAMgala nAmanA gAme gayA. tyAM vAsudevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. te gAmanA bALake tyAM kIDA karatA hatA, teone gozALa pretanI jema vikRtarUpa karIne cotaraphathI bIvarAvavA lAgyo. tenA bhayathI keInA vastro paDI gayA, koInI nAsikAo kuTI, keI cAlatA cAlatA paDI gayA. tevI rIte sarva bALako gAma tarapha nAzI gayA; eTale te bALakonA pitAo tyAM AvyA, ane gozALAne vikRta rUpadhArI jeIne "are amArA bALakone kema bIvarAve che?' ema kahI teo tene puSkaLa mAra mAravA lAgyA. te vakhate gAmanA vRddho tyAM AvyA, teo prabhune joIne bolyA ke-"are! mukheM! ene choDI de, e te A devAyane sevaka hoya ema jaNAya che," teoe vRddhonA kahevAthI tene choDI mUkayo, eTale gozALe prabhune kahyuM ke svAmI! anya jana mane mAre che, te paNa tame adyApi mArI upekSA kema kare che? tame te vAnI jevA niSphara jaNAe cho' siddhAthe kahyuM ke, "tuM je mAra khAya che, te vyAdhinI jema aMgamAMthI uThelA tArA svabhAvathI ja khAya che." pachI kAryotsarga pArI tyAMthI vihAra karIne prabhu Avarta nAmanA gAme AvyA. tyAM baLadevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. gozALe tyAM paNa prathamanI jema gAmanA bALakone bIvarAvavA lAgyo. te bALakonA pitAe tyAM AvIne durmada sAMDhIAnI jema tene kuTI nAkhe. temanA gayA pachI pharIvAra paNa te bALakane bIvarAvavA lAgyo. "prANIothI prANuta sudhI paNa prakRti choDAtI nathI." kedha pAmI te bALakonA pitAe tyAM AvI paraspara kahevA lAgyA ke, "A bIcArA baLakuTakane mAre te kAMI ThIka nahIM, tenA svAmIne ja mAre, kAraNa ke te tene niSedha kema karatA nathI. sevako aparAdha kare te tenA svAmIne daMDa kare, evI maryAdA che." pachI aparAdha chatAM zvAnanI jema gozALAne cheDI daIne te dubuddhie daMDa ugAmatA vIraprabhunI pAse AvyA. tevAmAM tyAM rahelo ahaMto bhakta ke vyaMtara kodhathI baLadevanI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM pratimAmAM adhiNita thaye; tethI jANe pratyakSa baLadeva hoya tema te baLadevanI pratimA haLa laIne temanI sAme mAravA AvI. te joIne AzaMkA ane vismaya pAmI sarva grAmyajano prabhunA caraNakamaLamAM paDI khamAvavA lAgyA ane pitAne niMdavA lAgyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu corAka gAme AvyA, ane koI ekAMta sthaLe pratimA dharIne rahyA. gozALe kahyuM ke, "svAmI ! gocarI javuM che ke nahIM? ' siddhArthe kahyuM, Aje amAre upavAsa che." pachI. sudhAtura thayelo gozALo ekalo utsukapaNe bhikSAne mATe gAmamAM gaye. tyAM koIka ThekANe goThane mATe rasoI thatI teNe dIThI; eTale "bhikSAne samaya thayo che ke nahi? " teno nirNaya karavA gozALa saMtAI saMtAIne jevA lAge. te vakhate te gAmamAM cAra lokono moTo bhaya hatuM, tethI "A saMtAIne jue che, mATe te cAra che athavA corano mekalelo cara puruSa che." ema tarka karIne gAmanA lokoe gazALAne kuTI nAMkhyo. zaizALe kodhAyamAna thaIne zApa Apyo ke, "je mArA dharmagurUnuM tapateja hoya te A lokone goSTimaMDapa baLI jAo." eTale bhagavaMtanA bhakta vyaMtaree te maMDapane bALI nAkhyo. tyAMthI vihAra karIne prabhu kalaMbuka nAmanA gAme gayA. te gAmamAM megha ane kAlahastI nAme be zailapALaka bhAIo rahetA hatA. te vakhate kALahastI sainya laIne coronI pachavADe jato hato. teNe mArgamAM ge zALA sahita viraprabhune AvatA joyA, eTale tenI upara cAranI zaMkA karI. "tevA lokonI evIja buddhi hoya che." kALahastIe pUchayuM ke, "tame keNa cho?" paraMtu maunadhArI prabhu kAMI bolyA nahIM. ge zALo paNa gamatanI khAtara vAnaranI jema mauna dharI rahyo. pachI teNe ge zALAne ane prabhune bAMdhIne pitAnA bhAI meghane sepyA. te megha siddhArtha rAjAne sevaka hato ane teNe prathama prabhune joyA hatA, tethI prabhune oLakhyA, eTale prabhune teNe khamAvIne mUkI dIdhA. prabhue avadhijJAnathI jANyuM ke, "haju mAre ghaNuM karmanI nirjarA karavAnI che. te karma sahAya vinA mArAthI tarata khapAvAya tema nathI. kAraNa ke sainike sivAya zatruone mATe samuha jItI zakAto nathI. A Aye dezamAM vihAra karavAthI mane tevI sahAya maLavI durlabha che, mATe have huM anArya dezamAM vihAra karUM.' A vicAra karIne moTA ghara sAgaramAM jalajaMtu praveza kare tema prabhu lATa dezamAM gayA, je dezamAM prAyaH badhA dUra svabhAvI manuSyaja rahetA hatA. tyAM prabhune joIne koI "muDe muDe' ema kahIne mAravA lAgyA, keI sparza dhArIne pakaDavA lAgyA, keI cora dhArIne emane bAMdhavA lAgyA, keIkautukathI prabhunI upara bhasatA zvAnone mUkavA lAgyA ane bIjAo potAnI marajI pramANe bIjI aneka prakAranI viDaMbanA karavA lAgyA. paraMtu jema rogI ati ugra auSadhothI rogano nigraha thata 1 ahIM sahAyaka upadravAdikanA karanArane gayA che. 2 Arya rAjAne gupta cara. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo] zrI mahAvIra prabhune prathamanA cha varSanI vihAra [ 53 jANI harSa pAme, tema prabhu AvA upasargothI kama khapatAM jANune ati harSa pAmatA hatA. vanamAMthI pakaDI lAvelA hAthInI jema gozALe paNa tyAM baMdhana ane tADana vigerenI aneka vedanAe sahana karI. prabhu tyAM karmanI ghaNI nirjarA karIne jANe kRtArtha thayA hoya tema A dezanI sanmukha cAlyA. anukrame pUrNa karIza nAmanA gAmanI najika jatAM te lATa dezanI bhUmimAM praveza karavAne icchatA be coroe prabhune sAmA AvatA joyA. eTale A apazukana thayA." evuM dhArI teo prabhune mAravAnI IcchAthI kantikA upADIne AvatA pretanI jema khaga ugAmIne prabhunI sAme deDiyA, A samaye devalokamAM beThelA IMdrane ciMtavana thayuM ke, "hAla vIraprabhu kayAM haze ?" avadhijJAne jotAM teNe prabhune tathA temane mAravAne taiyAra thayelA te baMne corone tatrastha jeyA. tatkALa siMha jema hAthIne mArI zake tevA paMjAthI be hariNane mAre tema I meTA parvatane toDI zake tevA parAkramI vAvaDe te baMne cArene mArI nAMkhyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu bhadilapura AvyA. tyAM cAra mAsanA upavAsa (cemAsI ta5) karIne pAMcamuM cAturmAsya rahyA. tapanuM pAraNuM karI tyAMthI vihAra karatAM anukrame prabhu kadalI samAgama nAmanA gAma pAse AvyA. tyAMnA loko yAcakone anna ApatA hatA, te joI gAzALe prabhune kahyuM ke, "svAmI! ahiM bhajana karo. siddhArthe kahyuM ke, amAre Aje upavAsa che." "tyAre huM ekale jamIza" ema kahI te tyAM gaye. gozALo tyAM jamavA beThe, paNa pizAcanI jema tRpta thaye nahI, eTale gAmanA lokoe sarva annathI bharela eka thALa tene arpaNa karI dIdhe. gozALo temAMnuM badhuM anna khAI zakyo nahIM, kaMTha sudhI AhAra karyo, tethI pANI pIvAmAM paNa maMda thaI gayo, eTale te lekee are! tuM tArI AhAra karavAnI zaktine paNa jANatA nathI, tethI tuM zuM mUrtimAna duSkALa chuM?" ema kahI te thALa tenA mastakapara pheMkayo. pachI tRptithI peTane paMpALatA paMpALate gozALA tyAMthI cAlyA gaye. tyAMthI vihAra karIne prabhu bhUkhaMDa nAmanA gAme gayA. prabhu kAryotsarga rahyA. gozALo sadAvratanuM bhejana meLavavAnI IcchAthI pUrvavata te gAmamAM gaye. pUrvanI jema tyAM paNa tene bhajana ane tirasakAra baMne maLyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu tuM bAka nAmanA gAma samipe AvyA. prabhu bahAra pratimA dharIne rahyA ane gozALo gAmamAM gayo. te gAmamAM bahuzruta ane aneka ziSyonA parivArathI paravarelA zrI pArzvanAthanA ziSya vRddha naMdISeNucArya AvyA hatA, teo gacchanI badhI ciMtA choDI daIne jinakalpanA pratikarmane 2 karatA hatA, temane joI gozALa municaMdrAcAryanI jema temanuM paNa hAsya karIne prabhunI 1 sadAvrata hatuM. 2 jinaka95nI tUlanA. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ 51 10 mu pAse AvyA. te manidISeNu rAtre te gAmanA kAI cAkamAM dharmadhyAna karavA mATe kAryAtsaga dharIne sta'bhanI jema sthira rahyA. cAkI karavA nIkaLelA grAmarakSakAe temane cAranI bhrAMtithI mArI nAMkhyA. teo sadya avadhijJAna meLavI mRtyu pAmIne devalAke gayA. devatAoe temane mahimA karyAM, te joI zozALe tyAM AvI temanA ziSyAne pUrvavat tiraskAra karyAM. ' tyAMthI vihAra karIne prabhu kRSikA nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM ArakSaka leAkAe pracchanna carapaNAnI bhrAMtithI gozALA sahita prabhune herAna karyA, te vakhata niraparAdhI evA keAI rUpavAn, zAMta, ane yuvAna devA'ne gupta caranI bhrAMtithI ArakSakA mAre che' evA vArtAlApa leAkeAmAM phelAye. te vArtAlApa zrI pArzvanAthanI pragalbhA ane vijayA nAme e ziSyA cAritra cheADIne nirvAhane mATe parivAjikA thaI te gAmamAM rahetI hatI, teNe sAMbhaLyA. tethI 'rakhe, te vIra prabhu tA na hoya?' evI zaMkA karatI tyAM AvI. tyAM bhagavatane tevI sthitimAM joyA; eTale teee prabhune vaMdanA karIne ArakSakAne kahyuM ke, "are mUkhe^! A siddhArtha rAjAnA putra zrI mahAvIra che ema zu tame nathI jANutA ? have jaladI temane cheDI mUkA; kemake A khabara jo iMdra jANaze teA tamArI upara prANahara va mUkaze," A pramANe sAMbhaLIne teoe prabhune cheADacA ane vAraMvAra khamAvyA. pachI bhagavata tyAMthI vizALApurI tarapha cAlyA. AgaLa jatAM be mArgA AvyA. eTale gAzALe kahyuM ke, "he nAtha ! huM tamArI sAthe nahI. AvuM, kAraNa ke mane kAI mAre che tyAre tame taTastha thaI joyA kareA che, vaLI tamane upasargo thAya che tyAre tenI sAthe mane paNa upasage thAya che, kemake agni sukAnI sAthe lIlAne paNa khALe che. vaLI lAkA prathama mane mAre che ane pachI tamane mAre che. temaja sArA bhAjananI IcchA thayA chatAM kAI divasa leAjana thAya che ane kAi divasa bhUkhyA rahevu' paDe che. vaLI pASANumAM ane ratnamAM, araNyamAM ane nagaramAM, taDakAmAM ane chAyAmAM, agnimAM ane jaLamAM, huNavA AvanAramAM ane sevakamAM nivizeSa-samaSTi rAkhanAra evA tamArI sevA mUDha buddhivALA putranI jema kANu kare? eka tALavRkSanI sevA kare tevI niSphaLa tamArI sevA meM brAMta thaIne Aja sudhI karI che te sabhAro, have huM tevI sevA karIza nahI." siddhArtha khelyA 'tane je rUce te kara. amArI teA evIja zailI che, te kadi paNa anyathA thaze nahIM.' pachI prabhu tyAMthI vizALA nagarIne mArge cAlyA ane gozALo ekaleA rAjagRha nagarane mArge cAlyeA. AgaLa cAlatAM sarpavALA moTA rAphaDAmAM uMdara pese tema jemAM pAMcaseA cAra rahe che evA eka meTA araNyamAM gozALe praveza karyAM. eka cAre gIdhanI jema vRkSa uparathI gozALAne dUrathI Avato joyA, eTale teNe bIjA cArAne kahyu' ke * kAI dravya vinAnA nagna purUSa Ave che.' teo khAlyA ke, 'te nagna che to paNa ApaNe Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 3 jo] zrI mahAvIra prabhuno prathamanA cha varSano vihAra [55 tene choDe nahIM, kAraNa ke kadApi te koIne mokalele cara purUSa paNa hoya? mATe te ApaNe parAbhava karIne jAya te ucita nathI." evI rIte vicArI teo najIka AvelA gozALAne "mAmo, mAmo" kahI vArA pharatI tenA khabhA para caDIne tene calAvavA lAgyA. vAraMvAra evI rIte calAvavAthI gozALAnA zarIramAM zvAsa mAtra bAkI rahyo, eTale cAra loke tene choDIne tyAMthI bIje cAlyA gayA. gozALe vicAryuM ke, "svAmIthI judA paDatAM prAraMbhamAM ja zvAnanI jema meM AvI duHsaha vipatti bhegavI, prabhunI vipattine to IMdrAdika devatAo paNa AvI AvIne dUra kare che, to temanA caraNane zaraNe rahevAthI mArI paNa vipattio nAza pAme che. je prabhu rakSaNa karavAne mATe pote samartha chatAM paNa koI kAraNathI udAsIna rahe che, tevA prabhune maMda bhAgyavALA purUSa dhananA nidhine prApta kare tema huM have zI rIte prApta karIza? mATe cAla, tenI ja zodha karUM," Avo nizcaya karI gazALa prabhunA darzanane mATe te vananuM ullaMghana karIne azrAMta paNe bhamavA lAgyo. prabhu vizAlA nagarImAM AvyA. tyAM kaI lehakAranI zALAmAM lokenI AjJA laIne prabhu pratimA dhAraNa karIne rahyA. te zALAne svAmI luhAra cha mAsa sudhI rogothI pIDAI taratamAM ja nirogI thayo hato. te ja divase pitAnA svajanothI viTAI pitAnI koDamAM AvyuM. tyAM prabhune joIne teNe ciMtavyuM ke, "pahele ja divase mAre A pAkhaMDInA darzana thayA te moTuM apazukana thayuM, mATe AnI upara ja leDhAne ghaNu mArIne e amaMgaLane dUra karUM." pachI te duSTa prabhune mAravA mATe ghaNuM upADIne deDyo. te vakhate iMdrane vicAra thayo ke, "hAla prabhu kyAM haze?" avadhijJAne jotAM te luhArane ghaNu mAravA udyata thayela jANuM IMdra tatkALa tyAM AvyA ane potAnI zaktithI te ghaNuM tenA ja mAthA upara paDAvyA, tethI mAMDa mAMDa rogamukta thayAM chatAM paNa ghaNanA prahArathI te luhAra yamadvAramAM pahoMcI gayo. IMdra prabhune namI saudharma kalpamAM gayA. tyAMthI vihAra karIne prabhu grAmaka nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM bibhelaka nAmanA udyAnamAM AvelA bilelaka nAmanA yakSanA maMdiramAM prabhu kAryotsarga karIne rahyA. te yakSane pUrva bhave samati pharaseluM hatuM, tethI teNe anurAga dharIne divya puSpa ane vilepana kathI prabhunI pUjA karI. tyAMthI vihAra karIne prabhu zAlizISa nAmanA gAme padhAryA. tyAM udyAnamAM pratimA dharIne rahyA, te vakhate mAgha mAsa vitato hate. tyAM kaTapUtanA nAme eka vANuvyaMtarI devI hatI, te prabhunA tripRSNanA janmamAM prabhunI vijayavatI nAme patnI hatI. te bhavamAM tene sArI rIte mAna na maLavAthI rASavatI thaIne mRtyu pAmI hatI. keTalAka bhavamAM bhamyA pachI te manuSya bhava pAmI hatI. te lavamAM bALatapa karI mRtyu pAmIne A bhavamAM te vyaMtarI thaI hatI. pUrvanA virathI ane prabhunA tejane sahana na karI zakavAthI teNe prabhunI pAse AvIne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra | [ parva 10 muM tApasInuM rUpa vikuvyuM. pachI mAthe jaTA dhAraNa karI, valakalanA vastra paherI, hima jevA zItaLa jaLamAM zarIrane bALIne prabhunI upara uMce ubhI rahI. pachI pavana vistArIne sIsaLIAnI jema zarIra parathI jaLanA ati dusaha zItaLa biMduo prabhunI upara uMce paDavA lAgyA. jaTAnA agra bhAgathI ane valakalamAMthI paDatA jaLabiMduoe prabhune palALI dIdhA. je bIjo koI purUSa te ThekANe heta to zItathI TharIne phATI jAta, arthAt prANa jatA raheta. A pramANe AkhI rAri zItApasargane sahana karatAM prabhunuM atyaMta karmone khapAve tevuM dharmadhyAna vizeSa dIpI nIkaLyuM, ane anuttara vimAnamAM rahelA devo hoya tevuM sarva lokane avalokana karAvanArUM vizeSa prakAranuM avadhijJAna utpanna thayuM. zrI vIraprabhune devabhavamAM paNa jyAre jyAre sahaja avadhijJAna prApta thatuM tyAre teo ekAdazAMgI sUtrArthanA dhAraNa karanArA thatA hatA. ahIM rAtri vyatIta thaI eTale kaTapUtanA zAMta thaI gaI. pachI te ghaNe pazcAttApa karIne bhaktipUrvaka prabhunI pUjA karI potAne sthAnake gaI. tyAMthI vihAra karIne prabhu bhadrikApurIe AvyA. tyAM dIkSA lIdhA pachInuM chaThuM comAsuM karavAne mATe prabhu tapane AcaratA sthiti karIne rahyA. tyAM cha mAse gozALo AvIne ma. pUrvanI jema prabhunI sevA karato te sAthe rahyo. prabhue vividha abhigrahapUrvaka tyAM cAra mAsakSapaNa karyA. pachI varSAkALa nirgamana karI nagarInI bahAra pAraNuM karyuM. ilyAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra prathama SaDa varSa vihAra varNano nAma tRtIya sargaH // zrI mahAvIra svAmIne bIjA cha varSane chadmastha vihAra. zALe sevelA zrI vIrabhagavaMte tyAra pachI ATha mAsa sudhI upasarga vagara magadhadezanI bhUmimAM vihAra karyo. pachI AlaMbhikA nAmanI nagarIe gayA. tyAM cAra mAsakSapaNu karIne comAsuM ullaMghana karyuM. comAsuM pUrNa thayA pachI te nagarInI bahAra pAraNuM karIne prabhu gozALA sahita kuDaka nAmanA gAme gayA. tyAM vAsudevanA maMdiranA eka khuNAmAM 1 lokAvadhi. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 ] zrI mahAvIra prabhuno bIjA cha varSane vihAra [ 57 jANe ratnamaya pratimA besADI hoya tema prabhu pratimA dharIne rahyA. prakRtithI nirlajaja ane ghaNA vakhatathI karelI saMlInatAthI Atura thayela gozALo vAsudevanI pratimAnA mukha pAse purUSa cinha dharIne ubhe rahyo. tevAmAM tene pUjArI AvyuM, te gAzALAne evI rIte rahele joIne vicAravA lAgyo ke, "A keI pizAcagrasta athavA gAMDo mANasa jaNAya che." evuM vicArato te aMdara peThe ane tene barAbara je; eTale tene nagna joIne teNe dhAryuM ke, A keI nagna jaina sAdhu jaNAya che. vaLI vicAryuM ke, "je huM ane mArIza to leke kaheze ke, A duSTa nirdoSa evA sAdhune vinAkAraNa mAryA che, mATe AnuM gAmane je yogya lAge te kare; tethI huM A vAta gAmanA lokone jaIne kahe," ema vicArIne te gAmanA lokone tene batAvavA teDI lAvyuM. tatkALa gAmanA bALakee tene lapaDAkethI ane muSTiothI kuTavA mAMDyo. pachI e gAMDe che, mATe ene mAravAthI sayuM' ema kahIne vRddha lokee tene choDAvyuM. karmarUpI zatrune madana karanArA prabhu tyAMthI vihAra karIne mardana nAmanA gAma pAse AvyA. tyAM baLadevanA maMdiramAM prabhu pratimA dharIne rahyA. tyAM paNa pUrvanI jema baLadevanA mukhamAM purUSacinha rAkhIne gepALe ubho rahyo. tethI pUrvanI jema gAmanA lokoe kuTahyo ane pUrvanI jema vRddhoe choDAvyA. tyAMthI vihAra karIne tapasvI prabhu bahuzALa nAmanA gAme gayA. tyAM zALavana nAmanA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. tyAM zAlAryA nAme eka vyaMtarI hatI, teNe kAMI paNa kAraNa vagara krodha pAmIne prabhunI upara kamane ghAta karanArA keTalAka upasargo karyA. upasarga karatAM karatAM jyAre te zrAMta thaI tyAre teNe prabhunI pUjA karI. pachI tyAMthI vihAra karIne vIraprabhu hAla nAmanA gAme AvyA. tyAM jItazatru nAme rAjA hatAte rAjAne keI rAjA sAthe virodha cAlato hato; tethI rAjapurUSoe mArgamAM prabhune gozALA sahita AvatA joyA. eTale "tame keNa che?" ema teoe pUchayuM, paNa maunadhArI prabhu kAMI bolyA nahIM. tethI A koI zatrunA herU che. evuM dhArI temane pakaDIne chatazatru rAjAne seMgyA. tyAM asthika gAmathI u5la nimittIo Avela hato. teNe prabhune oLakhyA, eTale vaMdanA karI ane jItazatru rAjAne badhI vArtA kahI. pachI rAjAe paNa bhaktithI prabhune vaMdanA karI. tyAMthI vihAra karIne prabhu purimatAla nagare padhAryA. tyAM pUrve evuM baneluM hatuM ke tyAM vAgura nAme eka dhanADhaya zeTha raheto hato. tene bhadrA nAme priyA hatI. te vaMdhyA hatI, tethI saMtAnane mATe devatAonI bAdhAo karI karIne thAkI gaI hatI. eka vakhate te baMne zakaTamukha nAmanA udyAnamAM gayA. tyAM teoe devanI jema puSpa cuMTavA vigerethI cirakALa krIDA karI. kIDA karatAM karatAM teo eka moTA jINu maMdira pAse AvyA. kautukathI D - 8 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM 58 ] baMnee temAM praveza karyo. aMdara dRSTine amRta jevI zrImallinAtha prabhunI pratimA dekhIne zraddhApUrvaka temaNe vaMdanA karI. pachI prAthanA karI ke, he deva ? tamArA prasAdathI jo amAre putra ke putrI thaze, te ame A tamArA caityanA uddhAra karazuM, ane tyArathI sadA tamArA bhakta thaIne rahezuM.' A pramANe kahIne teo peAtAne ghera AvyA. tyAM najIkamAM kAI ahutabhakta vyaMtarInA nivAsa hatA, tenA prabhAvathI bhadrAnA udaramAM garbha rahyo. tethI zeThane deva upara pratIti AvI. garbhanA divasathIja mAMDIne teNe moTA haSathI durgatimAMthI pAtAnA AtmAnI jema te devAlayanA uddhAra karavAnA Arabha karyA. ane buddhimAna vAgura zeTha lIdhelA abhigraha pramANe dararoja tyAM jaI ne te mallinAthanI pratimAnI trikALa pUjA karavA lAgyA. tene jinabhakta jANIne vicaratA evA sAdhu ane sAdhvIo paNa tene ghera AvavA mAMDayA ane te paNa sadA temanI pUjA satkAra karavA lAgyA. nityanA sAdhuenA saMgathI zreSTha buddhivALA te zeTha zeThANI zrAvakapaNuM pAmyA ane sava vidhinA jANanArA thaI gayA. A samaye zrI vIrabhagavaMta te purimatAla nagaranA zakeTamukha nAmanAja udyAnamAM kAusagga karIne rahyA. tyAM IzAnedra jinezvarane vadanA karavA Avye. teNe maNinAtha prabhunA biMbane pUjavA mATe jatA te vAgura zeThane joyA. eTale IzAna Idre kahyu` ke, are zeTha! A pratyakSa jinezvaranuM ulluMghana karIne jinezvaranA khiMkhane pUjavA mATe AgaLa kayAM jAo che ? A bhagavAna zrI vIrasvAmI carama tIrthaMkara che, te chadmasthapaNe vihAra karatAM ahiM pratimAdhArI thaIne rahyA che. ' te sAMbhaLI vAgura zeThe mithyA duSkRta duI traNa pradakSiNA karI kRnI jema zarIra sa kAcIne bhaktithI prabhune vaMdanA karI. pachI IzAnadra ane vAgura zeTha prabhune namIne pAtAne sthAnake gayA. tyAMthI vihAra karIne prabhu uSNAka nAmanA nagara tarapha cAlyA. bhAgamAM taratanA paraNelA ane taddana virUpa AkRtivALA keAI varavadhU sAmA maLyA. temane joI ne gozALo khelyA ke- ahA ! jue teA kharA ! A baMnenA kevA meATA peTa che, moTA dAMta che, haDapacI tathA Doka lAMkhI che, vAMsAmAM khuMdha nIkaLelI che ane nAke cIkhA che. ahA ! vidhAtAnI joDI devAnI khukhI paNa kevI che, ke jeNe varakanyA baMne sarakhA meLavI dIdhA che! huM tA dhArU chuM ke, te vidhAtA paNu kautukI che. te A pramANe gozALA temanI AgaLa jaI jaI ne vAravAra kahevA lAgyA, ane mazkarA [ viSaka ]nI jema vAra vAra aTTahAsa karavA lAgyA. te joIne te vavaranI sAthenA mANasA kAdhAyamAna thayA. tethI geAzALAne teAe cAranI jema mayUrakha'dhavaDe AMdhIne vAMsanI jALamAM phekI dIdhA, gozALe prabhune uddezIne kahyuM ke, huM svAmI ! mane khAMdhyA che, te chatAM tame mArI upekSA kema kare che ? tame anya jAnI upara paNa kRpALu che, te zuM pAtAnA sevaka upara kRpALu nathI ?' siddhArthe kahyuM ke, ' vAnaranI jema capaLatA karanArA evA tAre tArA peAtAnA duzcaritrathI * Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [59 hamezA vipatti te siddha thaI cukI che. prabhu thoDe dUra jaIne tenI rAha jotA ubhA rahyA. eTale pelA vadhUvaranA mANaso prabhune joIne vicAravA lAgyA ke, "juo, A mahA tapasvI devArya A purUSanI rAha jue che, mATe kadAca A mANasa temane pIThadhArI, chatradhArI ke koI bIjuM kArya karanAra sevaka haze." A pramANe vicArIne teoe prabhune mATe gozALAne cheDI mUkyo. pachI prabhu tenI sAthe cAlatA anukrame gobhUmimAM AvyA. gozALe govAlane pUchyuM ke, "are bIbhatsa mUrtAivALAo are mleccho ! are potAnA nehaDAmAMja zUravIra govALa kahe, A mArga kyAM jAya che?" govALI A belyA are! musAphara! tuM vinAkAraNa zA mATe amone gALo Ape che? are zALA ! tAre nAza thaI jaze. " gozALe kahyuM, "are dAsInA putraje tame mAre ATale Akroza sahana nahIM kare te huM adhika Akroza karIza, vaLI meM tamane kAMI gALo ApI nathI. meM tamane maleccha ne bIbhatsa kahyA che to zuM tame maleccha ane bIbhatsa nathI ? meM khoTuM zuM kahyuM che?" te sAMbhaLI teoe krodhathI gozALAne bAMdhIne vAMsanA vanamAM pheMkI dIdho; paraMtu bIjA dayALu musApharoe tene choDAvyuM. tyAMthI vihAra karIne prabhu rAjagRhanagare padhAryA. tyAM cAra mAsakSapaNuvaDe vividha prakAranA abhigraha karIne prabhue AThamuM comAsuM nigamana karyuM. cAturmAsane aMte nagaranI bahAra prabhue pAraNuM karyuM. pachI prabhue ciMtavyuM ke, mAre haju paNa ghaNuM kama nijaravAnuM che. Ama vicArIne kama nirjarAne mATe prabhu gozALA sahIta vajAbhUmi, zuddhabhUmi, ane lATa vigere mahera dezamAM vicaryA. te dezamAM paramAdhArmika jevA svachaMdI mleccha vividha upasargothI zrI vIraprabhune upadra karavA lAgyA. koI prabhunI niMdA karatA, kaI prabhune hasatA, ane kaI zvAna vigere duSTa prANIone laIne prabhune viTI vaLatA hatA paraMtu "AthI karmane dhvasa thAya che" evuM dhArIne zalyanA uddhAranA sAdhanothI chedAdika thatAM jema harSa pAme tema prabhu te upasargothI ulaTA harSa pAmatA hatA. karmaroganI cikitsA karanAra prabhu kamane kSaya karavAmAM sahAyakArI te plene baMdhuthI paNa adhika mAnatA hatA. jemanA caraNanA aMguThA mAtra vaDe dabAvavAthI acaLa evo merU paNa kaMpAyamAna thayuM hatuM, tevA zrI vIraprabhu paNa karmathI pIDAya chatAM AvI rIte varte che. zakaI temanI Apatti dUra karavAne mATe siddhArtha vyaMtarane nimele che paNa te to mAtra gozALAne uttara ApavAne ja upayogI thaI paDyo, bIjI vakhata to te hAjara paNa rahe nahIM. prabhunA caraNamAM moTA moTA suredro AvIne vAraMvAra ALoTe che ane kiMkara thaIne varte che. IMdrAdika paNa prabhune prApta thatI karmajanya pIDAmAM mAtra udAsI thaIne rahe che. jemanA nAma mAtrathI duSTa upaka dravI jAya che, te prabhune ulaTA ati zudra loko upadrava kare che, teno pokAra konI AgaLa jaIne karIe? jagatanA te kRtaH sukRtene dhikAra che, ke jeo svAmIthI utpanna Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM thayelA che, chatAM paNa AvA vipnamAM AvI paDelA svAmInI rakSA karatA nathI. AkhA jagatanuM rakSaNa ane kSaya karavAnuM pitAmAM baLa chatAM prabhu tene kiMcit paNa upaga karatA nathI. kAraNa ke "saMsArasukhanA lAlacu purUSa ja pitAnA baLanuM tevA prakAre phaLa meLavavA Icche che." AzrayasthAna paNa nahIM maLI zakavAthI TADha ane taDakAne sahana karatA prabhu cha mAsa sudhI dharma jAgaraNa karatAM te bhUmimAM rahyA, ane zUnyAgAramAM ke vRkSataLe rahIne dharmadhyAnamAM parAyaNa evA prabhue navamuM cAturmAsya nigamana karyuM. tyAMthI vihAra karIne prabhu gozALA sAthe siddhArtha pure AvyA. tyAMthI kurmagrAma tarapha cAlyA. mArgamAM eka tilano choDa jeIne gozALe prabhune pUchayuM ke-"svAmI! A tilano choDavo phaLaze ke nahIM?" bhavitavyatAne yoge prabhu piote ja mauna cheDIne bolyA, he bhadra! e tilano cheDa phaLita thaze. puSpanA sAta jIva je bIjA cheDamAM rahelA che, te ravIne Aja choDamAM tilanI siMgamAM teTalA ja tilapaNe utpanna thaze." prabhunA A pramANenAM vacana para gazALAne zraddhA na AvavAthI teNe te tilanA bhothAMne mATI hAthethI ukheDIne bIje mUkI dIdhuM. te vakhate "prabhunI vANI asatya na thAo." evuM dhArIne najIka rahenArA keI devatAe tarata ja tyAM meghanI vRSTi vikuvI, tethI tyAMnI jamIna ane te talanuM bhothuM jarA Adra thayuM. tevAmAM te pradezamAM koI gAya nIkaLI, tenI kharIthI te bheguM dabAyuM, eTale te A bhUmimAM pezI gayuM, pachI pRthvI sAthe maLI javAthI sajajaDa thayuM. anukrame tenA mULa UMDA gayA ane navA aMkurA utpanna thayA. anukrame tenI sIMgamAM prabhue kahyA pramANe puSpanA sAta jIvo tilapaNe utpanna thayA ane vadhavA lAgyA. bhagavaMta tyAMthI duSTa buddhivALA ane pitAne prabhune khare bhakta mAnatA gozALa sahita kurmagrAme gayA. have caMpA ane rAjagRhI nagarInI vacce dhanathI pUrNa ane mahImaMDaLamAM maMDanarUpa gobara nAme eka gAma che. temAM gezaMkhI nAme eka AhIrapati kauTuMbI (kaNabI) rahete hato. tene baMdhumatI nAme eka vaMdhyA strI hatI, ke je tene ati vallabha hatI. te gAmanI najIka kheTaka nAme eka gAma hatuM. te gAma coralakoe AvIne bhAMgI nAMkhyuM ane ghaNuM lokone baMdI tarIke pakaDyA. te samaye vezikA nAmanI kaI e putrane janma Apyo. teno pati haNAyela hovAthI tene savarUpavatI jANIne ceralokoe sAthe lIdhI. prasava rogathI pIDita evI te strI vRSabha jevA durdAta ane vege cAlatA cAlakanI sAthe hAthamAM bALakane laIne cAlI zakI nahIM. tyAre cAre bAlyA ke, "are strI ! je tuM jIvavAne IcchatI hoya te mUrtimAna vyAdhi jevA A bALakane cheDI de." pachI te vezikA bALakane eka vRkSa taLe mUkI daIne bhaya pAmI chatI cArakonI sAthe cAlI. "sarva lokone prANuthI vizeSa bIjuM kAMI paNa priya nathI." prAtaHkALe pelo gozaMkhI kaNabI tyAM Avyo, teNe e bALakane joye. tene svarUpavAnuM joIne teNe grahaNa karyo, ane ghera AvI pitAnI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 the ] zrI mahAvIra prabhuno bIjA cha varSane vihAra : [ 61 patnIne putra tarIke rAkhavA arpaNa karyo. "aputrIAone bIjAno putra paNa ati vahAle lAge che." pachI te buddhimAna kaNabIe eka meMDhAne mArI tenA rUdhirathI bALakane kharaDIne ane potAnI patnIne sUtikAne veSa paherAvIne lokomAM evI vAta phelAvI ke, "mArI strIne gUDhagalya hatuM, te Aje putrane prasava thayo che." Ama kahIne teNe lokomAM mahotsava pravartA. ahIM te bALakanI mAtA vezikAne je caraloko laI gayA hatA, teNe caMpApurInA cauTAmAM vecavAne mATe ubhI rAkhI. tene potAnA dhaMdhAne yogya dhArIne koI vezyAe kharIda karI. pachI te vezyAe tene gaNikAne badhA vyavahAra zIkhavADajo. anukrame rUpathI asarAne paNa tiraskAra kare tevI te vezikA eka prakhyAta gaNikA thaI paDI, te vezikAne putra gazakhika kaNabIne ghera yuvAnuM thayuM. eka vakhate te mitronI sAthe ghInuM gADuM vecavAne mATe caMpAnagarImAM AvyuM. tyAM nagarajanone catura ramaNIonI sAthe vilAsa karatA joI te paNa vilAsa karavAnI IcchAthI gaNikAonA pADAmAM gayo. tyAM bIjI vezyAomAM rahelI pitAnI mAtA vezikAne teNe joI, eTale tenI sAthe ramaNa karavAnI tenI IcchA thaI. "ajJAna manuSya pazu jevA ja hoya che." pachI teNe tatkALa tene eka AbhUSaNa ApyuM ane rAtre snAna vilepanAdi karIne teNInA ghara tarapha cAlyo. mArge jatAM tene eka paga viSTAmAM paDayo, paNa kAmamAM moha pAmI gayelA teNe kAMI jANyuM nahIM. e vakhate tene pratibaMdha karavAne mATe tenI kuLadevatAe mArgamAM eka gAya ane vAchaDo vikuLaM. te vAchaDAne joIne pitAno paga tenI sAthe te ghasavA lAge, tevAmAM te vatsa manuSya vANIe gAyane kahevA lAge-mAtA! juo A kaI purUSa dharma rahita nirdayapaNe pitAnA viSTA bharelA pagane mArI sAthe ghase che." te sAMbhaLI gAya balI-"vatsa! kheda kara nahIM, tenuM e apakRtya kAMI vizeSa nathI, kema ke kAmadevano gadheDo thaIne e pitAnI mAtA sAthe vilAsa karavAne tvarAthI jAya che. te sAMbhaLI teNe ciMtavyuM ke, "A gAya manuSyavANIthI Ama kema bole che? mATe huM te vezyAnI tajavIja te karUM." Avo vicAra karI te vezyAne ghera Avyo. vezyAe atyAna vigere karavA vaDe teno satkAra karyo, paraMtu pelI gAyanI vANIthI zaMkA AvelI hovAthI te purUSanA cittamAM kAmavyApArano rodha thaI gaye hatuM, eTale teNe kSaNavAra rahIne te vezyAne kahyuM ke-"bhadra! tamArI je paraMparA hoya te kaho." tenuM e vacana jANe sAMbhaLyuM ja na hoya tema karIne e vezyA tene aneka prakAranA hAvabhAva batAvavA lAgI. "vezyAonuM prathama kAmazAsana eja che." pharIthI te bolyo ke-"jo tame tamArI hakIkta kaheze to huM tamane bamaNuM dravya ApIza, mATe kharekharI hakIkta kahe, tamane tamArA mAtApitAnA segana che." AvI rIte jyAre teNe vAraMvAra kahyuM, tyAre teNIe je yathArtha hatuM, te kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI zaMkA pAmIne te tyAMthI uThI gayo ane tatkALa pitAne gAma gayo. tyAM jaIne teNe pilA kaNabI mAtApitAne pUchayuM ke, "huM tamArA aMga ja putra chuM ke kharIda karela chuM? athavA koI bIjI rIte Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62] zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra [parva 10 muM maLelo putra chuM? je yathArtha hoya te kahe." teoe kahyuM ke, "tuM amAre aMga ja putra che," AvI rIte asatya kahevAthI te pIDita thaI rIsa caDAvIne bahAra javA lAgyo, eTale teoe je rIte te prApta thayo hato te vRttAMta yathAsthita kahI batAvyuM. tethI tenA jANavAmAM AvyuM ke, "vezikA vezyA kharekharI mArI potAnI mAtAja che." pachI te pAche caMpAnagarIe gaye, ane vezikAnI pAse jaIne teNe potAnuM vRttAMta jaNAvyuM. potAnA putrane oLakhIne vezikA lajajAthI nIcuM mukha karI rUdana karavA lAgI. pachI tenI kuTTinIne ghaNuM dravya ApI teNe potAnI mAtAne tyAMthI choDAvI ane pitAne gAma laI jaIne tene dharma mArgamAM sthApita karI. te vezikAno putra "vaizikAyana" evA nAmathI oLakhAvA lAge. tyAM AvyA pachI viSayathI udvega pAmIne teNe tarataja tApasavrata grahaNa karyuM. pitAnA zAstranA adhyayanamAM tatpara ane svadharmamAM kuzaLa evo te tApasa pharate pharato zrI vIraprabhunA Agamana pahelAM kUrma gAmamAM Avyo hato. te gAmanI bahAra rahI madhyAhUna samaye uMcA hAtha karI, sUryamaMDaLa sAme daSTi rAkhI, vaDavRkSanI vaDavAIonI jema laMbAyamAna jaTA rAkhIne sthira raheto hato. svabhAvathI ja vinIta, dayA dAkSiNyathI yukta ane samatAvAna e te dharmadhyAnamAM tatparapaNe madhyAhuna samaye AtApanA letA hatA. e kRpAnidhi tApasa sUryakiraNanA tApathI pRthvI para kharI paDatI juone vINI vINIne pAchI potAnA mastaka para nAMkhato hato. AvA vezikAyama tApasane joIne gozALa prabhunI pAsethI tyAM AvyuM. ane tene pUchyuM ke, "are tApasa! tuM zuM tattva jANe che? athavA tuM zuM juno zayyAtara chuM? tuM strI chuM ke purUSa? e paNa kAMI barAbara samajAtuM nathI. A pramANe teNe kahyuM, to paNa e kSamAvAna tapasvI kAMI paNa bolyA nahIM. zALA to vAraMvAra te pramANe kahevA lAgyA, kemake "kutarAnA puchane bahu vAra sudhI yaMtramAM rAkhyuM hoya to paNa te sarala thatuM nathI." chevaTe te tApasane ke5 caDayo. eTale teNe tenI upara telesyA mUkI. "atize ghasavAthI caMdananA kANamAMthI paNa agni utpanna thAya che." jvALAethI vikarALa evI teolezyAthI bhaya pAmele te gozALa dAvAnaLathI trAsa pAmela hastI jema nadI pAse jAya tema prabhunI pAse Avyo. zALAnI rakSA karavAne mATe prabhue zItalezyA sAmI mUkI; tethI jaLavaDe agninI jema tejezyA zamI gaI. prabhunI tevI samRddhi [ zakti ] jaIne vaizikAyana vismaya pAmya; tethI te zrI mahAvIranI pAse AvI namratAthI A pramANe che ke, he bhagavan ! meM tamAre A prabhAva jANyA nahote, mATe mAruM A viparIta AcaraNa kSamA karo." A pramANe kahIne te tApasa gayo. tyAra pachI gozALe prabhune pUchayuM ke, "he bhagavaMta! A tejalezyAnI labdhi zI rIte prApta thatI haze? prabhu belyA- je manuSya niyamadhArI thaI sarvadA chaThTha kare ane eka muSTi kubhASa tathA aMjali mAtra jaLathI pAraNuM kare tene cha mAsane aMte akhalita ane pratipakSIne bhayaMkara evI mahA te vezyA upaje." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 ] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [63 pachI kUrmagrAmathI vihAra karIne prabhu gozALA sahita siddhArtha pura nAmanA uttama nagara tarapha cAlyA. mArgamAM peluM tilanA vRkSanuM bhAthuM jyAM paDeluM hatuM te pradeza Avyo, eTale gozALe kahyuM ke, "he svAmI! Ape je tilane cheDa ugavAne kahyo hate te uo nathI. prabhu belyA-"uge che, ane te ahIM ja che. gazALe te vAta mAnI nahIM. pachI teNe te tilane cheDa laIne tenI zIga cIrI, te temAM tilanA barAbara sAta dANA ugelA dIThA. eTale gozALo bolyo ke, "zarIranuM parAvartana karIne pAchA jatue tyAM ne tyAM ja utpanna thAya che." pachI prabhue te jelezyAne je vidhi karyo hato te pramANe tejalezyA sAdhavAne mATe gezAba prabhune cheDIne zrAvatI nagarIe gaye. tyAM eka kuMbhAranI zALAmAM rahIne prabhue jema kahyuM hatuM tema cha mAsa paryata tapa karyuM ane tejalezyA siddha karI. pachI tenI parIkSA karavAne mATe te eka kUvAne kAMThe gayo ane pitAne kepa utpanna karavA mATe koI dAsIne ghaDe kAMkare mArI phekyo. dAsIe tene gALo ApavA mAMDI, eTale teNe tatkALa krodha karIne tenA para telezyA mUkI, jethI te dAsI vIjaLI paDavAthI baLe tema banI gaI ane tene tejalezyAnI pratIti thaI. pachI kautuka jevAnI prItivALo gazALa lekothI parivRta thaI vihAra karavA lAgyA. eka vakhata zrI pArzvanAtha prabhunA cha ziSya ke jeoe cAritra tajI dIdhuM hatuM ane aSTAMga nimittanA jJAnamAM paMDita hatA, teo gozALAne maLyA. teonA zoNa, kaliMda, karNikAra, achidra, agnizAna ane arjuna evA nAma hatA. teoe sauhadapaNathI gozALAne aSTAMga nimittanuM jJAna batAvyuM. "samAna zILavALA purUSane sadya maMtrI thAya che." telezyA ane aSTAMga nimittanuM jJAna maLavAthI garva dharate gozALa "huM jinezvara chuM" ema kahete pRthvI para vihAra karavA lAgyA. prabhu siddhArthapurathI vihAra karIne vaizALI nagarIe padhAryA. tyAM prabhunA pitAne mitra zaMkha gaNarAja moTo parivAra laIne prabhunI sAme Avyo ane pUjA karI. tyAMthI vihAra karIne bhagavaMta vANijaka gAma tarapha cAlyA. mArgamAM maMDikA nAme eka nadI AvI te nAvavaDe utaryA. prabhu nAvamAMthI utaravA lAgyA, eTale nAvIke tapelI retIvALA taTa upara nAva rAkhIne nadI utAravAnuM mUlya mAgyuM. te vakhate zaMkha gaNarAjane bhANeja civa naukAsainya laIne pAchA pharato hato, teNe prabhune aTakAvelA joyA. tethI teNe tatkALa te nAvikane tiraskAra karI bhagavaMtane cheDAvyA. parama bhaktithI prabhu pUjA karIne te citra pitAne nagare gaye. pachI bhagavaMta vANijaka grAme AvyA. tyAM bahAra pratimA dharIne rahyA. tyAM AnaMda nAme zrAvaka rahetA hatA, te sadA chaThThatapa karato hato ane AtApanA leto hato. tene avadhijJAna thavAthI te prabhune vAMdavA AvyuM. prabhune vaMdanA karI aMjali Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 mu' 64 ] joDIne te khelyuM ke- he bhagavaMta! Ape duHsaha parISaheA ane dArUglR upasarga[ sahuna karyA che; tamArU zarIra ane mana baMne vajra jevA che ke je AvA parISaheA ane upasage thI bhagna thatAM nathI. he prabhu! have tamAre kevaLajJAnanI prApti paNa najIka che. A pramANe kahI pharIvAra prabhune vAMdIne te AnaMdazrAvaka peAtAne ghera gayA. pachI kAyAtsaga pArIne prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA. tyAM dIkSA lIdhA pachInuM dazamuM' cAturmAsya ni`mana karyuM". cAturmAsya pUrNa thaye nagara bahAra pAraNuM karIne prabhu sAyaTika gAme AvyA. tyAM prabhue bhadrA pratimA aMgIkAra karI. te pratimAmAM azana cheDI pUrvAbhimukhe rahI eka pudgala upara dRSTi sthira karIne AkhA divasa rahyA. te rAtrie dakSiNAbhimukha, khIje divase pazcimAbhimukha ane khIjI rAtrie uttarAbhimukha ema chaThThuM tapavaDe te pratimA pUrNa karI. te pratimA pAryAM vagara prabhue mahAbhadrA pratimA aMgIkAra karI, ane pUrvAdi dizAnA kramathI cAra aheArAtra sudhI rahyA. ema dazama (cAra upavAsa) vaDe mahAbhadrA pUrNa karIne tarataja khAvIzama (dRza upavAsa )nA tapavarDa satAbhadrA pratimA aMgIkAra karI. te pratimA ArAdhatAM daze dizAomAM eka eka aheArAtra rahyA. temAM uddha ane aA dizAne prasaMge uddha ane adhA bhAge rahelA dravya upara dRSTi sthApita karI. evI rIte traNe pratimA karIne pAraNAne mATe prabhu AnaMda nAmanA eka gRhasthane ghera gayA. tyAM tenI bahulA nAme keAI dAsI pAtra dhetI hatI. te TADhuM. anna kADhI nAkhatI hatI, tevAmAM prabhune AvelA joI ne te khelI ke, huM sAdhu! tamAre A ka2e che?' prabhue hAtha prasAryA, eTale teNIe bhaktithI te anna ApyuM. prabhunA pAraNAthI prasanna thayelA devatAoe tyAM pAMca divya pragaTa karyo. te joi leAkeA ghaNuMA harSa pAmyA. rAjAe te bahulAne dAsIpaNAmAMthI mukta karI. " prabhunA prasAdathI bhavya prANIo bhavathI paNa mUkAya che te AmAM zuM Azcaya che!" tyAthI vihAra karatAM prabhu ghaNA mleccha lAkAthI bharapUra evI dRDhabhUmimAM AvyA. tyAM peDhALa nAme grAmanI najIka peDhALa nAmanA udyAnamAM pAlAsa nAmanA caityamAM prabhue aSTama tapa karIne praveza kveryAM. tyAM ja Mtuono uparAdha na thAya tevA eka zilAtala upara jAtu sudhI bhujA lakhavI. zarIrane jarA namADI, citta sthira karI, nimeSa rahita netre rUkSa dravyapara dRSTi rAkhIne prabhu eka rAtrinI mahApratimAe rahyA. te samaye zaiMdra sudharmAM sabhAmAM ceArAsI hajAra sAmAnika devatAo, tetrIza trAyatriMza devatAo, traNa prakAranI sabhAera, cAra leAkapALA, asaMkhya prakrINuMka devatAe, cAre dizAomAM dRDha parikara bAMdhIne rahelA pratyeka ceArAzI hajAra aMgarakSakA, senAthI vI...TAyelA sAta senApatie, AliyAgika devadevIonA gaNeA ane kizmibyAdika devatAonA parivAra sahita beThA hatA. dakSiNa 1 gurUsthAnakI. r abhyaMtara sabhA, madhya sabhA, khAdya sabhA. 3 sevava Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 ] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra lakA ddhanI rakSA karanAra te Idra zakra nAmanA siMhAsana para besI nRtya, gIta ane traNa prakAranA vidyAvidavaDe kALa nigamana karatA hatA. te vakhate avadhijJAnathI bhagavaMtane tevI rIte rahelA jANI te tatkALa ubho thayo. pagamAMthI pAdukA choDI daI, uttarAsaMga karI, jamaNA jAnune pRthvI para sthApita karI ane DAbA jAnune jarA namAvI, pRthvI para mastaka lagADIne teNe zakrastavavaDe prabhune vaMdanA karI. pachI beThA thaI jenA sarva aMgamAM romAMcakacaka pragaTa thayelo che evA Idra sarva sabhAne uddezIne A pramANe kahyuM-"are! saudharmalekavAsI sarva devatAo! zrI vIraprabhuno addabhUta mahimA sAMbhaLa-paMca samitine dhAraNa karanAra, traNa zuddhiothI pavitra, kidha, mAna, mAyA ane lebhathI parAbhava nahi pAmela, Azrava rahita ane dravya, kSetra, kALa ke bhAva saMbaMdhI kaI prakAre paNa pratibaMdha nahi karanAra e prabhu eka rUkSa pudgala upara daSTine sthira karIne atyAre mahAdhyAnamAM sthita thayelA che. temane e dhyAnamAMthI caLAyamAna karavAne devatAo, asura, yakSo, rAkSasa, urage, manuSya ke aikya paNa zaktivAna nathI." AvA idranAM vacana sAMbhaLIne te sabhAmAM beThela idrano sAmAnika saMgama nAmano devatA ke je abhavya ane gADha mithyAtvanA saMgavALA hatA, te lalATa upara caDAvelI bhRkuTIthI bhayaMkara dekhAte, adharane kaMpAvato ane kepathI netrane rAtA karatAM bolyA ke he deveMdra! eka zramaNa rUpa thayelA manuSyamAtranI tame ATalI badhI prazaMsA kare che, tenuM kAraNa sat asat belavAmAM svachaMdatA pragaTa karanAra tamArI prabhutA ja che. he sureMdra! e sAdhu devatAothI paNa dhyAnamAMthI calita karI zakAya tevo nathI" evuM udbhara tame hadayamAM kema dhAro che? ane kadi dhAro che to zA mATe kahe che? jenA zikhara AkAzane rUMdhI rahyA che ane jenA mULa rasAtaLane rUMdhI rahelA che evA sumerUgirine paNa jeo eka hephAnI jema bhujAvaDe pheMkI devA samartha che, kuLagiri sahita badhI pRthvIne bALA devAmAM jene spaSTa vaibhava che evA sAgarane paNa jeo eka gaMDUSa (kegaLA) mAtra karI jAya tevA che, ane aneka parvavALI A pracaMDa pRthvIne jeo chatranI jema eka bhujAe upADI levAnI zakti dharAve che, AvA atula samRddhivALA, amita parAkramI ane IcchA pramANe siddhine prApta karanArA devatAonI AgaLa e manuSya mAtra sAdhu koNa che? huM pote ja tene dhyAnamAMthI calAyamAna karIza." A pramANe kahI bhUmi para hAtha pachADIne te sabhAmaMDapa mAMthI Ubho thayo, te vakhate "ahaMta prabhu pArakI sahAyathI akhaMDita tapa kare che tevuM rakhe A Tubuddhi jANe nahIM? ema dhArI zake I che tenI upekSA karI. pachI vegavaDe uThelA pralayakALanA agni je ane nibiDa megha jevA pratApavALe, rauddha AkRtithI sAmuM paNa joI na zakAya e, bhayathI apsarAone nasADa ane meTA vikaTa urasthaLanA AghAtathI grahamaMDaLane paNa ekaThA karato te pApI deva jyAM prabhu hatA tyAM AvyuM. niSkAraNa jagatanA baMdhu ane nirabAdhapaNe yathAsthita rahenArA vIrabhune jotAM tene adhika D - 9 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM dveSa utpanna thayo. tatkALa te duSTa deve prabhunI upara akALe ariSThane utpanna karanArI mahA duHkhadAyaka rajanI vRSTi karI. te rajanA pUrathI caMdrane rAhunI jema ane sUryane dudinanI jema prabhunA sarva aMgene DhAMkI dIdhAM. te rajathI teNe sarva taraphathI prabhunA zarIranA dvArA evA pUryA ke jethI prabhu zvAsocchavAsa levAne paNa azakta thaI gayA. tathAti jagadgurU eka tilamAtra paNa dhyAnathI calita thayA nahIM. " game tevA zaktivAna gaje drothI paNa zuM kulagiri calita thAya?" pachI rajane dUra karIne te TuTe prabhunA sarva aMgane pIDA karanArI vajamukhI kIDIo utpanna karI. te kIDIo prabhunA aMgamAM eka bAjuthI pezone vecchAe bIjI bAjue-ArapAra vastramAM soya nIkaLe tema nIkaLI tIkSaNa mukhAgathI prabhunA sarva aMgane vadhavA lAgI. nirbhAgInI IcachAo niSphaLa thAya tema jyAre kIDIone upasarga paNa niSphaLa thayo, tyAre teNe pracaMDa pAraSade (Da) vikuLaM. "durAtmA purUSanA apakRtyane aMta hoto nathI." teonA eka eka prahArathI nIkaLatA gAyanA dUdha jevA rUdhiravaDe prabhu nijharaNAvALA girinI jevA dekhAvA lAgyA. jyAre teothI paNa prabhu kSobha pAmyA nahIM, tyAre teNe pracaMDa cAMcavALI durnivAra ghImela vikuvI. prabhunA zarIra upara teo mukhAtrathI evI cuMTI gaI ke jANe zarIra sAthe ja uThelI rAmapaMkti hoya tevI dekhAvA lAgI. tethI paNa yogasAdhananA jANa jagadgurU caLita thayA nahIM, eTale prabhune dhyAnamAMthI caLAvavAnA nizcayavALA te duSTa vIMchIo viku. teo pralayakALanA agninA taNakhA jevA ane tapAvelA bhAlAnI jevA potAnA bhayaMkara purachanA kAMTAothI bhagavaMtanA zarIrane bhedavA lAgyA. teothI paNa prabhu AkuLa thayA nahIM, eTale phaDA saMkalpa karanArA teNe ghaNuM dAMtavALA nakula (naLa) vikuvya. khI! khI! e virasa zabda karatA teo potAnI ugra dADhethI bhagavaMtanA zarIramAMthI toDI toDIne mAMsanA khaDe judA pADavA lAgyA. teothI paNa te kRtArtha thaye nahI, eTale yamarAjanA bhujadaMDa jevA bhayaMkara ane moTI phaNAvALA sarpone teNe mahA kopathI utpanna karyA. moTA vRkSane jema krauMcAnI latA vIMTAI vaLe tema te sarpoe mahAvIra prabhune pagathI te mastaka sudhI vITI lIdhA. pachI teo pitAnI phaNue phATI jAya tevA jorathI prabhu upara phaNuonA prahAra karavA lAgyA ane dADhe bhAMgI jAya teTalA jorathI pitAnI dADhavaDe temane DasavA lAgyA. jyAre badhuM jhera vamana karIne teo derInI jema laTakI rahyA tyAre duTe vajA jevA dAMtavALA uMdare utpanna karyA. teo nakhathI, dAMtathI, mukhathI ane karathI prabhunA aMgane khaNavA lAgyA ane tenI upara mUtra karIne kSata upara kSAra nAkhavA lAgyA. jyAre temAMthI paNa kAMI thayuM nahIM, tyAre krodhathI bhUta jevA thayelA te deve meTA daMtamUzaLavALo eka gadravikuvyuM. paganA pAtathI jANe pRthvIne namADatA hoya ane moTI tema ja uMcI karelI suMDhathI jANe AkAzane toDIne nakSatrAne nIce pADavA Icchato hoya tevo te gajendra prabhunI upara deDI Avyo. teNe dura suMDhathI pakaDIne prabhunA zarIrane AkAzamAM dUra uchALI dIdhuM. pachI prabhunuM zarIra kaNekaNa veraNa zaraNa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tha] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [ 67 thaI jAya to ThIka evuM dhArIne te dvarAzaya dAMta UMcA karI prabhune pAcho jhIlI levA devo. evI rIte jhIlyA pachI te dAMta vaDe vAraMvAra evI rIte prahAra karavA lAgyo ke jethI prabhunI vA jevI chAtImAMthI agninA taNakhA nIkaLavA lAgyA. tathApi e varAka hAthI prabhune kAMI paNa karI zakyo nahIM, eTale te duTe jANe vairiNI hoya tevI eka hAthiNI vimuvI. teNe akhaMDa evA mastakathI ane dAMtothI prabhune bhedI nAMkhyA ane viSanI jema pitAnA zarIranA jaLathI te bhAga para siMcana karavA lAgI. jyAre te hAthiyuM paNa prabhunA zarIra para reNu jevI thaI gaI tyAre te adhama deve magaranA jevI ugra dADhavALA eka pizAcanuM rUpa vikavyuM. javALAothI AkuLa evuM tenuM phADeluM mukha prajavalita agnikuMDanI jevuM bhayaMkara lAgatuM hatuM, tenI bhujAo yamarAjanA grahanA uMcA karelA toraNanA staMbha jevI hatI, ane tenI jadhA ane urU uMcA tADavRkSa jevA hatA. carmanA vastra dharata, aTTahAsa karate ane kila kila zabda karI kukArA karatAM te pizAca hAthamAM kAtI laIne bhagavaMtane upadrava karavA mATe doDI AvyA. te paNa kSINa telavALA dIpakanI jema jyAre bujhAI gayo tyAre te nirdaya deve tarata krodhathI vAghanuM rUpa karyuM. pucchanI chaTAnA AcchoTathI pRthvIne phADato hoya ane batkAra zabdanA paDachaMdAthI bhUmi tathA aMtarIkSane rovarAvatuM hoya, tevo te vAgha vaja jevI dADhathI ane trizUla jevA nakhAthI bhuvanapatine avyagrapaNe upadrava karavA lAgyo. te paNa dAvAnalamAM dagdha thayelA vRkSanI jema nisteja thayo eTale te adhama deva siddhArtha rAjAnuM rUpa dhAraNa karIne AvyA. te be-"he tAta! A ati duSkara kAma te zA mATe AraMvyuM che? mATe A dIkSA choDI de, amArI avagaNanA kara nahIM, tAro bhAI naMdivardhana mane vRddhAvasthAmAM azaraNa choDI daIne cAlyo gayo che." pachI trizalA devIne vikuLaM. teNe paNa vAraMvAra teja vilApa karyo. teonA evA vilApathI paNa jyAre prabhunuM mana lipta thayuM nahIM, tyAre te durAcArIe eka chAvaNI (mANasethI vaselI) vimuvI. temAMthI eka rasoyAne bhAta rAMdhavAno vicAra thaye; tene culAne mATe pASANu maLyA nahIM eTale teNe prabhunA be caraNane culA rUpa karIne tenA para bhAtanuM bhAjana mUkyuM ane be paganI vacce tatkALa agni prajvalita karyo. anukrame te agni teNe eTalo badhe vadhArI dIdho ke parvata para dAvAnalanI jema prabhunA caraNamULa te agnithI tapAyamAna thayA. tathApi agnimAM mUkelA suvarNanI jema temanI zobhA hIna thaI nahIM. (ulaTI vRddhi pAmI.) pachI te niSphaLa thayelA adhama deve eka bhayaMkara pakavaNuM (caMDALa) vikuvyuM. teNe AvIne prabhunA kaMThamAM, be kAnamAM, be bhujAmAM ane japA upara zudra pakSIonAM pAMjarA laTakAvyA. te pakSIoe cAMca tathA nakhanA prahAre eTalA badhA karyA ke jethI prabhunuM badhuM zarIra te pAMjarAnI jevuM seMkaDo chidrovALuM thaI gayuM. temAM paNa pAkelA pAMdaDAnI jema te pakavaNa jyAre asAratAne pAmyA tyAre te duSTa mahA utpAta karanAra pracaMDa pavana utpanna karyo. moTA vRkSone tRNanI jema AkAzamAM uchALato ane dizAomAM patharA ane kAMkarAone pheMkatI te pavana cotarapha puSkaLa raja Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 mu uDADavA lAgyuM. dhamaNanI jema aMtarIkSa ane bhUmine sarva taraphathI pUrI detA te pavane prabhune upADI upADIne nIce pachADayA. tevA ugra pavanathI paNa jyAre tenuM dhAryuM thayuM nahIM, tyAre devatAmAM kalaMkarUpa te duSTa tatkALa vaMToLIo vAyu vikuvva. parvatone paNa jamADavAne paripUrNa parAkramavALA te vaMTeLIAe cakrapara rahelA mATInA piMDanI jema prabhune jamADayA. samudramAMhenA AvattanI jema te vaLIAe prabhune ghaNuM bhamADayA chatAM paNa eka tAnamAM rahelA prabhue kiMcita paNa dhyAna choDyuM nahIM. pachI te saMgamane vicAra thaye ke, "ahe! A vaja jevA kaThIne manavALA munine meM ghaNI rIte herAna karyA, to paNa te jarA paNa zebha pAmyA nahi, paNa have A bhagna vAcAvALo thaIne huM iMdranI sabhAmAM kema jAuM? mATe have te tenA prANano nAza karavAthI ja tenuM dhyAna nAza pAmaze, te sivAya bIje upAya nathI." Avo vicAra karIne te adhama deve eka kALacaka utpanna karyuM. hajAra bhAra lehathI ghaDeluM te kALacakra kailAsa parvatane jema rAvaNe upADyo hato tema te deve uMcuM upADayuM. pachI jANe pRthvIne saMpuTa karavA mATe bIje teTalA pramANavALo puTa heAya tevuM te kALacaka teNe ravaDe prabhunI upara nAkhyuM. uchaLatI jvALAothI sarva dizAone vikarALa karatuM te cakra samudramAM vaDavAnaLanI jema prabhu upara paDayuM. kulaparvatane paNa cUrNa karavAmAM samartha evA e cakranA prahArathI prabhu jAnu sudhI pRthvImAM magna thaI gayA. A pramANe thayA chatAM paNa bhagavaMta tene miSTa dRSTie jotA hatA tethI jarUra te vizvane tAravAne IrachanArA che ane ame saMsAranA kAraNe chIe. jyAre AvA kALacakrathI paNa e paMcatvane pAmyA nahIM tyAre to jarUra che ane agocara che, tethI have bIjo upAya zo rahyo? have to te anukULa upasargothI kaI rIte kSobha pAme tema karavuM joIe, AvI buddhithI te deva vimAnamAM besI prabhu AgaLa AvIne bolyo ke "he maharSi tamArA ugra tapathI, savathI. parAkramathI, prANanI paNa upekSA karavAthI ane AraMbhelA kAryane nirvAha karavAnI TekathI huM tamArI upara saMtuSTa thayo chuM; mATe have AvA zarIrane kaleza karanArA tapathI saryuM; tamAre je joIe te mAgI lyo. huM tamane zuM ApuM? tame jarA paNa zaMkA rAkhaze nahIM. kaho to jyAM nitya IcchamAtra karavAthI badhA manoratha pUrAya che tevA svargamAM Aja dehathI tamane laI jAuM? athavA kaho to anAdi bhavathI saMrUDha thayelA sarva karmothI mukta karI ekAMta paramAnaMdavALA mokSamAM tamane laI jAuM? athavA kaho to badhA maMDalAdhIza rAjAe pitAnA mugaTathI jenA zAsananuM pAlana kare tevI samRddhivALA sAmrAjyane A lokamAMja ApuM?" AvI rIte vacanothI lobhAvatAM paNa prabhunuM mana jarA paNa zobha pAmyuM nahIM ane kAMI pratyuttara maLe nahIM, eTale teNe A pramANe vicAryuM ke, "A munie mArI badhI zaktino prabhAva niSphaLa karyo che, paNa haju eka kAmadevanuM amegha zAsana bAkI raheluM che. kAraNa ke kAmadevanA asrarUpa 2maNIonA kaTAkSamAM AvelA moTA purUSe paNa pitAnA purUSavatane lepa karatA jovAmAM AvelA che." Avo nizcaya karI te Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 thI] zrI mahAvIra prabhunA bIjA cha varSanA vihAra [ 69 devatAe devAMganAene AjJA karI ane temanA vibhramamAM sahAya karanAra chae Rtuone pragaTa karI. matta keAkilAnA madhura pujitAthI prastAvanA karatI kAmanATakanI naTIrUpa vasa talakSmI zeAbhI uThI. kadaMbanA vikasita puSparajathI digvadhune mATe sera'thrI dAsInI jema mukhavAsa sajja karatI grISmaRRtunI lakSmI vistAra pAmI, ketakInA puSpanA miSathI jANe kAmadevanA rAjyAbhiSekamAM sarva a'e maMgaLika tilaka karatI hAya tevI varSARtu pragaTa thaI. navI nIla kamaLanA miSathI hajArA netravALI thaI peAtAnI uttama sa`pattineja jotI haiAya evI zaradURtu prakAzI nIkaLI, zveta akSara jevI navIna DAlaranIkaLIethI kAmadevanI jayaprazastine lakhatI hAya tevI hemaMtalakSmI khIlI nIkaLI. Dolara ane siMduvAranA puSpAthI hemaMta ane vasaMtaRtune gaNikAnI jema sAthe nabhAvatI ziziralakSmI vRddhi pAmI. evI rIte kSaNamAM sa Rtue sAthe pragaTa thayA pachI tarataja kAmadevanI senA jevI devAMganAe pragaTa thaI. bhagavatanI AgaLa AvI te ramya aMgavALI ramaNIoe kAmadevanA vijayI maMtrAsa jevuM saMgIta zarU karyu". koI zuddha citte laya sAthe gAMdhAragrAmathI aneka rAganI jAtione gAvA lAgI, keAI pravINu devAMganA krama ane utkramathI vyaMjana ane dhAtuone spaSTa pragaTa karatI madhura vINA vagADavA lAgI. kAI phUTa, nakAra ane dhAMkAra e traNa prakAranA megha jevA dhvani karatI trividha mRgane vagADavA lAgI; kAI AkAza tathA pRthvImAM uchaLatI, vividha hAvabhAva ane navanavA dRSTibhAva karatI nAcavA lAgI; dRDha a'gahAra ane abhinayathI kaMcukIne tADatI ane zithila kezapAzane khAMdhatI keAI pAtAnI bhujAnA mULane batAvatI hatI; keAI daDapAda vigere abhinayanA miSathI potAnA gerUcaMdana jevA gaura sAthaLanA mULane vAraMvAra batAvatI hatI, keAI zithiLa thayelA adheAvasanI graMthone dRDha karavAnI lolAthI pAtAnA vApI jevA nAbhimaMDaLane batAvatI hatI, kAI ijjata nAmanA hastAbhinayano miSa karI vAravAra gADhAliMgananI sa'jJAne karatI hatI, kAI nIvIne dRDha karavAnA chaLathI uttarIya vastrane caLAvI pAtAnA nitaMbakhi'mane dekhADatI hatI; keAI vizALaleAcanA devI aMgabhaMganA mhAnAthI puSTa ane unnata stanavALA peAtAnA vakSasthaLane cirakALa sudhI darzAvatI hatI. " are bhadra! jo tame kharekharA vItarAga che. teA zu' tame kAI vastupara rAga nathI vistAratA ? jo tame zarIra upara paNa nirapekSa che. to te amane cAM mATe aNu nathI karatA ? jo dayALu che to akasmAta utkRSTa dhanuSya laIne amArI para uThelA A viSamAyudha kAmadevathI amArI rakSA kema karatA nathI ? premanA lAlacu chatAM paNa jo kri kautukathI amArI upekSA karatA hA teA te kautuka kSaNavAra karavu' ghaTita che, amArA maraNAMta sudhI karavu. ceAgya nathI. huM svAmina! have kaThaNutA cheADI Dho, ane amArA manorathA pUrA karA. prAthanAthI vimukha thAe nahIM." A pramANe kAI kAI ii vAravAra kahevA lAgI. AvI rIte devAMganAonA gIta, vAdya, nRtya, aMgavikAra ane cATu (khuzAmatanAM) vacanothI prabhu jarA paNa kSeAbha pAmyA nahI'. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM A pramANe te eka rAtrimAM kAyotsarge rahelA prabhunI upara te adhama deva saMgame vaza moTA upasargo karyA. prAtaHkALe teNe vicAryuM ke, "aho ! A mahAzaya maryAdAthI samudranI jema dhyAnathI jarA paNa caLita thayA nahIM. to have pratijJA bhraSTa thaIne zuM huM pAche svargamAM jAuM? paNa tema te zI rIte javAya! mATe cirakALa sudhI ahIM rahI A munine aneka upasargo karIne koI rIte kSobha pamADuM." prAta:kALe sUryanA kiraNothI vyApta evo mArga thatAM prabhu yugamAtra dRSTi ApatAM vAluka nAmanA grAma tarapha cAlyA, mArgamAM te adhama saMgame pAMcaso cera ane velanA sAgara jevI ghaNI retI vimuvI. te pAMcaso cora "mAtula! mAtula!" ema uMce svare kahI prabhune tevI rIte AliMgana detA vaLagI paDyA ke jethI parvata hoya to te paNa phuTI jAya. tenAthI kSobha pAmyA sivAya samatArasanA sAgara prabhu retImAM jAnu sudhI paga khuMcADatA khuMcADatA vAlukA grAme AvyA. evI rIte svabhAvathI dUra buddhivALo te deva nagaramAM, gAmamAM, vanamAM ke prabhu jyAM jAya tyAM temanI pachavADe jaIne aneka prakAranAM upasargo karato hato. A pramANe upasarga karatAM karatAM te saMgama devane cha mAsa vItI gayA. anyadA prabhu vihAra karatA karatA koI gokuLamAM AvyA. te samaye tyAM gokuLamAM utsava cAlato hato. prabhue cha mAsa sudhI upavAsa karyA hatA, tethI A vakhate pAraNuM karavA sArUM gokuLamAM bhikSA mATe gayA; paraMtu je je gharamAM svAmI bhikSA mATe jAya tyAM tyAM te adhama deva AhArane dUSita karI nAkhavA lAgyo. prabhue upayoga ApIne joyuM to te adhama deva nivRtta thayo nathI evuM jANI prabhu pAchA gokuLanI bahAra AvI pratimA dharIne rahyA. te devatAe avadhijJAnathI joyuM ke "haju A muninA pariNAma bhagna thayA che ke nahIM?' to tene jANavAmAM AvyuM ke, "haju paNa te kSobha pAmyA nathI. eTale teNe vicAryuM ke, "cha mAsa sudhI hamezAM upasargo karyA, tepaNa samudranA jaLathI saugirinI jema A muni kaMpyA nahIM; ane haju lAMbA vakhata sudhI upadrava karUM to paNa te dhyAnathI calita thaze nahIM, tethI parvatane bhedavAmAM hAthI niSphaLa thAya tema AmAM mAro prayAsa tadana vRthA thaye. hA! mArI dubuddhithI ThagAIne svarganA vilAsanuM sukha cheDI zApathI bhraSTa thayelAnI jema huM ATale badhe A pRthvI para bhame." A pramANe vicAra karIne te deva prabhune namI aMjali joDI lajajA pAmI plAna mukhe A pramANe che ke, "he svAminU! zakaIDhe sudharmA sabhAmAM jevI tamArI prazaMsA karI hatI, tevAja tame cho. tenA vacana para zraddhA nahIM karIne meM tamane ghaNA upadrava karyA, tathApi tame satya pratijJa cho ane huM braNapratijJa thayo chuM. meM A sAruM kArya karyuM nathI, mATe he kSamAnidhi ! tame mAro te aparAdha kSamA karo. have upasarga karavA. choDI daIne kheda pAmato huM devalokamAM jAuM chuM. tame paNa niHzaMka thaIne gAma, Agara ane pura vigeremAM sukhe vihAra kare. have tame A gAmamAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 ] zrI mahAvIra prabhuno bIjA cha varSane vihAra [71 bhikSA mATe khuzIthI praveza kare ane addaSita AhAra grahaNa kare. pUrve je dUSita bhikSA maLatI hatI te doSa paNa mArAja utpanna karelA hatA. prabhu bolyA-"he saMgamadeva! tuM amArI ciMtA karavI choDI de, ame koIne Adhina nathI, ame te svecchAe vihAra karIe chIe." A pramANe kahetA vIra prabhune praNAma karI te adhama deva pazcAttApa karate karate iMdrapurI tarapha cAlyA. ATale vakhata ahiM saudharma devalokamAM badhA devatAo AnaMda ane utsAha rahita thaI uThega dharIne rahyA hatA. zakraidra paNa suMdara veSa ane aMgarAga choDI tathA saMgItAdikathI vimukha thaI ati duHkhI banI jaIne manamAM ciMtavavA lAgyA ke-"aho ! prabhune thayelA A badhA upasarganuM nimitta huM thayo chuM; kAraNa meM jyAre prabhunI prazaMsA karI tyAre ja te deva kopAyamAna thA." A pramANe ciMtA karatAM cha mAsa vItI gayA, eTale pAparUpa paMkathI malIna, jaLa sparzavALA darpaNanI jema kAMtinA praznAra rahita, pratijJA bhraSTa, maMda idriyovALo ane lajajAthI netrakamaLane paNa vAMcato vIMcato te saMgama iMdrathI adhiSThita evI sudharmA sabhAmAM AvyuM. saMgamakane jeI iMdra tenAthI parAphamukha thayA ane uMce svare bolyA ke, "aho sarva devatAo ! mAruM vacana sAMbhaLe-A saMgamaka mahA pApI ane karmacaMDALa che. je tenuM mukha jovAmAM Ave to paNa pApa lAge; tethI e jevA gya paNa nathI. eNe ApaNu svAmIne bahu kadarthanA karIne mAro mATe aparAdha karyo che. paNa je A saMsArathI bhaya pAme nahIM, te mArAthI kema bhaya pAme ? huM jANuM chuM ke, ahaMta prabhu bIjAnI sahAyathI tapa karatA nathI, tethI e pApIne meM ATalA vakhata sudhI zikSA karI nathI. paNa have je e adhama deva ahiM raheze to ApaNane paNa pApa lAgaze, tethI te duSTane A devalokamAMthI kADhI mUka yogya che." A pramANe kahIne krodha pAmelA iMdra vajIvaDe parvatanI jema te adhama devane DAbA pagavaDe prahAra karyo, eTale vividha Ayudhane dhAraNa karanArA IdranA subhaTo tene dhakko mArIne tyAMthI kADhavA lAgyA, devatAnI strIe hAthanA karakaDI maraDI tenA para Akroza karavA lAgI, temaja sAmAnika devatAo tenuM hAsya karavA lAgyA. A pramANe tiraskAra pAmate te adhama deva yAnaka nAmanA vimAnamAM besI bAkI raheluM eka sAgaropamanuM AyuSya bhegavavA mATe merUgirinI cUlikA upara gayo. pachI te saMgamakanI strIoe AvIne iMdrane vijJapti karI ke, "he svAmI! je tamArI AjJA hoya to ame amArA patinI pAchaLa jaIe." dIna vadanavALI te strIone saMgamakanI pAchaLa javAnI I AjJA ApI ane bIjA sarva parivArane tenI pAchaLa jatA aTakAve. ahiM zrI vIra bhagavaMta bIje divase pAraNuM karavAne mATe gokuLa gAmamAM gocarI karavA nIkaLyA, tyAM eka vRddha valsapAlikA nAmanI gopIe bhaktipUrvaka prabhune kalpe tevA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM parama annathI pratilAbhita karyA. cirakALe paNa prabhunuM pAraNuM thavAthI harSa pAmI samipa rahelA devatAoe tyAM paMca divya pragaTa karyA. tyAMthI vihAra karIne prabhu AlaMbikA nAmanI nagarIe gayA. tyAM pratimA dharIne citrastha hoya tema sthira rahyA. tyAM hari nAmanA vidyakumAranA IM ke prabhu pAse AvI pradakSiNA karI namIne A pramANe kahyuM ke-"he nAtha ! tame je upasargo sahana karyA te sAMbhaLavAthI paNa amArA jevAnA hadaya vidiNuM thaI jAya, tethI tame vAthI paNa adhika daDha che. he prabhu! have mAtra thoDA upasarga sahyA pachI tame cAra ghAtakamane nAza karaze ane thoDAja kALamAM kevaLajJAna upArjana karazo." A pramANe kahI bhagavaMtane bhaktithI namaskAra karIne te vidyakumAra nikAyane iMdra pitAne sthAnake gayo. tyAMthI vihAra karI prabhu vetAMbI nagarIe gayA. tyAM harisaha nAmanA vidyakumAranA che ke AvI vaMdanA karI. te paNa hariiMdranI jema kahIne pitAne sthAnake gayo. prabhu tyAMthI vihAra karIne zrAvastI nagarIe AvI pratimA dharIne rahyA. te divase badhI nagarImAM lokoe kAttikasvAmInI rathayAtrAno utsava moTA ADaMbarathI Adaryo hatuM. tethI pratimA dharIne rahelA prabhune choDIne nagarajano pUjAnI sarva sAmagrI laI kArtikasvAmInI pUjA karavA mATe javA lAgyA. pachI kArtikanI pratimAne snAna arcana karI vidhipUrvaka rathamAM besADavAne loko taiyAra thayA. te vakhate devalokamAM zakraIbre vicAryuM ke, "hAla vIraprabhu kayAM vicaratA haze ?' avadhijJAnathI joyuM te vIraprabhune ane nagarajanone upara kahelI sthitimAM joyA. eTale "are A avivekI nagaraja ne prabhunuM ullaMghana karIne kArtikanI pUjA kema kare ?" AvI IrSyA dharIne IMdra tatkALa tyAM Avyo ane kArtikanI pratimAmAM praveza karyo. pachI yaMtramaya pUtaLInI jema te pratimA jyAM bhagavaMta pratimAe rahyA hatA te tarapha cAlI, paraMtu nagarajano to tene cAlatI joI kahevA lAgyA, "aho! A kArtikakumAra pitAnI meLe cAlIne rathamAM besaze, tevAmAM to te pratimA prabhunI pAse AvI ane prabhune traNa pradakSiNA daIne teNe praNAma karyo. pachI prabhunI upAsanA karavAne mATe te pRthvI upara beThI. eTale "A koI ApaNA ISTadevanA paNa pUjya jaNAya che, tethI ApaNe tenuM ullaMghana karyuM, te egya karyuM nahi." A pramANe kahetA nagarajanoe vismaya ane AnaMda pAmIne prabhuno mahimA karyo. tyAMthI vihAra karIne prabhu kauzAMbI nagarIe AvyA. tyAM pratimA dharIne rahelA prabhune sUrya caMdra mULa vimAna sAthe AvIne bhaktithI sukhazAtAnA praznapUrvaka vaMdanA karI. tyAMthI anukrame vihAra karatA prabhu vArANasI nagarIe AvyA. tyAM zakaI AvIne harSathI prabhune vaMdanA karI, tyAMthI rAjagaha nagare AvIne prabhu pratimAe rahyA. tyAM IzAne AvI bhaktithI sukhazAtA praznapUrvaka vaMdanA karI. tyAMthI prabhu mithilApurIe gayA. tyAM janaka ajAe ane dharaNeke AvIne priyapraznapUrvaka pUjA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu vizAlA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSano vihAra nagarIe gayA, tyAM prabhue dIkSA lIdhA pachInuM agyAramuM comAsuM karyuM. tyAM samara nAmanA udyAnamAM baLadevanA maMdiranI aMdara prabhu cAra mAsakSapaNu aMgIkAra karI pratimAe rahyA. tyAM bhUtAnaMda nAme nAgakumAranA iMdra AvIne prabhune vaMdanA karI ane prabhune kevaLajJAna najIkamAM thavAnuM jaNAvI svasthAne gaye. vizALApurImAM jinadatta nAme eka parama zrAvaka raheto hato. te dayALu hato ane vaibhavanA kSayathI "jIrNazreSTi evA nAmathI prakhyAta thayo hato. anyadA te udyAnamAM gaye hato, tyAM baLadevanA maMdiramAM teNe pratimAe rahelA prabhune joyA. te vakhate A chaghasthapaNe rahelA carama tIrthakara che" evA nizcayathI teNe bhakti sAthe prabhune vaMdanA karI. pachI potAnA cittamAM vicAra karavA lAgyo ke- A prabhu Aje upavAsa karI pratimA dharI rahyA jaNAya che, te je AvatI kAle mAre ghera pAraNuM kare to ghaNuM sAruM thAya." AvI AzA dharIne teNe cAra mAsa sudhI hamezAM prabhunI sevA karI, chelle divase prabhune AmaMtraNa karIne te pitAne ghera gayo, ane pitAne nimitte zreSTha manavALA teNe prathamathI meLavelA prAsuka ane eSaNaya bhejana taiyAra karI rAkhyA. pachI te jinadatta zreSTi prabhunA mArga tarapha daSTi rAkhI AMgaNAmAM UbhA rahIne ciMtavavA lAgyo ke, "A bhejana huM prabhune paherAvIza. huM ke dhanya ke jene ghera ahaMtaprabhu pitAnI meLe Avaze ane saMsArasAgarathI tAranAruM pAraNuM karaze. jyAre prabhu Avaze tyAre huM temanI sanmukha jaIza ane traNa pradakSiNA karI temanA caraNakamaLamAM vaMdanA karIza. aho ! A mAro janma have punarjanmane mATe nahIM thAya; kemake prabhunuM darzana paNa mokSane mATe thAya che to pAraNanI to vAta ja zI karavI ?" A pramANe jIrNazreSTi ciMtavana karatA hatA tevAmAM to prabhu tyAMnA navIna zeThane ghera padhAryA. te navIna zeTha miyAdaSTi hato, tethI lakSamInA madathI uMcI grIvA rAkhIne teNe dAsIne AjJA karI ke, "bhadre ! A bhikSukane bhikSA ApIne satvara vidAya kara." te hAthamAM kASTanuM bhajana laI temAM kumASa dhAnyane laIne AvI, ane prabhue prasArelA karapAtramAM te vaharAvyA. tatkALa devatAoe AkAzamAM duMdubhine nAda karyo, celakSepa karyo, vasudhArA karI tathA puSpanI ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. loke bheLA thaIne te abhinava zreSTine pUchavA lAgyA, eTale teNe kahyuM ke-"pite prabhune pAyasannavaDe pAraNuM karAvyuM." "aho dAna, ahe dAna, e devatAno vani sAMbhaLI loko ane rAjA te navIna eSTinI vAraMvAra stuti karavA lAgyA. ahiM jIrNazreSTi te prabhunA Agamana saMbaMdhI vicAra karato tema ja Ubho hato, tevAmAM devatAonA duMdubhine vani sAMbhaLIne te A pramANe ciMtavavA 1. aDadanA bAkuLA. 2. vastranI vRSTi. 3. dravyanI vRSTi. D - 10 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM lAgyo ke, "aho! mArA jevA maMdabhAgyavALAne dhikakAra che, mAro manoratha vRthA thayA, kemake prabhue mAruM ghara mUkIne bIjAne ghera pAraNuM karyuM.' tyAM pAraNuM karyA pachI prabhue to anyatra vihAra karyo. te udyAnamAM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA eka kevaLI ziSya padhAryA. eTale rAjAe ane lokee temanI pAse AvIne pUchayuM ke, "bhagavAna ! A nagarImAM moTA puNyanA samUhane upArjana karanAra koNa che?" kevaLI belyA ke-ajIrNazreSTi savathI adhika pUnyavAnuM che. leke bolyA ke, "jIrNazreSTi moTA puNyane upArjana karanAra zI rIte che? kAraNa ke teNe kAMI prabhune pAraNuM karAvyuM nathI, te kArya karanAra te A navIna zreSTi che. vaLI vasudhArA vigere paNa A navIna zreSTine ghera thayela che, te A navIna zreSTi mahA puNyanA upArjana karanAra kema nahIM? kevaLI bolyA ke, "bhAvathI to te jIrNa zreSTi jinadatte ahaMta prabhune pAraNuM karAvyuM che. vaLI teNe tevA bhAvathI azruta devalokamAM janma upArjana karIne saMsArane toDI nAMkhyo che, je tevA ujavaLa bhAvavALA teNe te vakhate duMdubhino vini sAMbhaLe na heta te thAnAMtaramAM prApta thayela te ujavaLa kevaLajJAnane pAmata. A navIna zreSTi zuddha bhAvathI sahita che, tethI teNe ahatanA pAraNAnuM mAtra e vasudhArA rUpa A leka saMbaMdhI ja phaLa prApta karyuM che. A pramANe bhaktipUrvaka ane bhaktirahita ahaMtanA pAraNAnuM phaLa sAMbhaLI sarva loke vismaya pAmatA pitapotAne sthAnake gayA. ahI zrI vIrabhagavaMta nagara, gAma, khANa ane draNamukha vigere sthAnamAM vihAra karatA susumArapure AvyA. tyAM azokakhaMDa nAmanA udyAnamAM azoka vRkSanI nIce eka zilAtaLa upara rahI aSTama karIne prabhue eka rAtrinI pratimA dhAraNa karI. - A arasAmAM je banAva banyo tenI utpatti A pramANe-A bharatakSetramAM viMdhyAcaLanI taLeTImAM vaselA vilela nAmanA gAmamAM pUraNa nAme eka gRhastha rahete hate. eka vakhata ardha rAtrie uThIne teNe vicAryuM ke, "meM pUrva bhave moTuM tapa kareluM haze ke jethI A bhavamAM mane AvI lakSamI ane AvI mAnyatA prApta thaI. pUrve karelA zubhAzubha karmanuM phaLa A lekamAM prApta thAya che, tevuM lokamAM sevya ane sevakapaNuM daSTie paDavAthI anumAna thAya che. te have gRhavAsa choDI, svajanone samajAvI AvatA bhavamAM phaLa prApta karavAne mATe huM moTuM tapa AcarUM. kahyuM che ke-ATha mAsa sudhI evuM kArya karavuM, ke jethI comAsAnA cAra mAsa sukhe rahevAya, divase evuM karavuM ke rAtrie sukhe suvAya, pUrva vayamAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddha vayamAM sukhe rahevAya ane A jIMdagImAM evuM kArya karavuM ke jethI AgAmI bhave sukha prApta thAya." A pramANe ciMtavIne prAtaHkALe svajanone jamADI vrata levAnI rajA lIdhI ane putrane pitAne sthAnake sthApana karyo. pachI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMga 4 ] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [75 pote vrata laI praNAma jAtine tApasa thaI tapa karavA lAgyo. teNe bhikSA levA mATe cAra paDavALuM eka kASTamaya bhikSApAtra grahaNa karyuM. ane te divasathI mAMDIne niraMtara chaThTha tapa karavA lAgyuM. te sAthe pratidina AtApanA levAvaDe zarIrane kRza karavA lAgyo. jyAre pAraNuMno divasa hoya tyAre te peluM cAra paDavALuM bhikSApAtra laIne madhyAhnakALe bhikSA levA jato. pahelA paDamAM AvelI bhikSA te pAthajanone Apate, bIjA paDamAM AvelI bhikSA te kAgaDA vigerene nAMkhate, trIjA paDamAM AvelI bhikSA masyAdika jaLacara prANIone deto ane cothA paDamAM AvelI bhikSA rAgadveSa rahita citte pote khAte hate. evI rIte bAra varSa sudhI bALa (ajJAna) tapa karI chevaTe teNe bibhela gAmanI IzAna dizAmAM anazana grahaNa karyuM. eka mAsanuM anazana pALI mRtyu pAmIne bALatapanA prabhAvathI te camaracaMcA nagarImAM eka sAgaropamanA AyuSyavALe camareMdra thayo. utpanna thatAM ja avadhijJAnarUpa netrathI teNe bIjA bhuvane jovA mAMDayA. anukrame uddhava bhAge dRSTi karatAM teNe saudharmedrane joyo. saudharmAvalaMsa nAmanA vimAnamAM sudharmA sabhAmAM beThelA mahaddhika vadhArI zakaIMdrane joI krodha karIne te pitAnA svajanone A pramANe kahevA lAgyo"are! aprArthitanI prArthanA karanAra A koNa durAtmA adhama deva mArA mastaka para rahIne nirlajaja paNe vilAsa kare che? " tenA uttaramAM tenA sAmAnika vigere devatAo mastaka para aMjali jeDIne bolyA ke "he svAmI! mahA parAkramI ane pracaMDa zAsanavALA saudharma kalpanA te IMdra che." te sAMbhaLIne jene ulaTe vizeSa kodha utpanna thAya che e te camareMdra bhrakuTIthI bhayaMkara mukhavALo thaI nAsikAnA kuMphADAthI camarane paNa uDADato be ke, "are! devatAo? tame mArA parAkramane jANatA nathI, tethI tenI prazaMsA kare che. have huM tamane te iMdrane pADI daIne mArUM baLa batAvIza. te kadi daivayoge uMce sthAnake utpanna thaye to tethI kAMI moTo samartha thaI gayo nathI. kadi kAgaDe hAthInI pITha para beThA hoya tethI zuM te rathI gaNAya? te tyAM ATalIvAra te nividane rahyo paNa have mAro krodha thatAM te tyAM rahI zakaze nahIM. kemake-sUrya udaya thatAM bIjAM teja ke aMdhakAra kahI zakatAM nathI." pachI sAmAnika devatAoe pharIvAra kahyuM ke, "he svAmI! e saudharmapati pUrva bhavanA upArjana karelA puNyathI dene pati thayela che ane tenI samRddhi ane parAkrama tamArAthI ghaNuM adhika che. tame tamArA puNya pramANe amArI jevAnA svAmI thayA cho. tethI puNyane Adhina evA vaibhavamAM tamAre I karavI na joIe. vaLI je kadI tame tenA pratye tamAruM kAMI paNa parAkrama batAvavAno AraMbha karaze te meghanI sAme thanArA aSTApada pazunI jema te tamArA hAsyane mATe ane adhaHpAtane mATe thaze; mATe tame zAMta thAo, sukhe rahI yatheca7paNe sukhabhoga bhego ane amArAthI sevAtAM vividha vinoda joyA 1. sarvane praNAma karavA e jene mukhya dharma che evA tApasa. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] , zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM kare." pachI camaka be ke, "are! je tame badhA tenAthI bahatA ho te sukhe ahiM rahe, huM ekalo ja tenI sAthe yuddha karavA jaIza. surono ne asurone huM ke te ekaja IMdra hai joIe. eka myAnamAM be khaDraga rahI zake nahIM." A pramANe kahI ugra gajanA karIne AkAzamAM uDavAnI IcchA karatAM tenA manamAM kAMIka viveka Avyo, eTale te pharIvAra A pramANe ciMtavavA lAgyo ke-"A mArA sAmAnika devatAo zakeMdrane jevo zaktivAna gaNe che te kadI te hoya to hoya, kemake A devatAo lezamAtra paNa mArUM ahita IrachanAra nathI. vaLI kAryanI gati viSama hoya che, tethI daivayoge kadi mAre parAjaya thAya to pachI AnAthI adhika parAkramavALA kone zaraNe mAre javuM?" A pramANe vicArIne teNe avadhijJAne joyuM, to susumArapuramAM zrI viraprabhune pratimA dharIne rahelA joyA; eTale te vIraprabhunuM zaraNa levAno nizcaya karI ubho thaIne tuMbAlaya nAmanI pitAnI AyudhazALAmAM gayA. tyAMthI jANe mRtyune bIjo hAtha hoya tevo eka mudugara teNe upADyo ane uMce nIce temaja ADo tene be traNa vAra pheravyo. pachI asura strIoe zuravIra dhArIne kAmanAthI jevAyela, kautuka jevAnA athI bhuvanapatioe utsAhita karela ane sAmAnika devatAoe ajJa che e jANI upekSA kare te camarAsura camaracacA nagarIthI nIkaLyo. kSaNavAramAM zrI viraprabhu pAse AvI, parigha Ayudhane dUra mUkI, traNa pradakSiNA karI namIne A pramANe bolyo-"he bhagavan! tamArA prabhAvathI ati durjaya zakaIMdrane jItI laIza; kAraNa ke te IMdra mArA mastaka para rahela hovAthI mArA cittamAM bahu badhA kare che. A pramANe kahI parigha Ayudha laIne IzAna dizAmAM Ave ane vaikriya samududhAtavaDe sadya pitAnuM rUpa eka lAkha yojanAnuM vikuvyuM. zyAma kAMtivALuM e mahA zarIra jANe mUrtimAnuM AkAza hoya, athavA jANe naMdIzvara mahAdvIpane jaMgama aMjanagiri heya tevuM dekhAvA lAgyuM. tenuM mukha dADherUpa karavatathI bhayaMkara hatuM, zyAma ane capaLa keza hatA, mukharUpa kuMDamAMthI uchaLatI vALAothI AkAza paNa pallavita thatuM hatuM, tenA vizALa vakSasthaLathI sUryamaMDaLa AcchAdita thatuM hatuM, bhujanadaMDanA hAlavAthI graha, nakSatra ane tArAe kharatA hatA, nAbhimaMDaLa upara lIna thayelA sapanA kuMphADAthI bhayaMkara dekhAtuM hatuM, tenA ati lAMbA jAnu girinI cUlikAnA agra bhAgane aDatA hovAthI vismaya utpanna karatA hatA, ane paganA avakhaMbhathI bhUmaMDaLane paNa vidhura karatA hatA. AvuM bhayaMkara rUpa karIne te camarAsura garvAdha thaI saudharmapati tarapha utpa. ugra garjanAthI AkhA brahmAMDane phaDake, bIje yamarAja heya tema vyaMtarane bIvarAvate, ane siMha jema haraNane trAsa pamADe tema jyotiSka dene trAsa pamADato te kSaNavAramAM sUrya caMdranA maMDaLanuM ullaMghana karI zakanA maMDalamAM AvI pahoMce. te bhayaMkara mahAmUttine Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 the ] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [ 77 akasmAta ane vegathI AvatI jotAM ja kilveiSa devAtA saMtAI gayA, Abhigika devatAo trAsa pAmI gayA, sainya sahita senApatie zidhra palAyana karI gayA, ane soma tathA kubera pramukha dipAle nAzI gayA. AtmarakSakathI akhalita ane chaDIdArathI paNa avArita e asurane trAyaaiMza devoe "A zuM?' ema saMbhrAMta citte je. samakALe utpanna thayelA kepa ane vismaya vaDe sAmAnika devatAoe joyelA te camare eka paga padmavedikAnI upara ane bIjo paga sudhama sabhAmAM mUkyo. pachI parigha AyudhavaDe iMdrakala upara traNa vAra tADana karI, utkaTa bhrakuTI caDAvIne te ati durmada camara zakaiMdra pratye A pramANe be -"he IMdra! tuM AvA khuzAmatIyA devatAonA vRdathI ke temanA parAkramathI adyApi mArI upara rahe che paNa have huM tane mArAthI paNa nIce pADI dauM chuM. parvata upara kAgaDAnI jema tuM ahiM cirakALathI phegaTaja rahyo chuM. are camacaMcA nagarInA svAmI ane vizvane paNa asahya parAkramavALA mane camarAsurane zuM tuM nathI jANato?" zakArInI hAkane kezarIsiMha sAMbhaLe tema jemaNe AvuM kaThora vacana pUrve kadI sAMbhaLyuM nahatuM te sAMbhaLIne zakeMdra kAMIka hasyA ane vismaya pAmyA. pachI avadhijJAnavaDe tene amareMdra jANune "are camara! tuM nAzI jA" ema belI bhrakuTI caDAvI zakraIMdra vaja hAthamAM lIdhuM, ane pralayakALanA agnine sAra heya, vidyutane jANe saMcaya hoya ane eka maLelo vaDavAnaLa hoya tevA te prajavalita vAne IMdra tenA para mUkyuM. tataH zabda karatuM ane devatAoe trAsa pAmatAM joyeluM te vajI camareMdra tarapha deDayuM. sUryanA tejane ghuvaDanI jema te vajAne jevAne paNa asamartha evo te camarAsura vajAne AvatuM jotAM ja vaDavAnarInI jema uMcA paga ne nIcuM mAthuM ema thaI gayo, ane tatkALa citrAthI camarImRga bhAge tema zrI mahAvIra bhagavaMtane zaraNe AvavAnI IcchAe tyAMthI bhAgyo. te vakhate are surAdhama! jema moTA sarSa sAthe deDake, hAthI sAthe gheTe, aSTApada sAthe hAthI ane garUDa sAthe sarpa yuddha karavA irache tema anAtmajJa evo tuM amArA IMdranI sAthe yuddha karavAne Icchato hato, paNa tAre bhUMDe hAle nAzI javuM paDayuM. A pramANe kahIne devatAo tene hasavA lAgyA. jevo mahA deha dharIne te AvyA hatA, teja laghu dehI thaIne pavane calAvelA meghanI jema tvarAthI nAsavA lAgyo. rUpane nAnuM nAnuM karatA te asuranI pachavADe ghanI jema cAlyuM AvatuM vaja javALAnI zreNivaDe zobhavA lAgyuM. ahiM vajA cheDayA pachI IMdrane vicAra thayo ke, "koI paNa asuranI pitAnI ahiM sudhI AvavAnI zakti nathI, te chatAM A asura ahiM sudhI Avyo tethI huM dhAruM chuM ke jarUra te kaI arhata, ahaMtanuM caitya ke koI maharSine manamAM smarI tenA vaDe zakti prApta karIne Avyo haze." A pramANe vicArI zake che avadhijJAnavake joyuM, eTale te zrI vIraprabhunA prabhAvathI tyAM Avyo hato ane pAche zrI viraprabhune zaraNeja game che ema Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM jAyuM. tethI "are ! huM mAryo gayo !" ema bolato IMdra jenA hAra vigere AbhUSaNo tuTI jatA hatA, tema vajAne mAge tenI pAchaLa vegathI deDakyo. camareMdrane nivAsa temaja prabhunuM vihArasthAna adhabhUmie havAthI AgaLa camare, tenI pachavADe vajI ane tenI pAchaLa zakraIMdra pUrNa vegathI cAlyA. kSaNavAramAM pratikAra karanAranI pAchaLa hAthInI jema zakeMdra temanI najIka AvI pu; jevAmAM vA camareMdranI najIka AvI pUgyuM, tevAmAM to te camareMdra dAvAnaLathI pIDita hAthI jema nadI pAse AvI pahoMce tema pratimA dharIne rahelA prabhunI pAse pahoMcI gaye. ane "zaraNa! zaraNa !" ema belato atyaMta laghu zarIra karIne prabhunA be caraNanI vacce kuMthunI jema bharAI gayo. te vakhate vajI prabhunA caraNakamaLathI cAra tasu cheTu rahyuM hatuM, eTalAmAM to sapane vAdI pakaDe tema che vajane muSTithI pakaDI lIdhuM. pachI prabhune pradakSiNApUrvaka vaMdanA karIne IMdra aMjali joDI bhaktithI bharapUra evI vAvaDe A pramANe bolyo-"he nAtha ! A camareMdra uddhata thaIne mane upadvava karavA mATe tamArA caraNakamaLanA prabhAvathI mArA devaloka sudhI Avyo hato. te mArA jANavAmAM AvyuM nahatuM, tethI ajJAnavaDe meM A vajI tenA para mUkyuM hatuM. tyArapachI avadhijJAnavaDe tene tamArA caraNakamaLamAM lIna thayelo meM jANyo che, mATe mArA te aparAdhane kSamA karaje." A pramANe kahI zake ke IzAna kuNamAM jaI potAne reSa utAravAne pitAno vAmacaraNa pRthvI para traNavAra pachADyo. pachI camareMdrane kahyuM ke-"he amara ! tuM vizvane abhaya ApanAra zrI vIraprabhune zaraNe Avyo te te bahu sAruM karyuM. kAraNa ke te sarva gurUone paNa gurU che. have meM vaira tajI daIne tane choDI dIdho che, mATe tuM khuzIthI pAcho camacaMcA nagarImAM jaIne tArI samRddhinA sukhano bhoktA thA." AvI rIte camarane AzvAsana ApI pharIvAra prabhune namaskAra karIne Idra pitAne sthAnake gayA. pachI suryAsta thatAM guhAmAMthI jema ghuvaDa nIkaLe tema camare prabhunA be caraNanA aMtaramAMthI bahAra nIkaLe; ane prabhune namI aMjali jeDIne bolyo ke-"sarva jIvonA jIvana auSadharUpa he prabhu! tame mane jIvitanA ApanAra che. tamArA caraNane zaraNe AvatAM aneka duHkhanA sthAnarUpa A saMsArathI paNa mukta thavAya che, to vajathI mukta thavuM te te keNa mAtra che? he nAtha ! meM ajJatAthI pUrva bhavamAM bALatapa karyuM hatuM, tethI tenuM A ajJAna sahita asureMdrapaNArUpa phaLa mane prApta thayuM che. meM ajJAnathI A sarva prayatna mArA AtmAne anarthakArI ja karyo hato, paNa chevaTe tamAre zaraNe Avyo te sAruM karyuM. je pUrva bhave meM tamAruM zaraNa lIdhuM hatuM te huM amyureMdrapaNuM ke ahamiMdrapaNuM prApta karata. athavA he nAtha ! mAre iMdrapaNunI have zI jarUra che? kemake hamaNuM to traNa jagatanA pati evA tame mane nAthapaNe prApta thayA, tethI mane badhuM prApta thayuM che." A pramANe zraddhApUrvaka kahI prabhune namIne camareMdra camacaMcA nagarImAM Avyo. tyAM pitAnA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 tho] zrI mahAvIra prabhuno bIjA cha varSane vihAra | [ 79 siMhAsana para besI, lajajAthI nIcuM mukha karIne te pitAne svAgata pUchavA AvelA sAmAnika devatA pratye belyo ke, "he deva ! tame madhyasthapaNe jevo zakane kahyo hato te ja te che, paNa meM te vakhate ajJAnathI te kAMI jANyuM nahIM. prathama siMhanI guhAmAM ziyALa jAya tema huM tenI sabhAmAM gaye. tyAM tenA Abhiyogika devoe kautuka jovAnI IcchAthI mArI upekSA karIne javA dIdhe. paNa Ide mArI upara vajA cheDayuM. tethI bhaya pAmIne mahA kaSTa huM surAsure e namelA zrIvIraprabhunA caraNane zaraNe gayo. zrI viraprabhune zaraNe javAthI IMdra mane jIvato choDI dIdhe, eTale huM ahiM Avyo chuM; have tame sau cAlo, ApaNe zrI vIraprabhu pAse jaIne vAMDhIe." A pramANe camare pitAnA sarva parivAra sAthe prabhunI pAse AvyuM ane prabhune namI saMgIta karIne pachI pitAnI nagarI pratye gayo. prAtaHkALe prabhu eka rAtrinI pratimA pArane anukrame vihAra karatA bhegapura nAmanA nagare AvyA. tyAM mAheMdra nAme kaI kSatriya hatA, te durmati prabhune joI eka khajurInI yaSTi laIne prabhune prahAra karavA deDakyo. te vakhate sanaskumAreMdra ke je ghaNe vakhata thayA prabhunA darzana karavAne utkaMThita hatA, te prabhune vAMdarAne tyAM AvyA, eTale te zaThane upadrava karatA temaNe joyo. tethI te kSatriyane tirasakAra karI idra prabhune vaMdanA karI, ane bhaktipUrvaka sukhavihAra pUchIne pitAne sthAne gayo. bhagavaMta paNa tyAMthI vihAra karI naMdIgrAme AvyA. tyAM naMdI nAme bhagavaMtanA pitAne mitra hato, teNe bhaktithI prabhunI pUjA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu meDhaka gAme AvyA. tyAM eka govALa vALanI derI laIne prabhune mAravA devaLyo. tyAM kurmAra gAmanI jema iMdra AvI te gepane vAryo ane prabhune bhaktithI vaMdanA karI. tyAMthI vihAra karI prabhu kauzAMbI nagarIe AvyA. kauzAMbImAM zatruonA sainyane bhayaMkara zatAnika nAme rAjA hato. tene ceTaka rAjAnI putrI mRgAvatI nAme rANI hatI, te sadA tIrthakaranA caraNanI pUjAmAM ekaniSThAvALI parama zrAvikA hatI. zatAnika rAjAne sugupta nAme maMtrI hato, tene naMdA nAme strI hatI, te paNa parama zrAvikA ane mRgAvatInI sakhI hatI. te nagaramAM dhanAvaha nAme eka zeTha raheto hato, te ghaNe dhanADhaya hatA, tene gRhakarmamAM kuzaLa mUlA nAme patnI hatI. ahIM vIra prabhu AvyA te vakhate pauSa mAsanI kRSNa pratipadA hatI. prabhue te divase A pramANeno bahuja azakya abhigraha dhAraNa karyo ke, "keI satI ane suMdara rAjakumArI dAsIpaNAne pAmelI hoya, pagamAM lehamaya beDI nAkhelI hoya, mAthuM muDeluM hoya, bhukhI hoya, rUdana karatI eka paga dehali (uMbara) upara ane bIje bahAra rAkhIne beThI hoya, ane sarva bhikSuke tenA ghare AvIne gayelA hoya, tevI strI sUpaDAne eka khUNe rahelA kulamASa (aDada) je mane vaherAve, te cirakALe paNa huM pAraNuM karIza, te sivAya karIza nahIM." A abhigraha laIne prabhu pratidina bhikSA samaye uraca nIca gRhamAM gocarI mATe pharavA lAgyA, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM paraMtu prabhune upara pramANe abhigraha hovAne lIdhe kaI bhikSA Ape te prabhu letA nahIM, tethI nagarajane pratidina roca karatA ane pitAnI niMdA karatA hatA. e pramANe azakya abhigraha hovAne lIdhe bhikSA lIdhA vagara bAvIza parISahane sahana karatA prabhue cAra pahoranI jema cAra mAsa nigamana karyA. eka vakhata prabhu sugupta maMtrIne ghera bhikSA mATe gayA, tyAM tenI strI naMdAe prabhune dUrathI joyA, eTale "A mahAvIra ahaMta sAre bhAgye mAre ghera AvyA." A pramANe bolatI naMdA AnaMda pAmatI sAmI AvI. ane te buddhimAna zrAvikAe prabhune kape tevA bhejya padArtho prabhu pAse dharyA, paraMtu prabhu abhigrahane vaza thaI temAMthI kAMI paNa lIdhA vagara cAlyA gayA. tatkALa naMdAnuM hadaya maMda thaI gayuM, ane "huM abhAgiNI chuM, mane dhikakAra che, mAre manoratha pUrNa thaye nahIM' ema zeka karavA lAgI. A pramANe kheda karatI tene tenI dAsIe kahyuM ke, "he bhadre ! A devAya pratidina AvI rIte bhikSA lIdhA vagara ja cAlyA jAya che, kAMI Aja ja Ama banyuM nathI." e vAta sAMbhaLI naMdAe vicAryuM ke, "prabhue koI apUrva abhigraha dhAraNa karyo jaNAya che ke jethI prAsuka anna paNa letA nathI. have prabhune te abhigraha kaI rIte paNa jANI levo joIe." AvI ciMtA karatI naMdA AnaMda rahita thaIne beThI hatI, tevAmAM sugupta maMtrI ghare AvyA, temaNe tene ciMtA karatI joI. sugupta kahyuM, "priye ! udvigna cittavALA kema dekhAo che? zuM koIe tamArI AjJA khaMDita karI che? vA meM kaI tamAre aparAdha karyo che?" naMdA bolI-svAmI ! koIe mArI AjJA khaMDita karI nathI; tema tamAre paNa kAMI aparAdha nathI; paNa huM zrI viraprabhune pAraNuM karAvI zakI nahIM, tethI mane ghaNe kheda thAya che. bhagavAna vIraprabhu nitya zikSAne mATe ApaNA nagaramAM Ave che ane keI apUrva abhigrahane lIdhe bhikSA lIdhA vagara cAlyA jAya che. mATe he mahAmaMtrI ! tame te prabhune abhigraha jANI lo, je nahIM jANe to bIjAnA cittane oLakhanArI tamArA buddhi vRthA che. sugupta kahyuM ke, "he priyA! te prabhuno abhigraha jevI rIte jaNAze tema huM prAtaHkALe prayAsa karIza." te vakhate mRgAvatI rANInI vijayA nAmanI chaDIdAra strI tyAM AvI hatI. teNe A daMpatInI vArtA sAMbhaLI, eTale te badhI teNe potAnI svAminI mRgAvatI pAse jaIne kahI. te sAMbhaLI mRgAvatI rANIne paNa tatkALa kheda utpanna thaye. zatAnIka rAjAe saMjama pAmI tenA khedanuM kAraNa pUchayuM. eTale mRgAvatI jarA bhrakuTI UMcI karI aMtaranA kheda ane kSobhanA udgArathI vyApta evI vANIe belI ke-"rAjAe te A carAcara jagatane potAnA bAtamIdArothI jANI zake che ane tame tamArA eka zaherane paNa jANI zaktA nathI, te tenI pAse zI vAta karavI? rAjyanA sukhamAM pramAdI thayelA he nAtha ! traNa lokane pUjita carama tIrthaMkara zrI vIrabhagavaMta A zaheramAM vase che, te tame jANe che? teo keI abhigrahane lIdhe ghera ghera phare che paNa bhikSA lIdhA vagara pAchA cAlyA jAya che, te tame jANe che ? mane, tamane, ane ApaNuM amAtyane dhikAra che, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 ]. zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [81 ke jyAM zrI vIramabhu ajJAta abhigrahe ATalA badhA divaso sudhI bhikSA vagara rahyA che." rAjAe kahyuM, "he zubhAza! he dharmacature! tamane sAbAza che. mArA jevA pramAdIne tame bahu sArI zikhAmaNa yogya vakhate ApI che. have prabhune abhigraha jANuM laIne huM prAtaH kALe temane pAraNuM karAvIza." A pramANe kahI rAjAe tatkALa maMtrIne bolAvyo, ane kahyuM ke "he bhadra! mArI nagarImAM zrI vIraprabhu cAra mAsa thayA bhikSA vagara rahyA che, tethI ApaNane dhikkAra che! mATe tamAre game tema karI temane abhigraha jANI le, ke jethI huM te abhigraha pUrIne mArI zuddhatAne mATe pAraNuM karAvuM." maMtrI bohe mahArAja ! temano abhigraha jANI zakAya tema nathI, huM paNa tethI ja kheda pAmuM chuM, mATe tene koI upAya racavo joIe." pachI rAjAe dharmazAstramAM vicakSaNa evA taththakadI nAmanA upAdhyAyane belAvIne kahyuM ke, "he mahAmati ! tamArA zAstramAM sarva dharmonA AcAre kahelA che, te temAMthI zrI jinezvaranA abhigrahanI vAta kahe.' upAdhyAya belyA ke, "he rAjana ! maharSione dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cAra bhedathI ghaNuM abhigrahe kahelA che. A bhagavaMte je abhigraha lIdhela che, te viziSTa jJAna vagara kadi paNa jANI zakAze nahIM.' pachI rAjAe nagarImAM ASaNA karAvI ke, "abhigrahane dhAraNa karanArA zrI vIraprabhu bhikSA levA Ave tyAre lokoe aneka prakAranI bhikSA ApavI." rAjAnI AjJAthI ane zraddhAthI sarva lokee tema karyuM, tathApi abhigraha pUrNa na thavAthI prabhue kaI sthAnakethI bhikSA grahaNa karI nahIM. A pramANe bhikSA rahIta rahetAM chatAM paNa vizuddha dhyAnamAM lIna thayelA prabhu azlAna mukhe rahetA hatA ane leke divase divase lajajA ane khedathI vizeSa AkuLavyAkuLa thaI temane joyA karatA hatA. A arasAmAM zatAnika rAjAe sainya sAthe vaMTALIAnI jema vegathI eka rAtrimAM jaIne caMpAnagarIne gherI lIdhI. caMpApati dadhivAhana rAjA tenAthI bhaya pAmI nAzI gayo. "ati baLavAna purUSathI rUMdhAyelA manuSyane palAyana sivAya bIjo koI svarakSaNane upAya nathI." pachI zatAnika rAjAe "A nagarImAMthI je levAya te laI levuM." evI pitAnA sainyamAM AghoSaNA karAvI, eTale tenA subhaToe caMpAnagarIne vecchAe luMTavA mAMDI. dadhivAhana rAjAnI dhAriNe nAmanI rANIne tenI vasumatI nAmanI putrI sahita kaI uMTavALa harI gaye. zatrurUpa kumudamAM sUrya je zatAnIka rAjA kRtArtha thaI sainyanA parivAra sAthe kauzAMbI nagarIe pAcho Avyo. dhAriNuM devInA rUpathI meha pAmelA pelA uMTavALA sulaTe lokenI AgaLa uMce svare kahevA mAMDayuM ke, "A je prauDhA rUpavatI strI che te mArI strI thaze ane A kanyAne kauzAMbInA cauTAmAM jaIne vecI daIza." te sAMbhaLI dhAriNI devIe manamAM vicAryuM ke, "huM caMdrathI paNa nirmaLa evA vaMzamAM janmelI D - 11 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM chuM, vaLI mahAna vaMzamAM utpanna thayelA dadhivAhana rAjAnI patnI chuM ane jaina dharma mane pariNamelo che. to AvA akSare sAMbhaLyA chatAM paNa huM pApanuM bhAjana thaIne haju chavuM chuM, tethI mane dhikkAra che! are svabhAve capaLa evA jIva ! haju A dehamAM besI kema rahyo chuM? je tuM tArI meLe nahI nIkaLe to mALAmAMthI pakSIne kADhe tema huM tane baLAtyAre kADhIza." A pramANenA tiraskArathI jANe udvega pAmyA hoya tema khedathI phuTI gayelA tenA hRdayamAMthI tenA prANa kSaNavAramAM nIkaLI gayA. tene mRtyu pAmelI joI uMTavALA subhaTe kheda karyo ke, "AvI satI strIne mATe meM kahyuM ke, "A mArI patnI thaze" te meM kharAba karyuM, mane dhikkAra che! AMgaLIthI batAvatAM kuSmAMDaphaLa (keLAM)nI jema mArI duSTa vANIthI A satI jema mRtyu pAmI tema kadI A kanyA paNa mRtyu pAmaze; mATe have tene kheda upajAvo nahIM." A vicAra karIne te rAjakanyAne mIThe vacane bolAvate te kauzAMbI nagarImAM lAvyuM. ane tene rAjamArgamAM vecavAne ubhI karI. devage tyAM dhanAvaha zeTha AvI caDyo. te vasumatIne joIne vicAramAM paDaye ke "AnI AkRti jotAM A koI sAmAnya manuSyanI putrI jaNAtI nathI, paNa yUthamAMthI bhraSTa thayelI mRgalI jema pAradhinA hAthamAM Ave tema mAtApitAthI vikhuTI paDelI A kanyA A niya mANasanA hAthamAM AvI jaNAya che, teNe ahiM mUlya laIne vecavA mUkI che. tethI A bIcArI jarUra koI hIna mANasanA hAthamAM sapaDAI jaze, mATe A mANasane ghaNuM dravya ApIne huMja A kRpApAtra kanyAne kharIduM potAnI putrInI jema huM tenI upekSA karavAne azakta chuM. koI paNa prakAranI aDacaNa vinA mAre ghera rahetAM daivayoge A bALAne tenA svajanavargane saMyoga paNa thaI jaze. A pramANe vicArI te subhaTanI IcchA pramANe tene mUlya ApI dhanAvaha zeTha anukaMpAthI te bALAne potAne ghera laI gayo. teNe svaccha buddhie pUchayuM ke "he vatsa ! tuM kenI kanyA chuM, ane tAro svajanava koNa che te kahe, bhaya pAmIza nahIM, tuM mArI putrI ja chuM." te pitAnA kuLanI ati mahattA hovAthI kAMI kahI zakI nahIM, tethI kAMI paNa na bolatAM sAyaMkALe kamalinI rahe tema adhomukha karIne UbhI rahI. pachI zeThe pitAnI mUlA zeThANIne kahyuM ke, "priyA ! A kanyA ApaNI duhitA che, tenuM ati yatnathI puSpanI jema lAlanapAlana karavuM." AvAM zreSTinAM vacanathI te bALA tyAM potAnA gharanI jema rahI ane bALacaMdranI lekhAnI jema sarvanA netrane AnaMda ApavA lAgI. teNInA caMdana jevA zItaLa vinaya vacana ane zIlathI raMjita thayelA zreSTie parivAra sAthe maLIne tenuM caMdanA evuM nAma ApyuM. anukrame karabha jevA urUvALI te bALa yauvanavayane prApta thaI te samaye samudrane jema pUrNimAnI rAtri harSa Ape tema te eSTine harSa ApavA lAgI. ravabhAvathIja rUpavatI chatAM yauvana pAmavAthI vizeSa rUpavatI thayelI caMdanAne joIne mUlA zeThANI manamAM ISI lAvI A pramANe vicAravA lAgI ke, "zreSTie A kanyAne putrIvat rAkhI che, paNa have Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra tenA rUpathI mohita thaIne kadi zeTha tenI sAthe paraNe te huM jIvatI muvA jevI thauM.' A pramANe strIpaNAne chAjatA turacha hRdayane lIdhe te mUlA tyArathI rAtri divasa udAsa rahevA lAgI. eka vakhate zeTha grISma RtunA tApathI pIDita thaIne dukAnethI ghera AvyA, te vakhate daivayoge kaI sevaka tenA pagane dhonAro hAjara na hatuM, tethI ati vinIta caMdanA ubhI thaI ane zeThe vArI te paNa te pitRbhaktithI zeThanA paga dhovA pravatI. te vakhate tene snigdha zyAma ane kamaLa kezapAza aMganI zithilatAthI chuTI jaIne jalapaMkita bhUmimAM paDyo; eTale "A putrIno kezapAza bhUminA kAdavathI malina na thAo" evuM dhArI zeThe sahaja svabhAve yaSTithI tene uMce karyo ane pachI AdarathI bAMdhI lIdho. gekha upara rahelI mUlAe te joyuM, eTale tene vicAra AvyuM ke "meM prathama je taka karyo hato, te barAbara maLate Ave che, A yuvAna strIno kezapAza zeThe potAnI meLe bAMdhyo, te tenA patnI paNAnuM prathama cinha sUcave che, kAraNa ke pitAnuM kAma evI rIte karavAnuM hotuM nathI, mATe have e bALAno vyAdhinI jema mULamAMthI ja ucheda kare." Avo nizcaya karI e durAzA DAkaNanI jema tevA vakhatanI rAha jovA lAgI. zeTha kSaNavAra vizrAma karIne pharIthI bahAra gayA eTale mUlAe eka nApitane bolAvI caMdanAnuM mastaka muMDAvI nAMkhyuM, pachI tenA pagamAM beDI nAMkhI krodharUpa rAkSasane vaza thayelI mUlAe latAne hAthiNanI jema caMdanAne ghaNuM tADana karyuM. pachI gharanA eka dUranA vibhAga (oraDA) mAM caMdanAne pUrI kamADa baMdha karIne mUlAe potAnA parivArane kahyuM ke, "zreSTi A viSe kAMI pUche che keIe kAMI paNa kahevuM nahIM, te chatAM je kaheze te mArA parUpa agnimAM AhutirUpa thaze." AvI rIte niyaMtraNa karI mUlA pitAne piyara jatI rahI. sAyaMkALe zeThe AvIne pUchyuM ke, "caMdanA kyAM che?' eTale mUlAnA bhayathI keIe uttara Ape nahIM. zeThe vicAryuM ke, "mArI vatsA caMdanA kAMI ramatI haze athavA gharanI upara haze evI rIte pAchuM rAtre pUchayuM, paNa koIe kAMI kahyuM nahIM, eTale sarala buddhivALA zeThe dhAyuM ke, "caMdanA suI gaI haze." evI rIte bIje divase paNa joI nahIM, tema ja trIje divase paNa joI nahIM, eTale zaMkA ane kopathI AkuLavyAkuLa thayelA zeThe parijanane pUchyuM, are sevake ! kaho, mArI putrI caMdanA kyAM che? je tame jANatAM chatAM nahIM kahe, te huM tamAro sarvane nigraha karIza." A sAMbhaLI koI vRddha dAsIe ciMtavyuM ke, "huM ghaNuM varSa sudhI jIvI chuM, have mAruM mRtyu paNa najIka che, mATe kadi je huM caMdanAnuM vRttAMta kahIza to mUlA mane zuM karI zakaze.' A vicAra karIne teNe mUlA ane caMdanAnI badhI vArtA zeThane kahI saMbhaLAvI. pachI te vRddhAe jaIne jyAM caMdanAne pUrI hatI, te ghara zeThane batAvyuM, eTale dhanAvaha zeThe potAnI meLe tenuM dvAra ughADyuM. tyAM cere kheMcelI latAnI 1 sevaka vigarane. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra parva 10 muM jevI sudhA tRSAthI pIDita, navI pakaDelI hAthiNInI jema beDIthI bAMdhI lIdhelI, bhikSakonI jema mAthe muMDita karelI ane jenA netrakamaLa athathI pUrita che evI caMdanAne dhanAvaha zeThe avakI. zeThe tene kahyuM ke, "vatsa! tuM svastha thA." ema kaho netramAMthI azru pADatA zeTha tene bhejana karAvavAne mATe rasavatI levA sArU utAvaLA rasoDAmAM gayA, paNa daivayoge tyAM kAMI paNa avazeSa bhejana jovAmAM AvyuM nahIM, tethI supaDAnA khUNAmAM paDelAM kubhASa teNe caMdanAne ApyA ane kahyuM "he vatsa! huM tArI beDI teDavAne mATe luhArane bolAvI lAvuM chuM, tyAM sudhI tuM A kubhASanuM bhajana kara." A pramANe kahI zeTha bahAra gayA, eTale caMdanA UbhI UbhI vicAra karavA lAgI ke, "ahomAro rAjakuLamAM janma kayAM ane A vakhate AvI sthiti kayAM? A nATaka jevA saMsAramAM kSaNamAM vastumAtra anyathA thaI jAya che, e badhuM meM jAte anubhavyuM che. aho! have huM zuM tene pratikAra karuM? Aje aThThamane pAraNe A kubhASa maLyA che, paNa je kaI atithi Ave te tene ApIne pachI huM jamuM, anyathA jamIza nahIM. " Avo vicAra karIne teNe dvAra upara daSTi nAkhI, tevAmAM to zrI vIramrabhu bhikSAne mATe pharatA pharatA tyAM AvI caDaDyA. temane joIne "aho kevuM zubha pAtra! ahe kevuM uttama pAtra! ahe mArA puNyano saMcaya ke! ke jethI A koI mahAtmA bhikSAne mATe ahiM acAnaka prApta thayA." A pramANe ciMtavIne te bALA kubhASavALuM supaDuM hAthamAM laI eka paga umarAnI aMdara ane eka paga bahAra rAkhI UbhI rahI. beDIne lIdhe umara ulaMghavAne azakta evI te bALA tyAM rahI chatI Adra hRdayavALI bhaktithI bhagavaMta pratye belI-"he prabhu! jo ke A bhejana Apane mATe anucita che, tathApi Apa paropakAramAM tatpara che, tethI te grahaNa karIne mArA para anugraha kare." dravyAdi cAre prakArathI zuddha rIte abhigraha pUrNa thayelo jANI, prabhue te kubhASanI bhikSA levAne mATe pitAne kara prasAryo. te vakhate "aho! mane dhanya che" ema dhyAna dharatI caMdanAe supaDAnA eka khuNAvaDe te kulmASa prabhunA hAthamAM nAkhyA. prabhune abhigraha pUrNa thavAthI devatAo prasanna thaIne tyAM AvyA, ane teoe vasugharA vigere pAMca divya pragaTa karyA. tatkALa caMdanAnI beDIo tuTI gaI tene ThekANe suvarNanA nUpura thaI gayA, ane kezapAza pUrvanI jema suzobhita thaI gayuM. zrI vIraprabhunA bhakta devatAoe tatkALa caMdanAne sava aMgamAM vastrAlaMkArathI zobhita karI dIdhI. pachI devatAo pRthvI ane aMtarIkSanA udarane pUre te utkRSTa nAda karI sUtradhAranI jema harSa pAmatA gIta nRtyAdika karavA lAgyA. duMdubhino vini sAMbhaLI mRgAvatI ane zatAnika rAjA tathA sugupta maMtrI ane naMdA meTA parivAra sAthe tyAM AvyA. devapati zakaidra paNa pUrNa abhigrahavALA prabhune vAMdavA 1 A vakhate caMdanAnA netramAM AMsu nahatA, tethI prabhu abhigrahanI apUrNatA jANa pAchA vaLyA; eTale caMdanAne pArAvAra kheda thatAM tenI AMkhamAM AMsu AvyA. prabhu abhipraha pUrNa thaMla jANuM pAchI vaLyA ne dAna lIdhuM. Ama anyatra kathana che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 4 ] zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra * [85 mATe manamAM harSa pAmatA pAmatA vegathI tyAM AvyA. dadhivAhana rAjAno saMpula nAme eka kaMcukI hato, tene jyAre caMpAnagarIne luMTI tyAre tyAMthI zatAnika rAjA pakaDI lAvyA hatA, tene A vakhate ja choDI mUktAM te paNa tyAM AvyA eTale pitAnA rAjAnI putrI vasumatIne joIne tenA pagamAM paDayo ane chuTe kaMThe rUdana karavA lAgyo, tethI te bALAne paNa rUdana AvyuM. zatAnika rAjAe tene pUchyuM ke, "tuM kema rUe che?' tyAre te kaMcukI azrudhAra sahita beltha ke, "mahArAja ! dadhivAhana rAjAnI dhAriNuM rANInI A putrI che. ahe! tevA utkRSTa vaibhavathI bhraSTa thaIne mAtApitA vagaranI A bALA bIjAne ghera dAsIvatuM rahe che, te joIne mane rUdana Ave che." rAjAe kahyuM ke, "he bhadra! A kumArI zeka karavA yogya nathI, kAraNa ke teNe traNa jagatanuM rakSaNa karavAmAM zUravIra evA vIraprabhune abhigraha pUrNa karIne pratilAzita karyA che. te vakhate mRgAvatI belI ke, "are! dhAriNI te mAre bahena thAya che, tenI A duhitA che, te te mArI paNa duhitA che. pachI mAsamAM pAMca divasa ochA rahetAM ta5nuM pAraNuM karIne te dhanAvaha zeThanA gharamAMthI bahAra nIkaLyA. prabhunA gayA pachI lAbhanI prabaLatAthI zatAnika rAjAe te vasudhArAnuM dhana levAnI IcchA karI; eTale saudharmapatie zatAnika rAjAne kahyuM ke, he rAjana ! tame A ratnavRSTi levAnI IcchA kare che, paNa A dravya upara tamAre savAmIbhAva nathI, tethI A kanyA jene Ape, te A dravya laI zake." rAjAe caMdanAne pUchayuM ke-caMdanA! A dravya keNa le?' caMdanA bolI ke, "A dhanAvaha zeTha grahaNa kare, kAraNa ke te mAruM pAlana karavAthI mArA pitA che." pachI dhanAvaha zeThe te vasudhArAnuM dravya grahaNa karyuM. pachI te pharIvAra zatAnika rAjAne kahyuM ke, "A bALA caramadehI che ane bhagataSNAthI vimukha che, tethI jyAre vIraprabhune kevaLajJAna thaze tyAre te temanI prathama ziSyA thaze; mATe jyAM sudhI prabhune kevaLajJAna upaje, tyAM sudhI tamAre tenuM rakSaNa karavuM. A pramANe kahI prabhune namIne iMdra devalokamAM gayA. rAjA zatAnike caMdanAne potAne tyAM laI jaI kanyAonA aMtaHpuramAM rAkhI. caMdanA paNa prabhune kevaLajJAnanI utpatti thavAnuM dhyAna karatI chatI tyAM rahI. pilI mUlA zeThANa je anarthanuM mULa hatI, tene dhanAvaha zeThe kADhI mUkI, te durbAna karatI mRtyu pAmIne narake gaI. ' prabhu tyAMthI vihAra karI prAtaHkALe sumaMgaLa gAme AvyA. tyAM sanaskumAra AvI prabhune vaMdanA karI. tyAMthI prabhu sakSetra nAmanA gAme AvyA, tyAM mAhe kalpanA I AvI bhaktithI praNAma karyo. tyAMthI prabhu pAlaka gAme gayA. tyAM bhAyala nAme koI vaNika yAtrA karavA jato hato, teNe prabhune AvatA joyA. eTale "A zikSakanA apazukana Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86] zrI triSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM thayA mATe tenA mastaka para khagano prahAra karUM." Ama vicArI khaga ughADIne te prabhune mAravA deDyo. te vakhate siddhArtha vyaMtare AvI te khagavaDe tenuM ja mastaka chedAvI nAkhyuM. prabhu tyAMthI vihAra karatA caMpAnagarIe AvyA. tyAM svAdidatta nAmanA koI brAhmaNanI agnihotranI zALAmAM prabhu cAre mAsanA upavAsa karIne bAramuM comAsuM rahyA. tyAM pUrNabhadra ane mANibhadra nAme be mahaddhika yakSo dararoja rAtre AvIne prabhunI pUjA karatA hatA. te joI svAdidatta vicAryuM ke, "A devArya zuM kAMI jANatA haze ke jethI pratyeka rAtrie temanI pAse AvIne devatAo pUje che." A pramANe ciMtavI jijJAsu thaIne svAdidatta prabhu pAse Avyo ane pUchayuM ke, "devAya ! zira vigere aMgathI pUrNa evA A dehamAM chava karyo kahevAya !" prabhu bolyA ke, "dehamAM rahyo chate je maheM (huM) ema mAne che te jIva che." svAdidatte kahyuM, "te zI rIte samaje?" bhagavaMta bolyAhe dvija ! mastaka hAtha vigere je avayavo che, tenAthI te judo che ane sUkSama che." svAdidatta pUchayuM ke, "te sUkSma che paNa kyAM che? te barAbara spaSTa kahI batAvo.' prabhu bolyA ke, "te indriothI grahaNa thato nathI. AvA praznottarathI te brAhmaNe prabhune tava. vettA jANI bhaktithI prabhunI pUjA karI ane prabhue paNa tene bhavya jANIne pratibaMdha karyo. te comAsuM vItyA pachI prabhu jaMbhaka gAme AvyA. tyAM iMdra nATavidhi batAvIne belyA ke, "he jagadgurU ! have thoDA divasa pachI Apane ujavaLa kevaLajJAna utpanna thaze." A pramANe kahI prabhune namIne idra svarge gayA ane prabhu tyAMthI vihAra karIne meka gAme AvyA. tyAM camare ke AvI prabhune vaMdanA karI, ane sukhavihAra pUchIne pitAne sthAnake gayo. tyAMthI vihAra karIne prabhu pagamAni gAme gayA, tyAM kAryotsarga karI dhyAnaparAyaNa thaIne gAmanI bahAra rahyA. A samaye vAsudevanA bhavamAM zayyApALakanA kAnamAM tapAveluM sIsuM reDIne upArjana kareluM azAtA vedanIya karma prabhune udaya AvyuM. te zayyApALakane jIva ahiM zevALa thayo hato. te prabhunI pAse baLadone mUkIne gAya devA mATe gaye. te baLada svecchAe caratA caratA koI aTavImAM dUra cAlyA gayA. kSaNavAre govALa pAcho Avyo. tyAM baLadone joyA nahIM, eTale teNe prabhune kahyuM ke, "are adhama devArya ! mArA baLade kayAM gayA? tuM kema bolatA nathI? zuM mArAM vacana sAMbhaLatuM nathI ? A tArA kAnanA chidra zuM phogaTanA ja che?' A pramANe kahyA chatAM paNa jyAre prabhu bolyA nahIM, tyAre teNe ati krodha dharI prabhunA baMne karNaraMdramAM kAzaDAnI saLIo nAMkhI. pachI te zaLIone tADana karavAthI te zaLIo paraspara evI rIte maLI gaI ke, jANe te akhaMDa ekaja zaLI hoya tema dekhAvA lAgI. pachI A be khIlAne keI kADhI zake nahIM, evuM dhArIne te duSTa govALa tene bahAra dekhAte bhAga bhedIne cAlyo gayo. mAyA ane mithyAtvarUpa zalya jenA nAza pAmyA che evA prabhu kAnamAM nAkhelA zalyavaDe zubha dhyAnathI jarA paNuM kaMpita thayA nahIM. tyAMthI prabhu madhyama apApAnagarIe padhAryA. tyAM pAraNAne Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 the ! zrI mahAvIra prabhune bIjA cha varSane vihAra [ 87 pAraNane mATe prabhu siddhArtha vaNikane ghera gayA. teNe prabhune bhaktithI pratilAbhita karyA. tyAM te siddhArthane eka kharaka nAme priya mitra vaidya prathama Avelo beTho hate, te sUkSama buddhivAna hovAthI prabhune joI vicAra karIne belyo ke, "aho ! A bhagavaMtanI mUrti sarva lakSaNe saMpUrNa che, paNa jarA slAnibhUta jaNAya che tethI zalyavatI hoya tema lAge che." siddhArthe saMbamathI kahyuM, "je ema hoya te sArI rIte tapAsa karIne kahe ke bhagavaMtanA zarIramAM kaye ThekANe zalya che ?" pachI te vaidhe prabhunA badhA zarIranI nipuNatAthI tapAsa karI, to baMne kAnamAM khIlA nAkhelA joyA, eTale te siddhArthane paNa batAvyA. siddhArtha bolyA ke, "are ! koI apavAdathI ke narakathI paNa bhaya nahIM pAmanArA pApIe A dArUNa karma kareluM jaNAya che. paraMtu te mahAmati mitra ! te pApInI vArtA karavAnI koI jarUra nathI, have to prabhunA zarIramAMthI zalyano uddhAra karavAno prayatna kara. A zalya to prabhunA kAnamAM che, paNa pIDA mane ghaNI thAya che, tethI A viSe huM jarA paNa vilaMba sahana karI zakato nathI, mArUM sarvasva bhale nAza pAme paNa jo A jagatpatinA kAnamAMthI koI paNa rIte zalyane uddhAra thAya to ApaNe baMnene A bhavasAgaramAMthI uddhAra thayo ema huM mAnuM chuM. " vaidya bolyo-"A prabhu je ke vizvanuM rakSaNa ane kSaya karavAmAM samartha che, paNa kamane kSaya karavAne mATe temaNe te apakArI purUSanI upekSA karI che, tevA A prabhu ke je piotAnA zarIranI paNa apekSA rahita che, tenI mArAthI zI rIte cikItsA thAya? kemake teo karmanI nirAne mATe AvI vedanAne paNa sArI mAne che." siddhArtha be-"he mitra! AvI vacananI yukti A vakhata zA mATe kare che? A vAta karavAno samaya nathI, mATe satvara A bhagavaMtanI cikItsA kara." teo baMne A pramANe vAta kare che tevAmAM to zarIramAM paNa nirapekSa prabhu tyAMthI cAlyA gayA. bahAra udyAnamAM AvIne zubha dhyAnamAM parAyaNa thayA. pachI siddhArtha ane kharaka vaidya auSadha vigere laIne tvarAthI udyAnamAM AvyA. pachI prabhune eka telanI kuMDImAM besAryA, temanA zarIrane telanuM atyaMgana karyuM, ane baLavAn caMpI karanArA mANasonI pAse mardana karAvyuM. te baLINa purUSAe prabhunA zarIranA tamAma sAMdhA zithila karI nAMkhyA. pachI temaNe be sANasI laI prabhunA baMne kAnamAMthI baMne khIlA eka sAthe kheMcyA; eTale rUdhira sahita te baMne khIlA jANe pratyakSa avazeSa vedanIya karma nIkaLI jatuM hoya tema nIkaLI paDayA. te khIlA kheMcatI vakhate prabhune evI vedanA thaI ke te vakhate vajAthI haNAyelA parvatanI jema prabhue moTI bhayaMkara cIsa pADI. prabhunA mAhAsyavaDeja te cIsanA nAdathI pRthvI kuTI gaI nahIM. "ahaMta prabhue vipattimAM paNa bIjAne upadravakArI thatA nathI." pachI saMrohiNI auSadhithI prabhunA kAnane tatkALa rUjhavI, khamAvI temaja namIne siddhArtha ane kharaka vaidya pitAne ghera gayA. te zubhAzaya purUSe prabhune vedanA karatAM chatAM paNa devasaMbaMdhI lahamIne bhegavanArA thayA. pele durAzaya govALa prabhune vedanA karI maraNa pAmIne sAtamI narakanA duHkhane pAtra thaze, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM prabhunA hairava [ bhayaMkara] nAdathI te udyAna mahAbherava nAmathI prakhyAta thayuM, ane tyAM lakoe eka devAlaya karAvyuM. A pramANe zrI vIra prabhune je je upasargo thayA, temAM jaghanya upasargomAM kaTapUtanAe je zItane upadrava karyo te, utkRSTa, madhyama upasargomAM saMgame je kALacaka mUkyuM te, utkRSTa ane utkRSTa upasargomAM kAnamAMthI khIlAne uddhAra karyo te utkRSTa. evI rIte prabhune upasargone prAraMbha paNa govALathI thayo ane pUrNatA paNa govALathI thaI arthAt A khIlAne upasarga chelle thaye. prabhune tapasyAmAM eka chamAsika, nava caturmAsakSapaNa, cha dvimAsika, bAra mAsika, tera addhamAsika, eka paramAsika, be trimAsika, be deDhamAsika, be aDhImAsika, traNa bhadrAdika pratimAo, kauzAMbI nagarImAM cha mAsamAM pAMca divasa ochA sudhI abhigraha dhAraNa (upavAsa), bAra aSTamabhakta, chelI rAtre kAryotsarga yukta eka rAtrinI bAra pratimAo, ane baso ogaNatrIza cha-eTalI thaI ane traNaso ne ogaNapacAsa pAraNA thayA. A pramANe vrata lIdhu te divasathI mAMDIne sADAbAra varSa ane eka pakhavADIAmAM tapasyAo thaI. temaNe nityabhakta ke caturthabhakta (eka upavAsa) karela ja nathI. evI rIte jaLarahita sarva tapasyA karatA, upasargone jItatA ane chadmasthapaNe vicaratA zrI vIraprabhu hajuvAlikA nAmanI moTI nadIvALA jaMbhaka nAmanA gAma pAse AvyA. ityAcArya zrI hemacaMdra viracite triSaSTi zalAkA puruSa carite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra dvitIya sAgraghaDavArSika chadmastha vira laIne nAma jAdhaka : | 0 000000000000000000000000000000000 locodongdongcaocdcdcd0000000000000 0 0000000000000000000000000000009 000000000000000000000000000000000 1 bha, mahAbhadra, sarvatobhaka-be, cAra ne daza divasanI. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma - zrI mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane caturvidha saMghanI sthApanA. chuMbhaka gAmanI bahAra rajuvAlikA nadInA uttara taTa upara sAmAka nAmanA koI gRhasthanuM kSetra hatuM. tyAM koI gupta--aspaSTa rahelA caityanI najIka cAlatArUnI nIce prabhu chaThTha tapa karIne utkaTika Asane rahI AtApanA karavA lAgyA. tyAM vijaya muhUrta zukaladhyAnamAM vatatA ane kSapakazreNI para ArUDha thayelA prabhunA cAra ghAti karma jIrNa derInI jema tatkALa tuTI gayA. tethI vaizAkha mAsanI zukala dazamIe caMdra hastattarA nakSatramAM AvyuM chate divasane cothe pahere prabhune kevalajJAna utpanna thayuM. idro AsanakaMpathI prabhunA kevalajJAnane jANIne devatAonI sAthe harSa pAmatA tyAM AvyA. te avasare koI devatA kudavA lAgyA, koI nAcavA lAgyA, keI hasavA lAgyA, koI gAvA lAgyA, koI siMhanI jema garjanA karavA lAgyA, koI azvanI jema hajArava karavA lAgyA, keI hastInI jema nAda karavA lAgyA. koI rathanI jema cItkAra karavA lAgyA ane koI sarSanI jema kuMDA mAravA lAgyA, prabhunA kevalajJAnathI harSa pAmelA cAre nikAyanA devatAo bIjI paNa vividha ceSTAo karavA lAgyA. pachI devatAoe traNa killAvALuM ane pratyeka kile cAra cAra dvAravALuM samosaraNa racyuM. "ahIM (ratna siMhAsana para besIne dezanA devI vigere) sarvaviratine yogya nathI." evuM jANatAM chatAM paNa prabhue potAne ka9pa jANIne te samavasaraNamAM besI dezanA ApI. temanA tIrthamAM hAthInA vAhanavALe, kRSNavarNa, vAma bhujAmAM bIrUM ane dakSiNa bhujAmAM nakulane dhAraNa karate, mAtaMga nAme yakSa ane siMhanA AsanavALI, nIlavaNuM, be vAma bhujAmAM bIruM ane vINa tathA be dakSiNa bhujAmAM pustaka ane abhayane dhAraNa karatI siddhAyikA nAme devI-e baMne nitya prabhunI pAse rahenArA zAsanadevatA thayA. te samaye tyAM upakArane gya evA lokonA bIlakula abhAvathI paropakAramAM tatpara ane jemanuM premabaMdhana kSINa thayeluM che evA prabhue tyAMthI vihAra karyo. pachI mAre tIrthakara nAma getra nAmanuM moTuM karma je vedavAnuM che te bhavya jatune pratibaMdha devAvaDe anubhavavuM egya che ema vicArIne asaMkhya koTI devatAothI paravArelA, 1 tIrthaMkaranI dezanA niSphaLa thAya nahIM chatAM vIra prabhunI prathama dezanA koIe paNa viratibhAva grahaNa na karavAthI niSphaLa gaI e Azcarya samajavuM. D - 12 * Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM ane devatAoe saMcAra karelA suvarNakamaLa upara caraNa mUkatA prabhu divasanI jema devatAnA udyotathI rAtre paNa prakAza karatA chatA bAra yojanAnA vistAravALI, bhavya prANIothI alaMkRta ane yajJane mATe maLelA prabodhane lAyaka gautamAdika ghaNA ziSyae sevelI apApA nAmanI nagarImAM AvyA. te purInI najIka mahAsenavana nAmanA udyAnamAM devatAoe eka suMdara samavasaraNa racyuM. pachI jemane sarva atizaya prApta thayA che evA ane sura asurothI stavAtA evA prabhue pUrva dvAravaDe te samavasaraNamAM praveza karyo. batrIza dhanu uMcA ratnanA pratiSThada jevA caityavRkSane traNa pradakSiNA karI, "tIrtha namaH' ema kahI, AhatI maryAdAne pALI, prabhu pAdapITha yukta pUrva siMhAsana upara beThA. bhaktivALA devatAoe prabhunA mahimAthI ja bIjI traNe dizAomAM prabhunA pratirUpa karyA. te avasare sarva devatAo tathA manuSya vigere yogya dvArathI samavasaraNamAM praveza karI prabhunA vadanane nirakhatAM potapotAne yogya sthAne beThA. pachI IMdra bhaktithI romAMcita zarIre prabhune namI aMjali jeDIne A pramANe stuti karI. "he prabhu! lAvaNyathI pavitra zarIravALA ane netrane amRtAMjana rUpa evA tamAre viSe madhyasthapaNuM rAkhavuM te paNa deSane mATe che te zreSa rAkhavAnI te vArtA ja zI karavI ? kapAdikathI upadrava pAmelAo (koLI vigere) te paNa tamArA pratipakSI che" evI lokavArtA zuM vivekI loko kare che? arthAt nathI karatA. tame virakta che tethI je rAgavAna tamArA vipakSI hoya to te vipakSa ja nathI; kema ke sUryane vipakSI zuM khajuo hoI zake? lavasattama (anuttaravAsI) devatAo paNa tamArA yogane IcchatA chatAM tene pAmatA nathI te gamudrA vinAnA bIjAonI te vArtA ja zI karavI? he svAmI! ame tamArA jevA nAthanA zaraNane ja aMgIkAra karIe chIe, tamane ja stavIe chIe ane tamArI ja upAsanA karIe chIe. tamArA sivAya bIjo koI trAtA nathI, tethI kyAM jaIne kahIe ane zuM karIe? pitAnA AcAravaDe ja malIna ane parane chetaravAmAM ja tatpara evA bIjA dethI A jagata ThagAya che. aho! tene pokAra konI AgaLa karIe nityamukta kahevarAvanArA, chatAM A jagatanI utpatti, sthiti ane laya karavAmAM ughata thanArA ane tethI ja vaMdhyA strInA bALaka jevA dene ko saceta purUSa Azraya kare? he deva! bIjA keTalAka mUDha purUSa udarapUrti karanArA ane viSayedriyo vaDe durAcAra karanArA devatAothI tamArA jevA devAdhidevane nihava kare che, te kevA khedanI vAta? aho! keTalAka gharamAM rahIne garjanA karanArA mithyAtvIo A badhuM AkAzapuSpavat che evI kSiA karIne ane tenuM kAMIka pramANa kalapIne deha ane gehamAM AnaMda mAnatA rahe che. kAmarAga ane neharAganuM nivAraNa karavuM te te saheje banI zake tevuM che, paNa daSTirAga to e ati pApI che ke je satyarUSane paNa uchedana karavo muzkela paDe che. he nAtha! prasanna mukha, madhyastha dRSTi ane lekane prIti upajAvanArUM vacana-e badhuM tamArAmAM atyaMta prItinA sthAna rUpa chatAM mUha Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 5 mo] mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane saMghanI sthApanA loka vRthA tamArAthI udAsa rahe che. kadi vAyu sthira rahe, parvata kare ane jaLa jAjavalyamAna thAya, tathApi rAgAdikavaDe grasta thayelA purUSe kadi paNa Apta thavAne yogya nathI." A pramANe stuti karIne IMdra virAma pAmyA pachI prabhue sarva bhASAmAM samajAya tevI vANIthI nIce pramANe dezanA ApI. ahe! A saMsAra samudranI je dArUNa che, ane tenuM kAraNa vRkSanA bIjanI jema kamaja che. pitAnAja karelA karmathI viveka rahita thayela prANa ke khodanAranI jema adhogatine pAme che ane zuddha hadayavALA purUSa piotAnAja karmathI mahela bAMdhanAranI jema uddharvagatine pAme che. karmanA baMdhanuM kAraNa evI prANInI hiMsA kadi paNa karavI nahIM. hamezAM potAnA prANanI jema bIjAnA prANanI rakSAmAM tatpara rahevuM. AtmapIDAnI jema para jIvanI pIDAne pariharavAne icchatA prANIo asatya nahi bolatAM satya ja bolavuM. mANasanA bahiHprANu levA jevuM adatta dravya kadi paNa levuM nahIM, kAraNa ke tenuM dravya haravAthI tene vadha karela ja kahevAya che. ghaNuM jIvonuM upamardana karanArUM maithuna kadi paNa sevavuM nahIM. prANa purU parabrahma (mokSa)ne ApanArU brahmacaryaja dhAraNa karavuM. parigraha dhAraNa karavo nahIM. ghaNuM parigrahane lIdhe adhika bhArathI baLadanI jema prANa vidhura thaIne ardhagatimAM paDe che. A prANAtipAta vigerenA be bheda che. temAMthI sUkSmane je choDI zakAya nahIM te pachI sUkSmanA tyAgamAM anurAgI thaI bAdarane tyAga to jarUra karo." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLI sarva loke AnaMdamAM magna thaI citravat sthira thaI gayA. e arasAmAM magadha dezamAM AvelA gabara nAmanA gAmamAM vasubhUti nAme eka gautama gotrI brAhmaNa rahetuM hatuM. tene pRthvI nAmanI strIthI tribhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAme traNa gautamagAtrI putra thayA hatA. kallAka gAmamAM dhanumitra ane smilla nAme be brAhmaNe hatA, teone vArUNuM ane bhadilA nAmanI strIothI vyakta ane sudharmA nAme be putro hatA. maurya gAmamAM dhanadeva ane maurya nAme be vipra hatA, teo paraspara mAsInA dIkarA bhAI thatA hatA. dhanadevane vijayadevI nAmanI patnIthI maMDika nAme eka putra thayo hato. tene janma thatAMja dhanadeva mRtyu pAmI gayo. tyAMnA lokAcAra pramANe strI vagarane maurya vijayadevInI sAthe paraNya. "dezAcAra lajajAne mATe te nathI." anukrame mauryathI te vijayadevIne eka putra thayo te lokomAM mauryaputra evA nAmathI prakhyAta thaye hato. temaja vimaLApurImAM deva nAmanA brAhmaNane jayaMtI nAmanI strIthI akaMpita nAme eka putra thaye hato. kezalAnagarImAM vasu nAmanA brAhmaNane naMdA nAmanI strInA udarathI acalabrAnA nAme eka putra thayo hato. vatsa dezamAM AvelA tugira nAmanA gAmamAM datta nAmanA brAhmaNane karUNu nAmanI strIthI taitaryA nAme putra Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM thayuM hatuM. rAjagRha nagaramAM bela nAmanA brAhmaNane atibhadrA nAmanI jIthI prabhAsa nAme putra thaye hato. te agyAre viprakumAra cAra vedarUpI sAgaranA pAragAmI thayA hatA ane gautamAdika upAdhyAya thaIne judA judA seMkaDo ziSyothI paravarelA rahetA hatA. apApA nagarImAM somila nAmanA eka dhanADhya brAhmaNe yajJakarmamAM vicakSaNa evA te agyAre dvijone yajJa karavAne bolAvyA hatA. te samaye tyAM samavasarelA zrI vIraprabhuna vAMdavAnI IcchAthI AvatA devatAone joI gautame bIjA brAhmaNane kahyuM, "A yajJa prabhAva te juo ! ApaNe maMtrathI bolAvelA A devatAo pratyakSa thaIne ahiM yajJamAM Ave che. te vakhate caMDALanA gRhanI jema yajJane vADo cheDIne devatAone samavasaraNamAM jatAM joI leko kahevA lAgyA-"he nagarajano! atizaya sahita sarvajJA prabhu udyAnamAM samavasaryA che, temane vAMdavAne mATe A devatAo harSathI jAya che.' sarvajJa" evA akSare sAMbhaLatAM ja jANe koI e Adeza karyo hoya tema iMdrabhUti kepa karI potAnA svajana pratye be-"are! dhikkAra ! dhikkAra ! marU dezanA mANasa jema AMbAne cheDI keraDA pAse jAya tema A loko mane choDIne e pAkhaMDInI pAse jAya che. zuM mArI AgaLa koI bIje sarvajJa che? siMhanI AgaLa bIje kaI parAkramI hoyaja nahI. kadi manuSyo to mUrkha hovAthI tenI pAse jAya, to bhale jAo, paNa A devatAo kema jAya che ? tethI te pAkhaMDIne daMbha koI mahAna lAge che, paraMtu je e sarvajJa haze tevAja A devatAo paNa jaNAya che, kemake je yakSa heya teja ali apAya che. have A deve ane mAnavonA dekhatAM huM tenA sarvajJapaNAno garva harI lauM.' A pramANe ahaMkArathI bolate gautama pAMcase ziSyAthI paravAryo che jyAM zrI vIraprabhu suranarothI vIMTAIne beThA hatA tyAM samavasaraNamAM Avyo. prabhunI samRddhi ane tAdaza teja jaI "A zuM?" ema indrabhUti Azcarya pAmI gayo. evAmAM to "he gautama! iMdrabhUti ! tamane svAgata che. A pramANe jagadgurUe amRta jevI madhura vANIvaDe kahyuM. te sAMbhaLI gautama vicAramAM paDaze ke, "zuM A mArA gotra ane nAmane paNa jANe che? athavA mArA jevA jagatmasiddha mANasane kaNa na jANe, paNa je mArA hRdayamAM rahelA saMzayane te jaNAve ane tene pitAnI jJAnasaMpattivaDe chedI nAkhe to te kharA AzcaryakArI che ema huM mAnuM." A pramANe hRdayamAM vicAra karatA evA saMzayadhArI iMdrabhUtine prabhue kahyuM ke, "he viprajIva che ke nahI? e tArA hadayamAM saMzaya che, paNa he gautama! chava che, te citta, citanya, vijJAna ane saMjJA vigere lakSaNethI jANI zakAya che. je jIva na hoya te puNya pApanuM pAtra koNa? ane tAre A yAga, dAna vigere karavAnuM nimitta paNa zuM?' A pramANe prabhunAM vacana sAMbhaLI teNe mithyAtvanI sAthe saMdehane choDI dIdhe ane prabhunA caraNamAM namaskAra karIne bolyo ke, "he svAmI! uMcA vRkSanuM mApa levAne nIcA purUSanI jema huM dubuddhi tamArI parIkSA levAne mATe ahiM AvyuM hatuM. he nAtha ! Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga pa ma ] mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane saMghanI sthApanA . (3 huM deSayukta chuM, te chatAM tame Aje mane sArI rIte pratibadha Ape che te have saMsArathI virakta thayelA evA mane dIkSA ApIne anugrahita kare.' jagadgurU viraprabhue tene pitAnA pahelA gaNadhara thaze, evuM jANIne pAMcaso ziSyo sAthe poteja dIkSA ApI. te samaye kubere cAritrayamanA upakaraNe lAvI ApyA. niHsaMga chatAM tene grahaNa karatAM gautame vicAryuM ke, "nirava vratanI rakSA karavAmAM A vApAtrAdika upayogamAM Ave che tethI te grahaNa karavA egya che, kAraNa ke te dharmanA upakaraNo che. te vagara cha prakAranA javanikAyanI yatanA karavAmAM tatpara evA chaghastha muniethI sArI rIte jIvadayA zI rIte pALI zakAya? tethI udgama utpAdAdika eSaNavaDe guNavAnuM ane zuddha upagaraNe vivekI purUSee ahiMsAne mATe grahaNa karavA joIe. jJAna, darzana ane cAritrane AcaravAnI zaktivALA purUSa Adi aMta ane madhyamAM mUDhapaNe samayamAM kahelA athavA avasara ucita arthane sAdhI levo. jJAna darzanathI rahita e ja abhimAnI purUSa, AvA upakaraNamAM parigrahanI zaMkA kare teneja hiMsaka jANa. je dharmanA upakaraNamAM parigrahanI buddhi dhAraNa kare, te tatvane nahi jANanAra mUrkhane ja rAjI karavAne Irache che. pRthvIkAya, apUkAya, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya vigere ghaNuM jIvonI dharmanA upakaraNa vinA zI rIte rakSA thAya? upakaraNe grahaNa karyA chatAM paNa je te potAnA AtmAne mana vacana kAyAthI dUSita ane asaMtoSI rAkhe to te kevaLa potAnA AtmAne chetare che." A pramANe vicAra karIne iMdrabhUtie pAMcaso ziSyanI sAthe devatAoe arpaNa karelA dharmanA upakaraNe grahaNa karyA. - indrabhUtine dIkSita thayelA sAMbhaLIne agnibhUtie vicAryuM ke, "te iMdrajALike jarUra IMdrabhUtine chetarI lIdhA jaNAya che, mATe huM tyAM jaI sarvajJa nahi chatAM pitAne sarvajJa mAnanArA te dhutArAne jItI lauM ane mAyAthI parAjaya karelA mArA bhAIne pAchA laI AvuM. sarva zAsanA rahasyane jANanAra ane moTI buddhivALA IMdrabhUtine mAyA vagara chatavAne koNa samartha che? kAraNa ke mAyA rahita purUSamAM mAyA vijaya meLave che, paraMtu je e mAyAvI mArA hRdayane saMzaya jANIne tene chedI nAkhe te huM paNa IMdrabhUtinI jema ziSyo sahita tene ziSya thAuM." AvuM vicArI agnibhUti pAMcaso ziSyo sahita samavasaraNamAM gayo ane jinezvaranI pAse beTho. tene jotAMja prabhu belyA ke -"he gautama gotrI amibhUti ! tArA hadayamAM e saMzaya che ke, kama che ke nahi? ane je kama hoya te te pratyakSAdi pramANane agamya chatAM mUrtimAna che, evA karmane amUttimAna jIva zI rIte bAMdhI zake? amUttimAna jIvane mUttivALA kamathI upaghAta ane anugraha zI 1 AhArAdi kaMI paNa vastu grahaNa karavA mATe munirAjane 42 deSa rahita levAnuM kaheluM che. tenA uddagama upAdAdi judA judA bhede che. 2 samaya-sihAMta. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI viSa izalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM rIte thAya? A tArA hadayamAM je saMzaya che, te vRthA che. kAraNa ke atizaya jJAnI purUSone karma pratyakSa ja jaNAya che ane tArA jevA chaghastha purUSone jIvanI vicitratA jevAthI anumAna vaDe kama jaNAya che. karmanI vicitratAthI ja prANIone sukha duHkha vigere vicitra bhAva prApta thayA kare che, tethI kama che. e tuM nizcaya rAkha. keTalAka jIva rAjA thAya che ane keTalAka hAthI, azva ane rathanA vAhanapaNAne pAme che. tema ja keTalAka tenI pAse upAnaha vagara page cAlanArA thAya che. koIka hajAro prANInA udara bharanArA mahaddhika purUSo thAya che ane keI bhikSA mAgIne paNa potAnuM udara bharI zakatA nathI. deza kALa eka sarakhA chatAM eka vyApArIne ghaNo lAbha thAya che ane bIjAnI mULa muMDIne paNa nAza thAya che. AvA kAryonuM kAraNa te karma che, kemake kAraNa vinA kAryanI vicitratA thatI nathI. mUrtimAna karmane amUrtimAna jIvanI sAthe je saMgama che te paNa AkAza ane ghaDAnI jema barAbara maLate che. vaLI vividha jAtinA mAMthI ane auSadhothI abhUtta evA jIvane paNa upaghAta ane anugraha thAya che, te pramANe karmovaDe jIvane upaghAta ane anugraha thAya che te paNa nirdoSa che. A pramANe prabhue tenA saMzaya chedI nAkhe, eTale agnibhUtie IrSA choDI daIne pAMcaso ziSyonI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. agnibhUtie paNa dIkSA lIdhI, te vAta sAMbhaLI vAyubhUtie vicAryuM ke, "jeNe mArA baMne bhAIone jItI lIdhA te kharekharA sarvajJa ja hovA joIe, mATe te bhagavaMtanI pAse jaI temane vaMdanA karIne mAruM pApa dhoI nAMkhuM, tema ja huM paNa mAro saMzaya chedAvI nAMkhuM.A pramANe vicAra karI vAyubhUti prabhunI pAse AvyA ane praNAma karI beThe. tene joIne prabhu bolyA ke,-"he vAyubhUti! tane jIva ane zarIra viSe moTe bhrama che. pratyakSAdi pramANa vaDe grahaNa thato na hovAthI jIva zarIrathI jude lAgato nathI, tethI jaLamAM parapoTAnI jema jIva zarIramAMthI ja utpanna thaIne zarIramAM ja mUcha pAme che. Avo tAro Azaya che, paNa te mithyA che. kAraNa ke sarva prANIone e jIva dezathI to pratyakSa che, kAraNa ke tenA irachA vigere guNe pratyakSa hovAthI jIva svasaMvid che; eTale ke tene potAne ja anubhava thAya che. te jIva deha ane indriyothI jade che ane iMdri jyAre nAza pAme che tyAre paNa te iMdriyoe prathama bhogavelA ane saMbhAre che." AvI prabhunI vANIthI pitAne saMzaya dAtAM vAyubhUtie saMsArathI vimukha thaI pAMca ziSyonI sAthe dIkSA lIdhI. pachI vyakta spaSTatAthI vicAryuM ke, "kharekhara e sarvajJa bhagavAna ja che ke jeNe traNa vedanI jema iMdrabhUti vigere traNene jItI lIdhA che. e bhagavaMta mAre saMzaya paNa jarUra chedI nAkhaze, ane pachI huM paNa temane ziSya thaIza." A vicAra karI vyakta prabhu pAse Avyo. tene joI prabhu bolyA- "he vyakta ! tArA cittamAM evo saMzaya che ke, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga pa ma ] mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane saMghanI sthApanA [ lpa pRthivI Adi paMca bhUto che ja nahIM, tenI je A pratIti thAya che, te bhramathI jalacaMdrAvata che. A badhuM zunya ja che-A tAre daDha Azaya che. paNa te mithyA che, kAraNa ke je sarvazUnyatAne pakSa laIe, te pachI bhuvanamAM vikhyAta thayelA svapna, asvapna, gaMdharvapura vigere bhedo thavA ja ghaTe nahIM." A pramANe sAMbhaLI vyakitane saMzaya chedAI gayo, tethI teNe vyakta vAsanA batAvIne pAMcaso ziSyonI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. A khabara sAMbhaLIne upAdhyAya sudharmA paNa pitAne saMzaya chedavAnI IcchAthI kAlekanuM svarUpa jovAmAM sUrya jevA zrI vIraprabhu pAse Avyo. tene joI prabhue kahyuM, "he sudharmA ! tArI buddhimAM evo vicAra vatte che ke, A jIva je A bhavamAM che, te ja parabhavamAM thAya che, kemake saMsAramAM kAraNane maLatuM ja kArya thAya che. zALibIja vAvatAM temAMthI kAMI vAMkura thatA nathI. paNa A tAro vicAra che ane aghaTita che; kemake A saMsAramAM je manuSya mRdutA ane saralatAdikavaDe mAnuSI AyuSya bAMdhe che te pharIne paNa manuSya thAya che, paNa je mAyA vigere racate ahI pazurUpe rahe che, te manuSya AgAmI ve pazu thAya che. tethI jIvanI pRthapha pRthapha gatimAM utpatti karmane AdhIna che ane tethI ja prANIonuM vividhapaNuM dekhAya che. vaLI "kAraNane maLatuM ja kArya thAya che? ema kahevuM te paNa asaMgata che. kAraNa ke zRMga vigeramAMthI zara pramukha ugI nIkaLe che." AvI prabhunI vANI sAMbhaLI sudharmAe pAMcaso ziSya sahita prabhunA caraNakamaLamAM dIkSA lIdhI. pachI pitAne saMzaya chedavane maMDika prabhunI pAse Avyo. tene prabhue kahyuM ke, tane baMdha ane mokSa viSe saMzaya che, paNa baMdha ane mekSa AtmAne thAya che e vAta prasiddha che. mithyAtvAdivaDe karele kamane je saMbaMdha, te baMdha kahevAya che. te baMdhane lIdhe prANI derI sAthe baMdhAyo hoya tema naraka, tiyaca, manuSya ane devatArUpa cAra gatimAM paribhramaNa karato chata parama dArUNa duHkhano anubhava kare che. jJAna, darzana ane cAritra pramukha hetuthI je kamane viyoga te mekSa kahevAya che, te prANIne anaMta sukha Ape che. je ke jIva ane karmane paraspara saMyoga anAdi siddha che, paNa agnithI suvarNa ane pASANa judA paDI jAya che tema jJAnAdikathI jIva ane karmano viyoga thaI jAya che." AvA prabhunAM vacanathI jene saMzaya chedAI gayo che evA te maMDike sADAtraNa zikhyonI sAthe vrata grahaNa karyuM. pachI mauryaputra pitAne saMdeha chedavAne mATe prabhu pAse AvyA. prabhu bolyA-mauryaputra! tane devatAone viSe saMdeha che, paNa te misyA che. je, A samavasaraNamAM pitAnI meLe AvelA iMdrAdika devatAo pratyakSa che, zeSa kALamAM saMgIta kAryAdinI vyagratAthI ane manuSya lokanA dusaha gaMdhathI teo ahIM AvatA nathI paNa tethI kAMI temane abhAva samaje nahIM. teo ahaMtanA janmaabhiSeka vigere aneka prasaMge A pRthvI para Ave che. tenuM kAraNa zrImat arihaMtane ati zreSTha prabhAva che." Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM A pramANenI bhagavaMtanI vANIthI mauryaputra paNa tatkALa pratibaMdha pAme ane pitAnA 350 ziSya sahIta teNe dIkSA lIdhI. pachI akaMpita paNa prabhu pAse Avyo. prabhue kahyuM ke-"najare dekhAtA na hovAthI nArakI nathI ema tArI buddhi che, paNa nArakI jIvo che, paraMtu atyaMta paravazapaNAthI teo ahIM AvavAne samartha nathI. temaja tArI jevA manuSyo tyAM javAne samartha nathI. nArakI jo tArI jevAne pratyakSa upalabhya nathI. chatAstha jIvane te yuktigamya che ane je kSAyika jJAnIo che teone te pratyakSa dekhAya che. vaLI "A lekamAM koI kSAyika jJAnIja nathI" evuM paNa tuM bolIza nahIM, kAraNa ke te zaMkAne vyabhicAra mArAthI ja phuTa rIte thAya che. (arthAta huM ja kSAyika jJAnI chuM.)" prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI saMzaya naSTa thavAthI akapite pratibaMdha pAmI traNa ziSya sAthe prabhunI pAse dIkSA lIdhI. pachI acaLabhrAtA Avyo. prabhue tene skuTa rIte kahyuM, "acaLajAtA! tane puNya ane pApamAM saMdeha che, paNa tuM temAM jarA paNa saMzaya karIza nahIM. kAraNa ke A lokamAM puNya pApanuM phaLa pratyakSa jaNAya che, temaja vyavahArathI paNa siddha thAya che. dIrgha AyuSya, lakSamI, rUpa, Arogya ane sakuLamAM janma-e puNyanAM phaLa che, ane tethI viparIta e pApanAM phaLa che." A pramANe prabhunAM vacanathI saMzaya chedAI jatAM acaLabhrAtAe traNaso ziSyonI sAthe dIkSA lIdhI. pachI metAryA nAme dvija prabhunI pAse Avyo. prabhu belyA- "tane e saMzaya che ke, "bhavAMtaramAM prApta thavA rUpa paraloka nathI. kAraNa ke cidAtmArUpa jIvanuM svarUpa badhA bhUtanA eka saMdeharUpa che. te bhUtano abhAva thatAM-vikharAI jatAM jIvana paNa abhAva thAya to pachI paraloka zI rIte hoya?" paNa te mithyA che. jIvanI sthiti sarva bhUtathI judI ja che. kemake badhA bhUta ekatra thAya to paNa temAMthI kAMI cetanA utpanna thatI nathI, tethI cetanA je jIvano dharma che, te bhUtathI judI che. te cetanAvALe jIva paralokamAM jAya che ane tyAM paNa tene jAtismaraNa vigerethI pUrva bhavanuM smaraNa thAya che." A pramANe prabhunAM vacanathI pratibaMdha pAmI metAye traNaso ziSyanI sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. tyAra pachI prabhAsa AvyuM. tene joI prabhu bolyA- "prabhAsa! "mokSa che ke nahIM?" e tane saMdeha che, paNa te viSe jarA paNa saMdeha rAkhIza nahIM. karmane kSaya te mikSa che. vedathI ane jIvanI avasthAnA vicitrapaNAthI karma siddha thayeluM che. zuddha jJAna, darzana ane cAritrathI karmane kSaya thAya che, tethI atizaya jJAnavALA purUSane mekSa pratyakSa paNa thAya che." svAmInAM AvAM vacanathI pratibadha pAmI prabhAse paNa traNaso ziSyonI sAthe dIkSA lIdhI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 5 mo] mahAvIra svAmIne kevalajJAna ane saMghanI sthApanA [cha A pramANe mahAn kuLamAM utpanna thayelA, mahA prAjJa, saMvega pAmelA ane vizvane vaMdita evA te agyAra prasiddha vidvAne zrI vIraprabhunA mULa ziSyo thayA. A samaye zatAnika rAjAne ghera rahelI caMdanAe AkAza mArge jatA AvatA devatAone jeyA. tethI prabhune kevaLajJAnanI utpatti thayAne nizcaya thatAM tene vrata levAnI IrachA thaI. pachI najIka rahelA koI devatAe tene zrI vIraprabhunI parSadAmAM lAvIne mUkI. prabhune traNa pradakSiNA karI namIne te dIkSA levAne tatpara thaI chatI ubhI rahI. te vakhate bIjI paNa aneka rAjA tathA amAtyanI putrIo dIkSA levA mATe taiyAra thaI. prabhue caMdanAne AgaLa karIne te sarvene dIkSA ApI ane hajAre naranArIone zrAvakapaNAmAM sthApita karyA. evI rIte caturvidha saMghanI sthApanA thayA pachI prabhue IdrabhUti vigerene dhrauvya, utpAdaka ane vyayAtmaka tripadI kahI saMbhaLAvI. te tripadIvaDe temaNe AcArAMga, sUtrakRtAMga, ThANuga, samavAyAMga, bhagavatI aMga, jJAtAdharmakathA, upAsaka, aMtakRta, anuttarapapAtika dazA, prazna vyAkaraNa, vipAzruta ane dRSTivAda-e pramANe bAra aMge racyA. ane daSTivAdanI aMdara cauda pUrve paNa racyA. tenA nAma A pramANe-utapAda, AgrAyaNIya, vIryapravAda, astinAstikavAda, jJAnapravAda satyapravAda, AtmapravAda, karmapravAda, pratyAkhyAnapravAda, vidhAravAda, kalyANa, prANavAya, kriyAvizALa ane lekabiMsAra-A pramANenA cauda pUrve gaNadharoe aMgenI pUrve racyA tethI te pUrva kahevAya che. evI rIte racatAM sAta gaNadharonI sUtravAMcanA paraspara judI judI thaI ane akaMpita tathA acaLabAtAnI temaja metArya ane prabhAsanI paraspara sarakhI vAMcanA. thaI. zrI vIraprabhunA agyAra gaNadharo chatAM teomAM be benI vAMcanA sarakhI thavAthI gaNa nava thayA. pachI samayane jANanAra Indra tatkALa sudhI ratnacUrNathI pUrNa evuM pAtra laI uThIne prabhu pAse ubhA rahyA. eTale indrabhUti vigere paNa prabhunI anujJA levAne mATe jarA mastaka namAvI anukrame paripATIthI ubhA rahyA. pachI " dravya, guNa ane paryAyathI tamane tIrthanI anujJA che" ema bolatA prabhue prathama IMdrabhUti-gautamanA mastaka upara te cUrNa nAMkhyuM. pachI anukrame bIjAonA mastaka para cUrNa nAMkhyuM. eTale devatAoe prasanna thaIne cUrNa ane puSpanI agyAre gaNadharo upara vRSTi karI. "A ciraMjIvI thaI dharmano cirakALa sudhI udhata karaze" ema kahIne prabhue sudharmA gaNadharane sarva muniomAM mukhya karI gaNanI anujJA ApI. pachI sAdhvIomAM saMyamanA udyoganI ghaTanAne mATe prabhue te samaye caMdanAne pravattinI pade sthApita karI. 1. muni samudAya. 2. ghaNA varSa jIvI. D 13 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM A pramANe prathama paurUSI pUrNa thaI tyAre prabhue dezanA samApta karI. eTale rAjAe taiyAra karAvela baLI pUrva dvArathI sevaka purUSe lAvyA. te baLI AkAzamAM uDADatAM temAMthI ardha baLI AkAzamAMthIja devatAo laI gayA, ane ardha bhUmipara paDayo, temAMthI ardha bhAga rAjA ane bAkIno bhAga bIjA loko laI gayA. pachI prabhu siMhAsana parathI uThI devajIMdAmAM jaIne beThA eTale gautama gaNadhare prabhunA caraNapITha upara besIne dezanA ApI. bIjI paurUSI pUrNa thatAM vRSTithI navIna meghanI jema gautama paNa dezanAthI virAma pAmyA. sarva vizvane upakAra karavAmAM tatpara ane suraasura tathA rAjAo jenA caraNakamaLane sevI rahyA che evA zrI vIraprabhu keTalAka divasa sudhI tyAM rahI lokone pratibaMdha karI tyAMthI anyatra pRthvI para vihAra karatA hatA. ityAcArya zrI hemacaMdrasUri viracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra kevaLajJAna caturvidha saMghotpatti varNano nAma unaH saH | varga 6 huM G zreNika rAjAne samakitane lAbha ane meghakumAra tathA ** *naMdISeNanI dIkSA ************* ***** A bharatakSetramAM kuzAgrapura nAmanA nagaramAM kuzAgra buddhivALo prasenajita nAme rAjA hato. sarva dizAone alaMkRta karato teno apAra kIrtisAgara zatruonI kIrtAirUpa saritAno grAsa karato hato. tene sainyane saMgraha mAtra rAjanI zobhAne mATe hatuM, kAraNa ke tenA vairIrUpa vAgha to tenA pratAparUpa agnithI ja nAza pAmyA hatA. vAyu parvatathI ane vaja samudrathI khalita thAya paNa tenI AjJA pRthvI para koInAthI khkhalita thatI nahotI. te hAtha lAMbA karanArA badhA yAcakene dravya Apate paNa jANe temanI sAthe spardhA hoya tema te teone ApatAM pitAnA hAthane saMkecAvata nahI. raNabhUmimAM uDelA rajathI aMdhakAra thatAM vijayalakSamIo abhisArikA thaI pitapotAnA patione cheDI te rAjAne ja sarva aMge AliMgana karatI hatI. sadAcArImAM ziromaNi evA e rAjAnA zuddha hRdayamAM ghATA kezapAsamAM adhivAsanI jema jinadharma sthira rahelo hato. zrI pArzvanAtha prabhunA zAsana Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga da Dro] zreNikane samakita, meghakumAra, narISeNane dIkSA [99 rUpa kamaLamAM bhramara je te samyagadarzanathI puNyAtmA thaI aNuvratadhArI thaye hato. rAjaziromaNi prasenajituM rAjAne IMdrane devIonI jema vivAhita rAjakanyAovaDe mATe aMtaH pura hatuM. pRthvI para rAjya karatA evA te Idra samAna rAjAne jANe tenI bIjI mUtie hoya tevA ghaNA putre paNa thayA hatA. A arasAmAM bharatakSetrane viSe vasaMtapura nAmanA nagaramAM jitazatru nAme yathArtha nAmavALo rAjA hato. tene pRthvI para utarelI devI hoya tevI guNaratnanI khANa amarasuMdarI nAme paTarANI hatI. te daMpatine sumaMgI nAme eka putra thayA hatA, je maMgaLanuM nivAsasthAna, rUpamAM kaMdarpa je ane kaLAnidhi caMdra je hato. eka nAme maMtrIputra tene mitra hato. te zArIrika sarva kulakSaNanA prathama dRSTAMtarUpa hatuM. tenA keza pILA hatA, tethI jenA zikharamAM dAvAnaLa lAge ya tevA parvatanI je te dekhAtuM hatuM. yuvaDanI jema te nAke ci hatuM, mAjara jevA tenA piMga netra hatA, uMTanA jevI tenI lAMbI Deka ane lAMbA heTha hatA, uMdaranI jevA nAnA kAna hatA, kaMdanA aMkura jevI dAMtanI paMkti mukhanI bahAra nIkaLelI hatI, jaladaravALAnI jevuM tenuM peTa hatuM, gAmanA Dukkara jevA TuMkA sAthaLa hatA, maMDaLasthAnavata Asana vALyuM hoya tevI vAMkI jaMghA hatI ane supaDAnA jevA tenA paga hatA. e varAka durAcArI jyAM jyAM pharate tyAM tyAM hAsyanuM ja ekachatra rAjya thatuM hatuM. jyAre jyAre e senaka dUrathI AvatA hoya tyAre tyAre rAjaputra sumaMgaLa tenuM vikRtarUpa joIne hasate hate. A pramANe rAtridivasa rAjaputra tenuM upahAsya karate tethI tene chevaTa apamAnarUpa vRkSanAM mahAphaLarU5 varAgya utpanna thayA ane vairAgya thatAMja e maMdabhAgI senaka unmattanI peThe hadayazUnya thaI zaheramAMthI nIkaLI gaye. maMtrIputranA gayA pachI keTaleka kALe rAjA jitazatrue sumaMgaLa kumArane pitAnA rAjyapara besAryo. senake vanamAM pharatA koI eka kuLapati tApasane je. tenI pAse tApasa thaIne teNe uNikA vrata grahaNa karyuM. tIvra tapathI hamezAM potAnA AtmAne ati kadathanA pamADate senaka ekadA vasaMtapura nagare AvyA. tene maMtrIputra ane tApasa dhArIne sarva ke tenI pUjA karavA lAgyA. lokoe tene vairAgya thavAnuM kAraNa pUchyuM, eTale te kahevA lAgyuM ke, "sumaMgaLakumAra vAraMvAra mArA virUpanuM hAsya karate, tethI mane vairAgya utpanna thayo ane te hAsya mane tapalakSamInA eka jAmInarUpa thaI paDyuM che. A khabara sAMbhaLI rAjA sumaMgaLa paNa tene namavA mATe AvyuM ane tene ghaNu rIte khamAvIne AdarathI pAraNAne mATe nimaMtraNa karyuM. senaka tApase rAjAne AzISa ApIne tenI prArthanA svIkArI, tethI rAjA kRtArtha thaye hoya tema harSa pAmI pitAne ghera Avyo. jyAre mAsakSapaNa pUrNa thayuM tyAre rAjAnI prArthanA saMbhArI te tApasa zAMta thaI rAjabhuvananA dvAre AvyA. te samaye rAjAne zarIre ThIka na Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] zrI triSTi zalAkA purUSa caritra [5 10 muM hovAthI dvArapALe dvAra baMdha karyuM hatuM, tethI bhikSukane koNa jue? tethI setuthI jaLanA pravAhanI jema te khalita thaIne je mArge Avyo hato, te mArge pAcho cAlyo gaye. pachI bIjA mAsakSapaNane nizcaya karI pAchuM teNe uSTrikA vrata lIdhuM ane jarA paNa kepa pAmyo nahIM. kAraNa ke "maharSio tayanI vRddhithI harSa pAme che." bIje divase rAjA svastha thaye eTale tApasane karela AmaMtraNa saMbhArI tenI pAse AvI, namI tathA khamAvIne be ke-"maharSi! meM tamane puNyane mATe notaryA, paNa tethI to ulaTuM mane pApa upArjana thayuM. "prAyaH pApIone pApaja atithi thAya che. he bhagavana! meM ulaTuM bIje ThekANethI paNa tamAruM pAraNuM aTakAvyuM kAraNa ke "adAtAne priya AlApa bIje ThekANethI lAbha thavAmAM paNa aMtarAya kare che. paNa have prasanna thaI A bIjA mAsakSapaNanA pAraNa vakhate naMdanavanane kalpavRkSanI jema mArA AMgaNune alaMkRta karazo." tApase te vAta svIkArI eTale rAjA ghera gaye. tenA pAraNAnA divasa mATe rAjA pratidina AMgaLInA veDhA gaNate hato. jyAre mAsakSapaNa pUrNa thayuM eTale tApasa te rAjAne ghera Avyo. paNa daivayoge pUrvanI jema te divase paNa rAjAnA zarIre ThIka na hovAne lIdhe dvAra baMdha kareluM hatuM, tethI tApase vaLI pharIvAra uSTrikA vrata lIdhuM. rAjAe svastha thaI pUrvanI jema vinayathI pAchuM AmaMtraNa karyuM. trIju mAsakSapaNa pUrNa thatAM te tApasa pAcho rAjAne ghera AvyA, te vakhate paNa pUrvanI peThe rAjAnuM zarIra vyAdhigrasta hatuM. vAraMvAra Ama banavAthI rAjakIya mANasoe te vakhate vicAryuM ke, "jyAre jyAre A tapasvI ahIM Ave che, tyAre tyAre ApaNuM svAmInuM aziva thAya che." tethI teoe rakSakone AjJA ApI ke te tApasa maMtrI putra che. paNa jyAre te rAjamaMdiramAM praveza kare tyAre tamAre tene sapanI jema bahAra kADhI mUko. rakSakAe temaja karyuM, eTale tApase krodhavaDe niyANuM karyuM ke, "huM mArA tapobaLathI A rAjAnA vadhane mATe utpanna thAuM." te mRtyu pAmI alpa RddhivALo vAnavyaMtara deva thayo. rAjA paNa tApasa thaIne teja gatine pAmyA. tyAMthI AvIne sumaMgala rAjAne jIva prasenajit rAjAnI rANI dhAraNInA udarathI zreNika nAme putra thaye. teja nagaramAM nAga nAme eka rathika hatA, te prasenajita rAjAnA caraNakamalamAM mararUpa hato. temaja te dayA ane dAnamAM AdaravALe, paranArIne sahadara, vIra, dhIra ane sarva kaLAne adhyetA hato. jethI te sarva guNenA eka sthAnarUpa gaNAtA. tene mulAsA nAme strI hatI, te puNyakarmamAM Alasya vagaranI ane dehadhArI puNyalakSmI hoya tevI hatI. sAthe dhUlikrIDA karanArA bALakonI jema tenAmAM pativratApaNuM, samati, saralatA vigere guNa ekIsAthe vasatA hatA. eka vakhate nAga rathika pita aputra hovAthI nALavA sahita kamaLa jevA kara upara mukha rAkhI ciMtA karavA lAgyo ke "putrane halAvIza ane tenuM lAlana Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 Dro] zreNikane samakita, meghakumAra, naMdISeNune dIkSA [ 101 pAlana karIza Avo mAre manoratha putra vagara avakezI (vaMdhya) vRtranI jema niSphaLa thayo. jeoe bAlyavayamAM brahmacarya pALyuM nahI ane yuvAvasthAmAM putranuM mukha joyuM nahIM teonA baMne lokane ThaganArA kAmIpaNAne dhikkAra che." A pramANe kAdavamAM khuMcelA hAthInI jema ciMtAmAM magna thayelA ane jenuM mukha vivarNa thaI gayeluM che evA patine joI tenI pratye sulasAe vinayathI aMjali joDIne kahyuM ke "he nAtha ! tame hastarUpa zayyAmAM mukha rAkhyuM che te tamane kAMI ciMtA hoya ema kahI Ape che. to Apa zI ciMtA kare che? te kahe, ane mane tenI bhAgIdAra kare." nAga sArathI bolyo ke-"huM aputra chuM, putraprAptinI ghaNI vAMcchA che, paraMtu putra ke putrInI IcchA karatA evA mane tenI prAptino kAMI paNa upAya sUjato nathI." sulasA bolI-"svAmI ! tame bIjI ghaNI kanyAo paraNo, temAMthI zuM eka paNa putrane prasava karanArI nahi thAya?" nAga bolyo-"he priye! A janmamAM huM tArAthIja rIvALo rahevAne chuM, bIjI strI kadi paNa paraNavAne nathI, to pachI temanAthI putronI to vAta ja zI karavI? ho priyadarzanA! huM te tArAthI thayelA putrane ja IcchuM chuM ke je cirakALe paNa ApaNA baMnenI prItirUpa viThThImAM phaLarUpa thAya. tuM ja mArA prANa, zarIra, maMtrI ane mitra che, mATe putrane arthe kaI devanI mAnatA-bAdhA vigere karavAvaDe yatna kara." sulasA belI-"priya svAmI ! huM zrI arvatanI ArAdhanA karIza, kAraNa ke ahaMtanI ArAdhane sarva kAryamAM Ichita phaLane ApanArI che. pachI te sulasA AcAsla vigere dusaha tapa karavAvaDe janmathI ja pavitra evA pitAnA AtmAne vizeSa pavitra karavA lAgI, vikAsa pAmelI navamaNikAnI jema motInAMja AbhUSaNe paheravA lAgI, kasuMbI vastrothI aruNa ajavALI prAtaHkALanI saMdhyAnI jevI dekhAvA lAgI ane vItarAganI pUjAmAM temaja brahmacaryamAM tatpara rahetI chatI patinA duHkhathI kemaLa manavALI thaIne samAdhithI rahevA lAgI. ahiM prathama svargamAM devonI sabhAmAM zakaIDhe prazaMsA karI ke, "hAla bharatakSetramAM kharI zrAvikA sulasA che." te sAMbhaLI eka deve vismaya pAmI kAna uMcA karyA ane sulasAnA zrAvikApaNAnI parIkSA karavAne mATe ahiM Avyo. te vakhate sulasA devAcana karatI hatI, tyAM te sAdhunuM rUpa laI "nisihI" bolate gharaderAsaramAM peTho. azva vagaranI vRSTinI jema te munine acAnaka AvelA joI sulasAe temane bhaktithI vaMdanA karI ane temanA AvavAnuM kAraNa pUchyuM. te be -"mane kaI vaidya kahyuM che ke tamAre ghera lakSapAka tela che, to te glAna sAdhune mATe mane Apo." "mArUM lakSapAka tela sAdhune upayogamAM AvavAthI saphaLa thaze." ema bolatI te harSathI telane kuMbha levA cAlI. kuMbha laIne AvatAM devatAe zaktithI te telane kuMbha tenA hAthamAMthI pADI nAkhyo. tatkAla mALamAMthI paDI gayelA IMDAnI jema te taDa daIne phuTI gaye. eTale sulasA pharIvAra bIjo telane kuMbha lAvI, te paNa tevIja rIte kuTI gayo, tathApi te jarAe kheda pAmI nahI. pachI trIjo Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM lAvI te te paNa tevIja rIte phUTI gaye eTale tene ciMtA thaI ke, "A sAdhunI yAcanA niSphala thavAthI avazya huM alpa puNyavALI chuM.' AvA tenA bhAva joI te deva pitAnuM svarUpe pragaTa karIne be ke, "he bhadra! I tArA zrAvikApaNAnI prazaMsA karI tethI vismaya pAmI huM tArI parIkSA karavAne mATe ahiM AvyuM hatuM, te have saMtuSTa thaye chuM, mATe vara mAgya." te sAMbhaLI sulasA belI-"he deva! je saMtuSTa thayo che te huM aputra chuM, mATe mane putra Ape, te sivAya mAre bIjI koI IcchA nathI." deve tene batrIza guTikA ApIne kahyuM ke-"anukrame A guTikAnuM tuM bhakSaNa karaje tethI A jeTalI guTikA che teTalA tAre putra thaze. anaze! vaLI pharI jyAre tane prajana paDe tyAre mArUM smaraNa karaje, huM tarata AvIza." A pramANe kahI te deva aMtardhAna thaI gayo. devanA gayA pachI mulAsAe vicAryuM ke, "anukrame A badhI guTikAo khAvAthI ghaNu bAla thAya, to temanI azucine keNu cuMthe, mATe huM eka sAthe badhI guTikA khAuM ke jethI batrIsa lakSaNavALo eka ja putra thAya." AvA pitAnI buddhivaDe vicAra karI sulasA badhI guTikAone eka sAthe khAI gaI. jevI bhavitavyatA hatI tevI tenI buddhi thaI. "aho ! bhavitavyatA anyathA thatI nathI. samakALe batrIza guTikAo khAvAthI samakALe tenA udaramAM batrIza garbha utpanna thayA. temanA vRddhi pAmavAthI ghaNA phaLovALI vallInI jema te ghaNA garbhone sahana karI zakI nahIM. e kRzodarIe vajI jevA sAravALA garbhane sahana karI na zakavAthI kAtsage rahI pelA devanuM samaraNa karatAM ja te deva hAjara thaye ane pUchayuM ke, "mane zA mATe saMbhAryo?" tyAre teNe guTikAnI badhI kathA mAMDIne kahI. deva - are ! te eka sAthe badhI guTikA zA mATe bhakSaNa karI? te guTikA amAgha che, tethI teTalA garbha eka sAthe tene dhAraNa thaze. bhadra! sarala buddhithI paNa te A sArUM karyuM nahIM, kAraNa ke A pramANe thavAthI te batrIze putro sarakhA AyuvALA thaze. paNa he mahAbhAge ! have kheda karIza nahIM, kAraNa ke bhavitavyatA balavAnuM che. te have huM tArI garbhapIDA harI laIza, mATe svastha thA." pachI te deva sulasAnI gapIDA harI laIne svasthAne gayo. sulasA paNa svastha thaI chatI bhUminI jema gUgarbhA thaI garbhasamaya pUrNa thatAM zubha divase ane zubha muhurta sulasAe batrIsa lakSaNavALA batrIsa putrane janma Apyo. dhAtrIothI lAlita thatA te putro anukrame vidhyagirimAM hAthInA baccAMnI jema akhaMDita manorathe moTA thayA. gRhalakSamI rUpI pakSInA krIDAvRkSa jevA te bALako AMgaNAmAM ramatA chatA zobhatA hatA. nAga rathika te kumArane meLAmAM laI laIne snehavaDe AnaMdanA azrujaLathI snAna karAvatuM hatuM. paga upara, meLAmAM, vAMsA upara ane mastaka upara caDI jatA ane vaLagatA kumArAthI nAga rathika siMhanA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ] zreNikane samakita meghakumAra, nadIeNane dIkSA [ 103 zizuethI parvatanI jema zobhate hate. nAga rathikanA sarve kumAre vayamAM sarakhA hatA, tethI te badhA zreNikakumAranA anuyAyI thayA. eka vakhate prasenajita rAjAe potAnA putranI rAjyogyatA viSe parIkSA karavAne mATe badhAne eka sAthe khAvA besADI pAyasAnA sthALa temanI pAse mUkAvyA. jyAre te kumAro bhejana karavAne pravaryA tyAre rAjAe temanI upara vyAghanA jevA mukha phADIne AvatA dhAnene cheDI mUkyA. dhAne AvatAMja bIjA kumAro to tatkALa uThIne bhAgI gayA, paNa buddhinA dhAmarUpa zreNikakumAra ekalo besI rahyo. te bIjA sthALamAMthI zvAnane cheDe thoDo pAyasAnna ApavA lAgyo, ane jevA te zvAne tene cATavA lAgyo tevo pote potAnA bhANunuM pAyasAnna khAvA lAgyo. e pramANe teNe dharAIne khAdhuM. te joI rAjA ghaNe rAjI thayo, ane vicAryuM ke, "A zreNikakumAra game te upAyathI zatruo vigerene aTakAvaze ane pote pRthvIne bhagavaze.' eka vakhate pharIvAra parIkSA karavAne mATe rAjAe badhA kumArone bhegA karI modakanA bharelA karaMDIA ane pANInA bharelA ghaDA mudrita karIne ApyA, ane kahyuM ke, "A karaMDIAmAMthI mudrA toDavA vagara modaka khAo ane A ghaDAmAMthI chidra pADyA vagara pANI pIvo." zreNika vinA temAMthI koI paNa modaka khAvA ke pANI pIvA samartha thaye nahIM. "baLavAna purUSo paNa buddhisAdhya kAryamAM zuM karI zake." zreNike pelA karaMDIAone vAraMvAra khUba halAvI aMdaranA modakanuM cUrNa karI nAkhI, tenI saLIonA chidramAMthI kheravI kheravIne khAdhuM ane ghaDAnI nIce rUpAnI chIpa rAkhI ghaDAmAMthI maLatA jaLabiMduthI te bharIne pANI pIdhuM. "buddhimAna purUSane zuM duHsAdhya che." A pramANe zreNikanI buddhisaMpattinI parIkSA karIne kuzAgra buddhivALA rAjAe tenAmAM rAjyanI yogyatAno nizcaya karyo. anyadA kuzAgranagaramAM vAraMvAra agnine upadrava thavA lAge. tethI rAjA prasenajite ASaNa karAvI ke, "A nagaramAM jenA gharamAMthI agni lAgaze, tene rogI uMTanI jema nagaramAMthI ja bahAra kADhI mUkavAmAM Avaze. eka divasa rAIAnA pramAdathI rAjAnA mahelamAMthIja agni utpanna thayo. "brAhmaNanI jema agni keInA nathI." jyAre te agni vadhavA mAMDayo tyAre rAjAe potAnA kumArane AjJA karI ke, "mArA mahelamAMthI je vastu je kumAra laI jAya, te tene svAdhIna che." rAjAnI AjJAthI bIjA sarva kumAro rUci pramANe hAthI ghoDA tathA bIjI vastuo laI gayA ane zreNikakumAra mAtra eka bhaMbhAnuM vAgha laIne nIkaLyo. te joI rAjAe pUchayuM ke, "te mAtra A vAgha ja kema lIdhuM ?" zreNika bolyo, -"A bhaMbhAvAya rAjAonuM prathama jayacinha che, AnA zabdathI rAjAone digavijyamAM meTuM maMgaLa che, tethI temaNe AvA vAghanI prathama rakSA karavI joIe." zreNikakumAranuM 1 aMgarakSaka Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 mu AvuM maherachatva joI prasanna thayelA rAjAe tenuM bhaMbhAsAra evuM bIjuM nAma pADyuM. rAjA prasenajite pUrve pratijJAthI kahyuM hatuM ke, "jenA gharamAMthI agni pragaTa thAya, teNe nagaramAM rahevuM nahIM," A vacanane te bhUlI gayo nahoto. tethI teNe vicAryuM ke, "je huM prathama mArI jAta upara mArI AjJAno amala nahIM karuM, to bIjAo upara zAsana karavuM zA kAmanuM che?" AvA vicArathI parivAra sahita tarata ja rAjAe kuzAgranagarane choDI dIdhuM. ane eka koza dUra jaI chAvaNuM nakhAvIne tyAM rahyo. pachI lo ke tyAM jatAM paraspara pUchatA ke, "tame kyAM jAo che?" tyAre teo pratyuttara ApatAM ke ame rAjagRha (rAjAnA ghara)mAM jaIzuM. te uparathI rAjA prasenajite tyAM rAjagRha nAme nagara vasAvyuM ane tene khAI kila, caitya, mahela ane coTAothI ghaNuM ramaNIya banAvyuM. "bIjA kumAre potapotAmAM rAjyanI yogyatA mAne che, tethI zreNikanI rAjyayogyatA teo na jANe to ThIka" evuM dhArI rAjAe zreNikane anAdara karyo. ane bIjA kumArane judA judA dezo ApyA tyAre zreNikane kAMI ApyuM nahIM. kAraNa ke te te samajatuM hatuM ke pariNAme A rAjya zreNikanuM ja che. paraMtu A pramANe pitAnuM apamAna thavAthI abhimAnI zreNika vanamAMthI hAthInA baccAnI jema nagara bahAra nIkaLe. anukrame pharate pharate veNutaTapure Avya, veNAtaTa nagaramAM praveza karIne zreNikakumAra bhadra nAmanA keI zreSThinI dukAne jANe mUrtimAna lAbhadaya karma hoya tema beThe. e samaye te nagaramAM kaI mATe utsava cAlate hate, tethI loko navIna divya vastrAlaMkAra ane aMgarAga dharIne pharatA hatA. te prasaMgane lIdhe te zeThanI dukAne ghaNA gharAke judI judI vastuo kharIdavA mATe AvavathI zeTha AkuLavyAkuLa thaI gayA, paNa zreNika teone je vastuo mAge tene ekadama paDIkA bAMdhI bAMdhIne cAlAkIthI ApavA lAgyo. zreNikakumAranA prayAsathI zeThe te divase ghaNuM dravya upArjana karyuM. "puNyavAna purUSone videzamAM paNuM lakSamI sAthe Ave che." pachI zreSThie zreNikane pUchayuM, "Aje tame kayA puNyavAna gRhasthanA atithi thayA che ?" zreNika bolyA- "tamAre atithi thayo chuM." zreSThie cittamAM vicAryuM ke, "Aja rAtre svapnamAM meM naMdA putrIne yogya eka vara joyuM hatuM, te sAkSAt Aja haze." pachI zeThe kahyuM ke, "huM dhanya thaye ke mAre ghera tamArA jevA atithi thayA. Aje te akasmAta ALasune ghera gaMgAjI AvyA." pachI zeTha dukAna baMdha karI zreNikane sAthe laIne pitAne ghera AvyA ane zreNikakumAra snAna karAvI, uttama va paherAvI ghaNA AdarathI pitAnI sAthe jamADayA. A pramANe te zreSThine ghera rahetAM eka divasa zeThe zreNika pAse mAgaNI karI ke, mArI A naMdA nAmanI putrIne tame grahaNa kare." zreNike kahyuM, "mArUM kuLa jANyA vagara tame putrI kema Ape che?" zreSThie kahyuM, "tamArA guNathI meM tamAruM kuLa jANI lIdhuM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagaM 6 Dro] zreNikane samakita, meghakumAra, naMdIne dIkSA [105 che.' pachI zeThanA ati AgrahathI lamIne viSNu paraNe tema zreNika naMdAne para. zreSThinA gRhamAM dhavaLamaMgaLa prava. te vallabhAnI sAthe vividha bhAga bhagavate zreNika nikuMjamAM gajenI jema keTalAka kALa tyAM rahyo. ahiM rAjA prasenajitane akasmAta roganI pIDA thaI AvI, tethI teNe ghaNA khedapUrvaka tatkALa zreNikane zodhI lAvavA mATe ghaNI sAMDha mokalI. te sAMDhAvALA mANase pharatA pharatA veNAtaTe AvI zreNikane maLyA. temanI pAsethI pitAne thayelI pIDAnI vAta sAMbhaLI, naMdAne snehathI samajAvI, zeThanI rajA laIne zreNika ekalA tyAMthI cAlyA. nIkaLatI vakhate teNe "jemAM ujvaLa bhiMto che evA rAjagRha nagarano huM gopALa chuM." evA nimaMtraNa maMtra jevA tene akSare arpaNa karyA. pachI pitAne rogathI pIDita jANa zreNika sAMDha upara caDI utAvaLA rAjagRha nagara tarapha cAlyA ane tyAM pahoMcyA. tene Avelo joI prasenajitu rAjA ghaNo harSa pAmyA. tatkALa harSanA azrujaLa sAthe suvarNakaLazanA nirmaLa jaLathI tene rAjya upara abhiSeka karyo. pachI prasenajit rAjA pAzvaprabhune ane paMca namaskAra maMtrane saMbhAratA chatA cAra zaraNa aMgIkAra karI mRtyu pAmIne devake gayA. zreNike badhI pRthvIne bhAra dhAraNa karyo. ahIM maMdAe ghaNe durvAha garbha dhAraNa karyo. teNane ekadA e dehada utpanna thaye ke, "huM hAthI upara caDhI moTI samRddhithI prANIone upakAra karI abhaya ApanArI thAuM." tenA pitAe te vAta rAjAne jaNAvI, tene dehada pUro karyo. garbhasamaya pUrNa thatAM sUryane pUrva dizA prasave tema teNe eka putrane janma Apyo. dehadanA ane anusAra mAtAmaha (mAtAnA pitAe) zubha divase tenuM "abhayakumAra' evuM nAma pADayuM. te anukrame moTo thayo, nirdoSa vidyA bhaNyo ane ATha varSamAM te tera kaLAmAM pravINa thaI gaye. eka vakhate tenI samAnavayanA keI bALake tenI sAthe kalaha thatAM kepathI tene tiraskAra karIne kahyuM ke, "tuM zuM bole che, tArA pitA te koInA jANavAmAM nathI.' abhayakumAre kahyuM ke, "mArA pitA to bhadra zeTha che." teNe kahyuM ke, "te to tArI mAtAnA pitA che." pachI abhaye ghare AvIne mAtAne pUchayuM ke-mAtA! mArA pitA keNa che?' naMdAe kahyuM, "A bhadra zeTha tArA pitA che." abhaya bolyo-"e bhadra zeTha te tArA pitA che, paNa je mArA pitA hoya te kahe." A pramANe putranA kahevAthI naMdA AnaMda rahita thaIne belI ke- vatsa! kaI dezAMtaramAMthI AvIne mane paraNyA che, ane tuM garbhamAM hatuM tyAre kaI uMTavALA purUSo temane laI gayA che. teoe ekAMte temane kAMIka vAta karI ane pachI temanI sAthe teo tarataja cAlyA gayA che. tyAra pachI adyApi paryata jANavAmAM 1 gopRthvI. gopALa=rAjA. D - 14 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM AvyuM nathI ke teo kyAM che ane keNa che?* abhayakumAre kahyuM ke, "temaNe cAlatI vakhate kAMI kahyuM che?" naMdAe kahyuM, "AvA akSaro arpaNa karyA che" ema kahI patra batAvyo. te vAMcI abhayakumAra prasanna thaIne bolyo ke-"mArA pitA te rAjagRha nagaranA rAjA che, mATe cAlo hamaNA ja ApaNe tyAM jaIe. pachI bhadrazeThanI rajA laI abhayakumAra sAmagrI sahita nadAne laIne rAjagRha nagare AvyuM. pitAnI mAtAne parivAra sahita bahAra udyAnamAM mUkI pote theDe parivAra laI nagaramAM peThe. ahiM zreNika rAjAe eke uNa pAMcaso bahu kuzaLa maMtrIo ekaThA karyA hatA ane barAbara pAMcaso maMtrIo pUrA karavAne mATe keI utkRSTa purUSane te zodhato hato. tevA buddhimAna manuSyanI parIkSAne mATe rAjAe eka sUkA kuvAmAM pitAnI vIMTI nAkhI daIne lokone jAhera karyuM ke, "je kAMThe ubhuM rahI A kuvAmAMthI vIMTI bahAra kADhI zake, te kuzaLa buddhivAn purUSa mArA maMtrIomAM agresara thAya. leke kahevA lAgyA ke, "amArAthI AvuM kArya thavuM azakya che. kemake je hAthavaDe AkAzamAMthI tArAne kheMcI zake te A mudrikA kADhI zake. tevAmAM abhayakumAra tyAM hasato hasato Avyo, ane be ke zuM A vIMTI na lelAya? emAM muzkela zuM che? tene joI loke vicAramAM paDayA ke A kaI atizaya buddhimAna lAge che." "samaya AvatAM purUSanA mukhano raMgaja tenA parAkramane kahI Ape che." pachI teo bolyA ke-"kumAra! A vIMTI laI lyo ane tene mATe paNa karelI ardha rAjyanI lakSamI, rAjaputrI ane maMtrIomAM mukhyatA grahaNa karo." abhayakumAre kuvAnA kAMThA upara Ubho rahI tarataja A gomayano piMDa te kuvAmAM rahelI mudrikA upara nAkhyA ane pachI tenI upara eka baLato tRNane paLe nAkhe, jethI te gamaya tarataja zoSAI gayuM. pachI naMdakumAre (abhayakumAre) zIghratAthI pANInI nIka karAvIne kuvAne pUrNa bharI dIdho ane lokone vimayathI bharI dIdhA. pachI peluM gamaya taryuM eTale te catura bALake tarata hAthavatI te laI lIdhuM ane tene coTelI vIMTI chuTI pADI. buddhimAna purUSoe projelA upAyanI AgaLa zuM duSkara che?" rakSakoe AvIne zreNikane A khabara ApyA eTale teNe vismaya pAmI tarataja abhayakumArane pitAnI pAse bolAvyA ane putranI jema tene AliMgana karyuM. "svajana kadi oLakhAyela na hoya te paNa dRSTie paDatAM tenA para hadaya harSa dhare che." zreNika rAjAe tene pUchayuM ke, "tame kayAMthI Ave che?" abhaye kahyuM, "huM veNutaTa nagarathI Avyo chuM.' rAjAe pUchyuM, "he bhadramukha! te zaheramAM subhadra nAme eka prakhyAta zeTha rahe che ane tene naMdA nAme eka putrI che, te sArI peThe che?" abhaye kahyuM, "hA, te sArI rIte che. rAjAe pharIthI pUchyuM, "te zeThanI putrI naMdA sagarbhA hatI, tene zuM apatya thayuM?" te sAMbhaLI abhayakumAre manahara dAMtanA kiraNenI zreNithI prakAza karatAM kahyuM ke, Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ho] zreNikane samakti, meghakumAra, nadISaNane dIkSA [ 107 he deva! te naMdAe abhayakumAra nAmanA eka putrane janma Apyo che. pachI te ke rUpavAna ane kevA guNavALo che?' ema rAjAe pUchayuM eTale abhaya be -"svAmI ! teja huM abhayakumAra chuM. te sAMbhaLatAM ja rAjA tene nehathI AliMgana karI, usaMgamAM besArI ane mastaka suMdhI sanehathI snAna karAvatA hoya tema nayananA azujaLathI siMcana karavA lAgyuM. pachI pUchyuM ke he vatsa! tArI mAtA kuzaLa che?' eTale abhayakumAre aMjali jeDI A pramANe vijJapti karI ke-"he svAmI! bhramarInI jema tamArA caraNakamaLane saMbhArastI mArI AyuSyamatI mAtA hAla A nagaranI bahAranA udyAnamAMja che. te sAMbhaLI amaMda AnaMda pAmatA rAjAe naMdAne lAvavA mATe abhayakumArane AgaLa karI badhI sAmagrI tyAM mokalI ane pachI manamAM ghaNI utkaMThA lAvI kamalinI pAse rAjahaMsa jAya tema pote paNa naMdAnI sAme gayA. rAjAe udyAnamAM AvIne AnaMdayukta cite naMdAne joI. paraMtu viga duHkhe pIDita naMdAnA kaMkaNe zithila thaI gayA hatA, kapALa upara keza laTaktA hatA, netra kAjaLa vagaranA hatA, mAthe kezapAza chuTa hatuM, malIna vastro paheryA hatA, ane zarIranI kRzatAthI bIjanA caMdranI kaLA jevI te dekhAtI hatI. AvI naMdAne maLI tene AnaMda pamADI rAjA potAnA mahelamAM teDI lAvyA ane sItAne rAmanI jema teNe tene paTarANI pada ApyuM. abhayakumArane potAnI bena susenAnI, putrI, sarva maMtrIomAM mukhyatA ane ardha rAjya ApyuM. pitA upara pUrNa bhaktithI potAne temanA eka sevaka tulya mAnatA abhayakumAre thoDA samayamAM pitAnI buddhivaDe duHsAdhya rAjAone paNa sAdhI lIdhA. vasudhArUpI vadhunA mugaTanA mANikya jevI ane lakSmIthI vizALa vizALI nAme meTI nagarI che. temAM iMdranI jema akhaMDa AjJAvALo ane zatru rAjAone sevaka karanAro ceTaka nAme rAjA rAjya kare che. tene pRthA nAmanI rANIthI sAta putrIo thaI hatI, jemAM rAjyanA sAta aMganI adhiSThAyikA sAta devI hoya tevI lAgatI hatI. temanA prabhAvatI, padmAvatI, mRgAvatI, zivA, ceSTA, sujayeSTA ane cillaNa evA anukrame nAma hatA. ceTaka rAjA zrAvaka hatA. teNe bIjAno (potAnA putra putrIne paNa) vivAha karavAnI bAdhA lIdhI hatI, tethI teNe keI ne potAnI kanyA ApI nahIM. te bAbatamAM udAsIna vRtti rAkhIne rahyo. eTale kanyAonI mAtAoe te bAbatamAM udAsIna evA rAjAnI kaI prakAre saMmati meLavIne temAMthI pAMca kanyAo yogya varane ApI. vItabhaya nagaranA rAjA udAyanane prabhAvatI ApI. caMpApati dalivAhana rAjAne padmAvatI ApI. kauzAMbInAM rAjA zatAnIkane mRgAvatI ApI. ujayinInA rAjA pradyotanane zivA ApI. kuMDagrAmanA adhipati naMdivarNana rAjA je zrI vIrabhagavaMtanA jayeSTa baMdhu hatA, tene ceSTA ApI. suceSTA ane cilaNA e be kumArI rahI. te baMne paraspara rUpazrInI upamArUpa hatI. divya AkRtivALI ane divya vastrAlaMkArane dhAraNa karatI te baMne punarvasu nakSatranA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM be tArAnI jema sadA aviyogI (sAthe ne sAthe rahetI hatI. kaLA kalApamAM kuzaLa ane sava arthane jANatI te baMne jANe mUrtimAna sarasvatI hoya tema mahemaNe vidyAvida karatI hatI. baMne sAthe ja devapUjA karatI, sAtheja dharma sAMbhaLatI ane eka svarUpavALI hoya tema bIju sarva kArya sAthe ja karatI hatI. eka vakhate koI sthavirA tApasI suSmA ane cillaNathI alaMkRta evA kanyAonA aMtaHpuramAM AvI. tyAM teNe ajJAnInI sabhAnI jema temanI AgaLa paNa "zaucamULa dharmaja pApane nAza karanAra che' ema gAla phulAvIne kahyuM. te sAMbhaLI sujayeSTA belI-"are ! zauca ke je azubha AzravarUpa che, ane azubha Azrava pApane hetu che, te te pApane zI rIte chedI zake?" A pramANe kahI kuvAmAM rahelA deDakA vigerenA yuktivALA daSTAMte ApI guNavaDe peTa suSTAe tenA zaucamULa dharmane khaMDita karI nAMkhe. pachI jANe mukhane mudrita karyuM hoya tema te tApasI nirUtara thaI gaI eTale aMtaHpuranI dAsIo mukha maraDI maraDIne tene hasavA lAgI. ane potAnI svAminInA jayathI unmatta thayelI te dAsIoe moTo kolAhala karI te tApasIne kaMThe pakaDIne kADhI mUkI. te tApasI levA jatAM ulaTuM khAIne AvI hoya tema pUjAne mATe jatAM ulaTI anarthane pAmI. tApasIe tyAMthI nIkaLatAM vicAryuM ke, "A suceSTA gava pAmI che, mATe tene ghaNuM sapatnIomAM pADI duHkhanuM pAtra karUM.' AvuM dhArI sarva kaLAomAM catura evI te tApasIe piMDastha dhyAnanI lIlAthI subhecchAnuM rUpa manamAM dhArIne eka paTa upara ALekhI lIdhuM. suSTAnuM rUpa AlekhIne krara tApasI tvarAthI rAjagRha nagare AvI ane rAjA zreNikane te citra batAvyuM. netrarUpa maganI mRgajALarUpa citralikhita ramaNane joIne rAjagRhapati zreNika anurAgathI tenuM varNana karavA lAgyo-"ahA ! A bALAnuM zuM manohara rUpa che ! mayUranA kalApa te tenA kezapAzanA dAsapaNAne pAme che, tenuM manahara netravALuM mukha jemAM bhramara lIna hoya tevA kamaLa jevuM che, tene kaMTha zaMkhanuM avalaMbana kare che, stanabhUSita urasthaLa krIDA karatA kokapakSavALA sarovara jevuM che, nitaMba dhanurdhara kAmadevane khelavA yogya bhUmi jevA savistara che, sAthaLa anukrame vatuM hovAthI gajabaMdhanA vilAsane haranArA che. jaMghA kamaLanA jevI sarala ane kamaLa che ane sarala jaMghAvALA caraNa. uMcA nALavAvALA kamaLa jevA che. ahA ! A mRgAkSInuM advaita sauMdarya, ujavaLa lAvaNya ane bIjuM sarva paNa ghaNuM ramya che." A pramANe varNana karyA pachI tenA para mohita thayelA zreNike tApasIne pUchayuM ke, he mahAbhAge! strIomAM zreSTha evI A strInuM citra tame tamArI buddhithI ALekhyuM che ke koI strInA rUpadarzanathI ALekhyuM che?" tApasI bolI-bajevuM rUpa meM joyuM tevuM yathAzakti AlekhyuM che. he rAjA ! jevuM A citramAM che tevuM kadi darpaNamAM jaNAtuM haze." premathI mohita thayele rAjA te citrastha rUpane jANe AliMgana Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 pho] zreNikane samakita, meghakumAra, naMdISeNune dIkSA [109 karavAne ke cuMbana karavAne Irachato hoya tema dekhAvA lAgyA. pachI bolyA ke, "he bhadra! muktAvalInI jema A bALA kenA vaMzamAM utpanna thaI che? caMdralekhAnI jema te hAla kaI nagarIne alaMkRta kare che? kSIrasAgarane lakSmInI jema kayA dhanya purUSanI e putrI che? kayA pavitra akSaro tenA nAmamAM AvyA che? sarasvatIe kaI kaI kaLAthI tenA para anugraha karyo che? ane keAI purUSanA kare tenA karane cuMbita karyo che ke nahI?" tApasI bolI"he rAjana? vaizAlInagarInA adhipati ane haihayavaMzamAM utpanna thayelA ceTaka rAjAnI A kumArI che, sarva kaLAne bhaMDAra che ane sukA tenuM nAma che. guNa ane rUpanI yogyatAthI tame ja tene varavAne yogya chatAM je Ane bIje pati thaze to tame trIjA purUSArtha (kAma)thI chetarAze." pachI rAjA zreNike te tApasIne vidAya karI ane jANe pAMkhe meLavIne vaizAlI nagarImAM javAne icchatA hoya tema tene saMbhArato chato rahevA lAge. bIje divase rAjagRhapati zreNike suceSTAnI prArthanA karavAne mATe eka dUtane zikhavIne caTaka rAjA pAse mokalyA. saMdeza ApavAmAM catura evo te dUta sagha vizALAmAM AvI ceTaka rAjAne namIne bolyo ke-"he rAjana ! mArA svAmI magadhapati zreNika tamArI kanyA sukAnI mAgaNI kare che. mahAna purUSone kanyAnI mAgaNI karavI te kadipaNu lajajAkAraka nathI." ceTaka rAjA bolyA ke-"are dUta! tAro svAmI pitAthI ajAye lAge che ke je, vAhIkuLamAM utpanna thaI haihayavaMzanI kanyAne Icche che. samAna kuLanA varakanyAne vivAha tha egya che, bIjAne nahI; mATe huM zreNikane kanyA nahIM ApuM, tuM cAle jA." dvate AvI te vRttAMta zreNika rAjAne kahyo, tethI zatruothI parAbhava pAmyo hoya tema te ghaNe kheda pAmyuM. te samaye abhayakumAra pitAnA caraNakamalamAM bhramararUpe thaIne Ubhe hata, te be ke "pitAjI! zoka kare nahIM, huM tamArI IcchA pUrNa karIza." pachI kaLAkalApanA sAgara abhayakumAre ghera jaIne eka pATIApara magadhapati zreNikanuM rUpa AlekhyuM. ane guTikAthI varNa tathA svara badalAvI vaNikano veSa laIne te vaizAlI nagarIe gayA. tyAM ceTaka rAjAnA aMtaHpuranI pAse eka dukAna bhADe lIdhI. ane aMtaHpuranI dAsIo je vastu levA Ave te kaphAyate ApavA lAgyuM. temaja te dAsIo jue tema paTa upara AlekhelA zreNikarAjAnI nitya pUjA karavA lAgyo. te joI dAsIe pUchayuM ke "A citra konuM che !" eTale teNe kahyuM ke, "A rU5 zreNikarAjA je mArA deva tulya che tenuM che." zreNikanuM daivIrUpa dAsIonA jovAmAM AvyuM, tevuM teNe varNana karIne sujyeSTAne kahyuM, suyeSTAe pitAnI sakhI jevI eka savathI jayeSTa dAsI hatI, tene AjJA karI ke, "te zreNikanuM citra mane satvara lAvIne batAva, te jovAnuM mArA manamAM ghaNuM kautuka che. te dAsIe abhayakumAranI dukAne AvI ghaNuM AgrahathI te citra laI jaIne suceSTAne batAvyuM. atyaMta suMdara citra joI suceSThA ginInI jema netrakamalane sthira Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM rAkhI temAM lIna thaI gaI. kSaNavAra temaja rahyA pachI satvara ekAMte jaI te sakhI ke je tenA gupta abhiprAyarUpa sarvasvane rAkhavAnI nidhAnabhUmi jevI hatI, tene kahyuM ke, "sakhI! jenuM A suMdara citra che, tene huM pati karavAne IcchuM chuM. tenI sAthe joDI devAne mAre vidhi koNa thaze? je A manahara yuvAna mArA pati nahiM thAya, te mArUM hadaya pAkelA cIbhaDAnI jema dvidhA thaI jaze, temAM jarA paNa saMzaya nathI. mATe he bhadra! ahiM ze upAya karavo? te kahe. mane te kharo upAya tenA rUpane pUjana karanAra vaNikanuM zaraNu levuM, teja lAge che. mATe he yazasvinI ! he mArA kAryanI dhurAne vahana karanArI! tuM satvara jaIne te vaNikane prasanna kara ane pAchI zIdhra AvI tene saMdezo mane kahe. tAruM kalyANa thAo." dAsIe dukAne AvI vaNikarUpa abhayakumAranI prArthanA karI. abhayakumAre kahyuM ke, huM thoDA vakhatamAM tamArI sakhIno manoratha pUrNa karIza. huM eka suraMga khodAvI te dvArA rAjA zreNikane ahiM lAvIza. te vakhate je ratha Ave temAM tArI sakhIe tatkALa besI javuM, tamArI svAminI zreNikane AvelA I A citramAM AlekhelA rUpanI sAthe temane meLavI harSa pAmaze." A pramANe kahyA pachI amuka sthAne amuka divase, ane amuka vakhate zreNika rAjA suraMgadvArA Avaze." e cokkasa tene mukhe saMketa karyo. dAsI te pramANe sujyeSThAne kahI pAchI AvIne abhayakumAra pratye bolI ke tamAruM vacana pramANa che." pachI te aMtaHpuramAM punaH cAlI gaI. abhayakumAre dukAna sameTI rAjagRha nagare jaI pitAne te saMketanI sarva vAta kahI saMbhaLAvI ane suraMga karAvavAnI tajavIjamAM tatpara thaye. ahiM suceSThA kyArathI zreNika rAjAnuM citra joyuM tyArathI zreNikarAjAnuM ja smaraNa karatI kAmane vaza thaI chatI ghaNI arati pAmavA lAgI. ema karatAM karatAM saMketane nirNaya karelo divasa Avyo, eTale zreNikarAjA sulasAnA batrIza putronI sAthe suraMganA dvAra pAse AvyuM. pachI sulasAnA putrone ratha sahita sAthe laI vaitAthanI guphAmAM cakravatInI jema zreNika rAjA suraMgamAM peTho. suraMgane bIje dvAre nIkaLyA eTale magadhapatie suSThAne dIThI. tene citra pramANe ja maLatI joI ghaNe harSa pAmyA. suceSThAe A sarva vRttAMta sakhIbhAvathI cillaNane jaNAvIne tenI rajA mAgI eTale cilaNA pratijJApUrvaka bolI ke, "huM tArA vagara ekalI rahIza nahIM.' pachI sukA cillaNane rathamAM besArI pite satvara ratnane karaMDIo levA gaI. te samaye sulasAnA putroe zreNika rAjAne kahyuM ke "he svAmI! zatrunA gRhamAM cirakALa rahevuM ghaTita nathI." sulasAnA putronI preraNAthI rAjA cilaNAne laI te suraMgane mArge jema Avyo hato tema pAcho cAlI nIkaLyA. subhechA ratnane karaMDIo laIne AvI, tyAM te vAdaLAmAM DhaMkAyelA caMdranI jema zreNikane tyAM joyA nahIM. tethI pitAnI benanuM haraNa thayuM ane potAne manoratha siddha thayo nahIM, evuM dhArI teNe 1 vidhAtA-brahmAtulya. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 ThTho] zreNikane samakita, meghakumAra, naMdISeNune dIkSA [111 uMce svare pikAra karyo ke-are! deDa! doDe! huM luTANI ! mArI bena cilaNanuM haraNa thayuM!" te sAMbhaLatAMja ceTakarAjA taiyAra thaI gayA. tene taiyAra thatAM joI vIraMgaka nAmanA rathIe kahyuM, "svAmI ! huM chatAM tamAre Avo AkSepa karavo yogya nathI. ema kahI vIraMgaka yuddha karavAne sajaja thaI kanyAne pAchI lAvavA mATe suraMgane dvAre gaye. tyAM sulatAnA putrone jatA joI mahAbAhu vIraMgake temane eka bANathI mArI nAkhyA. suraMga sAMkaDI hovAthI temanA rathane vIraMgaka bAjura karavA rahyo, teTalAmAM to magadhapati zreNika dUra nIkaLI gayA. pachI viraMgane pAchA pharI te sarva vRttAMta ceTaka rAjAne kahyo. pitAnI duhitAnA haraNathI ane te batrIza rathikonA maraNa pAmavAthI ceTakarAjAnuM mana eka sAthe roSa ane teSathI pUrAI gayuM. e hakIkata sAMbhaLI supejhAe ciMtavyuM ke, "aho! viSayanI lolupatAne dhikAra che. viSayasukhanI IcchA karanArA manuSya AvI viTaMbanAo pAme che. AvA vicArathI saMsAra5ra virakta thayelI sujhAe ceTakarAjAnI rajA laI caMdanA AryAnI pAse dIkSA lIdhI. ahiM rAjA zreNika pitAnA rathamAM beThelI celUNAne subhechA dhArI "he suNA, he sukA !' ema belAvavA lAgyA. tyAre ceaNue kahyuM ke "subhechA AvI nathI, huM te suNAnI nAnI bena celugu chuM." zreNika belyo-"he suMdara brakuTIvALI strI ! mAro prayAsa vyartha e nathI, tuM paNa subhechAthI kAMI nyUna nathI." celUNuM patinA lAbhathI ane benane chetaravAthI eka sAthe harSa ane zekathI lipta thaI rAjA zreNika pavana jevA vegavALA raviDe zIdhra pitAnA nagaramAM AvyA. te khabara sAMbhaLI abhayakumAra paNa tarata tenI pAse AvyA. pachI zreNika rAjAe gAMdharva vivAhathI ceaNAnuM pANagrahaNa karyuM. pachI rAjAe nAga ane sulasAnI pAse jaI tenA putranA mRtyunA khabara ApyA. te daMpatI rAjA pAsethI putranuM amaMgaLa sAMbhaLI muktakaMThe rUdana karatA chatA vilApa karavA lAgyA- "are kRtAMta! tuM kharekhara kRtAMtaja che. te amArA putrone eka sAthe nAza kema karyo? zuM teo badhA eka sAthe tArI sAMkaLamAM AvI gayA? pakSIone ghaNuM baccAM thAya che, paNa teo anukrame mRtyu pAme che, kadi paNa eka sAthe maratA nathI. athavA zuM parasparanA snehane lIdhe teo eka sAthe marI gayA? vA zuM amane baMnene nisneha jANyA ke jethI mRtyue temane amArI pAsethI ThagI lIdhA?" A pramANe tArasvare rUdana karatA teone zreNika rAjAnI sAthe Avela abhayakumAra, tatvavettA AcAryanI jema, baMdha karavA lAge ke-"are mahAzayo! janmadhArI prANIone mRtyu te prakRti che ane jIvita vikRti che, te svabhAvasiddha evA banAvamAM tamArA jevA vivekIne kheda karavo nathI." A pramANe abhayakumAre te daMpatIne samajAvyA. pachI gya vacane kahI zreNika rAjA abhayakumAra sahita rAjamahelamAM AvyA. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM magadhapati zreNika, iMdrANI sAthe IMdranI jema, calaNadevInI sAthe nividane bhaga bhegavavA lAgyA. pelo auSTrIkA vrata karanAra senaka tApasa je vyaMtara thayo hato, te vyaMtarapaNAnuM AyuSya pUrNa karI, celaNAnI kukSimAM putrarUpe avataryo. te garbhanA doSathI calaNAne patinuM mAMsa khAvAne dehada utpanna thayo ke je rAkSasIne paNa thAya nahIM. patibhaktine lIdhe callaNa te dehada keI ne paNa kahI zakI nahIM, tethI dehada pUrNa na thavAne lIdhe te divasanA caMdranI jema glAni pAmavA lAgI. AvA durdehadathI garbhathI virakta thayelI celaNAe pApane paNa aMgIkAra karIne te garbhane pADavA mAMDayo paNa te paDayo nahIM. jaLa vagaranI velaDInI jema celaNane zarIre sukAtI joI rAjAe premabaMdhura vANIthI tenuM kAraNa pUchyuM"he priye! zuM meM kAMI tamAre parAbhava karyo che? vA keIe tamArI AjJA khaMDita karI che? zuM kaI duHsvapna jovAmAM AvyuM che? vA zuM tamAre koI manoratha bhagna thayo che?" A pramANe rAjAe bahu AgrahathI pUchayuM, eTale jANe viSapAna karatI hoya tema gadgad akSare teNe tenuM kharekharUM kAraNa kahI ApyuM. pachI "huM tamAre dehada pUrIza" ema priyAne AzvAsana ApI zreNikarAjAe abhayakumAra pAse AvI te vAta karIne pUchayuM ke, "A dehada zI rIte pUro abhaye zreNikarAjAnA udara upara sasalAnuM mAMsa bAMdhI tene carmathI AcchAdita karyuM ane pachI tene savaLA suvAryA. zreNikanI AjJAthI celaNa rAkSasInI jema ekAMte te mAMsa avyagrapaNe bhakSaNa karavA lAgI. jyAre te mAMsa toDI toDIne khAtI hatI tyAre jANe naTavighAne abhyAsI hoya tema rAjA vAraMvAra kRtrima mUcha pAmato hato. te joI patinA duHkhanuM ciMtavana karatAM celaNAnuM hRdaya kaMpAyamAna thatuM ane garbha saMbaMdhI vicAra karatAM te kSaNavAra ulAsa pAmatI. AvI rIte buddhinA prayogathI callaNane dehada pUrNa thaye, paNa pachI "are huM patine haNanArI pApiNa chuM" ema bolatI bolatI te mUcha pAmI gaI rAjAe celaNane sAvadha karI pitAnuM akSata zarIra batAvyuM. te darzana thatAM sUryadarzanathI kamalinInI jema te ghaNe harSa pAmI. nava mAsa pUrA thayA eTale caMdanane malayAcalanI bhUmi prasave tema te ceTakakumArIe eka putrane janma ApyuM. tatkALa calaNAe dAsIne AjJA karI ke, "A bALaka tenA pitAne vairI che mATe e pApIne sapanA baccAnI jema kAMIka dUra laI jaIne tyajI de." dAsIe tene laIne azoka vananI bhUmimAM jaI mUkI dIdho. tyAM upapAda zayyAmAM utpanna thayelA devanI jema te prakAza karato chate zobhavA lAgyuM. te bALakane mUkIne AvatI dAsIne joIne rAjAe pUchayuM ke, "tuM kayAM gaI hatI?" eTale teNIe jevuM hatuM tevuM svarUpa kahI dIdhuM. tarata ja rAjA azavanamAM gayo. ane te putrane joI svAmIne prasAdanI jema prItivaDe be hAthe grahaNa karI lIdhuM. pachI tene laI ghera AvIne celaNAne kahyuM ke, "are ! kulIna ane vivekI thaIne te AvuM akAya kema karyuM? ke je caMDALo paNa kare nahije duzcAriNI, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 Dro] zreNikane samakita, meghakumAra, naMdIne dIkSA [113 adhamI ke sAkSAt karkazA hoya te paNa pitAnA golakI ke kuMDa jAtinA putrone paNa tajI detI nathI." cellaNuM bolI-"he nAtha! A putrarUpe tamAro vairI che, kAraNa ke je garbhamAM AvatAM ja mane mahA pApakArI dehada utpanna thayo hato, tethI ja meM tene janma thatAM cheDI dIdho hato. kemake patinuM kuzaLa IcachanArI strIone putra hoya ke bIje game te hoya paNa je te patine ahitakArI hoya che tethI zuM ?" pachI zreNika rAjAe kahyuM ke, "je A jayeSTa putrane tuM choDI daIza te tAre bIjA putro paNa jaLanA parapoTAnI jema sthira raheze nahIM." AvI patinI AjJAthI je ke te icchatI nahotI to paNa sarSanI jema te bALakane stanapAna karAvIne ucheravA lAgI. - celaNAne te putra kAMtie caMdra jevo hatuM ane azoka vanamAM ja prathama jovAmAM AvyuM hatuM tethI rAjAe tenuM "azokacaMdra nAma pADayuM. jyAre tene vanamAM cheDI dIdhe hato tyAre tenI kaniSThikA AMgaLI ke je azoka vRkSanA dala jevI komaLa hatI, te kukaDIe karaDI khAdhI hatI. tenI pIDAthI rUdana karatAM te bALakanI AMgaLI ke je rUdhira-parUthI vyApta hatI, tene rAjAe nehavaDe mukhamAM nAMkhI eTale e bALaka roto baMdha rahyo. anukrame keTaleka divase te AMgaLInuM vraNa te rUjhAI gayuM, paNa te AMgaLI buMdI rahI, tethI tenI sAthe dhULikriDA karanArA bALako tene kuNakara kahevA lAgyA. tyAra pachI cellaNA devIne hadayakamaLamAM sUryarUpa ha@ ane vihala nAme bIjA be putra thayA. celaNAnA A traNe putro moTA thayA eTale jANe mUrtimAna prabhutva, maMtra ane utsAha e traNe zakti hoya tema nitya rAjAne anusaranArA thayA. temanI mAtA celaNA pitAnA TheSI kaNikane goLanA lADu ane hala vihalane khAMDanA lADu hamezAM mokalatI hatI. pUrva karmathI dUSita e kuNika A pramANene TALe zreNika ja kare che evuM hamezAM manamAM vicArato. anukrame kuNika madhyama vaya (yauvana)ne prApta thayo, eTale nehavALA zreNike moTA utsavathI tene pAvatI nAmanI rAjaputrI sAthe paraNAvyo. zreNikarAjAnI dhAraNuM nAmanI rANene gA~dranA svapnathI sUcita garbha rahyo. anyadA tene meghavRSTimAM bhramaNa karavAne dehada thayo. rAjAnI AjJAthI abhayakumAre devatAnI ArAdhanA karIne te dehada pUrNa karyo. pUrNa samaye teNe meghakumAra nAmanA putrane janma Ape. pUrve eka brAhmaNe yajJa karavA mAMDayo hato, temAM nokara rahevA eka dAsane teNe pUchayuM, dAse kahyuM ke, "je mane brAhmaNe jamatAM vadhelI rasoI Ape te huM rahuM, anyathA rahIza 1 pati mRtyu pAmyA pachI bIjA jArathI thayele putra kuMDa kahevAya che ane pati vidyamAna chatAM jArathI thayelo putra golAka kahevAya che. 2 muMThI AMgaLIvALe. D - 15 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM nahi." brAhmaNe te vAta svIkArI eTale te dAsa yajJanA vADAmAM rahyo. pachI zeSa rahelI rasoImAM je maLe te badhuM pelo dAsa hamezAM sAdhu munirAjane vaherAvavA lAgyo. tenA prabhAvathI devatAnuM AyuSya bAMdhIne te dAsa devalekamAM gayo ane svargamAMthI cavIne te zreNikarAjAne naMdISeNa nAme putra thayo. pelA yajJa karanAra brAhmaNane jIva aneka yoniomAM paribhramaNa karavA lAgyo. eka araNyanI aMdara moTA hastiyUthamAM baLamAM diggajanA kumAra je eka yUthapati hAthI hatuM. te koI paNa bIje yuvAna hAthI A hAthiNIone svAmI (Icchaka) na thAo" evI buddhithI pitAnI je je hAthiNIne baccAM AvatAM tene janmatAMveMta ja mArI nAkhate hatA. te cUtha mAMhelI eka hAthiNanA uMdaramAM te brAhmaNane jIva utpanna thaye. tyAre te gaNi hAthiNIe vicAryuM ke, "A pApI yUthapatie mArA ghaNA putrone mArI nAkhyA che, to have kaI paNa upAya karIne mArA A putranI rakSA karIza." evo nizcaya karI jANe vAyuthI paga rahI gayo hoya tema te hAthiNuM kapaTathI lulI lulI cAlavA lAgI. tema chatAM A hAthiNI bIjA yUthapatine bhogya na thAo" ema dhArI haLave haLave cAlato yUthapati tenI rAha jovA lAgyo. kamekame te eTalI badhI maMdagatie cAlavA lAgI ke tethI ardhA pahore, eka divase ane be divase te AvIne cUthapatine maLavA lAgI. "A bIcArI azakta che, tethI mane lAMbe kALe maLe che" ema dhArIne hAthInA dilamAM vizvAsa beTho. "mAyAvIthI keNu na ThagAya?" eka vakhate cUthapati dUra jatAM te hAthiNI mAthApara tRNane pULo laIne tApasanA AzramamAM AvI. mAthe pULe rAkhatI ane page alita thatI te hAthine joIne A bicArI hAthiNI zaraNanI IcchA rAkhe che" ema tApasanA jANavAmAM AvyuM. eTale "he vatsa! tuM vizvAsa rAkhIne svastha thA." A pramANe temaNe kahyuM. pachI te pitAnA gharanI jema temanA AzramamAM rahI. anukrame jyAre te hAthiNIne putrane prasava thayo tyAre te putrane tApasanA AzramamAM mUkIne pite pachI prathamanI jema ja cUthamAM vicAravA lAgI. koI koI vAra vacamAM gupta rIte AvI AvIne te potAnA bALa kalabhane stanapAna karAvI jatI hatI. te bAla gajakumAra AzramanA vRkSanI jema haLave haLave mATe thaye. tApaso pAkelA nIvAranA trAsathI ane zalakInA kavalathI pitAnA bALakanI jema tenuM premathI poSaNa karatA hatA. te gajakumAra krIDA karato chate pitAnI suMDhathI tapasvIonA utsaMgamAM paDI ane mastaka para jaTA mugaTa racato hato. pANInA ghaDAo bharI bharIne AzramanA vRkSonuM siMcana karatA tApane jAIne te kalabha paNa pitAnI suMDhamAM jaLa bharI bharIne vRkSonuM siMcana karatA hatA. A pramANe pratidina AzramanA vRkSonuM siMcana karavAthI te kalamanuM tApasae "secanaka" nAma pADayuM. anukrame tenI suMDha sAthe vaLagelA dAMta utpanna thayA, netra madhupiMgaLa sarakhA thayA, suMDha bhUmine sparza karavA lAgI, pITha unnata thaI, kuMbhasthaLa UMcA thayA, grIvA laghu thaI, veNuka (pUrNa bhAga) kamathI namI gaye, suMDhathI puMcha jarAka ja Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 Dho] zreNikane samati, meghakumAra, naMdIne dIkSA uNuM rahyuM ane viza nathI zevA lAgyo. tema ja pAchalA bhAgamAM nIce ne gAtranA bhAgamAM uMco thayo. A pramANe hAthInAM sarva lakSaNae saMyukta thayA ane anukrame tenA mukha upara mada paNa jharavA lAgyo. eka vakhate te secanaka nadIne tIre pANI pIvA gayo, tyAM pelo yUthapati tenA jovAmAM AvyuM. tenI sAthe yuddha karIne teNe (secanake) tene mArI nAkhyo. ane pite badhA yUthane pati thayo. pachI teNe manamAM vicAryuM ke, "jema mArI mAtAe mane kapaTathI tApasanA AzramamAM gupta rAkhe ane tyAM huM vRddhi pAmavAthI mArA pitAne jema meM mArI nAkhyo tema e AzramamAM kaI bIje hastI paNa vRddhi pAmIne tevuM karI zake, mATe e Azramoja rahevA joIe nahIM. AvuM vicArI teNe taTane nadI bhAMgI nAMkhe tema te badhA Azramane tenuM ThekANuM paNa na jaNAya tevI rIte bhAMgI nAMkhyAM. pachI "A durAtmA hastI ApaNane kaI paNa AzramamAM sukhe rahevA deze nahIM. ema dhArIne te tApasoe jaI zreNika rAjAne kahyuM ke, "eka hAthI sarva lakSaNethI saMyukta hovAthI rAjAne yogya che. Apa mANase mokale te batAvIe." tatkALa zreNika rAjAe mANaso sAthe jaI te hAthIne pakaDIne bAMdhI lIdhA ane pitAnA darabAramAM Aryo. "rAjAo senAnA aMgane vadhAravAnA kautukI hoya che." AvA asahya baLavALA hAthIne paNa rAjAe baLAtkAre bAMdhI lIdho. "jaLane abhedya na hovAnI jema manuSyane zuM asAdhya che?" te secanakanA pagamAM sAMkaLa nAkhI nahotI paNa te krodhathI jANe citrastha hoya tema suMDha, puMcha ane kAna sthira karIne rahyo hate. tevAmAM sAre bhAge ApaNuM AzramonuM kuzaLa thayuM." ema vicArIne prasanna thatA pelA tApase tyAM AvIne te bAMdhelA hAthIne tiraskAra karavA lAgyA ke-"are duSTa ! ame tane lAlita pAlita karI piSaNa ApI meTa karyo tyAre tuM ulaTo agninI jema pitAnA ja sthAnano ghAta karanAra thaye. are dumati! are baLathI unmatta thayelA! teM je amArA Azrama bhAMgyA te karmanuM ja tane A baMdhana rUpe phaLa maLyuM che." AvA tApasanA vacane sAMbhaLI hAthIe vicAryuM ke, "jarUra A tapasvIoe ja koI upAyanI racanA karI mane A dazAne pamADayo che." pachI tatkALa teNe krodhathI kadalInA staMbhanI jema AlAnastaMbhane bhAMgI nAkhyo ane kamaLanAM bIsataMtunI jema taDataDATa baMdhano toDI nAMkhyA, pachI chuTe thaI krodhathI netra ane mukha rAtAM karI bhramaranI jema pelA tApasane dUra pheMkI dIdhA ane pote araNya tarapha deDakyo. zreNika rAjA azvArUDha thayelA putrone laIne te hAthInI pachavADe deDakyo, ane mRgayAmAM prApta thayelA mRganI jema tene cAre taraphathI gherI lIdhuM. te matta gajendra jANe vyaMtaragrasta thayo hoya, tema hAvatanA pralobhanane ke tiraskArane jarA paNa gaNate nahote, paraMtu naMdInuM vacana sAMbhaLIne ane tene joIne te zAMta thaI gayo. teja vakhate teNe avadhijJA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116]. zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM nathI potAno pUrva janma jANI lIdhuM. pachI naMdISeNa tarataja tenI pAse AvI tenI kakSAnuM AlaMbana karI dAMta upara paga daIne tenA upara ArUDha thaye ane tenA kuMbhasthaLa upara traNa muSTi mArI. naMdInA vacanathI daMtaghAta vigere kriyA karato te hAthI jANe zikSita hoya tema baMdhana sthAnake AvyA. pachI zreNike te hAthIne paTTo Ape arthAta pitAno paTTahasti TharAvyuM ane yuvarAjanI jema tene pitAne prItipAtra karyo. zreNika rAjAne kulIna patnIethI bIjA paNa kALa vigere ghaNuM parAkramI putro thayA. zrI vIraprabhu bhavya prANIone baMdha karavA mATe vihAra karatA sura asuronA parivAra sAthe rAjagRha nagare AvyA. tyAM guNazIla caityamAM devatAoe karelA caityavRkSathI zobhita samavasaraNamAM prabhue praveza karyo. vIraprabhune samavasaryA sAMbhaLI zreNikarAjA putra sahita moTI samRddhithI vAMdavA AvyA. prabhune pradakSiNA karI, namI, egya sthAne besIne bhaktimAna zreNikarAjA A pramANe stuti karavA lAgyA-"he trAtA ! jagatane jItanArA tamArA bIjA guNo te eka tarapha rahyA paNa mAtra udAttazAMta evI tamArI mudrAe ja A traNa jagatane jItI lIdhA che. tethI merU tRNa samAna ane samudra khAbocIA jevo thaI gayo che. sarva moTAothI paNa meTA evA tamane je pApIoe choDI dIdhA che, teonA hAthamAMthI ciMtAmaNi ratna paDI gayuM che ane je ajJAnIoe tamArA zAsananA sarvasvane svAdhIna karyuM nathI, teoe amRtane prApta karIne vRthA karyuM che. je tamArI upara paNa gucchAkAra (vAMkI) daSTi dhAraNa kare che, tene sAkSAt agninuM zaraNa ja prApta thAya che. te viSe vadhAre zuM kahevuM? jeo bIjA zAsane sAthe tamArA zAsananI tulanA kare che, te hatAtmAe amRta ane viSane samAna gaNe che. jeo tamArA upara matsarabhAva dhare che, teo baherA ane muMgA thAya che, kAraNa ke pApakarmathI zubha pariNAmanI vikaLatAja thAya che. jeo tamArA zAsanarUpa amRtarasathI hamezAM potAnA AtmAne siMcana kare che, teone mArI praNAmAMjali che ane ame temanI upAsanA karIe chIe. jemanA mastaka upara tamArA caraNanakhanA kiraNe cirakALa cuDAmaNi thaI rahe che, te bhUmine paNa namaskAra che, ethI bIjuM zuM kahIe. huM dhanya chuM, saphaLa janmavALo chuM ane kRtArtha thayo chuM ke je tamArA guNagrAmanI ramaNIyatAmAM laMpaTa rahyo chuM." A pramANe stuti karIne zreNikarAjA virAma pAmyA pachI zrI viraprabhue amRtavRSTi jevI dharmadezanA ApI. prabhunI dezanA sAMbhaLI zreNika rAjAe samaktine Azraya karyo ane abhayakumAra vageree zrAvakadharma aMgIkAra karyo. dezanAne aMte prabhune praNAma karI temanI vANIthI prasanna thayelA putronI sAthe zreNika rAjA svasthAnake gayA. 1 ahIM jAtismaraNa jJAnano saMbhava che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 6 ho] zreNikane samakita, meghakumAra, narISeNane dIkSA [117 zreNika rAjA rAjabhuvanamAM gayA pachI temanA meghakumAra nAmanA putre temane ane dhAraNudevIne bhaktithI aMjali joDI udAra vacane vijJapti karI ke-"tamee cirakALa mArUM lAlanapAlana karyuM che, huM kevaLa tamane zrama ApanAra thayo chuM, tathApi ATalI vizeSa prArthanA karuM chuM ke, huM A anaMta duHkhadAyI saMsArathI cakita thaI gayo chuM, ane te saMsAranA tAraka zrI viraprabhu svayameva ahiM padhAryA che, to tame mane AjJA Ape ke, jethI huM saMsArabharUnA zaraNarUpa zrI vIraprabhunA caraNamAM jaIne dIkSA lauM." zreNika ane dhAraNa putranA AvAM vacana sAMbhaLIne bolyA ke "putra! A vrata kAMI saheluM nathI, te tuM komalAMga thaIne tene zI rIte pALI zakIza?" meghakumAra bolyo-"he pUjya! huM sukumAra chuM chatAM saMsArathI bhaya pAmela hovAthI te duSkara vratane AdarIza; mATe mArA para prasanna thAo. he mAtapitA! je mRtyu mAtapitAnA ullaMgamAMthI paNa putrAdikane kheMcI le che, te mRtyune prabhunA caraNane anusaravAthI huM chaLa karI chetarIza." zreNika belyA-"vatsa! je ke tuM saMsArathI udvigna thayo chuM, tathApi mArA rAjyane eka vAra grahaNa kara ane mArI daSTine zAMti Ape. meghakumAre tema karavAne svIkAryuM eTale rAjAe moTA mahotsavathI tene rAjyapara besAryo. pachI rAjAe harSanA AvezathI pUchayuM ke, "have huM tane bIjuM zuM karI ApuM?" meghakumAra bolyo-"pitAjI! je mArA para prasanna thayA ho to dIkSA grahaNanI IcchAvALA mane kutrikanI dukAnethI rajoharaNa ane pAtrAdika maMgAvI Ape." rAjA potAnA vacanathI baMdhAI gayA hatA tethI tene kacavAte mane paNa tema karavuM paDyuM. pachI meghakumAre prabhunI pAse jaIne dIkSA lIlI. pahelI ja rAtre meghakumAra muni nAnA moTAnA kramathI chevaTanA saMthArA upara sutA hatA, tethI bahAra jatA AvatA munionA caraNa vAraMvAra tenA zarIra sAthe athaDAtA hatA. tethI tene vicAra thayo ke, "huM vaibhava vagarano hovAthI ja A munio mane pagathI saMghaTTa karatA jAya che. kemake "sarva ThekANe vaibhava ja pUjAya che. mATe prAtaHkALe prabhunI AjJA laIne vatane choDI daIza." Avo vicAra karatAM karatAM teNe mAMDamAMDa rAtri nirgamana karI. prAtaHkALe vratane choDavAnI IcchAthI te prabhunI pAse gayA. sarvajJaprabhu kevaLajJAnavaDe tene bhAva jANIne bolyA ke, "are meghakumAra! saMyamanA bhArathI bhagna cittavALo thaI tuM tArA pUrvAvane kema saMbhAte nathI? sAMbhaLa! A bhavathI trIje bhave tuM vaitADhaRgiri upara merUprabha nAme hAthI hato. eka vakhate vanamAM dAvAnaLa lAgavAthI tRSAtta thaIne tuM sarovaramAM pANI pIvAne gaye, tyAM kAdavamAM kheMcI gaye; tethI nirbaLa thaI gayelA tane tArA zatru hastIe AvIne daMtAdinA bahu prahAra karyA. tethI sAtame divase mRtyu pAmIne teja nAmane tuM vidhyAcaLamAM hAthI thayo. eka vakhate vanamAM dAvAnaLa lAgelA joI jAtismaraNa thavAthI tRNa A devAdhiSThita dukAna hatI ane tyAMthI cIja mAge te maLatI hatI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM vRkSa vigerenuM umUlana karIne cUthanI rakSAne mATe te nadIkInAre traNa thaMDile karyA. anyadA pAcho dAvAnaLa pragaTa thayelo joI tuM pilA spaMDila tarapha deDakyo, tyAM mRga vigere janAvarAe AvIne prathamathI be sthaDila te pUrI dIdhA hatA, tethI tuM trIjA spaMDilamAM gayo. tyAM rahyA chatA zarIrane khujalI karavAne mATe te eka paga uMce karyo, tevAmAM paraspara prANIonA saMmardathI saMkaDAI gayela eka sasalo te pagavALI jagAe AvIne ubho rahyo. paga pAcho mUkatAM tene joI dayApUrNa hRdayavALo tuM jema madathI ubho rahe tema te paga uMco rAkhI traNa page ubho rahyo. aDhI divase dAvAnaLa zAMta thAya tethI te sasalA vigere prANIo pitApitAne ThekANe cAlyA gayA, eTale, kSudhA tRSAthI pIDita evo tuM pANI mATe deDavA gayo, paraMtu ghaNIvAra sudhI traNa page rahevAthI cothe paga baMdhAI javAne lIdhe tuM cAlI na zakatAM pRthvI para paDI gayA. sudhA ane tRSAnA duHkhathI trIje divase tuM mRtyu pAmyo. paraMtu sasalApara karelI dayAnA puNyathI tuM rAjaputra thayo chuM. tane mAMDamAMDa manuSyabhava prApta thayo che, te tene vRthA zA mATe gumAve che? eka sasalAnI rakSA karavA mATe te ATaluM badhuM kaSTa sahana karyuM hatuM to atyAre sAdhuonA caraNasaMghaTTanA kaSTathI kema kheda pAme che? eka jIvane abhaya dAna ApavAthI tane ATaluM phaLa prApta thayuM te sarva jIvone abhayadAna ApanAra munipaNane prApta karavAnA phaLanI to vAta ja zI karavI? mATe te je vratane svIkAryuM che tenuM sArI rIte pAlana kara ane A bhavasAgarane tarI jA, kAraNa ke tene utAravAne samartha evuM manuSyapaNuM A lekamAM pharIne pAmavuM durlabha che." AvI prabhunI vANIthI meghakumAramuni vratamAM sthira thayA. teNe rAtrie thayelA mAThA vicAranuM mithyAdukRta karyuM ane vividha tapa AcaravA mAMDayuM. e pramANe sArI rIte vrata pALI mRtyu pAmIne te vijayavimAnamAM devatA thayA. tyAMthI cavI mahAvidehamAM utpanna thaIne mokSane pAmaze. eka divasa prabhunI dezanAthI pratibadha pAmelA naMdISeNe vrata levAnI IcchAthI zreNika rAjAnI rajA mAgI. pitAnI saMmati maLavAthI te vrata levAne gharathI bahAra nIkaLe, tyAM koI devatAe aMtarikSamAM rahIne kahyuM ke, "vatsa! tuM vrata levAne usuka kema thaI jAya che? haju tAre cAritrane AvaraNa karanArUM bhagaphaLa karma bAkI che. te karmane kSaya thAya tyAM sudhI thoDoka kALa gRhamAM rahe ane te karmano kSaya thAya eTale dIkSA leje. matalaba ke akALe karelI kriyA phaLibhUta thatI nathI." te sAMbhaLI nadISeNe kahyuM, "sAdhupaNAmAM nimagna thayelA mane cAritramAM AvaraNa karanAra karma zuM karI zakavAnuM che?" A pramANe kahI te prabhunI pAse Avyo. prabhue paNa tene vAryo, tathApi teNe utAvaLa karIne prabhunA caraNakamaLa pAse dIkSA grahaNa karI. pachI chaThTha, aThThama vigere tapane AcaratA chatA naMdISeNamuni prabhunI sAthe gAma Akara ane pura vigeremAM vihAra karavA lAgyA. te gurUnI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 Dho] zreNikane samakti, maghakumAra, naMdIne dIkSA [119 pAse besI sUtra ane sUtranA arthane nitya vicAratA hatA ane parisaha sahana karatA hatA. bhegyakarmanA udayathI baLAtkAre thatI bhoganI IrachAne nirodha karavA te tapasyAthI potAnA zarIrane adhika kRza karatA hatA. indriyonA vikArane parAbhava karavAne mATe pratidina smazAna vigere bhUmimAM jaI ghera AtApanA letA hatA. jyAre vikAro baLAtkAre uThatA tyAre vratabhaMgathI kAyara thaIne indriyone zoSaNa karavA svayameva tene baMdha karavAmAM pravartatA hatA. vatane letAM vAranAra devatA tenA baMdhane chedI nAkhate tyAre zaravaDe mRtyu pAmavAnI tajavIja karatA hatA, paraMtu devatA tenA zastrane kuMThita karI nAkhatA hatA. vaLI mAravAnI IcchAthI jhera khAtAM te viSanA vayane devatA harI letA ane jo agnimAM pesatA to agnine zItala karI nAkhatA hatA. koIvAra parvata uparathI jhaMpApAta karatA to devatA tene jhIlI laIne kahetA ke "he naMdISeNa! mAruM vacana kema saMbhAratA nathI? are durAgrahI! tIrthaMkara paNa bhogyaphaLa karmane bhogavyA vinA tene TALavAne samartha nathI, to tame pratidina vRthA prayatna zA mATe karo cho ?' A pramANe devatAe tene vAraMvAra kahyuM, to paNa teNe mAnyuM nahIM. anyadA ekAkI vihAra karanArA naMdaNamuni chaThThanuM pAraNuM karavA bhikSAne mATe nIkaLyA. anAbheganA doSathI prerAIne te eka vezyAnA gharamAM peThA, tyAM jaIne temaNe dharmalAbha dIdhe. eTale "mAre to kevaLa arthane lAbha che, dharmanA lAbhanI mAre jarUra nathI" ema hAsya karatI chatI vikArayukta cittavALI vezyA bolI. te vakhate "A varADI zuM mane hase che ? ema vicArI munie eka tRNa kheMcIne labdhivaDe ratnano Dhagalo karI dIdhuM. pachI "A le ane lAbha" ema kahI tenA gharamAMthI muni bahAra nIkaLyA. vezyA saMghama sahita temanI pachavADe doDIne kahevA lAgI ke, "he prANanAtha ! AvuM duSkara vrata choDI dyo, ane mArI sAthe bhoga bhaga, anyathA huM mArA prANa choDI daIza." A pramANe vAraMvAra karelI vinatithI naMdISaNamunie vrata tajavAnA deSane jANatAM chatAM bhAgya kamane vaza thaIne tenuM kathana svIkAryuM, paNa evI pratijJA karI ke "je huM pratidina daza athavA tethI vadhAre mANasone bodha na karUM te mAre pharI dIkSA levI." pachI muniliMgane choDI daIne nadINa vezyAne ghera rahyA ane pelA devatAnI tathA vIraprabhunI dIkSA aTakAvanArI vANI vAraMvAra saMbhAravA lAgyA. tyAM rahyA chatA niraMtara vezyA sAthe bhoga bhegavavA lAgyA ane pratidina daza bhavyajanone pratibodha karIne dIkSAne mATe prabhunI pAse mokalavA lAgyA. eka vakhate bhagaphaLakarma kSINa thavAthI naMdISeNe nava mANasane baMdha karyo paNa dazamo eka sonI hatI te kaI rIte pratibaMdha pAme nahIM. tene bodha karavAmAM bahu vakhata rokAvAthI vezyA raseI karIne vAraMvAra bolAvavA mATe mANasane mokalavA lAgI. paNa pitAne abhigraha pUrNa na thavAthI te bhajana karavAne uThavA nahIM ane AdarathI vividha vANInI yuktivaDe te sonIne baMdha karavA lAgyA. chevaTe vezyAe Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM pite AvIne kahyuM ke, "he svAmI! meM je prathama rasoI karI hatI te te karIne virasa thaI gaI tethI pharIvAra rasoI taiyAra karI che, mATe have zA mATe vilaMba karo che?" naMdISeNa bolyA ke, "mArI pratijJA pramANe Aje A dazame mANasa pratibaMdha pAmyA nahi' mATe poteja dazamo thaI dIkSA grahaNa karIza." A pramANe kahI pote bhAgyakarma hatuM teTaluM bhegavI lIdhuM, ema vezyAne jaNAvI tyAMthI nIkaLI gayA ane prabhunI pAse AvI punaH dIkSA grahaNa karI. e mahAtmA naMdISeNumuni pitAnA duSkRtyanI AlocanA karI zrI vIrajinaMdranI sAthe vihAra karatA ane tIkSaNa vratane pALatA chatA kALa karIne devatA thayA. ityAcArya zrI hemacaMdrasari viracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zreNika samyaktvalAbha meghakumAra naMdISeNa pravrajyA aIno nAma SSTaH saH | 9 saga 7 me = 0 Sche. callaNane vegya ekataMbha prAsAdanuM nirmANa, AmraphaLanuM haraNa, zreNike kareluM vidyAgrahaNa, durgadhAnI tathA AdrakumAranI kathA cekSaNanI sAthe jalakrIDAdikathI ramata zreNika jANe premasUtrathI tenuM mana parovAyeluM hoya te dekhAto hato. te pitAnA karanI kAMcakI karI pratidina ekAMtamAM calaNadevInA kezapAzane oLate hato. pitAne hAthe guMthelI suMdara puSpamALAothI vALabaMdhaka sevakanI jema te tenA kezapAzane bAMdhato hato; pote ja ghaselA kasturI dravyathI tenA gAla upara citrakAranI jema vicitra patravalI ALekhato hato; ane haMmezAM Asana para besatAM, zayana karatAM, bhajana karatAM ke bIjA koI paNa kArya vakhate eka nAjaranI jema tenuM paDakhuM cheDato nahate. anyadA (dIna duHkhIne) bhayaMkara ziziraRtu AvI. himanA bhArane vahana karanAra vanadAhaka uttaradizAne patana vAvA lAge. zrImaMta loke saghaDIo pAse rAkhIne ane kezaranuM vilepana karIne garbhagRhamAM rahI kALa nirgamana karavA lAgyA. te vakhate garIba lokonA bALaka vastra vagara hAthInA dAMta jevA khullA hAtha karI dhrujatA dhrujatA gRhadvAra upara daMtaviNA vagADatA hatA. yuvAna purUSe rAtre svabhAve uSNu evA priyAnA stana uparathI pitAnA karakamaLane dUra Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 ma] celaNane prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [ 121 karatA nahatA te samaye te kara tuMbikA para rahelA viNAdaMDa je dekhAto hato. evA samayamAM sarva atizaye saMpUrNa ane sura asuree sevAtA jJAtanaMdana zrI vIraprabhu tyAM samavasaryA. te khabara sAMbhaLI zreNika rAjA aparAnDakAnera celleNAdevInI sAthe zrI vIraprabhune vAMdavA AvyA. zrI vIraahaMtane vAMdIne rAjadaMpatI pAchA vaLyA. mArgamAM kaI jaLAzayanI pAse eka pratibhAdhArI munine joyAM. uttarIyavasU3 rahita zIta parisahane sahana karatA te munine teoe tarata vAhana uparathI nIce utarIne vAMdyA. pachI dharma saMbaMdhI vAto karato zreNikarAjA patnI sahita te munine bhaktipUrvaka vAMdIne pitAnA mahelamAM AvyA. sAyaMkALane yogya badhI kriyAo karIne rAjA agarU kapUranA dhUpathI aMdhakArita evA vAsagRhamAM gaye. celaNadevIe jenI bhujalatAnuM ozIkuM karyuM che evo te tenI chAtI para hAtha mUkIne suI gayo. celaNAe stanane nIcA karIne gADha AliMgana devAthI rAjAne nidrA AvI gaI, tema ja rAjAnA AliMganathI rANIne paNa nidrA AvI gaI. gADha nidrA AvatAM celaNane kara pallava AcchAdanamAMthI bahAra nIkaLI gayo. "ghaNuM karIne nidrA AliMganane choDAvI de che." vIMchInA kAMTAnI jema dusaha zItane tenA karane sparza thaye, tenI vedanAthI celaNa tarata jAgrata thaI gaI. TADhanI pIDAthI sItkAra karatI teNIe rAjAnA hRdayamAM mananI jema potAnA hAthane AcchAdananI aMdara sthApana karyo. te vakhate pelA uttarIya vastra rahita pratimAdhArI muninuM tene smaraNa thayuM, tethI te bolI ke "aho ! AvI ThaMDImAM tenuM zuM thayuM haze?' Ama bolyA pachI pAchI pharIvAra e sarala hRdayavALI celAne nidrA AvI gaI. "mahAna hRdayavALA mANasone prAyaH nidrA dAsInI jema vazya hoya che." celaNAnA sItkArathI alpa nidrAvALo rAjA jAgI gayuM hatuM, te teNInuM pUrvokta vacana sAMbhaLI cittamAM vicAra karavA lAgyo ke, "jarUra AnA manamAM kaI bIje purUSa ramavAne icchAyele che ke jene mATe AvI zItanI pIDAnI saMbhAvanAthI atyAre te zeca kare che. AvA vicArathI ISyavaDe vyAkuLa thayelA zreNika rAjAe bAkInI badhI rAtri jAgratapaNe ja nirgamana karI. "ii upara prIti rAkhanAra koI paNa sacetana purUSa kadi paNa IrSyA vagarane heto nathI." prAta:kALe celaNane aMtaHpuramAM javAnI AjJA karIne pracaMDa zAsanavALA zreNike abhayakumArane bolAvI A pramANe kahyuM ke, "he vatsa! mArUM aMtaHpura saghaLuM durAcArathI kaSita thayeluM che, mATe tuM te aMtaHpurane bALI nAkha. temAM tuM jarA paNa mAtAparane moha rAkhIza nahIM." A pramANe abhayane AjJA ApI ne adUbhUta lakSamIvaDe virAjamAna zreNika rAjA ahaMta zrI vIraprabhune vAMdavA gayA. abhayakumAra pitAnI AjJAthI bhaya pAmyo, 1 jJAta evuM siddhArtha rAjAnuM nAma che temanA putra te jJAtanaMdana. 2 bapore. 3 oDhavAnuM vastra. D - 16 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM paNa te svabhAve ja vicArIne kAma karanAra hato, tethI te dhImAn pitAnA mananI sAthe vicAra karavA lAgyo ke "mArI badhI mAtAo svabhAve ja mahA satIo che, ane huM teonI rakSA karanArA chuM, chatAM pitAnI AjJA pAvI thaI te pitAne je saMbhavita lAgyuM, te huM asaMbhavita zI rIte karUM? vaLI pitAne kepa nadInA pUranI jema asahya che, tathApi kAMI paNa vicitra bahAnuM kADhIne kALakSepa karavAthI rAjAno kopa nivRtta thavAno saMbhava che. A vicAra karIne catura abhayakumAre aMtaHpura pAsenI hAthIkhAnAnI chaNakuTIone saLagAvI dIdhI ane aMtaHpura dagdha karyuM' evI AgheSaNa badhe pravartAvI. ahiM zreNikarAjAe zrI vIraprabhune avasara pAmIne pUchayuM ke, "he prabhu! celaNuM eka pativALI che ke aneka pativALI che?" prabhu belyo-"he rAjana ! tArI dharmapatnI calaNA mahAsatI che ane zIla alaMkArathI zobhita che, tethI e strI upara kAMI paNa zaMkA lAvIza nahIM." A pramANenAM prabhunAM vacana sAMbhaLI pazcAttApa karatA zreNika rAjA tatkALa prabhune namaskAra karIne pitAnA nagara tarapha deDatA cAlyA. ahiM agni saLagAvIne abhayakumAra temanI sAme AvatA hatA, tene rAjAe pUchayuM ke, "kema teM mArI AjJA pramANe karyuM?" abhaya nirbhaya thaI praNAma karI aMjali jeDIne bolyo ke, "he svAmI! ApanI AjJA bIjAne paNa pramANa che, te mATe kema na hoya?" rAjA bolya-"are pApI! pitAnI mAtAone bALIne tuM adyApi kema jIve che? tuM agnimAM kema paDyo nahIM?" abhayakumAra bolyA- "tAta! ahaMtanAM vacanane sAMbhaLanArA evA mane pataMganI jema maravuM cogya nathI, huM to samaya Avaze tyAre vrata grahaNa karIza, ane te vakhate vIraprabhunI AjJA evI thaze te pataMganI jema mRtyu paNa pAmIza, temAM jarA paNa saMzaya rAkhaze nahIM." rAjAe kahyuM ke, "are! mArA vacanathI paNa teM AvuM akArya kema karyuM?" ema kahI jANe viSapAna karyuM hoya tema rAjA mUcha khAIne bhUmipara paDI gayA. pachI abhayakumAra zItaLa jaLathI rAjAne siMcana karavA lAgyuM. jyAre zreNika svastha thayA tyAre abhaye kahyuM ke, "he prabhu! aMtaHpuramAM te kuzaLatA che. keI durbhAgyanA yoge tame mArI mAtAo upara avakRpA karIne tene nigraha karavAnI mane AjJA karI, paNa meM tema karyuM nathI, te mAro aparAdha thaye che. pitAjI! tene badale aMtaHpuranI najIka rahelI hAthIonI chaNuM parNakuTIo meM bALI che. tamArI AjJA paNa huM vicAryA vagara karUM tevo nathI." rAjA te vacana sAMbhaLI harSathI be ke "he vatsa! tuM kharekhara mArA putra che ane pUre buddhimAnuM che ke jethI mArI para AvI paDeluM kalaMka teM buddhivaDe dUra karI nAkhyuM che." pachI zreNikarAjA pAritoSikavaDe abhayakumArane saMtoSI cellAdevInA darzanamAM utsuka thaIne utAvaLo teNInA gRhamAM gayo ane navanavA premathI lakSamI sAthe kRSNanI jema callaNanI sAthe pratidina krIDA karavA lAge. eka vakhate zreNika rAjAe vicAra karyo ke, celuNAdevI mane sarva strIo karatAM vadhAre priya che, to bIjI rANIothI teNI upara vizeSa prAsAda o karavo? teNIne mATe Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 mA] cellaNAnA prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [123 hu ekasta'bhavALo prAsAda karAvuM ke jemAM rahIne vimAnamAM rahelI khecarInI jema te svachAe krIDA kare.' AvA nizcaya karIne zreNike abhayakumArane AjJA karI ke, 'he vatsa ! celaNAdevIne mATe ekasta bhanA prAsAda karAva.' abhayakumAre tarataja tevA staMbhane cAgya kASTa lAvavAne sUtradhArane AjJA karI, eTale vaki (suthAra) tevA kAne mATe araNyamAM gayA. aTavImAM pratyeka vRkSo jotAM jotAM sarvAM lakSaNavALuM eka vRkSa tenA jovAmAM AvyuM. teNe vicAryuM" ke, ' ghADI chAyAvALuM, AkAza sudhI uMcuM, ghaNA puSpa phaLavALu, mATI zAkhAvALuM ane moTA thaDavALuM A vRkSa sAmAnya jaNAtuM nathI. jevu' tevu. paNa sthAna devatA vagaranu` hAtuM nathI, tA A vRkSarAja teA tenI gheAlAvaDe pragaTa devatavALu' mAlama paDe che. mATe prathama A vRkSanA adhiSThAyaka devatAne tapasyAthI ArAdhu ke jethI tene chedatAM mane ke mArA svAmIne vizna na thAya.' pachI vaddhakie bhaktipUrvaka upavAsa karI, gaMdha, dhUpa, mAlya vigere vastuothI te vRkSane adhivAsita karyuM. te samaye te vRkSane Azrita thaIne rahelA vyaMtare peAtAnA AzrayanI rakSAne mATe ane temanA arthanI siddhine mATe abhayakumAranI pAse AvIne kahyuM ke, 'tuM mArA AzrayarUpa vRkSane chedAvIza nahI, A vaddha kina te kAma karatAM nivAra, hu ekasta'bhavALo prAsAda karI ApIza. vaLI tenI krUratuM sava" RtuethI maDita tathA sava vanaspatiothI zaiAbhita naMdanavananI jevuM eka udyAna paNa karI ApIza.' A pramANe te vyaMtaranA kahevAthI abhayakumAre pelA vRddha kine vanamAMthI tarata khelAvI lIdhA ane peAtAnuM vAMchita siddha thayu...' ema kahyuM. pachI vyaMtare pAtAnI kabulAta pramANe ekasta'bhavALo mahela ane udyAna karI ApyuM. " vANIthI badhAyelA devatAo sevakAthI paNa adhika che." sarva RtuonA vanathI maDhita te ekastabhI prAsAda abhayakumAre zreNika rAjAne matAnyA. rAjAe prasanna thaI ne kahyu ke- vatsa! mane mAtra eka stanavALA mahelanI IcchA hatI, temAM A sarva RtuvALuM vana thayuM, te te dudhanuM pAna karatAM temAM sAkara paDavA jevuM thayuM'.' pachI magadhapatie cekSaNAne te prAsAdamAM rAkhI, jethI lakSmIdevIvarDa padmadanI jema te prAsAda tenAthI alaMkRta thaI gayA. tyAM rahI satI cellRNA sarva RtunA puSpAnI mALAe pAtAne hAthe gu'thIne sarvajJa prabhunI pUjA karavA lAgI. vaLI te sugadhI puSpAthI guMthelI mALAAvaDe sairazrInI jema peAtAnA patinA kezapAzane pazu pUravA lAgI. AvI rIte huMmezAM zrI vItarAga prabhune mATe ane patine mATe puSpAne cuTatI e ramaNI te vananA puSpAne dhama tathA kAmamAM saphaLa karatI hatI. sadA puSpavALA ane sadA phaLavALA te upavanamAM mUtti mAn vanadevInI jema cekSaNA sadA patinI sAthe krIDA karatI hatI. te nagaramAM eka vidyAsiklR mAta Mgapati rahetA hato. tenI patnIne ekadA AmraphaLa khAvAnA dohada utpanna thayA; tethI teNIe patine kahyuM ke- hai nAtha ! mane AmraphaLa lAvI ApIne mArA dohadane pUrA.' te khelyA- are mUDha strI! Aje akALe AmraphaLa kayAMthI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [5 10 muM hoya?' strIe kahyuM, "nAtha! Aje cellArANunA udyAnamAM AmravRkSa prakulita che." te sAMbhaLI mAtaMgapati celaNAnA udyAnanI samIpe AvyA. tyAM AmravRkSo sadA phaLita paNa ghaNA uMcA jovAmAM AvyA. pachI rAtre AvI nakSatrone joSI jue tema te bhUmipara rahI pAkelA AmraphaLe jevA lAgyo. kSaNamAtramAM te vidyAsiddha cAMDALe avanAminI vidyAthI AmrazAkhAne namAvI ane svecchAthI AmraphaLo teDIne grahaNa karyA. prAtaHkALe rANI cela e toDelAM AmraphaLavALI te vATikA bhraSTa citrovALI citrazALAnI jema aprIti ApatI joI. rANIe te vArtA rAjAne kahI. rAjAe abhayane bolAvIne AjJA karI ke, "jenA pagane saMcAra jovAmAM Avato nathI evA A AmraphaLanA corane zodhI lAva. he vatsa! je ceranI AvI atizaya amAnuSI zakti che, te kaI vAra aMtaHpuramAM paNa praveza karI zake." abhayakumAra bo-"he deva! huM ceDA kALamAM jema tene batAvavAno jAmIna hAuM tema e corane pakaDI lAvI tamane seMpIza." AvI pratijJA karIne abhayakumAra te divasathI te corane zodhavAnI IcchAe AkhA nagaramAM rAtrIdivasa bhamavA lAgyo. eka vakhate buddhimAna abhayakumAra nagaramAM pharato pharato kaI ThekANe nagarajane saMgIta (nATaka) karAvatA hatA tyAM gayo. nagarajanoe Asana ApyuM, te para besI abhayakumAra be -"he nagarajana! jyAM sudhI saMgIta karanArA naTe AvyA nathI, tyAM sudhImAM eka kathA huM kahu te sAMbhaLo-vasaMtapura nagaramAM jIrNazreSThI nAme eka ati nirdhana zeTha raheto hato. tene eka kanyA hatI, te varane lAyaka moTI uMmaranI thaI hatI. uttama vara pAmavAne mATe kAmadevanI pUjA karavA sArUM e bALA koI udhAnamAMthI pratidina corI karIne puSe cuMTI lAvatI hatI. eka vakhate "huM A puSpanA cerane pakaDuM' evuM dhArI te udyAnapALaka zikArInI jema sthirapaNe tyAM saMtAI rahyo. te bALA pUrvanI jema vizvAsathI chAnI rIte puSpa cuMTavA lAgI. tene ati rUpavaMtI jeI udyAnapALaka kAmAtura thaI gayA. tethI tatkALa pragaTa thaI tene dhRjatA dhRjatA pakaDI lIdhI. sadya puSpanI corIne kapa bhUlI jaI te be ke, "he uttama varNavALI ! huM tArI sAthe ratikrIDAnI IrachA karuM chuM, mATe mArI sAthe kIDA kara. te sivAya huM tane choDIza nahIM. meM tane puSpathI ja kharIda karelI che. te belI"are mALI! mane tuM karathI sparza karIza nahIM, huM kumArI chuM, tethI adyApi purUSanA spazane yogya nathI." ArAmika bolyo ke, "tema che te he bALA! tuM kabula kara ke, tAre paraNyA pachI A zarIrane prathama mArA saMganuM pAtra karavuM" teNIe tema karavAnuM kabula karyuM, eTale udyAnapALe tene choDI mUkI. te paNa pitAnuM kaumAra vaya akSata rAkhIne potAne ghera AvI. anyadA koI uttama patinI sAthe paraNI. pachI jyAre rAtre vAsagRhamAM gaI tyAre teNe patine kahyuM ke, "he Aryaputra! meM eka mALInI pAse pratijJA karI che ke, paraNyA pachI mAre prathama tenI sAthe saMga kare. huM tenI sAthe vacanathI baMdhAI gaI chuM, mATe mane AjJA Ape te huM tenI pAse jaI AvuM. ekavAra tenI pAse gayA pachI to Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 ma ] calaNano prasAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [ 125 huM kAyamane mATe tamAre AdhIna ja rahIza" tenAM AvAM vacano sAMbhaLIne "ahe! A bALA kevI zuddha hRdayavALI ane pratijJA pALanArI che" evA vismayathI tenA patie tene javAnI AjJA ApI; eTale te sadya vAsagRhamAMthI bahAra nIkaLI. vicitra ratnAbharaNone dhAraNa karatI te satyavacanI bALA mArge cAlI jatI hatI, tevAmAM keTalAeka dhanane IcchanArA pApI coroe tene rokI. teonI pAse teNe pilA mALInI kathA kahI batAvI ane bolI ke-"he bhAIo ! huM jyAre pAchI vALuM tyAre tame khuzIthI mArA AbhUSaNe laI leje." teNenA svabhAva uparathI tene satya pratijJAvALI jANI ApaNe pAchI vaLatAM tene luMTIzuM" ema nizcaya karI teoe cheDI mUkI. AgaLa jatAM sudhAthI kRza udaravALA ane manuSya rUpa mRganA vairI evA eka rAkSase te mRgAkSIne rUMdhI. teNIe pAchA vaLatI vakhata bhakSaNa karavA mAgaNI karI. teNune satya svabhAva jANuM te vismaya pAmI gaye, ane "pAchI vaLatAM tenuM bhakSaNa karIza" evI AzAthI tene cheDI mUkI. pachI te yuvati pelA udyAnamAM AvI ane udyAnapALakane jagADIne kahyuM ke, "huM pelI puSpane cAranArI kanyA chuM ke je navoDhA thaIne mArA vacana pramANe tamArI pAse AvI chuM." te sAMbhaLI "aho ! A kharekharI satya pratijJAvALI mahAsatI che" evuM jANI tene mAtAnI jema namIne mALIe rajA ApI. tyAMthI pAchI pharatAM jyAM rAkSasa hato tyAM te AvI ane mALI sAthe je banyuM hatuM te yathArtha rIte rAkSasane kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI "zuM huM mALIthI paNuM hINuM chuM?" ema vicArI teNe svAminInI jema praNAma karIne tene choDI dIdhI. pachI pelA coranI AgaLa AvIne bolI ke, "he bhAIo ! tame mAruM sarvasva luMTI le, huM hAjara thaI chuM." pachI jema mALIe ane rAkSase tene cheDI mUkI te badhuM vRttAMta kahyuM, eTale teo bolyA ke, "e mALI ane rAkSasathI ame kAMI hINa nathI, mATe he bhadre ! tuM cAlI jA, tuM to amAre vaMdana karavA yogya bahena chuM.' A pramANe saue cheDI mUkavAthI te nirvidane ghera AvI. e uttama bALAe cAra, rAkSasa ane mALInI kathA potAnA pati AgaLa yathArtha rIte kahI ApI. te sAMbhaLI harSa pAmelA patie tenI sAthe badhI rAtri bhogasukhamAM vyatikramAvI ane prAta:kALe tene pitAnA sarvasvanI svAminI karI. >> abhayakumAra A pramANe kathA kahIne bolyo ke-"he leke! vicAra karIne bele ke, A sarvemAM duSkara kArya karanAra keNa che? teNIno pati, cera, rAkSasa ke mALI? te jaNAvo." pachI te lekamAM je strInA IrSyALu hatA, teo bolI uThayA ke, "sarvamAM teno pati duSkara karanAra che, ke jeNe pitAnI anaMgalagna naveDhAne bIjA purUSane mATe mokalI dIdhI." kSudhAtura loke belI uThayA ke "sarvathI duSkara kArya karanAra te rAkSasa che ke jeNe kSudhAtura chatAM prApta thayelI te bALAne cheDI dIdhI." jArapurUSo bolyA kesarvamAM mALI duSkara kArya karanAra che ke jeNe rAtre svayameva AvelI evI yuvAna ramaNIne Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 mu bhagavI nahIM. chevaTe pila cera tyAM Ubho hato te bolyo ke- sarvathI pilA cAra duSkara kArya karanArA che ke jeoe suvarNathI bharelI te bALAne luMTayA vagara cheDI dIdhI." pachI abhayakumAre tene cAra jANIne pakaDI lIdhuM ane pUchyuM ke, "teM AmraphaLanI corI zI rIte karI ?" core kahyuM ke "vidyAnA baLathI." abhayakumAre sarva vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyuM ane corane lAvIne seM. zreNike kahyuM ke, "koI bIje cAra hoya te paNa tenI upekSA thatI nathI te A cAra to zaktimAna che, mATe tene to niHsaMdeha nigraha karavo." abhayakumAre niSkapaTapaNe vijJapti karI ke "he deva! AnI pAsethI vidyA meLavIne pachI je yukta hoya te karajo." pachI magadhapati zreNika rAjAe te mAtaMgapatine pitAnI sAme besADI tenA mukhethI vidyA bhaNavI zarU karI, paraMtu pote siMhAsana para besIne vidyA bhaNatA hovAthI gurUnA abahumAnane lIdhe uMcA sthaLa para jaLanI jema rAjAnA hRdayamAM vidyA sthira thaI zakI nahIM. eTale rAjagRhapati zreNike te corane tiraskArapUrvaka kahyuM ke, tArAmAM kAMI paNa kuDa che ke jethI tArI kahelI vidyA mArA hRdayamAM saMkramita thatI nathI." te samaye abhayakumAre kahyuM ke "he deva ! atyAre e tamAro vidyAgurU che ane jeo gurUno vinaya kare teone ja vidyA saMkure che, anyathA kuratI nathI, tethI A mAtaMgapatine tamArA siMhAsana para besADe ane tame aMjaLi joDIne tenI sAme pRthvI para bese, eTale vidyA AvaDaze.' vidyAnA athI rAjAe te pramANe karyuM. kAraNa ke "nIcathI paNa uttama vidyA grahaNa karavI" e prakhyAta nIti che. pachI rAjAe tenA mukhathI unnAbhinI ane anAminI be vidyA sAMbhaLI, eTale darpaNamAM pratibiMbanI jema te tarataja rAjAnA hRdayamAM vasI gaI. pachI abhaye aMjali jeDavA pUrvaka rAjAne vinavIne vidyAgurUpaNane pAmelA te corane choDAvI mUkyo. anyadA jJAtanaMdana zrI vIraprabhu rAjagRhe samavasaryA. te sAMbhaLI rAjA zreNika bhUmipara rahele Idra hoya tema moTA ADaMbarathI vAMdavA cAlyuM. te vakhate gajendronA ghaTanA TaMkArAthI te dizAone pUrato hato, teSA zabdathI paraspara vArtA karatA hoya tevA ane vAhyAlI rUpa raMgabhUmimAM naTa jevA azvothI bhUmiLane rUMdhato hato. AkAzamAMthI utaratA meghamaMDaLanI zobhAne anusaratA mayurarUpI chetrethI tenI senA zobhatI hatI, vAhananA nRtya karatA azvanI spardhAthI tenuM ratnamaya tADaMka nAcatuM hatuM te jANe tenA AsananI sAtheja uparyuM hoya tema dekhAtuM hatuM, mAthe pUrNimAnA caMdra jevuM veta chatra dharyuM hatuM, gaMgA ane yamunA jevA cAmarone vArAMganAo vIMjatI hatI ane suvarNanA alaMkArone dhAraNa karanArA bhATa cAraNe tenI stuti karI rahyA hatA. e samaye mArge cAlyA jatAM jamyA pachI tarata ja choDI dIdhelI eka bALako sainikonA jovAmAM AvI, paraMtu jANe narakane aMza AvyuM hoya tema tenA zarIramAMthI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 ma ] cahnaNAne prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere ( [ 127 atyaMta dugadha chuTato hato. te durgadhane sahana nahi karI zakavAthI sAyaMkALe prANAyAma karanArA gAyatrI maMtranA jApakonI jema sarvee potapotAnI nAsikAne baMdha karI dIdhI. zreNike tema joI parijanane pUchyuM ke, "zuM che?' eNe parijane jamyA pachI tarata ja choDI dIdhelI teM durgadhAne jaNAvI. rAjA zreNika haMmezA arihaMtanA mukhathI bAra prakAranI bhAvanAne sAMbhaLanAra hato, tethI tene kiMcit paNa jugupsA AvI nahIM ane tarata ja te bALAne joIne pote AgaLa cAlyo. pachI samavasaraNamAM AvIne prabhune vAMcIne yogya avasare te durgadhAnI kathA pUchI. prabhu bolyA ke, "tamArI AsapAsanA pradezamAM zAlI nAme gAmamAM dhanamitra nAme eka zreSTi raheto hato. tene dhanazrI nAme eka putrI thaI hatI. anyadA zreSTie te dhanazrIne vivAhamahotsava prAraMbhe hato, tevAmAM grISma RtumAM vihAra karatA keI sAdhuo tyAM AvI caDayA; tethI zreSTie te sAdhuone vahorAvavA dhanazrIne AjJA karI. sArA AcaraNavALI te bALA pitAnI AjJAthI tatkALa munione pratilAbhita karavAne pravatI. te vakhate pasInAthI jeonA aMga ane vastra malIna thayelA hatA, evA te munione vahorAvatAM tenA maLano durgadha dhanazrIne Avyo; tethI sugaMdhI ane nirmaLa vastravALI, vividha alaMkArane dhAraNa karanArI, aMgarAgathI lipta thayelI ane zRMgAramAM mohita evI te bALA ciMtavavA lAgI ke, "ahaMta prabhue je dharma kahyo che, te badhI rIte nirdoSa che, paNa jo temAM prAsuka jaLathI paNa snAna karavAnI munine AjJA hatI te temAM zo deza hato?" A pramANe munionA maLanI durgaMdhathI karelI jugupsAvaDe bAMdhelA duSkarmane AlecyA ke pratikramyA vagara anyadA mRtyu pAmIne he rAjan ! te karmathI te bALA rAjagRhanagaramAM rahenArI eka vezyAnA garbhamAM AvI. garbhamAM rahI chatI paNa tenI mAtAne te ghaNI arati ApavA lAgI. tethI te vezyAe garbhapAtanA aneka auSadhe pIdhA, tathApi e garbha paDavo nahIM. "kamanA baLa AgaLa auSadha keNu mAtra che?" anukrame te vezyAe eka putrIne janma ApyuM. te pUrvanA karmathI janmathI ja ati dugadhA hatI, tethI vezyAe pitAnA udarathI utpanna thayelI chatAM tene viSTAnI jema tyajI dIdhI. he rAjan ! te durgadhA tamArA jevAmAM AvI che." zreNike pharIthI pUchayuM ke, "he prabhu! have pachI e bALA kevA sukha duHkhano anubhava karaze?' prabhu bolyA ke, "dhanazrIe sarva duHkha te bheLavI lIdhuM che, have te sukhI kevI rIte thaze te sAMbhaLa. e ATha varSanI umaramAM ja tArI paTTarANI thaze. tenI pratItine mATe huM eka nizAnI ApuM chuM ke he rAjana ! aMtaHpuramAM krIDA karatAM tArA pRSTa bhAga upara caDIne je haMsanI lIlA karaze. te A dugadhA che ema tuM jANI leje." prabhunI AvI vANI sAMbhaLIne "aho ! A moTuM Azcarya che! e bALA mArI patnI zI rIte thaze ?" AvI ciMtA karato rAjA prabhune namIne potAne sthAnake gaye. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM ahiM pUrva karmanI nirjarA thavAthI durgaMdhAne gaMdha cAlyo gayo. evAmAM koI eka vaMdhyA AbhirIe tene joI, eTale putrI tarIke mAnIne tene laI lIdhI. anukrame te AbhirIe pitAnI udara jAta putrInI jema tenuM poSaNa karyuM, tethI te rU5 lAvayavaDe ghaNI zobhatI yauvanavatI thaI anyadA manohara kaumudI utsava Abe, je zRMgAra rasanA sarvasva nATakanA mukha jevo hate, te utsava jevAne mATe yuvAna purUSonA locanarUpa mRgalAne pAzalArUpa te yuvatI pitAnI mAtAnI sAthe AvI. rAjA zreNika ane abhayakumAra paNa paraNavA mATe jatA varanI jema sarva aMga upara veta vastra paherIne te utsavamAM AvyA. te meTA utsavanA saMmardamAM zreNika rAjAne hAtha te AmirakumArInI uMcA stanavALI chAtI upara paDI gayo. tethI tatkALa tenA upara rAga utpanna thavAthI rAjAe tenA vastranA cheDA sAthe saMbhoganI jAmInagIrI jevI potAnI mudrikA bAMdhI dIdhI. pachI zreNika ane abhayakumArane kahyuM ke, "mArUM cita vyagra thatAM mArI mudrikA keIe harI lIdhI che, mATe tenA corane tuM satvara zodhI kADha. te sAMnLI buddhimAna abhayakumAra badhA raMgadvAro baMdha karAvIne sogaThAne ghutakAranI jema eka eka mANasane bahAra kADhavA lAgyo. buddhinA bhaMDAra abhaye sarvanA vastro kezapAza ane mukha zodhavA mAMDayA. ema karatAM karatAM pelI abhirakumArI AvI, eTale tenAM vastro zodhatAM tene cheDe bAMdhelI rAjAnI nAmAMkita mudrikA jevAmAM AvI. abhayakumAre tene pUchyuM ke, "he bALe ! A umikA te zA mATe lIdhI hatI ?' te kAne hAtha mUkIne bolI ke "huM kAMI paNa jANatI nathI." tene ati rUpavatI jaI dhImAna abhayakumAre vicAryuM ke, "jarUra A AmirakumArI upara pitA anurakta thayA haze ane ene grahaNa karavA mATe rAgavaza thayelA rAjAe eMdhANI tarIke potAnI mudrikA tenA vastrane cheDe bAMdhI dIdhI haze." AvuM ciMtavato abhayakumAra tene rAjAnI pAse laI gayo. rAjAe pUchayuM ke, "kema mudrikAno cora maLe? abhaya bolyA ke-deva! te coranArI A bALA che. paNa he prabhu! teNe mudrikA sAthe tamArA cittane paNa cArI lIdhuM hoya tema lAge che.' rAjA hasIne be -"e kumArIne huM paraNIza. zuM nathI sAMbhaLyuM ke, duSkuLamAMthI paNa strI ratna grahaNa karavuM. pachI rAjA nirdoSa aMgavALI te AmirakanyAne paraNyA ane ghaNA rAgathI tene pitAnI paTTarANa karI. eka vakhate rAjA rANIo sAthe pAse ramate hato, temAM evuM paNa kahyuM ke, je jIte te hArelAnA pRSTha bhAga upara caDe. e pramANe paNa karIne ramatAM bIjI kuLavAna rANIo jyAre rAjAne jItatI tyAre to te potAno jaya jaNAvavAne mATe mAtra rAjAnA pUTha bhAga upara potAnuM vastra nAMkhatI hatI paNa jyAre A vezyApatrIe rAjAne jItyo tyAre to te kaThina hRdayanI thaI niHzaMkapaNe tenA pRSTa upara caDI gaI. rAjAne te vakhata prabhunuM na Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 ma] callaNAno prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [129 sAMbharavAthI akasmAt hAsya AvyuM, eTale te rANIe nIce UtarIne AdarathI rAjAne hAsyanuM kAraNa pUchyuM. rAjAe je pramANe prabhue kahyuM hatuM, te pramANe tenA pUrva bhavathI mAMDIne pRSTa upara caDavA sudhInuM badhuM vRttAMta kahI ApyuM. te sAMbhaLI te tatkALa vairAgya pAmI ane AdarathI patinI AjJA laIne teNe zrI vIraprabhunI pAse jaI dIkSA grahaNa karI. samudranA madhyamAM pAtALabhuvana jevo Artaka nAme deza che, temAM Adraka nAme mukhya nagara che. te nagaramAM caMdranI jema daSTione AnaMda ApanAra ane lakSamIthI virAjamAna Adraka nAme rAjA hato. tene AdrakA nAme rANI hatI. te baMnene Adra manavALo AdrakumAra nAme putra thaye. te yauvana vayane prApta karI yathArUci sAMsArika bega bhegavavA lAgyo. Adraka rAjAne ane zreNikarAjAne paraMparAthI beDInI jema prIti baMdhAyelI hatI. eka vakhate zreNike sneharUpa latAnA dehadarUpa ghaNI bheTa laIne pitAnA maMtrIne Adraka rAjAnI pAse mokale. maMtrI tyAM pahoMcyuM, eTale Adraka rAjAe jANe zreNikanuM mUrtimAna mitrapaNuM hoya tema gauravatAthI tene jo. pachI te maMtrIo sAthe ANelI sauvaye, niMkhapatra ane kAMbaLa vigerenI bheTa Adraka rAjAe harSathI grahaNa karI. Adraka rAjAe moTA satkArathI tenI saMbhAvanA karIne pUchyuM ke, "mArA baMdhu zreNika kuzaLa che?' tenA uttaramAM caMdranA AtapanI jema potAnA svAmInuM kuzaLa vRttAMta kahevAvaDe te maMtrIrUpa caMdra Adraka rAjAnA manarUpa kumudane pUrNa AnaMda Ape. pachI AdrakakumAre pUchyuM ke, "he pitA! te magadhezvara keNu che ke jenI sAthe tamAre vasaMtaRtu sAthe kAmadevanI jema ATalI badhI prIti che?" ATUMkarAjA bolyo ke-"he vatsa! zreNika nAme magadha dezano rAjA che, tenA ane ApaNu kuLane paraMparAthI prIti cAlI Ave che. te sAMbhaLI tarata ja AdrakakumAra amRtanI taraMgiNI jevI daSTithI premAkurane pragaTa karato maMtrI pratye bolyo ke, "tamArA svAmIne koI pUrNa guNavALo putra che? tene huM prItinuM pAtra karIne mitra karavA IcchuM chuM." maMtrI be ke, "he kumAra! buddhinuM dhAma, pAMcase maMtrIno svAmI, dAtAra, asAmAnya, karUNArasano sAgara, dakSa, kRtajJa ane kaLArUpa sAgarano pAraMgata abhayakumAra nAme eka zreNika rAjAne putra che. are kumAra ! buddhi ane parAkramathI saMpanna, dharmajJa, bhayarahita ane vizvamAM vikhyAta e abhayakumArane zuM tame nathI jANatA ? svayaMbhUramaNa nAmanA samudramAM aneka AkAravALA masyasamUhanI jema te kumAramAM vAsa karIne rahyA na hoya evA kaI paNa guNe A jagatamAM nathI." pitAnA putrane abhayakumAra sAthe maitrI karavAno athI thayela jANIne rAjAe kahyuM ke-"he vatsa! tuM kharekhara kulIna putra chuM; kemake mArA cAlelA mArge cAlavAne icche che. vaLI samAna guNavALA ane samAna kuLa tathA saMpattivALA tamAre baMnene vivAhasaMbaMdhanI jema paraspara mitrapaNuM ghaTe che. pitAnA manorathane maLatI pitAnI AjJA D - 17 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130]. zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM maLavAthI AdrakakumAre te maMtrIne kahyuM ke, "tamAre mane pUchaLyA vagara javuM nahIM; kAraNa ke ahIMthI cAlatI vakhate abhayakumAra sAthenA neharU5 vRkSanA bIja jevuM mAruM vacana tamAre sAMbhaLavAnuM che." kumAranAM vacanathI maMtrIe tema karavAne svIkAryuM pachI rAjAnI rajA laIne chaDIdAre batAvelA mArge maMtrI tenA utArAmAM gaye. anyadA ATUMkarAjAe metI vigerenI bheTa laIne eka pitAnA purUSa sAthe te maMtrIne vidAyagIrI ApI. te vakhate AdrakumAre abhayakumArane mATe te maMtrInA hAthamAM paravALA ane muktAphaLa vigere ApyA. pachI maMtrI AdrakarAjAnA manuSya sahita rAjagRhapure AvyuM ane temaNe zreNikarAjAne ane abhayakumArane bheTa ApI. maMtrIe abhayakumArane saMdeze kahyo ke, "AkakumAra tamArI sAthe mitratA ane sauzAtra karavA Icche che. jinazAsanamAM kuzaLa abhayakumAre ciMtavyuM ke, "jarUra zramaNapaNAnI virAdhanA karavAthI te anArya dezamAM utpanna thayela haze; paNa te mahAtmA AdrakakumAra Asanabhavya hovo joIe. kAraNa ke abhavya ane durabhavyane mArI sAthe prIti karavAnI IcchA thAya nahIM. "prAyaH samAna puNya pApavALA prANIone ja prIti thAya che, teono svabhAva eka sarakhe hoya che ane maitrI eka sarakhA svabhAvathIja utpanna thAya che." have kaI paNa upAya karIne tene pAche jenadhamI" karI teno Apta jana thAuM, kemake je dharmamArgamAM agresara thAya te ja A kahevAya che. te AdrakakumArane huM tIrthakaranuM biMba darzAvuM, ke jethI kadi tene uttama jAtismaraNa thAya. ahIMthI bheTane viSe mahAna AcArye pratiSThita karelI eka ratnamayI uttama ahaMndu pratimA huM tenI upara ekalAvuM.' A pramANe vicArIne teNe eka peTImAM zrI AdinAthanI apratima pratimA mUkI, ke je pratimA kalyANa ApavAmAM kAmadhenu jevI hatI. pachI te pratimAnI AgaLa dhUpadhANuM ane ghaMTA vigere devapUjAnA badhA upakaraNo mUkyA. pachI te peTanA dvArapara tALuM daI abhayakumAre tenI upara potAnI mahorachApa karI. magadhapati zreNike pelA AdnakarAjAnA mANasane ghaNI bheTa ApIne priya AlApapUrvaka vidAya karyo. te vakhate abhayakumAre paNa tenA hAthamAM te peTI ApI ane amRta jevI vANIthI teno satkAra karIne kahyuM ke, "he bhadra! A piTI AdrakumArane Apaje ane te mArA baMne mAro A saMdezo kahe che ke, A peTI ekAMtamAM jaIne tAre ekalAeja ughADavI ane temAM je vastu che te tAreja jevI, te vastu koI bIjAne batAvavI nahIM." A pramANe tenuM kahevuM kabula karI te purUSa potAne nagare gaye. sAthe lAvelI bheTa pitAnA svAmIne ane temanA kumArane ApI. temaja abhayakumArano saMdezo AdrakakumArane ekAMtamAM laI jaIne kaho. AdrakakumAre ekAMte te peTI ughADI, te temAM aMdhakAramAM paNa udyota karatI jANe tejanIja ghaDelI hoya tevI zrI AdinAthanI manohara pratimA tenA jevAmAM AvI. te joI AdrakakumAra vicAramAM paDayo ke, "A zuM haze? A koI aMganuM uttama AbhUSaNa jaNAya che, paNa te zuM mastake, kaThe ke hRdaye paheravAnuM haze ? pUrve meM kaI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 ] celaNane prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [131 ThekANe AvI vastu jayelI che, paNa maMdAbhyAsIne zAstranI jema te mArA smaraNamAM AvatuM nathI." AvI rIte ghaNI ciMtavanA karatAM AdrakumArane jAtismaraNane utpanna karanArI meTI mUcha AvI. tatkALa jAtismaraNa utpanna thatAM cetanAne prApta karIne te potAnA pUrva janmanI kathAne ciMtavavA lAgyo-"are! A bhavathI trIje bhave magadhadezanA vasaMtapura nagaramAM sAmAyika nAme huM eka kuTuMbI (kaNabI) hatuM. mAre baMdhumatI nAme strI hatI. tenI sAthe anyadA susthita nAmanA AcAryanI pAsethI Aryadharma ame yathArtha rIte sAMbhaLyo. tethI bhAya sahita pratibaMdha pAmI gRhavAsathI virakta thaIne temanI pAse dIkSA lIdhI. gurUnI sAthe vihAra karato huM anyadA eka zaheramAM Avyo. tyAM mArI strI baMdhumatI paNa bIjI sAdhvIo sAthe vihAra karatI karatI AvI. eka divase tene jovAthI mane pUrvanI viSayakriIDA yAda AvI, tethI huM teNImAM anurakta thayo ane bIjA sAdhune meM te vArtA jaNAvI. te sAdhue pravattinIne kahyuM, ane teNIe baMdhumatIne kahyuM. te sAMbhaLI kheda pAmatI baMdhumatI A pramANe bolI ke-"he svAminI! e gItArtha thayela sAdhu paNa je maryAdAnuM ullaMghana karaze to pachI mArI zI gati thaze? kAraNa ke maryAdA pALavAthI ja samudra pRthvIne DubADatA nathI. have kadi huM ahiMthI dezAMtara jAuM te paNa e mahAnubhAva mane dezAMtara gayelI sAMbhaLaze tyAM sudhI mArA viSe rAga cheDI deze nahIM; mATe che bhagavatI huM prANuja tajI daIza ke jethI mArA ane temanA zIlanuM khaMDana nahIM thAya." A pramANe dhArI anazana karIne lIlA mAtramAM teNe thuMkanI jema potAnA prANane tajI dIdhA ane devANune prApta thaI. tene mRtyu pAmelI sAMbhaLI mane vicAra thayo ke, "e mahAnubhAvo vratabhaMganA bhayathI mRtyu pAmI, ane huM te vratane bhaMga thayA chatAM paNa jIvuM chuM, te mAre have jIvavAnI zI jarUra che?" evuM dhArIne huM paNa anazana karI mRtyu pAmIne devalokamAM devatA thayo. tyAMthI cavIne ahiM dharmavajita evA anArya dezamAM utpanna thaye chuM. jeNe mane pratibaMdha pamADayo teja mAre kharekhara baMdhu ane gurU che. mArA bhAgyanA udayathI abhayakumAra maMtrIe mane pratibaMdhita karyo che, paNa adyApi huM tenA darzana karI zakuM tema na hovAthI kharekhara maMdabhAgya chuM. tethI have pitAnI AjJA meLavIne huM Arya dezamAM jaIza ke jyAM mArA gurU abhayakumAra che." AvA manoratha karato ane AdinAthanI pratimAne pUjato AdrakumAra divasone nirgamana karavA lAge. eka divase AkakumAre pitAnA pitAne vijJapti karI ke, "huM abhayakumAranA darzana karavAne IcchuM chuM." eTale AdrakarAjAe kahyuM ke, "he vatsa! tAre tyAM javuM nahIM, kAraNa ke ApaNe zreNikarAjAnI sAthe paNa ahiM sthAne rahyA chatAMja maitrI che. " pitAnI AvI AjJAthI baMdhAyelA ane abhayakumArane maLavAne utkaMThita thayela AdrakakumAra tyAM jaI zakyo nahIM, tema ahiM rahI paNa zakyo nahi. tethI bhAdaravAnA meghanI jema netramAMthI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM azAMta azru varSAvato ane jenA netro sujI gayA che e te AdrakakumAra abhayakumArane maLavA javAne utkaMThita thaI rahyo. besatAM, sutAM, cAlatAM, khAtAM ane bIjI badhI kriyAo karatAM te abhayakumArathI alaMkRta evI dizAne ja pitAnI daSTi AgaLa rAkhato hato. abhayakumAranI pAse pArevAnI jema uDIne pahoMcavAnI IcchAvALA te AdrakakumArane rogapIDita dIna jananI jema jarA paNa zAMti vaLatI nahIM. te hamezAM magadha deza ke che? rAjagRha nagara kevuM che? tyAM javAno karyo mArga che?" A pramANe potAnA parijanane pUchayA karato hato. AdrakakumAranI AvI sthiti sAMbhaLI AdrakarAjAne ciMtA thaI ke, "jarUra AdrakakumAra koI vakhate mane kahyA vagara abhayakumAranI pAse cAlyA jaze, tethI tene bahebasta rAkho joIe." AvuM ciMtavI teNe potAnA pAMcaso sAmaMtone AjJA karI ke "tamAre AdrakakumArane koI paNa dezAMtare javA na de.' rAjAnI AvI AjJAthI te sAmaMte paNa chAyAnI jema tenuM paDakhuM choDatA nahotA. niraMtara sAthe rahetA hatA; tethI kumAra pitAnA AtmAne baMdIvAnuM sarakhe mAnavA lAge chevaTa abhayakumAranI pAse javAnuM manamAM dhArIne te buddhimAna kumAre pratidina azva pheravavAnI krIDA karavA mAMDI. te vakhate paNa te sAmaMte tenA aMgarakSaka thaIne tenI sAthe rahevA lAgyA. AdrakakumAra utAvaLo azva doDAvI tenAthI thoDeka dUra cAlyo jaIne pAcho vaLI Avato hato. evI rIte anukrame azvane khelAvatAM adhika adhika dUra javA lAgyo ane pAcho vaLI AvavA lAgyA. tethI sarva sAme tene tenA gamanAgamana para vizvAsa utpanna thayo. ema karatAM karatAM eka divasa AdrakakumAre pitAnA vizvAsu mANasanI pAse samudramAM eka vahANa taiyAra karAvyuM. te vahANane ratnathI pUrAvyuM ane abhayakumAre mokalelI zrI AdinAthanI pratimA paNa temAM mokalAvI dIdhI. pachI azvane khelAvatAM adazya thaIne te vahANa upara caDI AdrakakumAra AryadezamAM Avato rahyo. tyAM pahoMcyA pachI vahANumAMthI utarIne abhayakumAre mokalelI pratimAM tenI pAse mokalI, sAta kSetramAM dhana vAparI potAnI meLe yatiliMga grahaNa karyuM. e vakhate teNe sAmAyika uracaravA mAMDayuM, te vakhate AkAzamAM rahelA devatAoe uMce svare kahyuM ke, "he mahAsatta! tuM dIkSA grahaNa karIza nahIM, kAraNa ke adyApi tAre bhogyakarma avazeSa che, te bhogavI le ane bhAgyakama bhegavyA pachI samaye dIkSA grahaNa karaje; kemake bhecyakama tIrthakarane paNa avazya jogavavuM paDe che. he mahAtmA! tAre hAla vrata levAnI jarUra nathI, hAla vrata levAthI tAruM upahAsya thaze. tevuM bhejana karyuM zA kAmanuM ke jenuM vamana thaI jAya?" AvAM devatAnAM vacanane anAdara karIne AdrakakumAre parAkramavaDe pitAnI meLe dIkSA grahaNa karI. A pramANe AdrakakumAra muni pratyekabuddha thaI tIvrapaNe vratane pALatA vihAra karavA lAgyA. anukrame te vasaMtapura nagare AvyA. ane nagaranI bahAra koI devAlayamAM pratimA dhAraNa karIne rahyA, arthAt sarva Adhine dUra karI samAdhistha thayA. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 ma] calaNane prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [ 133 e nagaramAM mahAkuLavAna devadatta nAme eka mATe zeTha rahetuM hatuM. tene dhanavatI nAme patnI hatI. pelI baMdhumatIne jIva devalekamAMthI ravIne te zeThane ghera putrIpaNe avataryo. te bALAnuM zrImatI nAma pADyuM. te ghaNuM svarUpavatI ane sarva vanitAomAM ziromaNi thaI. mAlatInA puSpanI mALAnI jema dhAtrIoe pAlana karelI te kanyA anukrame dhUlikIDA egya avasthAne prApta thaI ekadA zrImatI nagaranI bIjI bALAonI sAthe patijamaNanI krIDA karavA mATe pUrvokta devAlayamAM ja AvI ke jyAM Adraka muni kAyotsarga rahelA hatA. tyAM kIDA karavAne mATe badhI bALikAo bolI ke, "sakhIo ! sarve potapotAne gamatA evA varane varI le." eTale sarve kanyA paraspara rUci pramANe kaI kaIne vara karIne varI gaI. eTale zrImatIe kahyuM ke, "sakhIo ! huM te A bhaTTAraka munine varI." te vakhate devatAe AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "sAbAza che, tuM ThIka varI chuM !" A pramANe kahI garjanA karIne te deve tyAM ratnanI vRSTi karI. te gajenAthI trAsa pAmIne zrImatI te muninA caraNane vaLagI paDI. munie vicAryuM ke, "ahiM kSaNavAra rahevAthI paNa vratarUpI vRkSane mahAna pavana jevo A mane anukULa upasarga thayo, mATe ahIM vadhAre vAra rahevuM yogya nathI." AvA vicArathI te muni tarata ja tyAMthI bIje cAlyA gayA. "maharSione kaI sthaLe nivAsa karIne rahevAnI AsthA hotI nathI, to jyAM upasarga thAya tyAM rahevAnI te zAnI ja AsthA hoya?" pachI te nagarano rAjA te ratnavRSTi levAne tyAM Avyo. kAraNa ke "svAmI vagaranA dhana upara rAjAne ja haka che" e tene nizcaya hate. rAjapurUSa rAjAnI AjJAthI jyAre te dravya levA devAlayamAM peThA tyAre nAgalokanA dvAranI jema te sthAna aneka sarSothI vyApta jovAmAM AvyuM. te vakhate tatkALa devatAe AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "meM A dravya A kanyAnA varane nimitte ApeluM che, mATe bIjA keIe levuM nahIM.' te sAMbhaLI rAjA vilo thaIne pAcho gayo eTale zrImatInA pitAe te dravya laIne IlAyaduM rAkhyuM. pachI sAyaMkALe pakSIonI jema save pitApitAne sthAnake gayA. - have zrImatI varavA yogya thavAthI tene varavAne ghaNA vara taiyAra thaIne AvyA, eTale tenA pitAe tene kahyuM ke, "AmAMthI yogya lAge tene aMgIkAra kara.' te sAMbhaLI zrImatI belI ke-"pitAjI! huM to te vakhate je munine varI chuM teja mAro vara che ane devatAe tene varavA mATe ja dravya paNa ApeluM che. te maharSine huM mArI rUcithI varI cUkI chuM. ane tame paNa dravya levAthI temAM saMmata thayA che, mATe te munivara mATe kalpIne have mane bIjA varane ApavI te tamane yogya nathI. tAta! zuM tame nathI sAMbhaLyuM ke je bALako paNa jANe che ke, "rAjAo ekaja vAra bole, munie ekaja vAra vade ane kanyA paNa ekaja vAra apAya-A traNe bAbata ekajavAra thAya che." zeThe kahyuM ke, "he putrI ! te muni zI rIte maLI zake, kemake te eka sthAne te rahetA nathI. puSpamAM bhramaranI jema te navanavA sthAnamAM phare che. te muni pAchA ahIM Avaze ke nahIM? kadi Avaze to te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM zI rIte oLakhAze? temanuM nAma zuM? tenuM abhijJAna zuM? tevA bhikSuko to keTalAya Ave che." zrImatI belI ke-"pitAjI! te devAlayamAM devatAnI gajenAthI huM bhaya pAmI hatI, tethI huM vAnarInI jema temanA caraNane pakaDI rahI hatI, te vakhate temanA caraNamAM eka cinha mArA jevAmAM AvyuM che. mATe he pitA! tame evI goThavaNa kare ke jethI huM pratidina jatA AvatA sAdhuone joI zakuM." zeTha belyA ke, "he putrI ! have je koI munie A zaheramAM Ave te sarve munione tAre svayameva bhikSA ApavI." pitAnI AjJA thaI tyArathI zrImatI dareka munione bhikSA ApatI, ane vaMdanA karatI vakhate temanA caraNa paranA cinha jotI hatI. tema karatAM karatAM bAra varSe dimUDha thayelA Adrakamuni tyAM AvI caDyA. zrImatIe vaMdanA karatAM cinha joIne tarata oLakhI lIdhA, eTale te belI ke, "he nAtha! te devAlayamAM huM tamane varI hatI. mATe tame ja mArA pati che. te vakhate to huM mugdhA hatI tethI mane pasInAnA biMdunI jema tyajI daIne tame cAlyA gayA hatA, paNa Aje sapaDAyA che, have karajadAranI jema ahiMthI zI rIte jaze? he nAtha! jyArathI tame daSTanaSTa thayA hatA tyArathI prANa rahitanI jema mArA badhA kALa nigamana thayo che, mATe have prasanna thaIne mane aMgIkAra karo. te chatAM paNa kadi je krUratAthI mArI avajJA karazo to huM agnimAM paDIne tamane hatyAnuM pApa ApIza." pachI rAjAe ane mahAjane AvIne vivAha mATe temanI prArthanA karI. eTale munie vrata levAne vakhate je tenA niSedharUpa divya vANI thaI hatI te yAda karI, ane te daivI vANI saMbhArIne temaja sarvano vizeSa Agraha joIne mahAtmA Adrakamuni te zrImatIne paraNyA. "kadi paNa bhAvI anyathA thatuM nathI." zrImatInI sAthe cirakALa bhoga bhegavatA te munine gRhasthapaNAnI prasiddhirUpa eka putra utpanna thayo. anukrame vRddhi pAmato te putra dhAvaNu mUkI daI rAjazukanI jema tarastanI chuTelI jihAvaDe kAlukAluM bolavA lAgyA. putra moTo thavAthI AkakumAre zrImatIne kahyuM ke, "have A putra tArI sahAya karaze, mATe huM dIkSA laIza." buddhimAna zrImatI te vAta putrane jaNAvavAne mATe rUnI pUNa sAthe trAka laIne reMTIo kAMtavA beThI. jyAre te rU kAMtavA lAgI tyAre putre te joIne pUchyuM ke, "he mAtA! sAdhAraNa mANasane AvuM kAma tame kema kare che?" te bolI ke-"he vatsa! tArA pitA dIkSA levA javAnA che, eTale tenA gayA pachI pati rahita evI mAre A trAkanuMja zaraNa che." putra bAlyapaNAne lIdhe totaDI paNa madhura vANuo belyo ke mAtA ! huM mArA pitAne bAMdhIne pakaDI rAkhIza, pachI te zI rIte jaI zakaze?' A pramANe kahI lALathI kaLIAnI jema te muzvamukha bALaka trAkanA sUtrathI pitAnA caraNane vIMTavA lAgyo, ane bolyo ke-"aMbA ! have bhaya rAkhe nahIM, svastha thAo, ju mArA pitAnA paga meM bAMdhI lIdhA che, tethI baMdhAyelA hAthInI jema have te zI rIte jaI zakaze?" bALakanI A pramANenI ceSTA joI Adrake Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 mi] calaNano prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [135 vicAryuM ke, "aho ! A bALakano snehAnubaMdha kevuM che ke, je mArA manarUpa pakSIne pAzalA rUpa thaI paDyo che, jethI huM have taratamAM dIkSA levA mATe javAne azakta chuM. mATe A premALa bALake mArA paga sAthe jeTalA sUtranA AMTA lIdhA che teTalA varSo sudhI A putranA premathI huM gRhasthapaNe rahIza." pachI teNe paganA taMtubaMdha gaNyA eTale bAra thayA, tethI teNe gRhasthapaNAmAM bIjA bAra varSa nirgamana karyA. jyAre pitAnI pratijJAno avadhi pUrNa thayo tyAre te buddhimAna purUSa vairAgya pAmI rAtrinA pAchalA pahere A pramANe ciMtavavA lAgyo ke-aho! A saMsArarUpa kuvAmAMthI nIkaLavAne meM derInI jema vratanuM AlaMbana karyuM ane pAchuM tene choDI daIne huM temAM ja magna thaye. pUrva janmamAM meM mAtra manathIja vrata bhAgyuM hatuM, tethI mane anAryapaNuM prApta thayuM hatuM, te have A bhavamAM to trikaraNe vrata bhAMgyuM che, tyAre mArI zI gati thaze ! bhavatu! haju paNa dIkSA laI taparUpa agnithI agnizauca vastranI jema huM mArA AtmAnuM prakSAlana karIza." A pramANe vicAra karI prAtaHkALe zrImatIne samajAvI yatiliMga dhAraNa karIne te nirmama muni thaI gharamAMthI cAlI nIkaLyA. vasaMtapurathI rAjagRha nagara tarapha jatAM mArgamAM potAnA pAMcaso sAmaMtone corIno dhaMdho karatA joyA. temaNe oLakhIne bhaktithI AAkamunine vaMdanA karI. munie kahyuM, tame AvI pApI AjIvikA zA mATe AdarI che?" te bolyA ke, "he svAmI! jyAre tame amane ThagIne palAyana karI gayA tyAre ame lajajAthI amArUM mukha tamArA pitAne batAvI zakyA nahIM; tethI tamArIja zedhamAM pRthvI para bhamavA lAgyA. ane corIvaDe AjIvikA karavA lAgyA. nirdhana zastradhArIoe bIjuM zuM karavuM ?" muni bolyA-"he bhadro ! kadi mAthe kaSTa AvI paDe to paNa je dharmAnubaMdhI kArya hoya teja karavuM ke je bane lekamAM saphaLa thAya. koI mahApuNyanA bhegathI A manuSyajanma prApta thAya che, ane te prApta thayAnuM phaLa svarga tathA mokSane ApanAra dharmaja che. sarva jIvonI ahiMsA, satya, acaurya, brahAcarya, aparigrahatA-e dhama tamAre mAnavA gya che. he bhadro! tame svAmibhakta che, huM rAjAnI jema tamAre svAmI chuM. tethI mAruM kahevuM mAnIne mArA aMgIkAra karelA mAgane sadbuddhivaDe tame paNa grahaNa kare. teo bolyA ke "tame prathama svAmI hatA ane atyAre gurU che, tamArA kahelo dharma amane rU che, tethI dIkSA ApIne amArI para anugraha kare.' AdrakumAra teone dIkSA ApI sAthe laIne zrIvIraprabhune vAMdavA rAjagRha tarapha cAlyA. mArgamAM gozALa sAmo maLe. puyarahita zaizALe AdrakamuninI sAthe vAda karavA mAMDayo. te kautuka jevAne hajAro manuSyo ane khecare taTasthapaNe tyAM ekaThA maLyA. zALe be -"are muni! A tapasyA karavI te vRthA kaSTArUpa che, kAraNa ke zubha azubha phaLanuM kAraNa to niyati (bhavitavyatA)ja che. Adrakamuni belyA ke-"are gazALA! je temaja heya te A jagatamAM sukha ja nathI ema kahe, ane je sukha che ema Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM kahete hoya to purUSArthane tenA kAraNa tarIke mAnI le. je sava ThekANe niyatija kAraNa mAnate ho, to ISTasiddhine mATe tArI paNa sarva kriyAo vRthA thaze. vaLI je tuM niyati upara niSThA rAkhIne raheto hoya to sthAna upara kema besI raheto nathI? bhejananA avasare bhojana mATe zuM kAma prayatna kare che? tethI niyatinI jema svArthasiddhine mATe purUSArtha kare te paNa gya che, kAraNa ke arthasiddhimAM niyatithI paNa purUSArtha caDhe che. jemake AkAzamAMthI paNa jaLa paDe che ane bhUmi khaNavAthI paNa maLI zake che, tethI niyati baLavAna che ane tethI paNa udhama baLavAna che." A pramANe te mahAmunie gozALAne nirUttara karI dIdhuM. te sAMbhaLI khecara vigeree jayajaya zabda karIne temanI stuti karI. pachI Adrakamuni hastitApasInA AzramamAM gayA. tyAM paNa kuTIomAM hAthIonuM mAMsa taDake sukavavA nAMkheluM temanA jevAmAM AvyuM. tyAM rahelA tApasa eka moTA hAthIne mArI tenuM mAMsa khAIne ghaNA divase nirgamana karatA hatA. teono e mata hato ke, "eka moTA hAthIne mArI nAkhavo te sAre ke jethI eka jIvanA ja mAMsathI ApaNe ghaNe kALa nirgamana thAya. mRga, tittira, matsya vigere ghaNA kSudra prANIono ane ghaNuM dhAnyanA kaNano AhAra zA mATe karavo? ke jemAM ghaNA jIvanI hiMsA thavAthI ghaNuM pApa lAge che. AvAM te dayAbhAsa dharmane mAnanArA tApasoe te vakhate mAravAne mATe eka moTI kAyAvALA hAthIne tyAM bAMdhyo hato. bhAravALI zRMkhalAvaDe jyAM hAthIne bAMdhyo hato, te mArge thaIne e karUNAbu maharSi nIkaLyA. pAMcase munioe paravArelA te maharSine aneka leke pRthvI para mastaka namAvIne namatA hatA, te joIe laghukamI gaje vicAryuM ke, "huM paNa je chuTo thauM to A munivarane vaMdanA karUM, paNa baMdhanamAM chuM tethI zuM karuM?" hAthI A pramANe vicAre che tevAmAM garUDanA darzanathI nAgapAzanI jema te maharSinA darzanathI tenA lehamaya baMdhana tuTI gayA, tethI te hAthI chuTe thaI te mahAmunine vAMdavA temanI sAme cAle. te Ileke kahevA lAgyA ke, "A munine hAthI jarUra haNI nAkhaze." ema bolatA hAthInA bhayathI dUra nAzI gayA; paraMtu muni to tyAMja ubhA rahyA. gaje temanI pAse AvI kuMbhasthaLa namAvIne praNAma karyo ane dAhathI pIDita jema kadalIne sparza kare tema te gaje muninA caraNane suMDha prasArIne sparza karyo, tethI te parama zAMtine pAmyo. pachI te hAthI ubhe thaI bhaktithI bharapUra daSTivaDe munine joto to anAkuLapaNe araNyamAM cAlyo gayo. muninA AvA addabhuta prabhAvathI ane hAthInA bhAgI javAthI pelA dayAbhAsa dhamI hastitApaso temanA para ghaNA gusse thayA. paraMtu AkakumAre teone paNa pratibaMdha pamADyo; ane samatA saMvegathI zobhatA teone zrIvIraprabhunA samavasaraNamAM mokalyA, tyAM jaIne teoe harSathI dIkSA lIdhI. 1 AbhAsa mAtra jemAM dayA che, vAstavika dayA nathI evA. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 7 ma] celaNAno prAsAda, zreNikanuM vidyAgrahaNa vigere [137 zreNikarAjA gajedranA mokSanI ane tApasenA pratibodhanI hakIkata sAMbhaLI abhayakumAra sahita Amuni pAse Avyo. bhaktithI vaMdanA karatA rAjAne munie sarvakalyANakAriNI dharmalAbharUpa AzISathI AnaMdita karyo. pachI munine zuddha bhUmitaLa upara nirAbAdapaNe beThelA joI rAjAe pUchayuM ke, "he bhagavana ! tame karelA gajeMdramokSathI mane Azcarya thAya che, eTale maharSi bolyA ke-"he rAjedra! gajedrane mokSa kare te mane duSkara lAgate nathI, paNa mane to trAkasUtranA pAzamAMthI mokSa thavo te duSkara jaNAya che. rAjAe pUchayuM ke, "te zI rIte?" eTale munie trAsUtra saMbaMdhI badhI kathA kahI saMbhaLAvI, je sAMbhaLI rAjA ane sarva leke vismaya pAmI gayA. pachI AdrakumAra munie abhayakumArane kahyuM ke, "he bhadra! tame mArA niHkaraNa upakArI dharmabaMdhu cho. he rAjaputra! tame mekalelI ahitanI pratimAnA darzanathI mane jAtismaraNa jJAna thayuM ane tethI ja huM Ahata thaye. he bhadra! tame mane zuM zuM nathI ApyuM? ane zo zo upakAra nathI karyo? ke jeNe mane uttama upAyanI yojanA karIne AhaMta dharmamAM pravartAvyo. he mahopakArI! tame anArya paNa rUpa mahA kAdavamAM nimagna thayelA evA mAro uddhAra karyo, ane tamArI buddhithI bodha pAmI huM Arya dezamAM AvyA, temaja tamArAthIja pratibodha pAmIne huM dIkSAne prApta thaye chuM. tethI te kumAra! tame ghaNA kalyANavaDe vRddhi pAme che." rAjA zreNika, abhayakumAra ane bIjA leke te munine vaMdanA karIne pitApitAne sthAnake gayA. Adrakamunie rAjagRha nagaramAM samavasarelA zrI vIrabhune vaMdanA karI ane temanA caraNakamaLanI sevAthI kRtArtha thaI prAMte mokSane prApta thayA. ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacaritre mahakAvye dazamaparvaNi celaNAyogyaekastaMbhaprAsAdanirmApaNa-AmraphalApahAreNa zreNikavidyAgrahaNa-durgadhAkathA-ArdrakumArakathA vano nAma saptamaH sa aa. ==Irride D - 18 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n A sarga 8 me nsa zrI gaSabhadatta ane devAnaMdAnI dIkSA, jamALi ane gozALAnI vipratipatti tathA vipatti ane - zrI mahAvIra prabhunuM Arogya bhavijananA anugrahane mATe gAma, Akara ane nagara vigeremAM vihAra karatA zrI viraprabhu anyadA brAhmaNakuMDa grAme AvyA. tenI bahAra bahuzALa nAmanA udyAnamAM devatAoe traNa gaDhavALuM samavasaraNa racyuM. temAM prabhu pUrva siMhAsana upara pUrvAbhimukhe barAjyA ane gautama vigere gaNadhare ane devatAo potapotAne yogya sthAne beThA. sarvajJane AvelA sAMbhaLI ghaNA nagarajane tyAM AvyA te sAthe devAnaMdA ane gaSabhadatta paNa AvyA. zraddhALu aSabhadatta prabhune traNa pradakSiNA karI vAMdIne yogya sthAne beThA. devAnaMdA paNa prabhune namI bASabhadattanI pachavADe AnaMda praphullita mukhavaDe dezanA sAMbhaLavA beThI. te vakhate prabhune jotAM ja devAnaMdAnA stanamAMthI dudha jharavA lAgyuM ane zarIre romAMca pragaTa thayA. tenI evI sthiti joI gautamasvAmI saMzaya ane vismaya pAmyA. tethI temaNe aMjali joDIne prabhune pUchyuM ke, "he prabhu! putranI jema tamane joIne A devAnaMdAnI daSTi devavadhunI jema ninimeSa kema thaI gaI?" bhagavAn zrIvIraprabhu meghanA jevI gaMbhIra vANIe bolyA- "he devAnupriya gautama! huM e devAnaMdAnI kukSimAM utpanna thayela chuM. devalokamAMthI cyavIne huM enI kukSimAM bAzI divasa rahyo hato, tethI paramArthane nahIM jANatAM chatAM te mAre viSe vatsala bhAva dhare che." prabhunAM AvA vacana je pUrva sAMbhaLavAmAM AvyA nahotA, te sAMbhaLI devAnaMdA, trASabhadatta ane badhI parSadA vismaya pAmI gaI. "A traNa jagatanA svAmI putra kayAM! ane eka sAmAnya gRhasthAzramI ApaNe kayAM!" ema vicArI te daMpatIe uThIne pharIvAra prabhune vaMdanA karI. "A mAtA pitAne pratibaMdha pamADa duSkara che.' evI buddhithI bhagavaMte temane anya lokone uddezIne A pramANe dezanA ApI. a bhavyajIvo! A saMsAramAM sarva vastu idrajALa jevI che, tethI vivekI purUSa tenA sthirapaNA viSe kSaNavAra paNa zraddhA rAkhatA nathI. jyAM sudhI jarAvasthA AvIne A zarIrane jarjarita kare nahi, ane jyAM sudhI mRtyu prANa levAne Ave nahIM, tyAM sudhImAM advaita sukhanA nidhAnarUpa nirvANanA eka sAdhana jevI dIkSAne Azraya karI levuM yogya che, temAM jarA paNa pramAda kare yukta nathI." A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLI devAnaMdA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 8 mo ] RSabhadatta, jamALi gozALAdi caritra [139 ane kaSabhadatta prabhune namIne belyA ke "he svAmI ! ame baMne A asAra saMsAravAsathI virakta thayA chIe, mATe he jaMgama kalpavRkSa! amone saMsAratAraNa dIkSA Apo. tamArA sivAya taravAne ane tAravAne bIjo koNa samartha che?" prabhue tathAstu' ema kahyuM, eTale AtmAne dhanya mAnatA te daMpatIe IzAna dizAmAM jaI AbhUSaNo vigere tajI dIdhAM, ane saMvegathI pAMca muSTivaDe keza leca karI prabhune pradakSiNa pUrvaka vaMdanA karIne bolyA ke "he svAmI! ame janma, jarA ane mRtyuthI bhaya pAmI tamAre zaraNe AvyA chIe, mATe tae svayameva amane dIkSA ApavAne prasanna thaI anugraha kare." pachI prabhue nirdoSa manavALA te daMpatIne dIkSA ApI ane samAcArI tathA AvazyakanI vidhi kahI saMbhaLAvI. "sarva saMpurUSe upakArI hoya che, te pachI sarva kRtajJa purUmAM ziromaNi prabhunI to vAta ja zI karavI!" pachI prabhue caMdanA sAdhvIne devAnaMdA ane sthavira sAdhuone RSabhadattane seMpI dIdhA. baMne parama AnaMdathI vratane pALavA lAgyA. anukrame ekAdazAMgInuM adhyayana karI, vividha tapamAM tatpara thaI kevaLajJAna pAmIne teo mekSane prApta thayA. bhagavaMta zrI viddhamAna svAmI jagatanA AnaMdamAM vRddhi karatA chatA gAma, Akara ane nagarathI AkuLa evI pRthavIpara vihAra karavA lAgyA. anukrame prabhu kSatrIyakuMDa gAme padhAryA. tyAM samavasaraNamAM besI dezanA ApI. prabhune samavasarelA jANI rAjA naMdivardana moTI samRddhi ane bhaktithI prabhune vAMdavA AvyA. traNa pradakSiNA karI jagadgurUne vAMdI bhaktithI aMjaLi joDIne te yogya sthAne beThA. te vakhate jamALi nAme prabhune bhANeja ane jAmAtA, prabhunI putrI priyadarzanA sahita prabhune vAMdavA Avyo. bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne pratibodha pAmelA jamALie mAtA pitAnI rajA laI pAMcaso kSatrIonI sAthe dIkSA grahaNa karI. jamALinI strI ane bhagavaMtanI putrI priyadarzanAe paNa eka hajAra strIo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI prabhue tyAMthI anyatra vihAra karyo. jamALimuni paNa kSatriya munio sahita prabhunI sAthe vihAra karavA lAgyA. anukrame jamALie agyAra aMganuM adhyayana karyuM, eTale prabhue tene sahastra kSatriyamunionA AcArya karyA. temaNe caturtha, chaThTha ane aThThama vigere tapa karavA mAMDaze, tema ja caMdanAne anusaratI priyadarzanAe paNa tapa karavA mAMDyuM. eka vakhate jamALie pitAnA parivAra sahita prabhune namIne kahyuM, "svAmI! tamArI AjJA hoya to ame have aniyata vihAra karIe." prabhue jJAnacakSuvaDe temAM bhAvI anartha jAryo hato, tethI jamALi munie vAraMvAra pUchayuM tathApi kAMI paNa uttara Apyo nahIM. eTale "jemAM niSedha na hoya temAM AjJA samajavI." evuM vicArI jamALimuni parivAra sahita bIje vihAra karavA prabhu pAsethI nIkaLyA. anukrame vihAra karatAM karatAM zrAvastI nagarIe gayA. tyAM keka nAmanA nagaranI bahAranA udyAnamAM virasa, zItaLa, lukhA, tuccha, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM samaya vagaranA ane ThaMDA annapAna vAparavAthI anyadA jamALimunine pittavara utpanna thayo. e varanI pIDAthI kAdavamAM paDelA khIlAnI jema te ubhA rahI zakatA nahIM, tethI ekadA pAsenA munione temaNe kahyuM ke, "saMthAro karo." munioe tarata ja saMthAre karavA mAMDayo. " rAjAnI AjJA sevako uThAve tema zikhya gurUnI AjJA uThAve che." pittanI atyaMta pIDAthI jamALimunie vAraMvAra pUchavA mAMDayuM ke, "are sAdhuo! saMthAro pAtharyo ke kema?" sAdhuo bolyA ke-saMthAre karele che. eTale varAtta jamALimuni tarataja uThIne temanI pAse AvyA, tyAM saMthAre patharAte joI zarIranI azaktithI te besI gayA ane tatkALa mithyAtvane udaya thavAthI krodha karIne te sAdhuo pratye kahevA lAgyA ke, are! sAdhuo ! ApaNe ghaNuM kALathI bhrAMta thaI gayA, have cira kALe tatva jANavAmAM AvyuM ke je kArya karAtuM hoya tene "karyuM" ema kahevAya nahIM, je kArya pUrNa thaI gayuM hoya teja "karyuM" kahevAya, saMthAro patharAto hate, chatAM tame "pAtharyo" ema je kahyuM te asatya che, ane tevuM asatya bolavuM ayukta che. utpanna thatuM hoya tene utpanna thayeluM kahevuM, ane karAtuM hoya tene kareluM kahevuM, tevuM arihaMta prabhu kahe che te ghaTatuM nathI, kAraNa ke temAM pratyakSa virodha jaNAya che. vartamAna ane bhaviSya kSaNenA bUhanA yogathI niSpanna thatAM kAryane viSe "karyuM' ema AraMbhamAMja zI rIte kahevAya? je artha ane kriyAnuM vidhAna kare che, tene viSeja vastutA rahelI che, to te prathama kALe utpanna thayelA padArthamAM kadi paNa saMbhave nahIM. je kArya AraMbhamAM ja karyuM kahevAya te pachI bAkInA kSaNe karelAne karavAmAM jarUra anavasthA doSa Ave che, tethI yuktivaDe ema siddha thAya che ke, je kArya pUrNa karyuM teja phuTa rIte kareluM kahevAya. "nahiM janmelA putranuM nAma kaI pADeja nahIM.' mATe he munio! huM kahuM chuM te pratyakSa nirdoSa che, tene aMgIkAra karo. prabhu je kAMI kahe te grahaNa karAya nahIM, je yuktiyukta hoya tenuM ja grahaNa thAya che. sarvajJapaNAthI vikhyAta evA ahaMta prabhu mithyA bole ja nahIM evuM dhArazo nahIM, te paNa kaI vAra mithyA bAle, kAraNa ke-mahAna purUSone paNa khalanA thAya che." A pramANe viparIta bhASaNa karatA ane krodhathI maryAdAne cheDI detA jamALi pratye sthavira munio bolyA ke "are jamALi! tame AvuM viparIta kema bolo che? rAgadveSathI vajita evA ahata prabhu kadi paNa anyathA bolatAja nathI. temanI vANImAM kadi paNa pratyakSa pramukha deSane eka aMza paNa hotuM nathI. je Adya samayamAM vastu niSpanna thayelI na kahevAya te samayanA avizeSapaNuthI bIjA samayamAM paNa tenI utpatti thayelI kema kahevAya? artha ane kriyAnuM sAdhakapaNuM e vastunuM je lakSaNa che, te nAmanA anya upayogathI kAMI vyabhicAra (viparIta bhAva) pAmatuM nathI. jema lekamAM kaI kArya karatAM prathamathI ja kaI pUche ke, "zuM karo cho?' tyAre kArya pUrNa thayeluM na hoya to paNa ema kahevAya che ke, amuka ghaTa vigere karIe chIe." pUrva kALe karelI vastu karavAmAM anavasthA deSa lAgu Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 8 ma ] kaSabhadatta, jamALi gozALAdi caritra [141 kare te paNa yukta nathI, kAraNa ke temAM piTA bhAge kAryAtaranuM sAdhana raheluM che. vaLI tamArA jevA chadmasthane yukta ayuktane pUrNa viveka kyAMthI hoya? ane tethI tamAruM vacana yuktivALuM kema mAnI zakAya ke jethI te grahaNa karAya? kevaLajJAnanA AlokathI railokyanI vastuone jANanArA evA sarvajJa zrI vIraprabhunuM kathana ja amAre pramANa che. tenI pAse tamArI yukti badhI mithyA che. he jamALi! tame je kahyuM ke, "mahAna purUSane paNa khulanA thAya che te tamAruM vacana matta, pramatta ane unmattanA jevuM che. "je karAtuM hoya tene kareluM kahevuM che evuM sarvajJanuM bhASita barAbara ja che, nahIM te temanA vacanathI tame rAjya choDIne zA mATe dIkSA lIdhI? e mahAtmAnA nirdoSa vacanane dUSita karatAM tame kema lAjatA nathI? ane AvA svakRta karmathI tame zA mATe bhavasAgaramAM nimagna thAo che ? tethI tame zrI vIra prabhu pAse jaI A bAbatanuM prAyazcitta grahaNa kare, tamAruM tapa ane janma nirarthaka karo nahIM. je prANa ArihaMtanA eka akSara upara paNa zraddhA rAkhe nahIM, te prANa mithyAtvane pAmIne bhavaparaMparAmAM rakhaDe che." A pramANe sthavira munioe jamALine ghaNI rIte samajAvyuM tathApi teNe pitAne kumata cheDo nahIM, mAtra mauna dharIne rahyo. eTale te kumatadhArI jamALine choDIne keTalAka sthavira muni to tarata ja prabhu pAse cAlyA gayA ane keTalAka tenI pAse rahyA. priyadarzanAe parivAra sahita strI jAtine sulabha evA meha (ajJAna)thI ane pUrvanA nehathI jamALinA pakSane svIkAryo. anukrame jamALi unmatta thaI bIjA mANasone paNa pitAne mata grahaNa karAvavA lAge ane te pachI te kumatane phelAvavA lAgyA. jinendranA vacanane hasI kADhato ane sarvajJa chuM " ema kahete jamALi parivAra sahita vihAra karavA lAgyA. ekadA te manmatta jamALimuni zrI viraprabhune caMpAnagarInA pUrvabhadra nAmanA vanamAM samavasarelA jANI tyAM gayA ane bolyo ke-"he bhagavan! tamArA ghaNuM zikhyo chadmastha. paNAmAM ja kevalajJAna utpanna thayA vagara mRtyu pAmI gayA, paNa huM te nathI. mane te kevaLajJAna ane kevaLadarzana akSayapaNe utpanna thayA che, tethI A pRthvI para huM paNa sarvajJa ane sarvadazI* ahaMta chuM." tenA AvA mithyA vacane sAMbhaLIne gautamasvAmI bolI uThayA ke, "are jamALi! je tuM jJAnavAnuM che to kahe ke, A jIva ane leka zAzvata che ke azAzvata che?" A praznane pratyuttara ApavAne asamartha evo jamALi kAgaDAnA baccAMnI jema mukha prasArI zUnya thaI gayo. pachI bhagavaMta zrI viraprabhu bolyA ke-"jamALi ! A loka tattvathI zAzvata ane azAzvata che, tenI jema jIva paNa zAzvata ane azAzvata che. A loka 1 A viSayamAM uMDuM tatvajJAna samAyeluM che. bahu vicAra karyA vagara viSaya grAhya thaI zakaze nahi. koI gItArtha pAse A viSaya vicAra ucita che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142]. zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM dravyarUpe zAzvata che ane pratikSaNe nAza pAmatA paryAyanI apekSAe azAzvata che, temaja jIva paNa dravyarUpe zAzvata che ane deva, manuSya, tiryaMca vigere paryAyonA saMbhavathI azAzvata che." A pramANe prabhue kahyuM te sAMbhaLyuM to paNa mithyAtvathI jenuM hRdaya mathita thayeluM che e te jamALi kAMI paNa bolyA vinA pitAnA parivAra sahita samavasaraNanI bahAra nIkaLe. AvA nihanavapaNuthI te jamALine saMghe saMghabahAra karyo. te samaye prabhune kevaLajJAna upajyA cauda varSa thayA hatA. sarva ThekANe potAnA darzananA abhiprAyane kaheto ane svacchedathI pharato jamALa pitAnA AtmAne sarvajJa mAnato chatAM pRthvI para vihAra karavA lAgyo. paraMtu "jamALa ajJAnavaDe zrI viraprabhuthI viparIta thaI mithyAtvane pAmyo che." evI lokamAM sarvatra prasiddhi thaI gaI. ekadA vihAra karato karato jamALi zrAvastI nagarIe gayo ane nagara bahAra udyAnamAM parivAra sAthe utaryo. priyadarzanA paNa teja nagarImAM eka hajAra AryA sahita "kaMka" nAmanA samRddhivAn kuMbhAranI zALAmAM utarI hatI. te DhaMkakulAla parama zrAvaka hato, teNe priyadarzanAne AvA kumatamAM rahelI joIne ciMtavyuM ke, "huM koI paNa upAyathI Ane pratibodha pamADuM." AvA vicArathI ekadA teNe nIbhADAmAMthI pAtrane ekaThA karatAM karatAM buddhipUrvaka agnino eka taNakho priyadarzanA na jANe tema tenA vastra upara nAkhe. vastrane baLatuM joI priyadarzanA bolI ke-are DhaMkaje ! tArA pramAdathI A mArUM vastra baLI gayuM !' kaMka bolyo-"he sAvI ! tame mRSA bole nahIM, tamArA mata pramANe te jyAre badhuM vastra baLI jAya tyAreja baLyuM ema kahevuM ghaTita che. baLatuM hoya tene baLI gayuM kahevuM, eto zrI ahaMtanuM vacana che ane anubhavathI temanuM te vacana svIkAravAne yogya jaNAya che." te sAMbhaLI priyadarzanAne zuddhabuddhi utpanna thaI tethI te bolI ke "he kaMka! huM cirakALathI vimUDha thaI gaI hatI, tene te sAro bodha karyo. are ! meM ATalA vakhata sudhI zrIvIra prabhunA vacanane dUSita karyuM, tethI te saMbaMdhI mane mithyAduSkata che, havethI zrIvIrabhagavaMtanI vANu mAre pramANa che." pachI DhaMka kuMbhAre kahyuM ke, "he sAdhvI ! tame sArA hRdayavALA che, tathApi hamaNAM ja sarvajJa prabhunI pAse jAo ane prAyazcitta lo." DaMkanA AvA vacanathI priyadarzanA "huM prAyazcitta levAnuM IcchuM chuM" ema kahI jamALine choDI daIne potAnA parivAra sahita zrI viraprabhunI pAse AvI. pachI DhaMke pratibodha pamADelA eka jamALi sivAya bIjA sarva muni zrI viraprabhunI pAse cAlyA gayA. eka jamALi kumatathI chetarAI ghaNuM varasa sudhI pRthvI para vratadhArI paNa bhamyo. chevaTe, ardhA mAsanuM anazana karI potAnA te duSkarmanI AlocanA karyA vagara mRtyu pAmIne chaThThA devalekamAM kilivaSa devatA thayo. - jamALine mRtyu pAmelo jANI gautame zrI viraprabhune vaMdanA karIne pUchyuM ke, "he svAmI ! te mahA tapasvI jamALi kaI gatine pAmyo che?' prabhue kahyuM ke, te tapAdhana Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 8 mo ] RSabhadatta, jamALi gazALAdi caritra [143 jamALi lAMtaka devakamAM tera sAgaropamanA AyuSyavALo kilviSika devatA thayA che." gautame pharIthI pUchayuM ke "teNe mahA ugra tapa karyuM hatuM, tathApi te kiviSika deva kema thayo? ane tyAMthI AvIne kayAM jaze?' prabhu bolyA ke-"je prANI uttama AcAravALA dharmagurU, (AcArya), upAdhyAya, kuLa, gaNa tathA saMghane virodhI hoya, te game teTalI tapasyA kare to paNa kiviSikAdi halakI jAtino devatA thAya che. jamALi paNa te doSathI ja kirivaSika deva thayela che. tyAMthI AvI pAMca pAMca bhava tiryaMca, manuSya ane nArakInA pharI pharIne belibIja prApta karI chevaTe nirvANane pAmaze. tethI kaI paNa prANIe dharmAcArya vigerenA virodhI thavuM nahIM." A pramANe upadeza ApI bhagavaMte tyAMthI anyatra vihAra karyo. sAketapura nAmanA nagaramAM surapriya nAme eka yakSanuM devAlaya hatuM. tyAM prativarSa tenI pratimAne citrAvIne loko mahatsava karatA hatA. paraMtu tene je citre te citrakArane te yakSa mArI nAkhato hato ane je koI tene citre nahI to te AkhA nagaramAM mahAmArI vimuvato hato. tethI bhaya pAmIne badhA citrakAro te nagaramAMthI palAyana karavA lAgyA. eTale pitAnI prajAmAM mahAmArI utpanna thavAnA bhayathI rAjAe temane jatA aTakAvyAM, ane temanA jAmIna laI ciThThIomAM te sarvenA nAma lakhI yamarAjanI capATa jevA eka ghaDAmAM badhI ciThThIo nAkhI. pachI prativarSa temAMthI eka ciThThI kADhatAM jenA nAmanI ciThThI Ave te citrakArane bolAvI tenI pAse te yakSanI mUrti citrAvavA lAgyo. A pramANe keTaleka vakhata gayA pachI ekadI koI citrakArane putra kauzAMbI nagarIthI citrakaLA zIkhavAne mATe tyAM Avyo, ane koI citrakAranI vRddha strIne ghera utaryo. tene te vRddhAnA putranI sAthe maitrI thaI. daivayoge te varSe te vRddhAnA putranA nAmanI ja ciThThI nIkaLI, je ciThThI yamarAjanA copaDAnA pAnA jevI hatI. te khabara sAMbhaLI vRddhAe rUdana karavA mAMDyuM; te joI kauzAMbInA yuvAna citrakAre rUdana karavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre vRddhAe yakSanuM vRttAMta ane pitAnA putrane AvI paDelI vipattinI vArtA jaNAvI. te bolyo-"mAtA! rUdana karo nahIM, tamAro putra ghera rahe, huM jaIne citrakAranA bhakSaka te yakSane citarIza." sthavirA bolI ke-vatsa! tuM paNa mAro putra ja che." te bolyo-"mAtA ! haM chatAM mAre bhAI svastha rahe.' pachI te yuvAna citrakAra chaThThane tapa karI, hAI caMdanathI zarIra para vilepana karI, mukha upara pavitra vastrane ATha5DuM karI bAMdhIne navIna pIMchIo ane suMdara raMgathI teNe yakSanI mUrti citrI. pachI te bALa citrakAra yakSane namIne bolyo ke-"he surapriya devazreSTha! ati catura citrakAra paNa tamArA citrane citaravAne samartha nathI te huM garIba mugdha bALaka to keNu mAtra chuM. tathApi he yakSarAja! meM mArI zaktithI je kAMI karyuM che te yukta ke ayukta je hoya te svIkArajo ane kAMI bhUlacUka thaI hoya te tene mATe kSamA karaje; kAraNa ke tame nigraha ane anugraha karavAmAM samartha che." AvI te bALakanI vinaya bharapUra vANIthI yakSa prasanna thaIne bolyo ke "he citrakAra / vara mAga.' Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM bALa citrakAra bolyo ke-"he deva! tame je huM garIba upara prasanna thayA te huM evuM varadAna mAguM chuM ke, havethI kaI citrakArane mArazo nahIM." yakSa be -"tane mAryo nahIM tyArathI ja have tema karavuM te siddha thaI gayela che. paNa he bhadra! tArA svArthanI siddhine mATe kAMI bIjuM varadAna mAgI le." yuvAna citrakAra be-"he deva! Ape A nagaramAMthI mahAmArIne nivArI, te eTalAthI ja huM kRtArtha thayo chuM." yakSa vismaya pAmIne be -"kumAra! paramArthane mATe te varadAna mAgyuM, tethI huM tArI upara punaHsaMtuSTa thayo chuM, mATe svArthane mATe kAMIka varadAna mAgI le." citrakAra belyo-"he deva! je vizeSa saMtuSTa thayA ho to mane evuM varadAna Ape che, je kaI manuSya, pazu ke bIjAno huM eka aMza jouM to te aMzane anusAre tenA AkhA svarUpane vAstavika AlekhavAnI mane zakti prApta thAya." yakSe "tathAstu' ema kahyuM. pachI nagarajanoe pUjA karAte te tyAMthI pelI vRddhA tathA pitAnA mitra citrakAranI rajA laIne zatAnIka rAjAe Azrita karelI kauzAMbI nagarImAM AvyuM. kauzAMbImAM ekadA zatAnIkarAnA lakSmIthI garvita thaye chate sabhAmAM beTho hato, te vakhate teNe paradeza jatA AvatA dUtane pUchyuM ke "he dUta! je bIjA rAjAonI pAse che ne mAre nathI evuM zuM che? te kahe.' dUta bolyA- he rAjana ! tamAre eka citrasabhA nathI." te sAMbhaLI rAjAe tatkAla citrakArane AjJA karI ke, "mAre mATe eka citrasabhA taiyAra karo. pachI ghaNA citrakAroe ekaThA thaIne citaravAne mATe sabhAnI bhUmi vaheMcI lIdhI. temAM pelA yuvAna citrakArane aMtaHpuranI najikano pradeza bhAgamAM AvyuM. tyAM citrakAma karatAM jALIAnI aMdarathI mRgAvatIdevInA pagane aMguTho aMguThI tenA jovAmAM Avyo. te uparathI "A mRgAvatIdevI haze" evuM anumAna karIne te citrakAre yakSarAjanA prasAdathI tenuM svarUpa yathArtha rIte AlekhavA mAMDayuM, chevaTe tenA netra AlekhatA pachImAMthI malInuM biMdu teNInA sAthaLa upara paDayuM, eTale tatkALa citrakAre te luMchI lIdhuM. pAchuM pharIvAra paDayuM, tene paNa luMchI lIdhuM. pAchuM trIjIvAra paDyuM. te joI citrakAre ciMtavyuM ke, "jarUra A strInA urUpradezamAM tevuM lAMchana haze, to te lAMchana bhale raho, have huM tene luMchIza nahIM." pachI te mRgAvatInuM citra pUrepUruM AlekhI rahyo. tevAmAM citrakAma jevAne rAjA tyAM AvyA. anukrame jotAM jotAM mRgAvatInuM svarUpa tenA jevAmAM AvyuM. te vakhate sAthala upara piluM lAMchana kareluM joI rAjAe krodhathI ciMtavyuM ke, "jarUra A pApI citrakAre mArI patnI bhraSTa karI jaNAya che; nahiMta vastranI aMdara rahelA A lAMchanane e durAzaya zI rIte jANI zake !' AvA ke pachI tene te deSa pragaTa karIne rAjAe nigraha karavA mATe tene rakSakone svAdhIna karyo. te vakhate bIjA citrakAroe maLIne rAjAne kahyuM ke, "he svAmI ! e citrakAra kaI yakSa devanA prabhAvathI eka aMza joIne AkhuM svarUpa yathAvata AlekhI zake che, mATe AmAM tene aparAdha nathI. " temanA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 8 mA] RSabhadatta, jamALi geAzALAddhi caritra [ 145 AvA vacanathI kSudra cittavALA rAjAe te uttama citrakAranI parIkSA karavAne mATe eka kukhaDI dAsInuM mukha mAtra tene batAvyuM. te uparathI te catura citAre tenu yathArtha svarUpa AlekhI khatAvyuM. te joIne rAjAne khAtrI thayA chatAM IrSyA AvI tethI krodha vaDe te citrakAranA jamaNA hAthanA aMguTho teNe kapAvI nAkhyA. te citrakAre pelA yakSanI pAse jaI upavAsa karyAM. eTale yakSe tene kahyuM ke, 'tuM vAma hastathI paNa tevA citrA karI zakIza.' yakSe Avu varadAna ApyuM, tethI te citrakAre krodhathI vicAryuM` ke, 'te duSTa rAjAe mArI niraparAdhInI AvI dazA karI, mATe huM kAI upAyathI tenA badalA lau*.? " buddhimAn purUSo je parAkramathI asAdhya hoya tene paNa buddhithI sAdhya kare che." AvA vicAra karIne teNe eka pATIA upara vizvamULu mRgAvatIdevIne aneka AbhUSaNNA sahita AlekhI, ane pachI strIonA leAlupI ane pracaMDa evA caDapradyota rAjAnI pAse jaI ne te maneAhara citra batAvyuM. te joI caDapradyote kahyuM ke, " he uttama citrakAra! tArUM' citrakauzalya kharekhara vidhAtA jevu ja che ema huM' dhArUM chuM.... AvuM svarUpa A mAnavaMleAkamAM pUrva kaDhipaNu jovAmA AvyuM nathI. temaja straCmAM AvuM rUpa hoya tema sAMbhaLavAmAM paNa AvyuM nathI, te chatAM mIjI nakala sivAya te. A zI rIte Alekhyu? he citrakAra! AvI ii kayAM che! te kharekharUM kahe tA tarataja huM tene pakaDI lAvuM, kemake evI strI kAI paNa sthAne hoya to te mAreja lAyaka che." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI have mArA manAratha pUrA thaze' evuM dhArI citrakAre hI ta thaI ne kahyuM ke, he rAjA ! kauzAMbI nagarImAM zatAnIka nAme rAjA che. pUrNamRgAMka jevA mukhavALI mRgAvatI nAme A mRgAkSI e siMha jevA parAkramI rAjAnI paTarANI che. tenuM yathArtha rUpa AlekhavAne to vizvakarmA paNa samatha nathI, me' to AmAM tenuM jarA mAtra rUpaja ALekhelu che, kemake tenuM vAstavika rUpa tA vacanathI paNa dUra che.' caMDapradyote kahyu` ke, 'mRganA dekhatAM siMha jema mRgalIne grahaNa kare, tema huM zatAnIka rAjAnA dekhatAM e mRgAvatIne catuNu karI laIza. tathApi rAjanIti pramANe prathama tenI mAgaNI karavAne dUta meAkalavA yogya che, ke jethI mArI AjJA mAnya kare te tene kAMI paNa anatha na thAya.' evA vicAra karIne ca Da pradyote vajaja gha nAmanA dUtane samajAvIne zatAnIka rAjA pAse mAkalyA. te krUte zatAnIka rAjAnI pAse AvI A pramANe kahyuM "huM zatAnIka rAjA! caDapradyotarAjA tamane AjJA kare che ke--teM daivayeAgathI mRgAvatI devIne prApta karI che, paNa e strIratna mAre yAgya che, tuM kANu mAtra che; mATe jo rAjya ane prANa vahAlA hAya tA tene satvara ahIM mokalI OM" kRtanA AvAM vacana sAMbhaLI zatAnIkarAjA malye ke" are adhama krUta ! tArA mukhe tu' AvA anAcAranI vAta khele che, paNa jA, kRtapaNAthI Aje tane mAratA nathI. je strI D - 19 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM mAre AdhIna che tene mATe paNa tArA pApI rAjAne A AcAra che, te pitAne svAdhIna prajA upara te tene ke julama haze ?" A pramANe kahI zatAnIke nirbhayapaNe dUtane tiraskAra karIne kADhI mUkyo. te avaMtIe AvIne te vArtA caDapradyotane kahI. te sAMbhaLI caMDapradyotane ghaNe krodha caDayA. tethI sainya vaDe dizAone AchAdana karate maryAdA rahita samudranI jema te kauzAMbI tarapha cAle. garUDanA AvavAthI sarSanI jema caMDapradyotane Avate sAMbhaLI zatAnIkarAjA zaibhavaDe atisAra thavAthI tatkALa mRtyu pAmI gaye. devI mRgAvatIe vicAryuM ke, "mArA pati te mRtyu pAmyA ane A udayanakumAra haju alpa baLavAbe bALaka che. baLavAnane anusaravuM' evI nIti che, paNa A strIlaMpaTa rAjAnA saMbaMdhamAM to tema karavAthI mane kalaMka lAge, mATe enI sAthe te kapaTa karavuM eja yogya che. tethI have to ahIMja rahIne anukULa saMdezAthI tene lebhAvI yogya samaya Ave tyAM sudhI kALa nirgamana karUM." A vicAra karI mRgAvatIe eka dUtane samajAvIne caMDapradyota pAse mokalyo. te dUta chAvaNImAM rahelA pradyotarAjAnI pAse AvIne be ke -"devI mRgAvatIe kahevarAvyuM che ke, mArA pati zatAnIka rAjA svarge gayA tethI have mane tamArUM ja zaraNuM che, paraMtu mAro putra haju baLarahita bALaka che, tethI je huM hamaNA tene choDI dauM to pitAnI vipattithI thayelA ugra zokAveganI jema zatrurAjAo paNa tene parAbhava karaze." mRgAvatInI AvI vinaMti sAMbhaLI pradyotarAjA ghaNe harSa pAmIne be ke, "huM rakSaka chatAM mRgAvatInA putrane parAbhava karavAne kaNa samartha che?" dUta bolyA ke-"devIe paNa ema ja kahyuM che ke, pradyotarAjA svAmI chatAM mArA putrane parAbhava karavAne koNa samartha che. paNa Apa pUjya mahArAjA to dUra rahe che ane zatru rAjAo to najinA rahenArA che, tethI "sarpa ozIke ane auSadhio himAlaya upara e pramANe che. tethI je tame sArI sAthe nividane ega karavAne IcchatA ho to ujayinI nagarIthI ITo lAvI kauzAMbI pharate majabuta killo karAvI Ape." pradyote tema karavAne svIkAryuM. pachI ujajayinI ne kauzAMbInA mArgamAM pitAnI sAthenA cauda rAjAone parivAra sAthe zreNibaMdha sthApita karyA, ane purUSonI paraMparAvaDe hAthe hAtha ujajayinIthI ITo maMgAvIne thoDA samayamAM kauzAMbI pharate majabuta kilo karAvI dIdhA. pachI mRgAvatIe pharIne hata mekalI kahevarAvyuM ke, "he pradyotarAjA! tame dhana dhAnya ane IdhanAdikathI kauzAMbI nagarIne bharapUra kadI che. pradyotarAjAe te sarva paNa satvara karAvI dIdhuM. "AzApAzathI vaza thayele purUSa zuM zuM nathI karate." buddhimatI mRgAvatIe jANyuM ke, "have nagarI rodha karavAne yogya che. tethI teNIe daravAjA baMdha karyo ane killA upara subhaTane caDAvyA. caMDapradyota rAjA kALathI bhraSTa thayelA kapinI jema atyaMta vilakho thaI nagarIne vIMTIne paDyo rahyo. ekadA mRgAvatIne vairAgya Avyo ke, "jyAM sudhI zrI vIraprabhu vicaratA che, tyAM sudhImAM huM temanI pAse dIkSA lauM." teNIne A saMkalpa jJAnavaDe jANI zrI viraprabhu sura Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varga 8 mo] RSabhadasa, jamALi, gazALAdi caritra [ 147 asuranA parivAra sAthe tatkALa tyAM padhAryA. prabhune bahAra samavasaryA sAMbhaLI mRgAvatI puradvAra ughADI nirbhayapaNe moTI samRddhi sAthe prabhu pAse AvI ane prabhune vaMdanA karIne gya sthAne beThI. pradyotarAjA paNa prabhune bhakta hevAthI tyAM AvI vaira choDIne beThe. pachI eka jana sudhI prasaratI ane sarva bhASAne anusaratI vANIvaDe zrI vIraprabhue dharmadezanA ApI. ahIM sarvajJa padhAryA che evuM loko pAsethI sAMbhaLI koI eka dhanuSyadhArI purUSa prabhunI pAse Avyo ane najika ubho rahIne prabhune manavaDeja potAne saMzaya pUcho. prabhu belyA-are bhadra! tAro saMzaya vacana dvArA kahI batAva ke jethI A bIjA bhavya prANIo pratibodha pAme. prabhue A pramANe kahyuM, te paNa te lajajAvaza thaI spaSTa bolavAne asamartha thayo, tethI te ceDA akSaramAM bolyo ke, "he svAmI! yArA, sAsA. prabhue paNa TuMkAja akSaramAM tene "lame' e uttara Apyo. te sAMbhaLI gautamasvAmIe pUchayuM ke, "he bhagavaMta! "vAsA, kAnA' e vacanane zo artha che?" prabhu bolyA ke A bharatakSetrane viSe caMpAnagarImAM pUrve eka strIlaMpaTa suvarNakAra hatA. te pRthvI para pharato hato ane je je rUpavatI kanyA jete tene pAMca pAMcaso sonaiyA ApIne paraNato hate. evI rIte anukrame te pAMcaso strIone paraNyo hate. ane pratyeka strIne teNe sarva aMganA AbhUSaNo karAvI ApyA hatA. pachI jyAre je strIne vAre Ave tyAre te strI snAna aMgarAga vigere karI sarva AbhUSaNe paherI tenI sAthe krIDA karavAne sajaja thatI hatI. tenA sivAya bIjI kaI paNa sI je potAnA vezamAM kAMIpaNa pheraphAra kare te te tene tiraskAra ane tADana vigere karato hato. pitAnI strIo paranA ati IrSyALupaNAthI temanA rakSaNamAM tatpara e te sonI nAjaranI jema kadApi paNa gRhadvArane choDate nahote, te pitAnA svajanone potAne ghera keI divasa jamADate nahote temaja sIonA avizvAsathI pite paNa bIjAne ghera jamavA jaI zako nahoto. eka vakhate teno koI priya mitra che ke te Ichato na hato paNa tene atyAgrahathI pitAne ghera jamavA laI gayo. kemake e maitrInuM Adya lakSaNa che. sonInA javAthI tenI sarva sIee ciMtavyuM ke, " ApaNuM gharane, ApaNu yovanane ane ApaNA jIvitane paNa dhikkAra che ke jethI ApaNe ahiM kArAgRhanI jema baMdIvAna thaIne rahIe chIe. ApaNe pApI pati yamadUtanI jema kadipaNu dvArane chaDato nathI, paraMtu Aje te kAMIka game che eTaluM sAruM thayuM che, mATe cAle,. Aje to ApaNe kSaNavAra vecchAe vattie." Avo vicAra karIne sarva strIoe snAna karI, aMgarAga lagAvI uttama puSpamALAdi dhAraNa karI, suzobhita veSa dhAraNa karyo pachI chevAmAM te sarve hAthamAM darpaNa laI potapotAnuM rUpa temAM jetI hatI, tevAmAM te sonI Avyo ane te joIne atyaMta krodha pAmya; tethI temAMthI eka strIne pakaDIne teNe evI mArI che, jethI hAthInA paga nIce caMpAyelI kamaLanInI jema Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM te mRtyu pAmI gaI te joI bIjI strIoe vicAra karyo ke, "AvI rIte ApaNane paNa A duSTa mArI nAkhaze, mATe ApaNe ekaThI thaIne tene ja mArI nAkhIe. AvA pApI patine jIvato rAkhavAthI zuM phAyado che? A vicAra karIne te badhIe niHzaMka thaIne cArasone navANu paNa cakranI jema tenI upara pheMkyA, tethI tatkALa te sonI mRtyu pAmI gayo. pachI sarva strIo pazcAttApa karatI chatI citAva, gRhane bALI daI tenI aMdara rahI pite paNa baLIne mRtyu pAmI. pazcAttApanA yoge akAma nirjarA thavAthI te cArasone navANu strIo maraNa pAmIne purUSapaNe utpanna thaI. dudevayoge teo badhA ekaThA maLI kaI araNyamAM kIlo karIne rahetA chatAM corI karavAne dhaMdho karavA lAgyA. pelo sonI mRtyu pAmIna tiryaMca gatimAM utpanna thayA. tenI je eka patnI prathama marI gaI hatI, te paNa tiryaMcamAM utpanna thaI. ane pachI brAhmaNanA kuLamAM putrarUpe thaI. tenI pAMca varSanI vaya thatAM pele sanI teja brAhmaNane ghera tenI benapaNe utpanna thaye. mAtApitAe te putrIne pALaka pelA putrane karAvyo. te pitAnI benanuM sArI rIte pAlana karato hato, tathApi ati duSTatAthI te royA karatI hatI. eka vakhate te dvijaputra tenA udarane paMpALatAM acAnaka tenA guhyasthAne aDaka, eTale te retI baMdha thaI. te uparathI teNe rUdanane baMdha karavAne te upAya jANyo. pachI jyAre te rUdana kare tyAre te tenA guhyasthAnane sparza karato hato, eTale te rotI rahI jatI hatI. eka vakhate tenA mAtApitAe tene tema karato je eTale krodhathI tene mArIne gharanI bahAra kADhI mUkyo. te koI girinI guphAmAM cAlyo gayo. anukrame je pALamAM pelA cAraso ne navANu cAra rahetA hatA, tyAM te jaI pahoMcyo ane te coronI sAthe tene samAgama thavAthI tenI bheLo bhaLI gayo. ahiM tenI bena yuvAvasthAne pAmatAM kulaTA thaI. te svecchAthI pharatI pharatI ekAda kaI gAmamAM AvI. pelA cAree teja gAmane luMTI lIdhuM ane te kulaTAne pakaDI jaIne e badhAe tene strI tarIke aMgIkAra karI. eka vakhate badhA coroe vicAra karyo ke, "A bIcArI ekalI che, tethI ApaNA badhAnI sAthe bhegavilAsa karavAthI jarUra thoDA samayamAM te mRtyu pAmI jaze. mATe kaI bIjI strI lAvIe to ThIka." AvA vicArathI teo bIjI strIne lAvyA, tyAre pelI kulaTA strI IrSyAthI tenA chidra zodhavA lAgI ane potAnA viSayamAM bhAga paDAvanArI mAnavA lAgI. eka vakhate badhA cora koI ThekANe corI karavAne gayA, te vakhate chaLa meLavIne pUrva strI koI bAnuM kADhI tene kaI kuvAnI pAse laI gaI ane bolI ke, "bhadra! je A kuvAmAM kAMIka che. te sarala strI jovA gaI eTale teNue dhakko mArIne tene aMdara nAkhI dIdhI. ceree AvIne pUchayuM ke, "pelI strI kyAM che? eTale te belI. "mane zI mAluma, tame tamArI patnIne kema jALavatA nathI?' cerae jANI lIdhuM ke, "jarUra te bIcArIne ANe IrSAthI mArI nAkhI che." pelA brAhmaNe vicAryuM ke, "zuM A mArI duzIlA bhaginI haze?' tevAmAM teNe loko pAsethI sAMbhaLyuM ke, "ahiM sarvajJa bhagavAna AvelA cheeTale Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMge 8 ]. raSabhadatta, jamALa gozALAdi caritra [14 te ahI AvyuM, ane pitAnI benanA duzIla viSe pUchavAnI lajajA thavAthI teNe prathama manathI ja pUchayuM, pachI meM kahyuM ke "vANIthI pUcha." eTale teNe "mAsI, sAsa" evA akSarethI te strI zuM mArI bahena che" ema pUchayuM. tene amee gve eTaleja uttara ApIne "te tenI bena che" ema jaNAvI dIdhuM. A pramANe rAga dveSAdikathI mUDha thayelA prANIo A saMsAramAM bhabha bhame che ane vividha duHkhanA pAtra thayA kare che.' A pramANe sarva hakIkta sAMbhaLI te purUSe parama saMvegane pAmIne prabhu pAse dIkSA lIdhI ane pAchA pallImAM AvyuM. tyAM jaIne teNe cAraso navANu carane pratibodha Ape, tethI te badhAoe paNa vata grahaNa karyuM. yogya samaye mRgAvatIe uThI prabhune namIne kahyuM ke "caMDapradyota rAjAnI AjJA meLavIne huM dIkSA laIza." pachI caMDapradyota pAse AvIne kahyuM ke je tamArI saMmati hoya te huM dIkSA lauM, kAraNa ke huM A saMsArathI UThega pAmI chuM, ane mAre putra te tamane sapI ja dIdho che." te sAMbhaLI prabhunA prabhAvathI pradyotarAjAnuM vaira zAMta thaI gayuM eTale teNe mRgAvatInA putra udayanane kauzAMbI nagarIne rAjA karyo ane mRgAvatIne dIkSA levAnI AjJA ApI. pachI mRgAvatIe prabhunI samipe dIkSA lIdhI. tenI sAthe aMgAravatI vigere pradyotarAjAnI ATha strIoe paNa dIkSA lIdhI. prabhue keTalIka zikSA ApIne temane caMdanA sAdhvIne seMpI teoe te sAdhvInI sevA karIne sarva samAcArI jANI lIdhI. have parama samRddhi vaDe nirUpama evuM vaNijakagrAma nAme eka vikhyAta nagara hatuM. temAM pitAnI jema prajAne pALanAra jitazatru nAme prakhyAta rAjA rAjya karate hato. te nagarane viSe pRthvI para caMdra Avyo hoya tema jenA darzanathI netrane AnaMda thAya te AnaMda" nAme eka gRhapati raheto hato. caMdrane rohiNInI jema tene "zivAnaMdA" nAme rUpalAvaNyavatI eka patnI hatI. tene cAra karoDa sonaiyA bhaMDAramAM, cAra karoDa vyAje ane cAra karoDa vyApAramAM rokyA hatA, tathA gAyanA cAra gokuLa hatA. te nagaranI IzAna dizAmAM Avela kalAka nAmanA parAmAM te AnaMdanA ghaNA baMdhuo ane saMbaMdhIo rahetA hatA. anyadA samaye pRthvI para vihAra karatA karatA siddhArthanaMdana zrI vIraprabhu te nagaranA yuti palAza nAmanA udyAnamAM samavasaryA. rAjA jitazatru prabhune AvelA sAMbhaLI saMjamathI parivAra sAthe temane vAMdavA gaye. AnaMda paNa page cAlI prabhunA caraNa pAse Avyo. ane kaNane amRtanA gaMtuSa jevI prabhunI dezanA sAMbhaLyA pachI mahA manavALA AnaMda prabhunA caraNane namIne bAra prakAranA gRhastha dharmane aMgikAra karyo. tenI aMdara zivAnaMdA sivAya bIjI strIone ane nidhimAM, vyAjamAM ane vyApAramAM rahelA bAra keTI sonaiyA uparAMta bIjA dravyane tyAga karyo. gAyonA cAra paNa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [5 10 muM vinA bIjA dhaNane ane pAMcase haLa uparAMta bIjA haLano temaja 100 kSetra uparAMta kSetrane paNa tyAga karyo. pAMcaso gADAM uparAMta bIjA gADAMone vyApAra nimitte tyAga karyo, ane dizAomAM pravAsa karavA mATe cAra vahANa uparAMta bIjA vahANono tyAga karyo. gaMdhakASAyI (rakta) va vinA aMga luMchavAnA ane tyAga karyo, ane Adra (lIlI) madhuyaSTi (jeThImadha) sivAya bIjA daMtadhAvana (dAtaNa)ne tyAga karyo. kSIrAmalaka vinA bIjAM phaLane tajI dIdhAM ane sahastrapAka tathA zatapAka tela vinA bIjA abhaMgane tyAga karyo. eka jAtanA sugaMdhI gaMdhADhaya udvartana sivAya bIjA udvartana tajI dIdhAM ane ATha auSTrIkara pANInA kuMbha karatAM vadhAre pANIthI nahAvuM tyajI dIdhuM. kSomayugaLaH sivAya bIjA vone tyajI dIdhAM ane zrIkhaMDa, agara tathA kezara vinA bIjAM vilepanene choDI dIdhAM. mAlatInI mALA sivAya bIjI mALAne ane kamaLa sivAya bIjA pune tyAga karyo. karNikA tathA nAmAMkti mudrikA sivAya bIjA AbhUSaNono tyAga karyo ane tarUSkapa tathA agarU sivAya bIjA dhUpano tyAga karyo. ghebara tathA khAMDanA khAjAM sivAya bIjI sukhaDI tyajI dIdhI ane kApeyA vinA bIjA peya bhajano tyAga karyo, kamaLazALI vinA bIjA bhAtane tajI dIdhA ane aDada, maga tathA kalAya vinA bIjA kaThoLanI dALane sarAvI dIdhI. zaradda RtunA gAyanA ghI vinA bIju ghI tajI dIdhuM ane svastika, maMDukI tathA vAsukITa vinA bIjA zAka choDI dIdhAM. AMbalI vinA bIjA asla padArthane ane AkAzanA pANI sivAya bIjAM pANIne vasarAvI dIdhAM tema ja paMcasugaMdhI tAMbuLa vinA bIjA mukhavAsane tajI dIdhAM. A pramANe niyama laI harSa pAmate AnaMda ghera AvyA ane pita grahaNa karelA gRhastha dharmanI savistara hakIkta zivAnaMdAne kahI. te sAMbhaLI gRhidharmanI athI zivAnaMdA pitAnA kalyANane mATe tatkALa vAhanamAM besI prabhunA caraNa samIpe AvI. prabhune namI zivAnaMdAe paNa samAhita mane temanI AgaLa gRhidharma aMgIkAra karyo. pachI bhagavaMtanI vANurUpa sudhAnA pAnathI harSita thaI chatI zivAnaMdA prakAzita vimAna jevA vAhanapara besIne pitAne ghera AvI. pachI gautamasvAmIe praNAma karIne sarvajJane pUchyuM ke, "he svAmI! A mahAtmA AnaMda yatidharmane grahaNa karaze?" trikAladazI" prabhu bolyA ke, "AnaMda zrAvaka cirakALa zrAvaka dhamane pALaze ane maraNa pAmIne saudharma devalokanA arUNaprabha vimAnamAM cAra palyopamanA AyuSyavALe devatA thaze." 1 e jAtanA kSIra jevA madhura AmaLA, 2 bahu nAnA ke bahu moTA nahIM-hacita pramANuvALA dhI te opTIka kuMbha. 3 TIkAkAra be sutarU vastra kahe che. 4 kAnamAM paheravAnAM kuMDaLa. 5 sekArasa. 6 maga vigera yukta ghImAM taLelI taMduLanI payA. 7 eka jAtanuM caNa jevuM dhAnya, vaTANA ke masura. 8 A traNe jAtanA zAkanA cokasa nAma samajAtA nathI, TabAmAM paththo, amathI ne DeDI kahe che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 8 ] raSabhadatta, jamALi, zALAdi caritra [151 gaMgAnA kinArA para rahetA hasanI zreNi jevA suMdara cityaSya jethI virAjamAna caMpA nAme eka mATI nagarI che, temAM sapanA zarIra jevI bhujAvALo ane lakSamInA kulagraharUpa jitazatru nAme rAjA che. te nagaramAM kAmadeva nAme eka buddhimAna kulapati rahe che. te mAgamAM AvelA mahAna vRkSanI jema aneka lokone AzrayabhUta che. sthira rahelI lakSamI jevI ane bhadra AkRtivALI bhadrA nAme tene sadhamiNI (patnI) che. tene cha karoDa sonaiyA bhaMDAramAM, cha karoDa vepAramAM che. daza daza hajAra gAvALA cha kuLo che. anyatA pRthvIpara vihAra karatAM karatAM zrI vIraprabhu pRthvInA mukhamaMDana jevA te nagaranI bahAra rahelA puNyabhadra nAmanA udyAnamAM AvIne samavasaryA. te khabara sAMbhaLI kAmadeva page cAlate bhagavaMtanI pAse AvyA ane zravaNane amRtarUpa dharmadezanA sAMbhaLI. pachI zuddha buddhivALA kAmadeve deva manuSya ane asurenI samakSa gurU zrI viraprabhunI pAse bAra prakArane gRhidharma aMgIkAra karyo. teNe bhadrA sivAya bIjI strIne, gAyanA cha kuLa uparAMta bIjI gAyano ane bhaMDAra, vyAja ane vyApAramAM rahelA che cha keTI dravya uparAMta dravyane tyAga karyo. bAkInI bIjI vastuone paNuM AnaMda zrAvakanI jema niyama grahaNa karyo. pachI prabhune namIne te pitAne ghera gayo, ane pite lIdhelA zrAvakatrata saMbaMdhI khabara bhadrAne kahyA, eTale bhadrAe paNa prabhu pAse jaIne zrAvakanAM vrata grahaNa karyA. gaMgAnadIne kAMThe kAzI nAme eka uttama nagarI che, je vicitra ane ramaNika racanAthI pRthvInA tilakanI zobhA hoya tevI dekhAya che. amarAvatImAM iMdranI jema te nagarImAM akhaMDita parAkramavALo jitazatru nAme uttama rAjA che, ane jANe mAnavadharma manuSyapaNAne prApta thayela hoya te culanI pitA nAme eka dhanADhaya gRhastha tyAM rahe che. jagatane AnaMdadAyaka te gRhasthane caMdrane zyAmAnI jema zyAmA nAme eka anukULa rUpavatI ramaNI che. te zreSThInI pAse ATha keDa bhaMDAramAM, ATha keDa vyAje ane ATha keDa vyApAramAM maLI covIza koDa sonaiyAnI saMpatti che. eka eka gokuLamAM daza daza hajAra gAvALA tene ATha gekuLa che, ke je lakSamInA kuLagaha jevA zobhe che. ekadA te nagarInA koSTaka nAmanA udyAnamAM vihAra karatA zrIvIraprabhu samavasaryA, eTale iMdra sahita devatAo, asure ane jitazatru rAjA prabhune vAMdavA AvyA. temaja te khabara sAMbhaLIne culanI pitA paNa jagatpati vIrane vAMdavAnI IcchAthI yogya AbhUSaNe paherI page cAlato tyAM AvyuM. bhagavaMtane namI yogya sthAne besI culanI pitAe parama bhaktithI aMjaLI jeDIne dhamaradezanA sAMbhaLI. jyAre parSadA UThI tyAre culanI pitAe prabhunA caraNamAM namI vinIta thaIne kahyuM ke-"he svAmI ! amArA jevAne bodha ApavA mATe ja tame pRthvI para vicaro che, kAraNa ke sUryanuM saMkramaNa jagatane prakAza ApavA sivAya bIjA koI paNa a hetuM nathI. sarva jananI pAse jaIne yAcanA karIe to te kadi Ape ke na Ape paNa tame to yAcanA vagara dhama Ape che, tene hetu mAtra tamArI kRpAja che. huM jANuM chuM ke ApanI pAse Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM yatidharma grahaNa karUM to ThIka, paNa mArA jevA maMdabhAgya manuSyamAM teTalI gyatA nathI. tethI he nAtha! huM zrAvakadhamanI yAcanA karuM chuM, te mane prasanna thaIne Ape, kAraNa ke megha pitAnI meLe jaLa vahana karI yogya lAge tyAM vase che." prabhue kahyuM ke "jema sukha upaje tema kara.eTale prabhunI saMmati maLatAM teNe bAra prakArano zrAvakadharma grahaNa karyo. covIza keTI dhanathI vizeSa dhanane ane gAyanA ATha gokuLathI vadhAre gokuLano teNe tyAga karyo. te sivAya bIjI vastuonA paNa kAmadeva zrAvakanI jema teNe niyama lIdhA. tenI patnI zyAmAe paNa prabhunI pAse zrAvakanA vrata aMgIkAra karyA e samaye gautama gaNadhare prabhune namIne pUchyuM ke, "he svAmI! A culanIpitA zrAvaka mahAvratadhArI thaze ke nahIM ?" prabhu belyA ke, "te A bhavamAM yatidhane pAmaze nahIM, paNa gRhastha dharma prItipUrvaka pALI mRtyu pAmIne saudharma devalekamAM deva thaze. tyAM arUNAbha nAmanA vimAnamAM cAra popamanuM AyuSya bhogavI tyAMthI vI mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne nirvANane pAmaze." teja nagaramAM surAdeva nAme eka gRhastha rahetuM hatuM. tene dhanyA nAme priyA hatI. tenI pAse paNa kAmadevanI jema puSkaLa dhana hatuM. teNe paNa kAmadevanI jema prabhunI pAse jaIne zrAvakanA vrata grahaNa karyA ane dharmavaDe dhanya evI tenI dhanyA nAmanI tenI patnIe paNa zrAvakapaNuM grahaNa karyuM. zrI viraprabhu tyAMthI vihAra karIne AlaMbhikA nagarIe padhAryA. tyAM zaMkhavana nAmanA udyAnamAM prabhu samavasaryA. te nagarImAM culazataka nAme gRhastha raheto hato. te paNa kAmadevanA jevo samRddhimAna hatuM. tene bahulA nAme strI hatI. te paNa kAmadevanI jema zrI vIraprabhunA caraNa pAse gayA ane pitAnI bahulA strInI sAthe teNe gRhIdhama ane bIjA niyama paNa grahaNa karyA. vihAra karatAM karatAM prabhu anyadA kAMpIlyapure AvyA, ane sahassAmravana nAmanA udhAnamAM samavasaryA. tyAM kAmadevanA jevo dhanavAna mukeLika nAme gRhastha raheto hato. tene zIlavaDe alaMkRta puSpA nAme strI hatI. teNe paNa puSpAnI sAthe kAmadevanI jema prabhunI pAse jaIne zrAvaka vrata ane bIjA niyame grahaNa karyA. palAzapura nAmanA nagaramAM zabdAlaputra nAme eka kuMbhAra raheto hato. te gozALAne upAsaka hato. tene agnimitrA nAme strI hatI. tene eka koTI sonaiyA bhaMDAramAM, eka koTI vyAje ane eka keTI vyApAramAM hatA, temaja eka gAyonuM gokuLa hatuM. pilAzapuranI bahAra te kuMbhAranI pAMcaso dukAno tenA mATInA vAsaNe vecavAnI hatI. anyadA azoka vanamAM koI devatAe AvIne tene kahyuM ke, "kAle prAtaHkALe mahAbrA ane tripUjita sarvajJa prabhu ahiM Avaze. temane pITha, phalaka ane saMsmAraka vigere ApIne huM temanI sevA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suga 8 mA] RSabhadatta, jamALi gaiAzALAddei caritra [ 153 " karaje.' evI rIte e traNavAra kahIne te deva aMtardhyAna thaI gayA. zabdAlaputra kuMbhAre bhaktithI vicAyu` ke, ' jarUra mArA dharmagurU sarvajJa evA gozALAja prAtaHkALe ahiM Avaze.' Ave vicAra karIne te temanI rAha joI rahyo hatA, tevAmAM prAtaHkALe zrIvIraprabhu sahusAmravana nAmanA udyAnamAM AvIne samavasaryAM. te hakIkata sAMbhaLIne kuMbhakAre tyAM jaI bhagavatane vaMdanA karI. prabhu dezanA ApIne te kulAla pratye khelyA ke " he zabdAlaputra! gaI kAle kAI devatAe azAkavanamAM AvIne tane kahyuM hatuM ke, kAle prAtaHkALe brahmA ane sarvajJa evA ahu "taprabhu ahI Avaze, temanI tA2e pITha, phalaka vigere ApIne upAsanA karavI. te vakhate teM pazu vicAryuM" hatuM ke, prAtaHkALe gAzALA ahIM Avaze. " AvA prabhunAM vacana sAMbhaLIne teNe ciMtavyu` ke ahA ! A sarvajJa mahAbhrAhmaNu aMta zrImahAvIra prabhuja atre padhAryA, te te mAre namaskAra karavA ceAgya ane sarvathA upAsanA karavA yAgya che.' A pramANe vicArI ubheA thaI prabhune namI aMjali joDIne te elyu ke, "he svAmI! A nagaranI bahAra je mArI pAMcaseA kuMbhakArapaNAnI dukAne che temAM raheA ane pITha, phUlaka vigere je joI e te grahaNa karIne mArA para anugraha kare. " prabhue tenuM vacana svIkAryuM ane geAzALAnI zikSAthI teNe grahaNa karelA niyativAdathI yuktipUrvaka nivRtta karI dIdhA. pachI teNe niyativAda cheADI purUtAne pramANa karI AnaMda zrAvakanI jema prabhunI pAse zrAvakanA vrata grahaNa karyAM. tenA niyamamAM eTalu" vizeSa ke, teNe bhaMDAra, vyAja ane vyApAramAM maLI traNa keATI suvaNu rAkhyuM, ane gAyAnu eka gAkuLa rAkhyuM. tene agnimitrA nAme patnI hatI, tene teNeja pratimAdha pamADyA, eTale teNe paNa prabhunI pAse jaI zrAvakanAM vrata svIkAryo. pachI prabhue tyAMthI anyatra vihAra karyo. gAzALe leAkavANIthI sAMbhaLyu' ke, ' zamhAlaputre AjIvikAmatane choDI daIne nigraMtha sAdhuenA zAsanane svIkAryu che. ' tethI 'cAla, huM tyAM jaI te zabdAlaputrane pAche AjIvikAmatamAM pUrvanI jema sthApana karUM.' ema dhArI gAzALA peAtAnA matavALAethI paravarelA tene ghera AvyA. zabdAlaputre gozALAne dRSTithI paNa mAna ApyuM nahIM, tethI zabdAlaputrane peAtAnA matamAM sthAMpana karavAne ane zrAvaka vratamAMthI calita karavAne azakta thayA chatA gAzALA tyAMthI pAche cAlyA gayA. anyadA vIraprabhu rAjagRha nagaranI bahAra AvelA guNazIla nAmanA caityamAM samavasaryo, te nagaramAM culanIpitAnI jeTalI samRddhivAMLA mahAzataka nAme eka gRhastha hatA. tene revatI vigere tera patnIe hatI. revatI ATha keATI suvarNa ane ATha gAyAnA gAkuLa pAtAnA pitAne tyAMthI lAvI hatI, ane khIjI pratyeka strIe ekeka kATI suvarNa ane eka eka gAyAnuM geAkuLa lAvI hatI. teNe paNa culanIpitAnI jema prabhunI pAse zrAvakanA vrata ane niyamA grahaNu karyA temaja tera srIe vinA khIjI strIonA tyAga karyo. D - 20 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM ekadA prabhu vihAra karatA karatA zrAvastIpurIe AvyA, tyAM keka nAmanA upavanamAM samavasaryA. te nagarImAM AnaMdanA jevo kaddhimAna naMdinI pitA nAme gRhastha raheto hato. caMdrane azvinInI jema azvinI nAme tene priyA hatI. zrI vIraprabhunA mukhathI dharmadezanA sAMbhaLI teNe paNa AnaMdanI jema zrAvarapaNuM ane niyamo grahaNa karyA. teja nagaramAM AnaMdanA jeTalI samRddhivALe lAMtakapitA nAme eka bIje gRhastha rahe te hato. tene madhura bhASaNa karanArI phAgunI nAme patnI hatI. teNe paNa vIraprabhunI pAse AvI dezanA sAMbhaLIne AnaMdanI jema zrAvakapaNuM ane niyamo grahaNa karyA. A pramANe devatAothI paNa akSobhya ane parvatanI jema zrAvakapaNAmAM sthira rahenArA zrI vIraprabhunA mukhya daza zrAvako thayA. evI rIte kamaLane sUryanI jema bhavyajaMnene pratibadha karatA zrI vIra bhagavaMta karIne kauzAMbI nagarIe padhAryA. divasane chelle pahere caMdra sUrya svAbhAvika (zAzvata) vimAnamAM besI prabhune vAMdavA AvyA. teonA vimAnanA tejathI AkAzamAM udyata thayela joI loke kautukathI tyAM ja besI rahyA. rAtri paDavAthI pitAne uThavAne samaya joI caMdanA sAdhvI pitAnA parivAra sAthe vIraprabhune namIne pitAne upAzraye gayA, paraMtu mRgAvatIe sUryanA udyotanA tejavaDe divasanA mathI rAtri thayelI jANuM nahIM, tethI te tyAMja besI rahI. pachI jyAre sUrya caMdra cAlyA gayA, tyAre mRgAvatI rAtri paDI gaI jANa kALAtikramanA bhayathI cakti thaI upAzraye AvI. caMdanAe tene kahyuM ke, "are mRgAvatI ! tArA jevI kulIna chIne rAtre ekalA bahAra rahevuM zuM ghaTe che?" A vacana sAMbhaLI te caMdanAne vAraMvAra khamAvavA lAgI. tema karatAM karatAM zubha bhAvavaDe ghAtakarmanA kSayathI mRgAvatIne kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate nidrAvaza thayelA caMdanAnI paDakhethI sarpa jatuM hatuM, tene kevaLajJAnanI zaktidhI joIne mRgAvatIe temane hAtha saMthArAparathI UMco lIdhe. tethI caMdanAe jAgIne pUchayuM ke "mArA hAtha kema UMce karyo?' mRgAvatI bolI-ahIM meTo sarpa jato hate, caMdanAe pharIne pUchayuM ke, "are mRgAvatI ! AvA samaye vIMdhAya tevA gADha aMdhakAramAM te zI rIte sarpa je ? ethI mane viramaya thAya che." mRgAvatI belI-"he bhagavatI ! meM mane utpanna thayelA kevaLajJAna cakSuthI tene dIThA." te sAMbhaLatAMja "are ! kevaLInI AzAtanA karanArI evI mane dhikkAra che!" evI rIte pitAnA AtmAnI niMdA karatAM caMdanAne paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. A arasAmAM gautamasvAmIe prabhune pUchyuM ke, "svAmI ! je sthira padArtho che te zuM kadi pitAnA svabhAvathI calita thatA haze ke jethI sUrya caMdranA vimAna calita thaIne ahiM AvyA?' prabhu bolyA ke-"A avasarpiNImAM daza Azcaryo thayA che, te A pramANe-arihaMtane kevaLajJAna thayA pachI upasarga, garbhamAMthI haraNa, sUrya caMdranA vimAnanuM avataraNa, camareMdrano utpAta, abhAvI pariSadu, eka samaye utkRSTa avagAhanAvALA ekasene ATha siddha, dhAtakIkhaMDanI aparakaMkAmAM kRSNanuM gamana, asaMyamInI pUjA, A tIrthakara, ane Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 8 mo] 2Sabhadatta, jamALi gozALAdi caritra [155 harivaMza kuLanI utpatti. A daza AzcaryanI aMtagata sUrya caMdranA vimAnanuM avataraNa paNa AzcaryabhUta thayeluM che." A pramANe kahI tyAthI vihAra karIne prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA. tyAM nagaranI bahAra keSTaka nAmanA udyAnamAM samavasaryA. tyAM tejalezyAnAM baLathI virodhane nAza karanAra, aSTAMga nimittanA jJAnathI lokenA mananI vArtAne kahenAra ane jina nahi chatAM jina nAmane dhAraNa karanAra geAzALe prathamathI Avele hato. te hAlAhalA nAmanI keI kuMbhakArInI dukAnamAM utaryo hato. tenI "ahaMta" tarIkenI khyAti sAMbhaLI mugdha loke pratidina tenI pAse AvI upAsanA karatA hatA. evA vakhatamAM gautamasvAmI prabhunI AjJAthI chaThThanuM pAraNuM karavA mATe nagaramAM bhikSA levA gayA. tyAM temaNe sAMbhaLyuM ke, ahIM gozALa ahata ane sarvajJanA nAmathI vikhyAta thaIne Ave che. te sAMbhaLatAMja gautamasvAmI kheda pAmI bhikSA laIne prabhunI pAse AvyA. pachI vidhipUrvaka pAraNuM karI yogya avasare gautamasvAmIe badhA lekenI samakSa svaracha buddhithI prabhune pUchayuM ke, "he svAmI ! A nagarImAM loke gozALAne sarvajJa kahIne bolAve che, te ghaTe che ke nahIM?" prabhu belyA ke, "e maMkha ane makhaLIne putra gozALo che. e kapaTI ajina chatAM pitAnA AtmAne jina mAne che. he gautama! meM ja tene dIkSA ApI che, zikSA paNa meM ja ApI che, ane pachI te mithyAtvane pAmI gaye che te sarvajJa nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI nagarajane nagarImAM cAre tarapha cauTAmAM ane zerIomAM paraspara kahevA lAgyA ke, "ahe bhAI! zrI vIraprabhu ahaMta ahiM AvelA che te kahe che ke, A gazALe te maMkhalIne putra che, ane te pote mithyA sarvajJa mAne che. AvA loko pAsethI khabara sAMbhaLI zALAne kALA sarSanI jema atyaMta kepa utpanna thaye; tethI potAnA parivArathI paravAryo chatA kAMIka viparIta karavAne taiyAra thaI gayo. e samaye prabhunA ziSya ane sthavirAnA agraNI AnaMdamuni chaThThanuM pAraNuM karavAne mATe nagarImAM bhikSA levAne AvyA. je hAlAhalA kuMbhakArIne ghera gozALe rahetA hatA tyAM thaIne AnaMdamuni nIkaLyA, eTale tene zALe lAvyA, ane tiraskAra pUrvaka A pramANe kahyuM ke, "are AnaMda! tAre dharmAcAryuM ke mAM pitAne satkAra karAvavAnI IcchAthI sabhA vacce mAre atyaMta tiraskAra kare che, ane kahe che ke gozALo to maMkha putra che, ahI tathA sarva nathI, paNa te haju zatrune dahana karavAne samartha evI mArI tejalezyAne jANatA nathI, paraMtu huM tene parivAra sahita bhasma karI daIza. mAtra taneja ele cheDI daIza. te upara eka draSTAMta sAMbhaLa pUrve kSemilAnagarImAM avasara, prasara, saMvAda, kAraka ane bhalana nAmanA pAMca vaNika rahetA hatA. teo anya keTalAka kariyANAnA gADAM bharIne vyApAra karavA nIkaLyA. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM mArge jatAM teo kAI nijaLa araNyamAM peThA. tyAM te pAMce jaNa marUsthaLamAM gayA hoya tema tRSAthI AkrAMta thaI gayA, tethI te mahATavImAM aTana karIne tee jaLa zeAdhavA lAgyA. teemAMthI bhamatA bhramatA avasarane pAMca zikharavALA eka rAphaDo jovAmAM AvyeA. teNe te cAre mitrone matAnyA. pachI teoe maLIne temAMthI pUrvanuM zikhara phADayuM, temAMthI puSkaLa jaLa nIkaLyu, tenuM pAna karIne teo svastha thayA. pachI prasare kahyu... ke, ' AnuM dakSiNa zikhara phADIe temAMthI jarUra ApaNune kAMIka bIjI vastu maLaze. ' tyAre avasare kahyuM ke, 'ApaNe te khAdavuM yeAgya nathI, kAraNa ke temAMthI kadI sapa nIkaLe teA zuM karIe, kemake rADA sattu ja sthAna hAya che.' te sAMbhaLI savAda elyA ke, tamArA mAlavAmAM mATA phera paDavo che, kemake prathama phADelA zikharamAMthI sapa nIkaLyA nathI paNa jaLa nIkaLyuM che.' avasare pharIvAra kahyuM ke, e teA daivayeAge jaLa nIkaLI gayu'.' eTale kAraka elyA ke, teja pramANe kadi daivayeAge AmAMthI paNu khIjI vastu nIkaLaze. ' A pramANe kahIne kAraka te kheADhavA lAgyA. eTale A karavAmAM mArA mata nathI' ema kahI avasara peAtAnA gADAmAM besI AgaLa cAlyA tyAre bhalana khelyA ke, kadi avasara cArlse gayA te bhale gayA, enA vinA paNa ApaNe A zikharane khAdIzuM,' A pramANe vicArI tee khAdavA lAgyA. te khAdatA temAMthI trAMbAnANu' puSkaLa nIkaLyuM; eTale avasara vinA bAkInA cAre jaNAe te vahe...cI lIdhuM, pachI temaNe leAlathI trIjuM zikhara khAdya, tA temAMthI rUpa" nIkaLyuM; eTale teoe prathamanuM trAMbAnANu tajI daI rUpuM vaDe'cI lIdhuM'. pachI ceAthuM zikhara kheAdhu, te temAMthI suvaNu nIkaLyuM, eTale leAbhathI rUpAne che|DI daIne suvaNaeN vaheMcI lIdhuM. pachI temaNe jANyuM ke 'A pAMcamAM zikharamAM tA jarUra rahnAja haze? evA vicArathI te leAbhAMdha viSNukAe tene paNa khAdya. kemake ' lAbhathI lAbha vadhe che.' paraMtu atyaMta mathana karelA samudramAMthI chevaTa kAlakUTa nIkaLyuM hatuM tema te zikhara kheAdatAM eka dRSTiviSa sapa nIkaLyA. te sarpa rAphaDA upara caDI sUrya sAme joIne viSadRSTithI joyu ke tatkALa vRSabha sahita cAra gADAM ane cAre viSNukA dahana thaI gayA. pelA avasarane nileibhI jANIne tenI adhiSThAtAdevIe baLada ane gADA sahita teNe dhArelA sthAnake pahoMcADI dIdhA. ' huM AnaMdamuni! A pramANe te cAra vaNikanI jema huM tArA gurUne bALI nAMkhIza ane pelA avasaranI jema tane cheADI mukIza." A pramANe sAMbhaLI bhikSA samApta karI AnaMdamuni prabhu pAse AvyA ane gaiAzALe kahyuM hatuM te badhuM kahI sastaMbhaLAvyuM. pachI teNe za Mkita thaIne pUchyuM ke, "he svAmI! gAzALe kahyuM ke huM bhasma karI daIza.' te tenu' unmatta bhASaNu che ke tema karavAne te samartha che?" prabhu khelyA ke, * te ahu ta sivAya bIjAnI upara tema karavAne samartha che, ane te anAya buddhithI aha"tane saMtApa mAtra karI zake che. mATe AnaMda! tuM jaIne gautama vigere sarvI munine A khabara kahe ke jethI tenI sAthe kAI mele nahi. tevI preraNA karavAthI tArUM' paNa hita thaze. kemake Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 8 mo] sSabhadatta, jamALi, gozALAdi caritra [157 dharmanA vino paNa ApaNane paDe che." AnaMda tarata ja sarve muni pAse jaIne te pramANe kahyuM, tevAmAM gazALe prabhu pAse Avyo ane A pramANe che ke-"are kAzyapa! tuM "A zALo makhaliputra che ane mAro ziSya che" ItyAdi je loke pAse bele che, te tAruM bhASaNa mithyA che kemake je tAre ziSya gozALa hato, te zukalakuLane hato, te te dharmadhyAnathI mRtyu pAmIne devagatimAM utpanna thayela che. tenuM zarIra upasarga ane pariSaho sahana karavAmAM samartha jANe mAruM zarIra choDI daIne huM temAM peTho chuM, mArUM nAma to udAya nAme muni che. tethI mane jANyA vagara "A maMkhaline putra gauzALA mAro ziSya che" evuM kema kahe che? tuM kAMI mAre gurU nathI." prabhu belyA ke-"gazALA ! jema keI a5 buddhivALo cAra piolIsathI pakaDAya tyAre kaI khADAnuM ke durga vananuM DhAMkaNuM nahiM maLavAthI te una, zaNa, rU ke ghAsathI potAnA zarIrane DhAMkI pitAnI jAtane gupta thayelI mAne, tema tuM paNa "huM gozALo nathI" evuM bolI tArI jAtane DhAMkavA mAge che, paNa tuM zA mATe asatya bole che? tuM teja che, bIje nathI. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI gozALa kedha karIne bolyA ke-"are kAzyapa! Aje tuM bhraSTa thaI jaIza, naSTa thaI jaIza, nAza pAmI jaIza." AvA tenAM vacana sAMbhaLI prabhunA ziSya sarvAnu bhutimuni prabhu uparanA atyaMta rAgathI te sahana karI zakyA nahi, tethI te gozALA pratye bolI uThyA ke, "are gozALA ! A gurUe tane dIkSA ApI che ane temaNe ja zikSA paNa ApI che, te chatAM tuM kema teno nihanava kare che? tuM ja gozALo chuM." te sAMbhaLatAM ja kopAyamAna thaIne gozALe dRSTiviSasarSa dRSTirUpa jvALA mUke tema te sarvAnubhUti muni upara telezyA mUkI. mahAzaya sarvAnubhuti gozALAnI tejalezyAthI dagdha thaI zubha dhyAne maraNa pAmIne sahastrAra devalokamAM devatA thayA. potAnI vezyAnI zaktithI garva pAmela gozALa pachI vAraMvAra bhagavaMtanI nirbhaTsanA karavA lAge eTale bIjA sunakSatra nAme bhaktimAna ziSya prabhunI niMdA karanAra te gozALAne sarvAnubhUtinI jema ghaNA zikSAnAM vacane kahyAM. tethI gozALe temanI upara paNa tejalezyA mUkI, eTale temanuM zarIra paNa baLavA lAgyuM. tatkALa te munie prabhune pradakSiNA karIne pharIvAra vrata laI AlecanA-pratikramaNa karI, badhA munione khamAvyA, ane mRtyu pAmIne azruta kalpamAM devatA thayA. gozALa pitAne vijayI mAnata chate prabhune kaThora vacanevaDe Akroza karavA lAgyo. tathApi ekAMta dayALu prabhu bolyA ke-"are gozALa! meM tane dIkSA ane zikSA ApIne zratanuM bhAjana karyo, tathApi tuM mArAja avarNavAda bole che te tArI buddhi kema pharI gaI che? prabhunA AvAM vacanathI ati kapa pAmelA zALAe kAMIka najIka AvIne prabhunI upara paNa tejalezyA mUkI, paraMtu te tejalesyA parvata upara mahAvAyunI jema prabhunI upara asamartha thaI ane teNe bhaktithI prabhune pradakSiNA karI. te te vezyAthI kAMThA uparanA ghAsamAM utpanna thayelA dAvAnaLathI nadInuM jaLa jema tape tema mAtra prabhunA aMgamAM saMtApa utpanna Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM 9 thayA; pachI 'A duSTe mane akAya karavAne prerI evA krodhathI te teolezyAe pAchI phrIne chaLathI gAzALAnAja zarIramAM praveza karyo. tenAthI aMdara dahana thatA chatAM paNa geAzALe pITha thaIne uddhRtapaNe prabhune A pramANe kahyuM ke, "are kAzyapa! mArI teolezyAthI atyAre tuM macI gayA che, teA paNa tenAthI thayelA cittavarathI pIDita thaIne AjathI cha mAsane aMte tu chadmasthapaNAmAMja maraNa pAmIza." prabhu melyA " are gozALA! tArA e Agraha vRthA che, kAraNa ke huMtA haju bIjA seALa varSa sudhI kenaLIpaNeja vihAra karIza, pazu tu' AjathI sAtame divase tArIja teolesyAthI thayelA pittajavarathI pIDita thaIne mRtyu pAmIza, temAM jarA paNa saMzaya nathI." pachI tolezyAthI jenu zarIra glAni pAmI gayuM che evA gAzALA vilApa karatA karatA tyAMja vAyuthI zALavRkSanI jema pRthvIpara paDI gayA. te vakhate gurUnI avajJAthI kApa pAmelA gautama vagere muni mamavedhI vacanAthI gAzALAne uMce svare kahevA lAgyA ke--" are mUrkha ! je koI pAtAnA dharmAcAya thI pratikULa thAya che, tenI AvI dazAja thAya che, are! te' tArA dharmAcAya upara nAMkhelI tolezyA kayAM gaI? bahu vakhata sudhI jema tema khelanArA ane e mahA munionI hatyA karanArA evA tArI upara paNa prabhue te kRpA karI. paraMtu have tu' svayameva mRtyu pAmIza. pUrve ne prabhue zItalezyAvaDe tArI rakSA na karI hAta tA tu` vezakAyane mUkelI teolezyAthI marI gayeA hAta, te yAda kara." teenAM AvAM vacana sAMbhaLIne khADAmAM paDelA siMhanI jema asamartha banelA gAzALeA temane kAMI paNa nahI karI zakavA chatAM krodhavaDe uchALA mAravA lAgyA. pachI dIgha ane uSNu niHzvAsa nAMkhatA, dADha ane kezane kheMcatA, pagathI pRthvIpara tADana karatA ane 'are huM marAye' ema vAravAra khelatA te prabhunI pA~dAmAMthI nIkaLI gayA; ane leAkAthI cAranI jema tiraskAra karAtA chatA te mAMDa mAMDa hAlAhalA kuMbhakArInI dukAne pahoMcyA. tenA gayA pachI prabhue munione kahyu, "gAzALe je tenelezyA mArA vadha karavAne mArApara mUkI hatI, te peAtAnI ugra zaktithI vatsa, accha, kutsa, magadha, maga, vAlava, kAzaLa, pADa, lATa, ,i mALi. malaya, vAdhaka, aMga, kAzI, ane sAgirinA uttara pradeza-e pramANenA sALa dezane khALavAne zaktivAna hatI. gAthALe teolezyAne atya'ta ugra tapavaDe sAdhelI hatI." te sAMbhaLI gautama vigere munie pa2ma vismaya pAmI gayA ke, " aA! satpurUSA zatru upara pazu mAtsarya bhAva rAkhatA nathI." ahI peAtAnI teolezyAthI dahana thatA gAzALe hAthamAM madyanu pAtra laIne madya pIvA mAMDavuM; pachI tenAthI monmatta banIne geAzALo gAvA temaja nAcavA lAgyA; ane hAlAhalA kuMbhakArIne vAraMvAra aMjila joDI joDIne namavA lAgyA. pAtrane mATe cALelI mRttikA laI laI ne zarIra cALavA lAgyA, ane gharanI khALamAM ALoTI vAravAra gharanI khALanuM jaLa pIvA lAgyA; temaja asabaddha virUddha vacane jema tema khelavA lAgyA. zeka sahita ziSyAe sevelA gAzALo evI rIte divasa nigamana karavA lAgyA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 8 mA] RSabhadatta, jamALi, gAzALAdi caritra ( 159 e samaye putrALa nAme gAzALAnA eka upAsaka hatA, te pU rAtri ane aparAtrimAM dharma jAgaraNa karatA vicAravA lAgyA ke, * tRNugApAlikAnuM saMsthAna kevuM haze! te huM jANutA nathI mATe mArA satta gurU gozALAnI pAse jaI pUchI jouM.' AvA vicAra karI te amUlya AbhUSaNA dhAraNa karI geAzALAnI pAse AvyA. tyAM hAlAhalA kubhakArInI dukAne gAzALAne tevI rIte paDelA teNe joyA. jaLa levAne jatA gazALAnA sthavira ziSyAe tene utAvaLo AvatA avalAkayA eTale tatkALa teo khelyA ke- are putrAla ! Aje pAchalI zatre tane tRNApAlikAnA sasthAna saMbadhI sazaya thayelA che.' te sAMbhaLatAMja putrAya vismaya pAmyA; ane te vAtane teNe svIkAra karyo. pachI peAtAnA gurUnA ceSTita gepavavAne te mahiSa e pharIvAra khelyA je, A tamArA gurU je gAya che, nAce che, karapAtravarDa aMjali joDe che, te badhA temanA nirvANunAM cinhA jaNAve che. je A temanu sauthI chelluM gAyana, nRtya, majali joDavAnuM kama, pAna, ane mRttikAnA aMgarAga vigere che, te badhu cAvIzamA tItha karanuM nirvANu cinha che. have temanI pAse jaI tArA saMdeha pUchI jo, kemake e tArA sarvajJa gurU che.' A pramANe temanA kahevAthI te putrAla gAzALAnI pAse javA tatpara thayA. eTale te maharSi Ae tenI agAu gAzALA pAse jaI tenuM Agamana ane tene je saMzaya hatA te jaNAvI dIdhA, temaja temaNe gAzALAnI pAsethI madyapAtra vigere khIje mUkAvyuM ane eka Asana upara besAye!. eTalAmAM putrAla paNa tyAM AvyA. te AgaLa beThA eTale gAzALe tene kahyuM ke 'tRNugopALikAnu` saMsthAna kevuM hoya ? e tArA saMzaya che. te sAMbhaLa-vAMsanA mULa jevI tRNu pAlikAnI AkRti jANavI.' A pramANe uttara sAMbhaLI te putrAla harSa pAmyA chato pAtAne sthAnake gayA. * anyadA gAzALe sAvadhAna thaI potAnA avasAna samayane jANI pAtAnA ziSyAne AdarapUrvaka lAvI A pramANe kahyu ke-"huM ziSyA ! mArA maraNa pAmyA pachI mArA mRta zarIrane sugaMdhI jaLathI snAna karAvI, sugaMdhI vilepana karo. pachI tenI upara utkRSTa vasa vITALajo. pachI divya AbhUSaNaiAthI zaNagArI tene sahasra purUSoe vAgha evI zibikAmAM esArI utsava sahita bahAra kADho, ane te vakhate A geAzALaka cAlatI avasarpiNInA cAvIzamA tIrthaMkara mAkSe gayela che" evI uMce svare AkhA nagaramAM AdhASaNA karAvo." teoe tema karavAne svIkAryuM. pachI sAtame divase gozALAnuM hRdaya kharekharU zuddha thayuM, tethI teNe atyaMta pazcAttApa karavA mAMDavo. " aho! huM kevA pApI! kevA dumati! meM mArA dharmagurU zrI vIra adbhuta prabhunI mana vacana kAyAthI atyaMta AzAtanA karI. me sava ThekANe mArA AtmAne mithyA sarvajJa kahevarAnce ane satya jevA jaNAtA mithyA upadeza vadhu sava leAkeAne chetaryo; are mane dhikkAra che, me' gurUnA e uttama ziSyAne tejalezyAvarka bALI nAkhyA; vaLI chevaTe mArA AtmAnuM dahana karavA mATe me' prabhunI upara paNa tenelesyA mUkI. mane dhikkAra che! are! coDA divasane mATe ghaNA kALa sudhI nakAvAsamAM nivAsa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM thAya tevuM akAya meM AcaryuM. vaLI kevaLa meM mArA AtmAne ja narakano atithi karyo nathI paNa asat mArganA upadezathI A badhA lokonA AtmAne paNa narakanA atithi karyA che. bhavatu! have ATalethIja sayuM, have to loke pAchA sanmArge cAlo." A vicAra karI teNe potAnA sarva ziSyone bolAvIne kahyuM ke, "he ziSyosAMbhaLo, huM ahaMta nathI tema kevaLI paNa nathI, huM to maMkhaline putra ane zrI vIraprabhuno ziSya gozALo chuM. Azrayane ja bhakSaNa karanAra agninI jema huM gurUno pratyenIka thayo chuM. meM ATalA kALa sudhI daMbhathI mArA AtmAne ane lokone ThagyA che. mArI pitAnI tejalezyAthI ja dahana thayA chatA huM chaghasthapaNe ja mRtyu pAmIza. mATe mArA maraNa pAmyA pachI mArA mRta zarIranA caraNane rajajuthI bAMdhI mane AkhA nagaramAM ghasaDaje. marelA zvAnanI jema mane kheMcatAM mArA mukha upara thuMko ane AkhI nagarImAM cauTA, trika, ceka ane zerIe zerIe evI ASaNA karajo ke, lokone daMbhathI ThaganAra, munine ghAta karanAra, jina nahIM te (chaghastha), deSanuM ja nidhAna, gurUno drohI ane gurUneja vinAza IcachanAra. maMkhalino putra A gazALe che, te jina nathI, jinezvara to bhagavAna, sarvajJa, karUNAnidhi, hitopadekhA zrI vIraprabhu che. A gozALo vRthA mAnI che. A pramANe karavAnA sogana ApI gozALa atyaMta vyathAthI pIDAto chato mRtyu pAmyo. eTale tenA ziSyoe lajajAthI te kulAla (kuMbhAra)nI zALAnA dvAra baMdha karI soganathI mukta thavAne mATe aMdara zrAvasti cItrI gazALAnA zabane temAMthI teNe kahelI AghoSaNA karavA pUrvaka ghasaDayuM. pachI te ziSyoe gazALAnA kalevarane makAnanI bahAra kADhayuM eTale tenA upAsakoe moTI samRddhithI tene agnisaMskAra mahotsava karyo. zrI vIraprabhu tyAMthI vihAra karI meMDhaka gAme AvyA. tyAM kaNaka nAmanA caityamAM samesaryA. tyAM gautame prabhune pUchyuM ke, "svAmI ! gozALo kaI gatine pAme? prabhu bolyA ke- ayyata devalekamAM gaye. gautame pharIvAra pUchayuM ke-"mahArAja ! e unmAgI ane akArya karanAra durAtmA ge zALe devatA kema thaye? emAM mane moTuM Azcarya thAya che. eTale prabhu bolyA ke- he gautama! je avasAna kALe paNa pitAnA duSTa kRtyanI niMdA kare che, tene devapaNuM dUra nathI. gozALe paNa tevI rIte karyuM hatuM. gautame pharIthI pUchayuM, "he svAmI! te azruta devalokamAMthI cyavIne kayAM utpanna thaze ane jyAre siddhine pAmaze?" prabhu bolyA"A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM pudradezamAM zatadvAra nAme eka mahAna nagara che, temAM samuci nAmanA rAjAnI bhadrA nAmanI rANIthI gozALAno jIva mahApadya nAme putrapaNe utpanna thaze. te moTe rAjA thaze. pUrNabhadra ane mANibhadra nAme be uttama yakSe tenuM senApati paNuM karaze. tethI prajA bhAgyanA nidhi samAna e rAjAnuM devasena evuM bIju guNa pramANe nAma pADaze. te addabhuta tejasvI ne cakravatInI jema eka vetavaNI ane cAra dAMtavALe bIjA airAvata jevo hastI prApta thaze. tenI para ArUDha thayelA te rAjAne joIne harSa pAmelA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [161 varga 8 mo] rASabhadara, jamALi, gozALAdi caritra loko vimalavAhana evuM tenuM trIjuM nAma paNa pADaze. anyadA tene pUrva bhavanA abhyAsathI muni uparanA haiSya karma vaDe munio para atyaMta duSTa buddhi utpanna thaze. koIpaNa munIne jotAM ke sAMbhaLatAM ja te niMdA, tADana, baMdhana, hIlaNa ane chevaTa haNavA vigerethI temane pIDA karavA lAgaze. pachI nagaranA loko ane maMtra o tene vijJapti karaze ke, "rAjAoe te duSTano nigraha ane sAdhujananuM pAlana karavuM joIe. mATe he svAmI ! A niraparAdhI bhikSuka ane tapasvI sAdhuonI to Apa rakSA karo, ane kadi je rakSA na karo to bhale paNa teono nigraha zA mATe kare che? kadApi koI niraparAdhI muni tADana karavAthI kopa karaze to te pitAnA tejathI tamane temaja tamArA dezane paNa bALI nAkhaze.' A pramANenAM temanAM vacane te mAnaze nahIM. eka vakhata te rathamAM besI udyAnamAM krIDA karavAne jaze, tyAM traNa jJAnanA dhAraka ane jene tejalezyA siddha thayelI che evA sumaMgaLa nAme muni kAyetsarge rahIne AtApanA karatA tenA jevAmAM Avaze. eTale sAdhunA darzana mAtrathI ja virUddha thayelo te rAjA niHkAraNa kodha karIne rathanA agra bhAgathI te munine pADI nAkhaze, te muni pAchA ubhA thaIne kAryotsarga karaze, pAche te rAjA tene pharIvAra pRthvI para pADI nAMkhaze, pharIvAra pAchA muni kAyotsarga dhAraNa karaze, pachI avadhijJAnavaDe joIne te rAjAne A pramANe kaheze-"are mUDha! tuM devasena nathI ane vimaLavAhana paNa nathI. paNa tuM te makhaline putra gozALa chuM, te saMbhAra. te bhavamAM te tArA dharmagurU chellA tIrthakara vIraprabhunI atyaMta AzAtanA karI hatI ane temanA be zine madenmatta thaIne bALI nAMkhyA hatA, paNa temaNe te badhuM sahana karyuM hatuM, paraMtu huM sahana karIza nahIM. je have pharIvAra kAMIpaNa karIza to jarUra huM tane kSaNavAramAM dahana karI nAkhIza." tenA AvA vacanathI dhInA siMcanathI agninI jema adhika pradipta thayela mahApadma trIjIvAra paNa te sumaMgaLa munine pADI nAkhaze. eTale te muni sAta ATha pagalAM tenI sAmA bharIne tejalezyAvaDe te mahApAne ratha, ghoDA ane sArathI sahita bALa nAkhaze. pachI te karmanI AcanA karI cirakALa vrata pALI aMte eka mAsanuM aNusaNu karIne muni sarvArthasiddha vimAne jaze. tyAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI tyAMthI yevI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI dIkSA laIne mokSa pratye pAmaze. mahAparva dagdha thaIne sAtamI narake jaze. pachI anukrame sAte narakamAM bevAra utpanna thaze; pachI badhI tiryaMca jAtiomAM vAraMvAra utpanna thaze ane dareka bhavamAM zastrathI athavA dAhathI pIDita thaIne mRtyu pAmaze. evI rIte anaMtakALa paryata duHkhadAyaka bhavabhramaNa karIne te rAjagRha nagaranI bahAra vezyA thaze; tyAM sukhe sutelI te vezyAne koI tenA AbhUSaNamAM lubdha thayela kAmI purUSa mArI nAkhaze. pharIvAra paNa te nagaranI aMdara vezyApaNe utpanna thaI mRtyu pAmaze. pachI vidhyagirinA mULamAM AvelA cALa nAmanA gAmamAM koI brAhmaNanI kanyA thaze; tene koI brAhmaNa D - 21 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM paraNaze; tyAM garbhiNI thatAM sAsarAnA gharathI piyara AvatAM mArgamAM dAvAnaLathI dagdha thaI chatI te agnikumAra devatAomAM utpanna thaze. tyAMthI pAcho manuSya thaze te bhavamAM dIkSA leze. paraMtu sAdhupaNAnI virAdhanA karIne pAche asurakumAramAM utpanna thaze, e pramANe vAraMvAra keTalAka manuSyabhava pAmI dareka bhavamAM muni paNAne virAdhI asurakumAra vigerema utpanna thaze. pharIvAra pAcho manuSya thaI aticAra rahita vratane pALavAthI saudharma devalokamAM devatA thaze. evI rIte sAta bhava sudhI munipaNuM pANI pratyeka kalpa utpanna thaI chevaTe sarvArthasiddha vimAne jaze. tyAMthI cavI videhakSetramAM koI dhanADhaya gRhasthane draDhapratijJa nAme buddhimAna putra thaze; te virakta thaIne dIkSA leze; te bhavamAM kevaLajJAna utpanna thatAM te gozALAnA bhAvathI mAMDIne pitAnA sarva bhavane jANI leze, ke je gurUnI avajJA ane munivadhathI duSita thayelA hatA; pitAnA sarva bhavanI hakIkata te potAnA zikhyAne jaNAvaze ane pitAne thayelA anubhavathI te ziSyone kaheze ke, "sarvathA gurUnI avajJA vigere kAMI karavuM nahIM, kemake tema karavAthI tenuM mAthuM phaLa ghaNuM bhavamAM bhogavavuM paDe che. A pramANe pitAnA ziSyone baMdha karI pRthvI para vihAra karI prAMte ge zALAno jIva karmane kSaya karIne nirvANapadane pAmaze." gautame pharIthI pUchayuM ke, bhagavAna ! pUrvanA kayA karmathI te gozALe tamane pratikULa thayo ?' prabhu belyA- "A jambudvIpanA bharatakSetramAM pAchalI vIzImAM udAya nAme eka tIrthakara thayA hatA. teno mokSamahimA karavA sura asuro AvyA, te vakhate najIkamAM rahenAra koI manuSyane te joIne jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. te mahAzaye pratyekabuddha thaIne tatkALa dIkSA lIdhI. eTale zAsanadevatAe tene vratInuM liMga arpaNa karyuM. lekethI pUjAtA te mahAmuni tIvra tapasyA karavA lAgyA. tene joI keI Izvara nAmanA dumatie temanI pAse AvI pUchayuM ke, "tane koNe dIkSA ApI? tuM kayAM utpanna thaye chuM? tAruM zuM kuLa che? ane sUtra tathA teno artha te konI pAsethI meLavyo che"? te pratyekabuddha mahAmunie tene badhA praznano uttara Apyo. te sAMbhaLI Izvare vicAryuM ke, A sAdhu daMbhathI prajAnuM bhakSaNa kare che. huM dhAruM chuM ke, jevuM ANe tevuM jinezvara paNa kaheze, athavA meha rahita evA prabhu evuM nahIM kahe, mATe cAla tenI pAse jAuM ane sarva duHkhano nAza karanArI dIkSAnuM abhinaMdana karUM. (lauM)' AvuM ciMtavI te prabhu hatA tyAM gayo, paNa prabhu nirvANa pAmelA hovAthI jovAmAM AvyA nahIM, eTale teNe gaNadharanI pAse dIkSA lIdhI. kapinI jema maMda buddhivALA tene mehagarbhita vairAgya utpanna thayela hato. prabhu mokSa pAmelA hevAthI gaNadhara mahArAje parSadAmAM besI je sUtrArtha zrI jinezvara mahArAje kahyo hato te kahI saMbhaLAvyuM. temAM kahyuM ke, "je pRthvIkAyanA eka jIvane paNa haNe, te jineMdranA muniza. (o muhapatti vigere.) Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUga 8 mA] RSabhadatta, jamALi gAzALAdi caritra [ 163 zAsanamAM asayata kahevAya che." te sAMbhaLI Izvare vicAryuM" ke, pRthvIkAya jIvAnu' to satra mana thAya che, tenuM saCthA rakSaNu karavA ke tene jovAne kANu samaya che? A vAkayaja zraddhA karavA yAgya nathI, kevabha muninI laghutAne mATeja che. jema unmatta Ale tema khelelu' A vAkaya sAMbhaLyA chatAM paNa te pramANe kaNa Acare che? jo Avu' kahevuM cheDI daIne ee madhyama pakSanA sAdhupaNAnI vAta kahe to tenI upara jarUra sa leAka anurakta thAya.' A pramANe vicArIne vaLI pAchA vicAravA lAgyA ke arere! huM mAryA gayA! jo huM' A vAkaya na mAnuM ane te pramANe na AcarU to me' jinezvarane paNa mAnyA na kahevAya! kemake A sajJanu ja vacana che. tethI me ahutanA A eka vacanane anyathA dhAyuM, tethI tenuM prAyazcitta mAre hamaNAja levu' joie.' AvI rIte pazcAttApa karato te pelA pratyekamuddha mahAmuninI pAse gayA. tyAM paNa dharmanA vyAkhyAnamAM teNe sAMbhaLyuM ke, ' munie mana vacana kAyAthI pRthivIkAya vigere jIvAnA samArabha tyajI devA.? te sAMbhaLI vaLI Izvare ciMtavyuM ke, AvI rIte te kAnAthI paLI zake? kANu pRthvIkAyAkrikanA tridhA AraMbha karatuM nathI, A muni paNa pRthvIpara bese che, AhAra kare che ane agnipakava jaLe pIve che. A kaTuvAdI to peAtAnI paNa na paLI zake tevuM Ale che, mATe AthI to pelA gaNadhara sArA, jo ke tenI paNa vANI to virUddha che; tyAre mAre e baMnenI kAMI jarUra nathI, huM pAteja evA dhama kahu` ke, jene leAkeA avirakta paNe sukhe sukhe pALI zake.' AvuM ciMtavana karatAM tenA mastakapara vijaLI paDI, jethI te mRtyu pAmIne sAtamI narake nArakI thayA. zruta, jainazAsana ane samatinA pratyenIkapaNAthI bAMdhelA tIvra pApavaDe tyAM cirakALa du:kha bhogavIne te ahI' samudramAM matsya thayA, tyAMthI pharIvAra te sAtamI narake gayA, tyAMthI nIkaLIne te ahiM kAkapakSI thayA; tyAMthI pahelI narake gayA; tyAMthI nIkaLI duSTa tiya"ca thayA; pachI pharIvAra paDelI narakamAM jaI ne gadheDA thayA. tevA cha lava karIne manuSya thayA. tyAMthI mRtyu pAmI vanacara thayA. tyArapachI khIlADA thaI ne narake gayA. tyAMthI nIkaLI kRmithI AkuLavyAkuLa kuSTa vyAdhivALA kuMbhAra thayA. te bhavamAM pacAsa varSa sudhI kRminu bhakSa thaI aMte mRtyu pAmIne akAmanija rAnA yAgathI devapaNAna prApta thayA. tyAMthI cavIne rAjA thayA. te bhavamAM mRtyu pAmIne pAche sAtamI narake gayA. evI rIte manuSya, tiya ca ane naraka gatimAM bhamIne te geAzALA thayA. pUrva bhavanA abhyAsathI tathA duSTa vAsanAnA AvezathI te tIrthaMkara, dhama ane sAdhuonA atyaMta dveSI thayA hatA." A pramANenA prabhunA vacana sAMbhaLI ghaNA leAkeA pratibhedha pAmyA. keTalAke sa'sArathI udvega pAmI dIkSA lIdhI ane keTalAke zrAvakapaNuM aMgIkAra karyuM". geAzALe mUkelI teolezyAthI zrI vIraprabhune rakta atisAra tathA pittajavara thavAthI zarIre ati kRza thaI gayA, tathApi temaNe tenuM kAMipaNa auSadha karyuM" nahIM. prabhunA zarIramAM evA ugra vyAdhi joIne leAkeAmAM evA pravAda cAlyA ke, ' gozALAnI te lesyAthI zrI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM vIraprabhu cha mAsamAM mRtyu pAmI jaze." AvI vAta sAMbhaLIne siMha nAmanA eka prabhunA anurAgI ziSya ekAte jaIne uMce svare rUdana karavA lAgyA. "tevI vANI sAMbhaLIne kone dhIraja rahe?? kevaLajJAna vaDe te vAta jANIne viraprabhue tene belAvIne kahyuM ke, "are bhadra! lokenI vAto sAMbhaLIne tuM zA mATe bhaya rAkhe che? ane hadayamAM kema paritApa pAme che? tIrthakaro kadi paNa evI ApattithI mRtyu pAmatA nathI. saMgamaka vigerenA prANAMta upasargo zuM vRthA nathI thayA?" siMha muni belyA ke, "he bhagavana! je ke tamArUM kahevuM satya che, tathApi tamane AvI Apatti jANu badhA loko ghaNo paritApa pAme che, mATe te svAmI! mArA jevAnA mananI zAMtine mATe tame auSadhanuM sevana karo; Apane pIDita jevAne huM kSaNavAra paNa samartha nathI." siMhamuninA A pramANenA ati AgrahathI prabhu bolyA, "revatI nAme eka zreSTInI strIe mAre mATe koLAne kaTAha pakAvyo che, te tuM laIza nahIM ane potAnA gharane mATe teNe bIjerAne kaTAha pakAve che, te laI Ava. tArA AgrahathI huM te auSadha tarIke grahaNa karIza, ke jethI tane vairya prApta thAya." prabhunI AvI AjJA thavAthI siMhamuni revatI zrAvikAne ghera gayA, ane teNIe ApelA kalpanIya auSadhane sadya grahaNa karyuM. tatkALa harSa pAmelA devatAoe tenA gharamAM suvarNanI vRSTi karI. siMhamunie ANelA uttama prAsuka auSadhane sevI saMgharU5 cakara pakSImAM pUrNa caMdra jevA zrIvIraprabhue sagha zarIranI ArogyatA prApta karI. ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacaritre mahAkAvye dazamaparvaNi RSabhadata- devAnaMdA pravrajyA, jamAli gozAlaka vipratipatte, vipatti, bhagavadArogyavarNanoM nAma aSTamaH sargaH // 6 // me 09999999999999999 88888888866000000000 Na Si hAlika, prasannacaMdra, dadrAMkadeva, zreNikanuM bhAvi tIrtha karatva, sALa-tmahAsALa, gautamanuM aSTApada upara ArohaNa, |||||g ambaDa tathA sulasAnuM caritra viSe GiEvaE8 chaghasthAvasthAmAM prabhu jyAre vahANamAM besIne nadI utaratA hatA, te vakhate sudaMSTra nAmanA je nAgakumAra deve prabhune upasarga karyA hatA, te nAgakumAra tyAMthI racavIne I Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 9 me ] hAlikA prasannacaMdra vigerenAM caritra [165 gAmamAM kheDuta thayuM hatuM ane te kRSikamathI AjIvikA calAvato hato. eka vakhate te haLathI pRthvIne kheDavAne pravatelo hato, tevAmAM zrI vIraprabhu te gAme padhAryA. prabhue tene baMdha karavAne mATe gautamane mokalyA. gautame te kheDuta pAse AvIne kahyuM ke, "A zuM kare che?" te bolyo-"mArA bhAgyanI preraNAthI A khetI karuM chuM.' gautame pharIthI kahyuM ke, "AvI kSudra AjIvikAthI jIvatAM tane zuM cirakALa sukha thavAnuM che ! are bhadra! kevaLa A kaSTa tane A bhavamAM ja prApta thayuM che tema nathI, paNa A khetImAM thatI pArAvAra jIvahiMsAthI AvuM kaI bIjA bhavamAM paNa tane prApta thaze. A mahA AkarA karmanA kaSTathI eka lAkhamA aMzanuM kaSTa paNa je dharmakAryamAM karAya to tatkALa sarva kaSTano aMta Ave che." AvAM gautamasvAmInAM vacano sAMbhaLI te be ke-"he svAmI! tame mane sAro bodha Ape. have huM saMsArathI udvega pAmyo chuM, mATe mane dIkSA Apo." pachI "A pratibodha pAme che, evuM jANuM gautame tarata ja tene dIkSA ApI ane zrI viraprabhunA caraNa pAse javA mATe tene laIne cAlyA. hAlika (kRSI vaLa) munie temane pUchayuM ke, bhagavana! ApaNe kayAM javuM che?' gautama bolyA- "he sAdhu! mArA gurUnI pAse javuM che." hAlika muni belyA ke-"tamArA jevA bIjA keI jaNAtA nathI, te chatAM tamArA paNa koI gurU che, te te kevA haze?" gautama kahyuM ke, cotrIza atizaya sahita vizvagurU, sarvajJa, zrI carama tIrthakara mArA gurU che." te sAMbhaLI hAlika munie sarvajJa prabhupara prIti thavAvaDe tyAMja bedhibIja upArjana karyuM ane gautamasvAmInI pAchaLa pAchaLa cAlyA. prabhu pAse jaIne prabhue jotAMja siMha vigere pUrvabhavanA prabhu sAthenA vairathI tene krodha utpanna thaye, tethI teNe gautamasvAmIne pUchyuM ke-"he gurU mahArAja ! A sAmA beThA che te keNuM che?" gautama belyA ke-e mArA dharmAcArya jinezvara che.' hAlike kahyuM ke, "je e tamArA gurU hoya to mAre tamArI sAthe paNa kAMI kAma nathI ane tamArI dIkSA paNa mAre joItI. nathI." ema kahI rajoharaNa vigere choDI daIne tarata ja te cAlyo gayo ane pitAnA kSetramAM AvI pAchA haLa vigere grahaNa karyA. gautame prabhune namIne pUchayuM ke, "bhagavan! tamArA jevA samagra lekane AnaMda utpanna karanArA purUSa upara paNa Ane dveSa utpanna thaye te joI mane Azcarya thAya che. he nAtha! tamane jotAM ja teNe svIkAra kareluM cAritra paNa cheDI dIdhuM tenuM zuM kAraNa? vaLI te prathama te mArI upara prItimAna hatuM paNa "A mArA gurU che" ema meM jyAre kahyuM tyAre te mAre paNa TheSI thaI gaye te zuM?" prabhu belyA-"tripRSTinA bhavamAM je siMhane mAryo hatuM, tene jIva e kheDuta thayela che. te vakhate krodhathI phaDaphaDatA te siMhane, tuM mAre sArathI hato, tethI te sAmavacane zAMta karyo hato tyArathI te mArI upara dveSI ane tArI upara nehI thayA hatA. tethIja ene bodha karavAne mATe meM tane mokalyo hate." A pramANe kahI bhagavate tyAMthI vihAra karyo. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM prabhu anukrame pAtanapure padhAryA. tyAM nagaranI bahAra manorama nAmanA udyAnamAM samavasaryA. peAtanapati prasannacaMdra rAjA tatkALa prabhune vAMDhavA AvyA; ane mAhune nAza karanArI prabhunI dezanA teNe sAMbhaLI. prabhunI dezanAthI prasanacaMdra rAjA sa sArathI udvega pAmyA ane peAtAnA khALakumArane rAjya para besADIne teNe tatkALa vrata grahaNa karyu.. prabhunI sAthe vihAra karatAM ane ugra tapasyA karatAM te prasannacaMdra rAjiSa anukrame sUtrAnA pAragAmI thayA. anyadA prasannacaMdra ane bIjA muniethI paravarelA prabhu rAjagRha nagare padhAryA. prabhunA dana karavAne utkaMThita evA zreNikarAA putrothI parivArita thaI hAthI gheADAnI zreNIvaDe pRthvIne moMDita karatA chato prabhu pAse AvavA nIkaLyA. tenI senAmAM AgaLa cAlanArA susukha ane durmukha nAme e mithyAdRSTi senAnIo hatA, teo paraspara vividha vArtA karatA cAlyA AvatA hatA. mAge AvatAM prasannacaMdra muni eka page ubhA rahI uMcA bAhu karIne AtApanA karatA temanA jovAmAM AvyA. tene joI te sumukha khelyA ke,"ahA ! AvI AtApanA karanAra A munine svarga ke mekSa jarA paNa durlabha nathI." te sAMbhaLI kathI ane nAmathI paNa durmukha belve ke- are! A teA pAtananagaranA rAjA prasannacaMdra che. meATA gADAmAM jema nAnA vAchaDAne joDe tema jeNe peAtAnA khALakumAranI upara peAtAnA moTA rAjyanA bejo mUkayo che, e te zenA dhamI ! AnA maMtrIe caMpAnagarInA rAjA dadhivAhananI sAthe maLI jaIne tenA rAjakumArane rAjya uparathI bhraSTa karaze. ANe te rAjya upara ulaTA adhama karyo che, temaja tenI patnIe paNa kAMIka cAlI gaI che. tethI A pAkhaDI darzanane dhAraNa karanAra prasannacaMdra ApaNe jovA ceAgya pazu A pramANe dhyAnarUpI pavata upara vajra jevu. temanuM vacana sAMbhaLIne rASi prasannacaMdra tatkALa A pramANe ciMtavavA lAgyA ke- ahA ! mArA akRtajJa maMtrIone dhikAra che. meM tenA Aja sudhI niraMtara satkAra karyo che, te chatAM temaNe hamaNA mArA putra sAthe bheda karyAM. jo A vakhate huM tyAM hAta to teone bahu AkarI zikSA karata. '' AvA saMkalpa vikalpAthI aprasanna thayelA prasannacandra rASi pAtAnA grahaNa karelA tane paNa bhUlI gayA. pachI peAtAne rAjA tarike mAnatA prasannacaMdra manamAM te maMtrIonI sAthe yuddha karavA pravartya, tevAmAM zreNikarAjA temanI pAse ALye, ane teNe temane vinayapUrvaka vaMdanA karI. pachI ' ahA! atyAre A prasannacaMdra muni pUrNa yAnAvasthAmAM che' evuM vicArI zreNika rAjA mahAvIra prabhu pAse AvyA, ane prabhune namIne A pramANe pUchyuM ke'he svAmI! meM prasannacaMdra munine pUrNa dhyAnAvasthAmAM vAMdhA che. te sthitimAM kadApi te mRtyu pAme teA kaI gatimAM jAya?' prabhu melyA ke sAtamI narake jAya." te sAMbhaLI zreNika rAjA vicAramAM paDavA ke, * sAdhune narakagamana hAya nahIM, tethI prabhunuM kahevuM mArAthI kharAkhara saMbhaLAyuM nahI. hAya, ' kSaNavAra rahIne zreNike pharIthI pUchyuM ke, hai bhagavan! prasannacaMdra muni je A samaye kALa kare tA kayAM jAya ? " bhagavaMte kahyuM ke, nathI. " Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 9 ] hAlikA prasannacaMdra vigerenAM caritra [167 sarvArthasiddha vimAne jAya." zreNike pUchayuM ke, "bhagavaMta! Ape kSaNanA aMtaramAM be judI judI vAta kema jaNAvI?' prabhu bolyA ke-dhyAnanA bhedathI te muninI sthiti be prakAranI thaI che, tethI meM tema kaheluM che. prathama muMbanI vANIthI prasannacaMdra muni kapa pAmyA hatA, ane pitAnA sAmaMta maMtrI vigerenI sAthe manamAM koMdhavaDe yuddha karatA hatA, te vakhate tame temane vaMdanA karI hatI, tethI te vakhate te narakane cagya hatA. tyAMthI tArA ahiM AvavA pachI teNe manamAM vicAryuM ke, "have mArA Ayudha to badhA khuTI gayA, mATe have te huM zirANuthI zatrune mArUM.' evuM dhArI teNe potAno hAtha mAthe mUkyo. tyAM te mAthe loca karele jANI temane potAnA vratanuM maraNa thayuM. tethI tatkALa "mane dhikkAra che, meM A zuM akAya ciMtavyuM?" ema te pitAnA AtmAne niMdavA lAgyA, ane tenI AlocanA pratikramaNa karIne pAchA prazasta dhyAnamAM sthita thayA. tethI tamArA bIjA prazna vakhate te sarvArthasiddhine egya thaI gayA." A pramANe vAta cAle che, tevAmAM prasannacaMdra muninI samIpe devaduMdubhi vigereno mATe kalakala zabda thate saMbhaLAya te sAMbhaLI zreNike prabhune pUchayuM "svAmI! A zuM thayuM?" prabhu bolyA ke-dhyAnamAM sthira thayelA prasannacaMdra munine hamaNu kevaLajJAna utpanna thayuM che ane devatAo tenA kevaLajJAnano mahimA kare che, tethI duMdubhinA nAda mizrita A harSanAda thAya che.' pachI zreNike pUchayuM ke, "bhagavana! kevaLajJAna kyAre ucheda pAmaze e vakhate mahA kAMtivALo vidyumbhALI nAme brahmalokanA iMdrano sAmAnika devatA pitAnI cAra devIonI sAthe prabhune namavA Avyo. tene batAvIne prabhu bolyA ke, A "purUSathI kevaLajJAna uracheda pAmaze, arthAta A chelluM kevaLajJAna pAmaze. eTale zreNike pUchayuM ke, "zuM devatAone paNa kevaLajJAna hoya che?' prabhu bolyA-A deva AjathI sAtame divase cAvI tamArA nagaranA nivAsI dhanADhaya rASabhadattane putra thaze, ane pachI mArA ziSya sudharmAne jaMbU nAme ziSya thaze. tene kevaLajJAna thayA pachI bIjuM kaI kevaLajJAna upArjana karaze nahIM.' zreNike pUchayuM ke "he nAtha! A devane cavavAne samaya najIka che, chatAM A devAnuM teja maMda kema paDayuM nathI? kAraNe ke aMtakALe devanuM teja maMda thAya che." prabhu bolyA- "hAla to A devanuM teja maMda che, pUrvanA puNyathI prathama AthI paNa utkRSTa teja hatuM. A pramANe praznottara thayA pachI prabhue sarvabhASAnusArI vANI vaDe pApane nAza karanArI dharmadezanA ApI. tevAmAM kuSTa regathI jenI kAyA gaLI gaI che e kaI purUSa tyAM Avyo ane te prabhune praNAma karI haDakAyA zvAnanI jema prabhunI pAse jamIna upara beThA. pachI caMdananI jema pitAnA parathI teNe prabhunA caraNane vAraMvAra niHzaMkapaNe carcita karavA mAMDayA. te jeIne zreNika rAjA krodhAyamAna thayA chatA vicAravA lAgyA ke-"A mahA pApI jagatusvAmInI AvI mahA AzAtanA kare che, tethI te ahIMthI uThe tyAre jarUra vadha karavA yogya che. evAmAM prabhune chIMka AvI, eTale te kuSTI bole ke-"mRtyu pAme." pachI rAjA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM zreNikane chIMka AvI eTale te bolyo ke, "ghaNuM jIvo. thoDIvAre abhayakumArane chIMka AvI eTale te bolyo ke "jIvo ke maro. pachI kALasaukarIne chIMka AvI eTale be ke-"jIva nahIM ane mara paNa nahIM." prabhune mATe "mRtyu pAme" ema kahyuM e vacana sAMbhaLIne krodha pAmelA zreNika rAjAe potAnA subhaTone AjJA karI ke-"jyAre A kuSTI ahiMthI uThe tyAre tene pakaDI leje. dezanA samApta thaI eTale te kuTI prabhune namIne uThayo, te vakhate kirAta loko jema Dukarane gherI le tema zreNikanA subhaToe tene gherI lIdhe; paraMtu teonA dekhAtAM te kSaNavAramAM divya rUpane dhAraNa karI sUryanA biMbane paNa nisteja karato chato AkAzamAM uDI gaye. subhaTee te vAta zreNika rAjAne karI eTale rAjAe vismaya pAmIne prabhune vijJapti karI ke, "he prabhu! te kuSTI koNa hato. prabhu bolyA ke"te deva hato." rAjAe pharIvAra sarvajJane pUchayuM ke tyAre te kuSTI zA mATe thayo hato?" prabhue kahyuM ke, "tenI vArtA A pramANe che - A vizvamAM prakhyAta evI kauzAMbI nAmanI nagarImAM zatAnIka nAme rAjA rAjya karato hato. te nagarImAM setuka nAme eka brAhmaNa raheto hato. te kAyamanA daridrIpaNAnI sImA ane mUkhapaNane avadhi hato. anyadA tenI strI sagarbhA thaI, tethI te brAhmaNIe setukane kahyuM ke, "bhaTajI! mArI suvAvaDane mATe ghI laI Avo, te sivAya mArAthI vyathA sahana thaze nahIM." te bolya-priyA ! mArAmAM evI kAMI paNa kuzaLatA ke kaLA nathI, ke jethI mane kAMI paNa prApta thAya; kemake dhanADhaya purUSe kaLAthIja grAhya thAya che." te bolI ke- jAo, koI rAjAnI pAse yAcanA kare; pRthvImAM rAjA jevuM bIjuM kalpavRkSa nathI. te vAta kabula karIne seka te divasathI puSka phaLa vigerethI ratnaccha jema sAgarane seve tema rAjAne sevavA lAgyA. anyadA caMpAnagarInA rAjAe varSARtu jema vAdaLothI AkAzane ghere, tema amita sainyathI kauzAMbIne gherI lIdhI. zatAnIka rAjA rAphaDAmAM rahela sapanI jema sainya sahita kauzAMbInI aMdara samayanI rAha joto chatAM daravAjA baMdha karIne rahyo. keTaleka kALe caMpApati pitAnuM sainya bahu sadAvAthI ane ghaNuM maraNa pAmI javAthI varSARtumAM rAjahaMsanI jema potAnA nagara tarapha javA cAlyo. te samaye pele setuka brAhmaNa puSpAdi levAne mATe udyAnamAM jato hato tenA jovAmAM te Avyo. sainya kSINa thaI javAthI prabhAte nisteja thayelA nakSatra yukta caMdranI jema nisteja thayele tene joIne te tatkALa zatAnIka rAjAnI pAse Avyo ane kahyuM ke, "dADha bhaMga thayelA sarSanI jema tamAro zatru kSINa baLavALo thayo chato pitAnA nagara tarapha jAya che, tethI je hamaNAja tame uThI tenI pAchaLa jaze to te sukhe grAhya thaI zakaze; kemake bhagna thayele purUSa baLavAna hoya te paNa tene parAbhava karI zakAya che." tenAM vacanane yukta mAnI zatAnIka rAjA tatkALa sarva baLavAna ane bANanI vRSTi karanAra pradhAna sainyathI dArUNa thaIne nagara bahAra nIkaLe. tene pAchaLa Avato joI caMpApatinA sainike pAchuM joyA vagara nAsavA lAgyA. "akasmAtu paDatI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 9 ma ] hAlikA prasannacaMdra vigerenAM caritra [169 vIjaLInI sAme koNa joI zake?" caMpApati te ekalo ja kaI dizAmAM javuM " e bhaya pAmI palAyana karI gaye. kauzAMbIpatie tenA hAthI, ghoDA ane bhaMDAra vigere laI lIdhuM. pachI meTA manavALA zatAnIkarAjA harSa pAmate chate kauzAMbImAM pAcho Abe, ane pelA sekaviprane belAvIne kahyuM ke, "kahe, tane huM zuM ApuM?vipra bolyo ke-"mArI ne pUchIne pachI mAgI laIza." "gRhasthane gRhiNI vinA vicAra karavAnuM bIjuM sthAna nathI." bhaTajI khuzI thatA thatA ghera AvyA ane brAhANane badhI vArtA kahI saMbhaLAvI. buddhivALI brAhmaNIe manamAM vicAryuM ke, "je huM rAjA pAsethI gAma garAsa magAvIza te vaibhavanA madathI A brAhmaNa jarUra bIjI strI paraNaze." A vicAra karIne te bolI ke-"he nAtha! tamAre pratidina jamavAne bhejana ane dakSiNAmAM eka senAmahAra rAjA pAsethI mAgI levI. A pramANe teNe pitAnA patine samajAvyuM, eTale teNe jaIne te pramANe rAjA pAsethI mAgI lIdhuM. rAjAe te ApyuM "gAgara samudramAM jAya te paNa potAne yogya hoya teTaluM ja jaLa pAme che." have pratidina te setuka brAhmaNa teTalo lAbha temaja sanmAna pAmavA lAge. "purUSane rAjAne prasAda mahAI paNane vistAre che." "A rAjAne mAnIte che" evuM dhArI loke nitya tenuM AmaMtraNa karatA hatA. "jenI upara rAjA prasanna hoya, tene sevaka koNa na thAya?" A pramANe ekathI vadhAre AmaMtraNa AvavAthI te prathama ja hoya te paNa dakSiNAnA lobhathI pratidina pahelAM jAmeluM vamI nAkhIne pAche anekavAra jamate hato. "brAhmaNanA lobhane dhikkAra che." vividha dakSiNAnA dravyathI te brAhmaNa dravyavaDe vadhI gaye ane vaDavAIothI vaDanA vRkSanI jema putrapautrAdikanA parivArathI paNa vRddhi pAmyuM. paraMtu nitya ajIrNa annanA vamanathI Ama (apakava) rasa uMce jatAM tenI tvacA dUSita thaI gaI, tethI te lAkhavaDe pIpaLAnA vRkSa jevo vyAdhigrasta thaI gaye. anukrame tenA nAka, caraNa ane hAtha saDI gayA ane te kuSTI thaI gaye, tathApi agninI jema atRpta thaIne te rAjAnI AgaLa jaI dararoja bhojana karato hato. ekadA maMtrIoe rAjAne kahyuM ke, he deva! A kuSTIno roga saMparkathI phelAze, mATe have tene bhejana karAvavuM yogya nathI. tene ghaNA putro nirogI che, temAMthI keI ekane tenI vatI jamADe, kemake jyAre koI pratimA khaMDita thAya tyAre tene ThekANe bIjI pratimA sthapAya che." rAjAe tema karavuM svIkAryuM, eTale maMtrIoe te brAhmaNane tema kahyuM, teNe paNa potAne sthAne potAnA putranuM sthApana karyuM ane pote ghera rahyo. madhapuDAnI jema mudra makSikAonI jALathI bharapUra evA te brAhmaNane tenA putroe paNa gharanI bahAra eka jhuMpaDI bAMdhI daIne temAM rAkhe. tenI putravadhUo jugupsApUrvaka tene khavarAvavA jatI ane nAsikA maraDI grIvA vAMkI karI te zuMkatI hatI. gharanI bahAra rAkhelA te brAhANanI AjJA tenA putra paNa mAnatA nahotA. mAtra zvAnanI jema tene eka kASTanA pAtramAM bhejana ApatA hatA. eka vakhate D - 22 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM te brAhmaNe vicAryuM ke, meM A putrane zrImaMta karyA tyAre have samudra tarIne vahANane tajI de tema teoe mane choDI dIdho che. teo vANIthI mane bolAvatA paNa nathI; ulaTA mArI upara roSa kare che. AvI rIte vicArI asaMtoSI abhavyanI jema te kuSTI roSa pAmyo, tethI teNe nizcaya karyo ke, "jema A putro mArI jugupsA kare che, tema teo paNa jugupsA karavAne yogya thAya tevI rIte huM karIza." pachI teNe potAnA putrone kahyuM ke, "he putro! huM have jIvavAthI udvega pAmI gayo chuM, paraMtu ApaNA kuLano e AcAra che ke je maravAne Irache teNe potAnA kuTuMbane eka maMtrela pazu Apavo, mATe mane eka pazu lAvI Apo." AvuM tenuM vacana sAMbhaLI pazunI jevA maMda buddhivALA putroe harSathI eka pazu tene lAvI ApyuM. pachI teNe pitAnA aMga uparathI parU laI laIne tenI sAthe annane cALI te pazune khavarAvyuM, ke jethI te pazu paNa kuSTI thaI gayo. pachI te viSe te pazune mArIne potAnA putrone khAvA Ape. pelA mugdha ajJAnI putro teno Azaya jANyA vagara tene khAI gayA. pachI "have huM tIrthe jaIza" ema kahI putronI rajA mAgIne te brAhmaNa araNyanuM zaraNuM dhArI tyAMthI cAlI nIkaLe. mArgamAM atyaMta tRSAtura thavAthI te aTavImAM jaLa zodhato bhamavA lAgyA. tevAmAM vividha vRkSavALA keI pradezamAM mitranI je eka jaLano dhare tenA jevAmAM Avyo. - tIra uparanA vRkSo parathI paDatA aneka jAtinA patra puSpa ane phaLethI vyApta ane divasanA sUryanA kiraNothI ukaLeluM temAMnuM jaLa teNe kavAthanI jema pIvA mAMDyuM. teNe jema jema tRSAturapaNe temAMnuM jaLa pIdhuM, tema tema kRmionI sAthe tene reca lAgavA mAMDaze. tevI rIte te dharAnuM jaLa pItAM keTaleka divase te taddana nirogI thaye ane vasaMtatratumAM vRkSanI jema tenA sarva aMga pAchA praphullita thaI gayA. Arogya thavAthI harSa pAmI te vijha pitAnA ghara tarapha pAchA vaLyo. "purUSane zarIranI ArogyatA prApta thatAM janmabhUmi zRMgArarUpa thAya che. kAMcaLIthI mukta thayelA saparanI jema dedipyamAna zarIravALA tene nagarajanoe vismaya pAmIne nagarImAM praveza karato joyo. nagarajane tene evA ArogyavALa joIne pUchatA ke "are ! tuM jANe pharIne janmyA hoya tema A sAje zI rIte thayo?" tyAre te kaheto ke, "devatAnA ArAdhanathI thayo. anukrame te pitAne ghera gayo. tyAM teNe pitAnA badhA putrone kuSTI thayela joyA. eTale harSa pAmIne belyo, ke "tamane mArI avajJAnuM phaLa kevuM sAruM maLyuM che?' te sAMbhaLI putro bolyA- "are nidaya pitA! tame DhaSInI jema amArA jevA vizvAsI upara A zuM karyuM?" A vAta sAMbhaLI loko paNa tenA para bahu akeza karavA lAgyA. tethI te tyAMthI nAzIne he rAjana ! tArA nagaramAM AvI nirAzrayapaNe AjIvikAne mATe bhamatAM tArA dvArapALane Azraye AvIne rahyo. tevAmAM amArUM ahIM AvavuM thayuM eTale dvArapALa pitAnA kAma upara te brAhmaNane joDI daIne amArI dharmadezanA sAMbhaLavA AvyA. pelo vipra daravAjA pAse beTho. tyAM durgAdevInI AgaLa, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 9 me ] hAlikA prasanna' vigerenAM caritra [ 101 khalidAna mUkavAmAM AveluM te joI atyaMta kSudhAthI kaSTa pAmatAM teNe jANe janmamAM paNa dIThuM' na heAya tema puSkaLa khAdhuM. pachI kaMTha sudhI annane bharavAnA doSathI temaja grISmaRRtunI garamIthI tene ghaNI tRSA lAgI, tethI marUbhUminA pAMthanI jema te AkuLavyAkuLa thaI gayA paNa pelA dvArapALanA bhayathI te dvAranuM sthAna cheADI kAMI paNa parama vigeramAM pANI pIvA mATe jaI zakayo nahI. te vakhate te jaLacara jIvAne kharekharA dhanya mAnavA lAgyA. chevaTe pANI pANI pAkArato te brAhmaNu tRSAta paNe mRtyu pAmI A nagaranA dvAra pAsenI vAvamAM deDakA thayA. ame vihAra karatAM karatAM pAchA pharIne A nagare AvyA, eTale loke! sabhramathI amane vAMdavAne mATe AvavA lAgyA. te vakhate pelI vApikAmAMthI jaLa bharatI strIonA mukhathI amArA Agamanane vRttAMta sAMbhaLI te vApikAmAM rahelo pelo deDakA vicAravA lAgyA ke, meM AvuM pUrva sAMbhaLyu. che.' vAravAra tenA uhApAha karatAM svapnanA smaraNanI jema tene tatkALa jAtismaraNa jJAna thayuM. eTale te dura ciMtavyuM ke, " pUrve dvAra upara mane rAkhIne dvArapALa jene vAMdavAne gayeA hato, te bhagavaMta jarUra ahiM AvyA haze. temane vAMdavAne jema A leAkeA jAya che tema huM. pazu jAuM, kemake gaMgA nadI sa.ne sarakhI che, AvuM dhArI te dura amane vAMDhavAne vApikAnI bahAra ThekIne nIkaLyA. tyAMthI ahiM AvatAM mA'mAM tArA gheADAnI kharIthI cagadAI ne mRtyu pAmI gayA; paraMtu amArI taraphanA bhaktibhAva sAthe mRtyu pAmavAthI te rAMka nAme devatA thaye. t anuSTAna vinA paNa bhAvanA phaLe che. ' kAInA bApanI nathI. "" " * Ajeja iMdre sabhAmAM kahyuM ke, zreNika jevA zraddhALu koI zrAvaka nathI.' te vacana upara zraddhA na AvavAthI dadu rAMka deva tamArI parIkSA levAne mATe ahiM AvyeA hato. teNe ezISa caMdanavaDe mArA caraNane ciryaMta karyA hatA, paNa tamArI dRSTinA mAhathI tamane adhu pheraphAra jovAmAM AvyuM hatuM. zreNike pUchyu... ke'he nAtha ! Ape chIMka khAdhI te vakhate te amAMgaLika khelyA, ane khIjAnI chI'kaiA vakhate mAMgaLika khelyo, tenu zuM kAraNa ?' prabhu olyA ke,-" tame haju sudhI A saMsAramAM kema rahyA che, zIghra mAkSe jAo, evuM dhArI teNe mane kahyuM ke, mRtyu pAmeA.' huM narakezarI rAjA! tane kahyuM ke ' jIvA ' tenA Azaya evA che ke, tane jIvatAMja sukha che, kAraNa ke mRtyu pachI tArI gati narakamAM thavAnI che. ane abhayakumArane kahyuM ke, 'jIvA ke, mA' ethI ke, jo te jIvato haze to dharmAM karaze ane mRtyu pachI anuttara vimAnamAM jaze. ane kALasaurikane kahyuM ke, 'tuM jIva nahIM ane mara paNa nahIM.' kAraNa ke te jo jIve to pApakama karaze ane mare to sAtamI narake jaze, tethI ema kahyuM hatuM." A pramANenA khulAsA sAMbhaLI zreNike bhagavatane namIne kahyuM ke, he prabhu! tamArA jevA jagatpati mArA svAmI chatAM mArI gati narakamAM kema thAya ?" prabhu mAlyA, ke rAjan! te pUrve narakanuM AyuSya bAMdhelu' che, tethI tuM avazya narakamAM jaIza. kemake pUrva zubha ke azubha jevAM kama khAMdhyAM DAya tevu phaLa avazya bhAga ' Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172] zrI vizvaSTi zalAkA purUSa caritra tparva 10 muM vavuM paDe che. ame paNa tene anyathA karavAne samartha nathI. tathApi bhAvI covIzImAM tuM pavanAbha nAme prathama tIrthaMkara thaIza. tethI he rAjana ! tuM jarA paNa vRthA kheda karIza nahIM." zreNika bolyA ke- he nAtha ! koI evo upAya che ke jethI aMdhakRpamAMthI AMdhaLAnI jema narakamAMthI mArI rakSA thAya ?' prabhu bolyA- he rAjana! kapilA brAhmaNI pAse je sAdhuone harSathI bhikSA apAva ane je kALasaukarikanI pAse kasAInuM kAma mUkAva, te narakathI tAro mokSa thAya; te sivAya thAya tema nathI. A pramANe hAranI jema prabhune upadeza hRdayamAM dhAraNa karI zreNikarAjA prabhune namIne potAnA sthAna tarapha cAle. A samaye pelA darAMka deve zreNika rAjAnI parIkSA karavA sArU DhImaranI jema akArya karatA eka sAdhune batAvyA. te joI jenA pravacananI malinatA na thAo evuM dhArI te sAdhune tevA akAryathI nivArIne te svagRha tarapha cAle. AgaLa cAlatAM eka sAdhvIne sagarbhA batAvI. zAsanabhakta rAjAe teNIne pitAnA gharamAM gupta rAkhI. zreNikanuM AvuM zraddhAyukta kArya joI te rAMka deva prasanna thayo ane pratyakSa thaIne be ke, "he rAjana! sAbAza che, potAnA sthAnathI parvatanI jema tamane samatithI calita karI zakAya tema nathI. he naravara! cheke pitAnI sabhAmAM jevI tamArI prazaMsA karI hatI, tevAja tame jovAmAM AvyA . tevA purUSa mithyAvacana bolatA nathI." A pramANe kahIne teNe divase nakSatronI zreNI racI hoya te eka suMdara hAra tathA be geLA zreNika rAjAne ApyA, ane kahyuM ke "je A tuTI gayelA hArane sAMdhI Apaze, te mRtyu pAmI jaze. A pramANe kahI te deva svapnadaSTanI jema tatkALa aMtaradhyAna thaI gaye." zreNike harSathI te divya manahara hAra celaNane Apyo ane be goLA naMdAdevIne ApyA. te joI "huM AvA turacha dAnane yogya thaI" evI IrSAvaDe manasvI naMdAe te be gaLA sthaMbha sAthe aphaLAvIne phADI nAkhyA; eTale eka goLAmAMthI caMdranI jevA nirmaLa be kuMDaLa ane bIjAmAMthI dedIpyamAna be rezamI vastro nIkaLyA. naMdAe te divya vastuo AnaMdathI grahaNa karI. "mahAna janene vAdaLAM vagara vRSTinI jema aciMtita lAbha thaI Ave che." pachI rAjAe pelI kapilA brAhmaNIne bolAvIne tenI pAse mAganI karI ke, "he bhadra! tuM sAdhuone zraddhAthI bhikSA Apa. huM tane dhananA rAzi ApIne nyAla karI daIza." kapilA belI ke, "kadi mane badhI suvarNamaya kare athavA mane mArI nAkhe, to paNa huM e akRtya kadi nahIM ja karUM.' pachI rAjAe kALasaukArikane bolAvIne kahyuM ke, "je tuM A kasAIpaNuM cheDI de to huM tane ghaNuM dravya ApuM, kemake tuM paNa dhananA lAbhathI kasAI thayo chuM." kAbhasIrika bolyo ke- A kasAInA kAmamAM ze deza che? jenAthI aneka manuSya jIve che tevA kasAInA dhaMdhAne huM kadi paNa choDIza nahIM.' pachI "tuM kasAIne vyApAra zI rIte karIza" ema kahI rAjAe tene aMdhakRpamAM eka rAtridivasa pUrI rAkhe. pachI rAjA zreNike bhagavaMtanI AgaLa jaIne kahyuM ke, "he savAmI! meM kALasokarikane eka ahorAtra sudhI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 9 mA] hAlikA prasannacaMdra vigerenA caritra [ 173 kasAinu kAma cheDAvyu che.' sajJa prabhu melyA ke, 'he rAjana! teNe adhakRpamAM paNa mRttikAnA pAMcaseA pADA banAvIne haNyA che.' tatkALa zreNike jaIne joyuM to te pramANe jovAmAM AvyuM, eTale tene bahu udvega thayA ke, mArA pUrva kamane dhikkAra che, tevA duSkarmanA yAgathI bhagavatanI vANI anyathA thaze nahI.' * surAsurAe sevAtA zrI vIraprabhu tyAMthI vihAra karIne parivAra sAthe pRSTa pAnagarIe padhAryA. tyAM sAla nAme rAjA ane mahAsAla nAme yuvarAja te mane baMdhu, trijaganA badhu zrI vIraprabhune vAMDhavAne AvyA. prabhunI dezanA sAMbhaLIne te baMne pratibAdha pAmyA, eTale yazAmatI ane piTharane gAgalI nAme putra ke je temanA bhANeja thato hato, teno rAjya upara abhiSeka karyAM; ane te baMnee sa`sAravAsathI virakta . thaI ne zrI vIraprabhunA caraNakamaLamAM jaI dIkSA lIdhI. bhagavaMta zrI vIraprabhu kALAMtare vihAra karatAM karatAM parivAra sAthe ceAtrIza atizaya sahita ca'pApurIe :padhAryA. prabhunI AjJA laI ne gautamasvAmI sAla ane mahAsAla sAdhunI sAthe pRSTaca'pAnagarIe gayA. tyAM gAgalI rAjAe bhaktithI gautama gaNadharane vaMdanA karI, temaja tenA mAtApitA ane bIjA matrI vigere paurajanoe paNa temane vaMdanA karI. pachI devatAe racelA suvarNanA kamaLa upara besIne caturrAnI iMdrabhUtie dha dezanA ApI. te sAMbhaLI gAgalI pratibeAdha pAmyA; eTale pAtAnA putrane rAjya upara besArI pAtAnA mAtApitA sahita teNe gautamasvAmInI pAse dIkSA lIdhI. te muniethI ane sAla mahAsAlathI parivRtta thayelA gautamasvAmI caMpAnagarImAM prabhune vAMdavA cAlyA. gautamasvAmInI pAchaLa cAlyA AvatAM mArgomAM zubha bhAvanAthI te pAMcene kevaLajJAna utpanna thayuM. sava caMpApurImAM AvyA. teoe prabhune pradakSiNA karI, ane gautamasvAmIne praNAma karyA. pachI tIne namIne te pAMce keLaLInI padAmAM cAlyA, gautame kahyuM ke prabhune vaMdanA karI, ' prabhu khelyA ke gautama! kevaLInI AzAtanA kareA nahI, ' tatkALa gautame mithyAduSkRta ApI temane khamAvyA. pachI gautama kheda pAmIne citavavA lAgyA ke, zuM mane kevaLajJAna utpanna nahi thAya? zu huM A bhavamAM siddha nahIM thAu... ? ' AveA vicAra kare che tevAmAM ' je aSTApada upara peAtAnI labdhivaDe jaI tyAM rahelA jinezvarane namI eka rAtri tyAM rahe, te teja bhavamAM siddhine pAme.' A pramANe arihaMta bhagavate dezanAmAM kahyuM che, ema peAtAne devatAoe kaheluM te sabhArI, devavANInI pratIti AvavAthI tatkALa gautamasvAmIe aSTApada upara rahelA jinabiMbAnA darzana mATe tyAM javAnI IcchA karI. tyAM bhaviSyamAM tApasAne pratibadha thavAnA jANI prabhue gautamane aSTApada tIthaeN tItha karAne vAMDhavA javAnI AjJA ApI. peAtAnI IcchA pramANe prabhunI AjJA maLavAthI gautama harSa pAmyA ane cAraNalabdhithI vAyu jevA vegavarDa kSaNamAM aSTApada samIpe AvI paheAMcyA. e arasAmAM, kauDinya, datta ane sevAla vigere padarasA tapasvIe aSTApadane meAkSanA hetu sAMbhaLI te Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174]. zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM giri upara caDavA AvyA hatA. temAM pAMcase tapasvIo caturtha tapa karI A kaMdAdinuM pAraNuM karatAM chatA aSTApadanI pahelI mekhalA sudhI AvyA hatA. bIjA pAMcaso tApaso chaThTha tapa karI sukA kaMdAdinuM pAraNuM karatA chatA bIjI mekhalA sudhI AvyA hatA, trIjA pAMcase tApasau aThThama tapa karI sukI sevAlanuM pAraNuM karatA chatA trIjI mekhalA sudhI AvyA hatA. tyAMthI uMce caDavAne azakta thavAthI te traNe samUha pahelI, bIjI ne trIjI mekhaLAe aTakI rahyA hatA. tevAmAM suvarNa jevI kAMtivALA ane puSTa AkRtivALA gautamane temaNe tyAM AvatA dIThA. temane joI teo paraspara kahevA lAgyA ke, "ApaNe zarIre kRza thaI gayA chIe, tathApi ahiMthI AgaLa caDI zakatA nathI, to A sthala zarIravALA muni kema caDI zakaze?' A pramANe teo vAtacita kare che, tevAmAM to gautama te mahAgiripara caDI gayA ane kSaNamAM devanI jema temanAthI adazya paNa thaI gayA. pachI teo paraspara bolyA ke, "A maharSinI pAse kaI mahAzakti che, tethI je te ahiM pAchA Avaze, te ApaNe tenA ziSya thaIzuM.' A nizcaya karI te tApase eka dhyAne baMdhunI jema AdarathI temanA pAchA AvavAnI rAha joIne rahyA. ahiM gautamasvAmIe bharatezvare karAvelA naMdIzvara dvIpanA caitya jevA caityamAM praveza karyo, ane temAM rahelA covIza tIrthaMkaranA anupama biMbane teNe bhaktithI vaMdanA karI. pachI caityamAMthI nIkaLIne gautama gaNadhara eka moTA azokavRkSa nIce beThA. tyAM aneka sura asura ane vidyAdharAe temane vaMdanA karI. gautame temane yogyatA pramANe dharmadezanA ApI ane temaNe pUchelA saMdeha tarkazakti vaDe kevaLInI jema dUra karyA. dezanA ApatAM prasaMge pAta temaNe jaNAvyuM ke, "sAdhuo zarIre zithila thaI gayA hoya che, ane teo glAni pAmI javAthI mAtra jIvasattAvaDe dhrUjatA dhRjatA cAle evA thaI jAya che." gautamasvAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI vaizravaNa (kubeka) temanA zarIranI sthalatA joI te vacana temanAmAM ja aghaTitA jANI jarA ha. te vakhate mana:paryAvajJAnI IMdrabhUti tenA manane bhAva jANI bolyA ke munipaNAmAM kAMI zarIranI kRzatAnuM pramANa nathI. paNa zubha dhyAnavaDe AtmAne nigraha karo te pramANa che. te upara eka kathA che te A pramANe - A jaMbudviIpamAM mahAvidehakSetranA AbhUSaNarUpa puSkalAvatI nAmanA vijayamAM puMDarIkiNI nAme nagarI che. tyAM mahApaddha nAme rAjA hato, tene padmAvatI nAme priyA hatI. tene puMDarIka ane kaMDarIka nAme be putro tene thayA hatA. eka vakhate nalinIna nAmanA udyAnamAM kaI sAdhuo padhAryA. temanI pAse mahApA rAjAe dharma sAMbhaLo, tethI pratibodha pAmI puMDarIkane rAjya upara besArI mahApaddharAjAe vrata grahaNa karyuM. anukrame kevaLajJAna pAmIne te mokSe gayA. eka vakhate pharIne keTalAka munie puMDarIkiNI nagarIe AvyA, eTale puMDarIka ane kaMDarIka temanI pAse dharma sAMbhaLavA gayA. temAM puMDarIka bhAvayati thaIne ghera Avyo ane maMtrIonI samakSa kaMDarIkane bolAvIne A pramANe kahAM ke, "vatsa! tuM A pitAnA rAjyane grahaNa kara, huM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 9 ] hAlikA prasannacaMdra vigerenAM caritra. [ 175 saMsArathI bhaya pAmyuM che, tethI bhayamAMthI rakSaNa karanArI dIkSA huM grahaNa karIza.' kaMDarIka be ke, "baMdhu! zuM tuM mane saMsAramAM pADe che mATe huM dIkSA laIza ane A bhavasAgarane tarI jaIza." puMDarIke be traNavAra tene rAjya levA kahyuM, paNa jyAre teNe na mAnyuM, tyAre puMDarIke tene kahyuM ke, "he baMdhu! iMdriye bahuja durbhaya che, mana sadA caMcaLa che, tArUNya vaya vikAranuM dhAma che ane prANIne pramAda te svAbhAvika che, vaLI parisaha tathA upasargo sahana karavA dusaha che, tethI tAre daDha pratijJAvALA thavuM paDaze, kemake dIkSA pALavI ghaNuM duSkara che. tethI hamaNuM zrAvakadharma pALI rAjya kara ane yauvana vaya gayA pachI dIkSA leje. ema karavuM badhI rIte yogya che," kaMDarIka be ke-"bhAI! te satya che, paNa huM je che te mAre pALavuM ja joIe, mATe huM to jarUra dIkSA laIza." A pramANe kahIne kaMDarIke dIkSA lIdhI, ane puMDarIkane maMtrIoe vrata levAne nivAryo eTale te bhAvayati thaI ghera rahyo. kaMDarIka muni vividha prakAranA tapathI zarIrane kaleza pamADatA temaja samAcArIne barAbara pALatA chatA sAdhuone priya thaI paDayA. eka vakhate vasaMta samaya AvatAM cAritrAvaraNIya karmanA udayathI maharSi kaMDarIkanuM mana calita thayuM. teNe ciMtavyuM ke, "mAre have A dIkSAthI sayuM, mAro bhAI je prathama mane rAjya Apato hato, te huM grahaNa karIza." AvuM vicArI bhagnacitte tatkALa te puMDarIkizuM nagarIe AvyuM ane tenA udyAnamAM eka vRkSa nIce lIlA patra vigerenA zItaLa saMthArA upara ALoTavA lAgyo. pitAnI upadhi jhADa sAthe laTakAvI dIdhI. ughAnapALakanI mAraphata teNe pitAnA AvavAnA khabara rAjAne ApyA, eTale rAjA pradhAna sahita tyAM Avyo ane temane vaMdanA karI. pachI vRkSa upara upakaraNe laTakAvI lIletarIne saMthAre karIne paDelo tene joIne "e munipaNathI nirveda pAmyA haze" evuM vicArI puMDarIka rAjA pitAnA maMtrIo pratye bolyo ke-"are bhAI! tamane yAda che ke, jyAre ANe bAlyANane lIdhe sAhasathI vrata grahaNa karyuM, tyAre meM tene vAryo hato. A pramANe kahI puMDarIke teNe irachelA rAjya upara tene besAye, rAjyacinha arpaNa karyA, ane pite tenI pAsenuM yatiliMga zahaNa karI zuddha buddhie dIkSA laIne tyAMthI vihAra karyo. ahiM "ANe anne mATe rAMkanI jema vrata bhaksa karyuM ema kahI kahIne sevaka loko kaMDarIkanuM upahAsya karavA lAgyA, tethI te hRdayamAM ghaNe kopAyamAna thayo. paraMtu teNe ciMtavyuM ke, "prathama huM sAruM sAruM bhojana karuM, pachI A upahAsya karanArAone vadhu vigere zikSA karIza." AvuM ciMtavI te rAjamahelamAM gaye. pachI prAtaHkALe yuvAna pArevuM khAya tema teNe jaghanya, madhyama ane utkRSTa-ema traNe prakArane AhAra kaMTha sudhI khAdhuM, ane rAtre viSayabhegane mATe jAgaraNa karyuM. te rAtrI jAgaraNathI ane ati AhAranA durapaNAthI tene visUcikA thaI tethI meTI arati utpanna thaI pavanathI pUrAyalI dhamaNanI jema tenuM udara praphullita thayuM, pavanane rAdha thaze ane mATe tuSAne Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa citra [ pa 10 suM " " dAha thayA. te vakhate A pApI pratijJAbhraSTa thayA' evuM dhArI tenA maMtrI vigeree tenI cikitsA karI nahIM, tethI te ati vyathAthI citavavA lAgyA ke, jo huM A satra koI paNa prakAre nimana karU to prAtaHkALe A badhA adhikArIone kuTuMba sahita mArI naMkhAvuM.' AvI rIte kRSNalezyAthI ane mahA raudradhyAnathI te mRtyu pAmIne sAtamI nArake apratiSThAna narakAvAsamAM utpanna thayA. ahi' puDarIka muni citavavA lAgyA ke "sAruM bhAgye cirakALa thayA IcchelA yatiSama mane prApta thayA che, to have tene gurUnI sAkSIe grahaNa karU." AvuM dhArI gurUnI pAse javA cAlyA. gurUnI samIpe jaI trata grahaNa karIne puMDarIka munie aThThamanu pAraNu karyuM; para Mtu nirasa, TADhA ane lukhA AhAra levAthI temaja gurU pAse AvavA mATe utAvaLA cAlyA AvavAthI, komaLa caraNamAMthI nIkaLatA rUdhirathI bahu parizrama pAmatAM gAmanI aMdara jaI upAzraya mAgI ati khedathI ghAsanA sathArApara sutA, dIkSA lIdhA chatAM 'huM gurUnI pAse jaI kayAre dIkSA lauM... ? ' evu ja ciMtavana karatA chatA teja rAtrie ArAdhana karI zubha dhyAnaparAyaNapaNe puSTa aMgeja mRtyu pAmI sarvArthasiddhi vimAnamAM utpanna thayA. tethI huM sabhAneA ! tapasvIone kRzapaNuM hoya ke puSTapaNuM hAsa evuM kAMI pramANu nathI. zula dhyAnaja parama purUSArthanu kAraNabhUta che.' A pramANe gautamasvAmIe kahelu' pu'DarIkanu' adhyayana pAse beThelA vaizravaNanA sAmAnika deve eka niSTAthI zravaNu karyu". vaizramaNe paNa samakita prApta karyuM" ane gautamasvAmIe pAtAne abhiprAya jANI lIdho tethI harSa pAmI te peAtAnA sthAna pratye gayA. * A pramANe dezanA ApI bAkInI rAtri tyAMja nigamana karI gautamasvAmI prAtaHkALe te parvata uparathI utaravA lAgyA, eTale rAha joI rahelA pelA tApasAnA jovAmAM AvyA. tApasAe temanI pAse AvI praNAma karIne kahyuM ke, huM tapeAnidhi mahAtmA ! ame tamArA ziSyA thaIe ane tame amArA gurU thAo.' gautamasvAmI khelyA ke- sajJa paramezvara mahAvIra prabhu che teja tamArA gurU thAo.' pachI teoe ghaNA Agraha karyA, eTale gautame tyAMja tene dIkSA ApI. devatAe tarataja tene yatiliMga Apyu'. pachI vidhyagirimAM yUthapati sAthe jema bIjA hAthIe cAle tema teo gautamasvAmInI sAthe prabhunI pAse javA cAlyA. mAgamAM koI gAma AvatAM bhikSAno samaya thayeA eTale gautama gaNadhare tApasa munione pUchyuM ke 'tamAre mATe pAraNuM karavA zuM ISTa vastu lAvuM?" temaNe kahyuM ke, ' pAyasAnta lAvo. ' eTale gautamasvAmI labdhinI sapattithI peAtAnA uMdaranuM pASaNa thAya teTalI kSIra eka pAtramAM lAvyA. pachI IMdrabhUti gautama khelyA-he mahiSa e ! sau esI jAe ane A pAyasAnnathI sarve pAraNu karA.' eTale 'ATalA pAyasAnathI zuM thaze ?' ema sanA manamAM Avyu, tathApi 'ApaNA gurUnI AjJA ApaNe mAnavI joie? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maga 9 ma ]. hAlika, prasannacaMdra vigerenAM cAritra : [ 177 evuM vicArI badhA eka sAthe besI gayA. pachI iMdrabhUtie akSINa mahAnasa labdhivaDe te sarvane jamADI dIdhA, ane temane vismaya pamADIne pachI pote AhAra karavA beThA. jyAre tApaso bhajana karavA beThA hatA tyAre "ApaNuM pUrA bhAgya yogathI zrI vIraparamAtmA jagadagurU ApaNane dharmagurU tarike prApta thayA che, temaja pitA jevA AvA muni bodha karanAra maLavA te paNa bahuja durlabha che, mATe ApaNe sarvathA puNyavAna chIe." A pramANe bhAvatAM zuSka sevALabhakSI pAMcaso tApasane kevaLajJAna utpanna thayuM. dara vigere pAMcaso tApasone dUrathI prabhunA prAtihArya jotAM ujavaLa kevaLajJAna utpanna thayuM, temaja kauDinya vigere pAMcasone bhagavaMtanA darzana dUrathI thatAM kevaLajJAna thayuM. pachI teo zrI vIraprabhune pradakSiNA karI kevaLInI sabhA tarapha cAlyA, eTale gautamasvAmI bolyA ke A vIraprabhune vaMdanA kare." prabhu bolyA ke-gautama! kevaLInI AzAtanA kare nahIM. "gautame tarataja mithyA duSkata ApI temane khamAvyA. te vakhate gautame pharIthI ciMtavyuM ke, "jarUra huM A bhavamAM siddhine pAmIza nahIM, kAraNa ke huM gurUkamI chuM. A mahAtmAone dhanya che ke, jeo mArA dIkSita chatAM jemane kSaNamAM kevaLajJAna utpanna thayuM. AvI ciMtA karatA gautama prati zrI viraprabhu bAlyA-"he gautama! tIrthakarAnuM vacana satya ke devatAnuM ?' gautame kahyuM, "tIrthakaronuM.' tyAre prabhu bolyA "have adharya rAkhaze nahIM. gurUne sneha ziSyanI upara zrIdaLa uparanA tRNanI jevo hoya che te tatkALa dUra thaI jAya che, ane gurU upara ziSyane hAya tema tamAro neha to unanI kaDAha (caTAI) jevo daDha che. cirakALanA saMsargathI amArI upara tamAro neha bahu dRDha thayelo che, tethI tamAruM kevaLajJAna rUMdhAyuM che, te nehane jyAre abhAva thaze tyAre pragaTa thaze." pachI prabhue gautamane ane bIjAne baMdha karavAne mATe drumapatrIya adhyayananI vyAkhyA karI. tyAra pachI prabhunA caraNanI upAsanA karanAra aMbaDa nAme parivrAjaka chatrI ane trIdaMDa hAthamAM rAkhIne tyAM Avyo. te traNa pradakSiNA karI prabhune namyo ane bhaktithI romAMcita thaI aMjali jeDI A pramANe stuti karavA lAge"he nAtha! huM tamArA cittamAM vatuM, evI te vArtA paNa durlabha che, paNa jo tame mArA cittamAM varno te pachI mAre bIjA koInuM prayojana nathI. chetaravAmAM tatpara evA anya jana mRdu buddhivALA purUSomAM keIne kopathI, koIne tRSTithI ane koIne anugrahavaDe chetare che. tevAo kahe che ke-je prasanna na thAya tenI pAsethI zI rIte phaLa meLavI zakAya paraMtu ciMtAmaNi vigere acetana che, te paNa zuM phaLa nathI ApatA ! he vItarAga ! tamArI sevA karavA karatAM paNa tamArI AjJA pALavI te vizeSa uttama che, kemake tamArI AjJA ArAdhI hoya te mokSane mATe thAya che ane virAdhI hoya to saMsArane mATe thAya che. tamArI AjJA anAdi kALathI heya ane upAdeya gocara che, eTale ke Azrava sarvathA heya che ane saMvara sarvathA upAdeya che. D - 23 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 mu' evI tamArI AjJA che. 'Azrava saMsAranA hetu che ane saMvara meAkSanA hetu che? A pramANe AhutI muSTi che, arthAt mULa jJAna eTalu ja che, bAkI bIjo badhA tenA vistAra che. A pramANenI AjJAnA ArAdhanamAM tatpara evA anaMtA jIvA meAkSa pAmyA, anaMtA pAme che ane anaMtA pAmaze. cittanI prasannatAvaDe dInatAne cheDI daIne mAtra tamArI AjJAneja mAnanArA prANIe saCthA karUpa 5jaramAMthI mukta thAya che.'' A pramANe jagadgurU zrIvIraprabhunI stuti karIne te saMnyAsI ceAgya sthAne besI devanI jema animeSa dRei prabhunI dezanA sAMbhaLavA lAgyA. dezanA pUNu thayA pachI te aMkhaDa saMnyAsI rAjagRha nagara tarapha javA taiyAra thayA, eTale prabhue tene kahyuM ke, 'tuM rAjagRhamAM jaIne nAga nAmanA rathakAranI srI sulasAne amArI AjJAthI kAmaLa vANIvaDe kuzaLatA pUcho.' prabhunI AjJAnA svIkAra karI aMkhaDa AkAzamArge uDIne tatkALa rAjagRhImAM AnyA. pachI sulasAnA gRhadvAra pAse AvI citavavA lAgyA ke- sura, asura, ane narezvarAnI najare prabhue sulasAneA pakSapAta karyAM, tenuM zuM kAraNa? mATe huM tenI parIkSA karUM.' A pramANe vicArI jene vaikriyalabdhi prApta thayelI che evA abaDe rUpa pheravIne tenA gharamAM praveza karyAM, ane bhikSA mAgI, sulasAe evA niyama karyAM hatA ke, 'mArA hAthathI je supAtra hAya teneja bhikSA ApavI,' tethI teNIe A yAcanA karatA tApasane bhikSA na ApI. (dAsIne ApavA AjJA karI. ) pachI abaDa rAjagRhI nagarInI bahAra jaI pUrva taraphane daravAje brahmAnuM rUpa viSuvIne beThA. teNe padmAsana vALyu, cAra bAhu ane cAra mukha karyAM, brahmAsa, traNa akSasUtra ane jaTA mugaTa dhAraNa karyAM, sAvitrIne sAthe rAkhyA, ane pAse huMsanuM vAhana ubhuM rAkhyuM. pachI dharma upadeza karIne sAkSAt brahmA AvyA che ema mAnanArA nagarajanAnAM manane harI lIdhA. A khabara sAMbhaLI sakhIjAe AvIne sulasAne kahyuM ke, * ApaNA nagaranI bahAra sAkSAt brahmAM AvyA che, mATe cAleA, jovA jaIe.' A pramANe ghaNI rIte khelAvI tA pazu mithyAsRSTinA paricayathI bhaya pAmatI sulasA tyAM na gaI. bIje divase te abaDe dakSiNa dizAnA daravAjA bahAra garUDapara besI, zaMkha cakra gadA ane khaDgane dhAraNa karI sAkSAt viSNunu rUpa dharIne beThA. leAkeAne vyAmeAha karanArA sAkSAt viSNu padhAryAnA khabara sulasAe sAMbhaLyA topaNa samyag darzanamAM nizcaLa sulasA tyAM gaI nahI.. trIje divase aMkhaDa pazcima dizAne daravAje zakaranuM rUpa dharIne beThA, temAM nIce vRSabhanuM vAhana rAkhyu, lalATe caMdrane dhAraNa karyAM, pAvatIne sAthe rAkhyA, gajacamanA vastra paheryo, traNa leAcana karyA, zarIre bhasmanA agarAga karyAM, bhujAmAM khaTyAMga, trizula ane pinAka rAkhyA, kapALeAnI rUDamALA gaLAmAM dhAraNa karI ane bhUtAnA vividha gaNA viSuoM. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 9 mA] hAlika, prasannaca'dra vigerenAM caritra | 179 tene rUpe dharmapadeza karIne teNe nagarajatAnA manane harI lIdhA; paraMtu te khabara sAMbhaLIne parama zrAvikA sulasA tyAM jovA paNa gaI nahI. pachI ceAthe divase teNe uttara dizAmAM traNa gaDhathI zeAlatu. ane daidipyamAna torAvALuM divya samavasaraNa viSuchyu, ane temAM pAte jinezvara thaIne beThA. te sAMbhaLI nagarajane vizeSe meTI samRddhi sahita tyAM AvI dhama sAMbhaLavA lAgyA. A khabara sAMbhaLIne pazu sulasA tyAM gaI nahIM, eTale abaDe tene caLAvavA mATe kAI purUSane tenI pAse mekaklyA. teNe AvIne A pramANe kahyu ke, huM sulasA ! zrI vizvasvAmI jinezvara nagaranI bahAra samavasaryAM che, he bhadre! temane vAMdavA cAleA, zA mATe vilaMba kareA che ? " sulasA khelI ke--" cAvIzamA tItha kara jagadgurU zrIvIra prabhu nathI. '" te khelyuM ke, " are sugdha! A tA pacIzamA tItha kara che, mATe temane pratyakSa AvIne juvA. " sulasA melI ke kadi paNa pacIza tIrthaMkara hoya ja nahI, mATe A to kAI kmAThI buddhivALe! mahApAkha'DI jaNAya che. te bicArA bheLA leAkAne ThaMge che. ' te eklyA- bhadre! Avu. eleA nahIM, AthI jainazAsanI prabhAvanA thaze, tethI tamAre zI hAni thavAnI che? mATe tyAM cAleA. ' sulasA khAlI "AvA khATA prapaMcathI kAMI jainazAsananI prabhAvanA thatI nathI, paNa tethI tA aprabhAvanAja thAya che, '' AvI rIte sulasAne acaLita manavALI joI aMkhaDa hRdayamAM pratIti lAvIne ciMtavavA lAgyA ke, jagadgurU zrI vIraprabhue bharasabhAmAM A satInI saMbhAvanA karI te tija che, maraNu ke huM mATI mAyAe karIne paNa teNIne samatithI caLita karI zako nahi, ' pachI te badhA prapaMca saharI laI potAne mULarUpe naiSadhikI khelato sulasAnA gharamAM peThA. sulasA ubhI thaI ne sAmI AvI ane elI ke, ' he dhama baMdhu ! jagama' vIraprabhunA uttama zrAvaka! tamane svAgata che?' A pramANe kahIne pachI mAtAnI jevI vatsala sulasAe tenA caraNu dhAyA ane peAtAnA gRhacaityanI vaMdanA karAvI, te caityane vaMdanA karIne pachI aMkhaDa zuddha buddhie elye ke bhadre! mArA vacanathI tu zAzvata caityAne vaMdanA kara.' pachI pRthvIpara mastaka namAvI teNIe jANe pratyakSa jotI hAya tema manamAM bhaktibhAva lAvIne vaRRnA karI. abaDe pharIvAra kahyu ke 'A jagamAM tuM ekaja guNavatI che, ke jenA khakhara vIraprabhue mArA mukhathI pUchyA che.' te sAMbhaLI sulasAe ha pAmIne prabhune vaMdanA karI ane rAmAMcita zarIre uttama vANIthI prabhunI stuti karI. pharIvAra parIkSA karavAnI IcchAe te catura melyA ke ' huM bhadre! hamaNA brahmAdika devA mA nagaranI bahAra pragaTa thayA hatA ane dharmanA vyAkhyAnA karatA hatA; nagarajanA temane vAMDhavA gayA hatA ane tenI pAse dhama sAMbhaLyA hatA, paNa tame kaututhI paNa tyAM kema gayA nahatA ?" sulasA melI, " hai mahAzaya ! tame jANeAche, te chatAM ajJAnInI jema kema pUcheche ?' te bicArA brahmAdika te kANu mAtra che? hi...sA karavAne zastra rAkhanArA ane bhAga karavAne strIne pAse rAkhanArA pAteja adhama mAM tatpara hAvAthI teo dharmanA vyAkhyAnA " Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra parva 10 muM] zuM Apaze? jagatamAM advitIya Apta purUSa zrI mahAvIra bhagavaMtane joyA pachI ane temanA dharma aMgIkAra karyA pachI je tevA devane jue che te kharekharA pitAnA svArthanA ghAtaka che." sulasAnAM AvAM vacana sAMbhaLI cittamAM harSa pAmate ane sulasA pratye "sAdhu sAdhu" (sAbAza-sAbAza) zabda kahete aMbai pitAne sthAnake gayo ane e mahA satI sulasA aniMdita AhAdhamane sarvadA hRdayamAM vahana karavA lAgI. ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite triSaSTizalAkApuruSacaritre mahAkAvye dazama parvaNi hAlika-prasannacaMdra-dardurAMka deva-zreNika bhAvitIrthakaratvazAlamahAzAla-gautamASTApadArohaNa-ambaDa sulasA carita vana nAma navama: saH | 2 || ja sage 10 me have dazArNabhadra ane dhanAzALibhadranuM caritra. sura asurothI paravArelA zrI viraprabhu caMpAnagarIthI vihAra karI anukrame dazANuM dezamAM AvyA. te dezamAM dazArNa nAme nagara che ane tyAM dazArNabhadra nAme rAjA rAjya kare che. eka vakhate te rAjA sAyaMkALe pitAnI sabhAmAM beThA hatA, tevAmAM cAra purUe AvIne kahyuM ke, "prAtaHkALe A tamArA nagaranI bahAra zrI viraprabhu samavasaraze. sevakenI AvI vANI sAMbhaLIne meghanI gajenAthI jema vigirimAM ratnanA aMkura pragaTe tema rAjAnA zarIramAMthI ati harSavaDe romAMca kaMcuka utpanna thayA. tatkALa teNe sabhA samakSa kahyuM ke, "prAtaHkALe huM evI samRddhithI prabhune vaMdanA karIza ke jevI samRddhithI pUrve kaI e paNa temane vAMdho nahIM hoya." A pramANe maMtrI vigerene kahI te pitAnA aMtApuramAM gaye, ane "huM prAtaHkALe prabhune Ama vAMdIza ane A pramANe stuti karIza." evI ciMtA karatAM teNe te rAtri mAMDamAMDa nirgamana karI. haju sUryodaya thayo nahote tyAM te e rAjasUrya dANurAjAe nagaranA adhyakSa vigerene bolAvI AjJA karI ke-"mArA mahelathI prabhunA samavasaraNa sudhI moTI samRddhithI mAre javA lAyaka mAgane zaNagAre.' ahiM vIraprabhu nagaranI bahAra padhAryA ane devatAoe samavasaraNa thayuM. are nagarAdhyakSa vigeree kSaNavAramAM rAjAnI AjJA pramANe karI dIdhuM. "devatAone jema mAnava Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 10 mA] dazA bhadra ane dhanAzALibhadranuM caritra [ 181 kAryasiddhi thAya che, tema rAjAone vacanavarDa thAya che." rAjamAganI rajate kuMkumajaLanA chaMTakAvavaDe zAMta karI, mAganI bhUmi upara sarvatra puSpA pAtharI dIdhA, sthAne sthAne suvarNanA staMbha sahita tAraNA bAMdhI dIdhA. suvaNunA pAtrAnI zreNithI zaiAbhita evA mAMcA gAThavI dIdhA, bhAtabhAtanA citravALA cinAI vastrothI suzaiAbhita, ratnamaya drupa(c)AthI Azcarya utpanna kare tevI ane sugaMdhathI bharapUra evI mALAe mAganI cAtarapha suMdarasta lA sAthe laTakAvI dIdhI. 'cA daDavALA ane meAtInA ulecavALA maDayeA ke jeo meghADaMbaranI zeAbhAne dharatA hatA, temanAthI badhe eka chAyA karI dIdhI. sthAne sthAne mUkelI agni sahita dhUpaghaTIe aMdara agarU kapUranA dhUmrathI maDapane aMkurita kare tevuM karI dIdhuM. AvI rIte jANe svaga nA eka khaMDa hAya tevA mArgane suzobhita karIne matrIoe prabhunA darzanane utsAha dharI rahela rAjAne save hakIkata nivedana karI. pachI rAjA snAna karI divya aMgarAga ane sava aMge AbhUSaNA tathA zuddha vasro dharI puSpanI mALA paherI uttama gajeMdra upara ArUDha thayA. mastakapara zveta chatra ane aMne bAju e cAmarathI virAjamAna mahArAjA iMdranA jevA thaIne cAlyA. mahAmUlyavALA AbhUSaNAne dhAraNa karanArA hajArA sAmatA jANe potAnA vaikriya svarUpa hAya tevA tenI pachavADe cAlyA. tyAra pachI caLita cAmarAthI virAjita ane iMdrANInA rUpane paNa parAbhava karatI aMtaHpuranI mRgAkSIe tenI pachavADe cAlI, mArgamAM adijanA rAjAnI stuti karatA hatA, gAyakeA gIta gAtA hatA ane mAne zaNagAranArAo pAtAnuM kauzalya batAvatA hatA. evI rIte bIjA rAjAonA ghATA chatrothI jenA mAmAM navIna maMDapa thaI rahelA che evA dazANu rAjA anukrame prabhunA samavasaraNamAM Aye. teNe traNa pradakSiNA daIne prabhune vaMdanA karI. pachI samRddhithI gati thaI peAtAne ceAgya evA sthAna upara beThA. e vakhate dazANu patine samRddhinA gava thayelA jANI tane pratidha karavAne mATe IMdre eka jaLamaya vimAna vipuchyu. temAM sphATika maNi jevA niLa jaLanA prAMtabhAge suMdara kramaLe! vikasvara thayelA hatA, haMsa tathA sArasa pakSIonA madhura zabdanA pratinAda thaI rahyA hatA, devavRkSA ane devalatAonI zreNimAMthI kharI paDatA puSpAthI te zAlita hatu', nIlakamalAnI zAbhAthI te iMdranIla maNaaya hAya tevuM lAgatuM hatu, marakata maNimaya nalInImAM suvarNa maya vikasvara kamaLAnA' prakAza praveza thatAM te adhika caLakatu hatu ane jaLanA capaLa taraMgAnI mALAethI te patAkAnI zAbhAne dhAraNa karatu hatuM. AvA jaLakAMta vimAnamAM IMdra raivatAnI sAthe beThA. te vakhate hajArA devAMganAe tene cAmara vIjavA lAgI ane gAMdharvoe AraselA sa'gItamAM te jarA jarA kAna ApavA lAgyA. A pramANe prabhunA caraNathI pavitra evI nIcenI pRthvI tarapha dRSTi karatA IMdra manuSyalAkamAM AnyA. nIce utaratAM utaratAM marakata maNinA nALathI virAjita suvarNanA kamaLa upara jANe caraNa sahita pavata hoya tema caraNa mUkatA mUkatA, maNimaya ATha datuzaLathI cAlita ane devaduSya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM vastrothI jenI pITha AcchAdita karelI che evA rAvata hAthI para iMdra caDyo. te vakhate te hastIpara prathamathI ArUDha thayelI devAMganAoe tene hAthano Teko Apyo. pachI jineMdranA caraNamAM vaMdana karavAne IcachanAra bhaktajanomAM ziromaNi idra bhaktibhAvita citte samavasaraNamAM praveza karyo. te vakhate tenA jaLakAMta vimAnamAM AvelI kriDAvApIomAM rahelA dareka kamaLanI aMdara saMgIta thavA lAgyuM. pratyeka saMgIte IdranA jevA vaibhavavALo ekeka sAmAnika deva divyarUpa tathA suMdara veSayukta dekhAvA lAgyo. te dareka devane parivAra iMdranA parivAranI jema mahaddhika ane vizvane vismayakAraka hate. AvI vimAnanI samRddhithI IMdra pite vismaya pAmI gaye, te pachI tethI uNu uNu samRddhivALA bIjAnI te zI vAta karavI? pachI samavasaraNamAM rahelA suranaroe vismayathI joyelA IMdra kaMThamAM paherelA hArane pRthvI para laTAvatA chatA prabhune vAraMvAra praNAma karyA. IMdranI AvI pArAvAra samRddhi joIne dazArNabhadrarAjA zaheranI samRddhi joIne grAmya jana thaI jAya tema kSaNavAra te taMbhita thaI gayo. pachI vismayathI vikasita netra karIne teNe vicAryuM ke, "aho ! A iMdranA vimAnanI kevI lokottara zobhA che? aho! A airAvata hAthInA gAtra kevA suMdara che? aha! A IMdranA vaibhavano vistAra to koI alaukika jaNAya che! mane dhikkAra che ke, meM mArI saMpattinuM abhimAna karyuM. mArI ane A IdranI samRddhi vacce te eka khAbocIyA ne samudranA jeTaluM aMtara che. meM A mArI samRddhinA garvathI mArA AtmAne tuccha karyo. pUrve AvI samRddhi nahIM joyelI hovAthI huM eka kuvAnA deDakAnI je hato" AvI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM haLave haLave vairAgya AvavAthI alpa karmane lIdhe tenA atyaMta zubha pariNAma thayA. temaNe vicAryuM ke, "ke AvI samRddhithI iMdra mane chatI lIdhe che, tathApi have dIkSA laIne huM tene parAjya karIza. vaLI dIkSA laIne kevaLa tene ja vijya karIza ema nahIM paNa bhavabhramaNa karAvanArA je kamaMrUpa zatruo che, temane paNa jItI laIza. AvI rIte vicArIne vivekI dazArNapatie tatkALa tyAMja mugaTa ane kaDAM vigere AbhUSaNe kADhI nAkhyA, ane jANe kamarUpa vRkSonA mULIo kheMcI kADhate heya tema pAMca muSTivaDe mastaka uparanA kezane kheMcI kADhayA. vismayathI vikasita netre idranA jotAM jotAMmAM teNe gaNadharanI pAse AvIne yatiliMga grahaNa karyuM. pachI apUrva utsAha ane sAhasavALA te dazArNabhadra munie prabhune pradakSiNA pUrvaka vaMdanA karI. te vakhate idde temanI pAse AvIne kahyuM ke "ahe mahAtmana ! tamArUM A koI mahAna parAkrama che ke jethI tame mane paNa jItI lIdho che, to pachI bIjAnI zI vAta karavI?" A pramANe kahI IMdra temane namaskAra karI pitAne sthAnake gayo. dazArNabhadra muni sArI rIte vratanuM pratipAlana karavA lAgyA, ane zrI vIraprabhue bhavyajananA upakArane mATe tyAMthI bIjA nagara vigere sthAnamAM vihAra karyo. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 10 mA] dazANu bhadra ane dhanAzAlibhadra caritra [ 183 rAjagRha nagaranI najika zALi nAme grAmamAM kAI dhanyA nAmanI strI AvIne rahI hatI. tene badhe vaza uccheda thaI gayA hatA. mAtra saMgamaka nAmanA eka putra rahyo hatA, tene te sAthe lAvI hatI. kemake " game tevA duHkhamAM paNu pAtAnA udarathI thayeluM sa MtAna cheDI devu azakatra che." te saMgamaka tyAM rahyo chatA nagarajaneAnA vAcharaDA cAratA hatA. " garIba che.karAne AvI mRdu AjIvikA ghaTita che." eka vakhate keAI parvotsavane divasa AvyA, te samaye ghera ghera pAyasAnnanA bhAjana thatAM sagamakanA jovAmAM AvyAM, tethI te mugdha bALake ghera jaI peAtAnI TvIna mAtA pAse pAyasAnanI mAgaNI karI. te melI ' putra! huM daridrI chuM, mArI pAse pAyasAnna kayAMthI hoya ?' jyAre ajJatAthI bALake vAraMvAra tevI mAgaNI karyo karI tyAre dhanyA pAtAnA pUrva vaibhavane saMbhAratI tAra svare rUdana karavA lAgI. tenA rUdana rU:khathI jemanuM hRdaya vIdhAyuM che evI tenI pAAzaNAe tenI pAse AvI tenA duHkhanuM kAraNu pUchyuM, eTale dhanyAe gadgad svare temane peAtAnA duHkhanuM kAraNu kahyuM. pachI te badhIe maLIne tene dudha vigere lAvI ApyuM, eTale teNIe kSIra rAMdhI, ane eka thALamAM kADhI potAnA putrane ApIne pote koI gRhakArya mAM paDI. e samaye kAI mAsakSapaNadhArI muni pAraNAne mATe ane saMgamakane bhavasAgarathI tAravAne mATe tyAM AvI caDayA. temane jotAMja sagamaka vicAra karavA lAgyA ke, A sacetana ciMtAmaNui ratna, ja...gama kalpavRkSa ane apazu kAmadhenu rUpa munimahArAja mArA bhAgyathI A vakhate AvI caDayA te bahuja sArU thayu, nahIM to mArA jevA garIbane AvA uttama pAtrane yAga kayAMthI thAya ? mArA koI bhAgyanA yeAge Aje citta, vitta ane pAtra e triveNIne sa`gama thayA che.' A pramANe vicAra karI teNe thALamAM rahelI badhI kSIra munine vaheArAvI dIdhI. dayALu munie tenA anugrahane mATe grahaNu paNa karI. muni gharanI bahAra nIkaLyA eTale dhanyA tyAM AvI, ane thALamAM kSIra na dekhavAthI pAte ApelI kSIra putra khAI gayA haze? evuM dhArI teNe pharIthI khIjI ApI. te kSIra saMgamake atRptapaNe kaMTha sudhI khAdhI, jethI tenA ajINu vaDe teja rAtre pelA munine sabhArato sa'gamaka maraNa pAmyA. : munidAnanA prabhAvathI saMgamakanA jIva rAjagRhI nagarImAM gAbhadra zeThanI bhadrA nAmanI strInA udaramAM avataryAM. bhadrAe svapnamAM pAkeluM. zALIkSetra joyuM. teNIe te vArtA patine kahI, eTale patie ' putra thaze ' ema kahyuM. pachI 'huM dAnadhama vigere sukRtyA karU" evA bhadrAne dohada thayA. bhadra buddhivALA gAbhadra zeThe te hada pUrNa karyAM. samaya pUrNa thatAM viduragirinI bhUmi jema ratnane janma Ape tema bhadrAe krizAenA mukhane udyota karanArA putraratnane janma ApyA. joyelA svapnane anusAre mAtApitAe zubha divase tenuM zALibhadra evuM nAma pADyuM. pAMca dhAtrIoe paherelA hArane pRthvIpara leATAvatA chatA prabhune vAravAra praNAma karyAM. pAlana karAtA te putra anukrame moTA thayA. kAMIka uNA ATha varSane Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 14 muM thaye tyAre tenA pitAe nizALe mUkIne tene badhI kaLAo bhaNAvI. anukrame yuvatijanane vallabha evo zAlibhadra yauvana vayane prApta thatAM navIna pradyumnanI jema samAna vayanA mitronI sAthe ramavA lAgyo. te nagaranA zreSThIoe pitAnI batrIza kanyAo zAlibhadrane ApavAne mATe gaMbhadra zeThane vijJapti karI. gabhazeThe harSa pAmI teno svIkAra karyo ane sarva lakSaNasaMpUrNa batrIza kanyAo zALibhadrane paraNAvI. pachI vimAnanI jevA ramaNika pitAnA maMdiramAM strIonI sAthe zALibhadra vilAsa karavA lAgyuM. te evA AnaMdamAM magna thata hatuM ke rAtri ke divasane paNa jANato nahote. mAtApitA tene bhogasAmagrI pUrI pADatA hatA. anyadA gobhadra zeTha zrI vIraprabhunI pAse dIkSA lIdhI, ane vidhipUrvaka anazana karIne te devaleke gayA. tyAMthI avadhijJAnavaDe pitAnA putra zAlibhadrane joI tenA puNyathI vaza thaIne te putravAtsalyamAM tatpara thayA ane kalpavRkSanI jema rI sahita tene pratidina divya vastra ane nepathya vigere pUravA lAgyA. ahIMpurUSane lAyaka je je kArya hoya te bhadrA karatI hatI ane zAlibhadra to pUrvadAnanA prabhAvathI kevaLa bhegeneja bhagavato hato. anyadA koI paradezI vyApArI ratnakaMbaLa laIne zreNika rAjAnI pAse vecavA AvyA, paraMtu tenI kiMmata bahu vizeSa hovAthI zreNike te kharIdyA nahIM, eTale teo pharatA pharatA zALibhadrane ghera gayA. tyAM bhadrAe meM mAgyuM mUlya ApIne te sarve kharIdI lIdhA. evAmAM cesaNue teja divase zreNikane kahyuM ke, "mAre yogya eka ratnakaMbaLa lAvI Ape." eTale zreNike eka ranarkamaLa kharIdavAne mATe te vyApArIne bolAvyA. teoe kahyuM ke, "ratnakaMbaLo to bhadrAe kharIdI lIdhA che." pachI zreNika rAjAe eka catura purUSane mUlya ApIne ratnakaMbala levA sArU bhadrAnI pAse mokalyo. teNe AvIne ratnakaMbaLa mAgyuM, eTale bhadrA bolI ke, "zAlibhadranI strIone paga luvAne mATe te ratnakaMbaLanA kaDakA karIne meM ApI dIdhA che, tethI je jIrNaratnakaMbalethI kArya hoya to rAjA zreNikane pUchIne Avo ane laI jAo." catura purUSe e vRttAMta rAjAne kahyo. te sAMbhaLIne cellaNa rANI belI ke "juo! tamArAmAM ne e vaNikamAM pItaLa ane suvarNanA jeTaluM aMtara che.' pachI rAjAe kautukathI teja purUSane mokalI zALibhadrane potAnI pAse bolAvyo. tyAre bhadrAe rAjA pAse AvIne kahyuM ke mAro putra kadi paNa gharanI bahAra nIkaLato nathI, mATe Apa mAre ghera padhAravAnI kRpA karo." zreNike kautukanI tema karavAne kabula karyuM. eTale kSaNavAra pachI AvavAnuM kahI bhadrA ghera gaI ane teTalA vakhatamAM vicitra vastra ane mANikyAdivaDe rAjamArganI zobhA rAjamahelathI te potAnA ghara sudhI ati suMdara karAvI. pachI teNIe kahevarAvavAthI devatAnI jema kSaNamAM taiyAra karelI mArganI zobhAne joto jato zreNika rAjA zAlibhadrane ghera AvyA. jyAM suvarNanA staMbha upara iMdranIlamaNinA toraNe jhulatA hatA, dvAranI bhUmi upara motInA sAthIAnI zreNIo karelI hatI, sthAne sthAne divya vastranA caMdaravA bAMdhyA hatA ane AkhuM ghara sugaMdhI dravyathI dhUpita thayeluM hatuM. te sarva Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 10 ma ] dazArNabhadra ane zAlibhadranuM caritra [185 jevAthI thayelA vismayavaDe vikasita netra karatA rAjAe gRhamAM praveza karyo; ane cethAmALa sudhI caDI suzobhita siMhAsanane alaMkRta karyuM. pachI bhadrAe sAtamI bhUmikA (mALa) upara rahelA zAlibhadra pAse jaIne kahyuM ke, "putra! zreNika ahiM Avela che, to tuM tene jevAne cAla." zALibhadra bolyo-"mAtA! te bAbatamAM tame sarva jANe che, mATe je mUlya ApavA yogya hoya te tame Apa. mAre tyAM AvIne zuM karavuM che?" bhadrA belI-"putra! zreNika e kAMI kharIdavAno padArtha nathI, paNa te to badhA lokono ane tAro paNa svAmI che." te sAMbhaLI zALibhadde kheda pAmyA chatA ciMtavyuM ke, "mArA A sAMsArika aizvaryane dhikkAra che ke jemAM mAre paNa bIje svAmI che; mATe mAre sapanI phaNa jevA A bhegathI have sayuM. have to huM zrIvIraprabhunA caraNamAM jaI satvara trata 'grahaNa karIza." A pramANe tene utkaTa saMvega prApta thaye, tathApi mAtAnA AgrahathI te strIo sahita zreNika rAjA pAse Avyo ane vinayathI rAjAne praNAma karyA. rAjA zreNike tene AliMgana karI svaputravata pitAnA khoLAmAM besAryo. ane snehathI mastaka sudhI kSaNavAra harSAzru mUkayA. pachI bhadrA bolI ke-"he deva ! have ene choDI dyo. e manuSya che chatAM manuSyanA gaMdhathI bAdhA pAme che. tenA pitA devatA thayA che, te strIo sahita pitAnA putrane divya veSa, vastra tathA aMgarAga vigere pratidina Ape che. te sAMbhaLI rAjAe zAlibhadrane rajA ApI eTale te sAtamI bhUmikAe gayo. pachI bhadrAe rAjAne vijJapti karI ke, Aje te ahiMja bhejana levA kRpA karo." bhadrAnA AgrahathI rAjAe te vAta svIkArI, eTale tatkALa bhadrAe sarva rasoI taiyAra karAvI. "zrImAnane zuM siddha na thAya?" pachI rAjAe snAnane yogya tela jala ane cUrNa vaDe snAna karyuM. snAna karatAM tenI AMgaLImAMthI eka mudrikA gRhavApikAmAM paDI gaI. rAjA Ama tema tene zodhavA lAgyo, eTale bhadrAe dAsIne AjJA ApI ke, "vApinuM jaLa bIjI tarapha kADhI nAkha." tema karatAM te vApikAmAM divya AbharanI madhyamAM potAnI phIkI dekhAtI mudrikA joIne rAjA vismaya pAmI gayo. rAjAe pUchayuM ke-A badhuM zuM che?' dAsI bolI ke-"dararoja zAlibhadranA ane tenI strIonA nirmAlya AbharaNe kADhI nAkhavAmAM Ave che te A che." te sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke "sarvathA A zAlibhadrAne dhanya che temaja mane paNa dhanya che ke, jenA rAjyamAM AvA dhanADhya purUSa paNa vase che, pachI rAjAonA agresara zreNika rAjAe parivAra sahita bhejana karyuM. jamyA pachI vicitra alaMkAro ane vastrothI aciMta thaIne rAjA pitAnA rAjamahelamAM gayA. have zAlibhadra saMsArathI mukta thavAnA vicAra karate hato, tevAmAM tenA dhamamitre AvIne vijJapti karI ke-"caturNAnadhArI ane sura asure namaskAra karelA jANe mUrtimAna dharma hoya tevA dharmaghoSa nAmanA muni udyAnamAM padhAryA che. te sAMbhaLI zALibhadra harSathI D - 24, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM rathamAM besI tyAM Avyo. AcAryane tathA bIjA sAdhuone vAMdIne AgaLa beTho. sUri dezanA ApI rahyA pachI teNe pUchyuM ke, "he bhagavana! kevA karmathI rAjA svAmI na thAya?" muni belyA-jeo dIkSA grahaNa kare teo A badhA jagatanA paNa svAmI thAya che." zAlibhadre kahyuM ke, "je ema che te to huM ghera jaI mArI mAtAnI rajA laIne dIkSA laIza." sUri bolyA ke-"dharmakAryamAM pramAda na kare." pachI zAlibhadra ghera gayo ane mAtAne namaskAra karIne kahyuM ke, "he mAtA! Aje zrI dharmaghoSa sUrinA mukhakamaLathI meM dharma sAMbhaLyuM che ke, je dharma A saMsAranA sarva duHkhathI mUkAvAnA upAya rUpa che." bhadrA bolI ke-"vatsa! te ghaNuM sAruM karyuM, kemake tuM tevA dhamI pitAnoja putra chuM." A pramANe harSathI zAlibhadranI prazaMsA karI. pachI zAlibhadre kahyuM ke- mAtA! jo ema hoya te mArI upara prasanna thaIne mane rajA Ape; huM vrata grahaNa karIza. kAraNa ke huM tevA pitAno putra chuM." bhadrA bolI-vatsatAro vrata levAno udyama yukta che, paNa temAM te niraMtara leDhAnA caNA cAvavAnA che. tuM prakRtimAM sukomaLa che ane divya bhegathI lAlita thayela che, tethI moTA rathane nAnA vAchaDAonI jema tuM zI rIte vratanA bhArane vahI zakIza?" zAlibhadra belyo-"he mAtA bhegalAlita thayelA je purUSe vratanA kaSTane sahana kare nahIM tene kAyara samajavA, mATe badhA kAMI tevA hetA nathI." bhadrA bolI-"he vatsa! je tAro eja vicAra hoya to dhIme dhIme-cheDe thoDe bhegano tyAga karI manuSyanA malinatA gaMdhane sahana kara ke jethI te abhyAsa paDe, pachI vrata grahaNa karaje." zALibhadde te vacana satvara mAnya karyuM, ane te divasathI dararoja eka eka strIne ane eka eka zayyAne tajavA lAgyo. teja nagaramAM dhanya nAme eka maTe dhanavAnuM zeTha raheto hato ke je zAlibhadranI kaniSTa bhaginIno pati thato hato. pitAnA baMdhunA A khabara sAMbhaLavAthI potAnA patine havarAvatAM zALibhadranI benanI AMkhamAM AMsu AvyA. te joI dhanya pUchyuM ke, "zA mATe rUe che?" tyAre te gad gadu akSare bolI ke-"he svAmI! mArA bhAI zALibhadra vrata levAne mATe pratidina eka eka strI ane eka eka zamyA tajI de che, tethI huM rUdana karUM chuM." te sAMbhaLI dhanya mazkarImAM kahyuM ke, "je evuM kare te to ziyALanA je bIkaNuM gaNAya, tethI tAro bhAI paNa hInasatva lAge che." te sAMbhaLI tenI bIjI strIo hAsyamAM belI uThI ke-"he nAtha! je vrata levuM saheluM che te tame kema nathI letA?" dhanya belyo ke mane vrata levAmAM tame vinarUpa hatI, te Aje puNya yoge anukULa thaI to have huM satvara vrata laIza." te bolI ke-prANeza! prasanna thAo, ame te mazkarImAM kahetI hatI." strIonAM AvAM vacananA uttaramAM "A strI ane dravya vigere sarva anitya che, niraMtara tyAga karavAne yogya che, mATe huM to avazya dIkSA laIza." A pramANe bolato dhanya tarataja ubhe thaye; eTale ame paNa tamArI pAchaLa dIkSA laIzuM." ema sarva strIo belI. pitAnA AtmAne dhanya mAnanArA mahA manasvI dhanya temAM saMmati ApI. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 10 me] dazArNabhadra ane zAlibhadranuM caritra [187 A arasAmAM zrI vIraprabhu vaibhAragiri upara samavasaryA. dhanya dhamamitranA kahevAthI te khabara jANyA, eTale tarataja dinajanone puSkaLa dAna ApI strIo sahita zibikAmAM besI bhavabhramaNathI bhaya pAmelo dhanya mahAvIra bhagavaMtanA caraNane zaraNe Avyo ane prabhunI pAse strIo sahita dIkSA lIdhI. te khabara sAMbhaLI zAlibhadra pitAne vijita mAnI tvarA karavA lAgyo. pachI zreNikarAjAe anusarelA zALibhadde paNa tarataja zrI vIraprabhunI pAse AvIne vrata grahaNa karyuM. zrI vIraprabhue yUtha sahita gajendranI jema tyAMthI bIje vihAra karyo. dhanya ane zALibhadra baMne anukrame bahuzrata thayA ane khaganI dhArA jevuM mahAtapa karavA lAgyA. zarIranI kiMcit paNa apekSA vagaranA teo pakSa, mAsa, be mAsa, traNa mAsa ane cAra mAsanI tapasyA karIne pAraNuM karatA hatA. tevI ugra tapasyAthI mAMsa ane rUdhira vagaranA zarIravALA thayelA dhanya ane zAlibhadra cAmaDAnI dhamaNa jevA dekhAvA lAgyA. anyadA zrI vIrasvAmInI sAthe te baMne mahAmuni potAnI janmabhUmi rAjagRhI nagarImAM AvyA. prabhune samavasarelA jANI temane namavAne mATe atizaya zraddhAthI ke satvara nagaramAMthI bahAra AvyA. te avasare dhanyane zAlibhadra baMne muni mAsakhamaNanA pAraNAne mATe bhikSA levA javAnI AjJA levA sArU prabhu pAse AvyA ane namaskAra karIne ubhA rahyA. pachI zAlibhadra pratye prabhue kahyuM ke, "Aje tamArI mAtA pAsethI maLelA AhArathI tamAre pAraNuM thaze." eTale "huM IcchuM chuM.' ema kahI zAlibhadra muni dhanyanI sAthe nagaramAM gayA. baMne muni bhadrAnA gRhadvAra pAse AvIne ubhA rahyA, paNa tapasyAthI thayelI atyaMta kRzatAne lIdhe teo koInA oLakhavAmAM AvyA nahIM. vaLI zrI vIraprabhu, zALibhadra ane dhanya muni Aje ahiM padhAryA che, tethI huM temane vAMdavA jAuM." evI icchAthI AkuLavyAkuLa thayelI romAMcita zarIravALI bhadrA paNa te vyavasAyamAM rokAI rahI, tethI tenuM paNa te tarapha dhyAna gayuM nahIM. ahiM baMne muni kSaNavAra ubhA rahIne tarata ja pAchA vaLyA. teo nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLatA hatA tevAmAM zAlibhadranI pUrva bhavanI mAtA dhanya nagaramAM dahIM ghI vecavAne AvatI sAmI maLI. zALibhadrane jotAM tenA stanamAMthI paya jharavA lAgyuM. pachI baMne muninA caraNamAM vaMdanA karIne teNIe bhaktipUrvaka dahIM vaharAvyuM. tyAMthI zAlibhadra muni vIraprabhunI pAse AvyA ane gocarI AvI aMjali jeDIne pUchayuM ke-"he prabhu! ApanA kahevA pramANe mane mArI mAtA pAsethI pAraNu mATe AhAra kema na maLyo?" sarvajJa prabhu bolyA ke, "he zALibhadra mahAmuni ! e dahiM vahorAvanArI tamArI pUrva janmanI mAtA dhanyA hatI." pachI dadhivaDe pAraNuM karI, prabhunI AjJA laIne zALibhadra muni dhanyanI sAthe anazana karavA mATe vaibhAragiri para gayA. tyAM dhanya sahita zAlibhadra munie zilAtaLa upara pratilekhanA karIne pAdapapagama nAme anazana aMgIkAra karyuM. ahIM zALibhadranI mAtA bhadrA ane zreNika rAjA teja vakhate Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM bhaktiyukta citte zrI vIraprabhunI pAse AvyA. prabhune namaskAra karIne bhadrAe pUchyuM ke "he jagapati! dhanya ane zAlibhadra muni kayAM gayA? teo amAre ghera bhikSAne mATe kema na AvyA?" sarvajJa bolyA ke-"te munio tamAre ghera vaheravA mATe AvyA hatA, paNa tame ahiM AvavAnI vyagratAmAM hatA, tethI tamArA jANavAmAM AvyA nahIM. pachI tamArA putranI pUrva janmanI mAtA dhanyA nagara tarapha AvatI hatI, teNIe temane dadhi vaharAvyuM, tenAvaDe pAraNuM karIne mahAsattvadhArI te baMne munioe satvara saMsArathI chuTavAne mATe hamaNAja vaibhAragiripara jaI anazana grahaNa karyuM che. te sAMbhaLI bhadrA zreNikarAjAnI sAthe tatkALa vaibhAragiri para AvI, tyAM te baMne munio jANe pASANuvaDe ghaDelA hoya tema sthira rahelA tenA jevAmAM AvyA. temanA kaSTane jetI ane pUrvanA sukhane saMbhAratI bhadrA pratidhvanithI vaibhAragirine paNa rovarAvatI hoya tema rovA lAgI. te bolI ke-"he vatsa! tame ghera AvyA tepaNa abhAgiNIe pramAdathI tamane jANyA nahIM, tethI mArI upara aprasanna thAo nahIM. jo ke tame te amAro tyAga karyo che, paNa kaIvAra tame mArI draSTine te AnaMda Apaze evo prathama mAro mane ratha hato. paNa he putra! A zarIratyAganA heturUpa AraMbhathI tame have mAre e manoratha paNa bhAMgavAne ughukta thayA jaNAo che. he munio! tame je A ugra tapa AraMvyuM che, temAM huM vihmarUpa thatI nathI, paNa mAruM mana A zilAtaLanI jema atize kaThora thayeluM che." pachI zreNika rAjA belyA ke-"he bhadra! A harSane sthAne rUdana kema kare che? tamArA putra A mahAsattvavAnuM hovAthI tame ekaja sarva strIomAM kharA putravatI che. A tatvajJa mahAsattAdhArI purUSe tRNanI jema lakamIne cheDIne sAkSAt mokSapada jevA prabhunA caraNane aMgIkAra karyA che. he mugdha! A mahAzaya jagatasvAmInA ziSyane ghaTe evuM tapa Acare che, temAM tame svabhAvathI vRthA paritApa zA mATe kare che?" rAjAe A pramANe pratibodha karyo tethI bhadrA te munione vAMdhI khedayukta citta potAne ghare gaI ane zreNikarAjA paNa potAne sthAne gayA. te baMne dhanya ane zAlibhadra kALa karI sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM harSarUpa sAgaramAM magna thayA hatA tetrIza sAgaropamane AyuSya devapaNe utpanna thayA. ityAcArya zrI hemacaMdrasUriviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazama parvaNi dazArNabhadra zAlibhadra-dhanya carita vino nAma rAma: saH + 10 || 9099999999999999999999999999999 800080000000000000000000000006666666 9 999999999999999999999999999999 6 6666666666666666666666666666666640 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwxxxxxxxwww sI jI e. e ************* auhiNayanuM caritra, abhayakumAranuM haraNa, udAyananuM vRttAMta, pradhAMtanuM baMdhana ane udAyananI dIkSA. zrI vIrabhagavAna lokono anugraha karavAnI IcchAthI nagara, gAma, khINa ane droNamukha (kheDuta lekenA gAmaDA) vigeremAM vihAra karatA hatA. te samaye rAjagRhI nagarInI pAsenA vaibhAragirinI guphAmAM jANe mUrtimAna raudrarasa hoya te lehakhura nAme eka cAra rahetA hatA. jyAre rAjagRhI nagarImAM loko utsavAdimAM rokAyelA hoya tyAre te cAra chidra meLavIne pizAcanI jema upadrava karatA hatA. te dravya laI Avato hato ane parastrIone bhogavato hato. te nagaranA badhA bhaMDAro ane mahele te pitAnAja mAnate hato. tene cArI karavAnI vRttimAM ja prIti hatI, bIjAmAM nahatI. rAkSase mAMsa vinA bIjA bhayathI tRpta thatA nathI. tene rohiNI nAmanI strIthI AkRti ane ceSTAmAM tenIja je rauhiNeya nAme putra thayo. jyAre lehakhura corane mRtyu samaya prApta thayuM tyAre teNe rohiNeyane bolAvIne kahyuM ke, "he putra! je tuM mArA kahyA pramANe avazya kare te huM tane kAMIka jarUrano upadeza ApuM." te bolyo ke-"tamAruM vacana mAre avazya karavuM ja joIe. pRthvImAM pitAnI AjJAne kaNa na uThAve? putranuM AvuM vacana sAMbhaLI lehakhurA harSa pAme ane putranA pRSTa upara hAtha pheravate A pramANe niSphara vacana be -"je A devatAnA racelA samavasaraNamAM besIne mahAvIra nAmanA yegI dezanA Ape che, tenA bhASaNane tuM koIvAra sAMbhaLIza nahIM, bAkI bIje ThekANe bhale svecchAe vaje." A upadeza ApIne lehakhuro paMcatvane pAmI gayo. pitAnI mRtakriyA karyA pachI rohiNIo paNa jANe bIje lehakhuro hoya tema niraMtara corI karavA lAgyo. potAnA jIvitavyanI jema pitAnI AjJAne pALate te pitAnI strInI jema badhI rAjagRhI nagarIne luMTavA lAgyo. A samaye nagara gAma ane khANa vigeremAM vihAra karatA cauda hajAra muniethI paravArelA, carama tIrthaMkara zrI vIraprabhu rAjagRhI nagarIe padhAryA. devatAoe saMcAra karelA suMdara suvarNa kamaLa upara pagalA mUkatA mUkatA prabhu najIkamAM AvyA, eTale vaimAnika, tiSi, bhuvanapati ane vyaMtara devatAoe maLIne prabhunuM samavasaraNa racyuM. temAM besIne zrI viraprabhue jana sudhI prasaratI sarva bhASAnusArI vANI vaDe dharmadezanA ApavA mAMDI. te vakhate pile rauhiNeya cAra rAjagRhI nagarI tarapha jatuM hatuM, tyAM mArgamAM A samavasaraNa AvyuM. te joIne teNe vicAryuM ke, "je Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [saga 11 mAM huM A mArge cAlIza te mahAvIranAM vacana sAMbhaLI laIza, tethI pitAnI AjJAno bhaMga thaze ane A sivAya rAjagRhImAM javAne bIje mArga paNa nathI. tyAre zuM karavuM?' Avo vicAra karI be kAna ADA hAtha rAkhI teja mAge rAjagRhI nagarImAM gayo. evI rIte pratidina gamanAgamana karatAM eka vakhate samavasaraNanI pAse ja tenA pagamAM kAMTe bhAMgyA. utAvaLe cAlatAM te kAMTo gADha rIte pagamAM khuMcI gayo. tethI tene kADhyA sivAya te eka pagaluM bharavAne paNa zaktivAna rahyo nahIM. jyAre bIjo koI upAya sujha nahIM tyAre teNe kAna uparathI hAtha laI laIne kAMTe kADhavA mAMDyo. te vakhate prabhunA mukhanI vANI A pramANe tenA sAMbhaLavAmAM AvI. "jemanA caraNa pRthvIne aDatA nathI, netra nimeSa rahita hoya che, puSpamALA glAni pAmatI nathI ane zarIra prasvedathI tathA raMjathI rahita hoya che te devatA kahevAya che." ATalAM vacana sAMbhaLavAthI "meM ghaNuM sAMbhaLI lIdhuM, tethI mane dhikkAra che" ema vicArate, utAvaLe pagamAMthI kAMTe kADhI ane pAchA kAna para hAtha mUkI rauhiNeya tyAMthI pitAne kAme gayo. - have te cora pratidina zaheramAM corI karatA, tethI kaMTALIne gAmanA zeThIAe zreNika rAjAnI pAse AvIne kahevA lAgyA ke, "he deva! tame rAjya karatA chatA amane bIje kaMI paNa bhaya nathI paNa adazya ceTakanI jema koI cora adazya rahIne amane luMTe che." baMdhunI jema temanI A pIDA sAMbhaLIne zreNika rAjAe kopa karI koTavALane bolAvIne kahyuM ke-"are koTavALa! zuM tame cera thaIne ke ceranA bhAgIdAra daIne mAro pagAra khAo cho? ke jethI tamArI upekSAvaDe A prajAjanane cAre luMTe che. keTavALa bolyo ke-"mahArAja! kaI rauhiNeya nAmano cora nagarajanone evI rIte luMTe che ke, tene ame joIe chIe, to paNa te pakaDI zakAto nathI. vijaLInA uchaLatA kIranI jema te uchaLI, vAnaranI jema ThekI, eka halAmAtramAM te eka gherathI bIje ghera pahoMcI jAya che, ane nagarano kille paNa oLaMgI jAya che. ame tenA javAne mAge pAchaLa pAchaLa jaIe chIe to tyAM te jovAmAM Avato nathI. ane je eka pagalA mAtra tene choDaDyo te te so pagalAM amArAthI dUra jato rahe che. huM te tene pakaDavAne ke haNavAne zaktimAna nathI, mATe A tamAro koTavALapaNano adhikAra khuzIthI pAcho laI lyo." pachI rAjAe bhrakuTInI saMjJAthI sUcavyuM, eTale abhayakumAre koTavALane kahyuM ke, "tame caturaMga senAne sajaja karIne nagaranI bahAra rAkhe; pachI jyAre cera aMdara pese tyAre lazkare pharatuM pharI vaLavuM ane aMdarathI te corane trAsa pamADavo, eTale pAzalAmAM haraNa AvIne paDe tema te vijaLInA jhabakArAnI jema uchaLIne svayameva sainyamAM AvI paDaze, pachI jANe tenA jAmIna hoya tema e mahArane pramAda rahita sAvadhAna rahelA subhaToe pakaDI le." A pramANenI abhayakumAranI AjJAnuM pramANa karI keTavALa tyAMthI nIkaLyo ane gupta rIte senAne sajaja karI. rAjAe AjJA karI te divase rohiNeya bIje gAma gayela hatuM tethI A vAtanI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 11 me ] rauhiNeya vigerenAM vRttAMta [ 191 tene khabara paDI nahIM. eTale te bIje divase pANImAM hAthI pese tema nagaramAM paDe ane tyAMthI nagara pharatA pharI vaLelA sainyanI jALamAM mInanI jema sapaDAI gayo. tene bAMdhIne koTavALe rAjAnI pAse raju karyo. "rAjanIti pramANe purUSanI rakSA ane durjanono nigraha rAjAe karavo joIe, tethI Ano nigraha kare." ema kahIne rAjAe tene abhayakumArane seM. abhayakumAre kahyuM ke-chaLavaDe pakaDAyela hovAthI cArInA muddA athavA tenI kabulAta sivAya A cAra nigraha karavAne yogya thatuM nathI, mATe teno nigraha vicArIne karavo joIe. eTale rAjAe rohiNeyane pUchayuM ke tuM kayAMno rahevAsI chuM? tArI AjIvikA kevA prakAre cAle che? tuM A nagaramAM zA mATe Avyo hato? ane tAruM nAma rauhiNeya kahevAya che te kharUM che?' pitAnA nAmathI zakti thaI teNe rAjAne kahyuM ke, "huM zAligrAmamAM rahenAro dargadaMDa nAme kuTuMbI (kaNabI) chuM. kaI prajane kautuka thatAM Aje ahIM Avyo hato ane kaI devAlayamAM rAtri rahyo hato. rAtri ghaNI gayA pachI tyAMthI pAchA ghera javA nIkaLatAM rAkSasa jevA keTavALa ane tenA sIpAIoe mane sapaDA, eTale tenAthI bhaya pAmIne huM killo oLaMgI bhAgavA gayo Apa jANe che ke, "prANIne sarvathI moTAmAM moTo bhaya prANuno che, madhyanA rakSakonA hAthamAMthI jema tema huM chuTI gayo, paNa pAche bAhya rakSakonA hAthamAM, mAchInA hAthamAMthI chuTeluM mAchaluM jema jALamAM AvI paDe tema AvI paDyo. eTale teo mane niraparAdhIne ceranI jema bAMdhIne ahiM lAvyA. mATe he nItimAna rAjA! have nyAyapUrvaka vicArIne je karavuM hoya te karo." pachI rAjAe tenI pravRttinA khabara jANavAne mATe teNe kahelA gAmamAM gupta rIte purUSo mokalyA. paraMtu te cAre agAuthI te gAmanA lokonI sAthe saMketa karI rAkhyo hato kemake keTalAka caralekenA manamAM paNa vicitra ciMtavana thayA kare che. rAjapurUSe te gAmamAM jaIne pUchyuM. eTale lokoe kahyuM ke "hA, ahiM eka durgAcaMDa nAme kuTuMbI rahe che, paNa te hamaNuM ahIMthI bIje gAma gayela che. rAjapurUSoe rAjAne tevA khabara ApyA, eTale abhayakumAra vicAramAM paDyo ke, "aha! sArI rIte racelA daMbhanA aMtane brahmA paNa pAmatA nathI." pachI abhayakumAre devatAnA vimAna je mahA mUlyavALA ratnothI jaDita sAta mALano eka mahela tene rahevA Ape. te mahela jANe svargamAMthI paDela amarAvatIno eka khaMDa hAya te jaNAte hato. temAM gaMdharve saMgItano mahotsava karatA hatA, tethI te akasamAta utpanna thayelA gaMdhavanagaranI zobhAne sUcavato hato. abhayakumAre te carane madyapAna karAvIne bezuddha karyo ane pachI devadUSya vastro paherAvI te mahelamAM zayyA upara suvAryo. jyAre teno nI utarI gayo tyAre te cAre bAju jevA lAge, to akasmAta vismayakArI apUrva divya saMpatti tenA jevAmAM AvI. e samaye abhayakumAranI AjJAthI nara nArIonA samUhe "jaya pAme, jagatamAM AnaMda karo" evA maMgaLa dhvanipUrvaka tenA pratye kahyuM ke, "he bhadra! tame A moTA vimAnamAM devatA thayA che, tame amArA svAmI che Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa citra [ pa 6 10 mu' ane ame tamArA kikarA chIe, tethI A apsarAonI sAthe iMdranI jema krIDA karo. ' AvI rIte ghaNA khuzAmatanAM vacano caturAI yukta teo kahevA lAgyA. te sAMbhaLI 'zuM huM devatA thayA ?' ema reAhiNIe vicAravA lAgyA. tevAmAM gaMdharvAe saMgItanuM kAma zarU karyuM. eTalAmAM suvahunI chaDI laI kAI purUSa AvyA, teNe gaMdharvAne kahyu` ke, 'are! ekadama A zu. Ara zyu ? ' gadhavervAe uttama ApyA ke- are pratihAra! ame amArA svAmI pAse amArUM vijJAnakauzala khatAvavAno AraMbha karyAM che.' pratihAra khelyA ke 'bahu sArUM, tame tamArU kauzalya svAmIne batAve.' paNa tyAra agAu prathama devalAkanA AcAra temanI pAse karAveA.' gaMdhava khelyA ke, 'zuM zuM. AcAra karAvavAnA che? ' pratihAra AkSepapUrvaka elyeA ke, 'are! zuM e paNa navA svAmInA lAbhamAM bhUlI gayA ke ? sAMbhaLeA, prathama to ahI' je navA deva tarIke utpanna thAya, te peAtAnA pUrvabhavanA sukRtya ane duSkRtya jaNAve, pachI te svanA sukhabheAgano anubhava kare.' ga'dharvAe kahyuM ke huM deva ! ame teA navA svAmInA lAbhathI te badhuM bhUlI gayA chIe, mATe tame badhI devaleAkanI sthiti karAveA." A pramANe teee kahyuM, eTale te purUSe rIhiNeya cArane kahyuM, 'he bhadra! tame tamArA pUrvanA sukRtya duSkRtya yathArtha amane kaheA, pachI svarganA bhAga bhAgavA.' te sAMbhaLI rAhiNIe vicAramAM paDaDyo ke, ' zu A satya haze ? athavA zu' mane mArI kamulatavarDa pakaDavAne abhayakumAre A prapaMca raceleA haze ? paNa have tenI khAtrI zI rIte karavI ? ' A pramANe vicAratAM tene pagamAMthI kAMTA kADhatI vakhate sAMbhaLelu vIraprabhunuM vacana yAda AvyuM, eTale vicAravA lAgyA, zrI vIraprabhunI pAsethI meM je vacana sAMbhaLyu che, te pramANe devatAnAM cinha jo maLatAM Avaze te tA huM Ano satya uttara ApIza, anyathA teno jema ThIka lAgaze tevA uttara ApIza.' Ave! vicAra karI teNe pratihArI, gadhave!, apsarAo vigerenI tarapha joyuM te te badhAne pRthvIpara sparza karatA, prasvedathI malIna thayelA, puSpanI mALA karamAyelA ane netramAM nimeSavALA (maTakuM mAratA ) dIThA. prabhunAM vacanane AdhAre te badhu' kapaTa jANIne rAhiNIe uttara ApavAno vicAra karI lIdhA. pharIne pelA purUSa khelyA ke,- kahA, tamArA uttara sAMbhaLavAne A sava" deva devIe utsuka thayelA che.? pachI rauhriNeya belyA ke- me pUjanmamAM supAtrane dAna ApyAM che, jinacaitya karAvyAM che, jinaSikha racAvyAM che, aSTaprakAranI pUjAvarDa temane pUchyA che, tI yAtrA karI che ane sadgurUnI sevA karI che. A pramANe meM pUrva janmamAM sukRtyA karelAM che.' pachI pelA daMDadhArI melyA ke, 'have je duSkRtya karyAM... hAya te paNa kaheA.' rauDhiNeya melyA 3 " sAdhunA saMsargathI meM kAMI paNa duSkRtya te kayuja nathI.' pratihAra pharIthI elyA ke- eka sarakhA svabhAvathI AkhA janma vyatita thatA nathI, tethI je kAMI cArI, jArI vigere duSkRtya karyAM. hAya te paNa kaheA.' rauhiNeya khelyA ke- jo AvAM duSkRtya karyAM hAya te te zuM svalAkane pAme? zuM AMdhaLA mANasa parvata upara caDhI zake ?" Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 11 mo] rohiNeya vigerenAM vRttAMte pachI chaDIdAre A badhuM abhayakumArane kahyuM ane abhayakumAre zreNika rAjAne jaNAvyuM. zreNika bolyA ke "ATalA upAyothI paNa je cera tarIke pakaDI na zakAya tevA cerane choDI mUko joIe. kAraNa nItinuM ullaMghana karavuM yogya nathI." rAjAnAM A pramANenAM vacanathI abhayakumAre rohiNeya cArane choDI mUkyo. "keIvAra vaMcanA karavAmAM catura evA purUSathI DAhyA purUSa paNa ThagAya che." tyAMthI chuTI gayA pachI rauhiNe vicAryuM ke, mArA pitAnI AjJAne dhikkAra che ke jethI huM bhagavaMtanA vacanAmRtathI Aja dina sudhI nirbhAgI rahyo. ATaluM eka paNa prabhunuM vacana je mAre kAne na AvyuM hota to atyAre huM vividha prakAranI vyathA bhegavI yamarAjanA dvAre pahoMcI gayA hatA. te vakhate meM anicchAthI bhagavaMtanuM vacana grahaNa karyuM hatuM, chatAM paNa te rogIne auSadhanI jema mane jIvanarUpa thaI paDyuM. ahaMtanAM vacanane tyAga karIne Aja sudhI meM coranI vANImAM prIti karI ! A to kAgaDAnI jema AmraphaLane choDI daIne lIMbaDAnA phaLamAM prIti karyA jevuM meM karyuM. mane dhikkAra che! jenA upadezanA eka leze ATaluM phaLa ApyuM, to je temano sarva upadeza sAMbhaLyo hoya to zuM phaLa na Ape?" manamAM A pramANe vicAra karIne te tarataja bhagavaMtanI pAse gaye. prabhunA caraNamAM praNAma karIne teNe A pramANe vijJapti karI " he nAtha! ghora vipattirUpI aneka magaramacchathI AkuLavyAkuLa evA A saMsArasAgaramAM lokomAM prasaratI tamArI dezanAnI vANuM naukAnI peThe AcaraNa kare che. huM traNa jagatanA gurU ! Apta chatAM anAptapaNane mAnatA evA mArA pitAe tamArAM vacana sAMbhaLavAno niSedha karIne mane ATale vakhata sudhI Thage che. he trilekapati! jeo kaNujalirUpa saMpuTathI tamArA vacanAmRtane zraddhApUrvaka pIve che teone dhanya che. huM e pApI hatI ke je tamArAM vacanane nahi sAMbhaLavAnI IcchAe kAne hAtha daIne A sthAnane oLaMgI jato hato. tevAmAM ekavAra IcchA vagara meM tamAruM vacana sAMbhaLyuM hatuM, paraMtu maMtrAkSara jevA te vacanavaDe rAjArUpa rAkSasathI mArI rakSA thaI che. he jagatpati! jevI rIte mane maraNathI bacAvyo che tevI ja rIte A saMsArasAgaramAM DubI javAthI paNa mane bacAvo." pachI prabhue tenI upara kRpA karIne nirvANapadane ApanArI zuddha dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI pratibaMdha pAmIne rohiNeya be ke, "he svAmin ! huM yatidharmane yecu chuM ke nahI?" prabhue kahyuM ke, "gya chuM. eTale te be ke-"he vibhu! ema che te huM vratane grahaNa karIza, paNa tyAre agAu mAre rAjA zreNikane kAMIka kahevAnuM che." zreNika rAjA sabhAmAM ja beThelA hatA, temaNe kahyuM ke, "tAre je kahevAnuM hoya te vikalpa ke zaMkA rahita thaIne kahe, eTale rauhiNeya be ke-"he rAjana ! tame jene lekavArtAthI sAMbhaLyo D - 25 - Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM hata, teja huM tamArA nagarane luMTanAra rohiNeya cora chuM. paraMtu A prabhunuM eka vacana sAMbhaLavAthI tenA AdhAravaDe vahANavaDe nadInI jema huM abhayakumAranI dulathI buddhinuM paNa ulaMdhana karI gayuM chuM. he rAja ravi! tamArA badhA nagarane meMja luMTeluM che, tethI tamAre have kaI bIje cAra ze nahIM. atyAre mArI sAthe koIne mekale ke jethI tene huM cArIno mAla batAvuM ane pachI dIkSA laIne mArA janmane saphaLa karUM." pachI zreNikarAjAnI AjJAthI abhayakumAra ane bIjA loko kautukathI te cAranI sAthe cAlyA. rohiNIe parvata, nadI, kuMja ane smazAna vigeremAM dATeluM rInuM dhana abhayakumArane batAvyuM. abhayakumAre je jenuM hatuM, te tene soMpI dIdhuM. "nIti ane nirlobhI maMtrIonI bIjI maryAdA hoya nahIM." pachI potAnA mANasone je vAta hatI te badhI samajAvIne zraddhALu rauhiNeya prabhunI pAse AvyA. ane zreNikarAjAe jeno nikramaNa mahotsava kare che, evA te rauhiNeye zrI vIraprabhunI pAse dIkSA lIdhI. pachI teNe anukrame kamanuM unmelana karavAne mATe caturtha (eka upavAsa)thI mAMDIne chamAsI upavAsa sudhInuM ujavaLa tapa AcaryuM. prAMte tapasyAthI kRza thaI bhAvasaMlekhanA karI, zrI viraprabhunI rajA laIne teNe vaibhAraparvata upara pAdapapagama anazana karyuM. zubha dhyAnapUrvaka paMca parameSThI namaskAranuM smaraNa karatAM rohiNeya mahAmuni manuSya dehane tyajI daIne svarge gayA. bhagavaMta zrI viraprabhu jaghanyathI paNa keTI devatAothI paravarelA tIrthakRta nAmakamanI nijara karavAne mATe vihAra karavA lAgyA. dharmadezanA vaDe keTalAka rAjA maMtrI vigerene zrAvaka karyA ane keTalAkane yati karyA. ahIM zreNikarAjA rAjagRha nagaramAM samakitane dhAraNa karato nItithI rAjyanuM pAlana karato hato, tevAmAM eka vakhate caDapradyota rAja ujajayinI nagarIthI sarva sAmagrI sahita rAjagRhI nagarIne rUMdhavA mATe cAlyA. caMDapradyota rAjA ane tenI sAthenA bIjA mugaTadhArI cauda rAjAone jANe paMdara paramAdhArmika hoya tevI najare joke e joyA. suMdara gativaDe cAlatA athI jANe pRthvIne phaDato hoya tevI rIte AvatA caMDaprota rAjAnA khabara bAtamIdAre e zreNikarAjAne ApyA. eTale zreNikarAjAne ciMtA thaI ke, "krUra grahanI jema krodha karIne ahIM AvatA pradyota rAjAne mAre kevI rIte haThADa?" autpAtikI vigere buddhinA bhaMDAra rUpa abhayakumAranA mukha sAmuM zreNikarAjAe amRta jevI dRSTithI joyuM. eTale yathArtha nAmavALA abhayakumAre kahyuM ke, ujajayinI nagarIno pradyota bhale mArA yuddhano atithi thAya, temAM zI ciMtA che? vaLI je kadi tene parAsta karavAnuM kAma buddhisAdhya lAgaze to huM zastrazastranI kathA sAthe temAM mArI buddhine paNa yojIza, kAraNa ke "buddhi zatrune vijaya karavAmAM kAmadhenu jevI che." pachI abhayakumAre zatrunA sainyane nivAsa karavA yogya bhUmimAM loDhAnA saMpuTamAM sonaiyA bharI bharIne dATayA. eTalAmAM te samudranA jaLathI bhUgoLanI jema pradyotarAjAnA sainike e Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 sarga 11 mo]. rauhiNeya vigerenAM vRttAMte rAjagRhIpurIne gherI lIdhuM. pachI abhayakumAre deva jevI madhura vANI bolanArA gupta purUSadvArA pradyotarAjAnI upara eka khAnagI lekha mokalyo. temAM lakhyuM ke, zivAdevI ane cilaNunI vacce huM jarA paNa bheda jete nathI, tethI tame paNa zivadevInA saMbaMdhathI mAre mAnavA rogya che. he ujajayinInA rAjA! teja kAraNathI tamAruM ekAMta hita karavAnI IcchAthI huM tamane jaNAvuM chuM ke, tamArI sAthenA badhA rAjAone zreNikarAjAe khuTavI dIdhA che. teone svAdhIna karavA mATe temaNe puSkaLa senaiyA mokalyA che. jethI teo lAga joI tamane bAMdhIne mArA pitAne seMpI deze. tenI khAtrIne mATe teonA vAsagRhamAM teoe sonaiyA dATavA haze te khedAvIne joI leje. kemake dIpaka chatAM agnine koNa juve." A pramANeno patra vAMcI teNe eka rAjAnA AvAsa nIce khedAyuM, te tyAMthI senayA nIkaLyA, eTale pradyotarAjAe ekadama tyAMthI paDAva uThAvI ujajayinI tarapha bhAgavA mAMDayuM. tenA nAsI javAthI sarva sainya sAgaranI jema kSobha pAmI gayuM, eTale magadhapatie temAMthI hAthI ghoDA vigere jeTaluM levAya teTaluM laI lIdhuM. jIva nAsikAe caDAvIne pradyota rAjA te vAyuvegI azva vaDe utAvaLo pitAnI nagarImAM pisI gaye. tenI sAthe je mugaTabaddha rAjAo ane bIjA mahArathI hatA teo paNa kAgaDAnI jema nAsI gayA. kAraNake "nAyaka vagaranuM sainya haNAyeluMja che." keza bAMdhavAno paNa avakAza na maLavAthI chuTA keza temaja chatra vagaranA mastakavaDe nAsatA teo pradyotarAjAnI pachavADe ujajayinImAM AvI pahoMcyA. pachI paraspara vAtacita thatAM "A badhI abhayakumAranI mAyA che, ame khuTayA nathI." ema kahI teoe sogana khAIne pradyotarAjAnI khAtrI karI ApI. ekadA ujajayinInA rAjA pradyote krodhapUrvaka sabhA vacce kahyuM ke, "je koI abhayakumArane bAMdhI lAvIne mane seMpaze tene huM khuzI karIza.' te vakhate kaI eka gaNikA hAtha uMce karIne bolI ke "e kAma karavAmAM huM samartha chuM." te sAMbhaLI pradyotarAjAe tene AjJA karI ke, "te kAma tuM kara, tAre jeTalI jeze teTalI dravya vigerenI sahAya huM ApIza." teNIe vicAryuM ke, "abhayakumAra bIjA keI upAyothI pakaDAze nahIM, tethI dharmanuM chaLa karIne mAruM kArya sAdhya karUM? Ama vicArI teNIe bIjI be yuvAna strIonI mAgaNI karI. rAjAe te ApI ane puSkaLa dravya ApyuM. pachI te traNe strIo kaI sAdhvInI AdarapUrvaka upAsanA karIne ghaNI ugra buddhivALI hovAthI thoDA vakhatamAM bahuzruta thaI, traNa jagatane chetaravAne mAyAnI traNa mUtti hoya tevI te traNe zreNikanA nagaramAM AvI. te vArAMganAoe nagaranI bahAra udyAnamAM nivAsa karyo, ane pachI caityonA darzana karavAnI icchAe teNIo zaheramAM AvI. atizaya vibhUtivaDe naidhika vigere kriyA karIne ane prabhunI pUjA karIne temaNe mAlakeza vigere rAgarAgaNImAM prabhunI stuti karavA mAMDI. te vakhate deva vAMdavAnI IcchAe abhayakumAra tyAM Avela hatA, teNe pitAnI AgaLa prabhunI stavanA karatI te traNe strIone dIThI. tethI "mArA pravezathI A zrAvikAone devabhaktimAM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM vighna na thAo." ema dhArI te dvAranI pAseja ubhe rahyo. raMgamaMDapamAM piTho nahIM. pachI muktAzukti mudrAvaDe praNidhAna stuti karIne te ubhI thaI eTale abhayakumAra aMdara AvyuM, ane tenI suMdara bhAvanA, suMdara veSa ane upazama bhAva joI, tenI prazaMsA karI AnaMdapUrvaka bolyA ke, "bhadra! sAre bhAgye mane tamArA jevA sAdhamikano samAgama thayo che. A saMsAramAM vivekIone sAdhamI jevo koI baMdhu nathI. tame keNuM che! ahiM kema AvyA che? nivAsa kayAM karyo che? A bIjI be strIo koNa che? ke jemanAthI svAti ane anurAdhA nakSatravaDe caMdralekhAnI jema tame zobhe che." te kapaTazrAvikA belI-"ujajayinInagarInA eka dhanADhya vyApArInI huM vivAhita thayelI vidhavA strI chuM. A be mArI putravadhU che, te paNa kALadharmathI bhagna vRkSavALI latAnI jema vidhavA thavAthI nisteja thayelI che. teAe vidhavA thatAMja vratane mATe mArI rajA mAgI hatI, kAraNa ke "vidhavA thayelI satIonuM zaraNuM vrataja che. tyAre meM kahyuM che ke, vRddha nahIM thayelI evI huM paNuM vratane ja grahaNa karIza. paraMtu hAla to tIrthayAtrAvaDe gRhasthapaNAnuM phaLa grahaNa karIe, kAraNa ke vrata lIdhA pachI to bhAvapUjA thAya che, dravyapUjA thatI nathI. evuM dhArIne huM mArI baMne putravadhUne sAthe laIne tIrthayAtrAne mATe nIkaLI chuM." abhayakumAra bAlyA ke, "tame Aje mArA atithi thAo, sAdhamIonuM Atithya tIrthathI paNa ati pavitra che. te sAMbhaLIne teNe abhayakumAra pratye bolI ke, "tame yukta kahe che, paNa Aje to ame tIrthopavAsara karyo che, tethI tamArA atithi zI rIte thaIe?' AvI temanI vRtti joI vizeSa khuzI thayelA abhaye kahyuM ke, " tyAre kAle prAtaHkALe avazya mAre ghera Avaje." te bolI ke eka kSaNamAM paNa prANuM pitAne janma pUrNa kare che, to "huM kAle prAta:kALe Ama karIza" ema saddabuddhivALo manuSya kema bole ?" "vArU, tyAre Aje te bhale tema thAo, kAle prAtaHkALe karIne huM AmaMtraNa karIza." ema ciMtavI abhayakumAra temane vidAya karI caityavaMdana karI pitAne ghera gayo. bIje divase prAtaHkALe abhayakumAre temane nimaMtraNa karyuM ane gRhacaityanI vaMdanA karAvI bhojana karAvIne puSkaLa vastra vigere ApyuM. anyadA te kapaTazrAvikAe abhayakumArane nimaMtraNa karyuM. tethI te nagna thaIne teNIne utAre gayo. tevA sajajano sAdharmika baMdhunA AgrahathI zuM na kare." teNe vividha prakAranA bhejanavaDe abhayakumArane jamADayA. ane caMdrahAsasurAe mizrita jaLanuM pAna karAvyuM; tethI abhayakumAra jamIne tatkALa suI gayA. madyapAnanI prathama sahacarI nidrAja che. pachI sthAne sthAne saMketa karI rAkhelA raviDe te durlabha kapaTavALI vezyAe abhayakumArane ujajayinI nagarImAM pahoMcADI dIdhA. ahIM pAchaLa zreNikarAjAe tarataja abhayanI zodha karavAne mATe sthAne sthAne mANase mokalyA. teoe 1 vRddha thayA agAu. 2 kaI paNa navA tIthe javuM tyAre prathama divase upavAsa karavAnI pravRtti (vidhi) che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 ma ]. rohiNeya vigerenAM vRttAMte [17 zodhatAM zodhatAM te kapaTIzrAvikA pAse jaIne pUchayuM ke, "ahI abhayakumAra AvyA hatA ?' te bolI ke "hA, ahIM AvyA hatA kharA, paNa te te tatkALa pAchA cAlyA gayA che." teNInAM vacananI pratItithI te zodha karanArA bIje zedhavA gayA. pachI te kapaTIzrAvikA sthAne sthAne rAkhelA avaDe avaMtImAM AvI pahoMcI. te pracaMDa ramaNIe caDapradyotane abhayakumAra seMpI dIdhA. pachI abhayakumArane je upAyavaDe te lAvI hatI te upAyanuM svarUpa kahI batAvyuM. eTale pradyote kahyuM ke, "tuM A dhamanA vizvAsI abhayakumArane dharmanA kapaTathI pakaDI lAvI te kAMI ThIka karyuM nahIM. pachI rAjAe abhayakumArane kahyuM ke-sIttera vAtenA kahenArA tArA jevA nItijJa purUSane paNa zuka pakSIne mArI pakaDI lAve tema A strI pakaDI lAvI." abhayakumAre kahyuM ke, "tameja eka A jagatamAM buddhimAna che ke jenI AvI buddhithI rAjadharma vRddhi pAme che. te sAMbhaLI caMDaprota zaramAyo, temaja kopAyamAna thaye, tethI teNe abhayakumArane rAjahaMsanI jema kASTanA pAMjarAmAM nAkhyo. pradyotarAjAnA rAjyamAM agnibhIrU ratha, zivAdevI rANu, analagiri hAthI ane lehajaMgha nAme lekha laI janAra dUta e cAra ratno hatA. rAjA vAraMvAra lehajaMghane bragukaracha nagare mokalatuM hatuM. tenA vAraMvAra javA AvavAthI kaleza pAmelA tyAMnA lokoe vicAryuM ke, "A eka divase pacavIza pejana Ave che ane vAraMvAra ApaNI upara navA navA hukame lAvyA kare che mATe tene ApaNe mArI nAkhIe. A vicAra karI teoe eka divasa tenA bhAtAmAM viSamizrita lADu mUkyA ne sArA hatA te laI lIdhA. te bhAtuM laIne lehajaMgha avaMtI tarapha cAlyo. keTalAka mAga ullaMghana karI kaI nadInA taTa upara te bhAtuM khAvA beThA. tyAM tene apazukanee nivAryo. vaLI te dUra gaye, tyAM paNa apazukanoe nivAryo. eTale bhAtuM khAdhA vinA avaMtIe AvIne e vRttAMta teNe pradyota rAjAne kahyo. rAjAe abhayakumArane bolAvIne pUchayuM, eTale te buddhimAne bhAtAnI kothaLI maMgAvI suMghIne kahyuM ke, "AmAM tevA prakAranA dravya saMyogathI daSTiviSa sarpa utpanna thayo che. tethI je A kathaLI lehaja cheDI hatI te te dagdha thaI jAta. mATe have Ane araNyamAM parAQmukha rahIne mUkI gho." rAjAe te pramANe mUkAvyuM, eTale tenI daSTithI tyAMnA vRkSo dagdha thaI gayA ane te mRtyu pAmI gaye. A saghaLuM jaI caMDadhote abhayakumArane kahyuM ke "abhaya! te lehajaghane bacAvyo che, tethI chuTA thavAnI mAgaNu vagara bIjuM varadAna mAga. abhayakumAra belyo ke, "huM e varadAna thApaNarUpe ja tamArI pAse rAkhuM chuM." samudramAMthI lakSmInI jema caMDaprota rAjAne aMgAravatI rANIthI vAsavadattA nAme eka putrI hatI. dhAtrIjane lAlana karelI te putrI anukrame sAkSAt rAjyalakamInI jema rAjagRhanA AMgaNAmAM ramatI hatI. sarva lakSaNavaDe saMpUrNa ane vinayAdi guNothI yukta evI te bALAne ati vAtsalyane lIdhe pratarAjA putrathI paNa adhika mAnate hate. te bALA gurUnI pAsethI sarva kaLA zIkhI, mAtra keI yogya gurU vagara gaMdharvaveda zIkho Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM bAkI rahyo. eka vakhate rAjAe pitAnA badaSTa ane bahuzrata maMtrIne pUchayuM ke, "A duhitAne gaMdharvanI zikSAmAM keNa gurU thaze?" maMtrI bolyo ke "jANe tuMbarU gaMdharvanI bIjI mUrti hoya te udayana nAme rAjA che, tenI pAse gAMdharvakaLA bahu atizayavALI saMbhaLAya che. te vanamAM gItavaDe moha pamADIne moTA gajendrone paNa bAMdhI le che. jyAre te vanamAM jaIne gIta gAya che tyAre tethI moha pAmelA gajeko jANe svAdiSTa rasa pItA hoya tema baMdhanane paNa gaNatA nathI. gItanA upAyathI jema te vanamAM hAthIone bAMdhI le che tema tene bAMdhIne ahiM lAvavAno paNa upAya che. te kArya mATe Apa jANe sAco hoya te kASTano eka hastI karAve, temAM evo yaMtraprayoga karA ke jethI te gati ane Asana vigere kriyAo kare. te kAgajanI madhyamAM zastradhArI purU rahe ane tene yaMtrathI calAve, pachI te hAthIne joIne vatsarAja pakaDavA Ave, eTale tene bAMdhIne aMdaranA purUSe ahIM laI Ave. A pramANe thavAthI kabajAmAM Avela udayanarAjA tamArI duhitA vAsavadattAne gAMdharva vidyA zIkhavaze." rAjA sAbAzI ApavA sAthe tenA vicAramAM saMmata thayo. eTale maMtrIe sAcA hAthIthI paNa guNamAM adhika evo kASTano hAthI karAvyuM. daMtaghAta, kara (muM)no ullepa, garjanA ane gati vigerethI vanacaroe tene kRtrima hAthI jAze nahIM. eTale teoe jaIne te gajedranA khabara udayana rAjAne ApyA. pachI udayanarAjA tene bAMdhI levAne vanamAM AvyuM. parivArane dUra rAkhI pite jANe zakuna zodhatuM hoya tema haLave haLave vanamAM peThe. te mAyAvI hAthInI pAse AvIne kinarane parAbhava kare tema uMce svare gAvA lAgyA. jema jema udayana amRta jevuM svAdiSTa gAyana gAvA lAgyo tema tema hAthInI aMdara rahelA purUSa te kRtrima hastInA aMgane stabdha karavA lAgyA. kauzAMbIpati udayana te gajene pitAnA gItavaDe mAhita thayela jANI aMdhakAramAM cAlatA hoya tema haLave haLave tenI pAse AvyuM. pachI "A hAthI mArA gItathI stabdha banI gayo che, ema dhArI te rAjA vRkSa para pakSInI jema chalaMga mArIne tenI upara caDI beThA. eTale tatkALa pradyotarAjAnA subhaTee hAthInA udaramAMthI bahAra nikaLI vatsarAja (udayana)ne hAthInA skaMdha uparathI pADIne bAMdhI lIdhe. ekalA, zastra vagaranA eka vizvAsI evA udayanane Dukkarane zvAna gherI le tema subhaToe gherI lIdhe, tethI teNe kAMI paNa parAkrama batAvyuM nahIM. subhaToe udayanane avaMtI lAvI caMDapradyotane soMpyo, eTale rAjAe tene kahyuM ke, "mAre eka AMkhavALI putrI che, tene tame tamArI gaMdharvakaLA zIkhave. mArI duhitAne abhyAsa karAvavAthI tame mArA gharamAM sukhe rahI zakaze, nahiM te baMdhanamAM AvavAthI tamAruM jIvitavya mAre Adhina che." udayane vicAra karyo ke, "hAla te A kanyAne abhyAsa karAvIne huM kALa nirgamana karUM. kemake jIvate nara bhadra juve che." A pramANe cittamAM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 me] rauhiNeya vigerenAM vRttAMta [199 nizcaya karIne vatsarAje caMDapradyotanI AjJAne kabula karI. "je samayane jANe teja purUSa che." pachI caMDapradyote kahyuM, "mArI duhitA kANI che, mATe tuM tene kadi paNa joIza nahIM, joIza te te lajajA pAmaze." A pramANe udayanane kahIne te aMtaHpuramAM gayA ane rAjakumArIne kahyuM ke, "tAre mATe gAMdharvavidyA zIkhavanAra gurU Avela che, paNa te kuSTI che, mATe tAre tene pratyakSa ke nahIM." kanyAe te vAta svIkArI. pachI vatsarAje teNIne gAMdharvavidyA zIkhavavA mAMDI. paraMtu pradyotarAjAe baMnene ThagelA hovAthI teo eka bIjAnI sAmuM jotA nahIM. eka vakhate "huM Ane jouM to ThIka" ema vAsavadattAnA manamAM AvyuM; tethI te bhaNavAmAM zUnya manavALI thaI gaI kemake "manane AdhIna ceSTA thAya che." vatsarAje te vakhate abhyAsamAM zUnyatA joIne avaMtIpatinI kumArIne tarachoDIne kahyuM ke, "are kANuM zIkhavAmAM dhyAna nahIM ApIne tuM gAMdharvazAsane kema vinAza kare che? zuM tuM duzikSitA chuM? AvA tiraskArathI kApa pAmIne teNIe vatsarAjane kahyuM ke, "zuM tuM jAte kuSTI chuM te to nathI ke mane mithyA kANI kahe che. vatsarAje vicAryuM ke "jevo huM kuSTI chuM, tevI ja A kANI haze, arthAta te baMne vAta khoTI jaNAya che. mATe avazya tene jouM. A vicAra karI catura udayane tarataja madhyamAM rahela vastrano paDade dUra karyo, eTale vAdaLAMmAMthI mukta thayela caMdralekhA jevI vAsavadattA tenA jevAmAM AvI. vAsavadattAe paNa locana vistArIne sAkSAt kAmadeva jevA sarvAga suMdara udayanakumArane joyo. vAsavadattAe ane vatsarAje paraspara joIne anurAganI samRddhine sUcavanArUM hAsya karyuM. pradyotakumArI bolI ke-"he suMdara! mane dhikkAra che ke mArA pitAe chetaravAthI amAvAsyA tarIke gaNAyelA caMdranI jema meM tamane Aja sudhI joyA nahIM. te kalAcArya! tame tamArI kaLA je mArAmAM saMkramita karI che te tamArA upayogamAMja Ave. arthAta tame ja mArA pati thAo." vatsarAje kahyuM ke, "bhadra! tuM kANuM chuM ema kahIne tArA pitAe mane paNa tene jevAthI nivAryo ane Aja dina sudhI chetaryo. he kAMte! hAla to ahiM rahetAM ApaNe ga thAo. pachI jyAre samaya Avaze tyAre amane garUDa laI gaye tema huM tane harI jaIza." A pramANe svayaMttIpaNuM karI cAturyayukta AlApasaMlApa karatAM temane mananA saMyoganI spardhA karato hoya tema zarIrasaMga paNa thaI gayo. vAsavadattAnI vizvAsapAtra kAMcanamALA nAme eka dhAtrI dAsI hatI, te ekaja A baMnenuM caritra jANatI hatI. te ekaja dAsIthI sevAtA hovAthI te baMnenuM dAMpatya koIe paNa jANyuM nahIM, eTale teo sukhe sukhe kALa nirgamana karavA lAgyA. eka vakhate analagiri hAthI baMdhanasthAna teDI mahAvatone pADI nAkhIne svecchAe chUTo thaI gayo ane jyAM tyAM bhamato chato nagarajanone kSobha karavA lAgyo. tethI A avaza thayelA hAthIne zI rIte vaza kare?' ema rAjAe abhayakumArane pUchyuM, eTale teNe kahyuM ke, "udayananI pAse gAyana karAve, tethI te vaza thaze. pradyote udayanane kahyuM ke, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200] ' zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 mo analagiri hAthInI pAse jaI gAyana karo." udayane vAsavadattAnI sAthe hAthI pAse jaIne gAyana karyuM. te gAyana sAMbhaLI hAthI stabdha thaI gayo, eTale tene bAMdhI lIdhe. rAjA pradyote abhayakumArane bIjI vAra varadAna ApyuM. abhayakumAre tene paNa pUrvanI jema thApaNa tarIke ja rahevA dIdhuM. eka vakhate ujANIne nimitte caMDapradhAtAjA aMtaHpura parivAra sahita mahaddhika nagarajanonI sAthe udyAnamAM gayo hato. te samaye gaMdharAyaNa nAme udayana rAjAno maMtrI temane choDAvI laI javAno upAya ciMtavate mArgamAM pharato hato. tene Aja upAya maLI javAthI te pitAnI buddhinA vaibhavanI garamIne aMtaramAM jIravI zakyo nahIM, tethI balI uThayo. "prAyaH je manamAM hoya teja vacanamAM Ave che." te bolyo ke, "te vizALa lenavALI strIne mArA rAjAne mATe je huM na harI jAuM to mAruM nAma gaMdharAyaNa nahIM." mArge jatAM caMDapradyotarAjAe tenI A garviSTa vANI sAMbhaLI tethI duSTa kaTAkSa bharelA ne tenI sAme joyuM. ceSTAothI hRdayabhAvane jANanArA gaMdharAyaNe tarataja pradyotarAjA ke pAyamAna thayAnuM jANI lIdhuM. tethI tAtkAlika buddhivALAomAM agresara evA teNe pote kauzAMbIpatinA kabajAmAM AvI gayo hato temAMthI chUTA thavA mATe A pramANe upAya karyA. tatkALa paheravAnuM vasa kADhI nAkhI mAthA para mUkyuM ane preta jevI vikRta AkRti karI mUtrotsarga karato te potAne bhUta vaLagyuM che" ema jaNAvavA lAgyo. te joI "A keI pizAcaka che" evuM dhArIne rAjAe tarataja kepane nigraha karyo, eTale mahAvate paNa hAthIne AgaLa calAvyo. caMDapradyota rAjAe suMdara udyAnamAM jaI kAmadevarUpa unmatta hastIne uttejita karavAnA mahA auSadharUpa gAMdhavageSTI zarU karI. kautukI evA pradyotarAjAe gAMdharva vidyAnI navIna kuzaLatA jevAne mATe vAsavadattAne ane vatsarAjane paNa tyAM bolAvyA. te vakhate vatsarAje vAsavadattAne kahyuM ke, "he zubhamukhI bAlA! Aje vegavatI hAthiNI upara besIne nAsI javAne ApaNane vakhata maLe che. te sAMbhaLI ujajayinIpatinI duhitAe udayana rAjAnI AjJAthI tatkALa vegavatI hANiNI sajaja karIne maMgAvI. jyAre hAthiNIne taMga bAMdhavA mAMDavyo tyAre te hAthiNuMe garjanA karI. te sAMbhaLI koI aMdha joSIe kahyuM ke, "taMga bAMdhatAM je hAthiNIe garjanA karI che, te se jana jaIne potAnA prANa tyAga karaze.' pachI udayananI AjJAthI vasaMta mahAvate hAthiNIne baMne paDakhe cAra tenA mUtranA ghaDAo bAMdhyA. pachI vatsarAja, SavatIra, vAsavadattA, kAMcanamALA dhAtrI ane vasaMta mahAvata e pAMca jaNa vegavatI hAthiNI upara ArUDha thayA. eTalAmAM gaMdharAyaNe AvIne udaya1 pizAca vaLagela heya te manuSya. 2 joSavatI vINA jenA hAthamAM che te. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 11 me ] auhiNeya vigerenAM vRttAMte [201 nane hAthavatI saMjJA karIne kahyuM ke, "cAlyA jAo, cAlyA jAo." pachI te cAlatAM cAlatAM be ke-"A vAsavadattA, kAMcanamALA, vasaMtaka, ghoSavatI ane vatsarAja vegavatI hAthiNI upara besIne jAya che." ghaNA vegathI hAthiNIne calAvatAM vatsarAja paNa sarvene jANato thaye. guptapaNe nAsI jaIne teNe kSatriyavatane lepyuM nahIM. A pramANe pAMca jaNanI sAthe udayana jatA rahyAnI khabara jANI jANe pAzakriIDA karato hoya tema pradyota hAtha ghasavA lAgyo. pachI mahA parAkramI ujajayanIpatie tarataja analagiri hAthIne taiyAra karAvI, tenA para mahA yuddhAone besADIne tenA pachavADe pakaDI lAvavA ravAne karyo. ekadama pacavIza yojana pRthvInuM ullaMghana karI te hAthI vegavatI hAthiNanI najIka AvI pahoMcyo. eTale udayane bhayaMkara hAthIne dIThe. tarata ja cAra ghaDAmAMthI eka mUtrane ghaDo pRthvI para pachADI phoDI nAkhe. ane hAthiNIne haMkArI mUkI. hAthiNInuM mUtra suMghavA mATe analagiri hAthI kSaNavAra ubhe rahyo. pachI jyAre ghaNA kaSTa hAMkyo, tyAre pAche udayananI pAchaLa cAlyuM. bIjIvAra najIka AvatAM bIje mUtrane ghaDe phoDyo. eTale vaLI hAthI kSaNavAra aTakyo. evI rIte cAre ghaDA pheDI vatsarAje analagiri hAthInI gatine aTakAvI; ane cAra kakaDe so yojana pRthvIne eLaMgIne te kauzAMbI nagarImAM pesI gaye. zrAMta thaI gayelI hAthiNI tarataja mRtyu pAmI gaI. pachI jevAmAM mUtrane suMghato hAthI AvI pahae, tevAmAM to kauzAMbIpatinI senA yuddha karavAne taiyAra thaI sAmI AvI. eTale hAthI para beThelA mahAvato analagirine pAcho vALI jema AvyA hatA temaja pAchA ujajayinIe cAlyA gayA. pachI kapamAM yamarAja jevA rAjA pradyote sainyanI taiyArI karavA mAMDI, paNa bhakta evA kuLamaMtrIoe tene yuktipUrvaka samajAvIne nivAryo ane kahyuM ke, "he rAjan ! tamAre kaI rogya varane kanyA te ApavIja hatI, tyAre vatsarAjathI adhika e bIje kayo jAmAtA meLavaze? vAsavadattA svayaMvarA thaIne tene varI te he svAmin ! tene puNyathI tene cagya varanI prApti thaI ema samaje. mATe yuddhanI taiyArI kare nahIM, teneja jAmAtA mAne, kAraNa ke te vAsavadattAnA kaumArapaNAne haranAra thayo che." A pramANe maMtrIoe samajAvyuM, eTale teNe harSathI vatsarAja upara jAmAtRpaNane cagya evI keTalIka vastuo mekalI. eka vakhate ujeNI nagarImAM moTI agninI lhAya lAgI. pradyote tenI zAMtine upAya abhayakumArane pUchayo, eTale abhaya be ke-jema viSano upAya viSa che, tema agnino upAya agni che, mATe bIje kaMI ThekANe agni prajALe ke jethI te agni zAMta thaze." rAjAe tema karyuM eTale te hAya zAMta thaI gaI. rAjAe prasanna thaI trIjuM varadAna ApyuM, te paNa abhayakumAre thApaNa tarIke rAkhyuM. D - 26 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ 51 10 mu eka vakhate ujeNI nagarImAM mahA marakI cAlI, tenI zAMtine mATe rAjAe akSayakumArane pUchyuM, eTale abhayakumAra khelyeA ke- tame tamArA a'taHpuramAM Ave tyAre vibhUSita thayelI tamArI sa` rANIemAMthI je rANI tamane dRSTithI jItI le tenu nAma mane Apo.' rAjAe tema karyuM, te vakhate zivAdevIe rAjAne dRSTie jItI lIdhA, rAjAe te vAta abhayakumArane jaNAvI. abhayakumAra khelyA ke e mahArANI zivAdevI peAtAne hAthe kUranu` khalidAna ApI bhUtAnI pUjA kare, je bhUta ziyALane rUpe sAme Ave athavA AvIne bese tenA mukhamAM devIe peAtAne hAthe kUrakhali kSepavavA.' zivAdevIe te pramANe karyuM, eTale tarataja utpanna thayela aziva ( mahAmArI )nI zAMti thaI gaI. tethI prasanna thaIne rAjAe ceAthu` varadAna ApyuM. te vakhate abhayakumAre cAre vastAna bhegAM mAgyAM ke, ' tame analagiri hAthI upara mahAvata thaIne ese| ane huM zivAdevInA utsaMgamAM pAchaLa besuM. pachI agnibhIrU rathane bhAMgI tenA kASTanI citA karAvI temAM praveza karIe.' AvA abhayakumAre mAgelA varadAnane ApavAne asama evA pradyotarAjAe kheda pAmI ajila joDIne abhayakumArane cheDI mUkI rAjagRhI tarapha vidAya karyAM. cAlatI vakhate abhayakumAre pratijJA karIne kahyuM ke- tame te| mane chaLathI pakaDI magAnyA hatA paNa huM te tamane dheALe divase nagaranI vacamAMthI 'huM rAjA chuM' evA pAkAra karatAM harI jaIza. pachI akSayakumAra anukrame rAjagRhI nagarIe mAnye, ane e mahAmatie keTaleka kALa nimana karyAM. anyadA abhayakumAra vaNikano veSa laI e gaNikAnI rUpavatI putrIone sAthe rAkhI avatI nagarIe ALye, ane rAjamArga upara eka ghara bhADe laIne rahyo. keAI samaye mAge jatAM pradyote te e ramaNIone joi ane temaNe paNa vilAsapUrvaka pradyotarAjAne nirakhyuM, khIje divase te rAgI rAjAe temanI pAse eka hatI meAkalI. kRtIe AvIne ghaNI rIte vina'tI karI paNa temaNe rASathI tenA tiraskAra karyAM. khIje divase paNa teNIe AvIne pAchI rAjAne mATe prArthanA karI, te vakhate temaNe kAMIka dhImethI paNa rASapUrvaka avajJA karIne kADhI mUkI. trIje divase teNIe kheda sAthe AvIne tenI mAgaNI karI. tyAre te khelI ke--A amArA sadAcArI brAtA amArI rakSA kare che, paraMtu te AjathI sAtame divase bahAra gAma janAra che te vakhate rAjAe ahi gupta rIte AvavuM, jethI amAre sa'ga thaze.' ahi abhayakumAre prathotarAjAnI jevAja eka peAtAnA mANasane kRtrima gAMDA karI rAkhyA ane tenuM nAma paNa pradyota pADyu. alayakumAra leAkeAmAM tene mATe vAravAra kahetA ke, mArA bhAI gAMDA thaI gayA che, te jema tema bhame che. mAre tene mahA muzkelIe jALavavA paDe che, zuM karavuM te kAMI sujhatuM nathI." abhayakumAra pratidina vaidyane ghera laI javAne bahAne tene AntanI jema mAMcA upara suvADI mAMdhIne rastA vaccethI laI jatA hatA. te vakhate pAkAra karatA te gAMDA unmatta thaine "ce svare AMkhamAM azru lAvI kahetA hatA ke, huM pradyota chuM, mane A harI jAya che.' * A : Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 mo] rauhiNeya vigerenAM vRttAte 203 have sAtamo divasa Avyo, eTale protAjA guptapaNe abhayakumArane utAre Ave. tatkALa abhayakumAranA subhaTee hAthInI jema te kAmAMdhane bAMdhI lIdhe. pachI abhaye "Ane vaghane ghera laI jaIe chIe' ema kahI te pikArate rahyo ane dhoLe divase zaheranI vacce thaI ne upADo. prathamathI eka eka keza upara sArA azvavALA ratha taiyAra rAkhelA hatA, tenAvaDa nibhaya abhayakumAre tene rAjagRhI nagarIe ekadama pahoMcADI dIdhA. pachI abhayakumAra tene zreNikarAjAnI pAse laI gaye, eTale tatkALa zreNika rAjA paga kheMcIne mAravA deDakyo. abhayakumAre temane samajAvyA eTale te zAMta thayA ane vastrAbharaNathI sanmAna karIne temaNe pradyotarAjAne harSapUrvaka vidAya karyo. eka vakhate koI kaDI ArAe virakta thaIne gaNadhara zrIsudharmA svAmI pAse rAjagRhImAM dIkSA lIdhI. pachI zaheramAM gocarI vigere kAraNasara pharatAM tenI pUrvAvasthAne jANanArA nagarInA loko sthAne sthAne teno tirasakAra, mazkarI ane niMdA karavA lAgyA. evI avajJAne sahana nahIM karI zakavAthI teNe tyAMthI vihAra karavA zrI sudharmAsvAmIne jaNAvyuM. sudharmAsvAmIe vihAra karavAno vicAra abhayakumArane jaNAvyuM. abhayakumAre tenuM kAraNa pUchyuM. tenA javAbamAM sudharmAsvAmIe pUrvokta kAraNa jaNAvyuM. pachI abhayakumAre eka divasa rahevAnI mAgaNI karI, eTale sudharmAsvAmI kaThIAra muni sAthe tyAM rokAyA. bIje divase abhayakumAre rAjya bhaMDAramAMthI traNa keTI ne kaDhAvI, rastA vacce tene Dhagale karAvI paDaha vagaDAvIne evI AghoSaNA karAvI ke, "he leka! ahiM Ave, huM tamane A traNa keTI ratna ApuM." te sAMbhaLI besumAra loko tyAM ekaThA thayA. pachI teNe kahyuM ke, "je purUSa sacitta jaLa, agni ane strIno sarvathA tyAga kare, tene A ratnarAzi che. tyAre teo belyA ke-"svAmina! evuM kettara kArya karavAne koNa samartha che?" abhayakumAra belyo ke- je tamArAmAM keI te na hoya te jaLa, agni ane strIne sarvathA varjanAra A kAhArI (kaThIArA) munino A ratnarAzi thAo." teo belyA-are! zuM A sAdhu evA tyAgI ane dAnapAtra che? amee tenuM vRthA upahAsya karyuM. pachI abhayakumAre AjJA karI ke have pachI e munino keIe tiraskAra ke hAsya karavuM nahi" leko te vAta svIkArIne pitapitAne sthAnake gayA. A pramANe buddhino mahAsAgara ane pitRbhaktimAM tatpara e abhayakumAra nispRha ane dharmAsaktapaNe pitAnuM rAjya calAvate hate. pita dharmamAM pravatate hatuM tethI prajA paNa dharmamAM pravartatI hatI. kAraNa ke "prajA ane pazuonI pravRtti gepa (pakSe rAjA)ne AdhIna hoya che." abhayakumAra jevI rIte bAra prakAranA rAjacakramAM jAgRta rahetuM hatuM, tevI ja rIte apramAdIpa bAra prakAranA zrAvakadharmamAM paNa jAgRta rahetuM hatuM. baMne lekane sAdhanArA teNe jema dujaya evA bahir zatruone jItyA hatA, temaja aMtaranA zatruone paNa jItyA hatA. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra eka vakhate zreNikarAjAe abhayakumArane kahyuM ke, "vatsa! have tuM rAjyane Azraya kara, eTale huM pratidina zrI vIraprabhunI sevAnA sukhane Azraya karUM." pitAnI AjJAnA bhaMgathI ane saMsArathI bhIrU evo abhayakumAra be ke-Apa je AjJA kare che te ghaTita che, paNa tene mATe haju thoDIka rAha jue." AvI vAta cAle che tevAmAM zrI vIraprabhu udAyanA rAjAne dIkSA ApI marUmaMDaLamAMthI tyAM AvIne samavasaryA. te khabara sAMbhaLI "Aje mAre sAre nazIbe bhagavaMta ahiM padhAryA" ema vicArI harSa pAmIne abhayakumAra prabhunI pAse AvyA ane bhagavaMtane bhaktithI namIne A pramANe stuti karavA lAgyA-"he svAminA! je jIvanuM ekAMta nityapaNuM mAnIe te kRtanAza ane akRtAgama deSa Ave che ane ekAMta anityapaNuM mAnIe te paNa kRtanAza ane akRtAgama doSa Ave che. vaLI je AtmAnuM ekAnta nityapaNuM laIe te sukhaduHkhane bhega rahetuM nathI, ane ekAMta anityapaNuM laIe te paNa sukha duHkhane bhega rahetuM nathI, puNya ane pApa tathA baMdha ane mokSa jIvane ekAMta nitya mAnanArA darzanamAM saMbhavatA nathI, temaja ekAMta anitya mAnanArA darzanamAM paNa saMbhavatA nathI. krama ane ananukramavaDe je jIvane nitya mAnIe te tene arthakiyA ghaTatI nathI temaja je ekAMta kSaNikapaNuM mAnIe tepaNa artha kriyA ghaTatI nathI. tethI he bhagavana ! je tamArA kahevA pramANe vastunuM nityAnitya svarUpa heya te te yathArtha heIne temAM koI paNa deSa AvatuM nathI. geLa kaphane utpanna kare che ane suMTha pittane utpanna kare che, paNa je te baMne oSadhamAM hoya te kAMI paNa deSa utpanna thato nathI. vaLI asat pramANanI prasiddhivaDe be virUddha bhAva eka ThekANe na hoya ema kahevuM paNa mithyA che, kAraNa ke kAbaracItrI vastumAM viruddha varNane cega najare dekhAya che. vijJAnane eka AkAra te vividha AkAranA samudAyathI thayelo che te pramANe mAnatAM prANa evo bauddha anekAMta matane teDI zakta nathI. "eka ane anekarUpa pramANu vicitra rIte che" ema kahevAthI vaizeSika matavALo ekAMta matane teDI zakatuM nathI. vaLI sattAdika virUddha guNethI guMthAyela AtmAne mAnatAM sAMkhya matavALo paNa anekAMta matane teDI zakatuM nathI, ane cArvAkanI vimati ke saMmati meLavavAnI te jarUraja nathI, kAraNa ke tenI buddhi te paraleka, AtmA ane mokSanA saMbaMdhamAM mUDha thaI gayelI che. tethI he svAmin ! tamArA kathana pramANe utpAda, vyaya ane pravapaNe gorasa vigerenI jema siddha karela vastu vastupaNe rahela che ane te sarva rIte mAnya che." A pramANe stuti karI punaH prabhune namIne abhayakumAre pUchyuM ke, "he svAminuM ! chellA rAjarSi koNa thaze ?' prabhu bolyA ke, "udAyana rAjA' abhayakumAre pharIthI pUchayuM, "huM prabhu! te udAyana rAjA koNa?' eTale prabhue udAyanarAjAnuM caritra A pramANe kahI saMbhaLAvyuM. siMdhusIvIradezamAM vItabhaya nAme nagara che, te nagaramAM udAyana nAme parAkramI rAjA hate. te vitabhaya vigere traNasane tresaTha nagarane ane siMdhusIvIra vigere soLa dezano svAmI hato. mahAsena vigere daza mugaTabaddha rAjAone nAyaka hatuM, ane bIjA paNa ghaNA sAmAnya Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 mA ] rohiNeya vigerenAM vRttAMta [201 rAjAno netA temaja vijetA hatA. samyak da'nathI pavitra ane tItha'nI prabhAvanA karanArI prabhAvatI nAme tene eka prabhAvALI patnI hatI. te prabhAvatInA udarathI yuvarAjanI kurAne dhAraNa karanAra abhIci nAme eka zreSTha putra thayA hatA ane kezI nAme te rAjAne eka bhANeja hatA. caMpAnagarImAM janmathIja zrIla'paTa kumAranadI nAme eka dhanADhya seAnI rahetA hatA. te je je rUpavatI kanyAne jotA ke sAMbhaLatA tene tatkALa pAMcaseA seAnaiyA ApI paraNatA hatA. ema karatAM anukrame tene pAMcase strIo thaI hatI. te IrSyALu seAnI eka staMbhavALA mahelamAM tenI sAthe krIDA karatA hatA. te seAnIne nAgila nAme eka ati vadhula mitra hatA. te munino upAsaka ane zuddha poMca aNuvratano dhAraka hatA. eka vakhate paMcazailadvIpamAM rahenArI e vyaMtara devIe zakaiMdranI AjJAthI temanI sAthe nIzvara dvIpanI yAtrA karavA cAlI. temano pati vighunmALI je pacazaila dvIpano svAmI hatA, te mAge jatAM cyavI gaye, tethI te devIee vicAyuM ke, ' ApaNe keAI manuSya evA zeAdhI kADhIe ke je maraNu pAmIne ApaNA pati thAya.' Ama vicAratI tee ca'pApurI pAse nIkaLI, tyAM pAMcaso sIenI sAthe krIDA karatA kumArana'DhI sonI temanA jovAmAM AvyeA. eTale tene peAtAno pati karavAnI IcchAthI te ane tenI pAse AvI, ane peAtAnuM rUpa dekhADyu. te joI kumArana`dI elye ke-'tame keANu che ?' tee khelI ke, 'he mAnava! ame hAsA ane mahAsA nAme devIe chIe.' temane joI ne te suvaNa kAra tenApara meAha pAmI mUrchA pAmyA. jyAre saMjJA AvI tyAre teNe krIDA karavAnI IcchAthI temanI prAthanA karI. teo khelI ke, tAre amArI icchA hoya te tuM pacazaila dvIpamAM Avaje.' A pramANe kahIne te AkAzamAM uDI gaI. pachI te seAnIe rAjAne dravya ApIne zaheramAM AvI rIte paho vagaDAvI AgheASaNA karAvI ke, "je mane paMca lagiri upara laI jaze tene huM kATI dravya ApIza." keAI eka vRddhe paDaha chabIne te dhana grahaNa karyuM, ane eka vahANu taiyAra karAvI temAM puSkaLa bhAtu vigere bharyuM. lIdhelu dravya peAtAnA putrone vaheMcI ApyuM. pachI te vRddha kumAranadI sAthe nAvamAM esI samudramALe cAlyA ghaNe dUra gayA pachI te vRddhe kumAranaMdIne kahyu ke A samudranA kInArA upara rahelA parvatanA pratyaMta bhAge je A vaDanu vRkSa dekhAya che, tenI nIce thaIne jyAre A nAva nIkaLe tyAre tu te vRkSanI DALIne vaLagI jaje. paMcazaila dvIpamAMthI traNa pagavALA bhAra'DapakSIe te jhADa para AvIne besaze. tee suI jAya eTale temAMnA ekanA paganI sAthe tuM vaLagI paDaje. tArA zarIrane vastrathI tenI sAthe gADha rIte bAMdhI deDha suSTi bhIDaje. eTale prAtaHkALe te bhArapakSInI sAthe uDIne tu' 5'cazailadvIpe paheAMcI jaIza. A yAnapAtra meTA vamaLamAM paDI athaDAIne bhAMgI jaze. tethI jo tu vaDa sAthe vaLagIza nahI. te| ahI ja mRtyu pAmI jaIza.'' 6 1 svAmI. 2 jItanAra. 3 kAMtivALI--rUpavatI. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM suvarNakAre tenA kahevA pramANe karyuM, eTale bhAraMDapakSI tene upADI gayuM. ane te paMcazeladvIpe pahoMce. paMcazailamAM AvelA te suvarNakArane joI ane devIe khuzI thaI. tenApara anurakta thaIne bolI ke-"he anagha! tArA A manuSya zarIrathI ame bhAgya thaIzuM nahIM, mATe agnimAM praveza karavA vigerethI tuM paMcazailagirino adhipati thA." te sAMbhaLI "have mAre zuM karavuM ane kayAM javuM?" ema sonIe kahyuM, eTale temaNe hAthano saMpuTa karI tene caMpAnagarInA udhAnamAM mUkyo. lekae tene oLakhIne teno vRttAMta pUcho, eTale teNe pitAnI kathA kahI saMbhaLAvI. pachI hAsA prahAsAnuM smaraNa karIne te agnimAM baLI maravA taiyAra thaye, eTale tenA nAgila mitre AvI pratibaMdha Ape ke, "tane kApurUSane gya evA maraNe maravuM ucita nathI. A manuSya janma duprApya che, tene tuccha bhegaphaLa meLavavAne mATe vRthA hArI na jA. "ratnane badale koDI keNa mUkha le?" sukhabhegane arthe paNa tuM ahaMndu dharmane Azraya kara, kemake svarga ane mokSane ApanAre te dharma artha ane kAmamAM paNa kAmadhenu samAna che." AvI rIte kahI nAgilamitre ghaNe vAryo, to paNa te agnipravezavaDe mRtyu pAmI paMcazailana adhipati thaze, pitAnA mitranuM AvuM apaMDita mRtyu joI nAgile nirveda pAmI sadya dIkSA grahaNa karI. niraticAra cAritra pALI kALa karIne te azruta devalokamAM devatA thaye. teNe avadhijJAnavaDe pitAnA mitrane paMcazailamAM utpanna thayelA che. ekadA zrI naMdIzvaranI yAtrA karavA devatAo jatA hatA, temanI AjJAthI te hAsA ane pravAsA gAyana karavAne mATe sAthe cAlI. te vakhate Dhola vagADavA mATe vidyumbhALIne kahyuM. te be ke "zuM mArI upara svAmIne hukama cAle che?" AvA ahaMkArathI mukhe huMkArA karatA te vidya--ALInA gaLAmAM jANe mUttimAna abhivya karma hoya tema te Dhela vaLagI paDyo. hAtha paganI jema jANe zarIra sAthe utpanna thayela avayava hoya tema te Dhelane lIdhe te ghaNe lajajA pAmatuM hatuM, chatAM kaI rIte utarI zakya nahIM. te vakhate hAsA prahAsA belI ke-"are! ahIM janma lenArA prANIonuM A karma ja che, mATe lajajA pAme nahIM, tamAre A Dhola avazya vagADavoja paDaze." pachI hAsA prahAsAe gAyana karavA mAMDyuM ane te Dhelane vagADate devatAonI pAse AgaLa cAle. A samaye pele nAgila deva paNa yAtrA karavA jatuM hatuM, teNe hAsA ane prahAsAnI sAthe te devane Dhela vagADato joye; eTale avadhijJAnavaDe tene pitAne pUrvabhavane mitra jANuM tene kAMIka kahevA mATe te tenI pAse AvyuM. paraMtu sUryanI prabhAthI ghuvaDanI jema tenA aMganI prajAne sahana karavAne azakta e vidyumbhaLI deva tyAMthI palAyana karavA lAgyuM. te jaI agrutadeve sAyaMkALanAM sUryanI jema pitAnuM teja saMhArI vinmALIne ubhe rAkhIne kahyuM ke, mArI sAme je, tuM mane nathI oLakhate 'paTahadhArI devatAe kahyuM, "huM e kahuM chuM je tamArI jevA meTI addhivALA devAne tathA iMdrAdikane paNa na jANuM?" pachI amrutadeve pUrvabhavanA zrAvakanuM rUpa laI hAsA prahAMsA mATe maraNa pAmatI vakhate tene je Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 11 ] rohiNeya vigerenAM vRttAMta [ 207 pratibaMdha karyo hato, te yAda ApIne kahyuM ke, "he mitra! te vakhate mArA upadezathI te Ahata dhamane Azraya karyo nahIM ane mUDha buddhivaDe pataMganI jema agnimAM paDIne mRtyu pAme ane te jinadharmane jANI-dIkSA pALIne mRtyu pAme. ethI ApaNe baMnene potapotAnA pUrvakanuM AvuM juduM juduM pariNAma AvyuM." te sAMbhaLI paMcazailapati devane ghaNe nirveda utpanna thaye, tethI te be ke-"he mitra! have huM zuM karU?" tyAre nAgiladeve kahyuM ke-"mitra! tArA gRhasthapaNAnI citrazALAmAM kAcotsarga mudrAmAM rahelA bhAvayati zrI mahAvIra prabhunI mUti karAva. he baMdhu! e AhatI pratimA karAvyAthI tane AgAmI bhavamAM bodhibIjarUpa mahA phaLanI prApti thaze, kAraNa ke rAgadveSa ane mahine jItanArA evA zrI arihaMtanI pratimA je karAve tene svarga tathA mekSa ApanAra dharmanI prApti thAya che. jinapratimA karAvanArane kutsita janma, kugati, dAridra, darbhAgya ane bIjuM kaI prakAranuM kutsitapaNuM prApta thatuM nathI." vidha*ALI deva A pramANenI tenI AjJAne svIkArI satvara kSatriyakuMDa gAme AvyuM. tyAM teNe kAtsa rahelA amane joyA. pachI mahA himavAnagiri upara jaI gozISa caMdana chedIne te kASTanI jevI amArI mUrti teNe joI hatI tevI sarva alaMkArayukta pratimA teNe banAvI. pachI jAtivaMta caMdana kASTanA pite ghaDelA saMpuTamAM dhanADhaya jema bhaMDArane gopavI rAkhe tema teNe te pratimA sthApita rAkhI. anyadA keI eka vahANa utpAta vegathI cha mAsa thayA samudramAM bhamatuM te vinmALInA jovAmAM AvyuM. tethI tatkALa tene utpAta saMhArIne te vahANavaTIne pele pratibhAvaLe saMpuTa A pramANe kahIne arpaNa karyo ke, "he bhadra! tAruM kalyANa thAo, tuM upadrava rahita samudrane pAra pAmI siMdhusauvIra dezamAM AvelA vItabhaya nagaramAM jaje ane te nagaranA cauTAmAM ubhe rahI evI ASaNA karaje. ke, "A devAdhidevanI pratimA kaI grahaNa kare, grahaNa karo." vahANavaTIe te pramANe kabula karyuM. pachI te vahANavaTI te pratimAnA prabhAvathI tatkALa nadInI jema samudrane utarI kAMThe AvI pahoMce. tyAMthI siMdhusIvIra dezamAM vitabhaya nagare AvI cauTAmAM UbhA rahIne teNe pelA deve kahyA pramANe AghoSaNA karI. te vakhate tApane paramabhakta udAyana rAjA, keTalAka tridaMDIe, brAhmaNe tathA tApase tyAM AvyA. teo viSNu, brahmA, zaMkara ke bIjA potapotAnA ISTadevanuM smaraNa karI kuhADAvatI te kASTanA saMpuTane teDavA lAgyA. leke e paNa pitAnI rUci pramANe tenI stuti karI karIne ghaNA prahAra karyA paNa e leDhAnA kuhADA paNa jANe kathiranA hoya tema ulaTA bhAMgI gayA. AvA AzcaryamAM prasiddha thayelA rAjAne tyAM ubhA rahetAM lalATa tape te madhyAhuna samaya thayo. paNa saMpuTa ughaDyo nahIM. evAmAM rAjAnA bhejanakALane atikrama thavAthI tenI rANI prabhAvatIe rAjAne bolAvavA eka dAsIne mokalI-patibhaktA strIne temaja ghaTe che." rAjAe te Azrarya jovA mATe AvavAnI prabhAvatIne AjJA karI. eTale rANI tyAM AvI, teNIe hakIkata pUchI eTale rAjAe kahI batAvI. te sAMbhaLI prabhAvatI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM khelI ke- hai svAmin! brahmAdika deve kAMI devAdhideva nathI, devAdhideva te eka bhagavAn arihaMta paramAtmAja che. tethI A saMpuTamAM te prabhunIja pratimA haze temAM jarA paNa saMzaya nathI. brahmAdikanA nAmasmaraNathI te pratimA darzana ApatI nathI, paNa huM te devAdhidevanA nAmasmaraNathI arihaMta prabhunI pratimAne AmAMthI kADhIne sa leAkAne kautuka batAvIza. pachI prabhAvatI yakSaka mavaDe sa'puTane sIMcI puSpAMjali kSepana karavApUrvaka praNAma karIne uMce svare khAlI ke rAga dveSa ane mehathI rahita, temaja aSTa prAtihAryAMthI AvRtta evA devAdhideva sajJa aMta mane darzana Ape|.' A pramANe khelatAMja te pratimAvALA saMpuTa prAtaHkALe kamaLakAza ughaDe tema svayameva ughaDI gayA. ane tenI aMdara rahelI,gAzI'caMdanamayI, devanimita, amlAna mAlyane dhAraNa karatI, sava aMgesa'pUrNa' arihaMta prabhunI pratimA sanA jovAmAM AvI. te samaye aMte zAsananI atyaMta prabhAvanA thaI. prabhAvatI tene namIne A pramANe stuti karavA lAgI ke saumya darzonavALA, sarvajJa, apunabhava, jagatanA gurU, bhavya janane AnaMdadAyaka, ane vizvane ciMtAmaNirUpa he arhat! tame jaya pAme, ' pachI prabhAvatI te vahANavaTInA khaMdhunI jema satkAra karIne te pratimAne utsavapUrvaka peAtAnA aMtaHpuramAM laI gaI. ane eka suMdara caitya karAvIne temAM te pratimAne padharAvI. pachI trikALa gAnatAna pUrNAMka te tenI pUjA karavA lAgI, eka vakhate prabhAvatIe patinI sAthe te pratimAnI harSoMthI pUjA karIne nirdoSa saMgItanA AraMbha karyAM. te vakhate rAjA yaMjana, dhAtu, svara ane rAga spaSTa karatA zravaNu karavA ceAgya vINAne vagADavA lAgyA ane prabhAvatI aMgahArane spaSTa karatI temaja sava aMganA abhinayane dekhADatI tAMDavapUrNAMka prItithI nRtya karavA lAgI. A pramANe pravatatAM eka samaye rAjAe kSaNavAra prabhAvatInA mastakane joyu' nahI. ane raNabhUmimAM hoya tema mAtra tenA ghaDane ja nAcatuM joyuM. A aniSTa jovAthI rAjA tA kSeAbha pAmI gayeA. tethI jANe nidrA AvI gaI hAya tema tenA karamAMthI vINA vagADavAnI kAMkhI paDI gaI. akasmAt tAMDava nRtyanA cheda thavAthI rANI krodha pAmIne khelI ke-'are svAmin! tame vAdya vagADatAM aMdha kema thayA? zuM huM tALamAMthI bhraSTa thaI?' A pramANe teNIe vAraMvAra kAMkhI paDI javAnuM kAraNa pUchyuM, tyAre chevaTe rAjAe je joyuM hatu. te jaNAvI dIdhu.. " strInA Agraha khaLavAna che. " te sAMbhaLI rANI eTalI- hai priya! AvA dunimittathI mArUM AyuSya alpa che, ema nizcaya thAya che. paNu janmathI arhat dharmane pALanArI evI mane mRtyunA kicita paNa bhaya nathI; ulaTu' te dunimittanuM darzana mane te AnaMdanA hetu che. kemake te mane sa`virati aMgIkAra karavAnA samaya sUcave che.' A pramANe kahI hRdaya sAthe vicAra karatI prabhAvatI aMtaHpuramAM gaI, paraMtu ahu hu'nA vacanathI jenA kAna aviddha che evA rAjA tA kAMIka manamAM kacavAye. da eka vakhate prabhAvatIe snAna zauca karI devAcanane mATe ceAgya evAM vastro dAsI pAse maMgAvyAM, dAsI vastra lAvI. bhAvI aniSTane lIdhe rANIe te vastune rakta joyA, A "" Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 11 me ]. rauhiNeya vigerenAM vRttAMta [209 vastra pUjAnA samaye anucita che" ema dhArI rANI dAsIpara krodha pAmI, tethI teNe tatkALa dAsI para ghA karyo, teTalA prahAramAtrathI ja te mRtyu pAmI gaI. "mRtyunI gati viSama che." pachI tarataja prabhAvatIe te vaane ujajavaLa jeyA, tethI ciMtavavA lAgI ke, "mane dhikkAra che! meM mArA prathama vratane khaMDita karyuM. bIjA paMcaMdriyano vighAta karyo hoya te te paNa narakanuM kAraNa che, te A strI hatyAnI to vAta ja zI karavI? mATe have to mAre cAritra aMgIkAra karavuM teja zreyakArI che. pachI rAjJIe te dunimitte rAjAne jaNAvI pite kareluM strI hatyAnuM mahApApa ane pitAne thayela vairAgya paNa aMjaLi joDIne jaNAvyA. pachI prArthanA karI ke, "he svAmin ! huM kharekhara alpAyu chuM, tethI sarvaviratine mATe mane hamaNAja AjJA Apo. prathama tame mane mastaka vagaranI jeI hatI ane hamaNA meM vastranA raMgane phAraphera je, A be dunimitta thayA. A be dunimittathI mane alpAyuSyano nizcaya thAya che, tethI have ahiM samayane cagya dIkSA grahaNa karavAmAM mane vidana karaze nahIM." AvI rIte jyAre teNIe ghaNuM AgrahathI kahyuM, tyAre rAjA be ke-"mahAdevI! je tamane rUce te kare. paNa he devI! je tame devapaNane pAme to jarUra mane pratibaMdha karavA Avaje. mAre mATe kSaNavAra svarganA sukhane aMtarAya sahana karaje." te vAta kabula karIne prabhAvatI sarvaviratipaNuM aMgIkAra karI anazana ArAdhIne mRtyu pAmI ane prathama devalokamAM mahaddhika devatA thaI devAdhidevanI pratimA je aMtaHpuranA caityamAM rAkhI hatI tene devadattA nAmanI prabhAvatInI kujA dAsI teja pramANe pUjatI hatI. devatAM thayela prabhAvatIe udAyanarAjAne ghaNI rIte pratibodha pamADavA mAMDe paNa te pratibaMdha pAmyuM nahIM; tethI avadhijJAnavaDe tene upAya ciMtavIne A pramANe prayoga karyo. eka vakhate te prabhAvatI deva tApasane rUpe hAthamAM divya amRtaphaLa bhareluM pUruM pAtra laI udAyanarAjA pAse AvyA. eka to tApasa ne vaLI te AvI uttama bheTa laIne AvyuM, tethI sonuM ane sugaMdha jevuM thayuM, ema dhArI tApasanA bhakta rAjAe te tApasane ghaNuM mAna ApyuM. pachI jANe paramAnaMdanA bIja hoya tema pAkAM ane kapUranI khuzabavALAM te ISTa phaLa rAjAe bhakSaNa karyA. tethI prasanna thaIne rAjAe te tApasane pUchayuM ke, "he mahAzaya! AvAM apUrva phaLa tame kayAMthI meLavyAM? te sthAna mane batAvo." tApasa be-A nagaranI najIkamAMja daSTivizrAma nAme eka Azrama che, temAM AvAM phaLo thAya che." rAjAe kahyuM ke, "cAle, mane te Azrama batAvo." pachI devatA rAjAne jANe vidyA ApavI hoya tema tyAMthI ekaleja sAthe laI cAlyA. thoDeka dUra jaIne teNe pitAnI divya zaktithI tevAMja phaLethI manarama ane aneka tApasothI vyApta evuM naMdanavana jevuM 1 daSTine AnaMda Ape tevo-suMdara, D - 27, - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM eka udyAna batAvyuM. "A tApasanuM vana che, ane tenA para mArI bhakti che, tethI have ahIM mArI phaLanI IcchA pUrNa thaze." evuM dhArI rAjA vAnaranI peThe phaLo levA do . eTale tatkALa te mAyAvI tApase krodhathI tenI sAme deDI AvyA ane rAjAne mAravA mAMDayo, tethI krodha pAmIne naSTa buddhivALo rAjA ceranI jema nAcavA lAge. nAsatAM nAsatAM teNe AgaLanA bhAgamAM sAdhuone ubhelA joyA, temaNe rAjAne "bhaya pAme nahi" ema kahyuM, eTale rAjA temane zaraNe gaye. temaNe karelI AzvAsanAthI svastha thaIne rAjAe ciMtavyuM ke, "dhikAra che. A krUra karmavALA tApasene ke jeoe mane janmathIja chetaryo che." pachI sAdhuoe tene zikSA ApI ke, "A saMsAramAM eka dharmaja zaraNa karavA gya che. tethI dharmAthI buddhivALA purUSa deva, dharma ane gurUnI parIkSA karavI. aDhAra dethI mukta hoya teja deva, jemAM dayA mukhya heya teja dharma ane brahmacArI tathA AraMbha parigraha rahita hoya teja gurU kahevAya che.' ItyAdika upadezavaDe te sAdhuoe rAjAne pratibaMdhita karyo. tethI hRdayamAM kotaryo hoya tema jinadharma tenA cittamAM sthira thayA. pachI te devA pratyakSa thaI rAjAne ahaMta dharmamAM sthApana karIne aMtardhAna thaI gayo eTale rAjAe potAne sabhAsthAnamAM ja beThele che. te divasathI udAyanarAjA devatatva, gurUtatvathI samyapha prakAre adhivAsita thaye. A samayamAM gAMdhAra dezane gAMdhAra nAme kaI purUSa zAzvata pratimAne vAMdavAnI IcchAe vaitADhayagiri pAse AvyuM, ane vaitAvyagirinA mULamAM upavAsa karIne beThe. eTale zAsanadevIe saMtuSTa thaI tenA mane rathane pUrNa karyo. pachI kRtArtha thayelA te purUSane devIe vaitADhayagirinI taLeTImAM mUkyo ane dhArelA marathane ApanArI ene ATha goLIo tene ApI. temAMthI eka goLI mukhamAM rAkhI teNe ciMtavyuM ke "zrI vItabhaya nagaramAM zrI devAdhidevanI pratimAnI mAre vaMdanA karavI che. evuM kahejatAM te vItabhaya nagare paheMce. tyAM pilI kuchajA dAsIe tene devAdhidevanI pratimAnI vaMdanA karAvI. tyAM rahetAM eka divase te gAMdhAranA zarIramAM kaI vyAdhi utpanna thaye, tethI ahaMdharmamAM vatsaLa evI kujAe tenI sevA karI. saddabuddhivALA gAMdhAre pitAnuM avasAna kALa najIka Avele jANe kujAne pelI gaLIo ApI dIdhI ane pote dIkSA grahaNa karI. kurUpA kunnAe rUpanI IcchAe eka gaLI sukhamAM rAkhI, tethI te upavAda zayyAmAM utpanna thayelI divya rUpane dhAraNa karanArI devI jevI tatkALa thaI gaI. tenA sarva aMgane varNa suvarNanA je thaI gaye. tethI leke tene "suvarNagulikA" evA nAmathI belAvavA lAgyA. pachI teNIe bIjI goLI mukhamAM rAkhI ciMtavyuM ke, "je cogya pati na hoya to mAruM A rUpa vRthA che, ahIMnA udAyanarAjA to mAre pitA samAna che ane bIjAo to tenA pALA jevA che, tethI pracaMDa zAsanavALe caMDapradyota rAjA mArA pati thAo" pachI devatAe pradyotarAjAnI pAse jaIne teNInA rUpanuM varNana karyuM. te sAMbhaLI pradyote kujAnI prArthanAne mATe dUta mokalyo. te tyAM jaIne prArthanA karI eTale teNIe dUtane kahyuM "mane pradyotarAjA batAva." te AvI te pramANe protane Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 mA] rIhiNeya vigerenA vRttAMta [ 211 kahyu', eTale tatkALa airAvata upara beThelA iMdranI zeAbhAne dhAraNa karato pradyotarAjA anilavega hAthI upara besIne rAtre tyAM Avye. te kubjA jema tene rUcatI hatI tema te paNa kubjAne rUccA. pachI pradyote kukhtane kahyuM ke, 'huM kamalAkSi! mArI nagarIe cAla.' kubjA melI 'svAmin! jenA vinA huM eka kSaNa mAtra paNa jIvI zakuM' ema nathI, evI A devAdhidevanI pratimAne mUkIne huM kAMI paNa jaI zakuM ema nathI, tethI huM rAjan ! A pratimAnI jevI khIjI pratimA tame karAvI lAvA ke jethI te pratimA ahIM rAkhIne A pratimA laI javAya.' pachI rAjAe te pratimAne kharAkhara nIrakhI lIdhI, ane te rAtri tenI sAthe krIDA karI prAtaHkALe pAchA ujjayinIe Ance. ujjayinI AvIne jevI pratimA naI hatI tevIja jAtivata zrIkhaMDa kASTanI eka pratimA karAvI, 6 pachI teNe peAtAnA maMtrIone pUchyuM ke, me..... A devAdhidevanI navI pratimA karAvI che, tenI pratiSThA keNu karaze ?' maMtrIe khelyA ke, - " svAmin ! kauzAM nAme eka nagarI che, temAM sArthaka nAmavALA jitazatru nAme rAjA hatA. sa` vidyArUpa sAgaranA pAraMgata kAzyapa nAme eka brAhmaNu tene purAhita hateA. tene yazA nAme strI hatI. te viprada patine kaeNpila nAme putra thayA. kapilanI zizuvayamAMja kAzyapa mRtyu pAmyA, tethI kapila anAtha thaI gayA. jitazatrurAjAe te bALaka kapilanA anAdara karIne kAzyapanA pureAhitapade bIjA brAhmaNane sthApana karyuM. * cAgyatA vinA AmnAya kayAMthI rahe ?' chatranI sa'prAptithI sUryaMnA kriraNA jenA zarIrane sparza karatA nathI evA te brAhmaNa nAcatA turaMga upara ArUDha thaIne nagaramAM pharavA lAgyuM, tene joIne kapilanI mAtA peAtAnA patinI samRddhi yAda karI rUdana karavA lAgI.'maMdabhAgyavALAne duHkhamAM rUdana karavuM, te mitra samAna che. mAtAne rUdana karatI joI kapila paNa UMce svare rUdana karavA lAgyA. kAraNa ke,- NumAM pratiSi`banI jema AptajanamAM zeka saMkramita thAya che.' ane netrAthI azrunI be dhArAvALuM mAtAnuM mukha UMcuM karIne kapila elcA ke, huM mAtA ! tame zA mATe rUe che ? " mAtAe pelA pureAhitane khatAvIne kahyu` ke- vatsa ! A brAhmaNanI jema tArA pitA pazu eka vakhata tevIja sa`pattivALA hatA, tene saMbhArIne huM. rUdana karU chuM. jyAre teM tArA pitAnI jevA guNu upAna karyAM nahI. tyAre tArA pitAnI samRddhi A brAhmaNune prApta thaI. nirguNI putro pitAnI samRddhine rAkhI zakatA nathI.' te sAMbhaLI kapila elyu--' mAtA ! huM guNune athI thaIne have abhyAsa karUM.' mAtAe kahyuM, ke, 'ahiM te sarve tArA irSyALu leAkeA che, tethI ahIM tane keANu bhaNAvaze? tethI jo tArI evI vRtti hAya tA zrAvastI nagarIe jA. tyAM iMdradatta nAme tArA pitAnA mitra rahe che. huM vahAlA putra! e sarva zAstravettA brAhmaNa vidyAne arthe AvelA tane putrasamAna jANI pitAvata prasanna thaIne kaLApUrNa karaze.' pachI kapila iMdradattanI pAse gaye ane vijJapti karI ke, 'mane zAAdhyayana karAveA, tamAza vinA mAre, bIju kAI zaraNu nathI. ' upAdhyAya lyeA-' vatsa ! tu mArA bhAI nA putra chuM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 muM ' Ave vidyAne maneratha karIne teM tArA pitAne lajjita nathI karyAM. paNa huM tane zuM kahuM? ninapaNAne lIdhe tArU Atithya karavA huM... azakta chu. tu abhyAsa te kara, paNa nitya bheAjana kayAM karIza ? bhAjana vagara bhaNavAnA maneAtha nya thaze; kemake leAjana vinA te mRttuMga paNa vAgatuM nathI. 'kapila elyuM-'pitA ! bhikSArDa mArU' bheAjana thaI raheze. sujanI TimekhalA athavA janAIne dhAraNa karanAnA viprakhaTukAne 'mikSAM vehi' eTalA zabdothI bheAjana maLavuM. siddhaja che. brAhmaNa kadI hAthI upara caDayo hAya teA paNa bhikSA mAgavAthI zaramAtA nathI. bhikSuka brAhmaNu rAjAnI jema kayAre paNa kAI ne Apzana nathI. ' iMdradatta elcA-vatsa ! tapasvIene teA bhikSA zreSTha che, paNa tane te kadi ekavAra bhikSA na maLI te abhyAsa zI rIte karI zakIza ?' A pramANe kahI te bALakane peAtAnI AMgaLIe vaLagADI iMdradatta kAI dhanADhaya zALibhadra nAmanA zeThane ghera gayeA ane gharanI bahAra Ubhe. ahIM OM bhUrbhuvaH stra: 'ItyAdika gAyatrImaMtrane u Mce svare bhaNI peAtAnA AtmAne brAhmaNu tarIke eLakhAvye. zreSThIe tene khelAvI pUchyuM ke, 'tuM zuM mAge che?' te khelyA ke, 'A viprabaTukane pratidina bhojana Ape|. ' zreSTIe te ApavAne kabula karyuM. pachI kapila zeThane ghera bheAjana karI AvI iMdradattanI pAse pratidina adhyayana karavA lAgyeA. zALibhadra zeThane ghera bheAjana karavA jatA tyAre dararAja keAI eka yuvAna dAsI tene pIrasatI hatI. A yuvAna vidyAthI upahAsya karatAM teNInI upara rAgI thayeA. yuvAna purUSone strInu sAnidhyapaNu kAmadevarUpa vRkSane dohada tulya che. ' te dAsI paNa tenApara rakta thaI, anukrame tee paraspara kAmakrIDA karavA lAgyA. ' " eka vakhate bIjA purUSane na icchatI evI te dAsIe ekAnte AvI kapilane kahyuM, 'tameja mArA prANanAtha che, chatAM tame nidhana che, tethI huM mAtra prANayAtrAne mATe khIjA purUSane bhaju chuM.' kapile te kabula karyu. eka vakhate te nagaramAM dAsIene utsavanA divasa AnyA. te samaye A dAsI puSpa patra vigerenI ci'tAthI kheda pAmI. tene kheda karatI joI kapila ekScA" he suMdarI ! jhAkaLathI karamAyelI kamaLinInI jema tuM kema nisteja jAya che ? ' te khelI-'kAle dAsIone! mahAtsava che, temAM mArI pAse puSpa patrAdi kAMI nathI, tethI hu' dAsIonI vacce vageAvAIza. have mArI zI gati thaze ?' teNIe kahelA du:kharUpa vyaMtaranA AvezathI kapila vivaza thaI gayA ane adhIrajapaNAne lIdhe maunapaNu dharIne beThe. eTale dAsI khelI ke-'he priya ! tame kheda kareA nahI. A nagaramAM dhana nAme eka zreSThI che, prAtaHkALa pahelAM tene je jagADe tene te be mAtrA sutraNa Ape che. mATe rAtri vyatikramyA agAu tame tene ghera jo ane tyAM mRdu svare kalyANa rAga gAjo.' kapile tema karavA kabUla karyuM. pachI teja rAtre ghaNuM adhArU' hatu. teve vakhate teNIe dhana zreSThIne ghera kapilane mAkalyA. mANaseAnI hIlacAla vinAnA mArge kapila utAvaLe! cAlye jateA hateA, tene cAra jANIne purarakSakAe pakaDIne khAMSI lIdhA. * cAranI pravRtti evI hoya che. ' prAtaHkALe tene prasenajita rAjAnI pAse laI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 me ] rohiNeya vigerenAM vRttAMta [ 213 gayA. rAjAe tene pUchyuM, eTale teNe be bhASA suvarNa mATe vahelA javAnI kathA jevI hatI tevI kahI ApI. rAjAne te vAta sAMbhaLIne tenA para bahu dayA AvI. tethI belyA ke, "are dvija! tArI je IcchA hoya te mAgI le, huM ApIza." te sAMbhaLI huM vicArIne mAgIza." ema kahI kapila azaka vanamAM jaI yogInI jema ekAnta eka citte ciMtavana karavA lAgya je be bhASA suvarNa mAguM te tenAthI mAtra annavastrAdika maLe, mATe rAjA pAsethI so sonaiyA mAgI lauM. lebhamAM paDyA pachI thoDI yAcanA zA mATe hoya?" vaLI vicAryuM ke, so sonaiyAthI kAMI vAhana vigerenI samRddhi na thAya, mATe ISTa arthanI siddhine mATe eka hajAra naiyA mAgI lauM." vaLI vicAryuM ke, "eka hajAra sonaiyAthI mArAM chokarAonA vivAhAdika utsava zI rIte thAya, mATe eka lAkha sonaiyA mAgI lauM; kemake huM yAcanA karavAmAM catura chuM.' vaLI ciMtavyuM ke, "eka lAkha senayAthI mArA mitro ane sagAM saMbaMdhIone temaja dIna janane uddhAra zI rIte thAya, mATe eka kroDa athavA hajAra kroDa naiyA mAgI lauM." AvuM ciMtavana karatAM koI zubha karmanA udayathI tene zubha pariNAmavALI buddhi utpanna thaI. "buddhiH karmAnusAriNI che." te pAcho vicAravA lAge ke-"aho ! be bhASA suvarNathI mane je saMtoSa hatuM, te saMteNe atyAre keTI somaiyAnI prAptinA vicAramAM paDI javAthI jANe bhaya pAmya heya tema mane choDI dIdho jaNAya che. huM ahiM vidyA meLavavAne mATe AvyuM, temAM mane AvuM durvyasana thayuM, te sAgara pratye javAnI IcchAvALe himAlaya jAya tenA jevuM thayuM che. mArA jevA adhamamAM je gurUnuM jJAnadAna, te sthaLamAM kamaLa pavA jevuM che, kemake meM akulInane gya evuM eka nIca dAsInuM paNa dAsapaNuM karyuM che. paNa have AvA mahA mAThA viSayothI saryuM. A pramANe vicAra karatAM te parama saMvega pAmyo ane tatkALa jAtismaraNa utpanna thatAM te svayaM buddha thaye. tarataja pitAnI meLe teNe kezane leca karyo ane devatAe ApelAM rajoharaNa tathA mukhavastrikA vigere teNe grahaNa karyA. pachI te rAjAnI pAse AvyA eTale rAjAe pUchyuM ke, "kahe, zuM vicAryuM?" pachI temaNe pitAnA mane rathane vistAra saMbhaLAvIne kahyuM ke yathA lAbhastathA lobho, lAbhe lobha : prabarddhate / dvimASyA ciMtitaM kArya, koTyApi hi na nipTitaM // ' jema jema lAbha thAya che tema tema lebha thAya che, arthAt lAbhavaDe lebha vRddhi pAme che, juo be bhASA suvarNathI ciMtaveluM kArya keTI sonaiyAthI paNa pUruM thayuM nahIM." rAjA vismaya pAmIne be ke, "huM tamane koTI sonaiyA ApIza, mATe vratane choDI de ane bhega bhegave, kemake vratanA phaLane mATe ke jAmIna nathI." kapila muni bolyA ke, "he rAjana! anarthaneja ApanArA evA dravyanI mAre have kAMI paNa jarUra nathI. huM to have nigraMtha thayo chuM, mATe he bhadra! tamane dharmalAbha thAo." A pramANe kahIne kapila muni tyAMthI nIkaLyA ane nirmama, nispRha temaja nirahaMkArI thaIne pRthvI para vihAra karavA lAgyA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 su evI rIte dRDhapaNe vrata pALatAM te mahAmuni kapilane cha mAsane dIkSAparyAya thaye chate ujjvaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. rAjagRhI nagarInA aMtarALamAM aDhAra ceAjananA pramANavALI eka bhayaMkara aTavo che. temAM kaDadAsanA nAmathI prasiddha khalabhadra vigere pAMcaso cAra rahetA hatA. te pratikhAdhane cAgya che. ema kapilamuninA jANavAmAM Avyu'. tethI te cAra leAkeAnA upakArane mATe sa` prANIone zaraNu karavA ceAgya kapila kevaLI te dArUNa aTavImAM cAlyA. te cAramAMthI eka cAra vAnaranI jema vRkSa upara caDelA hatA, teNe kapilamunine dUrathI AvatA joyA, eTale te cAre ci'tanyu' ke, ' ApaNe parAlaya karavA mATe A keIka Ave che.' teNe te vAta senApatine jaNAvI. 'Aje A eka ramakaDuM Avyu'. ' ema khelateA senApati muninI pAse AvyeA. e ajJa senApatie munine AjJA karI ke, huM zramaNa ! nRtya karA.' kapilamuni khelyA ke-'keAI vAdya vagADanAra vAdaka nathI, teA vAgha vinA nRtya zI rIte thAya ? kAraNa vinA kArya hetu nathI. ' pachI pAMcaso cAra hAthavaDe tALIo pADavA lAgyA eTale kapilamuni nAcavA lAgyA, ane zravaNune sukha thAya tevI rIte uMce svare A pramANe gAvA lAgyA. A nAzavaMta saMsAramAM pRthvIpara aneka prakAranA duHkhA rahelA che, tethI tevu` kA` karU ke jethI hu' kadi paNa durgaMtine pAmuM' nahi. AvI matalabanA pAMcase dhruvapada kapilamunie gAI khatAvyA ke je badhA prAkRta bhASAmAM ane zravaNu karavA caiAgya rAgamAM anAvelA hatA. mahiSa kapile gAyelA A dhruvapadomAMthI judA judA padothI judA judA cArA pratibedha pAmatAM chevaTe pAMcase cAre pratibeAdha pAmI gayA, pachI kapila mahAmunie te pAMcase cArAne dIkSA ApI. A sava temaNe jJAnacakSuthI joyelu ja hatuM. e brahmarSi kapila rAjagRhI nagarIe jaI, devAdhideva zrI mahAvIranI AjJA laIne hAlamAM tamArI nagarIne pavitra kare che. e svayaM buddha kevaLI zvetAMkhIomAM zirAmaNuM che, te jo tamArA puNyanA udayathI A pratimAnI pratiSTA kare to bahuM uttama thAya." 'da pachI ujjayinInA rAjAe kapila kevaLI pAse jaI temanI prAOnA karI, eTale temaNe matrathI pavitra vAsakSepa karavAvaDe te pratimAnI pratiSThA karI. pachI rAjAe be hAthe te pratimAnuM ana tathA pUjana karI lukhta nara jema dhanane rAkhe tema tene peAtAnA hRdaya pAse rAkhI. pachI anilavega hAthInA skaMdha upara te pratimA mUkIne peAte eka sainikanI jema tenI pAchaLa esI tene dhAraNa karI, divya vimAnathI paNa ati vegavALA gaje dravarDa vItabhaya nagaramAM AvI te pratimA pelI dAsIne aNu karI. dAsI te pratimAne caityamAM mUkI purANI pratimA laIne AvI, eTale rAjAe dAsI sahita pratimAne gajeMdra upara besArI. rAjA paNa hAthI upara caDI satthara ujjayinImAM AnyA. te vakhate jANe sanmukha AvatI hAya tema tenagarI dekhAvA lAgI. anyadA vidizApurInA rahenArA bhrAjilasvAmI nAmanA vaNikane vidyungALI deve prakAzita karelI geAzISa caMdananI devAdhidevanI te pratimA rAjAe ane kubjAe pUjavA mATe Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 ] zihiNeya vigerenAM vRttAMta [215 seMpI. "te viSayAsakta daMpatI (caMDapradyota ne kujA)ne ATaluM (bIjAne sapavuM te) paNa ghaNuM che." eka vakhate jANe zarIradhArI tejanA rAzi hoya tevA hAthamAM pUjAnI sAmagrI laIne ubhA rahelA be purUSa brAjilanA jovAmAM AvyA. netrane sukha ApanArA ane jANe janmathIja mitra hoya tevA te baMnene joIne brAjile pUchayuM ke, "tame koNa che ?" teo belyA- "ame kaMbala ane saMbala nAme pAtALabhavanavAsI nAgakumAra de chIe. dharaNenI AjJAthI vidyumbhALI devanI karelI A devAdhidevanI pratimAne pUjAnI sAmagrI laIne pUjavA AvyA chIe. A nagarI pAsenI vidizA nadInA kahane mArge ame nitye haMsanI jema majajana ane unmajajana karI chIe. arthAt AvIe jaIe chIe." brAjila belyo-"he devatAo! mArA manuSyanA bhavamAM kalyANarUpa tamArA pAtALanA bhavane Aje mane batAve. kemake tyAM rahelI zAzvatI pratimAnA darzana karavAne mane mAratha che, te kRpA karIne pUrNa kare. devanuM darzana vRthA thatuM nathI." devee hA pADI, eTale brAjila javAnA utsAhamAM devAdhidevanI adhI pUjA karI, adhIra bAkI rAkhIne nadInA kahene mAge tyAM javA cAlyo. tyAM jaIne teNe zAzvatI pratimAne vaMdanA karI. dharaNe saMtuSTa thaIne tene kahyuM ke "kAMIka prasAda mAgI le." brAjila be-"jevI rIte mAruM nAma badhe vikhyAta thAya tema kare. pitAnA nAmane avicaLa karavuM, teja purUSone purUSArtha che. dharaNaMdra belyA ke-"caMDapradyota rAjA tArA nAmathI jANe devanagara heya tevuM devAdhideva saMbaMdhI eka nagara vasAvaze. paraMtu te ahiM AvavAnA utsAhamAM ardha pUjA karI che, tethI e pratimA keTaleka kALe gupta rIte mithyAdaSTithI pUjAze. teo tenI nakala karIne bahAra rAkhaze, ane A brAjilasvAmI nAme Aditya che ema bolaze. sarvajane "brAMjila svAmI sUrya' evA nAmathI te kRtrima pratimAnI pUjA karaze. sArI rIte je daMbha paNa niSphaLa thato nathI." A pramANe sAMbhaLI brAjila beare! mArI jevA pApIne dhikkAra che! A to bahu kharAba thayuM ! meM ghaNuM azivakArI kAma karyuM ! kemake mArA nimitte devAdhidevanI pratimAne geravI daIne te durAzaya mithyAtvIe mArA nAmathI sUrya tarIke mArI pUjA karaze. dharaNendra belyA-"he niSpApI! tame zA mATe zeka kare che? A duHSama kALanI lIlAja evI che. pachI nAgakumAree svapnadazanI jema kSaNamAtramAM je mArge lAvyA hatA teja mAge pAche brAjilane tenA sthAnaka upara mUkI dIdhA. ahIM vItabhaya nagaramAM dAsI pratimA badalIne gaI tene bIje divase udAyana rAjA nitya karmamAM tatpara thaI prAtaHkALe devAlayamAM AvyA. pratimAnI sAmuM jotAMja kaMThamAM rahelI puSpamALAne glAni pAmelI joI tatkALa teNe ciMtavyuM ke, "jarUra A pratimA bIjI che, asala nathI, kAraNa ke tenI upara caDAvelAM puSe bIje divase paNa jANe tatkALanA cuTelA hoya tevA jaNAtA hatA. tethI A zuM thayuM! vaLI jANe thaMbha para rahelI putaLI hoya tema je ahiM sadA sthira rahetI hatI, te dAsI devadattA paNa ahiM jaNAtI nathI, tenuM zuM kAraNa? vicAra karatAM jaNAya che ke grISmaRtumAM marUvAsI paMthIonI jema mArA sarva Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM hAthIono mada nAza pAmI gaye che tethI jarUra ahiM anilaga gaMdhahastI AvI gaye lAge che. e anilaga hAthI para besI ahIM AvIne caMDapradyota rAjA gaI rAtre cAranI jema te pratimA ane devadattA dAsInuM haraNa karI gayo jaNAya che. A pramANe vicAra karIne tarata ja udAyana rAjAe tenI upara caDAInI taiyArI karI. jANe bIjI jayabhaMbhA hoya tema azvonI kharIothI te pRthvIne vagADavA lAgyA. daza mugaTabaddha rAjAo paNa tenI pAchaLa caDyA. teo badhA maLIne agyAra rUdranI jema mahA parAkramIpaNe bhavA lAgyA. jAMgaLa bhUmimAM cAlatAM udAyana rAjAnA sainyanI upara sUryanA tIkSaNa karaNe kuravA lAgyA. paraspara aphaLatA ane pRthvI para paDatA sinike e divase paNa ghuvaDanI jema tRSAkrAMta thavAthI kAMI paNa joyuM nahIM. tatkALa udAyane prabhAvatI devanuM smaraNa karyuM. "vyasana prApta thatAM ISTa devane kaNa na saMbhAre?" smaraNa karatAM ja te deva pragaTa thayo. ane tatkALa nirmaLa jaLavaDe traNa sarovara bharI dIdhA, te sAthe harSathI sainikone paNa bharI dIdhA. pachI temAMthI jaLapAna karIne badhuM kaTaka svastha thayuM. "jaLa vinA jIvI zakAya nahIM." pachI prabhAvatI deva pitAne sthAne gaye. ane udAyana ujajayinI nagarInI samipe AvyuM. thoDA vakhatamAM udAyanarAjA ane avaMtInA pati caMDavone paraspara dUtamukhe rathasaMgrAma karavAnI pratijJA thaI dhanuSyadhArI udAyana rAjA saMgrAmanA rathamAM beThe ane bIjA raNavAdyanI sAthe dhanuSyanI paNachane paNa nAda karyo. pradyotane lAgyuM ke "udAyana rAjA rathavaDe ajeya che" eTale te anilavega hAthI upara beThe. "baLavAnanI sAme zI rIte pratijJA rahe?" udAyana rAjA tene gajArUDha thayela joI be ke-"are pApI! tuM satyapratijJa rahyo nahIM tathApi jIvatA rahevAne nathI." A pramANe kahIne pitAnA rathane vegavaDe kuMDALAmAM goLAkRtie pheravate mahA parAkramI udAyana rAjA hasate hasato yuddha karavAne tenI najIka gaye ane dhanurdhArIomAM dhuraMdhara evA teNe soyanI aNI jevA tINa bAvaDe cAre bAjuthI anilaga hAthInAM paganAM taLIyAM vIMdhI nAkhyA. tethI pharatI zalAkAthI pUrAyelA pAtranA mukha jevA caraNavaDe te hAthI cAlI zakyo nahIM ane tatkALa pRthvI para paDI gaye; eTale udAyane pradyotane hAthI uparathI nIce paDI pitAnA yazarAzinI jema tene hAthavaDe pakaDIne bAMdhI lIdhe. pachI te ujayinIpatinA lalATa upara "dAsIpati' eTalA akSaro pitAnI navIna prazastinI jema udAyana rAjAe lakhAvyA. e pramANe dAsanI jema tene aMkita karIne vItabhaya nagarane svAmI potAnI divyapratimA levAne mATe vidizAmAM jyAM rAkhela hatI tyAM gayA. tyAM jaI te divya pratimAnI pUjA karI namaskAra karIne tene upADavA lAgyuM, paNa parvatanI jema te kiMcit caLAyamAna thaI nahIM. eTale udAyana te devAdhidevane vizeSa pUjIne be ke, "he prabhu! zuM mArUM abhAgya che ke tame AvatA nathI?' tenA javAbamAM te pratimAne adhiSThAyika deva pratimAmAM praveza 1. jenA gaMdhavaDe bIjA sAmAnya hAthIonA mada gaLI jAya te "gaMdhahastI' kahevAya che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 11 me]. riauhiNeya vigerenAM vRttAMte [217, karIne bolyo ke-"he mahAzaya tuM zeka kara nahIM. tAruM vitabhaya nagara rajovRSTithI sthaLa jevuM thaI javAnuM che, tethI huM tyAM AvatA nathI.A pramANenA temanA uttarathI udAyana rAjA pAcho pharyo. pitAnA nagare jatAM aMtarALa prayANane dhanArI varSArUtu AvI, eTale mArgamAM udAyana rAjAe nagaranA jevI chAvaNI nAkhI. "jyAM rAjAo rahe che, tyAM zahera vasI jAya che." daza mugaTabaddha rAjAe tenI rakSAne mATe tenI pharate dhULine kille karIne rahyA, tethI te chAvaNI dazapura evA nAmathI prasiddha thaI udAyana rAjA saMgrAmamAM keda karelA pradyota rAjAnI bhejana vigerethI pitAnI pramANeja saMbhALa rAkhavA lAgyuM. "kSatriyane dharmaja e che." anukrame paryuSaNa parva AvyuM, eTale udAyana rAjAe upavAsa karyo, kemake te zrAvaka hato. tenI AjJAthI raIAe pradyota rAjAne pUchyuM ke, "Aje zuM jamaze?" te sAMbhaLI ujajayinIpati kSebha pAmIne ciMtavavA lAgyuM ke, "A prazna Aja sudhI kaI vAra thayela nathI; Ajeja thAya che, tethI te mArA kuzaLane mATe jaNAtuM nathI. A upahAsyanuM vacana jarUra mAre vadha ke baMdhana sUcave che. A pramANe vicArIne teNe raseIone pUchayuM ke, "Aje A prazna karavAnuM zuM kAraNa che? kemake vivAthI AkarSAIne AvatI hoya tema rasavatI hamezAM samaya pramANe AvyA kare che." rAIe be ke, "rAjan ! Aje paryuSaNa parva che, tethI amArA svAmI aMtaHpura parivAra sAthe upaSita thayA che, arthAt saue upavAsa karela che. hamezAM te je amArA rAjAne mATe raseI thatI hatI, temAMthI tamane jamADatA hatA, paNa Aje te tamArA ekane mATe ja raI karavAnI che, tethI tamane pUchuM chuM.' pradyotarAjA be ke, "he pAcaka! Aje mAre paNa upavAsa che, kAraNake A parva mahA uttama kahevAya che, ane mArA mAtapitA zrAvaka hatA, tethI mAre paNa aMgIkAra karavA gya che." rAIoe protanA te vacana udAyana rAjAne kahI saMbhaLAvyA. te sAMbhaLI udAyana be ke-"e dhUrtajana che, tuM zuM nathI jANate? paraMtu te game te hoya te paNa kArAgRhamAM rahIne paryuSaNa parvane zubha nAma ApIne AcaryuM tethI te mAre dharmabaMdhu thayo, eTale have tene kArAgRhamAM rAkha nathI. AvuM vicArI tarataja udAyane pradyotane chuTo karyo. parvanI rIti pramANe tene khamAvI tenA lalATamAM je "dAsIpati' evA akSare lakhelA hatA tene DhAMkavA sArU tenI upara paTTabaMdha karyo. tyArathI rAjAomAM vaibhavasUcaka paTTabaMdhane rIvAja cAlyuM che. prathama te teo mAthe mAtra mugaTane baMdha ja karatA hatA. udAyana rAjAe protane avaMtideza pAchA Ape ane varSARtu vItI eTale pite vItabhaya nagaramAM AvyuM. tenI chAvaNImAM vaNikoe e sthiravAsa karyo ke jethI teothI vaseluM te nagara dazapura nAmathI prakhyAta thayuM. zuddha buddhivALA thayelA pradyotarAjAe vItabhaya nagaranI pratimAnA kharcane mATe dazapura nagara ApyuM ane pite ujajayinImAM Avyo. eka vakhate vidizAmAM jaIne pradyote brAjilasvAmInA nAmathI tyAM devakIya nagara vasAvyuM. [D - 28 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM "dharaNenuM vacana anyathA thatuM nathI." pachI teNe vighanmALI vALI devAdhidevanI pratimAnA zAsanamAM bAra hajAra gAma ApyA. anyadA vItabhaya nagaramAM rahelA udAyana rAjAnI pAse AvIne prabhAvatI deve sanehapUrvaka kahyuM ke-"he rAjana ! ahIM je praghotarAjAe mUkelI jIvitasvAmInI pratimA che, te paNa sAmAnya nathI, te mahA prabhAvika uttama tIrtharUpa che. e pratimAM brahmarSi mahAtmA zvetAMbarI kapila kevaLIe pratiSThita karelI che. tethI e pratimAne prAcIna pratimAnI jemaja tamAre pUjavI ane gya samaye mahA phaLavALI sarvavirati grahaNa karavI." udAyane te vANI svIkArI, eTale tenA manarUpI aMkuramAM megha samAna te deva aMtardhAna thaI gaye. anyadA udAyane dharmakAryamAM ughukta thaI paiSadhazALAmAM pAkSika parvaNIe pauSadhavata grahaNa karyuM. rAtri jAgaraNamAM zubha dhyAna dharatA te rAjAne vivekanA sahedara je A pramANe adhyavasAya utpanna thaye. te gAma ane te nagarane dhanya che ke je zrI viraprabhue pavitra karela che, te rAjAdikane paNa dhanya che ke jeoe temanA mukhathI dharma sAMbhaLyo che, ane jeoe te vIraprabhunA caraNakamaLanI sAMnidhye pratibaMdha pAmI bAra prakAranA gRhIdharma aMgIkAra karyo che, teo kRtArtha thayelA che. te prabhunA prasAdathI jeo sarvaviratine pAmyA che, teo slAdhya ane vaMdanIya che, temane mAro nitya namaskAra che. have je svAmI A vItabhayanagarane potAnA vihAravaDe pavitra kare, te huM temanA caraNamAM dIkSA laIne kRtArtha thAuM." (prabhu kahe che, "he abhayakumAra! Ave tene adhyavasAya jANI tene anugraha karavAnI IcchAe ame caMpApurIthI vihAra karI tenA nagaramAM samavasaryA. te rAjA amArI pAse AvI amane vAMdI dezanA sAMbhaLIne ghera gaye. pachI potAnA vivekaguNanI yogyatA pramANe teNe A pramANe vicAryuM-'vratanI IcchAvALo thaI je putrane rAjya ApuM, te meM tene A saMsArarUpa nATakane eka naTa karyo kahevAya. nItivettAo paNa rAjyane narakAMta kahe che, arthAta rAjyane aMte naraka kahe che, tethI huM putrane rAjya ApIza nahi, kemake je ApIza te tene hitakArI kahevAIza nahi.' Ave vicAra karI sUrya jema agnine teja arpaNa kare tema udAyane kezI nAmanA pitAnA bhANejane rAjyazrI arpaNa karI, ane jIvitasvAmInI pUjAne mATe ghaNuM gAma, khANa ane nagara vigere ApyA. pachI kezarAjAe jene niSkramaNa utsava kare che evA udAyana rAjAe amArI pAse dIkSA lIdhI. vratanA divasathI mAMDIne chaThTha, aThThama, dazama ane dvAdaza vigere tapa karavAvaDe teNe potAnA karmonI jema potAnA dehane paNa zeSita karI nAkhyo che." ramA pramANe vRttAMta kahIne chevaTe vIraprabhu bolyA ke-"he abhayakumAra! tuNanI jema rAjyalakSamIne choDI zuddha sAdhupaNAne grahaNa karanAra udAyana rAjA chellA rAjarSi thayA che.' ityAcArya zrI. hemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi rohiNeyacarita-abhayakumArAparihAra-udAyana carita-pradyotabaMdhana-udAyanapravrajyAvarNano nAma gchAH saH | 22 che Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sarga 1 - vitabhayapattanamAM devatAe karelI reNunI vRSTi, tethI pradyotarAjAe kx sthApelI jIvitasvAmInI pratimA sahita vItabhayanagaranuM daTAI javuM, abhayakumAre lIdhelI dIkSA, kuNicaritra, ceTakarAja carita, udAyirAjA-mahAvIra * svAmInA parivAranuM varNana abhayakumAre zrI mahAvIra prabhune praNAma karIne pharIthI pUchyuM ke, "he svAmI ! rAjarSi udAyananuM pariNAme zuM thaze?" utkRSTa tIrthaMkara nAmakarmanI nirjarA karavAmAM tatpara evA zrI jJAtanaMdana prabhu tenA uttaramAM bolyA ke-"he abhayakumAra! pRthvI para vihAra karatAM e udAyana rAjarSine anyadA akALe apathya bhojana karavAthI mahA vyAdhi utpanna thaze. temanI cikitsA karatAM niSpApa AzayavALa vadhe temane kaheze ke, "he guNaratnanA sAgara ! tame svadehamAM niHspRha che, tathApi A roganI zAMtine mATe dahIM khAo." pachI rAjarSi tyAMthI vihAra karI kaI gAyenA sthAnamAM Avaze, kAraNa ke tyAM nirdoSa dadhinI bhikSA sulabha hoya che. tyAMthI vihAra karIne jyAM potAnA bhANeja kezIne rAjA kare che, te vitabhaya nagaramAM Avaze. udAyanane AvelA jANe kezIrAjAnA maMtrIo tene kaheze ke "he rAjana ! tamArA mAtula udAyana jarUra tapathI kaMTALI jaIne AvyA jaNAya che, iMdrapada jevA rAjyane cheDI devAthI jarUra te pastAyA che, tethI te pAchA rAjya levA IcchatA hoya ema lAge che, mATe tame tene vizvAsa karaze nahIM." te sAMbhaLI kezI bolaze ke, "te potAnuM rAjya pAchuM grahaNa kare to temAM mane zI ciMtA che? je dhanavAnuM pitAnuM dhana laI le to temAM gopALane zA mATe kepa thAya?" pachI maMtrIo kaheze ke, "he rAjana ! tamane tamArA puNyathI A rAjya prApta thayuM che, kAMIkeIe ApyuM nathI, ane vaLI rAjadharma paNa teja che. kSatriyo to pitA, bhAI, mAmA, mitra ke bIjAnI pAsethI baLAtkAre paNa rAjya laI le che, to je ApyuM hoya tene to keNa choDI de?" maMtrIonA AvA ati AgrahavALA vacanathI kezI udAyana uparanI bhaktine tajI deze ane kaheze ke, "have mAre zuM karavuM?" eTale teo udAyana munine viSa apAvavAnI salAha Apaze. te uparathI kezI kaI pazupAlikAnI pAse jheramizrita dahIM apAvaze. "je bIjAnI preraNAne vaza thaI jAya tenAmAM zI buddhi hoya?' udAyanapara bhaktivALA devatA te viSane harI laI munine kaheze ke, "tamane ahIM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM viSamizrita dahIMnI prApti thAya tema che, mATe have dadhinI spRhA karaze nahIM." te uparathI udAyana muni dahIMne cheDI deze, eTale temanA zarIramAM roga vRddhi pAmaze. "roga paNa bhUtanI jema kAMI paNa chaLa pAmIne vadhe che. roga vRddhi pAmavAthI tene nigraha karavAne mATe udAyana muni pAchA dadhi grahaNa karaze, paNa devatA traNavAra temAMthI viSane dUra karI nAkhaze. ekavAra te deva pramAdathI viSane harI zakaze nahIM, eTale udAyana muni viSasahita dadhine AhAra karaze. jyAre caitanyane cAranArA viSavaDe muni pitAnuM avasAna samaya jANaze tyAre tatkALa anazana grahaNa karaze. eka mAsa paryata samAdhipUrvaka anazana pALI kevaLajJAna prApta karI mRtyu pAmIne te mokSe jaze. udAyana kSe gayA pachI pele deva tyAM Avaze, te avadhijJAnathI badhuM vRttAMta jANI kALarAtrinI jema ke pAyamAna thaze, ane tevA kepathI te vItabhayanagarane rajavaDe pUrI deze tyArapachI paNa niraMtara dhuLinI vRSTi karyA karaze. he mahAbhAga abhaya! te vakhate kapila munie pratiSThita karelI pelI pratimA nidhinI jema pRthvImAM daTAI jaze. udAyana mahAmunine zayyAtara kuMbhakAra ke je niraparAdhI hato, tene dhuLI varSAvanAra deva tyAMthI harI jaI sinapallImAM lAvI tenA nAmathI "kuMbhakArakRta' nAmanuM eka sthAna vasAvI daI tyAM rAkhaze." A pramANe hakIkata sAMbhaLIne abhayakumAre prabhune namIne pUchayuM ke, "he svAmina ! udAyana muninA kumAra abhIcinI zI gati thaze?' prabhu bolyA-jyAre udAyana pitAnA bhANeja kezIne rAjya Apaze tyAre prabhAvatIne putra abhIci ciMtavaze ke, "mArA je rAjyAdhikArI ane bhaktivAna putra chatAM pitAe karaja devAnI jema kezIne rAjya ApyuM, A te mArA pitAne ze viveka? kemake kezI to bahenane putra hovAthI mAtra hA hA kahevAneja adhikArI che. paNa mArA pitA svataMtra che, tethI te je karavAne Iche te bhale kare. paNa huM kezInI sevA zA mATe karUM? kemake huM to rAjaputra chuM." A pramANe ciMtavI pitAthI parAbhava pAmele abhIci kRNikanI pAse jaze. "abhimAnI purUne parAbhava thavAthI videza javuM teja sArUM che." kUNika abhIcinI mAzIne putra thato hato, tethI abhIcine Ave jaI te sanmAna Apaze, eTale tyAM sukhe raheze. sAdhuone upAsaka ane jIva ajIva vigere tane jANanAra abhIci tyAM rahyo chato zrAvakadharmane yathArtha rIte pALaze. ghaNA varSa sudhI akhaMDitapaNe gRhIdharmane pALatAM chatAM abhIci udAyane karelA parAbhavane saMbhArI te vairane samAvI zakaze nahIM. prAte sArI rIte saMlekhanA karI pAkSika anazana ArAdhI pitAnA vairanI AcanA karyA vagara mRtyu pAmIne te uttama devatA thaze. tyAM eka palyopamanuM AyuSya nirgamI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI abhacine jIva mokSe jaze." abhayakumAre punaH pUchayuM, "he prabhu! tame kahyuM ke kapila munie pratiSThita karelI pratimA pRthvImAM daTAI jaze, te pAchI kayAre pragaTa thaze? prabhu bolyA ke-' saiArASTra, lATa ane gurjara dezanA sImADAmAM aNahilapura pATaNa nAme eka nagara vasaze, te nagara Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [221 saga 12 ma ]. vitabhaya nagaranuM varNana vigere AryabhUminuM ziramaNi, kalyANanuM sthAna ane ahata dharmanuM eka chatrarUpa tIrtha thaze. tyAM ne viSe rahelI ratnamayI nirmaLa ahata pratimA naMdIzvara vigere sthAnonI pratimAnI satyatA batAvI Apaze. prakAzamAna suvarNakaLazonI zreNithI jemanA zikhara alaMkRta che evA te cityathI jANe sUrya tyAM AvIne vizrAMta thaye hoya tevI zobhAne dhAraNa karaze. tyAM prAyaH sarva jana zrAvaka thaze, ane teo atithisaMvibhAga karIne ja bhajana karaze. bIjAnI saMpattimAM IrSyA rahita, svasaMpattithI saMtuSTa ane pAtramAM dAna ApanAra evI tyAMnI prajA thaze. alakApurImAM yakSanI jema tyAM ghaNuM dhanADhya zrAvaka thaze, teo atyaMta AhaMta banI sAtakSetromAM dravyane vAparaze. suSamA kALanI jema tyAMnA sarve leke paradhana ane parathI vimukha thaze. he abhayakumAra ! amArA nirvANa pachI soLaso ne egaNetera varSa jaze, tyAre e nagaramAM caulukya kuLamAM caMdramAna, pacaMDa parAkramI ane akhaMDa zAsanavALe kumArapALa nAme dharmavIra, dAnavIra ane yuddhavIra rAjA thaze. te mahAtmA pitAnI prajAne pitAnI jema pAlana karIne moTI samRddhimAna karaze, sarala chatAM ati catura, zAnta chatAM AjJAmAM iMdra jevo ane kSamAvAna chatAM adhaSya e te cirakALa A pRthvI para rAjya karaze. upAdhyAya jema potAnA zikhene vidyApUrNa kare tema te pitAnI prajAne pitAnA jevI dharmaniSTa karaze. zaraNeSuone zaraNa karavA lAyaka ane paranArI sahedara te rAjA prANathI ane dhanathI paNa dharmane bahu mAnaze. parAkrama, dharma, dayA, AjJA ane bIjA purUSaguNethI te advitIya thaze. te rAjA uttara dizAmAM turUSka (turkasthAna) sudhI, pUrvamAM gaMgA nadI sudhI, dakSiNamAM vidhyagiri sudhI ane pazcimamAM samudra sudhI pRthvIne sAdhaze. eka vakhate vajazAkhA ane cAMdrakuLamAM thayelA AcArya hemacaMdra te rAjAnA jovAmAM Avaze. te bhakirAjA meghanA darzanathI mayUranI jema te AcAryanA darzanathI harSita thaI temane vaMdanA karavAnI tvarA karaze. sUri jinacaityamAM dharmadezanA detA hatA, tyAM temane vaMdanA karavAne mATe te rAjA pitAnA zrAvaka maMtrIonI sAthe Avaze. tyAM prathama devane namaskAra karIne pachI tatvane nahIM jANatAM chatAM paNa te rAjA zuddha bhAvathI AcAryane vAMdaze. pachI temanA mukhathI zuddha dharmadezanA prItipUrvaka sAMbhaLIne te rAjA samaktipUrvaka aNuvrata (zrAvakanAM vrata) svIkAraze. pachI sArI rIte bedhane prApta karIne te rAjA zrAvakanA AcArane pAragAmI thaze, ane rAjasabhAmAM beThe chatAM paNa te dharmagaSTIthI pitAnA AtmAne ramADaze, arthAt dharmacarcA karaze. prAya: niraMtara brahmacaryane pALanAra te rAjA anna, zAka ane phaLAdi saMbaMdhI aneka niyamo vizeSa prakAre grahaNa karaze. saddabuddhivAnuM te rAjA anya sAdhAraNa strIone tajI deze eTaluM ja nahi paNa pitAnI dharmapatnIone paNa brahmacarya pALavAne pratibaMdha karaze. sUrinA upadezathI jIva ajIva vigere tane jANanAra te rAjA AcAryanI jema bIjAone paNa bedhi (samyaktva) prApta karAvaze. ahata dharmanA dveSI evA pAMDurAgI brAhyaNe paNa tenI AjJAthI garbhazrAvaka' jevA thaI jaze parama zrAvaka 1 janmayI thayela bAvA. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM paNane prApta karanAra ane dharma jANanAra te rAjA devapUjA ane gurUvaMdana karyA vagara bhajana karaze nahIM. te rAjA aputra mRtyu pAmelAonuM dravya leze nahIM. "vivekanuM phaLa eja che ane vivekIe sadA tRpta ja hoya che. pAMDu jevA rAjAoe paNa je mRgayA (zikAra) choDela nahIM tene e rAjA cheDI deze ane tenI AjJAthI bIjA sarva paNa choDI deze. hiMsAno niSedha karanAra e rAjA rAjya karate chate mRgayAnI vAta to dUra rahI, paNa mAMkaNa ke ju jevA zuddha prANIone aMtyaja paNa mArI zakaze nahIM. pApaddhi (mRgayA)ne niSedha karanArA e mahAna rAjAnA rAjyamAM araNyamAM rahetI sarva mRgajAtio gaSTanI gAyonI jema sadA nividone vAgoLaze. zAsanamAM pAkazAsana (idra) je te rAjA sarva jaLacara, sthaLacara ane khecara prANIonI rakSA karavAne mATe kAyamanI amArISaNa karAvaze. jeo janmathIja mAMsanA khAnArA hatA teo paNa tenI AjJAthI duHsvapnanI jema mAMsanI vArtA paNa bhUlI jaze. pUrve dezanI rItithI zrAvake e jene pUrepUruM choDyuM nahotuM tevA madane A nirdoSa rAjA sarvatra choDAvI deze. te rAjA A pRthvI para mane evuM rUMdhI deze ke jethI kuMbhakAra paNa madhanA pAtrane ghaDavA cheDI deze. madyapAnanA vyasanathI jemanI saMpatti kSINa thaI gaI che evA purUSo e mahArAjAnI AjJAthI mane choDI devAvaDe saMpattivAnuM thaze. pUrve naLa vigere rAjAoe paNa je ghUtakIDAne choDI nathI, te ghatanuM nAma paNa zatrunA nAmanI jema te umUlana karI deze. tenuM udayavALuM zAsana cAlatAM A pRthvI para pArevAnI paNa krIDA ane kukaDAnA yuddha paNa thaze nahi. nisIma vaibhavavALe te rAjA prAyaH pratyeka grAme jinamaMdira karAvavAthI badhI pRthvIne jinamaMdirathI maMDita karaze, ane samudra paryata pratyeka mArga tathA pratyeka nagare ahita pratimAnI rathayAtrAne mahatsava karAvaze. dravyanA puSkaLa dAnavaDe jagatane traNamukta karIne te rAjA A pRthvI upara potAno saMvatsara calAvaze. A mahAna pratApI kumArapALa rAjA eka vakhate kathAprasaMgamAM gurUmukhathI kapilamunie pratiSThita karelI ane rajamAM gupta thayelI te pratimAnI vAta sAMbhaLaze, jethI tatkALa te dhuLinuM sthAna medAvI e vizvapAvanI pratimAne bahAra kADhI laI AvavAne manoratha karaze. te vakhate manane utsAha ane bIjA zubha nimittAvaDe e rAjA pratimAne hastagAmI thavAne saMbhava mAnaze. pachI gurUnI AjJA laI gya purUSanI bhejanA karIne vItabhaya nagaranA te sthaLane khedAvavAno AraMbha karaze. te vakhate parama AhaMtu evA te rAjAnA savathI zAsanadevato tyAM AvIne sAnidhya karaze. kumArapALa rAjAnA ghaNu puNyathI khedAvavA mAMDelA sthaLamAMja tatkALa te pragaTa thaze. te sAthe te pratimAnI pUjAne mATe udAyana rAjAe ApelA gAmane AjhAlekha paNa pragaTa thaze. rAjAe nImelA purUSe prApta thayelI te pratimAne navIna hoya tema yathAvidhi pUjA karIne rathamAM besAraze. mArgamAM tenI aneka prakAre pUjAo thaze, tenI pAse aherAtrI saMgIta thayA karaze, tenI samIpe gAmaDAnI strIe tALIe daIne rAsaDA 1 DhA, camAra vigere nIca vaNuM. 2 paNa-hoDa karIne paraspara lAvavA te. 3 vizvane pavitra karanArI. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 12 mo] vItabhaya nagaranuM varNana vigere [223 leze, paMcazabda vAtro harSapUrvaka vAgaze, ane tenI baMne bAju cAmaro vIMjAtA jaze. evI rIte moTI dhAmadhuma sAthe e pratimAne rakSakajane pATaNanA sImADAmAM lAvaze. te hakIkata sAMbhaLIne aMtaHpura parivAra sahita caturaMga enAthI paravArele kumArapALarAjA sarva saMghanI sAthe te pratimAnI sAme jaze. tyAM jaI te pratimAne pitAne hAthe rathamAMthI utArI hAthI upara besArIne moTA utsava sAthe pitAnA nagaramAM praveza karAvaze. ane pitAnA rAjabhavananI pAsenA kriDAbhavanamAM rAkhIne tenI vidhipUrvaka trikALa pUjA karaze. pachI te pratimAne arthe udAyanarAjAe je AjJAlekha lakhI Ape hato, te vAMcIne kumArapALa tene pramANa karaze. niSkapaTI kumArapALarAjA te pratimAne sthApana karavA mATe eka saphaTikamaya prAsAda karAvaze. jANe aSTApada para rahelA prAsAdane yuvarAja hoya te te prAsAda jevAthI jagatane vismaya pamADaze. pachI te prAsAdamAM te pratimAnuM sthApana karaze. e pramANe sthApita karelI te pratimAnA prabhAvathI kumArapALarAjA pratidina pratApa, samRddhi ane AtmakalyANamAM vRddhi pAmyA karaze. he abhayakumAra ! deva ane gurUnI bhaktivaDe e kumArapALa rAjA A bhAratavarSamAM tArA pitAnI je thaze." A pramANe zrI vIraprabhunI pAsethI sAMbhaLIne abhayakumAra prabhune namI zreNikarAjA pAse AvIne A pramANe kahevA lAge ke-"he pitAjI! je huM rAjA thaIza to pachI mArAthI muni thavAze nahIM, kAraNa ke zrI viraprabhue udAyana rAjAne chellA rAjarSi kahyA che. zrI vIraprabhu jevA svAmIne pAmIne ane tamArA putrapaNAne pAmIne je huM A bhavaduHkhane cheda na karUM to mArA je bIje kaye purUSa adhama kahevAya? he tAta! huM nAmathI abhaya chuM, paNa bhavabhayathI sabhaya chuM, mATe je AjJA AjJA Ape to huM traNa bhuvanane abhaya ApanArA zrI vIraprabhune Azraya karUM. abhimAnarUpa sukhanA hetubhUta evA rAjyathI mAre sayuM. kAraNa ke maharSio saMtoSaneja zreSTha sukha kahe che." A pramANenAM abhayakumAranAM vacana sAMbhaLIne zreNike rAjya levA mATe tene AgrahathI kahyuM, to paNa jyAre teNe rAjya grahaNa karyuM nahIM, tyAre chevaTe rAjAe harSathI abhayakumArane vrata levAnI AjJA ApI. pachI saMtoSasukhanA zatru jevA rAjyane tRNanI jema choDI daIne abhayakumAre zrI viraprabhunI pAse dIkSA grahaNa karI. jyAre abhayakumAre vrata grahaNa karyuM tyAre tenI mAtA naMdAe paNa zreNika rAjAnI AjJA laIne zrI viraprabhunA caraNamAM AvI dIkSA lIdhI. abhaya ane naMdAe dIkSA letI vakhate divya be kuMDaLo ane divya vastrayugma je prathama zreNike ApelA hatA te halla vihallane ApyA. bhagavaMta zrI vIra prabhue sura asurothI sevAtA chatA bhavyajanane pratibaMdha karavAne mATe tyAMthI anyatra vihAra karyo. abhayakumAra vividha prakAranA abhigraha pUrvaka cirakALa cAritra pALI mRtyu pAmIne sarvArthasiddha vimAnamAM uttama devapaNe utpanna thayA. jyAre abhayakumAre zrI viraprabhunI pAse dIkSA lIdhI tyAre zuddha buddhivALA magadhapati aNika rAjAe A pramANe vicAryuM ke, "abhayakumAra mArA sarva kumAremAM guNanI bhUmirUpa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224] zrI triSaSTi zalAkA purUSa citra [ pa 10 muM hatA, te sukRtie teA vrata laIne peAtAnA svAtha sAdhI lIdhe; te have parAkramI ane AyuSyamAn evA kAI kumAranI upara A rAjyanA bhAra mUkavA joIe; kAraNa ke 'rAjAoneA e krama cAlyeAja Ave che.' saguNu hoya ke nirguNa hoya paNa putraja pitAnI sapattinA adhikArI che; paratu ne putra guNI hAya to pitAnuM puNya ujavaLa gaNAya che. alayakumAra vinA have mArA vizrAmanu dhAma mAtra mArA guNI putra kUNika che, eja rAjyane ceAgya chaeN, te sivAya khIne keAI rAjyane cegya nathI." Ave| nizcaya karIne muNikane rAjya ApavAnA niradhArathI zreNike hakSavihalane aDhAra cakraneA hAra ane secanaka nAme hAthI ApyA. te joI kRNikakumAre peAtAnA kALa vigere daza baMdhuone ekaThA karIne kahyuM ke, - pitA vRddha thAya topaNa hajI rAjyathI tRpti pAmatA nathI. putra jyAre kavacadhArI thAya tyAre rAjAe to vrata grahaNu kare che, ApaNA jyeSTa abhayakumAra aMdhune dhanya che ke, jeNe yuvAna chatAM rAjyalakSmIne choDI dvIdhI; paraMtu ApaNA viSayAMdha pitA to haju rAjya bhAgavatAM kAMI paNa jotAja nathI; mATe Aje e pitAne bAMdhI laine ApaNe samayane ceAgya rAjya grahaNa karIe, temAM ApaNane kAMI paNa apavAda lAgaze nahIM, kAraNa ke te viveka vikaLa thayelA che. pachI ApaNe rAjyane agyAra bhAge vaheMcI laIne bhAgavIzuM. tyArakhAda ApaNA aMdhIkhAne paDelA pitA seMkaDo varSa sudhI bhale jIveA." Ave vicAra karIne teoe peAtAnA vizvAsI pitAne ekadama khAMdhI lIdheA. "dRSTa putra gharamAM utpanna thayA chatAM paNa viSavRkSa jevAja che." kRNike zreNikane zukapakSInI jema pAMjarAmAM pUrI dIdhA, vizeSamAM tene khAnapAna paNa Apato nahIM; eTaluMja nahIM paNa te pApI kUrthika pUrvabhavanA vairathI pratidina savAre ane sAMje temane se se cAbuka mArato hato. deve mAthe nAkhelI A durdazAne zreNika bhAgavato hato. kemake " gajeMdra samatha' hAya topaNa sAMkaLe baMdhAyelA zuM karI zake? " kUNika zreNikanI pAse keAIne paNa javA deto nahIM, phakta mAtApaNAnA dAkSiNyathI celraNAne javAmAM vArI zakato nahI. celaiMNA pratidina se| vAra dheAyelI surAvaDe snAna karIne javAnI utAvaLa jaNAvI Ardra kezeja zreNikanI pAse vAraMvAra jatI hatI, ane peAtAnA kezapAzamAM puSpanA gucchAnI jema kumASa ( aDada )nA eka piMDa geApavI rAkhI e patibhaktA ramaNI zreNikane gupta rIte ApI detI hatI. duHprApya evA te kumASanA piDa maLavAthI rAjA tene divya bhAjana samAna mAnato hato, ane te piMDathI peAtAnI prANayAtrA karato hato. kemake " kSudhA nAmanA roga annarUpa auSadha vinA mRtyune mATe thAya che." pachI cekSaNA se| vAra dheAyelI surAnA biMdue kezapAzamAMthI netranA azrumiMdu sAthe pADatI hatI, ane te surAnA biMduonuM meghabiMdunu cAtaka pAna kare tema zreNika tRSita thaIne pAna karato hato. e biMdumAtra surAnuM... pAna karavAthI rAjA cAbukanA dhAne bahu vedato nahIM, temaja tRSAthI paNa pIDita thato nahI. 1 asara serane. (( Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 12 mA] udAyIne janma [ 225 AvI rIte zreNikarAjAne bAMdhI ugrapaNe rAjya karatAM kRNikane padmAvatI nAmanI rANIthI eka putra thayeA. te vadhAmaNI laIne AvelA dAsadAsIone kRNike vaAbharaNuthI AcchAdita karI kalpalatA jevA karI dIdhA. pachI peAte aMtaHpuramAM jaIne putrane hAthamAM lIdheA. tenA karakamaLamAM rahelA te bALaka huMsanA bALakanI jevA zeAlavA lAgyA. nayanarUpa kamaLane sUya samAna te putrane joto kUNika parama AnaMdamAM magna thaI eka leAka khelyA, jenA bhAvAtha eve| hato ke - hai vatsa! tuM mArA aMgathI utpanna thayA che ane mArA hRdayathI khanelA che, tethI mArA AtmA samAna che, mATe tuM se| varSa sudhI jIva!' A pramANe vAraMvAra khelato kRNika vizrAMta thayeA nahIM; arthAt te zlAkanA miSathI hRdayamAM nahI' samAtA harSoMnuM te vamana karavA lAgyA. pachI kumAranA rakSaNamAM catura evI vRddha strIe rAjAnA hAthamAMthI putrane sUtikAgRhanI zayyAmAM laI gaI. rAjAe putranA jAtakamA~ mahatsava karyAM; ane zrAvaka evA brAhmaNu vigerene yathArUci dAna ApyuM.pachI zubha divase kRNike meATA utsavathI te putranu udAyI evu nAma pADyu. suvaNu sarakhI kAMtivALA kumAra divase divase rakSakAthI rakSaNa thatA udyAnanA vRkSeAnI jema vRddhi pAmavA lAgyA. te kumArane kaTI upara besADIne niraMtara pharato kRNika putaLIvALA staMbhanI jeve! lAgato hato. kAlAkAlA zabdothI kumArane khelAvato kRNika khelavAmAM ajJAna evA zizunI zaiAbhAne dhAraNa karato hatA. besatAM, sutAM, cAlatAM, ane bhAjana karatAM aMguLImAMthI mudrikAnI jema rAjA tene hAthamAMthI mukato nahAto. eka vakhate putravatsala kUNikarAjA DAkhA sAthaLa upara putrane besADIne jamavA beThA hato; teNe adhu` bheAjana karyuM, tevAmAM te abha'ke mUtrotsaga' karyAM, eTale ghInI dhArAnI jema tenA mUtrathI dhArA bheAjana upara paDI. ' putranA pezAkhanA veganA bhaMga na thAo' evuM dhArI kRNike peAtAnA sAthaLa halAvye paNa nahI". " putravAtsalya evu hAya che." paNa mUtrathI Adra thayelu anna peAtAne hAthe dUra karI khAkInuM anna teja thALamAM te khAvA lAgyA. putranA premathI te bhAjana paNa tene sukhadAyaka lAgyuM. A samaye tenI mAtA cakSaNA pAse beThI hatI, tene kUNike pUchyuM ke, " huM mAtA ! koine peAtAnA putra Ave priya hato ke atyAre haze ?" cekSaNA khelI--are pApI ! are rAjakuLAdhama ! tuM tArA pitAne AnA karatAM pazu atya'ta vahAlA hato, te zuM nathI jANato ? mane duSTa dAhada thavAvaDe tu janmyA chuM, ane tethIja tu' tArA pitAnA bairI thaye| chuM; * sagarbhA strIone garbha pramANeja dahada thAya che.' garbhamAM rahelA tu tArA pitAnA bairI chu', evuM jANI me' patinA kalyANunI icchAthI garbhapAta karavA mATe aneka prayatna karyAM hatA, tathApi tuM te te auSadheAthI nAza na pAmatAM ulaTA puSTa thayeA hato. * baLavAn purUSane sava vastu pathya thAya che.' tArA pitAe 'huM putranuM... mukha kayAre e?' evI AzAthI mArA naThArA dahalAne paNa pUrNa karyAM hatA. pachI jyAre tuM dhArI meM tajI dIdhA hato, paNa tArA pitA peAtAnA janmyA tyAre tane tArA pitAnA bairI D - 29 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226] zrI triSaSTi zalAkA purUSa ciratra [ pa 10 mu' jIvitavyanI jema tane pAche laI AvyA hatA. tane tajI dIdhe| te vakhate kukaDInA piMchAthI tArI eka AMgaLI vIdhAI gaI hatI. te pAkI javAthI ane aMdara jIva paDavAthI tane atyaMta pIDA thatI hatI, te vakhate tArI vacalI AMgaLIne paNa tArA pitA sukhamAM rAkhatA hatA ane te jyAMsudhI mukhamAM rAkhatA tyAMsudhI tane sukha thatuM hatu. are mAThA cAritravALA ! AvI rIte je pitAe tane mahA kaSTa bhAgavI lAyitapAlita karyAM hato, tenA khadalAmAM atyAre tevA upakArI pitAne te kArAgRhamAM nAMkhelA che." kUNika else -" mAtA ! mArA pitAe mane geALanA medaka mekalyA ane dhruvilane khAMDanA mekalyA tenu' zu' kAraNu ? " cillaNA belI-hai mUDha! tuM tArA pitAne dveSI chu. evu' jANI mane aniSTa thayeA hato, tethI geALanA meAdaka to me' meAkalyA hatA." A pramANe khulAse thavAthI kUNika elyeA ke- " avicArita kAryo karanArA evA mane dhikkAra che! paraMtu have jema thApaNu rAkhelI pAchI sAMpe tema huM mArA pitAne rAjya pAchu' ApI dau chu." A pramANe kahI a" bheAjana karyu hatu. tevI sthitimAMja pUrU bhAjana karavA na rAkAtAM Acamana laI dhAtrIne putra seAMpI kRNika pitAnI samIpe javAne utsuka thaI ubhA thaye, ane tyAM jaIne 'mAre hAtheja pitAnA caraNanI kheDI bhAMgI nAMkhu'' ema vicArI eka lehada'Da upADIne te zreNikanI pAse javA doDayo. kUNike zreNika pAse rAkhela paheragIra pUrvanA paricayathI zreNikanI pAse AvyA ane kRNikane utAvaLe Avato joI AkuLavyAkuLa thaIne A pramANe melyA "are rAjendra ! sAkSAt yamarAjanI jema lehada Dane dhAraNa karI tamArA putra utAvaLA Ave che, te zu' karaze ? te kAMI ame jANI zakatA nathI," te sAMbhaLI zreNike vicAyu ke, " Aje to jarUra mArA prANaja leze, kAraNa ke Aja sudhI to te hAthamAM cAbuka laIne AvatA hato ane Aje to leAhada'Da laIne Ave che. vaLI huM jANI zakato nathI ke te mane kevA kutsita mArathI mArI nAkhaze ! mATe te ALyeA nathI tyAM sudhImAM mAreja maraNanu zaraNu karavuM cegya che. " AvuM vicArI teNe tatkALa tALapuTa viSa jivAnA agra bhAge mUkayuM, jethI AgaLathIja jANe prasthAna karavA taiyAra thayelA hAya tema tenA prANa tatkALa cAlyA gayA. kRNika najIka AvyA tyAM to teNe pitAne mRtyu pAmelA joyA. tethI tatkALa tenuM chAtI kuTIne peAkAra karyAM ane vilApa karavA lAgyA ke huM pitA ! huM AvA pApakarmAMthI A pRthvImAM advitIya pApI thayeA. vaLI 'huM jaI pitAne khamAvu'' Ave! mAre| maneratha paNa atyAre pUrNa thaye nahI, tethI hamaNA to huM ati pApI chuM. pitAjI! tamArA prAsAdanu vacana to dUra rahyuM paNa meM tamArUM tiraskAra bhareluM vacana paNa sAMbhaLyu' nahIM, mane mADhu deva vacamAM AvIne naDayuM. have bhRgupAta, zastra, agni ke jaLathI mAre maravuM teja yukta che" A pramANe ati zAkamAM grasta thayelA kRNika maratrAne taiyAra thA; tathApi ma'trIoe tene samajAvye, eTale teNe zreNikanA dehane agnisaMskAra karyAM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 12 me ] zreNika rAjAnuM maraNa [ ra27 rAjyaphamA (kSaya) nA vyAdhinI jema divase divase ghaNA zekathI loNuM thatA rAjAne joI maMtrIo ciMtavana karavA lAgyA ke-"jarUra ApaNe rAjA AvA atyaMta zekathI mRtyu pAmaze ane badhuM rAjya vinAza pamAze, tethI kAMI pitRbhaktinA miSane laIne teno upAya raco joIe." AvuM vicArI temaNe kaI jINuM tAmrapatramAM evA akSaro lakhyA ke, putre ApelA piMDAdika mRta pitA paNa meLavI zake che." pachI te tAmrapatra temaNe rAjAnI pAse vAMcI saMbhaLAvyuM; tethI ThagAyelA rAjAe pitAne piMDAdi ApyA. tyArathI piMDadAnane pracAra pratye. mArA ApelA piMDAdikane mArA mRta pitA bhagave che" AvI mUDha buddhithI rasavikriyAne varavALAnI jema rAjAe zanaiH zanaiH zekane choDI dIdho hato paNa koI kaIvAra pitAnI zayyA ane Asana vigere jovAmAM AvatA siMhAlakana nyAyathI pAcho tenA hRdayamAM zeka utpanna thato hato. gaLAnA bhothAMnI jema vAraMvAra tene zeka utpanna thavA lAge, tethI te rAjagRhamAM rahevAne azakta thaye; eTale "huM ahiMthI bIje sthAne zahera vasAvuM" e vicAra karIne teNe uttama bhUmi zedhavAne mATe vAstuvidyAmAM catura evA purUSone AjJA ApI. te uttama vAstuvettAoe bhUmi zodhavA mATe pharatAM pharatAM eka ThekANe caMpakanuM moTuM vRkSa dIThuM. te joIne teo vicAravA lAgyA ke, "A vRkSa kaI udyAnamAM nathI, ahiM kAMI pANInI nIka jevAmAM AvatI nathI, temaja enI nIce kayArAmAM jaLa paNa nathI, te chatAM AvuM adbhuta A zI rIte thayuM haze : aho ! AnI zAkhAo kevI vizALa che! patralatA kevI adbhuta che! navA pallava kevAM khIlyAM che? puSponI sugaMdha kevI Ave che! chatrane paNa parAbhava kare tevI kevI sarasa zItaLa chAyA che? ahe! AnI nIce vizrAma karavAnI kevI yogyatA che? are AnuM sarva kevuM suMdara che ! zebhAnA sthAnarUpa A caMpaka vRkSa jevuM svabhAvathI ja ramaNika che, tevuM ahiM nagara vasAvazuM to te paNa ramaNika thaze." A pramANe vicArI teoe rAjA pAse AvIne kahyuM ke, "jevuM e caMpaka vRkSa zebhI rahyuM che, tevuM ja tyAM nagara zelAne pAmaze e jANe kela maLavAthI Ave tema amane vizvAsa Ave che, mATe e sthAna nagara vasAvavAne egya che." pachI rAjAe caMpaka vRkSanA nAmathI caMpA nAme nagarI vegathI tyAM vasAvI. " rAjAone vacanathI ja kAryasiddhi thAya che." pachI kRNika pitAnA brAtAonI sAthe baLa' vAhana vigere laI caMpApurImAM AvIne pRthvInuM rAjya karavA lAgyA. eka vakhate ha ane vihalla nAmanA be dIyarane secanaka hAthI upara ArUDha thayelA, divya kuMDaLothI maMDita tathA divya hAra ane divya vastra dhAraNa karavAthI addabhuta zonA vaDe jANe pRthvI para deva avelA hoya tevA jaI kRNikanI strI padmAvatI strIpaNAne cogya vicAra karavA lAgI ke, "AvA divya vastra, hAra, kuMDaLa ane secanaka hastI vinA mArA patinuM rAjya 1 cAre prakAranuM lazkara. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM netra vinAnA mukha jevuM che. pachI teNIe hallavihalla pAsethI te divya hAra vigere laI levAne potAnA patine Agraha karyo, eTale kUNike tene kahyuM ke, "hallavihallane je pitAe ApyuM che, te pAchuM levuM yogya nathI, vaLI pitA svargamAM gayA pachI to e baMne mATe vize prAsAda karavAne yogya che." tathApi rANIe ghaNe Agraha karyo. tyAre chevaTe rAjAe te hAra mAgI levAne kabula karyuM. "strIone Agraha makoDAnA AgrahathI paNa vizeSa cheanyadA kaNike hallavilanI pAse saubhrAtRpaNuM cheDI daIne te hAra vigere cAre vastu mAgI. eTale jevI ApanI AjJA" ema kahIne te baMne potAne ghera gayA. pachI buddhimAna evA te baMne vicAravA lAgyA ke-"kRNikane A abhiprAya sAro nathI, paNa enuM ApaNe zuM prayojana che, ApaNe to ahiMthI kaI bIje ThekANe cAlyA jaIe." "parAkramIone sava ThekANe zreya thAya che." Avo nizcaya karIne te halavihalla potAnuM aMtaHpura ane te divya hAra vigere laI teja rAtre tyAMthI nIkaLIne vaizALI nagarI tarapha cAlyA, tyAM temane ceTaka nAmane mAtAmaha hato, teNe nehathI AliMgana karavApUrvaka tene satkAra karyo ane yuvarAjanI jema potAnI pAse rAkhyA. prAtaHkALe kRNikane khabara paDavA ke, hallavihalla to dhUnI jema chetarIne vaizALI nagarIe cAlyA gayA che. eTale dADhI upara hAtha mUkIne te ciMtavavA lAgyuM ke, "aho ! mAre to hastI vigere ratna paNa na rahyA ane te be bhrAtA paNa na rahyA, strInI pradhAnatAthI arthAt tenA kAA pramANe vartavAthI huM ubhaya bhraSTa thaye. to banyuM te kharuM, paNa have AvuM kaSTa prApta thatAM ja huM temane pAchA na lAvuM, to evA parAbhavane sahana karanAra mArAmAM ane vaNikamAM aMtara zuM?" A pramANe vicArIne teNe kaI dvatane samajAvI vaizALI nagarImAM ceTakarAjAnI pAse rane laIne AvelA pitAnA bhAIonI mAgaNI karavAne mATe maka. te dUta vaizALI nagarIe pahoMcI ceTakarAjAnI sabhAmAM gaye ane ceTakarAjAne praNAma karI Asane besI sabhyatAthI A pramANe che-"he rAjana ! ahiM halavihala kumAra gajAdika laIne nAzI AvyA che, temane amArA svAmI kaNikane seMpI de. je nahIM sepe to tame rAjyabhraSTa thaze, tethI eka khIlIne mATe AkhuM devAlaya toDavA jevuM karavuM tamane yogya nathI." ceTakarAjA belyA ke,-"bIju kaI zaraNe Avela hoya to tene paNa seMpAtuM nathI, to pachI A to mArA bhANeja che ke je mArA para vizvAsI che, ane mane putravat priya che, tene mArAthI zI rIte saMpI devAya ?" dUta be ke "tame zaraNe AvelA temane kadi na sepe to khera, temanI pAsethI rane laIne mArA svAmIne arpaNa karo." ceTakarAjA be ke "are dUta! rAjA ane raMkana e samAna dharma che ke bIjAnA vittane ApI devAne bIje mANasa kadi paNa sattA dharAvato nathI. vaLI baLAtkAra ke samajAvIne paNa huM temanI 1 uttama baMdhupaNuM. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 12 ma ] halavihalanuM vaizALI nAzI javuM [ 229 pAsethI kAMI laI zakuM tema nathI, kAraNa ke te mArA yamapAtra bhANeja hevAthI dAna ApavAne rogya che." A uttara sAMbhaLI tyAMthI pAchA pharIne dUta caMpAnagarIe Avyo ane ceTakarAjAe kahele uttara pitAnA svAmI kRNikane kahI saMbhaLAvyo, ke je tenA krodharUpI agnimAM vaMTaLIA je thaI paDyo. kRNike tatkALa ceTakarAjA5ra caDAI karavAne jayabhaMbhA vagaDAvI. "mahA parAkramI vIra siMhanI jema bIjAnA AkSepane sahana karI zakatA nathI." bhaMbhAnAda sAMbhaLI asAmAnya tejavALA kuNikarAjAnA sainike sarva prakAre sajaja thaI gayA. kALa vigere daza baLavAna kumAre (NikanA bhAIo) sarva rIte sajaja thaIne sainyanI AgaLa thayA. te pratyeka kumAranI sAthe traNa traNa hajAra hAthIe, teTalAja a, teTalAja ratha ane traNa keTI pAyadaLanuM sainya taiyAra thayuM. AvuM kRNikanuM prabhupaNuM hatuM. AvA moTA sainyanI sAthe caMpApati ceTakarAjAnI sanmukha cAlya; tenA sainyanA prayANathI pRthavI ane sUrya baMne DhaMkAI gayA; rAjA ceTake paNa aparimita sinyathI kaNikanA sAmI taiyArI karI. aDhAra mugaTabaddha rAjAo tenI pharatA vIMTAI vaLyA hatA. pratyeka rAjAonI sAthe traNa hajAra gajedro, teTalA ghoDA, teTalA ratha ane traNa keTI pedaLanI senA hatI. tethI ceTakanuM sainya paNa kRNikanA jeTaluM ja hatuM. ceTakarAjA vizALAthI cAlIne pitAnA dezanI sImA upara jaI ubhe rahyo. sAmuM sainya AvI maLatAM pitAnA sinthamAM durbhedya sAgarabyuhanI racanA karI. caMpApati kUNike paNa pUrve kahyA pramANenI potAnI senAvaDe zatrusenAthI abhedya evA garUDadhUhanI racanA karI. baMne senAmAM davanithI AkAza ane aMtarIkSane pUratA hajAro ghara sainya vAchatro vAgavA lAgyA, ane baMne senAmAM kIrtinA staMbha hoya tevA stabdha ane sevakoe pracalita karelA kharavaDe zaMkhavAdake pharavA lAgyA. prathama kRNikanA sinyanA nAyaka kALakumAre ceTakarAjAnI senA sAthe yuddha karavAnI zarUAta karI. eTale baMne sainyamAM gajArUDhe gajarUDha, svAre svAra, rathIe rathI ane pattie patti yuddha karavA lAgyA. bhAlAonA ghAtathI paDatA hAthIo ane ghaDAvaDe badhI pRthvI, parvata ane zilAovALI hoya tevI dekhAvA lAgI. bhAMgelA ratho ane haNAyelA vIravaDe rUdhiranI nadIo jaLamAnuSa ane beTavALI hoya tevI dekhAvA lAgI. te vakhate raNAMgaNamAM vIrakuMjaranA kuraNAyamAna thatA khothI jANe asipatranuM vana pragaTa thayuM hoya tema dekhAtuM hatuM. khagethI kapAIne uchaLatA zuravIrAnA karakamaLe laIne mAMsabhakSI rAkSase karNanA AbhUSaNanuM kautuka pUruM karatA hatA ane subhaTanA mastake khadhArAvaDe judA paDatAM huMkAra karavAvaDe jANe pitAnA dhaDane laDavAnI AjJA karatA hoya tema jaNAtuM hatuM. A pramANe samudranuM vahANavaDe avagAhana kare tema kALakumAra sAgarabyuhanuM avagAhana karIne tene pAra pAmyAnI jema ceTakarAjAnI pAse Avyo. jyAre kALa je kALakumAra akALe pitAnI pAse AvyuM tyAre ceTakarAjAe vicAryuM ke, "vajInI jema A kumArane kaI paNa khalita karI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM zakayuM nahIM, tethI A sanmukha Avato kALakumAra ke je raNarUpa sAgaramAM maMdaragiri je che, tene huM A divya bANathI kSaNamAM nigraha karUMA vicAra karIne prANarUpa dhanane caranArUM eka bANa choDI ceTake kALakumArane tatkALa paMcatva pamADI dIdho. te samaye kALakumAranI jema sUrya paNa asta pAmya ane caMpApatinuM sainya jema zekagrasta thayuM tema AkhuM jagata paNa aMdhakArathI grasta thayuM. te rAtrIe caMpA patinuM sinya yuddha cheDI dIdhA chatAM jAgrataja rahyuM. kemake abhakta zrIvALA purUSanI jema mAthe vairavALA purUSane nidrA kayAMthI Ave ? vekarAjAnA sainyamAM tenA subhaToe vIrajayaMtI karIne vAjIMtronA nAdavaDe AnaMdamAM nA nirgamana . bIje divase caMpApati kUNike senApatinA pada upara kALanA nAnA bhAI mahAkALane abhiSeka karyo, tene paNa caTaka rAjAe kALanI jema mArI nAMkhe. evI rIte senApatinA pada upara AvelA zreNika rAjAnA bIjA ATha kumArane paNa ceTake eka eka divase mArI nAMkhyA. e pramANe jyAre pitAnI jevA kALa vigere daza kumAre mAryA gayA tyAre kRNike vicAra karyo ke "devatAnA prasAdathI eka bAvaDe ceTakarAjA saune jItI le che, tethI have te koTI manuSyothI paNa jItI zakAze nahIM. mane dhikAra che ke, cekane A prabhAva jANyA vagara deva jevA mArA daza bhAIone meM haNAvI nAkhyA. have je yuddha karIza to je gati temanI thaI te gati mArI paNa thaze, tethI yuddha karavuM yogya nathI, tema have bhrAtRvadha joIne mAre ahiMthI pAchA vaLavuM te paNa ghaTita nathI, mATe huM paNa devatAnuM ArAdhana karIne tenA prabhAvathI zatrune jItI lauM. "divya prabhAva divya prabhAvavaDeja bAdhita thAya che." upara pramANe upAya ciMtavI hRdayamAM ke IdevanuM dhyAna dharIne zreNikakumAra kRNika aThThama bhakta karI sthita che. pUrva janmanA tapathI ane tema. A janmanuM tapa maLavAthI zakeMdra ane camaheMka tatkALa tyAM AvyA. temaNe kaNikane kahyuM ke, "he bhadra! zI IcchA che?" te be-baje tame prAna thayA che to ceTakarAjAne haNI nAMkhe." zakedra pharIthI kahyuM ke-te sivAya bIju kAMI mAge, kAraNa ke ceTakarAjA zrAvaka hovAthI mAro sAdharmika che, tethI tene huM kadi paNa haNIza nahIM. tathApi huM tArA dehanI rakSA karIza ke jethI tenAthI tuM chatAIza nahIM.' kRNike "gvamastu' kahI te vAta svIkArI. pachI amareMdra mahAzilA kaMTaka ane rathamUzaLa nAme be vijayadAyaka saMgrAma karavAnuM kahyuM. pahelA mahAzilA kaMTaka saMgrAmamAM duzamana taraphathI mahAzilA Ave to te kAMkarA jevI thaI jAya che ane duzmana tarapha eka kAMTe nAMkhyo hoya to te maTA zastrathI adhika thaI paDe che. bIjA rathamUzaLa saMgrAmamAM cAre tarapha bhamavApaNuM thAya che ane tethI sarvatra saMgrAma karavA uTheluM zatruonuM sainya jovAmAM AvI jAya che. pachI sureMdra, asureMdra, ane nareMdra (kSaNike) maLIne ceTakarAjAnI senA sAthe yuddha karavA mAMDayuM. te vakhate nAgarathIne pautra varUNa ke je zrAvakanA dvAdaza vratane pALanAra, samyagudaSTi, chaThuM cha bhajana karanAra, saMsArathI virakta, ane rAjAbhiyegI chaThThane aMte paNa aThThama karanAra Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 12 me] kRNika ane ceTaka rAjAnu' yuddha | 231 hato, tenI ceTakarAjAe ghaNI prArthInA karI eTale te rathamUzaLa nAnanA duHsahu sa`grAmamAM satya pratijJA laI senApati thaIne yuddha karavA peTho. te yuddha karavA mATe AkSepa karato chato asahna vegavALA rathavaDe kRNikanA senApati upara dhasI AvyA. rathane sAmasAmA karI te baMne yuddhanI IcchAthI jANe pRthvIpara sUrya ane rAhu AvyA hoya tema eka bIjAnI najIka AvyA. kRNikanA senApati yuddhanI mAgaNI karato chato varUNanI sAme ubheA rahIne tene 'ghA kara, ghA kara' ema kahevA lAgyA. tenA uttaramAM varUNa khelyeA ke-'huM mahAbhuja ! huM zrAvaka chuM, tethI mAre evuM vrata che ke, kAInI upara prathama prahAra karavA nahIM.' te sAMbhaLI 'he mahAsatva ! sAmAza che' ema kahI kRNikanA senApatie tenI upara evu` khANa cheDayu ke jethI varUNanu mama sthAna vidhAI gayuM. pachI varUNe rAtAnetra karI eka prahAravaDeja kRNikanA senApatine yamadvAramAM pahAMcADI dIdhe; ane tatkALa gADha prahArathI vidhura thayele te raNamAMthI nIkaLI gayeA. bahAra nIkaLI eka ThekANe tRNune sathAre karI te para besIne te A pramANe citavavA lAgyA 66 A zarIvaDe sarva rIte svAmInu kArya karyuM che, have aMtakALa samIpa AvelA hAvAthI sAdhavAnA avasara che, tethI have mahApUjya evA arihaMta, sa` siddha, sAdhue ane kevaLI bhagavaMte kahelA dhanu' mAre zaraNu he; huM sarva jIveAne khamAvuM chuM; tee khadhA mArA aparAdhane khameA, mAre have sa jIve| sAthe maitrI che; keAInI sAthe vaira nathI. traNa jagamAM mArUM kaI nathI ane huM kAI nA nathI. mArAmAM je jagA padArtha para mamatA hatI, tene huM cheADI dauM chuM. meM mUDha thaine kayA kayA pApasthAnake sevyA nathI ? have atyAre nirAgI thayelA evA je huM tenA sarvAM duSkRtya mithyA thAo. deva, manuSya, tiya ca ane nArakIpaNAmAM me' je je duSkRtya karyA. hAya te sarvAne huM niMdu chuM, zrI vIraprabhu ekaja mArI gati hA." A pramANe ArAdhanA karIne teNe caturvidha AhAranA paccakhkhANa karyA ane pachI samAhita mane navakAra maMtranuM dhyAna karyuM. e samaye varUNanA eka mitra mithyAtvI hato, te raNamAMthI ekAeka bahAra nIkaLI varUNanI pAse Avye ane A pramANe khelyA ke - he mitra! huM tamArA snehathI vecANa thayelA chuM, tethI anna chatAM paNa tamArA aMgIkAra karelA mArgane svIkArUM chu. ema kahIne te paNa tenI jema yAnaparAyaNa thayeA. varUNa navakAra maMtrane japato chato dharma dhyAnamAM parAyaNa thaI samAdhivaDe maraNa pAmIne saudhama devaleAkamAM devapaNe utpanna thaye, tyAM arUNA nAmanA vimAnamAM cAra paLye pamanu AyuSya pU karI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI siddhipadane pAmaze. tene mithyAtvI mitra paNu varUNanA mArge ja mRtyu pAmI tenA mitra devatA thaI keAI uttama kuLamAM manuSya thaze, ane pharIne videhakSetramAM punaH uttama kuLamAM manuSyapaNu. prApta karI muktimArgane ArAdhIne meAkSapadane pAmaze. varUNlR maraNu pAmavAnA khabara maLavAthI ceTakarAjAnA subhaTe lAkaDIne sparza thavAthI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM varAhanI jema yuddha karavAno dviguNa utsAha dharAvavA lAgyA. te uparathI gaNarAjavaDe sanAtha thayelA ceTakanI senAnA subhaToe krodhavaDe heTha DarIne kRNikanI senAne ghaNI kuTI. pitAnA sanyane e pramANe kuTAtuM joIne kRNika rAjA paththarathI haNAyelA siMhanI jema krodhavaDe uddhata thaIne pite deDI Avyo. vIrakuMjara kUNike sarovaranI jema raNabhUmimAM kIDA karIne zatrunA sainyane kamaLa khaMDanI jema daze dizAe vikherI nAMkhyuM; tethI kRNikane duje ya jANI ati krodha pAmele ceTaka ke je zauryarUpa dhanavALA hatA teNe dhanuSya upara peluM divya bANa caDhAvyuM te samaye zakeMdra kaNikanI AgaLa vA kavaca rAkhyuM ane amaredra tenI pachavADe lehakavaca rAkhyuM. pachI vaizALImagarInA pati ceTake dhanuSyane kAna sudhI kheMcI divya bANane cheDayuM. paNa te vajA kavacathI khalita thaI gayuM. te amegha bANane niSphaLa thayeluM joIne ceTakarAjAnA subhaTe tenA puNyane kSaya mAnavA lAgyA. satya pratijJAvALA ceTake bIjuM bANa chayuM, te te paNa niSphaLa thayuM eTale te pAcho pharyo. bIje divase paNa teja pramANe yuddha thayuM, ane ceTake teja pramANe bANa mUkayA paNa te saphaLa thayA nahIM evI rIte temanuM divase divase ati ghera yuddha thayuM ane baMne pakSanA maLIne eka keTI ne eMzI lAkha subhaTe mRtyu pAmyA. teo tiryaMcamAM ane nArakImAM utpanna thayA. pachI gaNarAjAo nAzIne pitapotAnA nagaramAM cAlyA gayA, eTale ceTarajA paNa palAyana karIne pitAnA nagarImAM pizI gaye; eTale kRNike AvIne vizALA nagarIne rUMdhI lIdhI. pachI dararoja rAtrIe secanaka hAthI upara caDIne hAvihara kRNikanA sinyamAM AvavA lAgyA ane ghaNA sainyane vinAza karavA lAgyA. kAraNa ke e secanaka hAthI svapna hastInI jema keIthI mArI ke pakaDI zakato nahato, tethI rAtre badhA suI gayA hoya tyAre AvI ghaNuM sainyane vinAza karIne hallavihala kuzaLakSema pAchA cAlyA jatA hatA. eka divasa maMtrIo pratye kreNike kahyuM ke, "A hallavihale to prAye ApaNA AkhA sainyane vilupta karI nAMkhyuM che, tethI teone jItavAne kAMI upAya che?" maMtrIo belyA ke jyAM sudhI e narahastI halavihala secanaka hAthI upara besIne Ave che, tyAM sudhI teo keInAthI paNa jItI zakAze nahIM mATe ApaNe te hastIne vadha karavAnI jarUra che, tethI tenA AvavAnA mArgamAM eka khAI karI temAM kheranA aMgArA saMpUrNa rIte bharo ane tenI upara AcchAdana karI laI tene pulanI jema khabara na paDe tevuM kare. pachI secanaka vegathI deDato Avaze, eTale temAM paDI jaze ane maraNa pAmaze. kRNike tarataja kheranA aMgArAthI pUrNa evI eka khAI tenA AvavAnA mArgamAM karAvI ane tenI upara AcchAdana karI lIdhuM. have halavihala pitAnA viyathI gavata thaI secanaka hAthI upara besIne te rAtre paNa kRNikanA sainyapara dhasAro karavAne vizALAmAMthI nIkaLyAM. mArgamA pelI aMgarAvALI khAI AvI, eTale tarataja secanaka tenI racanAne virbhAgajJAnavaDe jANI gaye, tethI te tenA kAMThA upara ubho rahyo. calAvavAne ghaNe prayAsa karyA chatAM jarA paNa cAle nahIM, eTale hallavihale te hAthIne Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 12 ma]. halavihalle lIdhelI dIkSA [233 tiraskAra karIne kahyuM ke, "are secanaka! tuM atyAre kharekhara pazu thaye, tethI ja A vakhate raNamAM javAne kAyara thaIne ubhe rahyo chuM. tAre mATe ame videzagamana ane baMdhune tyAga karyo, tema tAreja mATe ame Arya ceTakane AvA durvyasanamAM nAMkhe. je pitAnA svAmI upara sadA bhata rahe tevA prANIne piSa te zreSTha che, paNa tArA jevAne piSa cagya nathI, ke je potAnA prANane vahAlA karIne svAmInA kAryanI upekSA kare che." AvA tiraskAranAM vacane sAMbhaLI pitAnA AtmAne zreSTha mAnatA secanaka hastIe baLAtkAre halavihalane pitAnA pRSTa uparathI nIce utArI nAkhyA ane pite te aMgArAnI khAImAM paDIne caMpApAta karyo. tatkALa mRtyu pAmIne te gaje pahelI nArakImAM utpanna thayo. te joI baMne kumAroe ciMtavyuM ke, "ApaNane dhikkAra che! ApaNe A zuM karyuM ! AmAM te ApaNeja kharekhara pazu TharyA. secanaka pazu nahIM; kAraNa ke pUjya mAtAmaha ceTakane AvA mahA saMkaTamAM nAkhI mATe vinAza pamADI haju paNa ApaNe duSTa buddhivALA jIvIe chIe. vaLI ApaNe Arya. baMdhunA moTA sainyane vinAza karavAmAM jAmInarUpa thayA ane tene vRthA nAza karAvyuM temaja baMdhane abaMdhupaNAmAM lAvyA, mATe have ApaNe jIvavuM yukta nathI, tema chatAM kadi je jIvavuM te atyArathI zrI vIraprabhunA ziSya thaIne jIvavuM, anyathA nahi." e samaye zAsanadevI bhAvayati thayelA te baMnene TIvIraprabhunI pAse laI gaI. eTale tatkALa temaNe prabhunI pAse dIkSA lIdhI. hallavihale A pramANe dIkSA lIdhI, te paNa kUNika vizALa nagarI laI zake nahIM; tethI te caMpApati kuSike vizALA kabaje karavA saMbaMdhI pratijJA lIdhI. parAkramI purUSane pratijJA karavAthI purUSArtha vRddhi pAme che." te pratijJA A pramANe hatI ke "je huM A nagarIne gadheDA joDelA haLavaDe na kheduM te mAre bhUgupAta ke agnipraveza karI maravuM." AvI pratijJA karI te paNa te vizALApurIne bhAMgI zake nahIM; tethI tene ghaNe kheda thaye. evAmAM kAmagathI kuLavALukanI upara rUTamAna thayelI devIe AkAzamAM rahIne kahyuM ke, "he kRSika! je mAgadhikA vezyA kuLavALuka munine mehita karI vaza kare to tuM vizALAnagarI grahaNa karI zakIza." AvI AkAzavANI sAMbhaLI tatkALa jene jayanI pratyAzA utpanna thaI che e kRNika sajaja thaIne bA"bALakanI bhASA, jIeAnI bhASA ane utpAtikI bhASA prAye anyathA thatI nathI, te e kuLavALuka muni kayAM che? ane te zI rIte maLI zake? ane mAgadhikA vezyA paNa kyAM haze?" te sAMbhaLI maMtrIo bAlyA ke, "he rAjana! mAgathika vezyA te tamArAja nagaramAM che, bAkI kurIvALuka munine ame jANatA nathI." pachI kRSika vizALAnA nirAkane mATe ardha sainya mUkI bAkInuM ardha sainya laIne pote caMpAnagarIe Ave; ane tarataja caramaMtrInI jema teNe mAgadhikA vezyAne bolAvI te paNa tarata hAjara thaI eTale kRNike tene kahyuM ke, "he bhadra! tuM buddhimatI ane kaLAvatI chuM, tuM janmathI mAMDIne aneka purUSane vaza karIne 05vita thaI D - 30 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234] zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritra [ parva 10 muM chuM. to have hamaNuM mAruM eka kArya saphaLa kara. eTale ke tArI sarva kaLA calAvIne kuLavALuka nAmanA munine tArA patipaNe karI lAva." e manasvInI vezyAe "huM te kArya karIza" ema svIkAryuM, eTale caMpApatie vastrAlaMkArAdivaDe tene satkAra karyo ane tene vidAya karI. pachI te dhImatI ramaNe ghera jaI vicAra karIne te munine ThagavAne mUrtimatI mAyA hoya tevI kapaTazrAvikA thaI. pachI jANe garbhazrAvikA heya tema te dvAdaza prakAranA gRhImane lakomAM yathArtha ane satya rIte batAvavA lAgI, te uparathI te yuvatine saralAzayavALA AcArya atyapUjAmAM ane dharmazravaNamAM tatpara evI yathArtha zrAvikA jANavA lAgyA. eka vakhate te kapaTazrAvikAe AvI AcAryane pUchayuM ke, "gurUvarya! kuLavALuka sAdhu kayA?" kapaTazrAvikAnA hRdayane nahi jANanArA AcAryo A pramANe tenA uttaramAM kahyuM ke, dharmajJa ane paMcavidha AcAramAM tatpara evA eka uttama muni hatA. temane kapinA jevo capaLa eka kSullaka ziSya hatuM. te samAcArIthI bhraSTa chatAM tene vAraNA tathA samAraNadivaDe gurUe ghaNI preraNA karI, te paNa te ati durvinita (kSullaka kiMcit paNa sudharyo nahi. gurU dukhe saMbhaLAya tevI ane zAstramAM kahelI AcArazikSA tene AdarathI ApatA hatA. AgamamAM kahyuM che ke-"bIjA roSa pAme ke tene viSanA jevI lAge paNa je vAta tene guNa karanArI heya te tene kahI jaNAvavI." pele kSullaka gurUnI kAra ke madhura koI paNa prakAranI zikSA mAnato nahIM, kAraNa ke "gurUnI girAo paNa laghukamI ziSya upara asara kare che. eka vakhate AcArya vihAra karatA karatA girinagare AvyA, ane te sukalaka ziSyane sAthe laIne ujajayaMtagiri upara caDayA. tyAM darzanAdi karIne gurU nIce utaratA hatA, te vakhate te adhama ziSya gurUne pISI nAkhavA mATe uparathI eka mATe pASANa de che. tene khaDakhaDATa zabda sAMbhaLI gurUe netra saMkecIne joyuM, to vajInALa gaLAnI jema te pASANune paDato dIThe, eTale tatkALa gurUe jaMghA vistArI eTale te pASANa tenA aMtaramAMthI nIkaLI gaye. buddhimAna upara prAyaH Apatti dukha ApavA samartha thaI zakatI nathI." AvA tenA karmathI krodha pAmelA gurUe te kSullakane zApa Apyo ke, "he pApI! jA tuM keI strInA saMge vratanA bhaMgane pAmIza." kSullaka belyo-"he gurU ! tamArA zApane vRthA karIza eTale ke jyAM keI strI jovAmAM ja na Ave evA araNyamAM jaIne rahIza." A pramANe kahIne te durmati jema lajajAne tyAga kare tema gurUne tyAga karI siMhanI jema nijana araNyamAM cAlya ga. tyAM koI parvatamAMthI nIkaLatI nadInA mULa pAse kAtsage raho. te mAse ke ardha mAse kaI pathika Ave tyAre kAryotsargane pALato hato ane pAraNuM karato hato. evI rIte nadInA mULa pAse rahIne te muni tapa kare che tevAmAM AkAza upara vAdaLArUpa caMdaravA bAMdhatI varSARtu AvI, temAM adhika jaLa AvavAthI rokavaDe. kulaTA strIonI jema nadIo baMne 1 viSayarasanI vRddhivaDe. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 12 me ]. kuLavALukanuM vRttAMta [235 kuLa' (kAMThA)ne lepavA lAgI ane unmArgagAmI thavA lAgI. je nadInA taTa upara e muni rahelA che tyAM jaLanuM pUra AvatAM zrI ahaMtanA zAsananI bhakta ke devIe ciMtavyuM ke je huM A vakhate upekSA karIza to A jaLanuM pUra tene tIre rahelA munine taTanA vRkSanI jeNu ghasaDI jaze." A pramANe vicArIne te devIe te girinadInA pUrane bIjI dizAmAM pravartAvyuM. "tapasvIone game tyAM paNa kuzaLatA thAya che." tyArathI te muninuM "kuLavALuka" evuM nAma paDayuM. hAlamAM e mahAtapasvI muni ahIM najIkanA pradezamAM ja rahelA che." A pramANe kuLavALaka muni saMbaMdhI khabara maLavAthI jenuM kapaTarUpa vRkSa saphaLa thayeluM che evI te vezyA sagha kRtArtha thaI hoya tema netra vikasita karatI AcArya pAsethI uThI; ane tyAMthI prayANa karI tIrthayAtrAnA miSathI mArgamAM caityavaMdanA karatI karatI je pradezamAM kuLavALukamuni hatA, tyAM AvI. temane vaMdanA karIne te mAyAvI zrAvikA belI-"he muni ! je tame sAthe padhAro to huM ujajayaMtyAdi tIrthonI vaMdanA karUM.' munie kAtsarga choDI dharmalAbha, AzISa ApI, ane pUchayuM ke, "bhadre ! tIrtha vaMdanA karatA karatA tame kayAMthI Athe che?" te belI-"maharSi ! huM caMpAnagarIthI tIrtha vAMdavAne mATe nIkaLI chuM ane meM sarva tIrthothI utkRSTa tIrtharUpa evA tamane ahIM vAMdhA che. have bhikSAdevathI rahita evuM mArUM pAtheya laI tenAvaDe pAraNuM karIne mArA upara anugraha karo." tenI bhaktibhAvanA dekhIne te muninuM hRdaya Addha thaI gayuM, tethI tatkALa tenI sAthe bhikSA levAne mATe gayA. harSa pAmatI evI te mAyAvI ramaNIe prathamathI taiyAra karI rAkhelA medaka te munine vaherAvyA. je mAdakanuM prAzana karatAM ja munine atisAra (jhADA) thaI AvyuM. "dravyane rasavIryavipAka kadi paNa anyathA thato nathI." te atisArathI muni evA plAna thaI gayA che, jethI atyaMta baLa kSINa thaI javAne lIdhe te pitAnA aMgane paNa DhAMkI zakatA nahIM. te vakhate pelI kapaTI mAgadhikA yogya samayane jANIne bolI ke, "mahArAja ! mArApara anugraha karavAne mATe tame pAraNuM karyuM, temAM mArA pAtheyanuM bhajana karatAM ja tame AvI durdazAne prApta thayA, tethI pApasaritArUpa mane dhikkAra che. have AvI dazAne prApta thayelA tamane mUkIne mArA caraNa baMdhana pAmyA hoya tema ahiMthI AgaLa cAlavAne jarA paNa utsAhita thatA nathI." A pramANe kahI te yuvatI tyAM rahI ane kSaNe kSaNe te muninI sevA karavA lAgI. temaja temanA aMgane cALavA ane auSadha ApavA lAgI. te mAgadhika muninA aMgane evI rIte mardana karatI hatI ke jethI te munine tenA sarva aMgane sparza thato hato. pratidina evI rIte sevA karIne teNIe te munine haLave haLave sAjA karyA; eTale caMpakanA sugaMdhathI varanI jema tenI bhaktithI te muninuM hRdaya paNa vAsita thayuM, te sAthe tenA kaTAkSa bANathI, aMganA sparzathI ane mRdu uktithI temanuM citta caLAyamAna thaI gayuM. "strInA saMge tapa kyAM sudhI Take?" 1 apakSe pitAnuM ane sAsarAnuM bane kuLa. 2 jhIpaNe durAcArI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM divase divase paraspara eka zamyA ane Asanane prasaMga thatAM kuLavALuka muni ane mAgadhikA vezyAne spaSTa rIte daMpatIvyavahAra thavA lAge. pachI mAgadhikA kuLavALuka munine caMpAnagarImAM lAvI. "kAmAMdha purUSa nArIne kiMkara thaIne zuM zuM nathI karato?" pachI te vezyAe caMpApati pAse jaIne rahyuM ke, "deva! A kuLavALuka muni che ane tene huM mArA pati karIne lAvI chuM. mATe have zuM karavuM che te viSe AzA Ape." rAjAe AdarapUrvaka te munine kahyuM ke, "jema vaizALInagarI zIdhra bhAMgI jAya tema kare." rAjAnI AjJA svIkArIne buddhinA nidhi kuLavALuka muni sAdhunA veze jaakhalitapaNe vaizALInagarImAM gayA. te samaye caMpApatie prathamathI ja jayanI pratyAzAthI utsuka thaIne pitAnA badhA sainya vaDe vaizALIne rUdhI dIdhI. mAgadhikApati kuLavALuka muni nagarImAM badhA dravyone jovA lAgyA ke "zA kAraNathI A nagarI levAtI nathI." pharatAM pharatAM munisuvratasvAmIne eka pa tenA jevAmAM Avyo. tene joI tenI pratiSThAnA lagna viSe ciMtavatAM temAM bahu uttama yoga paDelA hevAthI te kAraNaja prabaLapaNe vizALInA rakSaNanuM tenA samajavAmAM AvyuM. tethI kaMI paNa prakAre tene bhaMga karAvavAnI dhAraNA karIne te vaizALI nagarImAM pharavA lAgyA. nagarInA rAdhathI kadarzita thayelA leko temane pUchatA ke, "he bhadaMta! ame A zatrue karelA nagarInA rodhathI bahuja dukhI thaI gayA chIe, te have AmAMthI amAre chuTakAre kayAre thaze? te je Apa jANatA he te batAvo." muni belyA ke- "he leke! huM te sArI rIte jANuM chuM. sAMbhaLe, jyAM sudhI A nagarImAM pele stUpa che, tyAM sudhI nagarIne re maTaze nahIM, ane jyAre e pa bhAMgI jaze tyAre samudranI velAnI jema zatrunuM sanya akasmAta pAchuM khasI jaze. eTale te vAtanI tamane khAtrI paNa thaze. huM dhAruM chuM ke-e sUpa ukheDavAthI tamArI kuzaLatA thAo; kAraNa ke e stUpanI pratiSThA mahA naThArA lagnamAM thaI che, te ja tamane muMjhave che." A pramANe te dhutta munie ApelI buddhithI ThagAyelA lekee e stUpane bhAMgavA mAMDayo. "sarva jana duHkhathI pIDita thatAM prAyaH akRtya heya te paNa kare che." jyAre lekoe te stUpa bhAMgavA mAMDayo tyAre mAgadhikapati munie kRNika pAse jaIne tene be keza sudhI pAcho haThADayo. tethI lekoe kuLavALake kahelI vAtanI pratIti AvatAM ke pAyamAna thayelAnI jema kaTherapaNe te stUpane kurmazilA sudhAM umUlana karI dIdhA. pachI kUNike bAra varSane aMte vaizAlIpurIne bhagna karI nAkhI; kAraNa ke e stUpanA prabhAvathIja te nagarIne bhaMga thaI zakato nahoto. vaizALIne bhaMga thavAthI caMpA ane vaizALInA pati vacce thatuM yuddha virAma pAmyuM. A avasarpiNImAM AvuM mahAyuddha kayAre paNa thayuM nathI. pachI caMpApatie vaizALI patine kahevarAvyuM ke- Arya ceTaka! tame mAre pUjya che, tethI kahe. huM tamAruM zuM priya karUM?" ceTake kheda pAmI tenA uttaramAM kahevarAvyuM ke-"he rAjana ! tu vijayanA utsavamAM utsuka chuM, tathApi jarA vilaMbathI nagarImAM praveza karaje.' te AvIne ceTakanuM vacana kahyuM, eTale buddhi kSINa thayelA ceTakarAjAe AmAM zuM mAgyuM.' ema kahI kRNike te vacana svIkAryuM Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 12 mA] kUNikarAjAnuM mRtyu [ 237 satyaki nAme eka khecara je sujyeSTAnA putra ane ceTakarAjAne bhANeja thato hato, te teve samaye tyAM Avye. teNe cittamAM vicAryuM ke, * mArA mAtAmahanI prajAne zatrue luMTI le che, te mArAthI zI rIte eI zakAya, mATe huM tene keAI bIje ThekANe laI jauM. ' Ave| vicAra karIne te AkhI nagarInA leAkeAne vidyAnA prabhAve upADI puSpamALAnI jema jALavato chato nIlavAna parvata upara laI gayA. pachI ceTakarAjAe mRtyunI lakSmI hAya tevI leADhAnI putaLIne gaLe khAMdhI anazana karIne uMDA jaLamAM paDatu' mUkayuM. temane DubI jatA eI dharaNendra tene sAdhamI jANIne peAtAnA bhuvanamAM laI ce, " 'AyuSya pUrU thayA vagara mRtyu thatuM nathI." dharaNendre prazasA karAtA ane dharmAMdhyAnamAM tatpara evA meATA manavALA ceTakarAjA pUrva raNamAM rahelA hatA tema mRtyuthI nirbhaya thaIne tyAM rahyA. te cature ahana, siddha, sAdhu ane dhama ke je cAre maMgaLarUpa ane leAkAttama che temanuM smaraNa karyuM. te A pramANe--" jIva ajIva vigere tattvAnA upadezaka, paramezvara, edhidAyaka ane svayaM buddha evA ahaMtanuM mAre zaraNu hA. dhyAnarUpa agnithI karmone igdha karanAra, teja rUpa, anazvara ane anaMta kevaLajJAnavALA bhagavaMtanuM mAre zaraNa hA, nirIha, nirahaMkAra, niCma, samAna cittavALA, mahAvratane dharanArA ane dhIra sAdhuenuM mAre zaraNu hai!. ahiMsA satya, asteya, brahmacA ane aparigraha e pAMca yamavALA kevaLIprarUpita utkRSTa dhanu` mAre zaraNa hA, me se'kaDA janmamAM prANIonA je kAMI mana vacana kAyAe aparAdha karyAM hoya tene huM' mana vacana kAyAthI nidu chuM, dvAdaza prakAranA gRhIdhama pALatAM mane je kAMI aticAra lAgyA hoya te sane huM vAsirAvuM chuM. krodha, mAna, mAyA ane leAbhathI parAbhava pAmelA meM je kAMI ahiMsAdi pApakama karyu" hAya tene dhikkAra hai, arthAt tenA huM. micchAmidukkaDaM dau chuM." AvI rIte ArAdhanA karI namaskAra maMtranA smaraNamAM parAyaNa eveA ceTakarAjA mRtyu pAmIne svarganA sukhanuM bhAjana thaye, ahI' arokacandre (kUz2ike) gadheDA sAthe haLane joDI kSetranI jema te nagarIne kheDAvIne peAtAnI pratijJA pUrI karI. evI rIte dustara nadI jevI te pratijJAne tarI jaIne caMpApati mATA utsava sAthe nagarImAM Avye. anyadA vihArathI pRthvIne pavitra karatA jagadgurU zrI vIraprabhu ca'pAnagarIe AvIne samavasaryAM. te vakhate keTalIeka zreNikarAjAnI sIee peAtAnA putrAnA maraNa vigere kArAthI virakta thaIne prabhunI pAse dIkSA lIdhI. traNa leAkanA sa zayane chaMdanAra zrI vIraprabhune vAMdavA mATe kRNUika paNa samavasaraNamAM AvyeA. prabhune namI ceAgya sthAne beThA pachI avasara AvatAM mastake aMjaLi joDIne teNe prabhune pUchyuM ke 'jee janmathI mRtyu paryaMta legane cheDI detA nathI evA cakravatI A aMte kaI gatimAM jAya che ?' prabhu khelyA- te sAtamI nArakIe jAya che.' kUNike pharIthI pUchyuM', 'he prabhu ! mArI zI gati thaze ? prabhu khelyA-'tuM mRtyu pAmIne ThThI narake jaIza.' kRNika ekScA-'svAmI ! sAtamI narake kema nahIM jAu* ? prabhu melyA-'tuM cakravatI nathI.' "pAte dharmane ceAgya ane upadezaka prabhu mahAvIra chatAM " Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM zreNikanA putranI AvI sthiti ciMtavavA gya che." kaNike pUchayuM, "bhagavan! huM cakravartI kema nahIM? mAre paNa cakravartInA jevI caturaMga senA che." prabhu belyA-"tArI pAse cakrAdi ra nathI. eka paNa rana ochuM hoya tyAM sudhI cakravatI evuM nAma paDavuM durghaTa che." prabhunI pAsethI upara pramANe sAMbhaLI ahaMkAranA parvatarUpa caMpApati tyAMthI ubhe the. ane potAnI nagarImAM AvIne tatkALa leDhAnA ekedriya sAta mahAratno karAvyA. temaja vRthA mane rathavaDe kadarzita thayelA teNe padmAvatIne strIratna mAnI hastI vigere bIjA cha paMcendriya ratno paNa ka9pI lIdhA. pachI AkhA bharatakSetrane sAdhavAne mATe meTA parAkramavALe kUNika ghaNuM deza sAdhate sAdhato vaitADhayagirinI tamisrA guhA pAse sinya sahita A. durdevathI dUSita thayelA ane pitAnA AtmAne nahIM jANanArA teNe guhAdvAranA kapATa upara daMDavaDe traNavAra tADana karyuM, eTale te guhAdvArane rakSaka kRtamALadeva be ke A maravAne keNa taiyAra thayela che ke je pitAnA AtmAne nahIM oLakhate chate guhAdvArane daMDathI tADana kare che?' kRNika be-"are! huM vijyanI IcchAe Avyo chuM. mane zuM tuM nathI oLakhate? huM azakacaMdra nAme cakravartI utpanna thaye chuM" kRtamALadeva bolyocakravatI te bAra thaI gayA che, te have aprArthita (mRtyu) nI prArthanA karanAra tuM keNa chuM? tArI buddhine svasti che. kRNika be -"ghaNuM puNya karavAthI huM terame cakravartI utpanna thaye chuM. puNyathI zuM durlabha che? are kRtamALadeva! tuM mAruM parAkrama jANatuM nathI, nahIM te A guhAnA dvAra ughADyA vinA raheja nahi." A pramANe daivadeSathI grahaNa thayelAnI jema asaMbaddha bhASaNa karanAra te kUNikane kRtamALa deve roSathI tatkALa bALIne bhasma karI dIdhe. evI rIte azakacaMdra (kRNika) rAjA mRtyu pAmIne chaThThI narake gaye. "arihatenuM vacana kadi paNa anyathA thatuM nathI." kUNirAjA mRtyu pAme, eTale tenA pradhAna purUe tenA putra udAyanane rAjaya upara besA. udAyIrAjAe prajAnuM nyAyamArge pratipAlana karyuM ane pRthvI para akhaMDapaNe jainazAsana pravartAvyuM. pitAnA sthAneja rahelA evA te pratApI rAjAnA pratAparUpa sUryane nahIM sahana karI zakanArA zatruo ghuvaDa pakSInI jema giriguhAmAM pazI gayA. tene savacakra ke paracakanuM bhaya kadi paNa utpanna thayuM nahIM, paNa te hamezA zrAvakavratanA khaMDanathI bhaya pAmate rahyo. cAra parvamAM caturthAdi tapavaDe zuddhine vahana karIne te pauSadhagRhamAM sAmAyika laI svasthapaNe rahete. "arihaMta deva ane sAdhu gurU" eTalA zabdanuM dhyAna maMtrAkSaranI jema rAtrIdivasa tenA hRdayamAMthI kadI paNa khasatuM nahIM. te udayavAna udAyIrAjA dayALu chatAM akhaMDita AjJAe sarvadA trikhaMDa pRthvI para rAjya karatuM hatuM, ane e saddabuddhi vIra zrIvIraprabhunI amRta jevI dharmadezanAnuM vAraMvAra Acamana karIne pitAnA AtmAne pavitra karate hato. 1 aSTamI, catudazI, pUrNimA ane amAvAsyA. 2 upavAsa vigere. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 13 ma ] bhagavaMtanI stuti [239 kevaLajJAnanI utpattithI mAMDIne vihAra karatAM carama tIrthakara zrI vIraprabhune cauda hajAra munie, chatrIsa hajAra zAMta hRdayavALI sAdhvIo, traNa caudapUrvadhArI zramaNe, terase avadhijJAnI, sAtaso vaikriya labdhivALA, teTalAja kevaLI ane teTalAja anuttara vimAne janArA, pAMcase mana 5ryavajJAnI, caudasa vAdI, eka lAkha ne ogaNasATha hajAra zrAvake, ane vaNalAkha ne aDhAra hajAra zrAvikAo eTale parivAra thaze. gautama ane sudharmA gaNadhara sivAya bIjA nava gaNadhara mokSe gayA pachI sura asura ane narezvarae jemanA caraNakamaLa sevelA che evA zrI vIra bhagavaMta prAMte apApAnagarIe padhAryA. ityAcArya zrI hemacaMdrasUrivirattite zrI triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi devatAkRtareNuvRSTi-pradyotasthApitajIvitasvAmipratimAsahitavittabhayapurasthagamana-amaya pravrajyAkRNika caritra-ceTaka caritra-udAyirAjya zrI mahAvIraparivAra varNano nAma vivAda sarjaH |12 ||. 88888888TTa 0 45, 's , che sa / saga 13 5000006666666666666 13 me. jaa. bhagavaMtanI chellI dezanA, pAMcamA chaThThA ArAnA bhAva, utsarpiNanI sthiti, bhagavaMtanuM nirvANa vigere. apApAnagarImAM devatAoe traNa vakhethI vibhUSita evuM ramaNika samavasaraNa prabhune dezanA devA mATe racyuM. sura asuree sevelA prabhu pitAnA AyuSyane aMta jANI temAM chellI dezanA ApavAne beThA. prabhune samavasaryA jANI apApApurIne rAjA hastipALa tyAM AvyuM, ane prabhune namI dezanA sAMbhaLavA mATe beThe. devatAo paNa sAMbhaLavAnI IcchAe tyAM AvyA. te samaye iDhe AvI namaskAra karIne A pramANe prabhunI stuti karI, "he prabhu! dharmAdharma eTale puya pApa vinA zarIranI prApti hotI nathI, zarIra vinA mukhya hetuM nathI, ane mukhavina vAcaka hetuM nathI, tethI anya IzvarAdika deva bIjAne zikSA ApanArA zI rIte thaI zakaze? vaLI deha vinAnA IzvaranI A jagat racavAmAM pravRtti ja ghaTatI nathI. temaja svataMtrapaNAthI ke bIjAnI AjJAthI temane jagata racavAnI pravRttimAM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 mu' kAMI paNa pratyeAjana nathI. have jo te Izvara krIDAne mATe A jagata sajavA pravate to te bALakanI jema rAgavAna Thare, ane je kRpAvaDe saje to saune sukhI sajavA joIe. he nAtha! duHkha, daridratA ane duSTa ceAnimAM janma ityAdi leze karIne vyAkuLa evA leAkeAne srajavAthI te kRpALu IzvaranI kRpALutA kayAM TharI ? arthAt na TharI. have jo te Izvara kramanI apekSA dharAvIne prANIne sukhI ke duHkhI kare che ema hAya tA te te paNa amArI sarakhA svataMtra nathI ema Tharaze, ane jo A jagatamAM kathI thayelIja vicitratA che te pachI evA vizvakartI nAma dharAvanArA napu saka IzvaravaDe zu karttavya che? athavA mahezvaranI A jagata racavAmAM svabhAveja pravRtti thAya che, tethI tene vicAraja na karavA ema kaheze te te parIkSakeAne parIkSAnA AkSepa mATe DaMkA samajavA. arthAt A khAkhatanI keAIe parIkSAja karavI nahIM evuM kathana Tharaze. have jo sa` bhAvane viSe jJAtRtva rUpa kartRtva kahetA hoya te te amAre mAnya che, kAraNa ke sarvajJa e prakAranA hAya che. eka mukta ane khIjA dehadhArI, he nAtha ! tame jenA upara prasanna thAo che. te upara jaNAvyA pramANenA apramANika evA sRSTinA kartRtvavAdane tajI daIne tamArA zAsanane viSe rame che. "" A pramANe stuti karIne iMdra virAma pAmyA eTale apApApurInA rAjA hastipALe nIce pramANe stuti karI-- "he svAmin! vizeSajJa evA ApanI keAmaLa vijJApanAja karavI ema kAMI nathI, tethI 'taHkaraNanI vizuddhine arthe kAMIka kaThera vijJApanA karU chuM. he nAtha ! tame pakSI, pazu ke siMhAdi vAhana upara jemanA deha beThelA heAya evA nathI, temaja tamArA netra, sukha ane gAtranI vikAravaDe vikRta AkRti paNa nathI. vaLI tame trizULa, dhanuSya ane cakrAdi zovarDa yukta karapalavavALA nathI, temaja strInA manehara aMganu` mAli`gana devAmAM tatpara evA paNa tame nathI. vaLI ninika AcaraNeAvarDa karIne ziSTa janAne jemaNe kapAyamAna karI dIdhA che tevA paNa tame nathI, temaja kApa ane prAsAdavaDe karIne jeNe nara amarane vikhIta karelA che tevA paNa tame nathI. vaLI A jagatanI utpatti, pAlana ane nAza-e karavAmAM AdaravALA tame nathI, temaja nRtya, hAsya ne gAyanAdi upadraveAvaDaeN upadravita tamArI sthiti nathI. A pramANe hAvAthI parIkSakAe tamArI devapaNe pratiSTA zI rIte karavI? kAraNake tame te sa daiva karatAM savathA vilakSaNa che. huM nAtha! jaLanA pravAhanI sAthe pAMdaDA, tRNu ne kASTAdi taNAya teA te yuktivALuM che, paNa sAme pUre taNAya ema kahevu te kaI yuktie mAnI zakAya ? paNa hu svAmit! evA maMda buddhivALA parIkSakeAnA parIkSaNathI sahyuM; ane mArA pazu tevA prayAsathI sayu. kAraNa ke sa saMsArI jIveAnA rUpathI vilakSaNa evu ja tamArU lakSaNa che tenI buddhimAna prANIe parIkSA kareA. A jagata madhu krodha, leAla ane bhayavaDe AkrAMta che ane tame tethI vilakSaNu che. paraMtu huM prabhA! vItarAga evA je tame te keAmaLa buddhivALAene zrAdgha thaI zakatA nathI, arthAt tIkSNa buddhivALAeja Apane devapaNe ALakhI zake che." Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suga 13 mA] bhagavaMtanI stuti [ 241 A pramANe stuti karIne hastipALa rAjA virAma pAmyA, eTale carama tItha kare nIce pramANe carama ( chellI) dezanA ApI. "A jagatamAM dhama, atha, kAma ane mekSa-e cAra purUSA che, temAM kAma ne atha te prANIone nAmathIja aOrUpa che, paramAthe ana rUpa che. cAra purUSAmAM kharI rIte arUpa te eka mekSa che, ane tenuM kAraNa dharma che, te dhama sayama vigere daza prakAranA che ane sa'sArasAgarathI tAranArA che. anaMta duHkharUpa saMsAra che ane anaMta sukharUpa meAkSa che, tethI saMsAranA tyAgane ane mekSanI prAptinA hetu dharma vinA khIje kAI nathI. pAMgaLA mANusa paNa vAhananA AzrayathI dUra jaI zake che, tema dhanakamI hoya chatAM paNu dhanA Azraya karavAthI te mekSe jAya che." A pramANe dezanA ApIne prabhu virAma pAmyA, eTale hastipALa rAjAe prabhune namIne kahyuM ke- hai svAmin! me Aje svapnamAM anukrame hAthI, kapa, kSIravALu vRkSa, kAkapakSI, siMha, kamaLa, khIja, ane kula e ATha vAnAM joyAM che te tenu phaLa zu thaze te kahe.' bhagavan! evuM svapna jovAthI mane bhaya lAge che.' A pramANe hastipALe pUchyuM, eTale prabhu mAlyA he rAjana! sAMbhaLa : 1 havethI kSaNika samRddhinA sukhamAM lubdha thayelA zrAvake viveka vinAnI jaDatAthI hAthI jevA chatAM gharamAM paDacA raheze, mahA duHkhI sthiti athavA paracakranA bhaya utpanna thaze tepaNa te dIkSA leze nahIM. kadi dIkSA grahaNa karI haze te tene paNa kusa`ga thavAthI cheDI deze. kusaMga thavAthI lIdhelA vratane pALanArA viralA thaze. A pramANe pahelA hAthInA svapnanu phaLa che. 2 bIjA kapinA svapnanu phaLa evu` che ke ghaNuM karIne gacchanA svAmIbhUta AcAryAM pinI jevA capaLa pariNAmI, alpa sattvavALA ane vratamAM pramAdI thaze. eTalu ja nahI. paNa dharmAMmAM rahelA khIjAonA paNa viparyAsa bhAva karAvaze, dharmanA udyogamAM tatpara te keAI viralA nIkaLaze. jee peAte pramAdI chatAM dharmomAM zithiLa evA khIjAone zikSA Apaze, teonI gAmaDAmAM rahelA zaherInI jema grAmya janA hAMsI kare tema khIjAe hAMsI karaze. he rAjana! AvI rIte AgAmI kALe. pravacananA ajJAta purUSA thaze. te kinA svapnanuM phaLa tamAre jAvuM. 3 je kSIravRkSanu svapna joyu', tethI sAte kSetramAM dravya vAparanArA dAtAra ane zAsanapUjaka kSIravRkSa tUlya zrAvakA haze teone ThagArA evA liMgadhArIe rUSI deze. evA 1 A svapnAmAM hAthI, kapi vigere mAtra spaSTa dIThA nathI paNa te judI judI sthitimAM dIA che. tenu te tenA mULanuM vizeSa vaNuna divALIkalpamAMthI jANI levuM. D - 31. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 mu' pAsaththAenI saMgatathI siMha jevA sattvavALA mahiSa e paNa temane zvAnanI jevA sAra vagaranA lAgaze. suvihita munienI vihArabhUmimAM evA liMgadhArIe zULI jevA thaI upadrava karaze. kSIravRkSa jevA zrAvakAne evA munienI sa gata karavA deze nahI. A pramANe kSIravRkSanA svapnanuM phaLa che. 4 have ceAthA svapnanu phaLa A pramANe-dhRSTa svabhAvI munie dharmAMthI chatAM kAkapakSI jema vihAravApikAmAM ramatA nathI tema prAyaH peAtAnA gacchamAM raheze nahI'. tethI bIjA gacchanA sUrie ke jeo vaMcanA karatA tatpara ane mRgatRSNuikA jevA mithyAbhAva dekhADanArA haze tenI sAthe jaDAzayathI cAlaze. ' emanI sAthe gamana karavuM yukta nathI.' ema upadeza karanArAne teo sAmA thaIne ulaTA khAdhA karaze. A pramANe kAkapakSInA svapnanu phaLa che, 5 zrI jinamata ke je siMha jevA che te jAtismaraNa vigerethI rahita evA dharmAMga rahita evA A bharatakSetrarUpI vanamAM jovAmAM Avaze. tene paratIthI rUpI tiya cA tA parAbhava karI zakaze nahI, paraMtu siMhanA kalevaramAM jema kIDA paDe ane te upadrava kare tema ligIe ke je kRminI jema peAtAmAMthIja utpanna thAya che teo upadrava karaze ane zAsananI hIlaNA karAvaze. keTalAka liMgadhArIe te| jainazAsananA pUrvanA prabhAvane lIdhe zvApadAnI jevA anya daza nIethI kaDhi paNa parAbhava pAmaze nahIM. A pramANe siMhanA svapnanu' phaLa che. 6 kamaLAkaramAM jema kamaLe! sugaMdhI thAya tema uttama kuLamAM utpanna thayelA sarvAM prANIe dhArmika thavA joI e, paNa have pachI tema nahI' thAya. dharma`parAyaNa thaIne paNa pAchA tee kusaMgathI bhraSTa thaze; ane ukaraDAmAM kamaLa ugavAnI jema kudeza ane kukuLamAM utpanna thayelA kAI kAI prANIo dhamI' thaze, tathApi teo hIna jAtinA hAvAthI anupAdeya thaze. A pramANe kamaLanA svapnanu phaLa che. 7 jema phaLaprAptine mATe khIja uSara bhUmimAM vAve, tema kupAtramAM supAtra buddhithI akalpya vastue vAvaze. athavA jema keAI nirAzaya kheDuta ghuNAkSara nyAyathI uttama kSetramAM akhIjanI aMtaga ta khIja vAve tema keAI zrAvaka akalpyanI aMtagata kampyarUpa pAtradAna karaze. A khIja svapnanuM phaLa che. 8 kSamAdi guNurUpa kramaLeAthI a'kita ane sucAritrarUpa jaLathI pUrita evA ekAMte rAkhelA kuMbhanI jevA mahiSa A keAIkaja sthAnake ane te paNa bahu thADA dekhAze; ane malIna kaLazanI jevA zithiLa AcAra ane cAritravALA liMgIe jyAM tyAM ghaNA levAmAM Avaze. teo matsarabhAvathI maharSi enI sAthe kaLahe karaze ane teo mane, leAkeAmAM sarakhA gaNAze. gItAtha ane liMgIe nagaraleAka ghelA thavAthI jema rAjA paNa gheleA thayA hatA tema vyavahAramAM gItA lIgIonI sAthe raheze jema. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 13 ma ] rAjA ne maMtrInuM kRtrima ghelA thavuM . [243 pRthivIpurImAM pUrNa nAme rAjA hatuM, tene subutti nAme buddhisaMpattivALe maMtrI hate. sukhamAM kALa nigamana karatAM eka vakhate subuddhi maMtrIe devaleka nAmanA niminiyAne bhaviSyakALa saMbaMdhI pUchayuM, eTale te nimiti be ke-"eka mAsa pachI meghavRSTi thaze, tenA jaLanuM je pAna karaze, te sarve grahila (ghelA) thaI jaze. pachI keTaleka kALe pAchI bIjIvAra meghavRSTi thaze, tenA jaLanuM pAna karavAthI loko pAchA sArA thaI jaze. maMtrIe A vRttAMta rAjAne kahyuM, eTale rAjAe paDatuM vagaDAvIne lekone jaLane saMgraha karavAnI AjJA karI. sarva lekee tema karyuM. pachI nimittiyAe kahelA divase megha vaLe. lekee taratamAM te te pANI pIdhuM nahIM, paNa keTaleka kALa jatAM lokee saMgraha kareluM jaLa khuTI gayuM. mAtra rAjA ane maMtrIne tyAM jaLa khUTyuM nahIM, eTale te sivAya bIjA sAmaMta vigere lokoe navA varaselA jaLanuM pAna karyuM. tenuM pAna karatAM ja teo badhA ghelA thaIne nAcavA lAgyA, hasavA lAgyA, jema tema bolavA lAgyA, gAvA lAgyA ane svecchAe aneka prakAranI ceSTAo karavA lAgyA. mAtra rAjA ane maMtrI beja sArA rahyA. pachI bIjA sAmaMta vigeree rAjA ane maMtrIne pitAnAthI viparIta pravRttivALA jeI nizcaya karyo ke, "jarUra A rAjA ane maMtrI baMne ghelA thaI gayA jaNAya che, kAraNake teo ApaNuthI vilakSaNa AcAravALA che, tethI temane temanA sthAnathI dUra karI bIjA rAjA ane maMtrIne ApaNe sthApita karIe." temano A vicAra maMtrInA jANavAmAM AvyuM, teNe rAjAne jaNAvyuM eTale rAjAe maMtrIne pUchyuM ke- ApaNe have temanAthI AtmarakSA zI rIte karavI? kemake janavRMda rAjA samAna che. maMtrI be ke-, he deva! ApaNe paNa temanI sAthe ghelA thaIne temanI jema vartavuM. te sivAya bIjo koI upAya A samaye yogya nathI. pachI rAjA ane maMtrI kRtrima ghelA thaI teonI madhyamAM rahevA lAgyA ane pitAnI saMpatti bhegavavA lAgyA. jyAre pAcho zubha samaya Avyo ane zubha vRSTi thaI tyAre te navIna vRSTinA jaLanuM pAna karavAthI sarve mULa prakRtivALA (svastha) thayA. A pramANe duSamA kALamAM gItArtha munio paNa vezadhArIenI sAthe temanI jevA thaIne raheze, paraMtu bhaviSyamAM potAnA samayanI IcchA rAkhyA karaze." A pramANe pitAnA svapnanuM phaLa sAMbhaLIne mahAzaya hastipALa rAjA pratibaMdha pAmI dIkSA laIne anukrame mokSe gayA. A samaye gautama gaNadhare bhagavaMtane praNAma karIne kahyuM ke, "he svAmina! trIjA ArAne aMte bhagavAna vRSabhasvAmI thayA, ane cothA ArAmAM zrI ajitanAtha pigere vevIza tIrthakaro thayA, jemAM chevaTe tame utpana thayA. e pramANe A avasarpiNImAM je banyuM. te joyuM. have duSamA nAmanA pAMcamA ArAmAM je thavAnuM hoya te prasanna thaIne kahe." vIraprabhu belyA, "he gautama. amArA nirvANa pachI traNa varSa ane sADAATha mAse pAMcame Are praveza karaze. amArA nirvANa pachI egaNIse ne cauda varSe gayA pachI pATalIputra nagaramAM mleccha kuLamAM caitra mAsanI aSTamIne divase viSTimAM kalakI, rUdra ane caturmukha Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ pa 10 suM evA traNa nAmathI vikhyAta rAjA thaze. te samaye mayurApurImAM patrane haNAyelA jINu vRkSanI jema rAmakRSNanu maMdira akasmAta paDI jaze. ati krUra AzayavALA kalkImAM krodha, mAna, mAyA, ane lAbha, kASTamAM ghuNuA jAtanA kIDAnI jema svabhAvathIja utpanna thaze. te kALe cAraNe keAnA ane rAjAnA virAdhanA bhaya rahyA karaze. temaja uttama gaMdha rasanA kSaya, dubhikSa ane ativRSTi thayA karaze. te kalkI aDhAra varSanA thaze tyAMsudhI mahAmArI pravaze. pachI te pracaMDAtmA kalkI rAjA thaze. eka vakhate kalkIrAjA nagaramAM pharavA nIkaLatAM mAgamAM pAMca stUpane joI pAzvastha janane pUchaze ke 'A stUpa keNe karAvyA che!' tee jaNAvaze ke, ' pUrva" dhanathI kuberabhaMDArI jevA naMda nAme vizvavikhyAta rAjA thaI gayA che, teNe A stUpAnI nIce ghaNuM suvaNu" nAkhyuM che, paNa te levAne kAI rAjA adyApi sama" thayeA nathI.' te sAMbhaLI svabhAvathIja ati lubdha evA kalkIrAjA te tUine khAdAvaze ane tenI nIcethI suvaNu laI leze. pachI te dravyanA athI thaI Apu' zahera khAdAvaze ane badhA rAjAne tRNunI jevA gaNaze. kalkIe khAdelI te nagarInI bhUmimAMthI lavaNudevI nAme eka zilAmayI gAya nIkaLaze. tene cauTAmAM UbhI rAkhavAmAM Avaze. te peAtAnA prabhAva batAvavA mATe bhikSA sArU pharatA muniene peAtAnA zu`ganA agrabhAgathI saMghaTTa karaze. te uparathI sthavirA kaheze ke, 'A bhaviSyamAM jaLaneA mahA upadrava thavAnu sUcave che, tethI A nagarI cheDIne cAlyA javu' ceAgya che.' te sAMbhaLI keTalAeka mahiSa e tyAMthI vihAra karIne cAlyA jaze; ane keTalAeka teA leAjana vasra vigerenA lAlupI tyAMja raheze ane melaze ke. 'kamane za evA kALaceAge je kAMi zubha ke azubha thAya tene aTakAvavAne jinezvara paNa samatha nathI.' pachI duSTa kalkI sapAkha`DIenI pAsethI kara leze; tee tene Apaze, kAraNa ke teo tA sAra bhaparigrahI heAya che. pachI lubdha kalkI 'bIjA pAkhaDIee kara ApyA ane tame kema ApatA nathI ?' A pramANe kahIne sAdhuone paNa rUMdhaze. sAdhue tene kaheze ke, " rAjan! ame te niSkiMcana chIe ane bhikSA mAgIne khAnArA chIe. to dha lAbha sivAya tamane khIju zuM ApIe? purANamAM kahyuM che ke, brahmaniSTa tapasvIenuM rakSaNa karanAra rAjAne temanA puNyane chaThTho bhAga maLe che, tethI he rAjanlR! A duSkRtyathI virAma pAme, kemake tamArA A vyavasAya zahera ane dezanA azubhane mATe che. " AvAM muninAM vacana sAMbhaLI tatkALa kalkI kApa karaze ane bhrakuTI caDhAvI vikarALa mukha karI yamarAjanA jevA bhaya kara dekhAze. te vakhate nagaradevatA tene kaheze ke, 'are kalkI! zuM tArI maravAnI IcchA che ke jethI AvA munienI pAsethI pazu dravyanI yAcanA kare che ?' devatAnAM A pramANenAM vacanathI siMhanA nAdathI hastInI jema bhaya pAmelA kalkI namaskArapUrvaka te sAdhuone khamAvaze. tyArapachI kalkIrAjAnA nagaranA bhaya sUcavanArA mATA bhayakara uttpAto pratini thavA mAMDaze. sattara divasa sudhI ahorAtra megha varSaze; tethI gaMgAne pravAha vRddhi pAmIne kInA nagarane DubADI deze. te vakhate mAtra prAti nAme AcAya, keTalAka saMdhanA leAkeA, ' Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 13 me ] pAMcamA ArAnA bhAva f245 keIka nagarajane ane kalkI rAjA uMce sthaLe caDI javAthI bacaze. bAkI gaMgAnA prasaratA pravAhamAM ghaNuM nagaravAsIe tatkALa DubIne mRtyu pAmI jaze. pachI jyAre jaLane upasarga virAma pAmaze tyAre kalkI naMdanA dravyathI pharIvAra navuM nagara vasAvaze. temAM sArAM sArAM makAne baMdhAvaze, sAdhuo vihAra karaze, samaya pramANe dhAnyanI utpattinA kAraNabhUta megha varasaze, eka damaDAmAM kuMbha bharIne dhAnya maLaze, to paNa leke dhAnya kharIdaze nahIM. evI rIte kaTakanA rAjyamAM pacAsa varSa sudhI subhikSa raheze. ema karatAM karatAM jyAre kalkInuM mRtyu najIka Avaze tyAre te pAcho badhA pAkhaMDIonA veSa cheDAvI deze ane ghaNe upadrava karaze. saMgha sahita pratipada AcAryane gAyanA vADAmAM pUrIne temanI pAsethI e durAzaya kalkI bhikSAne chaThTho bhAga mAgaze. eTale saMgha zakeMdanI ArAdhanA karavAne mATe kAryotsarga karaze. te vakhate zAsanadevI AvIne kaheze ke "he kalkI ! A tAruM kAma tArI kuzaLatAne mATe nahIM thAya." saMghe karelAM kAryotsarganA prabhAvathI iMdranuM Asana caLita thatAM te vRddha brAhmaNanuM rUpa laIne tyAM Avaze. pachI sabhA vacce moTA siMhAsana para beThelA kakIne zakedra kaheze ke, "he rAjana! teM A sAdhuone kema pUryA che" kalakI kaheze ke, "he vRddha! A badhA mArA nagaramAM rahe che, chatAM mane bhikSAmAMthI chaThTho bhAga paNa kara tarIke ApatA nathI. bIjA sarva pAkhaMDIe mane kara Ape che ane A sAdhuo ApatA nathI, tethI meM temane killAnI jevA A gAyonA vADAmAM pUryA che." pachI zakeMdra kaheze ke, "teonI pAse kAMI nathI, teo koIne bhikSAno aMza kadi paNa ApatA nathI. AvA bhikSukenI pAsethI bhikSAne aMza mAgatAM tuM kema zaramAto nathI? mATe have temane choDI de, nahi te tene mATe anartha prApta thaze." iMdranAM AvAM vacanathI kaTakI ke pAyamAna thaIne kaheze ke, "are subhaTe! A brAhmaNane gaLe pakaDIne kADhI mUke." A pramANe tenA bolatAMja Indra pApanA parvata jevA kalkIne lapaDAka mArIne bhasma karI nAkhaze; eTale chAzI varSanuM AyuSya pUrNa karIne kalakI duraMta evI narakabhUmimAM nArakIpaNe utpanna thaze. pachI zakeMdra kalkInA datta nAmanA kumArane jainadharma saMbaMdhI zikSA ApI, rAjya upara besArI, saMghane namIne pitAne sthAnake jaze. dattarAjA pitAnA pitAne prApta thayeluM tenA pApanuM ghara phaLa ane InDe ApelI zikSAne vAraMvAra saMbhArIne badhI pRthvIne arihaMtanA caityothI vibhUSita karI deze. pachI pAMcamA ArAnA paryata sudhI jainadharmanI pravRtti niraMtara rahyA karaze. tIrthakaranA samayamAM A bharatakSetra grAma, khANa ane nagarethI AkuLa ane dhana dhAnya vigere samRddhithI bharela svargapurI jevuM hoya che, ane gAme zahera jevA zahero svargapurI jevA, kuTuMbIo rAjA jevA, rAjAe kubera bhaMDArI jevA, AcAryo candra jevA, pitAo deva jevA, sAsue mAtA jevI ane sAsarA pitA javA hoya che. leke satya tathA zaucamAM tatpara, dharmAdhamanA jANa, vinIta, gurUdevanA pUjaka ane pitAnI strImAM saMtuSTa hoya che. vaLI tevA lokemAM vijJAna, vidyA, ane kuLavAnapaNuM hoya che. paracakra, Iti ane cera Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM lekIne bhaya hetuM nathI, temaja na kara nakhAte nathI, tevA samayamAM paNa ahaMtanI bhaktine nahIM jANanArA temaja viparIta vRttivALA kutIthI ethI mukti Adikane upasarga vigere thAya che ane daza Azcaryo paNa thayA che. tyArapachI duSamA kALamAM eTale pAMcamAM ArAmAM sarva loke kaSAyathI lepa pAmelI dharmabuddhivALA, ane vADa vinAnI kSetrabhUminI jema maryAdA rahita thaze. jema jema AgaLa kALa jaze tema leke. vizeSe kutIrthIoe mohita karelI buddhivALA ane ahiMsAdikathI varjita thaze. temaja gAmaDA smazAna jevA, zahera pretaleka jevA, kuTuMbIo dAsa jevA ane rAjAo yamadaMDa jevA thaze. rAjAe lubdha thaIne pitAnA sevakane nigraha karaze ane sevake potAnA svajanene luMTaze. ema mAsya nyAya pravartaze. je aMtye haze te madhyamAM Avaze ane je madhyamAM haze te aMye Avaze ema ta vAvaTAvALA vahANonI jema badhA deza calAyamAna thaI jaze. cera cerIthI, rAjAe karathI, ane bhUta bharAyelAnI jevA adhikArIo lAMca laIne sarva prajAne pIDA karaze. joke svArthamAM ja tatpara, parArthavimukha ane satya, lajajA tathA dAkSiNyatAthI rahita temaja svajanenA virodhI thaze. ziSya gurUnI ArAdhanA karaze nahIM, gurUo paNa ziSyabhAva rAkhaze nahIM ane temane upadezAdivaDe zrutajJAna Apaze nahIM. anukrame gurUkuLamAM vAsa kara baMdha paDaze, dharmamAM maMda buddhi thaze ane pRthavI ghaNA prANIethI AkuLavyAkuLa thaze. devatAo pratyakSa thaze nahIM, putro pitAnI avajJA karaze, vahue sarpiNI jevI thaze ane sAsue kALarAtri jevI jaNAze. kulIna strIo paNa lajA choDIne daSTinA vikArathI, hAsyathI, AlApathI athavA bIjA prakAranA vilAsethI vezyAne anusaraze. zrAvaka ane zrAvikA5NAnI hAni thaze, caturvidha dharmane kSaya thaze ane sAdhu sAvIne parva divase ke svapna paNa nimaMtraNa nahIM thAya. beTA tala tathA beTAM mAna cAlaze, dharmamAM paNa zaThatA thaze ane purUSa duHkhI ne durjano sukhI thaze. maNi, maMtra, auSadhI, taMtra vijJAna, dhana, AyuSya, phaLa, puSpa, rasa, rUpa, zarIranI uMcAI, dharma ane bIjA zubha bhAvanI pAMcamA ArAmAM pratidina hAni thaze, ane te pachI chaThThA ArAmAM te adhika hAni thaze. e pramANe puNayanA kSayavALe kALa prasaratAM jenI buddhi dharmamAM raheze tenuM jIvita saphaLa gaNAze. A bharatakSetramAM duSamakALamAM chellA duprasaha nAme AcArya, phalgazrI nAme sAdhvI, nAgila nAme zrAvaka, satyazrI nAme zrAvikA, vimaLavAhana nAme rAjA ane saMmukha nAme maMtrI thaze. be hAtha pramANu zarIra thaze, vIza varSanuM utkRSTa AyuSya thaze ane prasAdi cArethI utkRSTa chaThThane tapa banI zakaze. dazavaikALikanA vettA te cauda pUrva dhArI jevA gaNAze ane evA munie duprasahasUri paryata saMgharUpa tIrthane pratibaMdha karaze. te kAraNa mATe tyAM sudhI je ke dharma nathI evuM bele tene saMgha bahAra mUkavo. duprasahAcArya bAra varSa grahavAsamAM ane ATha varSa dakSAmAM nirgamana karI chevaTe aThThama tapa karI mRtyu pAmIne saudharma kalpamAM jaze. 1 nAnI mAchalAne meTA mAMchalAM khAya, temane temanAthI meTA khAI jAya e mAsya nyAya kahevAya che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 13 mo ] pAMcamA-chaThThA ArAnA bhAva [247 te divase pUrNAhune cAritrane, madhyAhune rAjadharma ane aparAhune agnine uccheda thaI jaze. evI rIte ekavIza hajAra varSanA pramANavALe duSamakALa vyatIta thayA pachI teTalAja pramANuvALe ekAMta duSama duSamAkALa pravartAze. temAM dharma tattva naSTa thatAM hAhAkAra thaI raheze. pazunI jema mAtA putranI vyavasthA manuSyamAM paNa raheze nahIM. rAtrIdivasa kaThora ane ghaNI rajavALA aniSTa pavane vAyA karaze, temaja dizAo dhUmravaNI thavAthI bhayaMkara lAgaze. caMdra atyaMta zItaLatA mUkaze ane sUrya ati uSNatAthI tapaze, tevI ati zIta ane ati uSNatAthI parAbhava pAmelA leko atyaMta kaleza pAmaze. te samaye virasa thayelA megha kSAra, Amla, viSa, agni ane vAmaya thaI te te rUpe vRSTi karaze. jethI lekemAM kAsa, zvAsa, zULa, kaSTa, kUSTa, jaLodara, javara, zirovyathA ane bIjA paNa keTalAka rogo utpanna thaze. jaLacara, sthaLacara ane khecara tiya ce mahA duHkhe raheze, kSetra, vana, ArAma, latA, vRkSa ane ghAsane kSaya thaI jaze. vaitADhayagiri, RSabhakUTa ane gaMgA tathA siMdhu nadI sivAya bIjA badhA girio, khADAo, ane saritAe sapATa thaI jaze. bhUmi aMgArAnA bhAThA jevI bhamarUpa thaze; temaja keI sthAne ati dhULavALI ane keI sthAne ghATA kIcaDavALI thaze. manuSyanA zarIra eka hAthanA pramANuvALA ane mAThA varNavALA thaze, temaja purUSane strIo nibbara vANI bolanAra, regAd, krodhI, lAMbA dekhAvanA, capaTI nAsikAvALA, nirlajaja ane vasa rahita thaze. purUSanuM AyuSya utkRSTa vIza varSanuM ane strIonuM seLa varSanuM thaze. te samayamAM strI cha varSanI vayamAM garbha dhAraNa karI duHkhe prasava karaze. seLa varSe te ghaNA putra pitravALI thaze ane vRddhA gaNAze. vaitAgirinI nIce tene lagatA bIlemAM nivAsa thaze. gaMgA ne siMdhu baMne nadIonA taTa upara vaitADhayanI baMne tarapha nava nava bIla che. kula bahetara bIla che temAM teo raheze. tiryaMca jAti badhI mAtra bIjarUpe raheze. te viSamakALe sarva manuSya tathA pazuo mAMsAhArI, krUra ane nivivekI thaze, gaMgA ane siMdhunadIne pravAha ghaNuM masya kacchapavALo ane mAtra rathanA piDAM jeTaluM raheze. temAMthI leke rAtre mAchalAne kADhIne sthaLa upara mUkI rAkhaze. te divase sUryanA tApathI pAkI jaze, eTale rAtre temanuM bhakSaNa karaze. evI rIte tene nirvAha cAlaze. kemake te samaye dudha dahI vigere rasavALA padArtho, puSpa, phaLa ke Agra kAMI paNa maLaze nahIM. temaja zamyA AsanAdi paNa raheze nahIM. bharata, airAvata nAmanA daze kSetramAM evIja rIte pahele duSamA ane pachI ati duSamakALa baMne ekavIza hajAra varSa sudhI pravartAze. avasarpiNImAM jema aMtya (cho) ane upAMtya (pAMcama) be ArA hoya che, te ja pramANe utsarpiNamAM pele ane bIje Are hoya che. utsapiNamAM duSamaduSamA kALa (avasarpiNInA chaThThA jevA pahelA ArA)ne aMta samaye judA judA pAMca jAtinA megha sAta sAta divasa sudhI varSaze. temAM pahele puSkara nAme megha vaSI pRthvIne tRpta karI deze. bIje kSIramegha dhAnya utpanna karaze. trIje ghUmegha sneha (cIkAsa) pedA karaze. ceAthe amRtamegha auSadhione utpanna karaze. pAMca Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [pa 10 muM rasamegha pRthvI vigerene rasamaya karaze. evI rIte pAMtrIsa divasa sudhI zAMtapaNe dudina vRSTi thaze. pachI vRkSa, auSadhI, latA, vallI vigere lIlerI joI bIlamAM rahenArA manuSya harSa pAmIne bahAra nIkaLaze tyArathI bhAratavarSanI bhUmi puSpa phalavatI thaze, eTale pachI manuSya mAMsanuM bhakSaNa karaze nahIM, mAMsane tajI deze. pachI jema jema kALa vRddhi pAmaze tema tema manuSyanA rUpamAM, zarIranA bAMdhAmAM, AyuSyamAM ane dhAnya vigeremAM vadhAre thate jaze. anukrame sukhakArI pavana vAze, anukuLa hatuo thaze, nadIomAM jaLa vRddhi pAmaze, eTale tiryo ane manuSya nirogI thavA mAMDaze. duHSamAkALane (utsarpiNInA bIjA ArAne) aMte A bhAratavarSanI bhUmi upara sAta kulakare thaze. pele vimalavAhana, bIje sudAma, trIjo saMgama, ceAthe supArzva, pAMcame datta, chaTho samakha ane sAtame saMmaci. temAM pahele vimalavAhana jAtismaraNa jJAnavaDe rAjyane mATe gAma ane zahera vasAvaze; gAya, hAthI ane ane saMgraha karaze ane zilpa, vyApAra, lipi ane gaNitAdi vyavahAra pheMkomAM calAvaze. pachI jyAre dUdha, dahiM, dhAnya ane agni utpanna thaze tyAre te prajAhitecchu rAjA lekane anna rAMdhIne khAvAne upadeza karaze. - jyAre AvI rIte duSamakALa yatIta thaze tyAre zatadvAra nAmanA nagaramAM saMkuci nAmanA sAtamA kuLakara rAjAnI rANI bhadrA devInI kukSimAM zreNikane jIva putrapaNe utpanna thaze. AyuSya ane zarIre vigerethI mArA sarakhA te padmanAbha nAme pahelA tIrthakara thaze. tyArapachI pUrvanI jema pratimapaNe trevIsa tIrthakare zarIra, Ayu, aMtara vigerethI pUrva samAna--anukrame utpanna thaze. zreNikane jIva padmanAbha nAme pahelA tIrthakara thaze. supArzvane jIva zuradeva nAme bIjA tIrthaMkara thaze. pidilane jIva supArzva nAme trIjA tIrthaMkara thaze. kaDhAyune jIva svayaMprabha nAme cothA tIrthakara thaze. kArtika zeThane jIva sarvAnubhUti nAme pAMcamA tIrthaMkara thaze. zaMkha zrAvakane jIva devazrata nAme chaThThA tIrthakara thaze. naMdane jIva udaya nAme sAtamA tIrthaMkara thaze. sunaMdane jIva peDhALa nAme AThamA tIrthaMkara thaze. kaikasIne jIva piTila nAme navamA tIrthaMkara thaze. relIne jIva zatakIrti nAme dazamA tIrthaMkara thaze. satyaki jIva suvrata nAme agyAramA tIrthaMkara thaze. kRSNa vAsudevane jIva amama nAme bAramA tIrthaMkara thaze. baladevane jIva akaSAya nAme teramA tIrthaMkara thaze. rohiNIne jIva nipulAka nAme caudamA tIrthaMkara thaze. sulasAne jIva nirmama nAme paMdaramA tIrthaMkara thaze. revatIne jIva citragupta nAme soLamA tIrthaMkara thaze. gavALIne jIva samAdhi nAme sattaramAM tIrthakara thaze. gAgalane jIva saMvara nAme aDhAramA tIrthaMkara thaze dvIpAyanane jIva yazodharA nAme ogaNIzamAM tIrthakara thaze. karNane jIva vijaya nAme vIsamA tIrthaMkara thaze. nAradane jIva malla nAme ekavIsamA tIrthaMkara thaze. abaDane jIva deva nAme bAvIsamA tIrthaMkara thaze. bAramA cakravatI brAdattane jIva anaMtavIrya nAme trevIsamA tIrthaMkara thaze. ane svAtine jIva bhadrakRta nAme covIsamA tIrthaMkara thaze. 1 A vIzImAM pUrvabhavI jIva vigeremAM pAThAMtare che, tene nirNaya ahIM thaI zake tema nathI. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 13 me ] pAMcamA chaThTha-ArAnA bhAva [249 teTalA samayamAM dIrghadaMta, guDhadaMta, zuddhadaMta, zrIcaMdra, zrIbhUti, zrIma, pava, mahAparva, dazama, vimaLa, vimaLavAhana ane ariSTa-e bAra cakravartI thaze. naMdI, naMdimitra, suMdarabAhu, mahAbAhu, ati baLa, mahAbaLa, baLa, dvipRSTa ane tripRSTa-e nava ardhacakrI (vAsudeva) thaze. jayaMta, ajita, dharma, subha, sudarzana, AnaMda, naMdana, padma ane saMkarSaNa e navA baLarAma thaze. ane tilaka, lehajaMgha, vAjaMgha, kezarI, bali, prahAda, aparAjita, bhIma ane sugrIva-e nava prativAsudeva thaze. A pramANe utsarpiNI kALamAM triSiSTa zalAkA purU thaze." A pramANe kahI rahyA pachI zrI vIraprabhune sudharmA gaNadhare pUchayuM ke, "he svAmina ! kevaLajJAna rUpI sUrya kayAre ane kenA pachI ucacheda pAmaze ?" prabhu belyA-"mArA mekSagamana pachI keTaleka kALe jaMbU nAmanA tamArA ziSya chellA kevaLI thaze, tenA pachI kevaLajJAna ucacheda pAmaze. kevaLajJAna uda pAmatAM keIne mane paryAya jJAna paNa nahIM thAya. pulAka labdhi ke paramAvadhijJAna paNa nahi thAya, kSapaka zreNI ane upazama zreNI baMne vinAza pAmaze, temaja AhAraka zarIra, jinakalpa ane trividha saMyama paNa nahi rahe. temanA ziSya prabhava caudapUrvadhArI thaze. ane tenA ziSya zaryAbhava paNa dvAdazAMgInA pAragAmI thaze. te pUrvamAMthI uddhArIne dazavaikAlika sUtra racaze. tenA ziSya yazobhadra sane pUrva dhArI thaze. ane tenA ziSya saMbhUtivijaya ne bhadrabAhu paNa caudapUva thaze. saMbhUtivijayanA ziSya dhULabhadra caudapUva thaze. tyArapachI chellAM cAra pUrva ucchada pAmI jaze. tyArapachI mahAgiri ane suhastithI te vajasvAmI sudhI A tIrthanA pravatta ke daza pUrvadhara thaze." A pramANe bhaviSyanI hakIkata kahIne zrI vIraprabhu samavasaraNamAMthI bahAra nIkaLyA, ane hastipALa rAjAnI zulka (dANa levAnI) zALAmAM gayA. te divasanI rAtre ja pitAne mokSa jANIne prabhue vicAryuM ke, "aha! gautamano ane mArA upara atyaMta che ane te ja temane kevaLajJAnanI utpattimAM aMtarAya kare che, tethI te nehane mAre chedI nAkha jeIe. AvuM vicArI temaNe gautamane kahyuM-"gautama! ahiMthI najIkanA bIjA gAmamAM devazamAM nAme brAhANa che, te tamArAthI pratibaMdha pAmaze, mATe tame tyAM jAo. te sAMbhaLI "jevI ApanI AjJA" ema kahI gautama vIraprabhune namIne tarataja tyAM gayA ane prabhunuM vacana satya karyuM arthAt tene pratibaMdha pamADayo. ahIM kArtika mAsanI amAvAsyAnI pAchalI rAtre caMdra svAti nakSatramAM AvatAM chaThThane tapa karele che evA zrI viraprabhue paMcAvana adhyayana puNyaphaLavipAka saMbaMdhI ane paMcAvana adhyayana pApaphaLavipAka saMbaMdhI kahyA. pachI chatrIza adhyayana apraznavyAkaraNa eTale koInA pUchayA vinA kahI, chelluM pradhAna nAme adhyayana kahevA lAgyA. te samaye AsanakaMpathI prabhune mekSasamaya 1 parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAma ne yathAkhyAta e traNa cAritra. 2 A dezanA rIvAja pramANe A vadi amAvAsyAo, |D - 32 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [parva 10 muM jANa sarva sura ne asuranA idro parivAra sahita tyAM AvyA. pachI jenA netramAM agra AvelA che evA zake prabhune praNAma karI aMjaLi joDIne saMjamavaDe A pramANe kahyuM ke -"nAtha! tamArA garbha, janma, dIkSA ane kevaLajJAnamAM hattarA nakSatra hatuM, A vakhate temAM bhasmaka graha saMkrAMta thavAnuM che. tamArA janmanakSatramAM saMkramele te graha behajAra varSa sudhI tamArA saMtAna (sAdhu sAdhvI)ne bAdhA utpanna karaze. mATe te bhasmakagraha ApanA janmanakSatre saMkrame tyAM sudhI Apa rAha jue ke jethI tamArI dRSTie saMkramaNa thAya te tamArA prabhAvathI te niSphaLa thaI jAya. je bIjAe paNa tamane hRdayamAM dhAraNa kare che teonA kusvapna, apazukana ane kugraha paNa zreSTapaNAne pAmI jAya che, te he svAmina! jyAM tame sAkSAt rahyA che tyAM te vAta ja zI karavI. mATe prasanna thaIne kSaNavAra Take ke jethI te dugrahane upazama thaI jAya." prabhu belyA-"he zakeMdra! AyuSyane vadhAravAne koI paNa samartha nathI. te tuM jANe che te chatAM tIrthanA premathI mohita thaIne Ama kema bele che? AgAmI duSamakALanI pravRttithIja tIrthane bAdhA thavAnI che. temAM bhavitavyatAne anusarIne A bhamaka grahane paNa udaya thaye che." evI rIte iMdrane samajAvIne sADA cha mAse uNA trIza varSa paryata kevaLajJAna paryAya pALI, paryakAsane beThelA prabhue bAda kAyAgamAM rahI, Adara managa ne vacanogane rUMdhyA. pachI sUkSama kAyavegamAM sthita thaI cagavicakSaNa prabhue bAdara kAgane paNa rUMdhI lIdhe. pachI vANI tathA mananA sUkSama bhegane paNa kayA. evI rIte suma kriyAvALuM trIju zukaladhyAna prApta karyuM. pachI sukSama tanagane paNa rUdhI jemAM sarva kriyAno uccheda thAya che evA samuchinnakriya nAmanA cothA zukaladhyAnane dhAraNa karyuM. pachI pAMca haQAkSarano uccAra karIe teTalA kALamAnavALA avyabhicArI evA zukaladhyAnanA cothA pAyAvaDe eraMDanA bIjanI jema karmabaMdha rahita thayelA prabhu yathAsvabhAva aju gativaDe urvagamana karI mekSane prApta thayA. te vakhate jeone eka lavamAtra sukhe kadI paNa prApta thatuM nathI tevA nArakIne paNa kSaNamAtra sukha thayuM. te kALe caMdra nAme saMvatsara. prItivAddhana nAme mAsa, naMdivardhvana nAme pakSa ane agniveza nAme divasa hato. tenuM bIjuM nAma upazama hatuM. te rAtrinuM nAma devAnaMdA hatuM, tenuM bIjuM nAma nirati paNa hatuM. te vakhate aca nAme lava, zuka nAme prANa, siddha nAme staka ane sarvArthasiddha nAme muhUrta temaja nAga nAme kAraNa hatuM. te samaye na uddhArI zakAya tevA ati sUkSama kuMthuo utpanna thayA, te sthira hoya tyAre daSTigrAhA paNa thatA nahatA jyAre hAlatA cAlatA tyAre ja daSTie paDatA hatA. te joIne "have saMyama pALavuM muzkela che ema vicArIne ghaNA sAdhu ane sAdhavIoe anazana karyuM, prabhunA nirvANune jANIne te samaye bhAvadIpakane ucheda thavAthI sarva rAjAoe dravya dIpaka karyA. tyArathI lekamAM dIpotsavInuM parva pratyu, adyApi te rAtre lekamAM dIvA karavAmAM Ave che. 1 zukala khAnane trIjo pA. 2 zukladhyAnanA cothA pAyAne. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saga 13 me]. mahAvIra svAmInuM mokSagamana [25 te samaye jagadgurUnA zarIrane devatAoe netramAM azu lAvIne praNAma karyA ane pite anAtha thaI gayA tene zeka karatA chatA pAse ubhA rahyA. pachI zake pairya dhAraNa karIne naMdanavana vigere sthAnakethI devatAo pAse gozISacaMdananA kASTa maMgAvyAM ane tenA vaDe eka citA racI. pachI kSIrasAgaranA jaLathI prabhunA zarIrane snAna karAvyuM, ane Indra pitAne hAthe divya aMgarAgavaDe vilepana karyuM. pachI divya vastra oDhADI jANe nayanAzruthI pharI havarAvatA hoya tema aznapUra netre zake prabhunA zarIrane upADayuM ane surAsuree sAthunayane jatAM tene zreSTha vimAna jevI zibikAmAM padharAvyuM. pachI mahAprayAse zokane rokIne prabhunA zAsanane dhAraNa kare tema Ikoe te zibikA upADI. te samaye devatAo baMdijananI jema jaya jaya ivani karatA tenI upara divya puSpanI vRSTi karavA lAgyA; temaja potAnA netrakamaLanA jaLanI jema sugaMdhI jaLanI vRSTithI cAre bAju bhUmitaLa upara siMcana karavA lAgyA. gaMdharva devo prabhunA guNane vAraMvAra saMbhArIne gaMdharvonI jema tArasvarathI gAvA lAgyA. seMkaDo devatAo mRdaMga ane 5Nava vigere vAdyone zekathI pitAnA urasthaLanI jema tADana karavA lAgyA. prabhunI zibikA AgaLa zekathI khalita thatI devAMganAo abhinava nartakIonI jema nRtya karatI cAlavA lAgI. caturvidha devatAo divya rezamI vastrothI, hArAdi AbhUSaNethI ane puSpamALAothI prabhunI zibikAnuM pUjana karavA lAgyA ane zrAvako tathA zrAvikAo bhakti ane zekathI AkuLavyAkuLa thaI rAsaDAnA gIta ane rUdana karavA lAgyA. te samaye sAdhu ane sAdhvInA hRdayamAM zeke moTuM sthAna karyuM. "sUryane asta thatAM kamaLane gADha nidrA prApta thAyaja che." pachI zekarUpa zaMkuthI vidIrNa thatA hadayavALA i prabhunA zarIrane citA upara mUkayuM. agnikumAra devee temAM agni prajavalita karyo ane tene vizeSa pradipta karavAne vAyumAroe vAyu vikuLe. anya devatAoe sugaMdhI padArtho ane vRta tathA madhunA seMkaDo ghaDA agnimAM kSepaka karyA. pachI jyAre prabhunA zarIramAMthI mAMsAdika dagdha thaI gayA tyAre meghakumAra dee kSIrasAgaranA jaLavaDe citAne bujhAvI dIdhI. eTale zaka ane IzAna Indra prabhunI uparanI dakSiNa ane vAma dADhAo lIdhI ane camareMdra tathA baliInTe nIcenI be dADhAe grahaNa karI. bIjA idro ane devatAo bIjA dAMta ane asthi laI gayA. manuSya kalyANane athe temanI citAnI bhasma laI gayA. pachI devatAoe te citAne sthAne kalyANasaMpattinA sthAnarUpa eka ratnamaya sUpa ra. A pramANe zrI vIramabhune nirvANumahimA karIne sarve Indro tathA devatAe naMdIzvara dvIpe gayA, ane tyAM zAzvata pratimAone aSTAki utsava karyo. pachI pitApitAne sthAnake jaIne potapotAnA vimAnamAM maNimaya (mANavaka) staMbhanI upara rahelA vajImaya gaLa dAbaDAmAM prabhunI dADhAe tathA asthine sthApana karyA. gRhasthapaNAmAM trIsa varSa ane vratamAM beMtALIsa varSa ema tera varSanuM AyuSya zrI viraprabhue pUrNa karyuM. zrI pArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI aDhIso varSa vyatIta thaye chate zrI vIraprabhunuM nirvANa thayuM. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252] zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra [ parva 10 muM ahiM zrI gautama gaNadhara devazarmA brAhmaNane pratibodha pamADIne pAchA pharyA, eTale mArgamAM devatAonI vArtAthI prabhunA nirvANunA khabara sAMbhaLyA. te uparathI te cittamAM vicAravA lAgyA ke, "eka divasamAM nirvANa hatuM te chatAM are prabhamane zA mATe dUra mokalyo? are jagatpati! meM ATalA kALa sudhI tamArI sevA karI paNa aMtakALe mane tamArA darzana thayA nahIM tethI huM sarvathA adhanya chuM; je te vakhate ApanI sevAmAM hAjara hatA temane dhanya che. are gautama! tuM kharekhara vajamaya chuM, vA vAthI paNa adhika kaThIna chuM ke jethI prabhunuM nirvANa sAMbhaLIne paNa tArA hRdayanA seMkaDo kakaDA thaI jatA nathI ! athavA he prabhe! huM atyAra sudhI bhrAMta thaI gaye ke jethI A nirAgI ane nirmama evA prabhumAM meM rAga ane mamatA rAkhI. te rAga-dveSa vigere saMsAranA hetu che, tene tyAga karAvavA mATe ja e parameSTIe mAre tyAga karyo haze, mATe evA mamatA rahita prabhumAM mamatA rAkhavAthI mAre sayuM; kemake munione te mamatALumAM paNa mamatva rAkhavuM yukta nathI." A pramANe zubha dhyAna parAyaNa thatAM gautama muni kSapakazreNane prApta thayA. tethI tatkALa ghAti karmane kSaya thatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM. pachI bAra varSa sudhI pRthvI para vihAra karI, ane bhavya prANIone pratibaMdha ApI kevaLajJAnarUpa acaLa samRddhithI prabhunI jema devatAo vaDe pUjAtA gautama muni prAMte rAjagRhI nagarIe AvyA. tyAM eka mAsanuM anazana karI, bhapagrahI karmo khapAvI, akSaya sukhavALA mekSapadane prApta thayA. gautamasvAmI mekSe gayA pachI pAMcamA gaNadhara sudharmAsvAmIe paMcama jJAnane prApta karI ghaNu kALa paryata pRthvI upara vicArIne lekene dharma dezanA ApI. prAMte teo paNa rAjagRhI nagarIe padhAryA ane potAnA nirdoSa saMghane jaMbusvAsIne svAdhIna karI dIdhuM. pachI sudharmA gaNadhara paNa teja nagaramAM azeSa (aSTa) kamene khapAvI ceAthuM dhyAna dhyAtA chatA advaita sukhavALA sthAnane prApta thayA. tyArapachI carama kevaLI zrI jaMbusvAmIe paNa zrI vIra bhagavaMtanA zAsanamAM agraNI thaIne ghaNu varSo sudhI bhavya janene dharma saMbaMdhI upadeza karyo ane prAMte mokSe gayA. kartA kahe che ke "zaileyamAM paNa sAtvika purUSomAM parama zreSTha evA ane jemaNe sarva pApane nAza karyo che evA zrI mahAvIra jinezvaranuM pUrva janmathI mAMDIne mokSaprApti paryaMta samasta caritra kahevAne koNa samartha thAya? tathApi pravacanarUpa samudramAMthI lava mAtra grahaNa karIne meM vapara upakAranI IcchAvaDe ahIM kiMcita kIrtanA karI che." ityAcArya meM hemacaMdra varacite triSaSTizalAkApurUSacarite mahAkAvye dazamaparvaNi zrI mahAvIra nirvANa-gautama. sudharmAjabUmokSagamanavarNanA nAma kavirATa sa che. samAptamidaM dazama parva. 1 (r) @ @ @ @ @ @ @ @ 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakarttAnI prazasti mahAmuni ja asvAmInA prabhava nAme ziSya thayA, temanA ziSya zrI zayyaMbhava nAme thayA, temanA ziSya yazAbhadra nAme thayA, temanA sabhUti ane bhadrabAhu nAme e uttama ziSya thayA. temAM je sabhUtimuni hatA, temanA caraNakamaLamAM bhramararUpa zrI sthUlabhadra nAme ziSya thayA. vaMzaparaMparAthI AvelA cauda pUrUpI ratnanA bhaDAra jevA te sthUlabhadranA mahiSa mahAgiri nAme sarvomAM meATA ziSya thayA; jee sthiratAmAM merU samAna ane viziSTa labdhiethI yukta hatA. bIjA ziSya deza pUrvadhArI, muniemAM zreSTa suhastI nAme thayA; jeonA caraNakamaLanI sevAthI prameAdharUpa ghaNI samRddhi prApta karIne saprati nAmanA rAjAe A bharatAmAM pratyeka nagare, pratyeka grAme eka pratyeka AkaramAM cetarapha ema badhA pRthvIma`DaLane jinacaityathI maMDita karI dIdhuM. te " suhastI mahAmunine susthita supratibuddha nAme ziSya thayA ke je samatArUpa dhanavALA, daza pUrvadhArI ane saMsArarUpa mahAvRkSane bhaga karavAmAM hastI samAna hatA. himAlaya parvatamAMthI nIkaLelA gaMgAnA pravAhanI jema mahiSa ee jemanA caraNane sevyA che evA te munithI keATika nAme eka mahAn gaNu lavaNusamudra sudhI prasAra pAmyA. te kreTika gaNumAM keTalAeka uttama sAdhue thayA, pachI chelrA daza pUrvadhArI labdhi saMbadhI Rddhie karIne sahita, tubavanapattanamAM janmelA vAsamAna vasUri thayA, temanA samayamAM jyAre pralayakALanI jevA bhayaMkara (khAra varSanA) duSkALa prApta thayA tyAre niHsImataLavALA nidhirUpa te vajrasUri cAtaratlR bhaya pAmelA saMghane vidyAthI abhimaMtrIta evA vastrapara besADI peAtAnA karakamaLathI upADIne AkAzamAge subhikSanA dhAmarUpa mahApurImAM laI gayA hatA. te vasUrithI keATika gaNurUpa vRkSanI aMdarathI ucca nAgarikA pramukha traNa zAkhAnI jevI vajI nAme eka ceAthI zAkhA nIkaLI. te najIzAkhAmAMthI munirUpa bhramarA jemAM lIna thayelA che evA cadra' nAme eka puSpanA guccha jevA gaccha pravantyA~. te gucchamAM dharmAMdhyAnarUpa AkAzamAM caMdra samAna, nirmaLa graMthAnA ratnAkara, bhavyaprANI rUpa kamaLamAM sUrya' samAna, kAmadevarUpa hastIne mathana karavAmAM kezarIsi MharUpa, saMyamarUpa dhanavALA ane karUNAnA rAzirUpa zrIyazobhadra nAme sUrivara thayA ke jeoe peAtAnA ujvala yazathI A jagatane pUrI dIdhuM hatuM. te sUrivare, zrI nemiprabhue jenu zikhara pavitra karelu che evA raivatagira upara saMlekhanA karIne anazana grahaNa karyuM. temAM temaNe zubhadhyAnapUrvaka tera divasa sudhI zAMta mane rahevAvaDe sarvAMne Azcaya utpanna karI pUrva mahaSinI saMyama kathAene satya 1 caMdragaccha e nAma caMdrasUrithI paDelu che ema pratiramAM che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 : karI batAvI hatI. temanA ziSya pradyumrasUri thayA. aneka jIne pratibodha karanArA ane sarva vizvamAM pitAnA guNagaNane prakhyAta karanArA je sUrivare zravaNa viSayamAM amRta samAna e vIza sthAnakane tapa karI, pravacanarUpa samudramAMthI kADhelA artharUpa nIravaDe varSAkALanA meghanI jema samagra pRthvIne prasanna karI hatI. te prasUrinA ziSya guNasenasUri thayA. teo sarva graMthanA rahasyamAM ratnamaya darpaNarUpa, kalyANarUpa vallInA vRkSa jevA, karUNAmRtanA sAgara, pravacanarUpa AkAzamAM sUrya samAna. cAritrAdi ratnanA rehazugiri, pRthvIne pavitra karanAra ane dharmarAjAnA senApati hatA. te guNasenasUrinA ziSya zrI devacaMdrasUri thayA ke jeo A pRthvIne pavitra karanAra jaMgamatIrtharUpa hatA, ane syAdvAda vANIrUpa gaMgAnadIne mATe himAlayarUpa hatA. ghaNu tapanA prabhAvanA sthAnarUpa ane vizvane prabaMdha karavAmAM sUryarUpa evA te sUri zrI zAMticaritra tathA ThANuM prakaraNanI vRtti karIne parama siddhine prApta thayA che. te devacaMdrasUrinA caraNakamaLamAM bhramararUpa hemacaMdra nAme AcArya thayA, ke jeoe te gurUnA prasAdathI jJAnasaMpattine mahadaya prApta karyo. cedI, dazArNa, mAlava, mahArASTra, kurU, siMdhu ane bIjA durgama dezone potAnA bhujavIryanI zaktithI harinI jema jitanAra, parama AhaMta, vinayavAna ane caulukya kuLanA zrI mUlarAjanA vaMzamAM thayelA zrI kumArapAla rAjAe eka vakhate te zrI hemacaMdra sUrine namIne A pramANe kahyuM ke "he svAmI! niSkAraNa upakAra karavAnI buddhivALA je tame temanI AjJAne prApta karIne narkagati saMbaMdhI AyuSyanA nimittarUpa mRgayA, dhuta ane madirA vigere durgane mArI. pRthvImAMthI meM niSiddha karyA che, tathA putra rahita mRtyu pAmelAnuM dhana levuM paNa meM cheDI dIdheluM che ane badhI pRthvI arihaMtanA caityavaDe suzobhita karI dIdhI che, te have huM sAMpratakALamAM saMpratirAjA je thaye chuM. pUrve mArA pUrvaja siddharAjanI bhaktiyukta yAcanAthI Ape vRtti (vivaraNa)thI yukta evuM sAMga vyAkaraNa (siddha hemacaMdra) raceluM che, temaja mAre mATe nirmaLa gazAstra raceluM che ane lokone mATe dvAzrayakAvya, dAnuzAsana, kAvyAnuzAsana ane nAmasaMgraha ( abhiyAna ciMtAmaNi vigere koSa) pramukha bIjA zAstro paNa racelA che. te svAmI! je ke tame svayameva lekopara upakAra karavAne arthe saja thayA che, tathApi mArI prArthanA che ke, mArA jevA manuSyane pratibodha thavAne mATe Apa triSaSTi zalAkA purUSonA caritra prakAza kare." A pramANenA zrI kumArapALa rAjAnA AgrahathI zrI hemAcAye dharmopadeza jenuM eka pradhAna phaLa che evuM A triSaSTi zalAkA purUSa caritra vANInA vistAramAM sthApita karyuM arthAta racyuM. jyAM sudhI survaNagiri (merU) A jaMbudvIparUpa kamaLamAM karNikAnuM rUpa dhAraNa kare, tyAM sudhI samudra pRthvInI pharate pharI vaLeluM rahe ane jyAM sudhI sUrya caMdra AkAzamArgamAM Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 pAMca thaIne bhamyA kare tyAM sudhI A triSaSTi zalAkA purUSa caritra mahAkAvya jainazAsanarUpa pRthvI upara jayavatu vatto. // iti prApti samApta // AMkhane gAma tenuM hRdayaneM acetavuM . AtmAta sAthe tenuM Thela prakAzana maMdiranuM eka prANavAna prakAzana sAdhanAnA tamAma raMgano bhAtIgaLa saMgama eTale ke jaina samAjanuM navIna pustaka zrI jioda darzana covIzI tathA anupUrvI AsuMdara pustikAmAM Apa jANa cIMTINa tIrthaMkara bhaDAvAnonI camakadAra raMgIna chabIo stuti sAthe. 0 zrI zatruMjaya,ziSTatAya,aSTApada,naMdIzvara,taLAjA,kadaMbagiri,tAraMgA,sAta zikhara, hoLIghara, pAvApurI ane AbunI raMgIna AkRtio. 7 zrI sighdha cai, DrIMkAra, gautama svAmI, vIza sthAi yaMtra, ghaMTAkarNa mavIra, mANibhadravIra,pAvatIdevI,cakrezvarIde,aMbIkA deMdI,sarasvatI devI,ane nAkoDA bhairavajInA mohara raMgIna citra. sidhdhacaka sahAyaMtra,RSimaMDala yaMtra, sahastra phaNA pArzvanAtha, muni suvrata svAmI adbhu kasariyAnnAthanI eNka raMgI chabIo. zrI triSaSTi zalAkA purUSa caritra samApta. 31313181213 anAnuM pUrvInA pAMca padanA ane nava padanA koThAo plAsTika kAra sAthe sannAra alaiMka daMgI TAila thA thatA 10 hapiyA apA kho - jaina prakAzana maMdira 309/4,DozIvADAnI poLa,amadAvAda-380001-0phIH383606 ALAALLE............ ............................................................... ----------- Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: amArA prakAzano : nAma nAma sAmAyika sUtra sAdI sAmAyika sUtra raMgIna citra devasIrAi sUtra mUla paMca prati sUtra mUla devasIrAi sUtra raMgIna sacitra paMca prati sUtra raMgIna sacitra be prati saraLa vidhi sahita paMca prati saraLa vidhi sahita devavaMdanamAlA (kathAo sahita) zrI jaina sAyamAlA paMca prati vidhi sahita hindI be prati vidhi sahita hindI be prati sUtra mUla hindI paMca prati sUtra mUla hindI nAtra pUjA snAtrapUjA raMgIna anAnupUrvI raMgIna anAnupUrvI sAdI bhakatAma sUtra lokeTa bhaktAmra sUtra moTI kiMmata za. 1-50 4-00 4-00 90-00 8-00 17-20 8-00 24-00 17-00 24-00 20-00 6-00 6-00 10-00 1-50 7-50 10-00 5-00 3-00 4-00 laghupUjA saMgraha pUjA saMgraha bhA. 1 thI 7 pUjA saMgraha bhA. 1 thI 1 navasmaraNa 14 peja navasmaraNa kara pejI navasmaraNa 3ra pejI(pAkI) sudhArasa stavanAvila ApakI pasaM(stavanAli) bhakti preraNAstavanAvila) pUjA saMgraha hindI 1 thI 7 ratnAkara paccIsI bRhata saMgrahaNI sArtha nitya svAdhyAya stotra zrIpAla rAjAno rAsa raMgIna sacitra paryuSaNa stavanAli kalpasUtra khImazAhI zrI jaina prakAzana maMdira 7-00 30-00 40-00 6-00 4-0 10-00 Y-2 5-00 10-00 30-00 1-50 20-00 15-00 jina guNa maMjarI(stavanasaMgraha) 50-00 varSa prabodha 30-00 caMda rAjAno rAsa jIvavicAra navatattva daMDaka sAthe 309/4 khatrInI khaDakI, dozIvADAnI poLa, amadAvAda 201 phona : (o) 38306 (re.) 335333 kiMmata anya prApti sthAna : muMbai, pAlitANA, surata, madrAsatathA beMgalora ane zaMkhezvaranA jaina sAhityanA vikretAne tyAMthI uparanA prakAzano maLaze. 40-00 20-00 50-00 12-00 40-00 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T * * f{T * cakravatInuM cakra vAsudevano zakha ane gadA baLa devanuM haLa ane muzana .onal Use Only