Book Title: Siddha Prabhrut Ane Siddha Panchashika
Author(s): Hemchandrasuri
Publisher: Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023408/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ blonde padArtha prakAza (bhAga 18) ane bI iva zi padArtha prakAza (bhAga 18) zrIsiddhaprAbhUta zrIsiddhapaMcAzikA ane (padArthasaMgraha tathA mULagAthA-TIkA-avasUri) parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArtha prakAza bhAga 18 zrasiddhaprAbhRta ane zrIsiddhapaMcAzikA padArthasaMgraha tathA mULagAthA - TIkA - avacUri saMkalana + saMpAdana parama pUjya verAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA vira saM. 2539 vi.saM. 2069 I. san 2013 prakAzaka saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa sthApaka - zrAddhavaryA mULIbena aMbAlAla zAha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna pI.e. zAha jvelarsa 110, hIrApannA, hAjIalI, muMbaI-400026 phona : 23522378, 23521108 dilIpa rAjendrakumAra zAha 4, naMdita epArTamenTa, bhagavAna nagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-380 007 phona : 26670189 bAbubhAI saremalajI kheDAvAlA hIrA jaina sosAyaTI, siddhAcala baMgalojha, sAbaramatI, amadAvAda-380 005 mo. 9426585904 caMdrakAMtabhAI esa. saMghavI 6/bI, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa-384265, (u.gu.) phona : 02766-231603 DaoN. prakAzabhAI pI. gAlA bI/6, sarvodaya sosAyaTI, sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa. mArga, ghATakopara, muMbaI-400086 phona : 25005837, mo. 9820595049 akSayabhAI je. zAha 506, padma epArTamenTa, jaina maMdiranI sAme, sarvodayanagara, muluMDa (5.) muMbaI-400080. phona : 25674780, mo. 9594555505 prathama AvRtti 7 nakala : 350 0 mUlya rU. 100/TAipaseTiMga : virati grAphiksa, amadAvAda, mo. 85305 20629 mudraka : paramagrAphiksa, muluMDa, muMbaI, mo. 9222244223 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divyavaMdanA parama pUjya siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya samatAsAgara panyAsapravara zrI padyavijayajI gaNivarya A pUjyonA caraNomAM anaMtazaH vaMdanA | zubhAziSa | parama pUjya siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI amIdaSTi sadA amArI upara varasatI raho.. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( upakArI upakAra tamAro kadIya na visarIe amArA kuTuMbamAMthI dIkSita thayela pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pU. pravartinI zrI vaMsataprabhAzrIjI mahArAja pU.sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI mahArAja pU. sAdhvIjI zrI divyayazAzrIjI mahArAja A pUjyonA caraNomAM bhAvabharI vaMdanA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( prakAzakIya) padArthaprakAza bhAga 18ne prakAzita karatA Aje ame atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. A pustakamAM zrIsiddhaprAbhRta ane zrIsiddhapaMcAzikA - A be graMthonA padArthono saMgraha karyo che ane mULagAthA - TIkA - avayUrinuM saMkalana paNa karyuM che. A banne granthomAM siddhabhagavaMto saMbaMdhI vistRta mAhitI ApI che. A pustakanuM saMkalana-saMpAdana parama pUjaya vairAgyadezanAdaza gurudeva AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe karela che. pUjya gurudevazrI padArthone saraLa ane rasALa zailImAM pIrasavAnI AgavI kaLA dharAve che. pUjayazrIe Aja sudhImAM aneka padArthagranthonA padArtho ane mULagAthA - zabdArthonuM saMkalana karyuM che je padArthaprakAzazreNirUpe prakAzita thayA che. A zreNimAM Aja sudhI 17 bhAgo prakAzita thayA che jemAM cAra prakaraNa, traNa bhASya, cha karmagrantha, bRhasaMgrahaNI, kSetrasamAsa, karmaprakRti, bAra prakIrNaka grantho, tattvArthAdhigamasUtra, zrAvakavratabhaMga prakaraNa ane gAMgeyabhaMgaprakaraNa - A granthonA padArthasaMgraha ane mULagAthA - zabdArthanuM saMkalana thayuM che. A ja zreNimAM AgaLa vadhatAM Aje A 18mo bhAga prakAzita thaI rahyo che. A zreNinuM saMkalana-saMpAdana karanAra pUjya gurudevazrInA ame khUba khUba RNi chIe. A avasare pUjyazrIne ame kRtajJabhAve vaMdana karIe chIe. padArthaprakAzazreNimAM padArthonuM saMkalana saraLa chatAM sacoTa ane saMkSipta chatAM saMpUrNa zailIthI thayuM che. tethI abhyAsu AtmAo A zreNinA mAdhyame TUMka samayamAM padArthagranthono jhaDapI ane sAMgopAMga abhyAsa karI zake che. Aja sudhI aneka puNyAtmAoe A zreNinA pustako dvArA suMdara abhyAsa karyo che. AgaLa paNa A ja rIte amane jJAnapipAsu AtmAono lAbha maLato rahe eja zubhabhAvanA. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayela saTIka zrIsiddhaprAbhRta granthanuM A pUrve munirAjazrI caturavijayajI mahArAje saMzodhana-saMpAdana karela. te vi.saM. 1977 mAM bhAvanagaranI zrIAtmAnaMdajainasabhA taraphathI prakAzita thayela. tyArabAda vi.saM. 2018 mAM zrIjinazAsana ArAdhanA TrasTe tenuM punaHprakAzana karela. avacUri sahita zrIsiddhapaMcAzikA granthanuM A pUrve munirAjazrI caturavijayajI mahArAje saMzodhana-saMpAdana karela. te vi.saM. 1969 mAM bhAvanagaranI zrIAtmAnaMdajainasabhA taraphathI prakAzita thayela. A banne granthonA A punaHprakAzana prasaMge pUrvenA saMzodhako, saMpAdako ane prakAzakono ame dhanyavAda ApavApUrvaka khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. A pustakanuM suMdara TAIpaseTIMga karanAra akhilezabhAI mizrAjI ane subhaga mudraNakArya karanAra paramagrAphikasavALA jIgarabhAIne A avasare dhanyavAda ApIe chIe. A pustakanuM manamohaka TAITala taiyAra karanAra malTIgrAphiksavALA mukezabhAIne paNa A prasaMge dhanyavAda ApIe chIe. A pustakanA abhyAsa dvArA sahu siddhabhagavaMtonA svarUpane jANe, te svarUpa pAmavA puruSArtha kare ane te svarUpane pAme eja zubhecchA. lI. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa TrasTIo (1) tArAcaMda aMbAlAla zAha (2) dharaNendra aMbAlAla zAha (3) puMDarIka aMbAlAla zAha (4) mukeza baMsIlAla zAha (5) upendra tArAcaMda zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenI pAse kaMI nathI te sAcA sukhI che eka bAdazAhanuM sainya jaI rahyuM hatuM. rastAmAM eka phakIra beTho hato. sainyanI AgaLa cAlanArA sainikoe tene khasI javA kahyuM. te na khasyo. tene ghaNuM samajAvyo, chatAM te na khasyo. sainya aTakI gayuM. bAdazAhe kAraNa pUchyuM. rastAmAM phakIra beTho hovAnuM jANyuM. bAdazAha pote tenI pAse Avyo ane tene UThI javA kahyuM. teNe nA pADI. bAdazAhe kahyuM, huM bAdazAha chuM." phakIre kahyuM, "tuM to eka dezano bAdazAha che. huM to pUrI duniyAno betAja bAdazAha chuM." bAdazAhe tene kahyuM, "mArI pAse sainya che, janAnakhAnuM che ane khajAno che, mATe huM bAdazAha chuM. tArI pAse to AmAMnuM kazuM ja nathI. to pachI tuM tArI jAtane bAdazAha zI rIte kahe che ?' phakIra bolyo, "bAdazAha salAmata sainya, janAnakhAnuM ane khajAno e bAdazAhapaNAnI nizAnI nathI paNa gulAmInI nizAnI che. tame sainya rAkhyuM che e sUcave che ke tamane duzmanono bhaya che. tethI duzmanothI potAnuM rakSaNa karavA tamAre sainya rAkhavuM paDe che. tame janAnakhAnuM rAkhyuM che e sUcave che ke tame vAsanAnA gulAma cho. tethI vAsanAone poSavA tamAre janAnakhAnuM rAkhavuM paDe che. tame khajAno rAkhyo che e sUcave che ke tame bhikhArI cho, asaMtuSTa cho, tamane lobha satAve che. te lobhano khADo pUravA tamAre khajAno rAkhavo paDe che. tamAruM sukha vastuone AdhIna che. te vastuo meLavavA tamAre khajAno rAkhavo paDe che. Ama sainya e bhayanI nizAnI che, janAnakhAnuM e vAsanAnI nizAnI che ane khajAno e bhikhArIpaNAnI nizAnI che. tethI ja badhuM hovA chatAM tame duHkhI cho. mATe hakIkatamAM tame bAdazAha nathI, paNa gulAma cho. tamArI pAse je che temAMnuM mArI pAse kazuM ja nathI. chatAM huM sukhI chuM. mAre duniyAmAM koI duzmana nathI. tethI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 mAre koIno bhaya nathI. mATe mAre sainyanI jarUra nathI. mAre mATe strI e mA, bahena ane dIkarI samAna che. mane vAsanA-vikAro satAvatA nathI. tethI mAre janAnakhAnAnI jarUra nathI. mArI pAse je kaMI sAdhanasAmagrI che tenAthI huM saMtuSTa chuM. mAre vadhu kaMI joItuM nathI. mAruM sukha vastuone AdhIna nathI. huM aMdaranA sAcA sukhane mANuM chuM. tethI mAre khajAnAnI jarUra nathI. Ama mAre bhaya, vAsanA ke icchA nathI. mATe mAre sainya, janAnakhAnA ke khajAnAnI jarUra nathI. mArI pAse kaMI na hovA chatAM huM sukhI chuM. mATe bahArathI kadAca huM phakIra chuM, paNa aMdarathI to huM bAdazAha chuM. bolo bAdazAha salAmata ! tame bAdazAha ke huM ? tamAre khasavAnuM ke mAre ?' bAdazAha zuM javAba Ape ? phakIranI vAta tene sAcI lAgI. te ane tenuM sainya bAjumAM khasIne nIkaLI gayA. phakIra tyAM ja beTho rahyo. A prasaMgano sAra ATalo che, 'jenI pAse kaMI nathI te sauthI vadhu sukhI che.' phakIra pAse zarIra ane thoDI sAdhanasAmagrI hatI. tethI te teTalo du:khI hato. te sukhI hato, paNa sAco sukhI na hato. sAcA sukhI to A jagatamAM ekamAtra siddhabhagavaMto ja che, kemake temanI pAse bahAranI koI sAmagrI nathI. yAvat zarIra paNa nathI. teo koIne parAdhIna nathI. teo saMpUrNapaNe svAdhIna che. temanAmAM koI doSo nathI. teo sarvaguNasaMpanna che. temanAmAM koI milanatA nathI. teo saMpUrNapaNe vizuddha che. Ama siddhabhagavaMto sAcA sukhI che. te sivAyanA jIvo amuka aMze to duHkhI che ja. ApaNe paNa sAcA sukhI banavuM hoya to siddha banavuM jarUrI che. te mATe siddhonuM svarUpa jANavuM jarUrI che. siddhonuM svarUpa batAvanAra be grantharatnonA padArthonuM A pustakamAM saMkalana karAyuM che. te be grantharatno eTale (1) saTIka zrIsiddhaprAbhUta ane (2) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasUrisahita zrIsiddhapaMcAzikA. koIka ajJAta pUrvAcAryae agrAyaNIya nAmanA bIjA pUrvamAMthI uddhAra karIne zrIsiddhaprAkRtanI racanA karI che. A mULagranthanI 119 gAthA che. tenI upara ajJAtakartRka TIkA che. te bAramI sadI pUrve racAyelI che. te 815 zloka pramANa che. A granthamAM pahelA cAra nikSepAothI siddhonI vicAraNA karI che. pachI siddha' padanI nirukti karIne teno artha karyo che. tyAra pachI cha anuyogadvArothI siddhonI vicAraNA karI che. tyAra pachI ATha dvAro vaDe 15 dvAromAM anaMtarasiddhonI vicAraNA karI che. tyAra pachI nava dvAro vaDe 15 dvAromAM paraMparasiddhonI vicAraNA karI che. A granthanI A pustakamAM mudrita TIkA sivAyanI paNa ajJAta pUrvAcArye racela bIjI eka prAcIna TIkA hatI jeno ullekha prastuta TIkAmAM karyo che. te TIkA hAla anupalabdha che. tapAgacchIya zrIjagaccandrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna zrIdevendrasUrIzvarajI mahArAje zrIsiddhaprAbhUtamAMthI uddhAra karIne zrIsiddhapaMcAzikAnI racanA karI che. teo vikramanI 13mI sadImAM thayA hatA. A mULagranthamAM 50 gAthAo che. tenI upara ajJAtakartAka avasUri che. A granthamAM siddhonA anaMtarasiddho ane paraMparasiddho ema be bheda batAvIne pahelA ATha dvAro vaDe 15 dvA2omAM anaMtarasiddhonI vicAraNA karI che ane pachI nava dvAro vaDe 15 dvAromAM paraMparasiddhonI vicAraNA karI che. zrIsiddhaprAkRtamAMthI uddhAra karIne zrIsiddhapaMcAzikAnI racanA karAI hovAthI zrIsiddhapaMcAzikAnA padArtho lagabhaga zrIsiddhaprAkRtanA padArthonI samAna che. A pustakamAM ame pahelA zrIsiddhaprAkRtanA padArthasaMgrahanuM saMkalana karyuM che. pachI saTIka zrIsiddhaprAbhUtanuM saMkalana karyuM che. tyAra pachI zrIsiddhapaMcAzikAnA padArthasaMgrahanuM saMkalana karyuM che. tyArapachI avasUrisahita zrIsiddhapaMcAzikAnuM saMkalana karyuM che. A pustakamAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 padArthone koThAo dvArA samajAvyA che. tethI samajavAmAM khUba saraLatA rahe che. jayAM jayAM banne granthonA padArthomAM bhinnatA che tyAM tyAM TippaNamAM tenI noMdha karela che. A pustakanA AdhAre A banne granthonA padArtho samajavAmAM, gokhavAmAM ane bIjAne samajAvavA khUba ja sugamatA rahe che. jema zugarakoTeDa kaDavI davA sahelAIthI gaLe UtarI jAya che tema A pustakanA mAdhyame agharA padArtho sahelAIthI magajamAM UtarI jAya che. vastune vividha dRSTikoNothI vicAravAthI teno saMpUrNa bodha thAya che. tema A banne granthomAM vividha dvArothI siddhonI vicAraNA karI hovAthI A pustakanA abhyAsa dvArA siddhonuM vistRta ane saMpUrNa jJAna thAya che. A pustakanA abhyAsa dvArA sahu koI siddhonuM svarUpa samajIne potAnA AtmAmAM rahelA siddhatvane pragaTa karavA prayatna kare ane siddha bane e ja zubhAbhilASA. parama pUjya paramagurudeva siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjaya pragurudeva nyAyavizArada AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya gurudeva samatAsAgara panyAsapravara zrIpadmavijayajI mahArAjAA traNa zreSTha gurudevonI kRpAthI ja A pustakanuM saMkalana-saMpAdana thayuM che. te paramopakArI gurudevanA caraNomAM anaMtazaH vaMdanA. A pustakamAM ame amArA kSayopazama anusAra padArthonuM saMkalana karyuM che. kyAMya kSati rahI gaI hoya to te badala kSamA yAcIe chIe ane tene sudhAravA bahuzrutone vinaMti karIe chIe. surendranagara li. ravivAra parama pUjya samatAsAgara prabhuvIrano avanakalyANakadina 5. padmavijayajI mahArAjano vi.saM. 2069, aSADha suda 6 caraNakajamadhukara AcAryavijayahemacandrasUri Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 parama pUjya siddhAMtamahodadhi paramagurudeva AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA kahetA hatA..... + lokottara zAsanamAM maryAdA keTalI badhI che ! koI sAmAnya sAdhu Ave to paNa AcArye UbhA thaI ja javuM joIe. + jo AcArya gacchane na sAcave, gacchanI pAlanA-lAlanA na rAkhe to e AcArya kasAI karatAM ya bhayaMkara kahyA che. kasAI to eka bhavanA prANa le che, paNa AcArya jo sAdhunA saMyamanuM pAlana na kare to anaMta saMsAra vadhAre che. + bhaNAvanAra nAno hoya to ya bhaNanAra tene vaMdana kare. + paMnyAsapadamAM sarva zAstro vAMcavAnI anujJA ApavAnI hoya che. jene A pada levAnuM che tenuM jokhama vadhI jAya che. + vartamAnamAM jeTalAM Agamo che, teTalAM to vAMcI javA ja joIe. + ayogyane padavI Ape te virAdhaka che. yogyane na Ape te ya virAdhaka ! mATe yogyatA na hoya to yogyatA prApta karavI. "amuka ThekANe Ama thayuM..." e dRSTAMta ApaNe na levAya. ApaNI yogyatA vicArI levI joIe. jo yogyatA nahIM vicAro to virAdhanAnA bhAgIdAra banazo. + dharmanA lebAsamAM dunyavI daSTivALA vadhu bhayaMkara che. + tyAgamArga para AvyA chatAM duniyA tarapha, viSaya-kaSAya tarapha dhasAro hoya to bhayaMkara baMdha paDe. + sAdhujIvanamAM jema bane tema iMdriyo para, kaSAyo para kApa mUkavo. + AcArya potAnA ratnAdhikane vaMdanA na kare, paraMtu vinayamaryAdA na sAcave to AcAryane gaccha choDIne cAlyA javuM paDe. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 + saMyamarakSA khAtara navI sAmAcArI sthApI zakAya. AryarakSitasUrijIe badhAnI mATe vyAkhyAna vAMcavAnuM baMdha karyuM. vihAra ane vyAkhyAnano adhikAra gItArthane ja che. AryarakSitasUrijIe vicArIne sAdhvIne chedagraMtha bhaNAvavAnA baMdha karyA. paNa A koNa karI zake ? yugapradhAna. saMghamAM parivartana karavAno ApaNo adhikAra nahIM. mArA samudAyamAM huM pheraphAra karI zakuM. eka AcArya saMghanI sAmAcArI na pheravI zake. mATe mahAtmAo ! khyAla rAkhajo, saMghanI saMmati vinA koI parivartana na thAya. jo saMmati vinA karazo to anaMta saMsAra vadhaze. + bolatAM pahelA vicAra karajo. bolatAM pahelA vicAravuM ke je kaho cho te potAnAmAM che ke nahIM ? tapa ke tyAga che ke nahIM ? tevI AcaraNA che ke nahIM ? te haze to lokonA hRdayamAM pariNAma pAmaze. bAkI to nATakIAnI jema be ghaDI vAha vAha ! A vAta tarapha lakSa ApavuM. + bhaktimAM je samaya jAya te lekhe mAnavo. ullAsapUrvaka bhakti karavI. nirjarAnA bhAgI thavAze. + tuM vyAkhyAna tArA AtmAne uddezIne Apaje. bAhyabhAvamAM na paDIza. + ApaNI koI bhUla thAya to 'micchAmi dukkaDaM' ApavuM. + vaDIlo samakSa hAtha joDIne vAta karavI. + saMjJAo anAdinI che. e jora kare, paNa ApaNe enI sAme jora vAparavuM. anukULatA-pratikULatAmAM madhyastha rahevuM. + gurumahArAja kahe te tatti karavuM. + pUjyone jIvana samarpita karI devuM. + je sAdhavA AvyA chIe te na bhUlAya. + saMyama-svAdhyAyamAM ekalInatA rAkhavI, doSo to ApaNA badhAmAM che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA likhita-saMpAdita-saMkalita-prerita graMthonI sUci gujarAtI sAhitya (1) padArthaprakAza bhAga-1 (jIvavicAra-navatattvano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (2) padArthaprakAza bhAga-2 (daMDaka-laghusaMgrahaNIno padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (3) padArthaprakAza bhAga-3 (1lA, 2jA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (4) padArthaprakAza bhAga-4 (3jA, 4thA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (5) padArthaprakAza bhAga-5 (traNa bhASyano padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha) (6) padArthaprakAza bhAga-6 (pAMcamA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (7) padArthaprakAza bhAga-7 (chaThThA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha) (8) padArthaprakAza bhAga-8 (bRhatsaMgrahaNino padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha) (9) padArthaprakAza bhAga-9 (bRhatsetrasamAsa ane laghukSetrasamAsano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (10) padArthaprakAza bhAga-10 (karmaprakRti baMdhanakaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 (11) padArthaprakAza bhAga-11 (karmaprakRti saMkramakaraNa, udghartanAkaraNa, apavartanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (12) padArthaprakAza bhAga-12 (karmaprakRti udIraNAkaraNa, upazamanAkaraNa, nittikaraNa, nikAcanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha) (13) padArthaprakAza bhAga-13 (karmaprakRti udAdhikAra tathA sattAdhikArano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (14) padArthaprakAza bhAga-14 (zrIkSullakabhavAvaliprakaraNa, zrIsiddhadaMDikAstava, zrIyonistava ane zrIlokanAlidvAtriMzikAno padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (15) padArthaprakAza bhAga-15 (zrIkAyasthitistotra, zrIlaghualpabahutva, zrIdehasthitistava, zrIkAlasaRtikAprakaraNa, zrIvicArapaMcAzikA, zrIpudgalaparAvartastotra, zrIaMgulasattarI, zrIsamavaraNastavano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (16) padArthaprakAza bhAga-16 (zrItattvArthAdhigamasUtrano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (17) padArthaprakAza bhAga-17 (zrIzrAvakavratabhaMgaprakaraNa ane zrIgAMgeyabhaMgaprakaraNano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (18) muktinuM maMgaladvAra (catuHzaraNa svIkAra, duSkRtagaha, sukRtAnumodanAno saMgraha) (19) zrIsImaMdharasvAmInI ArAdhanA (mahimAvarNana-bhaktigIto vagere) (20) cAturmAsika ane jIvananA niyamo (21) vIza viharamAna jina sacitra (22) vIza viharamAna jina pUjA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) baMdhanathI mukti tarapha 15 (bAravrata tathA bhava-AlocanA viSayaka samajaNa) (24) namaskAra mahAmaMtra mahimA tathA jApa noMdha (25) paMcasUtra (sUtra 19) sAnuvAda (26) tattvArtha uSA (le. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.) (27) sAttvikatAno teja sitAro (5.paM. padmavijayajI ma.nuM jIvanacaritra) (28) premaprabhA bhAga-1 (pU.A. premasUri ma.nA guNAnuvAda) (29) premaprabhA bhAga-2 (vividha viSayonA 160 zloko sAnuvAda) (30) premaprabhA bhAga-3 (brahmacarya samAdhi aMge zAstrIya zloko-vAkyo sAnuvAda) (31) sAdhutAno ujAsa (le.pU.paM. padmavijayajI ma.) (premaprabhA bhAga-4) (32) vairAgyazataka, indriyaparAjayazataka, siMdUraprakaraNa, gautamakulaka sAnuvAda (pU.A. jayaghoSasUri ma.sA.) (premaprabhA bhAga-5) (33) guru dIvo, guru devatA (premaprabhA bhAga-6) (34) prabhu ! tuja vacana ati bhaluM (premaprabhA bhAga-7) (35) samAdhi sAra (premaprabhA bhAga-8) (36) prabhu ! tuja vacana ati bhaluM bhAga-2 (premaprabhA bhAga-9) (37) kAma subhaTa gayo hArI (premaprabhA bhAga-10) (38-39) gurunI zIkhaDI, amRtanI velaDI bhAga-1, 2 (premaprabhA bhAga11, 12) (40) paramaprArthanA (arihaMta vaMdanAvalI, ratnAkara paccIzI, AtmaniMdA dvAtriMzikA Adi stutiono saMgraha) (41) bhaktimAM bhIMjANA (paM. padmavijayajI gaNivarya) (vIravijayajI ma. kRta snAtranuM gujarAtImAM vivecana) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 (42) AdIzvara alabelo re (pU. gaNi kalyANabodhivijayajI) (zatruMjaya tIrthanA caityavaMdano-stutio-stavanono saMgraha) (43) upadhAnatapavividha (44) ratnakukSI mAtA pAhiNI (45) satI-sonala (46) naimidezanA (47) naraka duHkha vedanA bhArI (48) paMcasUtranuM parizIlana (49) pUrvajonI apUrva sAdhanA (mULa) (50) pUrvajonI apUrva sAdhanA (sAnuvAda) (51) adhyAtmayogI (A. kalApUrNasUrijInuM saMkSipta jIvanadarzana) (52) citkAra (53) manonuzAsana (54) bhAve bhajo arihaMtane (55) lakSmI-sarasvatI saMvAda (56-58) arihaMtanI vANI haiye samANI bhAga-1, 2, 3 (59-62) rasathALa bhAga-1, 2, 3, 4 (63) samatAsAgara (pU.paM. padmavijayajI ma.nA. guNAnuvAda) (64) prabhu darisaNa sukha saMpadA (65) zuddhi (bhava-AlocanA) (66) RSabha jinarAja muja Aja dina atibhalo (67) jayavIyarAya (68) pratikAra (69) tIrtha-tIrthapati Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) vedanA-saMvedanA 17 aMgrejI sAhitya (1) A Shining Star of Spirituality (sAttvikatAno teja sitArono anuvAda) (2) Padartha Prakash Part-1 (jIvavicA2-navatattva) (3) Pahini-A Gem-womb Mother (ratnakukSI mAtA pAhiNIno anuvAda) saMskRta sAhitya (1) samatAsAgaraparitam (paM. padmavijayajI ma.nuM jIvana caritra) uparokta pustakomAMthI koIpaNa pustakanI pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone tathA zrAvaka-zrAvikAone jarUra hoya to amane jANa karazo. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ke. A viSayAnukrama viSaya zrIsiddhaprAbhUtano padArthasaMgraha 1. siddhanA cAra nikSepA 2. |AvazyakaniryuktimAM batAvela siddhanA cauda prakAra 3. 'siddha' padano artha (nirukti) 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyanayanI apekSAe siddhonI 15 dvAromAM vicAraNA 11. ATha anuyogadvAro vaDe anaMtarasiddhonI vicAraNA 12. anaMtarasiddhomAM satpadaprarUpaNAdvAra 13. anaMtarasiddhomAM dravyapramANadvAra 14. anaMtarasiddhomAM kSetradvAra 15. anaMtarasiddhomAM sparzanAdvAra 16.| anaMtarasiddhomAM kALadvAra 17. anaMtarasiddhomAM aMtaradvAra 18. anaMtarasiddhomAM bhAvadvAra 19. aupamikabhAva 20. kSAyikabhAva 6 anuyogaddArothI siddhonI vicAraNA siddhonA be bhedo 8 dvAronA nAmo 9 dvAronA nAmo 15 dvAronA nAmo nayonA cAra prakAra pAnA naM. 1-91 1-2 2-3 3 3-6 6 x da 6 6-3 7-8 8-45 8-13 13-21 21 21 21-28 28-38 38-43 39 39 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke. viSaya 21. kSAyopazamikabhAva 22. audayikabhAva 23. pAriNAmikabhAva 24. sAnnipAtikabhAva 25. anaMtarasiddhomAM alpabahutvadvAra 26. nava anuyogadvAro vaDe paraMparasiddhonI vicAraNA 27. paraMparasiddhonA be prakAra 28. paraMparasiddhomAM satpadaprarUpaNAdvAra, dravyapramANadvAra, kSetradvAra, sparzanAdvAra, kALadvAra, aMtaradvAra ane bhAvadvAra 19 29. paraMparasiddhomAM alpabahutvadvAra 30. paraMparasiddhomAM saMnikarSadvAra B C 1. 2. 3. 4. 5. zrIsiddhaprAbhUtanA mULagAthA ane TIkA zrIsiddhapaMcAzikAno padArthasaMgraha siddhonA be prakAra 8 dvAronA nAmo 9 dvAronA nAmo 15 dvAronA nAmo anaMtarasiddhonI 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAraNA 6. anaMtarasiddhomAM satpadaprarUpaNAdvAra 7. anaMtarasiddhomAM dravyapramANadvAra 8. anaMtarasiddhomAM kSetradvA2 pAnA naM. 40-41 41-42 42 42-43 43-45 45-91 45 45-46 46-65 65-91 92-149 150-195 150 150 150 151 151-175 151-155 155-162 162 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ke. viSaya anaMtarasiddhomAM sparzanAdvAra 9. 10. anaMtarasiddhomAM kALadvAra 11. anaMtarasiddhomAM aMtaradvAra 12. anaMtarasiddhomAM bhAvadvA2 13. anaMtarasiddhomAM alpabahutvadvAra 14. paraMparasiddhonI 9 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAraNA 15. paraMparasiddhomAM satpadaprarUpaNAdvAra dravyapramANadvAra, kSetradvAra, sparzanAdvAra, kALadvAra, aMtaradvAra ane bhAvadvA2 16. paraMparasiddhomAM alpabahutvadvAra 17. paraMparasiddhomAM saMnikarSadvAra D zrIsiddhapaMcAzikAnA mULagAthA ane avasUri pAnA naM. 162 162-168 168-175 175 175 175-195 175-176 176-191 192-195 196-220 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIka ajJAta pUrvAcAryae agrAyaNIya nAmanA bIjA pUrvamAMthI uddhAra karIne zrIsiddhaprAkRtanI racanA karI che. tenI upara ajJAtakartAka TIkA che. A bannenA AdhAre A padArthono saMgraha karyo che. A graMthamAM (I) cAra nikSepA vaDe, (II) nirukti (padano artha) vaDe, (III) cha anuyogaddAro vaDe ane (IV) ATha / nava anuyogaddAro vaDe paMdara dvAromAM siddhonI vicAraNA karavAnI che. (I) siddhanA cAra nikSepA - (A) nAmasiddha ciraMtana AcArya racita zrIsiddhaprAbhUta ajJAtakartRka TIkA sahita padArthasaMgraha - siddhabhagavaMto sivAyanA jIva ke ajIvanuM siddha evuM nAma karAya te nAmasiddha, athavA 'siddha' evuM nAma te nAmasiddha. (B) sthApanAsiddha - citra vageremAM karAyelI siddhabhagavaMtonI sthApanA te (C) dravyasiddha 1) AgamathI dravyasiddha - sthApanAsiddha. te be prakAre che - 1) AgamathI 2) noAgamathI. siddhonA jJAnavALo jIva temAM upayoga vinAno hoya te AgamathI dravyasiddha. te traNa prakAre che jeNe bhUtakALamAM siddhone jANyA hatA tevI vyaktinuM zarIra te jJazarIradravyasiddha. je bhaviSyamAM siddhone jANaze tevo bALaka te bhavyazarIradravyasiddha. - 2) noAgamathI dravyasiddha (i) jJazarIradravyasiddha (ii) bhavyazarIradravyasiddha (iii) tavyatiriktadravyasiddha - te traNa prakAre che - (a) uparaNathI raMdhAyelA bhAta vagere. - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda prakAranA siddho (b) sarvedanathI . vaghArAIne raMdhAyelA vAla-caNA vagere. (c) pAlipAkathI - bhUmi-ghaDA vageremAM ghAsa vagere vaDe pAkelA AMbA, AmaLA, tiMduka (phaLavizeSa) vagere. (d) bhAvasiddha - te be prakAre che - 1) AgamathI bhAvasiddha - siddhonA jJAnavALo jIva temAM upayogavALo hoya tyAre te AgamathI bhAvasiddha che. noAgamathI bhAvasiddha - te be prakAre che - sAyikabhAvathI bhAvasiddha-samyagdarzanajJAnacAritrathI audayika vagere bhAvono sarvathA kSaya karIne jemaNe kSAyikabhAvane sAdhyo che te kSAyikabhAvathI bhAvasiddha. kSAyopathamikabhAvathI bhAvasiddha - te vidyAsiddha, maMtrasiddha, yogasiddha vagere 14 prakAranA che. AvazyakaniryuktimAM siddhanA cauda prakAra A pramANe batAvyA chenAmasiddha - siddha evuM nAma te nAmasiddha, athavA siddhanA artha vinAnI vastu ke vyaktinuM siddha evuM nAma rAkhyuM hoya to te vastu ke vyakti nAmasiddha che. sthApanAsiddha - pUtaLA, mUrti vageremAM siddhanI sthApanA karAyelI hoya te sthApanAsiddha. dravyasiddha - raMdhAyelA bhAta, pakAvAyelo ghaDo vagere dravyasiddha che. karmasiddha - karma eTale AcAryanA upadeza vinA zIkhelI, atizayavALI, advitIya kriyA. dA.ta. bhAra vahana karavo, khetI karavI, vepAra karavo vagere. karmamAM niSNAta hoya te karmasiddha. zilpasiddha - AcAryanA upadezathI zIkheluM hoya te zilpa. dA.ta. kuMbhAranI kaLA, luhAranI kaLA vagere. zilpamAM niSNAta hoya te zilmasiddha. vidyAsiddha - je maMtranI adhiSThAyikA devI hoya te vidyA kahevAya che. vidyAne sAdhanA dvArA siddha karAya che. vidyAmAM niSNAta te vidyAsiddha. (7) mandrasiddha - je maMtranA adhiSThAyaka deva hoya te maMtra kahevAya che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'siddha' padano artha mantra sAdhanA vinA siddha thAya che. mantramAM niSNAta te mantrasiddha. (8) yogasiddha - parama adbhuta kArya karI ApanArA evA dravyanA badhA yogo ke eka yogamAM je niSNAta hoya te yogasiddha. (9) Agamasiddha - jeNe dvAdazAMgI bhaNI hoya ane tenA bhAvo jANato hoya te Agamasiddha. (10) arthasiddha - artha eTale dhana. jenI pAse ghaNuM dhana hoya te arthasiddha, athavA je dhanamAM racyo-pacyo raheto hoya te arthasiddha. (11) yAtrAsiddha - yAtrA eTale eka sthAnethI bIjA sthAne javuM te. temAM je niSNAta hoya ke temAM jene varadAna maLeluM hoya te yAtrAsiddha. (12) abhiprAyasiddha - abhiprAya eTale buddhi. jenI buddhi eka padathI aneka padone jANavAnA sAmarthyavALI, nirmaLa ane sUkSmapadArthone samajavAnA sAmarthyavALI hoya te abhiprAyasiddha, athavA jenI pAse autpattikI vagere cAra prakAranI buddhi hoya te abhiprAyasiddha. (13) tapasiddha - bAhya-atyaMtara tapa karavAmAM je thAkato nathI te tapasiddha. (14) karmakSayasiddha - jenA badhA karmono kSaya thaI gayo hoya te karmakSayasiddha. ahIM kSAyikabhAvathI noAgama bhAvasiddhano adhikAra che. (II) 'siddha' padano artha (nirukti) - 1) jenA badhA kAryo siddha thaI gayA che, jeNe vidyA-sukha-icchA vagere kaMI sAdhavAnuM bAkI nathI evA mukta AtmA te siddha. 2) anAdikALathI baMdhAyelA 8 prakAranA karmone sthitighAta-saghAta vagerethI alpa karIne vyuparatakriyAanivRttizukladhyAnathI je bALI nAMkhe (kSaya kare) te siddha. (III) 6 anuyogadvArothI siddhonI vicAraNA - prazna H ahIM A cha anuyogadvArothI siddhonI vicAraNA zA mATe karI che ? javAba H bhinna bhinna darzanavALA siddhonuM bhinna bhinna svarUpa mAnatAM hovAthI siddhonI bAbatamAM bhrama thavAno saMbhava che. tethI te bhrama dUra karavA ahIM cha anuyogadvArothI siddhonI vicAraNA karI che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 6 anuyogaddArothI siddhonI vicAraNA 1) kiM ? siddho zuM che ? (i) sAMkhyo mAne che ke siddho dravyamAtra che, kemake mukta AtmAo sukha-duHkha vinAnA che ane guNo prakRtinA che. (ii) bauddho mAne che ke siddho guNamAtra che, kemake teo zuddha vijJAna mAtra svarUpa che. (iii) keTalAka bauddho mAne che ke siddho kriyAmAtra che, kemake teo abhAvakriyArUpa hovAthI dIvAnA bujhAvA samAna mokSa che. tethI saMzaya thAya ke, 'zuM siddho dravya che, guNa che ke kriyA che ?' A saMzayanuM ahIM samAdhAna karAya che ke, 'siddho guNamAtrarUpa ke kriyAmAtrarUpa nathI, paNa jJAna-darzana-sukha vagere anaMta guNo ane paryAyothI yukta evuM jIvadravya e siddha che.' 2) kamsa ? - siddho konA che ? IzvaravAdIo mAne che ke, 'ajJa jIva potAnA sukha-duHkha mATe pote samartha nathI, IzvarathI prerAyelo te svargamAM ke narakamAM jAya che.' tethI teo Izvarane jIvano svAmI mAne che. bIjAo anyane jIvano svAmI mAne che. tethI prazna thAya ke, 'siddho konA che ? athavA siddho konA svAmI che ?' A praznano ahIM javAba apAya che ke, 'svataMtra aciMtya paramaaizvaryanA yogathI siddho pote ja potAnA sukha vagerenA svAmI che.' 3) keNa ? - siddhone koNe banAvyA che ? IzvaravAdIo mAne che ke, 'Izvare A loka banAvyo che. tethI siddhone paNa Izvare banAvyA che.' tethI prazna thAya ke, 'siddhone koNe banAvyA ? athavA, siddho kayA hetuthI thayA ?' A praznano ahIM javAba apAya che ke, 'dravyAstikanayanI apekSAe siddhone koIe banAvyA nathI. badhA karmo dUra thavAthI svarUpano lAbha thavAthI siddho thAya che. paryAyAstikanaya siddhone mRtaka (banAvI zakAya tevA) mAne che. tenA mate samyagdarzanathI mAMDIne sarvasaMvararUpa zailezIkriyA sudhInA hetuothI siddho thAya che.' Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha anuyogadvArothI siddhonI vicAraNA 4) kaltha? - siddho kyAM che ? sAMkhyo mAne che ke, "siddho sarvagata che. bauddho mAne che ke, "jyAM mukta thayA hoya tyAM siddho hoya che. keTalAka mAne che, "siddho haMmezA rahelA che. tethI saMzaya thAya che ke, "siddho kyAM che?' A praznano ahIM javAba apAya che ke, "siddho siddhakSetranI upara lokane aMte rahelA che, anyatra nahIM, kemake badhe rahelA AtmAno mokSa na thAya ane AtmA laghu ane upara javAnA svabhAvavALo che. jema sahAyakanA abhAvamAM kUdanArAnI gati thatI nathI tema sahAyaka evA dharmAstikAyanA abhAvamAM siddhonI lokanI upara gati thatI nathI." 5) kiyatkAla? - siddho keTalo kALa hoya che ? keTalAka ema mAne che ke, "tIrthane karanArA mokSamAM gayA pachI potAnA tIrthanI hAni joIne pharI saMsAramAM Ave che. tethI saMzaya thAya ke, "siddho keTalA kALa sudhI hoya che ?' A praznano ahIM javAba apAya che ke, "siddho pharIthI saMsAramAM AvatAM na hovAthI sAdi anaMta kALa sudhI hoya che." 6) kaI va siM bheyA ? siddhonA keTalA bhedo che? keTalAka mAne che ke, "jema candra eka hovA chatAM bhinna bhinna jalamAM aneka candra dekhAya che tema eka ja jIvAtmA badhA jIvomAM rahelo hovAthI aneka dekhAya che. tethI saMzaya thAya che ke, "siddhonA keTalA bhedo che? siddho eka che ke aneka che ?' A praznano ahIM javAba apAya che ke, "siddho anaMtarasiddhaparaMparasiddha vagere bhedothI anaMta che. eka jIvanA paNa anaMta bhedo che. kemake jIva zuddha dravya che. tenA dravyAstikanayanI apekSAe cetanApaNuM, dravyapaNuM, prameyapaNuM, pramANapaNuM, zeyapaNuM, jJAnIpaNuM, darzanIpaNuM, dazyapaNuM, sukhIpaNuM vagere anaMta AtmapariNAmo che ane paryAyAstikanayanI apekSAe kevaLajJAna, kevaLadarzana, anaMta vIrya, avyAbAdha sukha vagere anaMta AtmapariNAmo che. A pariNAmo jIvanA potAnA che, jIvathI judA nathI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhonI vicAraNA mATenA 8 dhAro, 9 tAro ane 15 dvArA vaizeSiko rUpa vagere pariNAmone dravyathI atyaMta judA mAne che. dravyAstikanayanI apekSAe AtmapariNAmo haMmeza rahelA che. paryAyAstikanayanI apekSAe AtmapariNAmo utpanna thAya che ane nAza pAme che. siddhonA A pariNAmo asti-nAsti, nitya-anitya, vaktavya-avaktavya vagere be-be bheTavALA che." () ATha | nava anuyogakAro vaDe siddhonI vicAraNA - siddhonA be bheda che - anaMtarasiddha ane paraMparasiddha. anaMtarasiddha - siddhapaNAnA pahelA samaye rahelA siddho te anaMtarasiddha. paraMparasiddha - vivakSita siddhapaNAnA pahelA samayanI pUrve bIjA vagere samayomAM anaMta bhUtakALa sudhI thayelA siddho te paraMparasiddha. anaMtarasiddhone 8 anuyogadvAro vaDe 15 lAromAM vicAravAnA che. paraMparasiddhone 9 anuyogadvAro vaDe 15 kAromAM vicAravAnA che. * 8 anuyoga dvArA A pramANe che - 1) satpadaprarUpaNA 2) dravyapramANa 3) kSetra 4) sparzanA 5) kALa 6) aMtara 7) bhAva 8) alpabadutva 0 9 anuyogadvAro A pramANe che - uparanA 8 + (9) saMnikarSa. 15 dvArA A pramANe che - 1) kSetra 2) kALa 3) gati 4) veda 5) tIrtha 6) liMga 7) cAritra 8) buddha 9) jJAna 10) avagAhanA 11) utkarSa 12) aMtara 13) anusamaya 14) gaNanA 15) alpabadutva. * nayonA cAra prakAra che - nayo be prakAranA che- (1) pUrvabhAvaprajJApanIyanaya-pUrvenA bhAvane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayonA cAra prakAra jaNAve te. (2) pratyutpannabhAvaprajJApanIyanaya-vartamAnabhAvane jaNAve te. pUrvabhAvaprajJApanIyanayanA be prakAra che - (i) paraMparapUrvabhAvaprajJApanIyanaya, (ii) anaMtarapUrvabhAvaprajJApa nIyanaya 7 pratyutpannabhAvaprajJApanIyanayanA be prakAra che . - (i) saMvyavahArapratyutpannabhAvaprajJApanIyanaya, (ii) nizcayapratyutyanabhAvaprajJApanIyanaya. ahIM pahelA traNa nayono adhikAra che. nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyanayano vyApAra kSetra-gati vagere keTalAka dvA2omAM che badhA dvAromAM nathI. mATe teno ahIM adhikAra nathI. naigama vagere nayono ahIM upanyAsa karyo nathI, kemake te ahIM anupayogI che, athavA te sAmAnya-vizeSa svarUpa hovAthI temano uparanA nayomAM ja samAveza thaI jAya che. nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyanayanI apekSAe siddhonI 15 dvAromAM vicAraNA 1) kSetra - siddho siddhikSetramAM che. 2) kALa - siddhikSetramAM kALa na hovAthI kALadvArano ahIM avatAra thato nathI. 3) gati - siddho siddhigatimAM che. 4) veda - siddhone veda na hovAthI vedadvArano ahIM avatAra thato nathI. 5) tIrtha - tIrthadvArano ahIM avatAra thato nathI. 6) liMga - siddhone liMga na hovAthI liMgadvArano ahIM avatAra thato nathI. 7) cAritra - siddhone svarUpa2maNatArUpa cAritra hoya che, paNa sAmAyika vagere pAMca cAritramAMthI eke cAritra hotuM nathI. tethI cAritradvArano ahIM avatAra thato nathI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanayanayanI apekSAe siddhonI vicAraNA 8) buddha - siddho bodha pAmela che. 9) jJAna - siddhone kevaLajJAna hoya che. 10) avagAhanA - siddhonI jaghanya avagAhanA 43 hAtha che. siddhonI utkRSTa avagAhanA 350 dhanuSya che. 11) utkarSa - A dvAranA cAra vikalpa che - (i) samyakatvathI paDyA vinA siddha thAya che. (i) samyaktvathI paDyA pachI saMkhyAtakALe siddha thAya che. (i) samyatvathI paDyA pachI asaMkhyAtakALe siddha thAya che. (iv) samyaktvathI paDyA pachI anaMtakALe siddha thAya che. ahIM siddho samyakatvathI paDelA nathI. 12) aMtara - aMtaradvAra anekano Azraya karato hovAthI teno ahIM avatAra nathI, kemake nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyanaya bhUtabhaviSyane ane pArakAne mAnato nathI. anusamaya - anusamayadvAra anekano Azraya karato hovAthI teno ahIM avatAra nathI, kemake nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyanaya bhUta-bhaviSyane ane pArakAne mAnato nathI. 14) gaNanA - siddho 1 siddha che. 15) alpabadutva - 1 siddha alpa che. siddhoe paraMparAe bhUtakALamAM badhA bhAvone anubhavyA hovAthI paraMparapUrvabhAvaprajJApanIya nayano paNa ahIM adhikAra nathI. tethI ahIM be nayono adhikAra che - anaMtarapUrvabhAvaprajJApanIyanaya ane saMvyavahAra pratyutpannabhAvaprajJApanIyanaya. saraLatA mATe anaMtarapUrvabhAvaprajJApanIyanayane saMkSepathI pUrvabhAvanaya kahyo che ane saMvyavahArapratyutpannabhAvaprajJApanIyanayane saMkSepathI vartamAnanaya kahyo che. * ATha anuyogadvAro vaDe anaMtarasiddhonI vicAraNA(i) satpadaprarUpaNA - 13) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra ane kALa dvAromAM satpadaprarUpaNA 1) kSetra - jyAM pUrve kAussagga, besavuM ke sUvuM thayuM nathI tyAM caramazarI2I pUrve thayo nathI ane bhaviSyamAM thaze nahIM, kemake tyAM caramazarIrInuM zarIra samAtuM nathI. dA.ta. parvatanA zikhara upara, polANarahita vastumAM, atialpapolANavALI vastumAM, vidyutprabha vagere gajadaMtagirionA agra bhAga upara - A badhA sthAno upara siddho thatAM nathI. AvA sthAnomAM kSapakazreNI, upazamazreNI ane kevaLajJAna thatAM nathI, vItarAgane ke kSapakane koI tyAM laI jatuM nathI. sAdhvI, avedI, parihAravizuddhicAritravALA, pulAkalabdhivALA, apramattasaMyata, caudapUrvI ane AhA2kazarIrInuM koI saMharaNa karatuM nathI. siddho UrdhvalokamAM, tirhAlokamAM ane adholokamAM - ema traNa lokamAM thAya che. tirhAlokamAM varSadha2parvato u52, dvIpomAM ane samudromAM siddho thAya che. saMharaNanI apekSAe aDhI dvIpa ane be samudranI aMdara rahelA AkAzamAM sarvatra siddho thAya che. janmanI apekSAe siddho 15 karmabhUmiomAM hoya che. 9 2) kALa - tatkAla - siddha thavAno kALa (caramazarIrarUpa dravya, karmabhUmirUpa kSetra vagerenI jema je kALa badhA karmono kSaya karavAmAM sahakArI bane te kALa)utsarpiNI, avasarpiNI, noutsarpiNI noavasarpiNI. janmane AzrayIne avasarpiNInA trIjA-cothA ArAomAM janmelA jIvo trIjAcothA-pAMcamA ArAomAM siddha thAya che. utsarpiNInA bIjA-trIjA-cothA ArAomAM janmelA jIvo trIjAcothA ArAomAM siddha thAya che. saMharaNa be prakAre che - vyAghAtathI - jyAMthI mokSe na javAtuM hoya tyAM saMharaNa kare te vyAghAtasaMharaNa. vyAghAtasaMharaNathI utsarpiNI ane avasarpiNInA badhA ArAomAM siddha thAya che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 gati, veda ane tIrtha dvAromAM satpadaprarUpaNA nirvAghAtathI - jyAMthI mokSe javAtuM hoya tyAM saMharaNa kare te nircAghAtasaMharaNa. nirvAghAtasaMharaNathI siddhono kALa janmane AzrayIne siddhonA kALanI jema jANavo. tadakala - siddha thavAno akALa. (manuSyakSetranI bahAranA traNalokanI jema je kALa badhA karmono kSaya karavAmAM sahakArI na bane te kALa) utsarpiNI ane avasarpiNInA badhA samayono samUha te tadakAla. te sarvalokamAM hoya che. jema koI sAdhyarogano kSaya karavA lIMbaDo, zirISavagere vanaspativizeSa samartha bane che, paNa vanaspatisAmAnya nahI, tema vizeSakALa siddha thavAmAM sahAyaka bane che, sAmAnyakALa siddha thavAmAM sahAyaka banato nathI. A sAmAnyakALa eTale tadakAla. te kevalIsamudraghAtanI apekSAe athavA siddhikSetramAM prathamasamayasiddhanI apekSAe kaMIkaupayogI che. tadakAlamAM paNa janmathI ane saMkaraNathI siddha thAya che. samayakSetranA kALane AzrayIne bIje paNa kALano vyavahAra thAya che. jayAre bharatakSetramAM-airavatakSetramAM avasarpiNI hoya tyAre sarvalokamAM avasarpiNI hoya che. jyAre bharatakSetramAM-airAvatakSetramAM utsarpiNI hoya tyAre sarvalokamAM utsarpiNI hoya che. jyAre bharatakSetramAM-airAvatakSetramAM te te ArA hoya tyAre sarvalokamAM te te ArA hoya che. 3) gati - vartamAnanayane AzrayIne manuSyagatimAM siddha thAya che. pUrvabhAvanayane AzrayIne cAre gatiomAMthI Avela manuSya siddha thAya che. 4) veda - vartamAnanayane AzrayIne avedI siddha thAya che. pUrvabhAvanayane AzrayIne puruSaveda, strIveda, napuMsakavedamAM rahelo siddha thAya che. 5) tIrtha - tIrthakaro ane tIrthakarIo siddha thAya che. tIrthakaronA tIrthamAM atIrthaMkara puruSo, strIo ane napuMsako siddha thAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMga cAritra ane buddha dvAromAM satpadaprarUpaNA 11 tIrthaMkarIonA tIrthamAM atIrthaMkara puruSo, strIo ane napuMsako siddha thAya che. tIrthaMkaranA tIrthamAM ane tIrthaMkarInA tIrthamAM notIrthasiddha thAya che. notIrthasiddha eTale pratyekabuddhasiddha, kemake pratyekabuddho ekadezarUpa bhAvatIrthamAM siddha thAya che, rajoharaNa-muhapattirUpa dravyatIrtha temane hotuM nathI. tIrthanI sthApanA pUrve paNa siddha thAya che. 6) liMga - dravyaliMganI apekSAe anyaliMgamAM caraka vagere siddha thAya che. gRhasthaliMgamAM marudevImAtA vagere siddha thAya che. svaliMgamAM sAdhu-sAdhvI siddha thAya che. bhAvaliMga (samyagdarzana-samyagnAna-samyakcAritra)nI apekSAe sarvasAvadyayoganI viratirUpa saMyamane AzrayIne svaliMgamAM siddha thAya che. 7) cAritra - vartamAnanayanI apekSAe yathAkhyAtacAritramAM siddha thAya che. pUrvabhAvanayanI apekSAe-avyaMjita (nAmanA ullekha vinA) - 3, 4 ke 5 cAritravALo siddha thAya che. vyaMjita (nAmanA ullekhasahita) keTalAka sAmAyika, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta-A 3 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, chedopasthApanIya, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta - A 4 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, parihAravizuddhi, sUkSmasaM5rAya, yathAkhyAta A 4 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta A 5 cAritra pAmIne siddha thAya che. 8) buddha - svayaMbuddha, pratyekabuddha, buddhabodhita, buddhIbodhita strIo, buddhIbodhita -- Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAna, avagAhanA ane utkarSa dvAromAM satpadaprarUpaNA puruSo ke puruSo-napuMsako siddha thAya che. buddha eTale tIrthakara ke AcArya vagere. buddhI eTale mallinAtha bhagavAna vagere tIrthakarI ke sAdhvI vagere. 9) jJAna - vartamAnanayanI apekSAe kevaLajJAnamAM siddha thAya che. pUrvabhAvanayanI apekSAe-avyaMjita (nAmanA ullekha vinA)pratipAtI ke apratipAtI 2, 3 ke 4 jJAnavALo siddha thAya che. pratipAtI eTale cAlyA gayA pachI pharIthI thAya che. apratipAtI eTale kevaLajJAna sudhI satata rahe te. vyaMjita (nAmanA ullekha sahita) - keTalAka matijJAna-zrutajJAna-A be jJAna pAmIne siddha thAya che. keTalAka matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAna-A traNa jJAna pAmIne siddha thAya che. keTalAka matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAna-A traNa jJAna pAmIne siddha thAya che. keTalAka matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAna-mana:paryavajJAna-A cAra jJAna pAmIne siddha thAya che. 10) avagAhanA - jaghanyathI 2 hAthanI avagAhanAvALA siddha thAya che. utkRSTathI 500 dhanuSya + dhanuSyapRthatvanI avagAhanAvALA siddha thAya che. (dhanuSyapRthaphatva = ghaNA dhanuSya) 11) utkarSa - keTalAka samyakatvathI paDyA vinA siddha thAya che. keTalAka samyakatvathI paDIne saMkhyAtakALa pachI siddha thAya che. keTalAka samyakatvathI paDIne asaMkhyakALa pachI siddha thAya che. keTalAka samyakatvathI paDIne anaMtakALa pachI siddha thAya che. samyaktvathI paDIne utkRSTathI dezona ardhapudgalaparAvarta kALa pachI siddha thAya che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM dravyapramANa 12) aMtara - nizcaya (vartamAna) nayanI apekSAe aMtara nathI. pUrvabhAvanayanI apekSAe jaghanyathI 1 samayanA aMtaravALA siddha thAya che. utkRSTathI 6 mAsanA aMtaravALA siddha thAya che. 13) anusamaya - jaghanyathI 2 samaya sudhI niraMtara siddha thAya che. utkRSTathI 8 samaya sudhI niraMtara siddha thAya che. 14) gaNanA - jaghanyathI 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thAya che. utkRSTathI 1 samayamAM eka sAthe 108 siddha thAya che. 15) alpabahutva - 1 samayamAM anekasiddha alpa che. 1 samayamAM ekasiddha saMkhyAtaguNa che. (ii) dravyapramANa - 1) kSetra - kSetra 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa 4 Urdhvaloka, naMdanavana, jala paMDakavana, samudra adholoka (adholaukikagrAma) 1 vijaya 1. lavaNasamudra ane kAlodadhisamudra. 2. pRtha 2 20 pRtha 20 = 2 jaghanya 1 1 1 1 13 2 thI 9. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kSetra tirAloka, 15 karmabhUmi (janmathI) 15 karmabhUmi (saMharaNathI), 30 akarmabhUmi (saMharaNathI) zeSa TaMka, zikhara, parvata, kSetra, varSadhara parvata 2) kALa - tatkAlanI apekSAe - avasarpiNI 1lo Aro 2jo Aro 3jo Aro 4tho Aro 5mo Aro Dho Aro utsarpiNI 1lo Aro 2jo Aro kALa dvAramAM dravyapramANa 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 108 1 10 10 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya utkRSTa 10 (saMharaNathI) 10 (saMharaNathI) 108 108 20 10 (saMharaNathI) 1 1 1 1 1 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 10 (saMharaNathI) 1 10 (saMharaNathI) 1 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati ane veda dvAromAM dravyapramANa utsarpiNI 3jo Aro 4tho Aro 5mo Aro Dho Aro 3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo ? vaimAnika deva, anuttaravAsI deva zeSa devo, narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati 4) veda - puruSa jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 108 1 108 10 (saMharaNathI) 10 (saMharaNathI) tadakAlanI apekSAe bAre ArAmAM 108 siddha thAya che, kemake mahAvidehakSetramAM cotho Aro che te badhe varte che. 1 1 1 utkRSTa 108 201 10 15 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 108 1 10 1 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 1 1 |strI |napuMsaka 1. prAcInaTIkAkAranA mate 1 samayamAM utkRSTathI 10 srIsiddha thAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 tIrtha dvAramAM dravyapramANa jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA 108 | 1 strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA 10 napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA 10 puruSavedamAMthI AvI strI thayelA strIvedamAMthI AvI strI thayelA napuMsakavedamAMthI AvI strI thayelA puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 10 | strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 10. napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 10 5) tIrtha - jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya tIrthakara tIrthakaranA tIrthamAM atIrthakara strIsiddha | 20 tIrthakaranA tIrthamAM atIrthakara siddha (puruSasiddha, napuMsakasiddha) tIrthakaranA tIrthamAM notIrthasiddha (pratyekabuddhasiddha) | tIrthakarI 2 tiIrthakarInA tIrthamAM atIrthakara strIsiddha tIrthakarInA tIrthamAM atIrthakara siddha (puruSasiddha, napuMsakasiddha) tIrthakarInA tIrthamAM notIrthasiddha (pratyekabuddhasiddha) 10 | 1 108 10 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 7 liMga ane cAritra kAromAM dravyapramANa 6) liMga - liMga 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya gRhIliMga anyaliMga svaliMga 10. 108 | 1 7) cAritra - avyaMjita cAritra 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 108 3, cAritra, 4 cAritra 5 cAritra 10 vyaMjita cAritra 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 108 sAmAyika-sUkSmasaMparAya yathAkhyAta cAritra, sAmAyika-chedopasthApanIyasUkSmasaMparAya yathAkhyAta cAritra sAmAyika-parihAravizuddhi-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra, sAmAyikachedopasthApanIya-parihAravizuddhisUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra 1 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 buddha ane jJAna dvAromAM dravyapramANa jIvo 8) buddha - 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya svayaMbuddha | 4 | 1 pratyekabuddha 10 buddhabodhita strI buddhabodhita puruSa 108 | buddhabodhita napuMsaka | 10 | buddhIbodhita strI buddhIbodhita puruSa-strI-napuMsaka | 20 pRthakatva 20 20 9) jJAna - avyaMjita - jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 jJAnavALA 108 | 1 | 3 jJAnavALA, 4 jJAnavALA vyaMjita jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAnamana:paryavajJAnavALA 10 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA ane utkarSa dvAromAM dravyapramANa jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa jaghanya | matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA, matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA 108 10) avagAhanA avagAhanA 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 | 1 4 utkRSTa avagAhanA jaghanya avagAhanA madhyama avagAhanA yavamadhya (2623 dhanuSya) avagAhanA 108 11) utkarSa - jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa jaghanya 108 samyakatvathI paDyAne anaMtakALa thayo hoya tevA samyatvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA, samyatvathI paDyAne saMkhyAtakALa thayo hoya tevA. samyaktvathI paDyA na hoya tevA 10 | | Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 12) aMtara jIvo aMtarapUrvaka siddha thanArA aMtara, anusamaya ane gaNanA dvAromAM dravyapramANa 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 utkRSTa 108 13) anusamaya - 1 thI 32 jIvo niraMtara 8 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 33 thI 48 jIvo niraMtara 7 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 49 thI 60 jIvo niraMtara 6 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 61 thI 72 jIvo niraMtara 5 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 73 thI 84 jIvo niraMtara 4 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 85 thI 96 jIvo niraMtara 3 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 97 thI 102 jIvo niraMtara samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 103 thI 108 jIvo niraMtara 1 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. dareka vikalpamAM zatapRtha jIvo hoya. dareka vikalpamAM jaghanyathI 1 jIva hoya. uparanA vikalpomAM niraMtara 8 samaya sudhI siddha thanArAthI mAMDIne niraMtara 2 samaya sudhI siddha thanArA e niraMtarasiddha che. 14) gaNanA jaghanyathI 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thAya che. utkRSTathI 1 samayamAM eka sAthe 108 siddha thAya che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 kSetra dvAra, sparzanA dvAra, kALa dvAra 15) alpabadutva - 1 samayamAM anekasiddha alpa che. 1 samayamAM ekasiddha saMkhyAtaguNa che. (ii) kSetra - nizcaya(vartamAna)nayanI apekSAe badhA siddhonuM kSetra manuSyakSetranI tulya che. eka siddhanuM kSetra potAnI avagAhanA jeTaluM che. pUrvabhAvanayanI apekSAe kevalI jyAre zarIrastha hoya tyAre lokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM avagADha hoya che. kevalI jyAre kevalI mughAtamAM daMDaavasthAmAM hoya tyAre lokanA saMkhyAtamA bhAgamAM avagADha hoya che. kevalI jyAre kevalI samuddhAtamAM maMthAna avasthAmAM hoya tyAre lokanA saMkhyAtA bahubhAgomAM ke lokanA asaMkhya bahubhAgomAM avagADha hoya che. kevalI jyAre kevalIsamuddaghAtamAM cothA samaye hoya tyAre sarvalokavyApI che. | (w) sparzanA eka siddha anaMta siddhone potAnA badhA AtmapradezothI sparze che. tenA karatA asaMkhya guNa siddhone te potAnA thoDA AtmapradezothI sparze che. siddhanA kSetramAM te siddhanI jeTalA AkAzapradezomAM avagAhanA hoya teTalA ja AkAzapradezo Ave. siddhanI sparzanAmAM to jeTalA AkAzapradezone te siddha sparze te badhA AkAzapradezo Ave. mATe banne nayonI apekSAe sparzanA kSetrathI kaMIka vadhu che. () kALa - jyAM jyAM na samayamAM 108 siddha kahyA che tyAM tyAM niraMtara utkRSTathI 8 samaya sudhI siddha thAya che. jyAM jyAM 1 samayamAM 20 ke 10 siddha kahyA che tyAM tyAM niraMtara utkRSTathI 4 samaya sudhI siddha thAya che. zeSa sthAnomAM niraMtara utkRSTathI 2 samaya sudhI siddha thAya che. badhe jaghanyathI 1 samaya sudhI siddha thAya che. 1. siddhaprAbhRtanI TIkAmAM lakhyuM che ke, "A samajAtuM nathI, kemake mULakArano abhiprAya khUba gaMbhIra che." Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra ane kALa dvAromAM kALa 1) kSetra - niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya traNaloka, tiraskRloka, jaMbUdvIpa, dhAtakIkhaMDa, puSkaravaradIpa, 15 karmabhUmi, bharatakSetra, airavatakSetra, vijayo jala, 30 akarmabhUmi, adholoka | Urdhvaloka, naMdanavana, samudra, lavaNasamudra, kAlodadhisamudra 4 samaya | 1 samaya 2 samaya | 1 samaya 2) kALa kALa niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa | jaghanya 8 samaya ! 1 samaya 4 samaya | 1 samaya utsarpiNI, avasarpiNI, noutsarpiNI-noavasarpiNI avasarpiNIno 1lo Aro avasarpiNIno rajo Aro avasarpiNIno 3jo Aro avasarpiNIno 4tho Aro avasarpiNIno pamo Aro 4 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 8 samaya 1 samaya 4 samaya | 1 samaya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati ane veda dvAromAM kALa avasarpiNIno Dho Aro utsarpiNIno 1lo Aro utsarpiNIno 2jo Aro utsarpiNIno 3jo Aro utsarpiNIno 4tho Aro utsarpiNIno 5mo Aro utsarpiNIno dRDho Aro 3) gati - kALa kaI gatimAMthI AvelA manuSyo ? devagati narakagati, manuSyagati, tiryaMcagati 4) veda puruSa jIvo 23 niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 8 samaya 1 samaya 8 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 8 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 8 samaya 1 samaya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthadvAramAM kALa jIvo niraMtara keTalA samaya sadhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya strI 4 samaya | 1 samaya napuMsaka 4 samaya | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA 8 samaya | 1 samaya strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA 4 samaya | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA 4 samaya | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI strI thayelA 4 samaya | 1 samaya strIvedamAMthI AvI strI thayelA 4 samaya | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI strI thayelA 4 samaya | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA ! 4 samaya | 1 samaya strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 4 samaya | 1 samaya | napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA | 4 samaya | 1 samaya | 5) tIrtha - jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya tIrthakaranA tIrthamAM atIrthaMkara puruSasiddha, | 8 samaya | 1 samaya tIrthakarInA tIrthamAM atIrthakara puruSasiddha Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMga ane cAritra dvAromAM kALa jIvo tIrthaMkaranA tIrthamAM zeSa atIrthaMkara siddha, tIrthaMkarInA tIrthamAM zeSa atIrthaMkarasiddha, tIrthaMkaranA tIrthamAM notIrthasiddha (pratyekabuddhasiddha), tIrthaMkarInA tIrthamAM notIrthasiddha tIrthaMkara, tIrthaMkarI 6) liMga - liMga svaliMga gRhIliMga anyaliMga 7) cAritra - avyaMjita - cAritra 25 niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 4 samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 8 samaya 1 samaya 14 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 4 samaya 1 samaya 8 samaya 1 samaya 5 cAritra 4 cAritra, 3 cAritra 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM ahIM 2 samaya kahyA che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddha ane jJAna dvAromAM kALa vyaMjita - cAritra niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya sAmAyika-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra, sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSmasaMparAyayathAkhyAta cAritra sAmAyika-parihAravizuddhi-sUkSmasaMpAyayathAkhyAta cAritra, sAmAyikachedopasthApanIya-parihAravizuddhisUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra 8) buddha - jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 samaya | 1 samaya svayaMbuddha pratyekabuddha 4 samaya | 1 samaya buddhabodhita 8 samaya | 1 samaya 9) jJAna-avyaMjita jJAna niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 samaya | 1 samaya 2 jJAnavALA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA dvAramAM kALa 27 jJAna niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 3 jJAnavALA, 4 jJAnavALA vyaMjita jIvo matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya 1 samaya 8 samaya 1 samaya 10) avagAhanA - avagAhanA utkRSTa avagAhanA niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya ra samaya | 1 samaya 2 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya, jaghanya avagAhanA yavamadhya avagAhanA | ajaghanyAnutkRSTa (madhyama) avagAhanA | Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 kSetra dvAramAM aMtara 11) utkarSa - jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya samyaktvathI paDyA na hoya tevA 2 samaya 1 samaya samyaktvathI paDyAne saMkhyAtakALa 4 samaya 1 samaya thayo hoya tevA, samyaktvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA samyatvathI paDyAne anaMtakALa thayo hoya tevA | 8 samaya 1 samaya 12) 13) 14) 15) aMtara, anusamaya, gaNanA, alpabadutva A dvArono ahIM avatAra thato nathI. (vi) aMtara - sAmAnyathI-siddhonuM jaghanya aMtara 1 samaya che. siddhonuM utkRSTa aMtara 6 mAsa che. vizeSathI - 1) kSetra - kSetra siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya jaMbUdvIpa, dhAtakIkhaMDa, varSapRtha8/1 samaya jaMbUdvIpa-dhAtakIkhaMDanA 3 mahAvidehakSetra puSkaravarArdhadvIpa, tenA 2 mahAvidehakSetra | sAdhika varSa 1 samaya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM aMtara 29 2) kALa - sAmAnyathI kALa utsarpiNI-avasarpiNI (janmathI) siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya nyUna 18 5 1 samaya koDAkoDI sAgaropama saMkhyAtA |1 samaya hajAra varSa utsarpiNI-avasarpiNI (saMharaNathI) vizeSathI kALa | utsarpiNI (janmathI) avasarpiNI (janmathI) utsarpiNI (saMharaNathI) siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya 19 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama 19 koDAkoDI | 1 samaya | sAgaropamAM 10 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama + saMkhyAtA hajAra varSa 10 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama + saMkhyAtA hajAra varSa avasarpiNI (saMharaNathI) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ekAMtavizeSathI kALa utsarpiNIno 1lo Aro (saMharaNathI) utsarpiNIno 2jo Aro (saMharaNathI) utsarpiNIno jo Aro (janmathI) utsarpiNIno 4tho Aro (janmathI) utsarpiNIno 5mo Aro (saMharaNathI) utsarpiNIno 6ThTho Aro (saMharaNathI) avasarpiNIno 1lo Aro (saMharaNathI) avasarpiNIno 2jo Aro (saMharaNathI) avasarpiNIno jo Aro (janmathI) avasarpiNIno 4tho Aro (janmathI) avasarpiNIno 5mo Aro (saMharaNathI) kALa dvAramAM aMtara siddhonuM aMtara utkRSTa 20 koDAkoDI sAgaropama 20 koDAkoDI sAgaropama nyUna 20 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama 20 koDAkoDI sAgaropama nyUna 20 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama 20 koDAkoDI sAgaropama jaghanya 1 samaya 20 koDAkoDI sAgaropama 1 samaya 20 koDAkoDI sAgaropama 1 samaya 1 samaya 1 samaya 20 koDAkoDI sAgaropama nyUna 20 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama 1 samaya nyUna 20 koDAkoDI 1 samaya sAgaropama 1 samaya 1. siddhaprAbhUtanI TIkAmAM ahIM 20 koDAkoDI sAgaropama kahyuM che. ahIM tattva kevalIgamya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM aMtara 31 kALa jaghanya siddhonuM aMtara utkRSTa 20 koDAkoDI | 1 samaya sAgaropama avasarpiNIno 6Dho Aro (saMharaNathI) utsarpiNI-avasarpiNInA samAna ArAomAM siddha thanArAnuM aMtara kALa siddhonuM aMtara | utkRSTa jaghanya |utsarpiNIno 1lo Aro ane avasarpiNIno asaMkhya 1 samaya 6Dho Aro (saMharaNathI) utsarpiNI avasarpiNI utsarpiNIno rajo Aro ane avasarpiNIno 20 koDAkoDI 1 samaya pamo Aro (janmathI) | sAgaropamannyUna 84,000 varSa | utsarpiNIno rajo Aro ane avasarpiNIno 20 koDAkoDI 1 samaya pamo Aro (saMharaNathI) sAgaropama- 42,000 varSa utsarpiNInA 3jA ArAnA aMtathI (janmathI) | 18 koDAkoDI 1 samaya avasarpiNInA 4thA ArAnI zarUAta (janmathI) sudhI sAgaropama [utsarpiNInA 4thA ArAnA aMtathI (saMharaNathI) | 16 koDAkoDI T1 samaya avasarpiNInA 3jA ArAnA aMta (janmathI) sudhI sAgaropama utsarpiNInA 4thA ArAnA aMtathI (saMharaNathI) | 16 koDAkoDI 1 samaya avasarpiNInA 3jA ArAnI Adi (saMharaNathI) sudhI sAgaropamAM utsarpiNInA 4thA ArAnI zarUAtathI (janmathI) nyUna 18 koDA-1 samaya avasarpiNInA 3jA ArAnA aMta (janmathI) sudhI koDI sAgaropama 1. utsarpiNImAM rajA ArAmAM janmelA 3jA ArAmAM siddha thAya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 kALa utsarpiNInA 5mA ArAnI zarUAtamAM saMharaNasiddha ane avasarpiNInA 2jA ArAnA aMte saMharaNasiddha avasarpiNInA 1lA ArAnA aMte saMharaNasiddha ane utsarpiNInA dRDhA ArAnI zarUAtamAM saMharaNasiddha 3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo ? narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati, devagati narakagati (upadezathI bodha pAmelA) narakagati (nimittathI bodha pAmelA) tiryaMcagati (upadezathI bodha pAmelA) tiryaMcagati (nimittathI bodha pAmelA) tiryaMca srI, manuSya, manuSya srI, devI, deva (upadezathI bodha pAmelA) tiryaMca srI, manuSya, manuSya srI, devI, deva (nimittathI bodha pAmelA) gati dvAramAM aMtara siddhonuM aMtara utkRSTa 14 koDAkoDI sAgaropama 12 koDAkoDI sAgaropama siddhonuM aMtara 1,000 varSa saMkhyAtA hajAra varSa jaghanya 1 samaya utkRSTa jaghanya sAdhika 1 varSa |1 samaya zatapRthaktva varSa 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya 1 samaya 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa sAdhika 1 varSa |1 samaya 1 samaya 1 samaya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda dvAramAM aMtara 33 kaI gatimAMthI AvelA manuSyo? pRthvIkAya, aplAya, vanaspatikAya, garbhaja paMcendriya tiryaMca, ratnaprabhA, zarkaraprabhA saudharma deva, IzAna deva saudharma devI, IzAna devI siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya saMkhyAtA | 1 samaya hajAra varSa sAdhika 1 varSa | 1 samaya saMkhyAtA 1 samaya hajAra varSa 4) veda jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya puruSa sAdhika 1 varSa | 1 samaya strI saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsaka saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA | sAdhika 1 varSa |1 samaya strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA siMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI puruSa saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya thayelA puruSavedamAMthI AvI strI thayelA saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya strIvedamAMthI AvI strI thayelA saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI strI thayelA | saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI napuMsaka saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya thayelA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha ane liMga kAromAM aMtara strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya saMkhyAtA | 1 samaya hajAra varSa saMkhyAtA | 1 samaya hajAra varSa napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 5) tIrtha jIvo tIrthakara tIrthakarI atIrthakara zeSa jIvo notIrthasiddha (pratyekabuddhasiddha) siddhonuM aMtara utkRSTa | | jaghanya pUrvasahasrapRthatva | 1 samaya anaMtakALa 1 samaya sAdhika varSa | 1 samaya saMkhyAtA 1 samaya hajAra varSa 6) liMga - liMga svaliMga gRhIliMga anyaliMga siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya sAdhika 1 varSa | 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra dvAramAM aMtara 7) cAritra-avyaMjita cAritra 3 cAritra 4 cAritra 5 cAritra vyaMjita - cAritra sAmAyika-sUkSmasaM5rAya-yathAkhyAta sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSma saM5rAya-yathAkhyAta cAritra, sAmAyika-parihAravizuddhisUkSmasaM5rAya-yathAkhyAta caritra, sAmAyika-chedopasthApanIyaparihAravizuddhi-sUkSmasaMparAya yathAkhyAta cAritra |cAritra siddhonuM aMtara utkRSTa sAdhika 1 varSa saMkhyAtA hajAra varSa sAdhika 18 koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sAdhika 1 varSa siddhonuM aMtara sAdhika 18 koDAkoDI sAgaropama 35 jaghanya 1 samaya 1 samaya 1 samaya jaghanya 1 samaya 1 samaya 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM ahIM nyUna 18 koDAkoDI sAgaropama kahyuM che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 8) buddha - jIvo |svayaMbuddha buddhabodhita puruSa buddhabodhita strI, pratyekabuddha ', 9) jJAna - avyaMjita - jIvo 2 jJAnavALA 3 jJAnavALA 4 jJAnavALA vyaMjita - jIvo matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna avadhijJAnavALA matijJAna-zrutajJAnamana:paryavajJAnavALA buddha ane jJAna dvAromAM aMtara siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya pUrvasahasrapRtha 1 samaya sAdhika varSa 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya siddhonuM aMtara jaghanya utkRSTa palyopama/asaMkhya 1 samaya sAdhika 1 varSa 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya siddhonuM aMtara utkRSTa palyopama asaMkhya sAdhika 1 varSa jaghanya 1 samaya 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA ane utkarSa dvAromAM aMtara jIvo matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA 10) avagAhanA avagAhanA utkRSTa avagAhanA, jaghanya avagAhanA, yavamadhya avagAhanA madhyama avagAhanA 11) utkarSa jIvo samyaktvathI nahIM paDelA samyaktvathI paDyAne saMkhyAtakALa thayo hoya tevA, samyaktvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA siddhonuM aMtara utkRSTa saMkhyAtA hajAra varSa siddhonuM aMtara jaghanya 1 samaya utkRSTa sUcizreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAzapradezono apahArakALa sAdhika 1 varSa 1 samaya utkRSTa sAgaropama asaMkhya 37 saMkhyAtA hajAra varSa siddhonuM aMtara jaghanya 1 samaya jaghanya 1 samaya 1 samaya Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtara, anusamaya ane gaNanA kAromAM aMtara jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa | | jaghanya samyaktvathI paDyAne anaMtakALa sAdhika 1 varSa | 1 samaya thayo hoya tevA 12) aMtara - jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya jaghanya aMtarapUrvaka siddha thanArA 13) anusamaya - jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya jaghanya niraMtara siddha thanArA jIvo 14) gaNanA siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya eka siddha thanArA, aneka siddha | saMkhyAtA 1 samaya thanArA hajAra varSa 15) alpabadutva - A hArano ahIM avatAra nathI. (vii) bhAva - bhAvo 6 prakAranA che. te A pramANe - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 pathamika bhAva, kSAyika bhAva (1) aupathamika bhAva - mohanIyakarmanA sarvathA upazamathI eTale ke vipAkodaya ane pradezodayanA nirodhathI thato jIvano bhAva te pazamika bhAva. tenA be prakAra che - (a) upazamasamyakatva - darzanamohanIyakarmanA sarvathA upazamathI thato bhAva te upazamasamyaktva. prathamasamyaktvaprApti vakhate ane upazamazreNimAM A samyaktva hoya che. (b) upazamacAritra - cAritramohanIyakarmanA sarvathA upazamathI upazamazreNimAM thato bhAva te upazamacAritra. mohanIyakarmano ja sarvathA upazama thAya che. anya karmono sarvathA upazama thato nathI. (2) kSAyika bhAva - karmanA sarvathA kSayathI thato bhAva te kSAyika bhAva. tenA 9 prakAra che - | | | | kra. | kSAyika bhAva kayA karmanA kSayathI utpanna thAya? kevaLajJAna kevaLajJAnAvaraNa kevaLadarzana kevaLadarzanAvaraNa kSAyika samyaktva darzanamohanIya kSAyika cAritra | | cAritramohanIya dAnalabdhi dAnAMtarAya lAbhalabdhi lAbhAMtarAya bhogalabdhi bhogAMtarAya upabhogalabdhi upabhogAMtarAya 9 | vIryalabdhi vIAMtarAya | | | | Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. 40 lAyopathamika bhAva (3) kSAyopathamika bhAva - karmanA kSayopazamathI utpanna thato bhAva te kSAyopathamika bhAva. tenA 18 prakAra che - | lAyopathamika bhAva kayA karmanA kSayopazamathI utpana thAya? | 1. | | matijJAna matijJAnAvaraNIya zrutajJAna zrutajJAnAvaraNIya avadhijJAna avadhijJAnAvaraNIya mana:paryavajJAna mana:paryavajJAnAvaraNIya matiajJAna matijJAnAvaraNIya zrutaajJAna zrutajJAnAvaraNIya | virbhAgajJAna avadhijJAnAvaraNIya | cakSudarzana cakSudarzanAvaraNIya 9. | | acakSudarzana acakSudarzanAvaraNIya 10.| avadhidarzana avadhidarzanAvaraNIya 11. | dAnalabdhi dAnAMtarAya 12. | lAbhalabdhi lAbhAMtarAya 13. | bhogalabdhi bhogAMtarAya 14. | upabhogalabdhi upabhogAMtarAya 15. vIryalabdhi vIAMtarAya 16. | kSAyopathamika darzanamohanIya samyaktva 8. * jIva jo pApasthAnakone paDatAM mUke, to saMsAra jIvane paDato mUke. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audayika bhAva 41 kra. | kSAyopathamika bhAva | kyA karmanA kSayopazamathI utpanna thAya? 17. dezavirati apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyamohanIya 18. | sarvavirati pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyamohanIya 2. kSAyopathamika bhAva cAra ghAtakarmaviSayaka ja hoya che. kSAyika bhAvanA jJAnAdi eka sarakhA hoya che, kSayopazamanI taratamatAne kAraNe kSAyopathamika bhAvanA jJAnAdimAM taratamatA hoya che. (4) audayika bhAva - karmanA udayathI thato bhAva te audayika bhAva. tenA 21 prakAra che - kra. | audayika bhAva | kayA karmanA udayathI utpanna thAya? mithyAtva mithyAtvamohanIya ajJAna mithyAtvamohanIya (viparIta jJAna) 3. asiddhatva ATha karma 4. asaMyama cAritramohanIya 5-10. | 6 vezyA mohanIyakarma ke traNayogajanaka karma ke 8 karma 11. | krodha krodhamohanIya 12. | mAna mAnamohanIya 13. mAyA mAyAmohanIya 14. lobha lobhamohanIya napuMsakaveda napuMsakavedamohanIya 15. | Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAriNAmika bhAva audayika bhAva 16. strIveda 17. puruSaveda 18. | narakagati 19. | tiryaMcagati manuSyagati devagati kayA karmanA udayathI utpanna thAya? strIvedamohanIya puruSavedamohanIya narakagati nAmakarma tiryaMcagati nAmakarma manuSyagati nAmakarma devagati nAmakarma upalakSaNathI audayikabhAvanA nidrA pa vagere anya bhedo paNa jANI levA. (5) pAriNAmika bhAva - jIvo ane ajIvoe jIvatvAdi svabhAvane anubhavavo te pAriNAmika bhAva. AnA jIvane AzrayI mukhyatayA traNa bheda che - (a) jIvatva (b) bhavyatva (C) abhavyatva. (6) sAnnipAtika bhAva - aupazamika bhAva vagere pAMca bhAvonA dvisaMyogI vagere bhedo e sAnnipAtika bhAva che. pAMca bhAvonA dvisaMyogI vagere 26 bhedo che. te A pramANe che - dvisaMyogI 10 bhedo - 1) aupathamika - kSAyika 2) aupathamika - kSAyopathamika 3) pathamika - audayika 4) aupazamika - pAriNAmika 5) kSAyika - kSAyopathamika 6) kSAyika - audayika 7) kSAyika - pAriNAmika 8) kSAyopazamika-audayika 9) kSAyopathamika-pAriNAmika 10) audayika-pAriNAmika trisaMyogI 10 bhedo - 1) aupathamika - kSAyika - kSAyopathamika Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 sAnnipAtika bhAva 2) aupazamika-kSAyika-audayika 3) aupathamika-sAyika-pAriNAmika 4) aupathamika-kSAyopathamika-audayika 5) aupathamika-kSAyopathamika-pAriNAmika 6) pathamika-audayika-pAriNAmika 7) kSAyika-kSAyopathamika-audayika 8) kSAyika-kSAyopathamika-pAriNAmika 9) kSAyika-audayika-pAriNAmika 10) lAyopathamika-audayika-pAriNAmika catuHsaMyogI 5 bhedo - 1) aupathamika-kSAyika-kSAyopathamika-audayika 2) aupathamika-kSAyika-kSAyopathamika-pAriNAmika 3) aupathamika-kSAyika-audayika-pariNAmika 4) aupathamika-kSAyopathamika-audayika-pAriNAmika 5) kSAyika-kSAyopathamika-audayika-pariNAmika paMcasaMyogI 1 bheda1) aupathamika-kSAyika-kSAyopathamika-audayika-pAriNAmika. pUrvabhAvanayanI apekSAe kSetra vagere dvAromAM yathAsaMbhava bhAvo jANavA. vartamAnanayanI apekSAe badhA dvAromAM kSAyikabhAvamAM ke kSAyika-pAriNAmika bhAvamAM siddha thAya che. (viii) alpabadutva dravyapramANa dvAramAMthI vicArIne kSetra vagere dvAromAM alpabadutva kahevuM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 alpabahuta dvAra jIvo alpabadutva 4 siddha thanArA, tulya 4 siddha tIrthakaro, jalamAM, 10 siddha thanArA UrdhvalokamAM vagere che. 10 siddha saMtaraNathI harivarSa vagere kSetromAM ane 1lA vagere ArAmAM che. mATe tulya che. 20 siddha thanArA | alpa 20 siddha apolokamAM, strIo, 1 vijaya vageremAM che. mATe 4 siddha ane 10 siddha karatA 20 siddha alpa che. 20 pRthakatva siddha | tulya 20 pRthakatvasiddha thinArA adholoka, buddhIbodhita vageremAM che. alpakSetramAM, alpakALamAM ane kyAreka thatAM hovAthI te 20 siddhanI tulya che. 108 siddha thanArA | saMkhyAtaguNa 108 siddha jaMbUdvIpa, bharatakSetra, mahAvidehakSetra vageremAM svasthAnathI maLe che. mATe 20 pRthakRtva siddha karatA 108 siddha saMkhyAtaguNa che. A pramANe kSetra vagere dvAromAM paNa alpabadutva samajavuM. kSetra vagere dvAromAM vizeSa alpabadutva AgaLa pAnA naM. 46 thI 65 upara kahyA pramANe jANavuM. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 paraMparasiddhonA be prakAra Ama anaMtarasiddhone 8 dhAro vaDe 15 kAromAM vicAryA. *nava anuyogadvAro vaDe paraMparasiddhonI vicAraNA - jema anaMtarasiddhone 8 dvAro vaDe 15 lAromAM vicAryA tema paraMparasiddhone 8 dvAro vaDe 15 lAromAM vicAravA. paraMparasiddho be prakAranA che - 1) utpadyamAnaka paraMparasiddha ane 2) pUrvotpanna paraMparasiddha. 1) utpadyamAnaka paraMparasiddha - 2 thI 8 samaya sudhI niraMtara siddha thayelA ane utpadyamAnakanayanI apekSAe thayelA paraMparasiddho te utpadyamAnakaparaMparasiddho. jema anaMtarasiddhone 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAryA te ja rIte utpadyamAnakaparaMparasiddhonI 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAraNA jANavI. 2) pUrvotpanaparaMparasiddha - 8 samaya pachI avazya siddha thavAnI kriyAno viccheda thavAthI te pUrve thayelA ane paraMparapUrvotpannanayanI apekSAe thayelA paraMpara siddho te pUrvotpannaparaMparasiddha. pUrvotpannaparaMparasiddhone 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAravAnA che. te A pramANe - | (i) satpadaprarUpaNA - badhA dvAromAM anaMtarasiddhonI jema. ii) dravyapramANa - anaMtarasiddho saMkhyAtA hatA. paraMparasiddho anaMtA (iii) kSetra - badhA dvAromAM anaMtarasiddhonI jema. () sparzanA - badhA kAromAM anaMtarasiddhonI jema. (V) kALa - anaMtarasiddhono kALa 8 samaya hato. paraMparasiddhono kALa anAdi anaMta che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 kSetra dvAramAM alpabadutva | (i) aMtara - paraMparasiddhonuM badhA dvAromAM aMtara nathI, kemake vivakSita prathamasamayasiddha sivAyanA anAdi bhUtakALamAM thayelA siddho te paraMparasiddho che. (vi) bhAva - badhA dvAromAM anaMtarasiddhonI jema. (vii) alpabadutva(1) kSetra - siddhonuM alpabadutva samudra dvIpa saMkhyAtaguNa kSetra alpa kSetra jala sthala | | siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabadutva alpa kSetra Urdhvaloka adholoka ticchaloka saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa kSetra siddhonuM alpabadutva alpa lavaNasamudra kAlodasamudra jaMbUdvIpa dhAtakIkhaMDa | puSkaravarAdhidvIpa | saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM alpabahutva jaMbudrIpamAM siddhonuM alpabahutva laghuhimavaMtaparvata-zikharIparvata alpa himavaMtakSetra-hiraNyavaMtakSetra saMkhyAtaguNa mahAhimavaMtaparvata-rukmIparvata | saMkhyAtaguNa kSetra devakuru-uttarakuru harivarSakSetra-ramyakakSetra niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata bharatakSetra-airavatakSetra mahAvidehakSetra dhAtakIkhaMDamAM kSetra saMkhyAtaguNa vizeSAdhika devakuru-uttarakura harivarSakSetra-ramyakakSetra saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva laghuhimavaMtaparvata-zikharIparvata alpa mahAhimavaMtaparvata-rukmIparvata | saMkhyAtaguNa niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata saMkhyAtaguNa himavaMtakSetra-hiraNyavaMtakSetra vizeSAdhika saMkhyAtaguNa vizeSAdhika vizeSa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya svasthAna hovAthI kSetra moTuM hovAthI 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM ahIM saMkhyAtaguNa kahyuM che. 47 vizeSa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 kSetra dvAramAM alpabadutva siddhonuM vizeSa alpabadutva saMkhyAtaguNa | svasthAna hovAthI saMkhyAtaguNa | kSetra moTuM hovAthI bharatakSetra-airAvatakSetra mahAvidehakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM kSetra siddhonuM vizeSa alpabadutva laghuhimavaMtaparvata-zikharI parvata alpa paraspara tulya mahAhimavaMtaparvata-samIparvata | saMkhyAtaguNa paraspara tulya niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata saMkhyAtaguNa paraspara tulya himavaMtakSetra-hiraNyavaMtakSetra | saMkhyAtaguNa paraspara tulya divakuru-uttarakura saMkhyAtaguNa paraspara tulya harivarSakSetra-2myakakSetra | vizeSAdhika | paraspara tulya bharatakSetra-airAvatakSetra saMkhyAtaguNa | svasthAna hovAthI mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa | kSetra moTuM hovAthI manuSyakSetramAM - kSetra vizeSa siddhonuM alpabadutva alpa paraspara tulya jabUdvIpamAM laghuhimavaMtaparvata ane zikharI parvata Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM alpabadutva 49 vizeSa paraspara tulya | paraspara tulya paraspara tulya | paraspara tulya paraspara tulya siddhonuM alpabadutva jiMbUdvIpamAM himavaMtakSetra ane | saMkhyAtaguNa hiraNyavaMtakSetra jabUdvIpamAM mahAhimavaMtaparvata | saMkhyAtaguNa ane rukSmIparvata jabUdvIpamAM devakura ane saMkhyAtaguNa uttarakura jaMbUdvIpamAM harivarSakSetra ane | vizeSAdhika ramyakakSetra jabUdvIpamAM niSadhaparvata ane | saMkhyAtaguNa nIlavaMtaparvata dhAtakIkhaMDamAM laghuhimavaMtaparvata | vizeSAdhika ane zikharI parvata dhAtakIkhaMDamAM mahAhimavaMta- | saMkhyAtaguNa parvata ane rukSmIparvata tathA puSkaravarArdhadvIpamAM laghuhimavaMtaparvata ane zikharI parvata dhAtakIkhaMDamAM niSadhaparvata saMkhyAtaguNa ane nIlavaMtaparvata tathA puSkaravarArdhadvIpamAM mahAhimavaMtaparvata ane rukSmIparvata paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM ahIM saMkhyAtaguNa kahyuM che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 kSetra dvAramAM alpabadutva kSetra vizeSa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya siddhonuM alpabadutva dhAtakIkhaMDamAM himavaMtakSetra- | vizeSAdhika hiraNyavaMtakSetra puSkaravarAdhidvIpamAM niSadhaparvata- | saMkhyAtaguNa nIlavaMtaparvata dhAtakIkhaMDamAM devakura-uttarakuru saMkhyAtaguNa dhAtakIkhaMDamAM harivarSakSetra- vizeSAdhika ramyakakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM himavaMtakSetra- | saMkhyAtaguNa hiraNyavaMtakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM devakura-uttarakuru saMkhyAtaguNa puSkaravarArdhadvIpamAM harivarSakSetra- | vizeSAdhika ramyakakSetra jaMbUdvIpamAM bharatakSetra saMkhyAtaguNa airAvatakSetra dhAtakIkhaMDamAM bharatakSetra- saMkhyAtaguNa airavatakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM bharatakSetra- | saMkhyAtaguNa airavatakSetra jaMbUdvIpamAM mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa dhAtakIkhaMDamAM mahAvidehakSetra | saMkhyAtaguNa puSkaravarArdhadvIpamAM mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM alpabadutva kALa (2) kALa - sAmAnyathI - siddhonuM alpabadutva avasarpiNI alpa utsarpiNI vizeSAdhika noutsarpiNIavasarpiNI saMkhyAtaguNa vibhAgathI - tatkAlanI apekSAe - avasarpiNI - | kALa siddhonuM alpabadutva chaThTho Aro alpa pamo Aro saMkhyAtaguNa 3jo Aro asaMkhyaguNa (kALa asaMkhyaguNa hovAthI) rajo Aro vizeSAdhika 1lo Aro vizeSAdhika 4tho Aro saMkhyAtaguNa utsarpiNI - kALa siddhonuM alpabadutva 1lo Aro alpa rajo Aro saMkhyAtaguNa 4tho Aro asaMkhyaguNa (kALa asaMkhyaguNa hovAthI) pamo Aro vizeSAdhika Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM alpabadutva 6Dho Aro 3jo Aro avasarpiNI-utsarpiNI siddhonuM alpabadutva vizeSAdhika saMkhyAtaguNa kALa vizeSa siddhonuM alpabadutva alpa paraspara tulya avasarpiNIno 6ThTho Aro, utsarpiNIno 1lo Aro utsarpiNIno rajo Aro avasarpiNIno pamo Aro avasarpiNIno 3jo Aro, utsarpiNIno 4tho Aro vizeSAdhika saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa kALa asaMkhyaguNa hovAthI, paraspara tulya paraspara tulya vizeSAdhika vizeSAdhika paraspara tulya avasarpiNIno rajo Aro, utsarpiNIno pamo Aro avasarpiNIno 1lo Aro, utsarpiNIno 6Dho Aro avasarpiNIno 4tho Aro, utsarpiNIno 3jo Aro 1utsarpiNI | saMkhya nA ArA, saMkhyAtaguNa paraspara tulya saMkhyAtaguNa 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM avasarpiNInA 4thA ArAnA siddho ane utsarpiNInA 3jA ArAnA siddho karatA avasarpiNInA sarvasiddho saMkhyAtaguNa ane tenA karatA utsarpiNInA sarvasiddho vizeSAdhika kahyA che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM alpabadutva 53 kALa vizeSa siddhonuM alpabadutva vizeSAdhika avasarpiNI tadakAlanI apekSAeavasarpiNIkALa 6Dho Aro pamo Aro siddhonuM alpabadutva alpa vizeSAdhika (tIrtha hovAthI, zubhakALa hovAthI) asaMkhyaguNa vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika 4tho Aro 3jo Aro rajo Aro 1lo Aro | utsarpiNI kALa 1lo Aro, rajo Aro 3jo Aro 4tho Aro pamo Aro 6Dho Aro siddhonuM alpabadutva alpa, paraspara tulya asaMkhyaguNa vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 avasarpiNI-utsarpiNI kALa avasarpiNIno dRDho Aro, utsarpiNIno 1lo Aro, 2jo Aro avasarpiNIno 5mo Aro avasarpiNIno 4tho Aro, utsarpiNIno 3jo Aro avasarpiNIno 3jo Aro, utsarpiNIno 4tho Aro avasarpiNIno 2jo Aro, utsarpiNIno 5mo Aro avasarpiNIno 1lo Aro, utsarpiNIno dRDho Aro (3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo ? manuSya strI zeSa manuSya naraka tiryaMca strI zeSa tiryaMca devI deva gati dvAramAM alpabahutva siddhonuM alpabahutva alpa (paraspara tulya) vizeSAdhika asaMkhyaguNa (5raspara tulya) vizeSAdhika (paraspara tulya) vizeSAdhika (paraspara tulya) vizeSAdhika (paraspara tulya) siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM alpabadutva kaI jAtimAMthI AvelA manuSyo? | siddhonuM alpabadutva ekendriya alpa paMcendriya saMkhyAtaguNa | kayA kAyamAMthI AvelA manuSyo? vanaspatikAya pRthvIkAya aplAya siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa trasakAya kyAMthI AvelA manuSyo? siddhonuM alpabadutva paMkaprabhA alpa vAlukAprabhA saMkhyAtaguNa zarkarA prabhA saMkhyAtaguNa paryAptA bAdara pratyeka vanaspatikAya | saMkhyAtaguNa paryAptA bAdara pRthvIkAya saMkhyAtaguNa paryAptA bAdara aplAya saMkhyAtaguNa bhavanapati devI saMkhyAtaguNa bhavanapati deva saMkhyAtaguNa vyaMtara devI saMkhyAtaguNa vyaMtara deva saMkhyAtaguNa jyotiSa devI saMkhyAtaguNa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada kyAMthI AvelA manuSyo ? jyotiSa deva manuSya strI manuSya ratnaprabhA tiryaMca strI tiryaMca anuttaravAsI deva traiveyaka acyuta devaloka AraNa devaloka prANata devaloka Anata devaloka sahasrAra devaloka mahAzukra devaloka lAMtaka devaloka brahmaloka devaloka mAhendra devaloka sanatkumAra devaloka IzAna devalokanI devI saudharma devalokanI devI gati dvAramAM alpabahutva siddhonuM alpabahutva saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda dvAramAM alpabahutva kyAMthI AvelA manuSyo ? IzAna devalokanA devo saudharma devalokanA devo (4) veda jIvo napuMsaka strI puruSa jIvo napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA napuMsakavedamAMthI AvI srI thayelA napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA napuMsaka jIvo strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA strIvedamAMthI AvI strI thayelA strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA strI siddhonuM alpabahutva saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva 57 alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa vizeSAdhika bhogonI kAmanA karI eNe to durgatine chaMcheDI. siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa vizeSAdhika Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jIvo tIrtha ane liMga dvAromAM alpabahuta siddhonuM alpabadutva puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA alpa puruSavedamAMthI AvI strI thayelA saMkhyAtaguNa puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA vizeSAdhika saMkhyAtaguNa puruSa (5) tIrtha jIvo siddhonuM alpabadutva tIrthakarIsiddha alpa tIrthakarInA tIrthamAM pratyekabuddhasiddha saMkhyAtaguNa tIrthakarIne tIrthamAM atIrthakara zramaNIsiddha saMkhyAtaguNa tIrthakarInA tIrthamAM atIrthakara munisiddha | saMkhyAtaguNa tIrthakarasiddha anaMtaguNa tIrthakaranA tIrthamAM pratyekabuddhasiddha saMkhyAtaguNa tIrthakaranA tIrthamAM atIrthakara zramaNIsiddha saMkhyAtaguNa tIrthakaranA tIrthamAM atIrthakara munisiddha | saMkhyAtaguNa (6) liMga - | liMga gRhIliMga anyaliMga svaliMga siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra ane buddha dvAromAM alpabadutva pa9 (7) cAritra - atyaMjitacAritra siddhonuM alpabadutva 5 cAritra | alpa | 4 cAritra | asaMkhyaguNa 3 cAritra saMkhyAtaguNa vyaMjitacAritra siddhonuM alpabadutva chedopasthApanIya-parihAravizuddhi alpa sUkSmasaMparA yathAkhyAta cAritra sAmAyika-chedopasthApanIya-parihAravizuddhi- saMkhyAtaguNa sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra chedopasthApanIya-sUkSmasaMparAya yathAkhyAta asaMkhyaguNa cAritra sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSmasaMpAya- saMkhyAtaguNa yathAkhyAta cAritra sAmAyika-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra | saMkhyAtaguNa (8) buddha siddhonuM alpabadutva | svayaMbuddha alpa pratyekabuddha saMkhyAtaguNa buddhIbodhita saMkhyAtaguNa buddhabodhita saMkhyAtaguNa jIvo Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane avagAhanA dvAromAM alpabadutva (9) jJAna - acaMjita jIvo 2 jJAnavALA siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa 4 jJAnavALA siddhonuM alpabadutva 3 jJAnavALA vyaMjitajIvo matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa (10) avagAhanA - sAmAnyathI - avagAhanA jaghanya (2 hAtha) avagAhanA utkRSTa (500 dhanuSya + dhanuSyapRthakatva) | avagAhanA madhyama avagAhanA vizeSathI - siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa asaMkhya guNa avagAhanA siddhonuM alpabadutva | alpa 500 dhanuSya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA dvAramAM alpabahutva avagAhanA sAdhika 500 dhanuSya nyUna 500 dhanuSya avagAhanA 7 hAtha nyUna 7 hAtha sAdhika 7 hAtha avagAhanA 7 hAtha 500 dhanuSya nyUna 7 hAtha sAdhika 500 dhanuSya 61 siddhonuM alpabahutva asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa vizeSAdhika nyUna 500 dhanuSya sAdhika 7 hAtha ahIM noutsarpiNI (4thA ArA)nA prabhAvane anusaranArA ane RSabhadevaprabhu-ajitanAthaprabhunA tIrthamAM thayelA siddho pachInA siddho levA. prazna - mahAvidehakSetramAM haMmezA 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA tIrthaMkaro siddha thAya che. to pachI pa00 dhanuSyanI avagAhanAvALA siddho karatA nyUna 7 hAthanI avagAhanAvALA siddho asaMkhyaguNa zI rIte hoya ? javAba - 500 dhanuSyanI avagAhanAnuM eka ja avagAhanAsthAna 1. siddhapaMcAzikAnI avasUrimAM ahIM vizeSAdhika kahyuM che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 utkarSa dvAramAM alpabadutva che. nyUna 7 hAthanI avagAhanAnA 7 hAthamAMthI 1-1 pradezanI hAnithI mAMDIne 2 hAtha sudhInA asaMkhya avagAhanAsthAno che. 2 hAthathI mAMDIne 1-1 pradezanI vRddhivALA te avagAhanA sthAno upara uttarottara vizeSAdhika siddho maLe che. tethI eka avagAhanA sthAnanA siddho karatA asaMkhya avagAhanAsthAnonA siddho asaMkhyaguNa ja che. tethI 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA siddho karatA nyUna 7 hAthanI avagAhanAvALA siddho asaMkhyaguNa che. prazna - vardhamAnasvAmInA tIrthamAM nyUna 7 hAthanI avagAhanAvALA siddho saMkhyAtA kALamAM thayelA che. tethI teo 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA siddho karatA asaMkhyaguNa zI rIte hoya ? javAba - 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA tIrthaMkaro thoDA ja hoya. bIjA 500 dhanuSya karatA 1 pradeza nyUna ke adhika avagAhanAvALA tIrthakaro hoya. tethI 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA siddha karatA nyUna 7 hAthanI avagAhanAvALA siddho asaMkhyaguNa che. uparanuM alpabadutva bIjI rIte ghaTatuM na hovAthI A vAta A rIte ja mAnavI. (11) utkarSa - siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa jIvo samyaktvathI nahIM paDelA samyaktvathI paDyAne saMkhyAta kALa thayo hoya tevA samyaktvathI paDyAne asaMkhya kALa thayo hoya tevA samyaktvathI paDyAne anaMta kALa thayo hoya tevA saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 sthAna, aMtara ane anusamaya dvAromAM alpabaddha (12) aMtara - jIvo K sthAna | siddhonuM Alpabadutva 6 mAsanA aMtare siddha thanAra haThIsi nI tapa amAru 1 samayanA aMtare siddha thanArA sakhyAtaguNa 2 samayanA aMtare siddha thanArA saMkhyAtaguNa 3 mAsanA aMtare siddha thanArA saMkhyAtaguNa 3 mAsa + 1 samayanA aMtare siddha thanArA saMkhyAtaguNahIna 3 mAsa + 2 samayanA aMtare siddha thanArA saMkhyAtaguNahIne 6 mAsa - 1 samayanA aMtare siddha thanArA saMkhyAtaguNahIna (13) anusamaya jIvo 8 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 7 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA du samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 5 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa 1. yavamadhya (3 mAsa)nA aMtare siddha thanArA sudhI 1-1 samaya vRddha aMtare siddha thanArA uttarottara saMkhyAtaguNa che. 2. yavamadhyanA aMtare siddha thanArA pachI 6 mAsanA aMtare siddha thanArA sudhI 11 samaya vRddha aMtare siddha thanArA uttarottara saMkhyAtaguNahIna che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 gaNanA dvAramAM alpabadutva | siddhonuM alpabadutva | saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa jIvo 4 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 3 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 2 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA (14) gaNanA jIvo | 1 samaye 108 siddha thanArA 1 samaye 107 siddha thanArA siddhonuM alpabadutva alpa anaMtaguNa | 1 samaye pa0 siddha thanArA 1 samaye 49 siddha thanArA anaMtaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa 1 samaye 25 siddha thanArA 1 samaye 24 siddha thanArA saMkhyAtaguNa 1 samaye 1 siddha thanArA saMkhyAtaguNa (15) alpabadutva - A hArano ahIM avatAra nathI. bIjI rIte vizeSa alpabadutva A pramANe che - jIvo alpabadutva uttAnakasiddha (cattA sUtelA siddha) sauthI vadhu Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa jIvo alpabadutva paDakhe sUtelA siddha saMkhyAtaguNahIna 1nyubbAsanasiddha saMkhyAtaguNahIna 2vIrAsanasiddha saMkhyAtaguNahIna 3utkaTukAsanasiddha saMkhyAtaguNahIna Urdhvasthitasiddha (UbhA UbhA kAussagnamAM siddha) | saMkhyAtaguNahIna adhomukhasiddha saMkhyAtaguNahIna pUrvanA vairIo adhomukha karIne laI jatAM hoya ke temaNe adhomukha karIne nAMkhyA hoya e avasthAmAM siddha thAya te adhomukhasiddha. bAkInA AsanomAM siddha thanArAe te Asano pote karyA hoya athavA bIjAne lIdhe thayA hoya. Ama pUrvotpannaparaMparasiddhone 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAryA. have temane saMnikarSa dvAra vaDe vicAravAnA che. | (ix) saMnikarSa - vivakSita koI ekane AzrayIne vivakSita bIjAnuM thoDApaNuM ke ghaNApaNuM vicAravuM te. jemake, jaMbUdvIpa vagere kSetronA aneka siddhonI saMkhyAne AzrayIne eka siddha vagerenI saMkhyA vicAravI te. te be prakAre che (1) svasthAna - jene AzrayIne anyasiddhonI vicAraNA karavAnI hoya te. (2) parasthAna - svasthAnane AzrayIne je anyasiddhonI vicAraNA karavAnI hoya te. (1) dravyapramANa - jyAM jyAM 1 samayamAM 108 siddha thAya che tyAM tyAM A pramANe 1. nyujrAsana = beThA beThA adhomukha thavuM, UMdhA thavuM te. 2. vIrAsana = siMhAsana para beThelAnuM siMhAsana laI levA chatAM temaja besavuM te. 3. utkaTukAsana = ubhaDaka page besavuM te. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa vyApti jANavI - 108 mAMthI 8 kADhatA 100 rahe. tenA 4 bhAga karavA. pahelA cothA bhAgamAM saMkhyAtaguNahAni che, bIjA cothA bhAgamAM asaMkhyaguNahAni che, pachI chelle sudhI anaMtaguNahAni che. te A pramANe - siddho 1 siddha 2 siddha alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna 25 siddha 26 siddha 27 siddha saMkhyAtaguNahIna asaMkhyaguNahIna asaMkhyaguNahIna 50 siddha 51 siddha para siddha asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna 108 siddha anaMtaguNahIna jyAM jayAM 1 samayamAM 20 siddha thAya che tyAM tyAM vyApti A pramANe jANavI - 20 nA 4 bhAga karavA. pahelA cothA bhAgamAM saMkhyAtaguNahAni che, bIjA cothA bhAgamAM asaMkhyaguNahAni che, tyAra pachI chelle sudhI anaMtaguNahAni che. te A pramANe - Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa 67 siddho 1 siddha 2 siddha alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna pa siddha 6 siddha 7 siddha saMkhyAtaguNahIna asaMkhyaguNahIna asaMkhyaguNahIna 10 siddha 11 siddha 12 siddha asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna 20 siddha anaMtaguNahIna jyAM jyAM na samayamAM 10 siddha thAya che tyAM tyAM vyApti A pramANe jANavI - 10mAMthI 2 kADhatA 8 rahe. tenA 4 bhAga karavA. je ra kADhyA hatA temAMthI 1 pahelA bhAgamAM ane 1 trIjA bhAgamAM nAkhavo. Ama 3, 2, 3, 2 e pramANe 4 bhAga thAya. pahelA bhAgamAM saMkhyAtaguNahAni che, bIjA bhAgamAM asaMkhyaguNahAni che. tyArapachI chelle sudhI anaMtaguNahAni che. te A pramANesiddho alpabadutva 1 siddha sauthI vadhu Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa siddho 2 siddha 3 siddha 4 siddha pa siddha 6 siddha 7 siddha alpabaddhatva saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna asaMkhyaguNahIna asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIne 10 siddha anaMtaguNahIna jayAM cothA bhAgamAM 2 pada karatA vadhu pada hoya tyAM upara pramANe 4 bhAgamAM traNa prakAranI hAni hoya che. jyAM cothA bhAgamAM 2 pada hoya tyAM eTale ke jyAM na samayamAM 8 siddha thAya che tyAM pahelA be bhAgamAM saMkhyAtaguNahAni che ane pachInA be bhAgamAM anaMtaguNahAni che. tyAM asaMkhyaguNahAni nathI. te A pramANe siddho 1 siddha 2 siddha 3 siddha 4 siddha pa siddha 6 siddha alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna anaMtaguNahIne anaMtaguNahIna Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALane AzrayIne saMnikarSa 69 siddho | 7 siddha 8 siddha alpabahuva anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna jyAM jyAM na samayamAM 4 siddha thAya che tyAM tyAM vyApti A pramANe jANavI - 4nA 4 bhAga karavA. pahelA 2 bhAgamAM asaMkhyaguNahAni che. pachInA 2 bhAgamAM anaMtaguNahAni che. tyAM saMkhyAtaguNahAni nathI. te A pramANe siddho 1 siddha ra siddha 3 siddha 4 siddha alpabadutva sauthI vadhu asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna jyAM jayAM 1 samayamAM 2 siddha thAya che tyAM tyAM vyApti A pramANe jANavI - tyAM mAtra anaMtaguNahAni che. siddho alpabadutva 1 siddha sauthI vadhu ra siddha anaMtaguNahIna A pramANe badhA kSetromAM saMnikarSadvAra jANavo. (2) kALa - jyAM 1 samayamAM 108 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavo - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kALane AzrayIne saMnikarSa 1 samayamAM niraMtara siddha thanArA kALa jaghanya utkRSTa 4 samaya 1 samaya 1 siddha ra siddha 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 25 siddha 26 siddha 27 siddha 3 samaya 1 samaya 3 samaya 1 samaya 3 samaya 1 samaya 50 siddha 51 siddha para siddha 2 samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya 1081 siddha 2 samaya 1 samaya 1. pUrve dravya pramANamAM anusamaya dvAramAM kahyuM che ke, "1 thI 32 jIvo niraMtara 8 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 33 thI 48 jIvo niraMtara 7 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 49 thI 60 jIvo niraMtara 6 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 61 thI 72 jIvo niraMtara 5 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 7ra thI 84 jIvo niraMtara 4 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 85 thI 96 jIvo niraMtara 3 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 97 thI 102 jIvo niraMtara ra samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 103 thI 108 jIvo niraMtara 1 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe." ahIM kALane AzrayIne saMnikarSadvAramAM kahyuM che ke, "niraMtara 1 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa kALane AzrayIne saMnikarSa 71 jyAM 1 samayamAM 20 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavoniraMtara 1 samayamAM siddha thanArA utkRSTa jaghanya 1 siddha 4 samaya 1 samaya 2 siddha 4 samaya 1 samaya 1 samaya 5 siddha 6 siddha 7 siddha 4 samaya 3 samaya 1 samaya 3 samaya 1 samaya 3 samaya 1 samaya 10 siddha 11 siddha 12 siddha 2 samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya. 20 siddha ra samaya | 1 samaya jayAM 1 samayamAM 10 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavoniraMtara 1 samayamAM siddha thanArA kALa utkRSTa jaghanya 1 siddha 4 samaya 1 samaya samayamAM 1 siddhathI 25 siddhano darekano utkRSTa kALa 4 samaya che, niraMtara 1 samayamAM 26 siddhathI 50 siddhano darekano utkRSTa kALa 3 samaya che, niraMtara 1 samayamAM 51 siddhathI 108 siddhano darekano utkRSTa kALa 2 samaya che. ahIM tattva kevaLIgamya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALane AzrayIne saMnikarSa niraMtara 1 samayamAM siddha thanArA kALa utkRSTa 4 samaya jaghanya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 3 samaya 1 samaya 2 siddha 3 siddha 4 siddha pa siddha 6 siddha 7 siddha 3 samaya 1 samaya ra samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya 10 siddha 2 samaya 1 samaya jyAM 1 samayamAM 8 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavo - niraMtara 1 samayamAM siddha thanArA | kALa utkRSTa 4 samaya jaghanya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 1 siddha ra siddha 3 siddha 4 siddha pa siddha 6 siddha 7 siddha 4 samaya 2 samaya 1 samaya 1 samaya 1 samaya 2 samaya ra samaya 1 samaya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarane AzrayIne saMnikarSa 73 kALa niraMtara 1 samayamAM siddha thanArA utkRSTa | jaghanya 8 siddha 2 samaya | 1 samaya jyAM 1 samayamAM 4 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavo - niraMtara 1 samayamAM siddha thanArA utkRSTa jaghanya 1 siddha 3 samaya 2 siddha 3 samaya 1 samaya 3 siddha 2 samaya 1 samaya 4 siddha 2 samaya 1 samaya | 1 samaya kALa. jyAM samayamAM 2 siddha thAya che tyAM kALa A pramANe jANavo - niraMtara 1 samayamAM siddha thanArA utkRSTa jaghanya 1 siddha 2 samaya 1 samaya ra siddha 2 samaya 1 samaya e pramANe kSetra, sparzanA vagere dvAromAM paNa saMnikarSa jANavo. (3) aMtara - ahIM be zreNi che anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA (i) anaMtaropanidhA - pachI pachInA sthAnonI vicAraNA te anaMtaropanidhA. (i) paraMparopanidhA - amuka aMtara pachInA sthAnanI vicAraNA te paraMparopanidhA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kSetra dvAramAM saMnikarSa aMtarapUrvaka siddha thayelAnI kSetra vagere mArgakhAdvArone viSe A bane zreNio vicAravI(1) kSetra - sAmAnyathI - anaMtaropanidhA| siddho alpabadutva jaghanyakSetramAM saMharaNa karAIne siddha thayelA sauthI vadhu jaghanyakSetra + 1 pradeza pramANa kSetramAM saMharaNa karAIne siddha thayelA | vizeSahIna jaghanyakSetra + 2 pradeza pramANa kSetramAM saMharaNa karAIne siddha thayelA vizeSahIna 45 lAkha yojana pramANa kSetramAM saMharaNa karAIne siddha thayelA | vizeSahIna 4pa lAkha yojana pramANa utkRSTa kSetra sudhI 1-1 vadhu pradezavALA kSetromAM saMharaNa karAIne siddha thayelA uttarottara vizeSahIna che. ahIM paraMparonidhA nathI, kemake dviguNahIna sthAna maLatuM nathI. vizeSathI - bharatakSetra vageremAM paNa A rIte be prakAranI zreNio vicAravI. (2) kALa| siddho alpabadutva avasarpiNInA 1lA ArAnA 1lA samaye siddho alpa avasarpiNInA 1lA ArAnA rajA samaye siddho thoDA vadhu avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhunuM saMkhyAtaguNa cyavana thayuM te samaye siddho tyArapachInA 1lA samaye siddho saMkhyAtaguNahIna | 1. siddhaprAbhUtanI TIkAmAM ahIM 'maUAtA ' zabda mUkyo che. ame teno artha manyAnantareT' eTale ke thoDA vadhu evo karyo che. teno bIjo artha thato hoya to bahuzrato pAsethI jANI bIjI rIte paNa padArtha besADI zakAya. ema AgaLa paNa jANavuM. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM saMnikarSa siddho tyAra pachInA 2jA samaye siddho : : avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhuno janma thayo te samaye siddho tyArapachInA 1lA samaye siddho tyAra pachInA 2jA samaye siddho :: : : avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhuno rAjyAbhiSeka thayo te samaye siddho tyAra pachInA 1lA samaye siddho tyAra pachInA 2jA samaye siddho : : avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhunI dIkSA thaI te samaye siddho tyArapachInA 1lA samaye siddho tyAra pachInA 2jA samaye siddho : : : avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhune kevaLajJAna thayuM te samaye siddho tyArapachInA 1lA samaye siddho tyAra pachInA 2jA samaye siddho alpabahutva thoDA vadhu POMP saMkhyAtaguNa 75 saMkhyAtaguNahIna thoDA vadhu 0:0 saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNahIna thoDA vadhu : saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNahIna thoDA vadhu : saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNahIna thoDA vadhu Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 gati dvAramAM saMnikarSa alpabadutva saMkhyAtaguNa siddho avasarpiNInA 3jA ArAnA je samaye RSabhaprabhunuM nirvANa thayuM te samaye siddho (yavamadhya) tyAra pachInA 1lA samaye siddho tyAra pachInA rajA samaye siddho vizeSahIna vizeSahIna A pramANe dareka tIrthakara mATe samajavuM. (3) gati - narakagati - anaMtaropanidhA - kyAMthI AvIne siddha thayelA? 10,000 varSanA AyuSyavALA nArakI | 10,000 varSa + 1 samayanA AyuSyavALA nArakI alpabadutva sauthI vadhu vizeSahIna utkRSTa AyuSyavALA nArakI vizeSahIna paraMparopanidhA - kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva 10,000 varSanA AyuSyavALA nArakI sauthI vadhu 10,000 varSa + palyopamapRthaphatvanA dviguNahIna AyuSyavALA nArakI 10,000 varSa + (245lyopamapRthakRtva)nA AyuSyavALA nArakI | dviguNahIna utkRSTa AyuSyavALA nArakI MvALA nArakI dviguNahIna Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM saMnikarSa 77. kyAMthI AvIne siddha thayelA? | utkRSTa AyuSyavALA nArakI jaghanya AyuSyavALA nArakI ajaghanyaanutkRSTa AyuSyavALA nArakI ajaghanya AyuSyavALA nArakI anutkRSTa AyuSyavALA nArakI AyuSyanA sarva sthitisthAnonA nArakI manuSyagati - anaMtaropanidhAkyAMthI AvIne siddha thayelA? jaghanya AyuSyavALA manuSya jaghanya AyuSya + 1 samaya nA AyuSyavALA manuSya alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika alpabadutva alpa | vizeSAdhika 84 lAkha pUrva(yavamadhya)nA AyuSyavALA manuSya 84 lAkha pUrva + 1 samayanA AyuSyavALA manuSya vizeSAdhika vizeSahIna | utkRSTa AyuSyavALA manuSya vizeSahIna paraMparopanidhA - kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva jaghanya AyuSyavALA manuSya alpa jaghanya AyuSya + aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA manuSya dviguNa jaghanya AyuSya + (2xaMtarmuhUrta)nA AyuSyavALA manuSya | dviguNa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 gati dvAramAM saMnikarSa kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva yavamadhyanA AyuSyavALA manuSya dviguNa yavamadhya AyuSya + aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA manuSya | dviguNahIna yavamadhya AyuSya + (2 X aMtarmuhUrta)nA AyuSyavALA manuSya | dviguNahIna utkRSTa AyuSyavALA manuSya dviguNahIna kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva jadhanya AyuSyavALA manuSya utkRSTa AyuSyavALA manuSya yavamadhya AyuSyavALA manuSya yavamadhyanI uparanA AyuSyavALA manuSya yavamadhyanI nIcenA AyuSyavALA manuSya AyuSyanA badhA sthitasthAnovALA manuSya alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa vizeSAdhika | vizeSAdhika tiryaMcagati - manuSyagatinI jema devagati - bhavanapati deva - nArakInI jema bhavanapati devI - nArakInI jema vyaMtara - anaMtaropanidhA - kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva 10,000 varSanA AyuSyavALA vyaMtara sauthI vadhu 10,000 varSa + 1 samayanA AyuSyavALA vyaMtara | vizeSahIna Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM saMnikarSa 79 kyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva utkRSTa AyuSyavALA vyaMtara vizeSahIna paraMparopanidhAkyAMthI AvIne siddha thayelA? alpabadutva '10,000 varSanA AyuSyavALA vyaMtara sauthI vadhu 10,000 varSa + puloma nA AyuSyavALA vyaMtara | dviguNahIna ! utkRSTa AyuSyavALA vyaMtara dviguNahIna alpabadutva alpa kyAMthI AvIne siddha thayelA? utkRSTa AyuSyavALA vyaMtara jaghanya AyuSyavALA vyaMtara ajaghanyaanutkRSTa AyuSyavALA vyaMtara ajaghanya AyuSyavALA vyaMtara anutkRSTa AyuSyavALA vyaMtara AyuSyanA sarva sthitisthAnovALA vyaMtara saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika * sAruM bahArathI nathI AvavAnuM, aMdarathI kADhavAnuM che. * apavitra vicAra e kAyika duSkRtyane notaruM che. * saMkuleza vadhavAthI to gharSaNa vadhe che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 gati dvAramAM saMnikarSa vaimAnika . anaMtaropanidhA - kyAMthI AvIne siddha thayelA? jaghanya AyuSyavALA vaimAnika deva jaghanya AyuSya + 1 samayanA AyuSyavALA vaimAnika deva alpabadutva alpa vizeSAdhika palyopamapRthakatva (yavamadhya)nA AyuSyavALA vizeSAdhika vaimAnika deva yavamadhya +1 samayanA AyuSyavALA vizeSahIna vaimAnika deva yavamadhya +2 samayanA AyuSyavALA vaimAnika deva | vizeSahIna vizeSahIna alpabadutva utkRSTa AyuSyavALA vaimAnika deva paraMparopanidhAra - kyAMthI AvIne siddha thayelA? jaghanya AyuSyavALA vaimAnika deva jaghanya AyuSya + palyopamapRthakvanA AyuSyavALA vaimAnika deva alpa dviguNa 1. siddhaprAbhUtanI TIkAmAM jayotiSadevonI anaMtaropanidhA-paraMparopanidhA batAvI nathI. 2. siddhaprAbhUtanI TIkAmAM vaimAnikadevonI paraMparopanidhA batAvI nathI, paNa upara batAvyA mujaba e saMbhave che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA dvAramAM saMnikarSa cAMthI AvIne siddha thayelA ? jaghanya AyuSya + (2 X palyopamapRtha)nA AyuSyavALA vaimAnika deva : yavamadhyanA AyuSyavALA vaimAnika deva yavamadhya + palyopamapRthanA AyuSyavALA vaimAnika deva yavamadhya + (2 x palyopamapRtha)nA AyuSyavALA vaimAnika deva : 1:5 : utkRSTa AyuSyavALA vaimAnika deva (4) avagAhanA - anaMtaropanidhA - avagAhanA : jaghanya avagAhanA jaghanya avagAhanA + 1 pradezanI avagAhanA jaghanya avagAhanA + 2 pradezanI avagAhanA : : sAta hAtha (yavamadhya)nI avagAhanA yavamadhya + 1 pradezanI avagAhanA alpabahutva dviguNa 81 dviguNa dviguNahIna dviguNahIna dviguNahIna alpabahutva alpa vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSahIna Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 avagAhanA yavamadhya + 2 pradezanI avagAhanA 49:59 : utkRSTa avagAhanA paraMparopanidhA - avagAhanA alpabahutva jaghanya avagAhanA alpa jaghanya avagAhanA + utsedhAMgula nI avagAhanA dviguNa saMkhyAta dviguNa jaghanya avagAhanA + 42 x utsedhAMgula) nI ( x maMgala) avagAhanA yavamadhyanI avagAhanA yavamadhya + utsedhAMgula nI avagAhanA saMkhyAta jaghanya avagAhanA + avagAhanA : : PODP utkRSTa avagAhanA avagAhanA dvAramAM saMnikarSa alpabahutva vizeSahIna saMkhyAta *( x x utsedhAMgula) nI saMdhAMgula) vizeSahIna dviguNa dviguNahIna dviguNahIna dviguNahIna bhagavAna bahArathI maLyA pachI paNa kharuM atyaMtara maLavAnuM to ApaNe jevuM cAritra pALazuM enA upara mapAze. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa dvAramAM saMnikarSa avagAhanA alpabadutva alpa utkRSTa | jaghanya | yavamadhya yavamadhyanI nIce yavamadhyanI upara sarva avagAhanA sthAno saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa asaMkhya guNa vizeSAdhika vizeSAdhika (5) utkarSa - samyakatvathI paDyA pachI saMkhyAta kALa pachI siddha thayelAanaMtaropanidhA alpabadutva samyakatvathI paDyA vinA siddha thayelA alpa "samyakatvathI eka vAra paDIne siddha thayelA | vizeSAdhika samyaktvathI be vAra pADIne siddha thayelA | vizeSAdhika siddho vizeSAdhika "samyakatvathI paDyA pachI utkRSTa saMkhyAtanA saMkhyAtamA bhAga jeTalA kALa (yavamadhya) pachI siddha thayelA 1. "samyatvathI eka vAra paDIne siddha thayelAno artha "samyakatvathI paDyA pachI jaghanya kALa pachI siddha thayelA" ema karavo ucita lAge che. 2. "samyatvathI be vAra paDIne siddha thayelA' no artha "samyaktvathI paDyA pachI (jaghanya kALa + 1 samaya) kALa pachI siddha thayelA' ema karavo ucita lAge che. ema AgaLa paNa jANavuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 utkarSa dvAramAM saMnikarSa siddho alpabadutva samyatvathI paDyA pachI7 utkRSTa saMkhyAta ) +| vizeSahIna saMkhyAta ) 1 samaya kALa pachI siddha thayelA vizeSahIna samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa saMkhyAta kALa pachI siddha thayelA paraMparopanidhA| siddho samyakatvathI paDyA vinA siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI jaghanya paritta asaMkhyAtanA chedanakonA saMkhyAmAM bhAga jeTalA kALa pachI siddha thayelA samyakatvathI paDyA pachI (2 X jaghanya paritta asaMkhyAtanA chedanakonI saMkhyAtamo bhAga) kALa pachI siddha thayelA alpabadutva alpa dviguNa dviguNa dviguNa samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALa pachI siddha thayelA samyakatvathI paDyA pachI (yavamadhya + jaghanya paritta asaMkhyAtanA chedanakonI saMkhyAtamo bhAga) kALa pachI siddha thayelA dviguNahIna Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa dvAramAM saMnikarSa siddho samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa saMkhyAta kALa pachI siddha thayelA alpabadutva dviguNahIna alpabadutva alpa siddho samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa saMkhyAta kALa pachI paDIne siddha thayelA samyakatvathI 1 samaya paDIne siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALathI ochA kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALathI vadhu kALamAM siddha thayelA asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa asaMkhya guNa vizeSAdhika samyakatvathI paDyA pachI asaMkhyakALa pachI siddha thayelAanaMtaropanidhA siddho alpabadutva samyatvathI paDyA pachI jadhanya asaMkhyakALa alpa pachI siddha thayelA samyakatvathI paDyA pachI jaghanya asaMkhya + 1| vizeSAdhika samaya kALa pachI siddha thayelA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 siddho samyaktvathI paDyA pachI jaghanya anaMtanA chedanakonA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kALa (yavamadhya) pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya + 1 samaya kALa pachI siddha thayelA : samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa asaMkhyakALa pachI siddha thayelA paraMparopanidhA siddho samyaktvathI paDyA pachI jaghanya asaMkhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI jaghanya anaMtanA chedanakonA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kALa pachI siddha thayelA : : : samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI (yavamadhya + jaghanya anaMtanA chedanakono asaMkhyAtamo bhAga) kALa pachI siddha thayelA utkarSa dvAramAM saMnikarSa alpabahutva vizeSAdhika vizeSahIna vizeSahIna alpabahutva alpa dviguNa dviguNa dviguNahIna Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa dvAramAM saMnikarSa siddho : : samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa asaMkhya kALa pachI siddha thayelA siddho samyaktvathI paDyA pachI utkRSTa asaMkhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI jaghanya asaMkhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALathI ochA kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALathI vadhu kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI jaghanya anaMta kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI anaMta kALa pachI siddha thayelA - anaMtaropanidhA siddho samyaktvathI paDyA pachI jaghanya anaMta + 1 samaya kALa pachI siddha thayelA alpabahutva : dviguNahIna alpabahutva alpa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa 87 vizeSAdhika alpabahutva alpa vizeSAdhika Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 utkarSa dvAramAM saMnikarSa | siddho alpabadutva vizeSAdhika samyaktvathI paDyA pachI abhavya karatA anaMtagaNa ke siddhanA anaMtamAM bhAga pramANa kALa (yavamadhya) pachI siddha thayelA samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya + 1 samaya kALa pachI siddha thayelA vizeSahIna vizeSahIna alpabadutva samyakatvathI paDyA pachI utkRSTa kALa pachI siddha thayelA paraMparopanidhAsiddho samyaktvathI paDyA pachI jaghanya anaMta kALa pachI siddha thayelA samyakatvathI paDyA pachI abhavya karatA anaMtaguNa ke siddhanA anaMtamA bhAga pramANa kALa pachI siddha thayelA alpa dviguNa samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya kALa pachI siddha thayelA dviguNa * ajJAna ane mohanA aMdhArAmAM sadgatinA sIdhA mArge kyAMthI cAlI zakazo ? Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa dvAramAM saMnikarSa 89 siddho samyaktvathI paDyA pachI yavamadhya + abhavya karatA anaMtaguNa ke siddhanA anaMtamAM bhAga pramANa kALa pachI siddha thayelA alpabadutva dviguNahIna dviguNahIna samyakatvathI paDyA pachI utkRSTa kALa pachI siddha thayelA alpabadutva alpa anaMtaguNa siddho samyakatvathI paDIne utkRSTakALa pachI siddha thayelA samyakatvathI paDIne jaghanya anaMta kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne yavamadhya kALa pachI siddha thayelA samyatvathI paDIne yavamadhyathI ochA kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDIne yavamadhyathI vadhu kALamAM siddha thayelA anaMtaguNa anaMtaguNa vizeSAdhika * saghaLA anarthonuM mULa mohadaSTi che. | duzmana sAthe laDavAmAM vIratA nathI, ene kSamAthI navaDAvI devAmAM vIratA che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 saMkhyAtakAlapatita, asaMkhyakAlapatita, anaMtakAlapatitanuM bheguM alpabahutva - siddho samyaktvathI paDIne utkRSTakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne jaghanya anaMta kALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne anaMtakALanA yavamadhyakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne utkRSTa asaMkhyakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne jaghanya asaMkhyakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne asaMkhyakALanA yavamadhyakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne utkRSTa saMkhyAtakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne jaghanya saMkhyAtakALa pachI siddha thayelA samyaktvathI paDIne saMkhyAtakALanA yavamadhyakALa pachI siddha thayelA utkarSa dvAramAM saMnikarSa samyaktvathI paDIne saMkhyAtakALanA yavamadhyathI ochA kALamAM siddha thayelA alpabahutva alpa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa dvAramAM saMnikarSa siddho samyatvathI paDIne saMkhyAtakALanA yavamadhyathI vadhu kALamAM siddha thayelA alpabadutva vizeSAdhika samyatvathI paDIne asaMkhyakALanA yavamadhyathI saMkhyAtaguNa ochA kALamAM siddha thayelA samyakatvathI paDIne asaMkhyakALanA yavamadhyathI | vizeSAdhika vadhu kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDIne anaMtakALanA yavamadhyathI asaMkhyaguNa ochA kALamAM siddha thayelA samyaktvathI paDIne anaMtakALanA yavamadhyathI vizeSAdhika vadhu kALamAM siddha thayelA Ama paraMparasiddhone 9 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAryA. zrIsiddhaprAbhRtano padArthasaMgraha samApta mananI avasthA ja sukharUpa ke duHkharUpa che. mana sAruM to badhuM sAruM, mana kharAba to badhuM kharAba. suMdara jIvana jIvavAnI A kaLA che. haMmezA sArA valaNavALA banyA rahI dareka vastune, dareka vacanane lAbhakArI rUpamAM levA, ane zubha vicAronuM vRkSa ugADavuM, te anusAra vANI-vartAva karavA. bhautika sAmrAjaya heThaLa rahevAnI gulAmI ja paramAtmA pratye paNa kRtajJatA bajAvavAnuM bhulAve che. kSamA vIranI, gusso kAyarano, samatA jJAnInI, ukaLATa abUjhano. AtmAno vicAra hoya, paralokano bhaya hoya ane TUMkAzA kiMmatI mAnavabhavane hArI na javAnI bhAre ciMtA hoya to ahiMsA, satya ane nItino khapa karAya ! to svArthalAlasAne jatI karAya ! Page #113 -------------------------------------------------------------------------- Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cirantanAcAryapraNitaM // zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ytkinycinnivednm| idaM gambhIrArthasArthaM siddhavaktavyatApradhAnaM siddhaprAbhRtAbhidhAnaM ciratnaM prakaraNaratnaM kaiH sUriziromaNibhiH kadA ca nirmitam ? iti jijJAsA tu eteSAM nAmAdhupalambhAbhAvena zAstrAntare'pi kvApi tathAvidhollekhAdarzanena ca na prishaamyti| ___ asya prakaraNasya vijJAtAnekajinAgamarahasyA vivRtikArakA api katamaM bhUmaNDalaM maNDayAmAsuH kiM nAmadheyAzcAbhUvan ? ityetadviSayo nirNayo'pyanantaroditakAraNena kartuM na zakyate, kintu 1138 mitasaMvatsare tAlapatroparilikhitapustakopalambhAnnaite'rvAcInA iti nirnniiyte| ____ asya prakaraNasya mudritavivRtito'parA cirantanAcAryasandarbhitA TIkApyAsIditi mudritavivRtimadhyavartizAkSyupadarzanena spaSTaM spaSTIbhavati, paraM sA sAmprataM kvApi dRSTipathapAnthatAM na samAyAti / sAnvarthasyAsya prakaraNasya viSayavivecanaM tu vidvadvaryairasya paribhAvane svayamevAvabhotsyata iti / ____ asya mudraNavaiSayikaM dravyasAhAyyaM tu zrImadvallabhavijayamunivaryapraziSyeNa prajJAMsetyupAdhidhAriNA zrImatA umaGgavijayagaNinA takhatagaDhanivAsizrAvakebhya upadezadvArA kAritam / yaiH takhatagaDhavAstavyaiH pustakoddhArarasikamAnasairmahAzayairasya mudraNe dravyasAhAyyaM dattaM teSAM nAmAvalI adha upanyasyate - zrItakhatagaDhasaGghaH, zreSThi-gumAnamala lakhamAjI, zreSThi-sesamala iMdAjI, zreSThi-svarUpacandra phuuaajii| ___ asya saMzodhanasamaye pustakAnAM paJcakaM samAsAditam / tatrAdyaM kasaJjJakaM paramagurupravartakazrImatkAntivijayamunicitkozasambandhi nUtanamazuddhaM ca / dvitIyaM punaH khasaJjJakaM pravartakazrImatkAntivijayAntevAsimunizrIbhaktivijayasatkaM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcInaM nAtyazuddham / tRtIyacaturthe ca gaghasaJake zrImadvijayavIrasUrisatke nUtanaprAye'zuddhe ca / paJcamaM tu GasaJjakaM pAlItANAntarvatizreSThiAnandajIkalyANajI ityetasya citkozasatkaM 'saM. 1138 vaizAkhazudi 14 gurau likhitaM zrImadaNahilapATake vAlabhyAnvaye kAyasthabhAilena' ityetatsaMvatsare likhitaM zuddhaprAyaM jIrNaM ca / ebhiH pustakaiH saMzodhanakarmaNi sAhAyyamupalabhamAnaH pustakapradAtRRNAM mahAzayAnAM paropakRti smaraNagocaratAM nayAmi / etadanantaroktapustakAdhAreNa sAvadhAnatayA mahatA prayAsena saMzodhite'pyasmin prakaraNe gambhIrataraviSayatvena pramAdapAravazyena sIsakAkSarayojakadoSeNa vA yatra kvacanA'zuddhiravaziSTA yadi vAcakamahAzayAnAM dRSTipathaM samavataret tadA tatra saMzodhya vAcanIyamiti prArthayate - pravartakazrImatkAntivijayacaraNasevAhevAka: caturavijayo muni : / sahArAnA raNamAM pANInI AzA rAkhavI, coranI pallImAM mAnavuM ke ThagAI nahI thAya, agnimAM hAtha ghAlI vicAravuM ke nahI baLe, evuM bhautika sAmrAjyamAM sukha icchavAnuM che. bhogavavAthI bhUkha vadhe che, maTatI nathI, kemake bhogavaTo enA kusaMskAra ja evA vadhAre che ke navI navI bhUkha, ne navI navI caLa upaDyA ja kare. pUrA sukhI thavuM hoya to saMyoga mAtrathI mukta banavuM joIe. saMyoga jeTalo ocho teTaluM duHkha ochuM, ne sukha vadhAre, saMyoga bilakula nahI to duHkha bilakula nathI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUrIzvarapAdapadmabhyo namaH / suvihitakoTikoTIracirantanAcAryapraNItaM | zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam / sakalabhuvanezabhUtAnnikhilAtizayAn jinAn gurUn stutvA / siddhaprAbhRtaTIkA, 'tadarthihitakAmyayA kriyate // 1 // iha paramapuruSAbhivyaktAptAgamapratibaddhasiddhavaktavyatAbhidhitsayA pravRttyaGgatvAnmaGgalAdicatuSTayapratipAdakamidaM gAthAtrayamAha, tatrApyAdyagAthayA maGgalaM guruparvakramasambandhaM cAhatihuyaNapaNae tihuyaNa-guNAhie tihuyaNAtisayaNANe[ nnii]| usabhAtivIracarime, tamarayarahie paNamiUNaM // 1 // suNiuNaAgamaNihase, sunniunnprmtthsuttgNthdhre| coddasapuvvigamAI, kameNa savve paNamiUNaM // 2 // NikkhevaNiruttIhi ya, chahi~ aTThahi~ cANuogadArehiM / "khettAtimaggaNesu ya, siddhANaM vaNiyA bheyA // 3 // "tihuyaNapaNae" ityAdi / 'tribhuvanapraNatAn' ityanenAcintyaphalasampAdakatvena pUjArhatvAduttamottamatvamAha / atha kasmAtta(ttAn) eva natvA ? ityAha-'tribhuvanaguNAdhikA' yata iti, anenApi guNadvArakaM pUjArhatvamuttamottamatvaM ca darzayati / kutaH ? ityAha-'tribhuvanAtizayajJAninaH' tribhuvane'tizayA jJAnaM ca yeSAM te tribhuvanAtizayajJAnina iti, anenApi atizayasandohatvAtparamadevatAtvaM khyApyate / ka ete evaMvidhAH ? ityAha-'usabhAtivIracarime' 1. 'tadartha'-iti ka-ga-gha-Ga pustake Su / 2. 'isaya'-Ga pustake / 3. 'usabhAdi'-Ga pustake / 4. 'khettAimaggaNAsu'-Ga pustake / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam RSabhAdivIracaramAn iti, etadapi atItAnAgatajinopalakSaNArthaM, guruparvakramasambandhaM cAnenAha / kiMviziSTAste ? ityAha-'tamarayarahie' tamorajorahitAn iti, atra tamaH-chAdakatvAt saMsArapratibandhakRttvAcca jJAnAvaraNAdighAticatuSTayaM parigRhyate, rajo-bhavopagrAhi karma, athavA pUrvabaddhaM tamaH badhyamAnaM tu rajaH, tAbhyAM rahitAstamorajorahitA iti, anenApi muktyavasthiteH bhUtAvasthA kathyate arthataH prayojanaM sUcayati, tadarthatvAtsakalaprayAsasyeti / tAn praNamya, kim ? 2ityupariSTAtsambadhyata iti gAthArthaH // 1 // evaM tAvad yebhyaH samudbhavatyAgamastAn gurUnabhidhAya sAmprataM yebhyaH paramparayA''gatasteSAmapi namaskArArhatvAtstavamAha "suNiuNaAgamaNihase" ityAdi / sunipuNo-jIvAdyazeSapadArthAbhidhAne kuzalo ya AgamaH-AptavacanaM tasya nikaSabhUtAH-kaSapaTTakA ye te sunipuNAgamanikaSA iti, anena yugapradhAnAgamatvaM kathyate / tathA 'sunipuNaparamArthasUtragranthadharAn' ityatra paramaH-pUjito'nantagamaparyAyAtmakatvAdAvA]arthaH paramArthaH, sakalapramANanayapariccheditvAtsunipuNaH paramArtho yayoH sUtragranthayoH tau dhArayantIti sunipuNaparamArthasUtragranthadharA iti, etat sakalopAdhyAyAcAryasaGgrahArtham / kimAdyAste? ityAha-'coddasapuvvigamAI' yAvajjaghanyasUtradharA iti, krameNa-AnupUrvyA sarvAn praNamyeti / punaH kriyAbhidhAnaM sthavirAvalikAdibhedapratipAdanArthamiti gAthArthaH // 2 // idAnImabhidheyapratipAdanArthamAha "NikkhevaNiruttIhi ya" ityAdi / nikSepaniruktibhyAM kimAdibhizca SaDbhiranuyogadvAraiH satpadaprarUpaNAdibhiH aSTAbhizcAnuyogadvAraiH kSetrAdimArgaNAdvAreSu cAdhAreSu 'siddhAnAM' prAbhRtAbhidheyatayA prakrAntAnAM bhagavatyAgame dravyArthAdezAdanAdyaparyavasAnatayA ye varNitA bhedAstIrthakaragaNadharaistAn varNayA 1. 'ca' kha pustake / 2. nikSepaniruktItyAdigAthoktAn bhedAn varNayAmIti tRtIyagAthayA sambadhyata iti / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 97 mIti kriyAdhyAhAraH / kimevaM vAkyArtho vivakSitaH ? iti ceducyate, vAkyavaicitryapradarzanena anantavAkyArthagatipradarzanArtham / uktaM ca "katthai desaggahaNaM, katthai bhaNNaMti NiravasesAI / ukkamakamabaddhAiM, kAraNavasao NiruttAI // 1 // " AdimadhyAvasAneSu kvacitpadAderdezasyArthalabhyatvAdityalaM prasaGgeneti gAthAtrayavAkyArthaH // 3 // ___ evaM tAvatprAbhRtazarIraM maGgalAdicatuSTayamuktam, idAnIM ye siddhabhedA abhidheyatayA nirdiSTA nikSepaniruktyAdibhistatra nikSepAbhidhitsayA''ha NAmaM ThavaNA davie, bhAvammi cauvviho havai siddho / NoAgamao duviho, bhAve khayauvasamakhae ya // 4 // "NAmaM ThavaNe"tyAdi // nAmasthApane gatArthe / dravyasiddha Agamato noAgamatazca / 'noAgamato duviho' jJazarIradravyasiddhastadvyatiriktazcetyevaM dvividhaH pratidvandvipadApekSayA bhAvAbhAvavad, anyathA trividhaH syAt, bhavyazarIradravyasiddhazceti, tattha vairittadavvasiddho uvakkhaDaNAo saMseyaNAo pAlipAgAo, uvakkhaDaNAo jahA oyaNAdINaM pAgo, saMseyaNAo NipphAvacaNagAdINaM, pAlipAgAo jahA bhUmighaDAisu palAlAiNA aMbaaMbADayateMdusayamAdINaM / kriyAkriyAvatozcAbhedamAzritya cirantanaTIkAkRtA siddhirvyAkhyAteti / bhAvasiddho'pi noAgamato dvividhaH, 'khayauvasamakhae' tti kSAyikaM bhAvaM kSAyopazamikaM cAdhikRtyeti gAthArthaH // 4 // adhunA niruktimAha odaiyAI bhAve, attheNaM savvahA khavittANaM / sAhiyavaM jaM khatiyaM, bhAvaM to bhAvasiddho u // 5 // "odaiyAI" gAhA // audayikAdIn bhAvAn, AdigrahaNAt kSAyopa 1. 'tiMduruya'-Ga pustake, 'teMduruya' kha pustake / 2. 'khavettANaM' Ga pustake, 'khavittUNaM' ga pustake / 3. 'khaiaM' Ga pustake / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam zamikajJAnAdiparigrahaH, ' attheNaM 'ti aryamANena samyagdarzanajJAnacAritrarUpeNa sarvathA kSapayitvA sAdhitavAn 'yad' yasmAtkSAyikaM bhAvaM tato'sau kSAyikabhAvasiddhaH / kSAyopazamikabhAvasiddhastu "vijjA maMte joge" ityAdi caturdazadhA / tuzabdo vizeSaNArthaH, sa eva bhAvasiddha 'ihAdhikRtaH atizayA(yya) sarvasiddhAn yo vartata iti gAthArthaH ||5|| prakArAntareNa niruktimAha 98 siddhANi savvakajjA-Ni jeNa Na ya se asAhiyaM kiMci / vijjAsuhaicchAtI, tamhA siddho tti se saddo // 6 // "siddhANi savvakajjANi" gAhA // siddhAni sarvakAryANi, na punaH sAdhanAya vyApriyate, 'yena' kAraNena na ca 'se' tasya siddhasyAsAdhitaM kiJcidasti / kiM tat ? vidyAsukhecchAdi, tasmAt siddha ityayaM 'se' tasya muktAtmanaH zabda iti gAthArthaH ||6|| idAnIM niruktapadamadhikRtyAha dIhakAlarayaM jaM tu, kammaM sesiyamahA / siyaM dhaMta tti siddhassa, siddhattamuvajAya // 7 // // dAraM // "dIhakAlarayaM" gAhA // dIrghaH - anAdyanuparataprabandhatvAddIrghaH kAlo yasya rajasastaddIrghakAlam, dIrghakAlaM rajo-raJjakasvabhAvo yasya karmaNaH, rayo - vego vA yasya, "lAuyaeraMDaphale aggIdhUme ya usudhaNuvimukke "tti vacanAt / tatra gataH sidhyatIti, karmakRto vega iti bhAvArthaH / tadevaMvidhaM yatkarma kSINazeSaM kiJcinmAtramityetad vizeSayati tuzabdaH, tatkarma 'zeSitaM' sthitighAtarasaghAtAdibhiH svalpIkRtaM sadyadaSTadhA 'sitaM' pUrvaM baddhamAsIt, 'SiJ bandhane' ityasya ktAntasya sitamiti rUpam, 'dhmA' ityasyApi niSThAntasya dhmAtamiti, 'dhmA zabdAgnisaMyogayoH' iti dhAtvarthAt sitaM baddhaM karma dhyAtaM vyucchinnakriyadhyAnAnalasaMyogamApAditaM yatastena bhagavatA ato niruktapadavidhinA 1. 'iha kiMbhUtaH atizayAn ' ka kha ga pustakeSu / 2. 'dI' Gapustake | Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam varNalopalakSaNena siddho'sAvucyate, tasya siddhasyetthaM 'siddhatvamupajAyate' siddhikSetraprAptasya siddhabhAvo bhavatIti gAthArthaH // 7 // ___ idAnIM 'SaDbhiranuyogadvAraiH siddhAnAM varNitA bhedAH' iti yaduktaM tadabhidhAnAyAha kiM kassa keNa kattha va, kevaikAlaM kaI va siM bheyaa| jiyaattaparINAmA, AyA sAI aNaMta duhA // 8 // "kiM kassa keNa" ityAdi // kimarthametadupanyAsaH ? iti ceducyatevipratipattisambhavAt / tadyathA sAGkhyA:-niHsukhaduHkhA muktAtmAnaH nirguNAzca prakRterguNavattvAt, tataH "dravyamAtraH siddhaH" iti pratipannAH, bauddhAstu "guNamAtraH" iti zuddhavijJAnamAtratvAt, kecittu "kriyAmAtraH" iti abhAvakriyArUpatvAt pradIpanirvANakalpo mokSa iti sandehe sati kiM dravyam ? uta guNaH ? uta karma siddhaH ? iti praznaH / asya prativacanamucyate-na guNo nApi karmamAtram, kintu jJAnadarzanasukhAdyanantaguNaparyAyakalApAnvito jIvo dravyaM siddha iti sthite kaizcidIzvarakAraNikAdibhirIzvarAdisvAmika iSyate tatphalasyApi ca / yathA''huH "ajJo janturanIzo'ya-mAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchet, zvabhraM vA svargameva vA // 1 // " ataH svasvAmitve satyAha-kasyAsau kasya vA svAmI ? ityucyate-svata eva svasya sukhAdeH svatantrAcintyaparamaizvaryayogAdasau svAmIti / yadyevaMprakAro'sau kRtakatvAt kRtakatvavivakSAyAM kiMsvabhAvo'sau , kuto'yaM vikalpaH ? iti ceducyate-"IsareNa kaDe loge" ityAderabhUtabhAvena siddhatvAbhyupagamAt / ataH kartRvivakSAyAM tAvadAha-kena ? iti praznaH, asyottaramdravyAstikanayApekSayA na kenacitsiddhaH kRtaH, azeSakarmamalApagamena svarUpalAbhAt / kRtakavivakSAyAM kena hetunA ? ityucyate samyagdarzanAdinA sarvasaMvararUpazailezIkriyAparyantena hetukalApena nirvartyatvAt kRtakaH siddha iti / atha 1. 'kalapA' ka-kha-ga pustakeSu / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam ko'syAdhAra: ?, kuto'yaM vikalpaH ? iti taducyate kaizcitsAGkhyAdibhiH sarvagata iSyate bauddhaizca kaizcidyatra muktaH kaizcinnityagaH, iti saMzaye Aha-'kattha va' kutra vA'sau ? ityucyate-lokamUrdhani siddhikSetre nAnyatra, sarvagatasyAnirmokSAdiprasaGgAdya(da)tra muktasya sato laghutvAd UrdhvagauravadharmatvAcca / "yathA'dhastiryagardhvaM ca, loSThavAyvagnivItayaH / svabhAvataH pravartante, tathordhvaM gatirAtmanaH // 1 // " parato'pi na gatiH plavaka ivopagrahAbhAvAditi / tathA kaizcidiSyate 'dagdhendhanaH punarupaiti bhavaM pramathyApi svatIrthaparibhavAdeH' ataH saMdihAna Aha'kevaikAlaM' kiyantaM kAlamasau siddhaH ? ityucyate bhavopAdAnAbhAvAtsAdyaparyavasAnamiti / kimasAvekaH? utAneka: san ?, kuta iyamArekA?, yataH kecidAhuH "eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat // 1 // " ityAha-kaI va siM bheya'tti kati vA 'siM' teSAM paramagurUNAM 'bhedAH' vikalpA ityucyate-gaNanApramANena tAvadanantarasiddhaparamparasiddhAdinA anantAH, ekasyApyanantadravyaparyAyavikalpApekSayA / yataH pazcArdhamAha-'jiyaattaparINAme'tyAdi / jIvaH zuddhaM dravyaM, tadAzritAH dravyAstikA'bhimatAzcetanAtvadravyatvaprameyatvapramANatvajJeyatvajJAnitvadarzanitvadRzyatvasukhitvAdayo'nantAH, paryAyAstikAbhimatAstu 'attapariNAmA' AtmanaH pariNAmAH AtmapariNAmAH kevalajJAnadarzanavIryasukhAdiparyAyAste'pyanantAH / AtmazabdaH pariNAmAnAM vizeSaNatayopAttaH, tadbhAva: pariNAma iti darzanArtham, na tu yathA vaizeSikANAM dravyAdatyantamanye rUpAdaya iti, svaparyAyakhyApanArthaM ca / kuto'vasIyate jIvo dravyam ? yadAzritA anantA iti, ucyate-yata: AtmA "ata sAtatyagamane" atati-satataM sandadhAti tAMstAn paryAyAnityAtmA / anenaitaddarzayatianuparataprabandhena pratikSaNavartinaste cetanAtvAdaya iti / AtmapariNAmAstu sAdayaH, "uppajjaMti vayaMti ya, bhAvA NiyameNa pajjavaNayassa / " tti Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 101 vacanAt / evamanantaroditanItyA, kim ? ata Aha-'aNaMta'tti, evamete'nyo'nyAnugamAdAtmano dravyaparyAyAstikApekSayA'nantAH / kathaM ? 'duha'tti sapratipakSayugalitadharmaprakAreNa dvidhA / tadyathA-asti nAsti, nityaH anityaH, vaktavyaH avaktavyaH, ityAdinA / dravyakSetrakAlabhAvapratibandhenetyevaM na kevalaM siddhabhaTTArakaH sarvamapi sacetanAcetanaM vastu mantavyamityevaM paramArthasaditi / kecittu SaNNAmapyeSAM kimAdInAmanuyogadvArANAmidaM pazcArdhaM yathAsaGkhyena sambandhayanti-kiM siddhaH ? iti praznasyottaraM jIvaH, kasyAtmaparINAmAH ? siddhasyetyAdi, evaM tu na suSTha pratImaH / yataH kasya sandehaH siddho jIva: ajIva iti vA, etAvatA ca sandarbheNa kiM phalamanuyogadvAropanyAsasyetyalaM prasaGgeneti gAthArthaH // 8 // sAmprataM yaduktaM 'kaI va siM bhedA' ityeSAM gaNanApramANopalakSaNArthaM svata eva granthakAra Aha te tu aNaMtarasiddhA, paraMparA ceva hoMti nAyavvA / saMtAdIhi ya aTThahi, ekkekkaparUvaNA bhaNiyA // 9 // saMtapayaparUvaNayA, davvapamANaM ca khettaphusaNA ya / kAlo ya aMtaraM bhAva-appabahu saNNigAse ya ||10||||daar0|| "te u aNaMtarasiddhA" ityAdi prAgav kaNThyam / pazcArddhana yaduktaM "aTTahiM cANuogadArehiM" ityasya sambandhaM lagayati / 'saMtAdIhi ya aTThahi ekkikkaparUvaNA' ekaikaM-satpadaprarUNA ekaM dravyapramANaM ceti dvitIyaM kSetramiti tRtIyaM sparzaneti caturthaM kAlazca paJcamaM antaraM SaSThaM bhAvaH saptamaM alpabahutvamaSTamam / aSTAbhizcetyatra cazabdenAnvAcayaziSTaH sannikarSo navamam, na tu paramArthAd, yato'lpabahutvadvArAtsannikarSo na bhidyata ityakSarArthaH / bhAvArthastvayam-SaDanuyogadvAropalakSitaM yatsiddhatattvaM tasya paramArthasataH 1. vyAkhyAnopalambhe'pi prakSeparUpeyamiti pratIye vyAkhyAnusAreNa / 2. 'prarUpaNatA' kha-GapuskatayoH / 3. 'paramArthasatsatpadaprarUpaNAbhAvo' ka-kha-ga-gha pustakeSu / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam satpadaprarUpaNabhAvo'nantaH kSetrakAlagatyAdimArgaNAdvAreSu vistareNa kathyate / punastenaiva kSetrAdimArgaNAnukrameNa siddhadravyamAnamucyate / kutra ? bharatairAvatavarSadharaparvatAdau kiMparimANAH sidhyanti ?, anyatra neti / tatasteSAmeva dravyatayA mitAnAM yaduktaM sAmAnyataH 'kattha va' kutra vA kSetre ? ityetadevAdhunA paJcacatvAriMzadyojanalakSapramANaM vistarataH kSetrAdivibhAgenAkhyAyate / tathA" tiNi sayA tittIsA, dhaNuttibhAgo ya hoi boddhavvo / " yAvat "egA ya hoi rayaNI, aTTheva ya aMgulAI sAhi( hI ) yA " ityAdi / punaravagAhanAnantaraM sparzanA tenaiva kSetrAtkathaJcidbhinnA / yathA-- 102 "phusai aNaMte siddhe, savvapaesehiM Niyamaso siddho / te u asaMkhejjaguNA, desapaesesu je puTThA // 1 // " ityAdi / tadanantaraM yaduktaM sAmAnyataH 'kevaikAlaM' sa eva kAla iha kSetrAdivizeSeNocyate / yathA siddhA anyo'nyAvagAhinaH sarvadezapradezasparzavRttyA sAdyaparyavasAnaM sarvakAlaM tiSThantItyAdi / zeSAntarAdidvArANAmapyanenaiva kSetrAdimArgaNAnukrameNa bhAvArtho'vaseyo yAvatsannikarSaH / sannikarSa iti sarvadvArasambandhena sam- ekIbhAvenAlpabahutvacintanamiti gAthArthaH ||9|| ||10|| sAmprataM kSetrAdimArgaNAdvAropanyAsArthamAha khette kAle gaive-yatitthaliMge carittabuddhe ya / NANogA hukkasse, aMtaramaNusamayagaNaNamappabahU // 11 // // maggaNayadAra0 // "khette kAle gaiveda" 4 ityAdi / eSAM svarUpaM punaruktaparihAraM ca svasthAna eva vakSyAma iti // 11 // sAmpratamebhirmArgaNAdvAraiH satpadAdidvArAnveSaNArthaM nayAn prarUpayati, yataH - " 1. 'veti' Ga pustake / 2. " hukkasso " iti ka ga gha pustakeSu / 3. "appabahuM" iti kha-Ga pustakayoH / 4. "asyA vyAkhyAnaM na saGgatam, ato vicAryam // " iti kha- pustake'dhikaH pATho bahirlikhitaH / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 103 "Natthi Naehi vihUNaM suttaM attho va jiNamae 'koI // " vizeSata iha prakrame / ata Aha duviho Nao u bhaNio, paccuppaNNo ya puvvabhAvo ya / duviho puNa ekkekko, AillesuM tisuM pagayaM // 12 // "duviho Nao u bhaNio paccuppaNNo ya"tti // atrottarapadalopAt pratyutpannabhAvaprajJApanIyazcetyevaM draSTavyam, 'puvvabhAvo ya' tti pUrvabhAvaprajJApanIyazca / cazabdau svagatabhedasUcakau / yata Aha-'duviho puNa ekkekko ' ayaM ca bandhAnulomakramaH na tvarthakramaH / arthakramaH kaH ? iti ceducyate, "pAThakramAdarthakramo balIyAn" iti nyAyAdarthakramo'yam-paramparapUrvabhAvaprajJApanIyaH prathamaH anantarapUrvabhAvaprajJApanIyazca, etau Adyanayavikalpau / arthazca kramopanyAsAdikaH ArSaH sautraH spaSTa eva / dvitIyanayavikalpAvimausaMvyavahArapratyutpannabhAvaprajJApanIyaH nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyazca / anenaiva krameNAmI catvAro nayAH / yata Aha-"AdillesuM tisuM pagataM" prakRtaMprayojanaM saMvyavahAra ityarthaH / yato nizcayapratyutpannasya kSetragatyAdiSu katipayeSveva dvAreSu vyApAro na sarveSviti // 12 // sAmprataM svata eva prabhedopanyAsArthamAhapaccuppaNNo duviho, saMvavahAro ya Nicchao cev| duviho ya puvvabhAve, aNaMtara paraMparo ceva // 13 // "paccuppaNNo duviho" ityAdi gatArthA / / atrAha para:-naigamAdinayopanyAsaH kiM na kRtaH ? ityucyate-teSAmihAnupayogitvAt sAmAnyavizeSAtmakatvAdvA teSAmatraivAntarbhAvAditi // 13 // sAmprataM caturthanayasyAlpavaktavyatvAd vyApAra pradarzayannAha khettagaI AyabhAve, siddhagaI ceva hoti Nicchae / kAlaMtaramaNusamayaM, vedAdicaukkarahito ya // 14 // 1. "kiMci" Ga pustake / 2. 'tu' Ga pustake / 3. 'hoi' Ga pustke| Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam "khettagaI AyabhAve" ityAdi // kva kSetre AdhAre siddho bhavati ? ucyate-'AyabhAve' siddhabhAve yataH siddho bhavati sa ca siddhikSetre ataH siddhikSetrAdhAra evasiddho nAnyAdhAraH / evaM 'siddhigaI ceva hoi Nicchaie' siddhireva nAnyA gatirAdhAratvena prarUpayitavyA, nizcayapratyutpannanayamaGgIkRtyetyarthaH / 'kAlaMtare'tyAdi pazcA?ktadvAratritayena rahita eva siddhaH prarUpayitavya etannayadRSTyA / yataH kAlo nAsti siddhikSetre / antaramapyanekAzrayaM, anusamayadvAraM ca, yataH atItAnAgate parakIyaM cAsya nAsti / "NAIyamaNuppannaM, parakIyaM vA paoyaNAbhAvA / " iti vacanAt / vedatIrthaliGgacaritradvAracatuSTayenApi rahitaH, bhAvatIrthaliGgacaritrANAmapi tatrAbhAvaH, "no 'cAritrI [no acAritrI siddhaH" iti nyAyAditi gAthArthaH // 14 // buddhe NANogAhaNa, appaDivaDito ya AyabhAve tti / Nicchaya paDhamaNayassa reya, aMtapayA doNNi causuM pi // 15 // "buddhe NANogAhaNa" ityAdi / [buddhatvAdi]yukta eva siddhaH yata AtmabhAva eva siddho bhavati na ca parabhAve / 'aparivaDio' tti ayamutkRSTadvAravikalpaH, yatastasya catvAro vikalpA:-apparivaDiyA 1 saMkhejjakAlaparivaDiyA 2 asaMkhejjakAlaparivaDiyA 3 aNaMtakAlaparivaDiya 4 tti / 'Nicchaya'tti nizcayapratyutpannasyaiSA prarUpaNA samApteti / atha prathamasya punaH kA? bhaNyate-paDhamaNayassa u 'khette kAle gativede' tyAdyazeSadvAraviSayeti vAkyazeSaH / kuta eSo'rtho labhyate ? iti taducyate-"AillesuM tisuM pagayaM" ityasmAtsarvadvAraviSayA prarUpaNA'syeti / 'aMtapayA doNNi causuM pi' tti "gaNaNappabahuM" ityete dvAre caturkhapi nayeSu lyablope saptamI, caturo'pi nayAnadhikRtya vaktavye ityarthaH / yato gaNanAdvAre egAI siddhA aSTazataM yAvat ato nizcayasyApi ekasiddhaH paramArthaH / alpabahutve'pi ekasiddho'lpa iti gAthArthaH // 15 // 1. 'caritrI' kha-Ga pustake / 2. 'bhAvena' ka-ga pustakayoH / 'bhAve ya' kha pustake / 3. 'u' kha-Ga pustakayoH / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam idAnIM yAbhyAM vyAptidRSTA tAbhyAM nirdizannAhabitiyatatiehiM etto, Naehi khettAimaggaNA bhnniyaa| saMkheve vitthAre, jo ya viseso ya viNaNeo // 16 // "bitiyataiehi" gAhA // 'etto 'tti dvitIyatRtIyAbhyAM anantarapUrvabhAvaprajJApanIyasAMvyavahArikapratyutpannabhAvaprajJApanIyasaJjJAbhyAM khettAimaggaNA bhaNiyA AptaiH saGkSapaM vistaraM cAdhikRtya saivehApi nayokte prakaraNe vijnyeyaa| yazcAtra vizeSaH sa ca vijJeya iti gAthArthaH // 16 // amumevArthaM spaSTayannAhapagayaM paccuppaNNe-NaNNatareNaM ca puvvabhAveNaM / jamhA savve bhAvA, paraMparatte samaNubhUyA // 17 // "pagayaM paccuppaNNeNe"tyAdi kaNThyaM prAgardham / pazcArdhamapi 'jmhe'tyaadi| ataH paramparapUrvabhAvaprajJApanIyo'pi nAdhikriyate / pArizeSyAd dvAveva nayau adhikriyete iti gAthArthaH // 17 / / ____ evaM tAvadupayogino ye nayAste prarUpitAstadviSayavibhAgazca pradarzitaH / sAmprataM satpadAdInAM mArgaNAdvAreSu prarUpaNA kriyate / tatrApi 'yathoddezastathA nirdezaH' iti nyAyAtkSetradvAramadhikRtya tAvat kriyate / siddha ityasya padasya kva kSetre padArthasadbhAvo'sti ? kva vA nAsti ?, tatra yatra nAsti tatkSetrapradarzanAyAha jattha Navi bhUyapuvvaM, ThANaNisIyaNatuyaTTaNaM vA vi / tattha u carimasarIro, Na bhUyapuvvo bhavisso vA // 18 // "jattha Navi bhUyapuvvaM" ityAdi / kiM tat ? ityAha-sthAnaMkAyotsargaH niSIdanaM-AsanaM tvagvartanaM-zayanaM vApi / tatra tu carimazarIro na bhUtapUrva iti, ko'rthaH ?-atIte kAle anAdau, bhaviSye veti evamAgAmini kAle'nante / kasmAt ? yatastatra caramazarIrasya zarIrakaM na sammAti na cAvatiSThate, parvatakUTAdau niHzuSire'tisvalpazuSire vA gopucchAkRtau vA agre vA 1. 'vistAraM' kha-gha-Ga pustakeSu / 2. 'mayokte' kha-gha-Ga pustakeSu / 3. 'yo nA'-ka-ga-pustakayoH / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam vidyutprabhAdInAM yathA merusamIpe eteSu sthAneSu na sidhyati / eSAmevopari AkAze sidhyatIti gAthArthaH // 18 // eesuMNa vi 'khamaNA, uvasamaNA savvaNANalaMbho vaa| Na vi ko vi vIyarAgaM, khatagaM vA tahiM Nei // 19 // "eesuMNa vi" gAhA // 'eteSu' anantaragAthAsambhAviteSu ete kSapaNAdayo bhAvA na bhavanti, na caitatkartRn kazcittatra nayati, svabhAvAdanubhAvAnyathA'nupapatteriti gAthArthaH // 19 // etAMzca na nayati kazcidityAhasamaNiM avagayaveyaM, parihAra pulAgare appamattaM vA / coddasapuvvi AhA-ragaM ca Na vi koi saMharaD // 20 // "samaNi" gAhA kaNThyA // navaraM, 'apagatavedaH' kSINavedo gRhyate / 'parihAra:' parihAratapasvIti // 20 // adhunA yatra santi siddhAstadAha khette u uDDaloe, tirie ya ahe ya tivihaloe vi| tirie vAsaharesuM, dIvesuM tahA samuddesu // 21 // "khette u uDDaloe" gAhA kaNThyA // 21 // vizeSamAhadIvasamuddesaDDA-iesu vAghAyakhettao siddhaa| NivvAghAeNa puNo, paNNarasasu kammabhUmIsu // 22 // // dAraM // "dIvasamuddesaDvAi" gAhA // ardhatRtIyadvIpasamudrAntarvatini AkAze sarvavyAptyA siddhA vyAghAtakSetramadhikRtya / vyAghAta:-saMharaNam / NivvAghAo jatthuppaNNo, sesaM kaMThamiti gAthArthaH // 22 // 1. 'khavaNA' Ga pustake / 2. '-gamappa-' ka-pustake / 3. 'aDDAiesu' Ga pustke| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam gataM kSetradvAram, kAladvAramAhatakkAlo tayakAlo, takkAlosappiNIi tiviho u| tayakAlo osappiNi, ussappiNi savvaloe vi // 23 // "takkAlo tadakAlo" ityAdi // teSAM-siddhAnAM kAlastatkAlaH caramazarIradravyakarmabhUmikSetravad yasteSAM kRtsnakarmakSayasahakArikAraNatvenopayujyate / uktaM ca_ "udayakkhayakkhaovasa-movasamA jaM ca kammuNo bhnniyaa| ___davvaM khettaM kAlaM, bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " sa ca trividhaH, osappiNI ussappiNI NoosappiNINoussappiNIrUvoetaddvayavikalo mahAvideheSu 'notsarpiNyavasarpiNIrUpo draSTavyaH / tadakAlaH punaryasteSAM sahakAritvena nopayujyate, samayakSetrabAhyazeSatrailokyavat / tathA cAha"tadakAlo osappiNI ussappiNI savvaloe vi" ato dvividhaH / ayamatra bhavArthaH-osappiNIe ussappiNIe ya savvo samayarAsI tadakAlo bhaNNai / jo ya tattha mahAvidehago tayakkAlo sijjhai so ya takkAlo egasamayalakkhaNo davvaTThayAe samayakhettappamANo / jao logapamANe bhaNiyaM "heTThA majjhe uvariM, chvviijhllrimuiNgsNtthaanno| logo addhAgAro, addhA khettAgiI Neo // 1 // " pajjavaTThayAe puNa savvalogavAvI, jao jIvA samayakhette uppajjati viyaMti y| jIvA ya samugghAeNaM uvavAeNa ya savvaM logaM vAveMti, te ya kAlANaNNattaNao kAlo, ao savvaloge'vi / cirantanaTIkAkAreNAvi bhaNiyaM-"evaM tadakAlo jayA bharaheravaesu osappiNI tayA savvaloe vi osappiNI, evaM ussappiNI vi, evaM susamasusamAiyA vi bheyA / " prakRtAnupayogitvAdevaM kasmAtprarUpaNA ? iti ceducyate-pUrvabhAvaprajJApanIyanayApekSayA kevalisamuddhAte prathamasamayasiddhasya vA siddhikSetre kathaJcidupayogitvAdityalamatiprasaGgeneti 1. 'notsarpiNI draSTavyA' ka-kha-ga-gha-pustakeSu / 2. 'jayA bharaheravaesu ussappiNI tayA savvaloe vi ussappiNI vi' Ga pustake / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 gAthArthaH // 23 // tatra tAvattatkAlaprabhedapradarzanAyAha zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam jammaNasAharaNeNaM, duviho jammeNa tiviha kAleNaM / osappiNiussappiNi, tirie ubhayassa paDiseho // 24 // "jammaNe"tyAdi // jammao sAharaNayo ya duviho takkAlo, susama - dUsamAjAo jammao / evaM so puNo duviho, jammeNa susamadusamA - dusamasusamAsu jAo / tiviho susamadusamAdusamasusamAsu jAto tAsu ceva siddho dusamasusamAe jAo dUsamAe siddho jahA jaMbuNAmo / dosu vi osappiNIussappiNIsu jAyassa tirikkhajoNiyassa 'ubhayassa paDiseho 'tti kAlassa duvihajammativihakAlalakkhaNayasseti gAthArthaH // 24 // amumevArthaM vitanvannAha dosu visamAsu jAyA, sijjhatosappiNIe kAlatige / tIsu ya jAyA ussa-ppaNIeN sijjhati kAladue // 25 // 1 " dosu vi samAsu jAyA" ityAdi // vyAkhyAtArthau bhedau / evaM tAva 'osappiNIe, "tIsu ya jAyA ussappiNIe" tisu araesa dUsamAisu jAyA sijjhati puNa kAladue susamAdusamAdisu, jattha ubho uppaNNo / iti gAthArthaH // 25 // saMharaNasya prabhedapradarzanAyAha sAharaNe bheyadugaM, NivvAghAe taheva vAghAe / vAghAe savvasamA, NivvAghAeNa jammasamA // 26 // 1 "sAharaNe bhedadugaM" ityAdi / sAharaNaM - annattha NayaNaM / dvaividhyamAha" NivvAghAe taheva vAghAe" vyAhananaM vyAghAtaH - yatra siddhabhAvo vyAhanyate ekAntasuSamAdi, tadanyastu nirvyAghAtastatraiva saMDriyata iti hRdayArthaH / zeSaM gatArtham // 26 // 1. 'ussappiNIe' kha ga gha - pustakeSu / 2. 'dusamAsusamAdisu' Ga pustake | 3. pUrvavAkyagatAdizabdena suSamaduSSamArakagrahAt sAdharmyamAtradarzanAyaitat / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 109 atrAha paraH-yaH kAraNabhAvaM na pratipadyate kiM tena prarUpitena ? ityA zaGkyAha-- samayakkhette vaTTe-taeNa kAleNa savvaloe vi / 'saMvavahAro jaha taha, tayakAleNaM pi duviheNaM // 27 // "samayakkhette vaTTaMtaeNe "tyAdi // atrasthena kAlena yathA 'saMvyavahAraH' jIvapudgalAnAM bhavasthitikarmasthitikAyasthitiprabhRtirdevanArakeSu yathAyuSkaM trayastriMzatsAgaropamANItyAdi taha tayakAleNaM pi 'duviheNaM 'ti duviheNaM yathA kevalisamugghAe siddhau gacchataH, pradarzitaM caitadAdAveveti gAthArthaH // 27 // atra tadakAlammi ya duvihe, chavvihabhee vi ekkamekkammi / jammau sAharaNe vA, sijjhai evaM viyANejjA // 28 // // dAraM // " tadakAlammi ya duvihe " gAhA || 'dvividhe' uktalakSaNe / punaH prabhedAnAha-'chavvihabhee vi' ekAntasuSamAdike SaDarake 'ekkamekkammi 'tti ekaikasmin samayarAzAvapi viMzatisAgaropamakoTIkoTyantarvartini 'jammado sAharaNe vA' ete adhikRtya / jammao usabhAdINaM pi yathA tatkAlaH tatkAraNAtmanA upakaroti utsarpiNIsuSamaduSSamAdirUpaH, naivamatatkAlaH, sAmAnyarUpatvAtsamastasamayakSetravyApakatvAdasya / yathA sAdhyarogavizeSakSayArthaM prabhavanti nimbazirISAdayo vanaspativizeSAH, naivaM vanaspatiH, sAmAnyarUpatvAdasya / tadakAle'pi jammado sAharaNe vA sijjhai evaM viyANejjA, tadakAlasya ubhayorapi tulyatvAditi gAthArthaH // 28 // sAmprataM gatau satpadaprarUpaNAM mArgayannAha-- maNuyagaIe sijjhai, paccuppaNNaM paDucca u NayaM tu I savvAsu puvvabhAve - NaNaMtarabhaveNa sijjhaNayA // 29 // // dAraM // 1. 'saMvavahAre' ga-gha-pustakayoH / 2. 'tadakAleNaM' Ga pustake / 3. 'tadakAlammI duvihe' ga gha Ga pustakeSu / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam " maNuyagaIe" gAhA // gatArthA / navaraM 'sarvAsu' causu gaIsu puvvabhAvaNayadarisaNeNa anantarabhavaM aMgIkAuM ti gAthArthaH ||29|| adhunA vedamadhikRtyAha avayaveo sijjhai, paccuppaNNaM NayaM paDuccA u / savvehi vi veehiM, sijjhai samaIyaNayavAyA // 30 // // dAraM // 'avagayavedo " gAhA / / NavaraM veyA tiNi purisitthiNapuMsagA / samatItanayavAdAt, samatIto puvvabhAvapaNNavaNijjo ti gAthArthaH ||30|| tIrthadvAramAha 44 Notitthasiddha tithaM - karA ya titthagaratittha'titthagarA / siddhA ya atitthayarI, evaM titthaMkarItitthe // 31 // // dAraM // " Notitthasiddha" ityAdi // NotitthasiddhA-patteyabuddhA, ekadeza'bhAvatIrthe siddhatvAt, dravyatIrthaM rajoharaNamukhavastrikAdi, tacca teSAM nAsti, teNa notitthasiddhA bhaNNaMti, ego viyappo, titthaMkarA yatti dvitIyaH / ' titthagaratittha 'tti tIrthakaratIrthe akArapra zleSAdatIrthakarAzca tRtIyaH / ete ca puMnapuMsakaliGgAH sarve gRhItAH / 'siddhA ya atitthakarI' itthI siddhA ityarthaH / `catvAro'pyete vikalpAstIrthakaratIrthe / tIrthakarItIrthe'pyeta eva / yata Aha'evaM titthaMkarItitthe' prAGnyAyAdgatArthametat / vizeSastu tIrthakarItIrthAbhilApa iti mallisvAminIprabhRtInAmiti gAthArthaH // 31 // liGgadvAramAha liMgeNa aNNaliMge, gihatthaliMge taheva ya saliMge / savvehiM davvaliMge, bhAveNa saliMga saMjamao // 32 // // dAraM // "liMgeNa " gAhA // aNNaliMgaM caragAINaM, gihatthaliMgaM marudevIpabhiINaM, saliMgaM sAhusAhuNINaM, bhAveNa sammattAiNA tiviheNa Niyamo saliMge, saMjamao 1. '-bhAvatIrthasi-' ga gha - pustakayoH / 2. 'ete catvAro vi - ' ga gha Ga pustakeSu / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam savvasAvajjajogavirailakkhaNaM paDucceti gAthArthaH ||32|| caritradvAramAha caraNammi ahakkhAe, paccuppaNNeNa sijjhai gaeNaM / puvvANaMtaracaraNe, ticaukkagapaMcagagameNaM // 33 // 111 " vaMjiyamavaMjie yA carittaNANe ya doNha vI bheyA / NAmarahiyA avaMjiya, NAmaggahaNammi vaMjaNayA // 34 // // dAraM // "caraNammi" gAhA // puvvaddhaM kaMThaM / pacchaddhaM 'puvvANaMtaracaraNe 'tti aNaMtarapuvvabhAvapaNNavaNijjaM NayaM paDuccetyarthaH / ticaukkagapaMcagagameNaM sijjhai tti sambandhaH // 33 // katham ? ityAha--" vaMjiyamavaMjie yA " gAhA // vaMjiyaM nAma ukkittiyaM sAmAiyAdi, 'avaMjiyaM' aNukkittiyaM caritrajJAnayodurvayorapi yAvantaH kecidiha siddhaprAbhRte bhedAH prarUpyante satpadaprarUpaNAdayaH sannikarSaparyantA evaM draSTavyAH / pazcArdhaM spaSTamiti gAthArthaH ||34|| buddhadvAramAha-- patteya sayaMbuddhAbuddhehi ya bohiyA muNeyavvA / eya sayaMsaMbuddhA, buddhIhi ya bohiyA doNi // 35 // // dAraM // "patteya" gAhA / / patteyabuddhA ekke 1 sayaM ( buddhA) buddhehiM bohiyA' svayamAtmanA, svataH parato vA buddhAH, svayaMbuddhabuddhAstairbodhitA dvitIo viyappo 2 / evaM sayaMbuddhA tatio 3 / buddhIhi ya viyappiyA doNNi vigappA - buddhIhiM itthIhiM bohiyAo maNussitthIo 4, buddhIhi ya bohiyA maNussA kevalA missA vA 5, evaM paJca bhedA iti gAthArthaH || 35 // jJAnadvAramAha-- NANe kevalaNANI, paccuppaNNeNa sijjhai NaeNaM / paDivAi apaDivAI, dugatigacauNANa puvvaNayA // 36 // // dAraM // 1. 'dIrghatA prAkRtatvAt' / 2. 'eva' Gapustake | Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam "NANe kevalaNANI"tyAdi // prAga) kaNThyam / 'paDivAi'tti parivaDiuM puNo hoti, 'appaDivAI' saMtatA jAva kevalaM / dugatigacauNANa puvvaNayavAdAdavyaJjite, vyaJjite matizrute dvikaM, matizrutAvadhayastrikaM, matizrutamana:paryAyatrikaM vA, mana:paryAyAntazcatuSkamiti // 36 // avagAhanadvAramAha ogAhaNA jahaNNA, rayaNidugaM taha puNAi ukkosA / paMceva dhaNusayAI, dhaNUpuhutteNa ahiyAiM // 37 // // dAraM // "ogAhaNA" gAhA // kaNThyA / NavaraM dhaNupuhutteNa ahiyAI marudevIkAlavattINaM, jao marudevI vi AesaMtareNaM NAbhitulla tti paMcavisadhaNuabbhahiyA iti bhaNiyaM hoi / puhuttasaddo bahuttavAI kammapagaDisaMgahaNIe bhaNio tti gAthArthaH // 37 // utkRSTadvAramadhunA, yataH-utkRSTata 3upArdhapudgalaparAvarte pratipatitAH sidhyanti ataH zeSabhedatrayopalakSaNArthametadityAha laddhaM appaDivAdI-dasaNamAdIhiM koi sijjhijjA / paDivaiyakAlabheyA, saMkhamasaMkhA aNaMtA ya // 38 // "laddhaM appaDivAI" gAhA // darzanAdibhiH sampUrNamArgaM labdhvA tasmAdapratipatita eva kazcit sidhyati / kecittu saGkhyeyAsaGkhyeyAnantakAlapratipatitAH, ato bhedacatuSkamiti gAthArthaH // 38 // antaradvAramAhasamao "ya aMtarammI, jahaNNa ukkosaeNa chammAsA / // dAraM // doNNi samayA jahaNNe, NiraMtarukkassa smyttuN||39|| // dAraM // "samao ya aMtarammI" gAthA // nizcayasya nAstyantaram, ekatvAttasya / 1. 'paryAyA vA' iti Ga pustake / 2. 'aha' Ga pustake / 3. '-apArdha-' gagha-pustakayoH / 4. '-parAvarttaprati-' Ga pustake / 5. 'u' kh-g-ng| 6. 'gAhA' Ga / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 113 pUrvanayasya punaranekApekSayA'sti vyavahAraparatvAdasyeti / zeSaM prakaTArthamiti prAgardham / pazcArdhenANusamayadvAramAha-doNNi samaye 'tyAdi prakAzamiti gAthArthaH // 39 // gaNanAdvAramAhasaMkhAe~ jahaNNeNaM, ekko ukkosaeNa aTThasayaM // // dAraM // siddhA'NegA thovA, ekkagasiddhA u saMkhaguNA ||40||||daarN // "saMkhAe" gAhA // prAga) kaNThyam / pazcArthenAlpabahutvadvAramAha'siddhA'NegA thovA' naike-anekasiddhA ekasamayena stokAH / tebhya eka eva siddhAH 'saGkhyeyaguNA iti gAthArthaH // 40 // yathA satpadaprarUpaNAdvAraM paJcadazabhiH kSetrAdimArgaNAdvArairuktam, evameva sakalamArgaNAdvAravyAptyA dravyapramANAdimUladvAracatuSTayamapi draSTavyam, tathaiva vakSyamANatvAt / ata eva satpadaprarUpaNAmadhye'tidizannAha aMtaradAraM kAlo, davvappamANaM ca appabahudAraM / eesiM saTThANe, taha vi ya dAraM kare saphalaM // 41 // "aMtaradAraM kAlo" gAhA // sambandhenaiva raMgatArthaM gAthArdham / kimarthamidam ? ityucyate-yato mArgaNAdvAreSu yadantaraM tathA kAlaH tathA gaNanaiva dravyapramANamucyate, saGkhyA cetyanarthAntaram, tathA'lpabahutvamityetad dvAracatuSTayamapi mUladvAracatuSTayAdabhinnArthamataH kimarthaM punarmArgaNAdvAreSUpanyasyate ? ityasya sandehasyApanodArtham, ayamatra bhAvArtha:-ebhiH satpadAdInAM sanmAtrAdivibhAgapradarzanArthamupanyAsaH / vistarArthastveSAM mUladvAragata eva draSTavyaH / tathA cAha-etesiM saTTANe' eteSAM tvaidamparyArtha:-vistarArthaH 'svasthAne' mUladvAreSu draSTavyaH / 'tathA'pi ce'tyetatprAgabhihitAzaGkitottaradvAraM kiJcidihAvasaraprAptaM karomi saphalaM yathedaM satpadaprarUpaNAdvAramiti gAthArthaH // 41 // 1. 'saMkhaguNA' ng| 2. 'gatArthamardham' ka-kha-ga-gha / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam ata evAnyatrApyupadezArthamAha jattha 'havijja viseso, tattha parUvejja jaM viyANejjA / jattha Na hojja viseso, tattha vi evaM ciya bhaNejjA // 42 // // saMtapayaparUvaNAdAraM sammattaM // " jattha bhavejja viseso" gAhA || 'yatra' bhAvAlpabahutvAdau dvArAntare havejja 'viseso' bhedo yathA nArakagatyAdyanantaraudayikabhAve tathA nisargopazamikasamyagdarzanAdyanantarabhAva ityAdi alpabahutve ca yathA paramparasiddhaprarUpaNAyAM tatra prarUpayedyatkiJcijjAnIyAt / jattha Na hojja viseso tatra kim ? 'tattha vi eyaM ciya bhaNejjA' satpadAbhihitaM sanmAtramiti gAthArthaH // 42 // gataM satpadaprarUpaNadvAram / sAmprataM prathamapade sanmAtratayA nirUpitAnAM siddhAnAM paJcadazabhireva mArgaNAdvArairdravyapramANamucyate / tatrAdyadvayamadhikRtya lAghavArthamoghato'tidezamAha ubhayammi khettakAle, saTTANe sijjhaI u aTThasayaM / vIsapuhuttaM vIsA - egayare dasa u sAharaNe // 43 // " ubhayammi khettakAle" ityAdi / kSetraM ca kAlazcetyetadevobhayaM tatra, etasmin kim ? ata Aha-- ' saTTANe sijjhaI tu aTThasayaM' yatra jAta: sidhyati tatsvasthAnaM tiryaglokAdi kSetram, kAlastu avasarpiNIutsarpiNInoutsarpi(Nyavasarpi) NyAdi, tatrASTazataM sidhyati / vIsapuhuttaM aholoe, dviprabhRtirAnavabhyaH pRthaktvam, adholoIyagAmesu eyaM, vIsA egayare vijaya ityarthaH / dasa u sAharaNe jattha jA (nI ) o tattha devakurUttarakuruprabhRtikAle susamasusamAie iti gAthArthaH ||43|| sAmprataM kSetramevAdhikRtya vibhAgata Aha cattAri uDDaloe, jale cakkaM duve samuddammi / aTThasayaM tiriloe, vIsapuhuttaM aholo // 44 // 1. 'havejja' Ga / 2. 'hoi' ga gha / 3. 'tattha' Ga / 4. 'sijjhati' Ga / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 115 " cattAri uDDaloe" gAhA // savvattha vi uDDhaloe egasamaeNaM cattAri sijjhaMti, evaM savvattha samayakhette / jalamajjhe caukkaM / 'duve samuddammi' ekkaMmi lavaNe 'kAlAyaNe vA / aTThasayaM tiriyaloe, jao so sadvANaM teNa / 'vIsapuhuttaM aholoe' bhAvitArthametaditi gAthArthaH || 44 || sAmprataM saMharaNavibhAgArthamAha saMkAmaNAe dasagaM, do ceva ya hoMti paMDagavaNammi / samaeNa ya aTThasayaM, paNNarasasu kammabhUmIsu // 45 // // dAraM // "saMkAmaNAe dasayaM" gAhA // tIsAe akammabhUmIsu pannarasasu kammabhUmIsu savvattha saMkAmaNAe dasa sijjhati / paDaMgavaNe do, 2NaMdaNavaNe cattAri / sesaMmi TaMke vA kUDe vA sele vA vAse vA vAsahare vA ukkoseNaM egasamae dasa sijjhaMti / ee ya bheyA lihiyA appabahuttadAre uvaogiNetti kAuM / pacchaddhaM kaNThyam / jammao eyaM ti gAthArthaH // 45 // gataM kSetradvAram / kAladvAramAha osappiNiussappiNi- taiyacautthAsamAsu aTThasayaM / paMcamiyAe vIsaM, dasagaM dasagaM ca sesAsu // 46 // takkAlammi u evaM tadakAle savvahiM pi aTThasayaM / jamhA videhakAlo, vaTTai savvesu kAlesuM // 47 // // dAraM // , "osappiNI" gAhA || dosu vi osappiNIussappiNIsu taiyacautthesu araesu aTThayaM / paMcamiyAe dUsamAe vIsaM, osappiNIe eyaM, Na u ussappiNIe, tIrthAbhAvAt / sesesu araesu dasa sijjhati dosu vi osappiNIussappiNIsu saMharaNe tti gAthArthaH // 46 // " takkAlammi" gAhA // evaM tatkAlamadhikRtyoktam / tadakAle 'savvahiM pi' egaMtasusamAisu duvAlasesu vi araesu eyaM aTThasayaM, kamhA ? jamhA videhakAlo ityAdyetaccAdhastAdbhAvitameveti gAthArthaH // 47 // 1. 'kAloyaNe' ka / 2. 'NaMdaNe' kh-gh-ng| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam adhunA gatidvAramAhavemANiya aTThasayaM, sijhaMti aNaMtarAgayA ihiN| jattha va paDaMti ohe, sesANa gaINa dasa dasagaM ||48||||daarN // "vemANiya" gAhA // prAga) kaNThyam / 'jattha va paDaMti ohe' yatra vA gatibhedA yathA anuttarebhya AgatA aSTazatam / sesANa gaINa tiNhaM dasa dasa sijhaMti tti gAthArthaH // 48 // samprati vedadvAramAhaaTThasayaM purisANaM, vIsaM itthINa dasa NapuMsANaM / oheNa ekkasamae, purisANa ya hoi saTTANe // 49 // sesA u aTThabhaMgA, dasagaM dasagaM tu hoi ekkakkaM / // dAraM // "aTThasayaM purisANaM" ti ko'rthaH ? puruSAH sidhyanti / evaM viMzatiH striyaH / cirantanaTIkAkAramatAttu daza, etacca punaranAdRtya sUtroktamevAnuvatiSyate, yato'lpabahutvadvAre vakSyati-"aNaMtarAgayaNapuMsehiM aNaMtarAgaitthIliMgasiddhA saGkhyeyaguNAH" na cAnyadAzaGkitavyam, sarvatrAstrIsiddhabhaGgeSu dazasaGkhyAbhidhAnAditi, etadeva sAdhanaM viMzatisaGkhyAyAH saGkhyeyaguNatvAnyathAnupapatterityalaM prasaGgena / evaM dasa napuMsANaM majjhe sijhaMti / evamaNaMtarapacchAkaDavedesu tiNNi bhaGgA bhaNiyA / sesA Nava aNaMtarAgayabhaMgA, taM jahA-purisehito aNaMtaruvvaTTA purisA itthI NapuMsA vA bhavaMti, ee tiNNi / evaM itthIhito tiNNi, NapuMsehito vi tiNNi / tattha paDhamapurisabhaMge 'purisANa ya hoMti saTThANe' purisehito AgatA purisA ceva sijhaMti tti saTThANapadamiti gAthArthaH // 49 // "sesA u aTThabhaMgA" gAhA // sugamaM prAgardham / pazcArdhena tIrthadvAramAhacauro dasa aTThasayaM, vIsaM titthagarasiddhAI // 50 // doNNi u titthagarIo, sesatigaM jaha utitthagaratitthe / // dAraM // "cauro" ityAdi / cauro titthagarA / dasa patteyabuddhA / aTThasayaM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 117 atitthagarANaM / vIsaM itthisiddhANaM / ete titthagarAdIti gAthArthaH // 50 // "doNNi u" gAhA // doNNi ya titthayarIo sijhaMti / sesabhaMgatigaM patteyabuddhAdIti dvAram / liGgadvAramAha cauro dasa aTThasayaM, gihaNNaliMge saliMge ya // 51 // // dAraM // 'cauro dasa aTThasayaM' yathAsaGkhyena caramapAda iti gAthArthaH // 51 // caritradvAramAhapacchAkaDaM carittaM, tigaM caukkaM ca tesi aTThasayaM / parihAriehiM sahiyaM, dasagaM dasagaM ca pacchakaDe // 52 // // dAraM // "pacchAkaDaM carittaM" gAhA / / 'tigaM caukkaM ca' tti avyaJjitaM bhaGgadvayam / vyaJjitaM sAmAigaM suhumasamparAyaM ahakkhAya (yaM ti) tigaM, sAmAigaM cheovaTThAvaNIyaM suhamasaMparAyaM ahakkhAyaM ti caukkaM, eesu dosu bhaMgesu aTThasayaM / jattha bhaMge parihAriyaM pavisai tattha dasagaM sijjhati / dasagaM ca pacchakaDe tti gAthArthaH // 52 // // dvAram // buddhadvAramAhapatteyabuddhadasagaM, buddhehi ya bohiyANa aTThasayaM / buddhehi bohiyANaM, vIsA puNa ekkasamaeNaM // 53 // "patteyabuddhadasagaM" gAhA // patteyabuddhA dasa sijhaMti / buddhehiM bohiyANaM aTThasayaM / tahA buddhehiM ceva bohiyANaM vIsaM sijhaMti, itthINaM ti bhaNiyaM hoi / buddhA ya titthagarA vA AyariyAdi vA purisA iti gAthArthaH // 53 // sAmprataM yaduktaM "buddhIhi ya bohiyA doNNi vigappA" tadAhabuddhIhi~ bohiyANaM, vIsA puNa hoi ekkasamaeNaM / buddhIhi~ bohiyANaM, vIsapuhuttaM tu siddhANaM // 54 // // dAraM // "buddhIhi~ bohiyANaM" gAhA // buddhIhiM bohiyANaM vIsA / tathA buddhIhi~ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam ceva bohiyANaM purisAINaM sAmaNNeNaM vIsapuhuttaM 'sijjhati / jao buddhIo sayaMbuddhIo mallipamuhAo aNNAo ya sAmaNNasAhuNIpamuhAo borhiti 2ao, jai vi cirantanaTIkAkAreNa savvattha eyaM Na lihiyaM tathA'pyavagamyata iti gAthArthaH // 54 // jJAnadvAramAhadugaNANe repacchAkaDa, cauro sesANa hoi aTThasayaM / vaMjiya maNaNANajue, dasagaM sesANa puvvagamo // 55 // "dugaNANe pacchAkaDa" gAhA // dugaNANapacchAkaDANaM cauro sijhaMti / 'sesANa' tigacaukkabhaMgANa majjhe aTThasayaM, eyaM tAvadavvaMjie / atha vyaJjite manaHparyAyayutayorvayorbhaGgakayordaza sidhyanti / 'sesANa puvvagamo'tti avadhiyutayoraSTazatamavyaJjitavaditi gAthArthaH // 55 // avagAhanadvAramAha"ukkosiyAe ogA-haNAe "do siddha egasamaeNaM / cattAri jahaNNAe, aTThasayaM majjhimAe u||56|| "ukkosiyAe" gAhA // paMcadhaNusayapuhuttabbhahiyAe do / cattAri jahaNNAe / aTThasayaM majjhimAe tu, tuzabdAd jivamajjhe aTTha, ajahaNNukkosAe aTThasayaM, alpabahutvArthametaditi gAthArthaH // 56 / / utkRSTadvAramAhajesiM aNaMtakAlo, paDivAo tesi hoi aTThasayaM / appaDivaie cauro, dasagaM dasagaM ca sesANaM // 57 // // dAraM // 1. "sijhaMti' ka-kha-ga-gha / 2. 'ato' ng| 3. 'pacchakaDA' Ga / 4. 'ukkosagAhaNAe, do siddhA hoMti egasa-' ka / 5. 'do hoMti ega-' ng| 6. 'utkRSTAvagAhanAyAH paJcaviMzatyadhikapaJcazatadhanUrUpAyA ardhaM dviSaSTyuttaradvizatadhanUMSi, evamagre'pi samAIsya yavamadhyamiti saJjJA jJeyA' iti siddhapaJcAzikAvacUryAm / 7. 'aTThasayaM' ka-kha / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 119 "jesiM aNaMtakAlo" gAhA kaNThyA // 57 / / antarAnusamayadvAradvayAbhidhitsayA''ha - saMtaraNiraMtaraM vA, egAdI sijjhaI u aTThasayaM / doNNi ya NiraMtarANaM, jAva puhattaM sayANaM tu // 58 // // dAraM // "saMtaraNiraMtaraM vA" gAhA // sAntaraM nirantaraM vA ekko do bahavo vA yAvadaSTazataM sidhyantIti / antaradvAram / NiraMtaraM vA ekko bahavo vA sidhyanti / katham ?, egAI battIsaMtA aTThasamae jAva NiraMtaraM sijhaMti / evaM tettIsAI aDayAlaMtA sattasamae / auNapaNNAI saTThipajjaMtA chassamae / egasaTThippabhiI bAvattaripajjatA paJcasamae / tevattariAI culasItipajjaMtA cattAri samae / paMcAsItipabhiI chaNNauipajjaMtA tiNNi samae / sattANauippabhiI durahiyasayapajjaMtA dosamae / aTThasayaM ekkaM ceva samayaM sijjhai / tatra 'doNNi ya NiraMtarANaM'ti evaM aTThasamayA dvisamayaparyantA nirantarasiddhA veditavyAH / tatraikekasmin vikalpe zatapRthaktvaM mantavyamiti gAthArthaH / / 58 // gaNanAdvAramAhasaMkhAe jahaNNeNaM, ekko ukkosaeNa aTThasayaM / // dAraM // "saMkhAe" gAthA) kaNThyam / pazcArddhanAlpabahutvadvAramAhasiddhA NegA thovA, ekkagasiddhA u saMkhaguNA // 59 // // davvapamANaM gayaM // "siddhA NegA thovA" kaNThyam / iti gAthArthaH // 59 // mUladvAreSUktaM dravyapramANam // idAnIM teSAM paramArthasatAM gaNanayA pramitAnAM kSetram-avagAha: sparzanA ca tulyayogakSematvAve apyucyete / tatra kSetraM satpadaprarUpaNAnusArato'vagataparamArthaM sarvaM pratyutpannanayadRSTyA veditavyam, yata RjuzreNigatyA tatra gatAH sidhyanti, "ihaM boMdiM caittANaM tattha gaMtUNa sijjhati" tti vacanAt, ataH sarvasiddhavyAptyA samayakSetratulyam / ekaikasiddhApekSayA tu svAvagAhamAtram / sparzanA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 'pyavagAhavizeSa eva manAgatiriktA / yathA paramANu:-"egapaesogADho sattapaesA ya se phusnnaa|" ata eva sA evaM mantavyA "phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi~ Niyamaso siddho / te'vi asaMkhejjaguNA, desapaesehi~ je puTThA // 1 // " yathA svapradezaiH spRSTAH siddhAstadvivakSitasiddhAH anya(siddhAnya)siddhAvagAho'pyataH kSetrAdatiricyate sparzaneti / evaM tAvannizcayanayAt kSetrasparzane ukte / pUrvabhAvaprajJApanIyApekSayA tvAha saMkhejjamasaMkhejje, bhAge bhAgesu savvaloe vA / pucchA vAgaraNaM pi ya, khette phusaNA ya bIeNaM // 60 // ||khettdaarN // // phusaNAdAraM // "saMkhejja" gAhA // kevalinamadhikRtyaitaducyate-bhAgA dezAH khaNDAnItyanAntaram / lokAkAzasya ekadvitryAdivibhAgAH / yathoktamArSe "AgAsatthikAyassa paesA" tatraivaMvidhA dezA iti / ataH sarIrattho jayA kevalI tayA asaMkhejjaime bhAge logassAvagADho / saMkhejje vA bhAge daMDapaDhame samae, ettha uDDAhologavAvittaNao thUraNayAbhippAeNaM jahA-"kahiM bhavaM vasai ? loge vasAmi" ityAdi, evamatrApi vizeSakhaNDApekSayA / saMkhejjesu vA bhAgesu maMthAvatthAe, jao tattha logassa cattAri khaMDANi pUriyANi bhavaMti / asaMkhejjesu vA bhAgesu, etattu nAvagacchAmi, atigambhIratvAdabhiprAyasya / savvaloe vA, cautthe samaye lokavyApitvAditi / 'pucchA' "ki kevalI logassa asaMkhejjabhAge hojjA saMkhejjabhAge vA hojjA ?" ityAdi, vAgaraNaM pi ya evameva / 'khette'tti evaM tAvatkSetramadhikRtya / phusaNA ya 'bitieNaM' dvitIyenAnenaiva vyAkhyAprakAreNedameva gAthAsUtramaGgIkRtyeti gAthArthaH // 60 // ukte kSetrasparzanAdvAre // sAmprataM teSAmeva kSetrasparzanAvatAmavasthitipariNAmAvadhAraNArthaM kAla ucyate, 1. '-tasiddhAvagAho'pyataH kSe-' ng| 2. 'atigabhIra-' ng| 3. '-prakAreNaivameva' ka-kha / 4. '-nAvasthi -' k-kh| -- Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam tatrApi viziSTakSetrasparzanayorhetutvAtsiddhadravyeyattAvadhAraNena saMsthAnavizeSopalambhArthamutkRSTetaraM sidhyatikriyAkAlameva tAvadabhidhitsuridamatidizannAhajahi~ aTThasayaM sijjhai, aTThaya samayA NiraMtaraM kAlaM / vIsadasaesu cauro, sesA sijhaMti do samae ||61||||kaaldaarN gayaM // __ "jahi~" gAhA // yatra kvacitkSetrAdau aSTazataM sidhyati aSTAveva tatra samayA 'nirantaraM' avicchinnaM sidhyatikAlo veditavyaH / evaM vIsadasaesu cauro' jahA vIsaM ca dUsamAie ityAdi dasa NapuMsesu ityAdi / 'sesA' dazakebhyaH Arata:yathA javamajjhe aTTha jale caukkaM, uDDaloe caukkaM diTuM jAva do paMDage do "titthagarItyAdIti gAthArthaH // 61 // evaM tAva oghao suttakAreNa kAlo egagAhAe ceva aidiTTho / saMpayaM vittharattho eIe ceva gAhAe khettAimaggaNAdArakkameNa vivarijjai-tattha khette ogheNa 5telokke ukkoseNaM aTThasamayA NiraMtaraM sijjhaikAlo / vibhAgeNaM puNa jaMbuddIve aTThasamayA, evaM dhAyaisaMDe pukkharavare kammabhUmIsu savvAsu bharaheravaesu vijaesu aTThasamayA / jale sAharaNAe cattAri samae, evaM harivAsAisu ya savvakhettesu / aheloe cattAri, uDDaloe do, NaMdaNe do, samudde do, lavaNe do, kAloyaNe do, khette tti gayaM / kAle tti, osappiNIussappiNINoussappi(NIosappi)NIsu oghao aNusamayaM aTTha samaye sijhaMti / vibhAgao susamasusamAe susamAe ya cattAri samae, susamadUsamAe dUsamasusamAe ya aTTha samae, dUsamAe aidUsamAe ya cattAri samae, evaM ussappiNIe vi, kAlo tti sammattaM / gai tti, NirayagaIe aNaMtarAgayA cattAri samae, jahiM vemANiyA paDaMti tahiM aTTha samae, sese cattAri, gai tti sammattaM / vei tti, purisaveyapacchAkaDA purisaveyaaNaMtarAgayapurisesu bhaMgesu aTTha samae / sesesu dasasu cattAri / vee tti sammattaM / tittha tti, titthagaratitthe NotitthagarasiddhA aTThasamae, evaM titthagarItitthe NotitthagarasiddhA vi| titthagarA do samae, titthagarI do samae, sesesu dasasu cattAri / liMge tti, saliMge 1. '-sthAnavi-' kha / 2. 'u' ka / 3. 'aTThasayaM' ka-kha / 4. 'titthagarIo i' kh| 5. 'tiloke' k| 6. 'kAlayaNe' kha-Ga) 7. '-su cattA-' kh-gh-g-ng| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIsiddhaprAbhUtaM saTIkam aTThasamae, sese cattAri samae / caritte tti, avaMjie paMcacarite cattAri samae, sese aTThasamae / vaMjie sAmAiyasuhuma ahakkhAesu aTTha samae, jattha parihAro paDai tattha cattAri samae, carite tti sammattaM / buddhe tti, sayaMbuddhA do samae, buddhabohiyA aTTha samae, patteyabuddhA cattAri samae / NANe tti, 'avvaMjie duNNANapacchAkaDA do samae, tiNNANacauNNANapacchAkaDA ya aTTha samae / vaMjie AbhiNibohiyasuyapacchAkaDA do samae, jahiM ohiNANaM paDai tarhi aTTha, sesesu NANasaMjoesu cattAri samae / jao bhaNiyaM - " vaMjiya maNaNANajue dasagaM" ti / ogAhaNa tti, ukkosiyAe ogAhaNAe do samae, jahaNNiyAe ogAhaNAe do samae, javamajjhAe cattAri samae, ajahaNNANukkosAe aTTha samae, ogAhaNA sammattA / ukkasse tti, aparivaDiyA do samae sijjhaMti, saMkhejjakAlapaDiyA cattAri asaMkhejjakAlapaDiyA cattAri aNaMtakAlapaDiyA aTTha samae NiraMtaraM sijjhati / kAle ti mUladvAraM paJcamam / sAmprataM dravyapramANAdivizeSapradarzanArthamantaradvAramucyate - taM ca oghao visesao vi ya 2, oghao jahaNNeNaM egaM samayaM ukkoseNaM chammAsA | saMpayaM oghavibhAgehiM aMtaraM bhaNNai jaMbuddIve dhAyai, oha vibhAge yatisu videhesu / vAsapuhuttaM aMtara, pukkhara ubhayaM pi vAsahiyaM // 62 // " jaMbuddIve" gAhA // jaMbuddIve dhAyaisaMDe ya 'ohe' tti savvammi ceva dIve, vibhAgeNaM puNa 'tisu videhesu' jaMbuddIve ekko do dhAyaisaMDA eesu jahaNNeNa ekkaM samayaM ukkoseNaM vAsapuhuttaM aMtaraM / pukkhare 'ubhayaM pi' oghao vibhAgatoya vAsamahiyaM ti gAthArthaH // 62 // jammau bharaheravara - sutisuM aTThArakoDakoDudahI / "sAharaNi saMkhavAsA, sesesu jahaNNao samao // 63 // 1. 'avaM-' kha-ga-gha / 2. 'vAsapuhatta tti' ka kha ga gha / 3. 'tIsu' ng| 4. 'saMharaNe' ka / 'saMharaNe' Ga / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 123 "jammato" gAhA // bharaheravaesu 'tisuM' ti tisu aragesu aMtaraM bhANitavvaM susamadUsamAe 1 dUsamasusamAe 2 dUsamAe ya 3, jao ettha jAyA sijhaMti, tattha dusu jAyANaM aTThArasakoDakoDudadhI' osappiNIsatkA nava ussappiNIsatkAzca nava ekAntasuSamAdyAH, etA aSTAdaza samAdvaye'pyoghato vivakSitAH / sAharaNe 'saMkhavAsA' vAsasahassA ee daTThavvA / sesesu araesu egaMtasusamAisu tisu TThiI, 'susamAsusamAisu saMhArasyAvizeSAt, jahaNNao samao sarvatrAntaramiti gAthArthaH // 63 // sAmprataM dviyorapyavasarpiNyutsapiNyovibhAgata Aha osappiNiussappiNi, jammato uguvIsakoDakoDudahI / dasa sAharaNe ahiyA, vIsa visuddhA vibhAgeNaM // 64 // jaM sesaM patteyaM-taraM tu oghammi dugadugavisuddhA / ubhao bahutaraukko-sayaM tu samao jahaNNeNaM // 65 // "osappiNiussappiNI" gAhA // dvayorapi jammao uguvIsakoDakoDudadhI jahA jaMbuNAmassa marudevIe ya aMtaraM ussappiNIsaMbaMdhiNIo dasa osappiNIe ya egaMtasusamAdINaM keriyAo Nava, evaM uguvIsA ussappiNIe vi| 'dasa sAharaNe ahiyA' ussappiNIe sAharitasiddhA puNo aNNe ukkosato kevaikAleNaM osappiNIe ceva sijjhihiMti ?, dasahiM koDAkoDihiM saMkhejjavAsasahassabbhahiyAhiM, jao egaMtasusamAe saMkhejjavAsasahassA ukkosaM aMtaraM diTuM, evaM ussappiNIe vi / 'vIsa visuddhA vibhAgeNaM' ti jammato sAharaNato ya egaMtavibhAgeNaM puNa vIsAe koDAkoDINaM visuddhAe, jahA dUsamAdIe siddhA puNo tammi ceva tatra kAlato jaMbUNAmAdI videhagA vA "saMharaNato kevatikAleNa sijjhihiMti ?, bhaNNai, vIsAe visuddhA koDA-koDIhiM / evaM sesAragesu vi, evaM ussappiNIe vi neyavvaM / saMpayaM doNhaM 1. 'susamAdusamAisu' kh-g-gh-ng| 2. 'rapyutsarpiNyavasarpiNyoH' ka-khaga-gha / 3. 'ukkosA' ka / 4. 'tat' g-gh-ng| 5. 'saMharaMtA' ka-kha-ga-gha / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam pi osappiNiussappiNINa egato doNhaM doNhaM aragANaM ukkosaM aMtaraM ciMtijjati-tattha dUsamAe dUsamAe ya doNhaM pi kiM aMtaraM ?, bhaNNati-etAo ceva vIsa visuddhA vibhAgeNaM koDAkoDI jammato kAlato kiMcUNacUlasItivAsasahassUNAo, jato ussappiNIe dUsamA jAtA dUsamasusamAe sijhaMti / takkAlato jaMbuNAmAdI sAharaNato puNa bicattAlIsavAsasahassUNAo, evaM tAva dUsamAragANaM doNhaM / sesAragANaM pi uvarihattaM NetavvaM // 64 // jato Aha-"jaM sesaM patteyaMtaraM tu" gAhA // uvauttA jaM aNNaM taM sesaM doNhaM doNhaM aragANaM patteyaM aMtaraM ukkosaM kiM hoti ?-'oghammi' ussappiNiosappiNIduge sAmaNNeNaM vivakSite 'dugadugavisuddhA' tA ceva vIsakoDAkoDIo koDAkoDidugeNa visuddhAo saMtIo imaM hoti-ussappiNIdUsamasusamAcaramaMtAo uvarihattaM ADhattaM jAva osappiNIdUsamasusamAdi tti, ettha aTThArasa koDAkoDIo / evaM ussappiNIsusamadUsamAcaramaMtAo ADhattaM jAva osappiNIsusamadUsamAcaramaMto jattha marudevIsiddhA etthaMtaraM solasa koDAkoDIo tti / kimetadevamarakAntaraM gRhyate ? iti ceducyate, 'ubhao bahuyaraukkosagaM tu' 'ubhao'tti dvayorapi janmatatkAlasaMharaNalakSaNatatkAlayorbahutaramutkRSTamantaraM labhyate iti kRtvA, saGkSapeNa dvayorapi kAlayoryugapadekaprayatnenaitadantaraM prArabdhaM tena saMharaNataH suSamaduSSamAcaramAntasiddhasya dvitIyasuSamaduSSamArakAdisiddhasya caitAH SoDazAntaram, janmatatkAlatastu siddhasya sambhavAnyathAnupapatteraSTAdazaivetyalaM prasaGgena / prakRtaM prastumaH-tao susamadusamaMtarAo solasahiMto duge suddhe coddasa koDAkoDIo ussappiNIsusamAdisaMharaNasiddhassa osappiNIsusamAcaramaMtasiddhassa ya evaM aMtaraM hoi / etatpunaH kimevaM gRhyate ? iti ceducyate, anayodvayoH samayorapi tulyAnubhAvatvAtprAyastulyasiddharAzikhyApanArtham, etacca kAlazreNyAM bhAvayiSyata iti / susamaMtarao due suddhe duvAlasakoDAkoDIo egaMtasusamANaM aMtaraM evaM ceva bhAvatthasahiyaM daTThavvaM / evaM tAva eyaM ukkosaM aMtaraM, samao jahaNNeNaM ekko / 1. '-duguNa-' ka-kha-ga-gha / 2. dvayodvayoH samayo-' kh-g-gh-ng| Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 125 savvaM cedameva satthaM ciMtijjai mahAsiddhapAhuDapaNNavaNAe osappiNIussappiNIvattisu 'dosu dosu samaesu tullANubhAvesu kAlaseDhIe siddhavisesapaNNavaNatthamiti gAthArthaH // 64 // // 65 // sAmpratamekAntaduSSamayorutkRSTamantaramAhaosappiNI asaMkhA, sAharaNukkassa aMtaraM hoi| aidussamANa doNha vi, ekko samao jahaNNeNaM // 66 // // dAraM // "osappiNI asaMkhA" gAhA sugameti gAthArthaH // 66 / / adhunA gatidvAramAhaegasamayaM jahaNNaM, vAsA saMkhejja savvagaisu pi / sAhiyavAsaM vemA-Niesu paDiyA va je jattha // 67 // // dAraM // "egasamayaM" gAhA / / 'vAsA saMkhejja' tti vAsasahassA saMkhejjA, evaM savvattha daTThavvaM jattha saMkhejjavAsagahaNaM / 'savvagaisuM pi' NirayatiriyamaNuyadevagaihito aNaMtarAgatANameva aMtaraM sAhiyaM saMvaccharaM, 'vemANiesu paDiyA va je jattha 'tti jahA NeraiehiM ukkoseNaM vAsasahassaM uvaeseNa heuNA saMkhejjANi vAsasahassANi / uvaesaM lahiuM saMbuddhA siddhA, heuM-nimittamittaM daTuM saMbuddhA siddhA, evaM savvattha daTThavvaM / tirikkhajoNigehiM uvaeseNa vAsasayapuhuttaM heuNA saMkhejjANi / evaM tirikkhajoNiNIhiM maNussehi maNussIhiM devIhiM devehi vAsaM sAiregaM uvaesao heuNA vAsasahassA saMkhA / egidiehiM paMcidiehiM-puDhaviAuvaNassaiMgabbhavakkaMtiehiM AI kAuM jAva doccA 'puDhavi tti eehiM savvehi saMkhejjANi vAsasahassANi / IsANaehiM sohammaehiM ya saMvaccharasAiregaM / IsANasohammadevIhi saMkhejjavAsasahassA aMtaraM, evaM sesA vi neyavvA / 'gaI' tti gayaM // 67 // 1. 'dosu sa-' ka-kha-ga-gha / 2. "ussappiNI" ka-kha-ga-gha / 3. '-ttamettaM' g-gh-ng| 4. '-imaNussagabbhava-' ng| 5. 'puDhavi tti / IsANasohammadevIhiM sakhejjavAsasahassA aMtaraM / gaitti gayaM' ka-kha-ga-gha / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam vee tti dAramAha egasamayaM jahaNNaM, saMkhA vAsANa puMsaitthIsuM / purise vAsaM ahiyaM, anaMtaraM tesu emeva // 68 // // dAraM // " egasamayaM " gAhA // purisasiddhANaM purisANaMtarasiddhANa ya doNhaM pi bhaMgANaM aMtaraM vAsaM adhiyaM / sesapurise itthiNapuMsagabhaMgesu saMkhijjANi vAsasahassANi aMtaraM ti gAthArthaH // 68 // tIrthadvAramAha puvvasahassapuhuttaM, titthagara anaMtakAla titthagarI / NotitthagarA vAsA - hiMgaM tu sesA u saMkhasamA // 69 // // dAraM // "puvvasahassa" gAhA 'kaNThyA / NavaraM sesesu bhaMgesu 'saMkhasame 'tti saMkhejjavAsasahassa tti gAthArthaH // 69 // liGgadvAramAha-- eesiM ca jahaNaNaM, samao taM ciya saliMgamAINaM / vAsahiyaM tu saliMge, paraM tu sesA u saMkhasamA // 70 // // dAraM // " eesiM ca" gAhA || 'eesiM' titthagarAdINaM jahaNNaM samao, taM ciya aMtaraM samao saliMgamAdINaM, saMvaccharaM sAhiyaM saliMge, 'paraM tu' ukkosayaM puNa eyaM / 'sesA u' aNNaliMgagihiliMgasiddhA saMkhejjAo samAo aMtaraM kAuM sijjhaMti tti gAthArthaH // 70 // caritradvAramAha ticarite vAsahiyaM, vaMjiya cheyaparihArarahie ya / aTThAra koDakoDI, sesA ukkassa sama iyaraM // 71 // "ticarite " gAhA || avvaMjie ticarittapacchAkaDANaM vAsaM ahiyaM ukkosamaMtaraM, caucarittapacchAgaDasiddhANaM saMkhejjANi vAsasahassANi, paMcahi 1. 'kaMThA' ka / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 127 pacchAkaDANaM aTThArasa koDAkoDIo sAiregAo / vyaJjite chedaparihArarahite caitadeva varSaM sAdhikam / katham ? sAmAiyasuhumaakkhAyapacchAkaDANaM saMvaccharaM sAtiregaM, sAmAiyacchedovaTThAvaNIyasuhumaahakkhAyapacchAkaDANaM aTThArasa koDAkoDIo sAtiregAo, paMcahi pacchAkaDANaM pi tA ceva aTThArasa sAhiyAo / sesANa vi dvayoranayorvikalpayoH samayaH 'itaraM' jaghanyamiti gAthArthaH // 71 // buddhadvAramAhabuddhehi~ bohiyANaM, vAsahiyaM sesayANa saMkhasamA / puvvasahassapuhuttaM, hoi sayaMbuddha sama iyaraM // 72 // "buddhehi~" gAhA // 'vAsahiyaM' ti sAdhikam / zeSANAM vikalpAnAM pattegabuddhANaM buddhabohiyANaM ca itthINaM 'saMkhasama'tti saMkhejjANi vAsahassANi / sayaMbuddhANaM puNa puvvasahassapuhattaM, samayaH 'itaraM' jaghanyamiti gAthArthaH // 72 // jJAnadvAramAha dugaNANa maisuyANaM, paliyAsaMkhejjabhAga sesANaM / vAsahiyaM maNapajjava-NANarahe sesa saMkhasamA // 73 // "dugaNANa" gAhA // dugaNANapacchAkaDANaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM / tiNANapacchAkaDANaM saMvaccharaM sAiregaM / cauNANapacchAkaDANaM saMkhejjANi vAsasahassANi / vaMjie maisuyANaM paliyAsaMkhejjabhAgo / sesANaM vigappANaM vAsaM ahiyaM, taMjahA-AbhiNibohiyasuyaohinANapacchAkaDANaM, eyaM 'maNapajjavaNANarahe'tti maNa(pajjava)NANarahiyANaM / sahiyANaM puNa sesabhaMgANaM AbhiNibohiyasuyamaNapajjavaNANapacchAkaDANaM caupacchAkaDANaM vA 'saMkhasama'tti saMkhejjANi vAsasahassANi tti gAthArthaH // 73 // avagAhanAdvAramAhaukkosajahaNNogA-haNANa seDhIeN'saMkhabhAgaM tu / vAsAhiyaM tu sese, jahanna samao u daTThavvo // 74 // // dAraM // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam ___"ukkosa" gAhA // ukkasiyAe ogAhaNAe jahaNiyAe javamajjhAe a seDhIe asaMkhejjaibhAgo / ajahaNNukkosiyAe vAsaM ahiyaM / savvattha jahaNNao samao daTThavvo tti gAthArthaH // 74 // utkRSTadvAramAhauyahiasaMkho bhAgo, apparivaDiyANa sesa saMkhasamA / vAsAhiyaM aNaMte, samao u jahaNNao hoi // 75 // // dAraM // "udahi" gAhA // sAgarovamassa asaMkhejjaibhAgo apparivaDiyANaM / sesANaM-saMkhejjakAlapaDiyaasaMkhejjakAlapaDiyANaM saMkhejjA vAsasahassA / vAsaM ahiyaM aNaMtakAlavaDiyANaM / savvesiM jahaNNo samao hoi tti gAthArthaH / / 75 // sAmpratamantarAdidvAratrayaM vyAcikhyAsurAhasaMtaraniraMtarANaM, egANegANa aMtarukkosaM / saMkhejjavAsa samao, jahaNNayaM oghao hoi // 76 // ||aNtrdaarN gayaM // "saMtara" gAhA / sAntaraM vA sidhyatAmekakAnAmanekeSAM vA 'niraMtarANaM 'ti nairantaryeNa vA sidhyatAmantaramutkRSTaM saGkhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyaH samaya oghataH sarvatrAntaraM iti gAthArthaH // 76 / / SaSThaM mUladvAramantaraM samAptam // sAmprataM bhAvadvAramAhabhAve odaiyAI, savve vi jahakkameNa vaNNeuM / khettAiesu pucchA, vAgaraNaM savvahiM khaio // 77 // // bhAvadAraM // "bhAve" gAhA // bhAvadvAramadhikRtyaudayikAdIn sarvAneva bhAvAn yathAkrameNa varNayitvA, tadyathA-udaeNaM kammANaM NipphaNNo odaio gaikasAyAiegavIsabheyabhinno aNaMtarabhAvapaNNavagaNayAvekkhAe khettAiesu 1. 'ukkosiyAe' kha / 2. 'ya' ka / 3. '-lapaDiva-' kha / 4. '-NNao' kh| Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 129 maggaNAdAresu pucchiyavvo / jahA-kayarAhiMto khettakAlagaihito aNaMtarAgayA sijhaMti ?, vAgaraNaM, ahologadasavAsasahassA NirayagaimAiaNaMtarAgayA NerayAI caugaigA vi sijhaMti / paccuppaNNaNayAvekkhAe puNa savvahiM khaio bhAvo paNNaveyavvo, jamhA khaieNaM sijhaMti, khAtiyajIvapariNAmadugasaNNivAeNa vaa| evaM tivvaghAikammovasameNaM uvasamio bhAvo duviho sammattacArittalakkhaNo / khAio sammattacArittAI Navaviho / khAovasamio NANaNNANadarisaNAI aTThArasaviho / pAriNAmio bhavvattajIvattAio / ee savve vi jahakkameNa vaNNeuM khettAiesu eesiM pucchA vAgaraNaM ca puvvabhAvaNayaM paDucca vattavvaM / paDupaNNaM tu paDucca 'savvahiM' khettAidArasaMkule jahAsaMbhavaM khaio vattavvo tti gAthArthaH // 77 // uktaM bhAvadvAram / sampratyalpabahutvadvArAtidezamAhaappAbahuyaM etthaM, khettAIesu jaMtu ukkosaM / saMkhaguNaM tullaM vA, davvapamANehi~ sAhejjA // 7 // "appAbahuyaM" gAhA / / appAbahuyaM davvappamANAdIhiM sAhejja tti vAkyAbhisambandhaH / 'atra' siddhaprAbhRte kSetrAdiSu mArgaNAdvAreSu madhye yadevotkRSTamalpabahutvaM mArgitam "siddhANegA thovA ekkagasiddhA u saMkhaguNA" ityAdi, etadevAha-'saMkhaguNaM tullaM vA' / tadetadravyapramANAdabhyUhya 'sAhejja' kathayediti gAthArthaH // 78 // adhunA'tidezavizeSamAhacaudasagA taha vIsA, vIsapuhattA ya je ya aTThasayA / tullA thovA tullA, saMkhejjaguNA bhave sesA // 79 // // appabahudAraM // ___ "caudasa" gAhA // puvvaddhassa jahAsaMkhaM pacchaddheNa saMbaMdho / cau-dasagA do vi tullA, jao caukkasiddhA titthagarA jale uDDaloe evamAi, dasasiddhA saMharaNao harivassasusamasusamAisu, tao tullA / vIsagasiddhA itthI ahologegavijayAisu, ao cau-dasagehito thovA / vIsapuhuttasiddhA savvAhologabuddhIbohiyAdI, ato vIsagehiM tullA, svalpakSetrakAlakAdAcitkatva Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam sambhavAdityarthaH / tao aTThasayasiddhA saMkhejjaguNA, jambuddIvabharaheravayavidehAisu saTThANao labbhaMti tti kAuM / tathA dvirAvRtteAyAtsaGkhyeyaguNA bhavanti zeSA apyalpabahutvavikalpAH, tadyathA "savvatthovA jalasiddhA 1, thalasiddhA saMkhejjaguNA 2 / / savvatthovA samuddasiddhA 1, dIvasiddhA saMkhejjaguNA 2" // ityAdi / etacca vizeSavaktavyatAyAM vakSyati 'sAmuddadIvajalathala' ityAdIti gAthArthaH // 79 // evaM tAvadiyamanantarasiddhaprarUpaNA kRtA / adhunA paramparasiddhaprarUpaNA kriyate, alpabahutvavistarAdhigamArtham / yaduktaM prAk "te tu aNaMtarasiddhA, paraMparA ceva hoMti NAyavvA / " tatra paramparasiddhaprarUpaNAtidezamAha jeNa kameNa parUvaNa, siddhANa aNaMtarANa dAresuM / teNa kameNa paraMpara-siddhA vi parUviyA duvihA // 80 // jeNa kameNa parUvaNaM siddhANamaNaMtarANa 'dAresuM' satpadaprarUpaNAdiSu mUladvAreSUttareSu ca kSetrAdimArgaNAdvAreSu teNa kameNa paraMparasiddhA vi parUviyA daTThavvA iti vakkaseso / tatra prarUpyamANaprarUpaNayorabhedAt saiSA paramparasiddhaprarUpaNA vakSyamANA dvividheti gAthArthaH // 80 // tAM cAhauppajjamANagaparaM-parA ujA hoi aTThasamayA u| teNa pareNa paraMpara-paccuppaNNA muNasu siddhA // 81 // "uppajjamANa" gAhA // tatraikA utpadyamAnakanayAbhimatA paramparA / sA punaH kA ?, jA 'hoi aTThasamayA u' tuzabdo vizeSaNArthaH, dviprabhRti yAvadbhavantyaSTasamayAste nairantaryeNa siddhikriyAyogAdutpadyamAnakanayapakSamApatiteti vAkyazeSa iti bhAvArthaH, 'teNa pareNaM'ti tato'STabhyaH samayebhyaH parato niyamataH siddhikriyAvyavacchedAtparamparapUrvotpannanayAbhimatAm / 'jAnIdhvam siddhAn' iti evaM paramparapUrvotpannabhAvaprajJApanIyanayamatena yathoktalakSaNotpadyamAnaparamparabhAva Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam prajJApanIyanayamatena ca sarvAnAdyanantasiddhaprarUpaNA draSTavyeti gAthArthaH // 81 // ata evAdhastAdabhivyaktipakSa AsRta Agamasya, sAmpratamasyAH satpadaprarUpaNAdiSu mUlottaradvAreSvatidezArthamAha uppajjamANagaparaMparA u jaha cevaNaMtarA siddhA / saMtAie taha cciya, abhilAvavisesiyA NeyA // 82 // 131 "uppajjamANa" gAhA // utpadyamAnakaparamparasiddhAH kathaM draSTavyA: ? ucyate-'jaha ceva'NaMtarA siddhA' anantaraprakaraNe ye vistareNoktAstadvadete'pi / kva ? 'saMtAdike' satpadAdidvAravidhau tathaiva draSTavyAH / yadi paraM 'abhilAvavisesiyA NeyA' paramparasiddhA ityanenAbhilApena vizeSitA iti gAthArthaH // 82 // adhunA'tidezavizeSamAha saMtapaya khetta phusaNA, bhAvo ya paraMparANa siddhANaM / puvvuppaNNANa tahA, sesapayANaM visesa imo // 83 // parimANeNa aNaMtA, kAlo'NAIanaMtao tesiM / t ya aMtarakAlo, appAbahuyaM ao vocchaM // 84 // sAmudda dIva jalathala, doNhaM doNhaM tu thovasaMkhaguNA / uDDaahatiriyaloe, thovA saMkhA guNA saMkhA // 85 // - "saMtapaya khetta phusaNA bhAvo ya" etaddvAracatuSTayaM yathotpadyamAnaparamparANAM siddhAnAmatidiSTaM 'puvvupaNNANa tahA' pUrvotpannaparamparabhAvasiddhAnAmapi tathaiva draSTavyam, dvAracatuSTayamapyaGgIkRtya vizeSAbhAvAt / yatra tu vizeSastAnyAha - 'sesapayANaM' davvappamANAINaM 'viseso' bheyo aNaMtarasiddhaparUvaNAo sagAsA imo // 83 // taMjahA - " parimANeNa aNaMtA" gAhA // paramparasiddhA Na u jahA aNaMtarasiddhA saMkhejjA iti davvapamANabheo / 'kAlo'NAIaNaMtato tesiM' paraMparasiddhANaM anAditvAt, na tu jahA aNaMtarasiddhANaM aTThasamayA iti kAladAraviseso / ' Natthi ya aMtarakAlo' kuto ? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam yato vivakSitaprathamasamayasiddhebhyo ye'nye'tikrAntAnAdikAlasiddhAste sarve paramparasiddhAH, ato nAstyantaramiti / "appAbahuaM ao vocchaM" // 84 // tadyathA-"sAmudda dIva" gAhA // evaM vistarAlpabahutvAdhigamArthamatraiva paramparasiddhaprarUpaNA kRtA / adhunaitadalpabahutvamucyate-samuddasiddhehito dIvasiddhA saMkhejjaguNA, jalasiddhehito thalasiddhA saMkhejjaguNA / evaM doNhaM doNhaM tu payANaM thovasaMkhaguNA siddhA alpabahutvamadhikRtya vaktavyA ityarthaH / uDDalogasiddhA thovA, ahologasiddhA saMkhejjaguNA, tiriyaloe saMkhejjaguNA, iti gAthArthaH // 85 // sAmprataM kSetrakAlayorvizeSaparijJAnArthamatidezamAha khettaM kAlo ya jahA, bahuo bahuyA tahA u siddhA u| saTThANavajjiyANaM, saTThANe bahuya te siddhe // 86 // "khettaM kAlo ya" gAhA kaNThyA / NavaraM saTThANavajjiyA sAharaNao saTThANe puNa thevesu vi khettakAlesu bahusiddha tti gAthArthaH // 86 // adhunA vibhAgamadhikRtyAhalavaNe kAloe vA, jaMbuddIve ya dhaayiisNdde| pukkharavare ya dIve, kamaso thovAisaMkhaguNA // 87 // // khettadAraM // "lavaNe" gAhA // samuddadIve ahikicca appAbahuyaM suttasiddhaM / khettavibhAgaM puNa ahikicca atthao daMsijjai-jaMbuddIve savvatthovA bharaheravae siddhA, videhasiddhA saMkhejjaguNA / saMharaNato savvathovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 2, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 3, tao devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 4, harivassarammagavAsasiddhA visesAhiyA 5, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 6, tehiMto bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7 saTThANaM ti kAuM, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / saMpayaM dhAyaisaMDe savvatthovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, mahAhimavaMtarUppisiddhA saMkhejjaguNA 2, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 3, hemavaeraNNavae ya siddhA visesAhiyA 4, devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 5, harivassarammagavAsasiddhA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam visesAhiyA 6, bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / pukkharavaradIva savvatthovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 2, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 3, hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 4, devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 5, harirammagavAsasiddhA visesAhiyA 6 bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / egao daMDao kAyavvo-savvatthovA jaMbuddIve cullahimavaMtasiharisiddhA 1, tao hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 2, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 3, devakurUttarakurusiddhA saMkhaguNA 4, harirammagavAsasiddhA visesAhiyA 5 NisahaNelavaMtasiddhA saMkhaguNA 6, tao dhAyaisaMDe cullahimavaMtasiharisiddhA do vi tullA visesAhiyA 7 tato dhAyaisaMDagamahAhimavaMtaruppisiddhA pukkharadIvagacullahimavaMtasiharisiddhA ya cattAri vitullA saMkhejjaguNA 8, dhAyaisaMDagaNisahaNIlasiddhA pukkharadIvagamahAhimavaMtaruppisiddhA ya caturo vi saMkhejjaguNA 9, tato dhAyaisaMDahemavaeraNNavayasiddhA visesAhiyA 10, pukkharaNisahaNIlasiddhA saMkhejjaguNA 11, dhAyaisaMDadevakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 12, dhAyaiharirammagavAsasiddhA visesAhiyA 13, pukkharahemavaeraNNavayasiddhA saMkhaguNA 14, pukkharadevakurUttarakurusiddhA saMkhaguNA 15, pukkharaharirammagasiddhA visesAhiyA 16, jaMbuddIvabharaheravayasiddhA saMkhaguNA 17, tao dhAyaibharaheravayasiddhA 18, pukkharabharaheravayasiddhA 19, jaMbuddIvavidehasiddhA 20, tao dhAyaividehasiddhA 21, tao pukkharavidehasiddhA saMkhaguNA 22 // 87 // khette tti sammattaM // kAladvAramAha 133 osappiNie thovA, ussappiNie visesamahigA u / saMkhejjaguNAya tao, NosappussappiNIevi // 88 // // ogho // "osappiNi" gAhA kaMThA // 88 // oghao bhaNiyaM / saMpayaM vibhAgao takkAlato ya bhaNNai-tattha takkAlao Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam aidUsamAe~ thovA, saMkha asaMkhA duve visesahiyA / dUsamasusamA saMkhA, guNA u osappiNIsiddhA // 89 // aidUsamAe~ thovA, saMkha asaMkhA ya doNNi savisesA / dussamasusamA saMkhA, guNA u ussappiNIsiddhA // 10 // thovA doNha viseso, saMkha asaMkhA duve ya puvvakamA / osappiNiussappiNi-taiyAe saMkha savisesA // 11 // "aidUsamAe~" gAhA / / osappiNIe savvatthovA aidUsamAe siddhA 1, dUsamAe siddhA saMkhejjaguNA 2, susamadUsamAe asaMkhejjaguNA 3, kAlassa asaMkhejjattaNao / tao sUsamAe visesAhiyA 4, sUsamasusamAe visesAhiyA 5, dUsamasusamAe saMkhejjaguNA 6 // 89 // saMpayaM ussappiNImahikiccAha"aidUsamAe~" gAhA kaMThA // 90 // evaM tAva patteyaM, saMpayaM doNhaM pi egao Aha-"thovA doNhaM" gAhA // savvathovA doNhaM pi aidUsamANaM 1, tao ussappiNIdUsamAe visesAhiyA 2, tao osappiNIdUsamAe saMkhejjaguNA 3, 'asaMkhA duve ya' tti doNha vi susamadUsamANaM asaMkhejjaguNA 4, 'duve ya puvvakama'tti tato doNha vi susamANaM visesAhiyA 5, egaMtasusamANaM doNhaM vi visesAhiyA 6, 'osappiNiussappiNitaiyAe saMkha'tti ussappiNIe taiyArage osappiNIe ya cautthArage eesiM doNhaM pi aragANaM saMkhejjaguNA 7 / kimarthamevaM sUtrabandhaH ? iti ceducyate-dvirAvRttyartham, ata eva yathAsaGkhyena tao ussappiNIe savvasiddhA saMkhejjaguNA 8, tato osappiNIsiddhA visesAhiyA // 91 // takkAle tti sammattaM / / saMpayaM tayakAlao Aha aidUsamAe~ thovA, savisesa asaMkha tiNi svisesaa| tadakAle osappiNi-siddhANa'ppAbaDaM eyaM // 12 // "aidUsamAe~" gAhA // osappiNIe aidUsamAe savvatthovA siddhA 1, dUsamAe visesAhiyA 2, tIrthasadbhAvAt zubhatarakAlayogAdityarthaH / tao Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 135 dUsamAsusamAe asaMkhejjaguNA 3, tao uvarihattaM tiNNi aragA visesAhiyA NeyavvA / pacchaddhaM kaNThaM ti gAthArthaH // 92 // saMpayaM ussappiNImahikiccAhaaidUsamAi duNNi u, thova asaMkhA tiI visesahiyA / tayakAle ussappiNi-siddhANa'ppAbahuM eyaM // 93 // // kAladAraM // (ubhae tiNhaM thovA, savisesa asaMkha taha visesahiyA / dugaduga visesamahiyA, tadakAlubhaya bhave siddhA // 94 // ) "aidUsamAi" gAhA // ussappiNIe aidUsamAe AigahaNA dUsamAe ya ee doNNi vi arae ahikicca savvathovA siddhA 1, dUsamasusamo asaMkhaguNA 2, 'tiI visesahiya'tti tiNNi aragA visesAhiyA NeyavvA / pacchaddhaM kaNThaM ti gAthArthaH // 93 // kAla tti sammattaM / gatidvAramAhamaNuI maNuyA NAraya, tirikkhiNI taha tirikkha deviio| devA ya jahAkamaso, saMkhejjaguNA muNeyavvA // 14 // egidiehi~ thovA, siddhA paMciMdiehi saMkhaguNA / tarupuDhaviAutasa-kAiehiM saMkhA guNA kamaso // 15 // NaragacautthA puDhavI, taccA doccA tarU puDhavi aau| bhavaNavaidevidevA, evaM vaNajoisANaM pi // 16 // maNusI maNussa paDhamA, u NArayA taha tirikkhi tiriyA ya / devA aNuttarAdI, savve vi saNaMkumAraMtA // 97 // iisaanndevisoh-mmdeviiisaanndevsohmmaa| savvesi jahAkamaso, aNaMtarAyANa saMkhaguNA // 98 // // gaidAraM // "maNuI" gAhA // savvatthovA maNussIhiM aNaMtarAgayA siddhA 1, maNussehiM saMkhejjaguNA 2, NeraiehiM saMkhejjaguNA 3, tirikkhiNIhiM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam saMkhejjaguNA 4, tirikkhajoNigehiM asaMkhejjaguNA 5, devIhiM saMkhejjaguNA 6, devehiM saMkhejjaguNA 7 / iti sUtrArthaH / vistarArthastvayam-"gai iMdie ya kAe" asya dvAratrayasya gatimadhikRtyoktam // 94|| iMdie tti "egidiehiM" gAhA / egidiehiM aNaMtarAgayA siddhA thovA 1, paMcidiehi saMkhejjaguNA 2 / kAe tti savvatthovA vaNapphaIkAiehiM aNaMtarAgayA siddhA 1, puDhavikAiehiM aNaMtarAgayA saMkhejjaguNA 2, AukAiehi saMkhejjaguNA 3, tasakAiehiM saMkhejjaguNA 4 // 95 / / saMpayaM egao bhaNNai-"NaragacautthA" gAhA // savvatthovA cautthapuDhavIo aNaMtarAgayA siddhA 1, taccAo saMkhejjaguNA 2, doccAo saMkhejjaguNA 3, patteyabAyarapajjattayavaNapphaihito saMkhejjaguNA 4, bAyarapajjattapuDhavikAiehito saMkhejjaguNA 5, evaM AukkAiehiM saMkhejjaguNA 6, bhavaNavAsiNIhiM saMkhejjaguNA 7, bhavaNavAsIhiM saMkhejjaguNA 8, vANamaMtarIhiM saMkhejjaguNA 9, vANamaMtarehiM saMkhejjaguNA 10, joisiNIhiM saMkhejjaguNA 11, joIsiehi saMkhejjaguNA 12 // 96 // "maNusI" gAhA // maNussIhiM saMkhejjaguNA 13, maNussehiM saMkhejjaguNA 14, paDhamaNeraiehiM saMkhejjaguNA 15, tirikkhIhiM saMkhejjaguNA 16, tirikkhehi saMkhejjaguNA 17, aNuttarovavAiehito ADhattaM heTThAhuttaM tAva ANeyavvaM jAva saNaMkumAra tti // 17 // "IsANadevi" gAhA // tato IsANadevIhiM saMkhejjaguNA, tao sohammadevIhiM saMkhejjaguNA, tato IsANadevehiM saMkhejjaguNA, tao sohammadevehi saMkhejjaguNA / gai tti sammattaM // 98 // vedadvAramAhathovA NapuMsa itthI, saMkhA saMkhAguNA tao purisA / tANamaNaMtaramAgaya-bheyANa vi te vi emeva // 19 // // vedadAraM // "thovA NapuMsa" gAhA // savvathovA NapuMsagasiddhA 1, itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, purisasiddhA saMkhejjaguNA 3 / saMpayaM aNaMtarAgae'hikiccAhatANaM aNaMtarAgayabheyANa vi te vi emeva / kahaM ? napuMsagehito aNaMtarAgayA savvatthovA NapuMsagasiddhA 1, tehiMto ceva itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tehito Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 137 ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 3, NapuMsagasiddhA viseseNAhiyA 4, itthIhito aNaMtarAgayA savvathovA NapuMsagasiddhA 1, itthIhito aNaMtarAgayA itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tAhiMto ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 3, itthIsiddhA visesAhiyA 4 / purisehito aNaMtarAgayA savvathovA NapuMsagasiddhA 1, tehito ceva itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tehito ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 3, purisasiddhA visesAhiyA 4 // 99 / / titthadAramAhathovA titthagarIo, atitthasiddhA ya sAhuNI sAhU / kamaso saMkhA titthaM-karA aNaMtA puNo saMkhA // 10 // ||titthdaarN // "thovA titthagarIo" gAhA // savvatthovA titthagarisiddhA 1, titthagarititthe NotitthasiddhA saMkhejjaguNA 2, titthagarititthe NotitthagarisiddhAo saMkhejjaguNA 3, titthagarititthe NotitthagarasiddhA saMkhejjaguNA 4 / tehito titthagarA aNaMtaguNA, puNo saMkhaguNA tiNNi bhaMgA jahakkameNaM ti dAraM // 100 // liGgadvAramAhagihiaNNasaliMgehi, siddhA thovA duve asaMkhaguNA / paMcacaritte cau tiga, thova asaMkhA asaMkhaguNA // 101 // thovaM parihAracaU, paMcaga saMkhA asaMkha cheyatigaM / cheyacaukkaM saMkhe, sAmAitigaM ca saMkhaguNaM // 102 // // dAraM // "gihiaNNasaliMgehi~ siddhA thovA duve asaMkhaguNa"tti kaMThaM / pacchaddheNa carittadAramAha-paMcacarittapacchAgaDasiddhA savvatthovA 1, caucarittapacchAgaDasiddhA asaMkhejjaguNA 2, ticarittapacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 3 // 101 // evaM tA avaMjie, vaMjie Aha-"thovaM parihAracaU" gAhA // savvathovA chedaparihArasuhumAhakkhAyacaucarittapacchAgaDasiddhA 1, paMcahi pacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 2, 'asaMkha cheyatiyaMti cheyasuhamAhakkhAyati Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam carittapacchAkaDasiddhA asaMkhejjaguNA 3 'cheyacaukkaM saMkhe'tti tao sAmAiyaccheyasuhumAhakkhAyacaucarittapacchAkaDasiddhA saMkhejjaguNA 4, 'sAmAitiyaM ca saMkhaguNaM ti sAmAiyasuhamAhakkhAyaticarittapacchAkaDasiddhA saMkhejjaguNA 5 // 102 // buddhadvAramAhathovA u sayaMbuddhA, patteyAI havejja saMkhaguNA / // dAraM // dugacautigaNANINaM, thova asaMkhA ya saMkhaguNA // 103 // maNapajjavaNAmatige, duge caukke maNassa NANassa / thovA saMkha asaMkhA, ohitige hoti saMkhejjA ||104||||daarN // "thovA u sayaMbuddhA" gAhA // savvatthovA sayaMbuddhasiddhA 1, sesA patteyAdI tiNNi viyappA jahakkama saMkhaguNA // pacchaddheNa NANadAramAhasavvatthovA duNANapacchAgaDasiddhA 1, caunANapacchAgaDasiddhA asaMkhejjaguNA 2, tiNNANapacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 3 // 103 // evaM tA avvaMjie, vaMjie Aha-"maNapajjava" gAhA // AbhiNibohiyasuyaNANamaNapajjavatiNANapacchAgaDA savvatthovA 1, AbhiNisuyaNANapacchAkaDA saMkhaguNA 2, evaM pacchaddhaNaM saMkhA joeyavvA / 'caukke maNassa NANassa'tti maNaNANacaukkapajjaMtapacchAkaDA asaMkhejjaguNA 3, maisutohitinANapacchAkaDA saMkhejjaguNA // 104 // NANe tti gayaM / ogAhaNAdvAramAhaogAhaNA jahaNNA, thovA ukkosiyA asNkhgunnaa| tatto vi asaMkhaguNA, NAyavvA majjhimAe vi // 105 // // dAraM // "ogAhaNA" gAhA // ogAhaNA jahaNNA duhatthA, tIe savvatthovA 1, ukkasiyA dhaNupuhuttAhigapaMcadhaNusaigA, tIe asaMkhaguNA 2, tatto vi asaMkhaguNA majjhimAe 3 tti suttattho / visesattho puNa imo-savvatthovA paMcadhaNusaigAe ogAhaNAe siddhA 1, sAiregapaMcadhaNusaigAe asaMkhejjaguNA 2, UNagapaMcadhaNusaigAe saMkhejjaguNA 3 / sattarataNigAe siddhA savvatthovA 1, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 139 UNagasattarataNigAe asaMkhejjaguNA 2, sAiregasattarayaNigAe saMkhejjaguNA 3 | egao puNa sattarataNiyAe ogAhaNAe siddhA savvatthovA 1, paMcadhaNusatigAe asaMkhejjaguNA 2, tao UNagasattarataNiyAe asaMkhejjaguNA 3 / kahameyaM labbhai ? jao mahAvidehagadA titthagarA paMcadhaNusayAvagAhaNagA sijjhaMti savvakAlaM, bhaNNai - paMcadhaNusaigaM egaM ceva ogAhaNAThANaM, UNasattarataNigANi puNa sattarataNihito ADhattANi paesahANIe jAva duhatthasiddhA tAva etyaMtare asaMkhejjANi ogAhaNadvANaMtarANi labdhaMti, tesu ya savvesu duhattherhito Arabbha parasuttarAiesa visesAhiyA siddhA labdhaMti, teNaM egaTTANasiddhehiMto asaMkhijjaTThANasiddhA asaMkhijjaguNA ceva havaMti / aha maNNasi vaddhamANatitthe ceva saMkhejjakAlavattiNo UNasattarataNigA tarhi paMcadhaNusaiehiMto vivarIyasaMkhaguNA Na hoMti tti, bhaNNa, paMcadhaNusaigANaM paviralabhAvattaNao jai egeNAvi paeseNa UNAhiyA titthagarAdI labbhaMti tahA vi ahikadattho labbhai, aNaMtaravayaNaNNahANuvavattito mantavyamityalamatiprasaGgena / anayA dizA zeSamapi bhAvitavyam / tao UNasattarataNisiddhehiMto airegapaMcadhaNusaigAe asaMkhejjaguNA 4, UNapaMcadhaNusaigAe saMkhejjaguNA 5, airegasattarataNigAe visesAhiyA 6 / goussappiNI aNubhAvANuvattiusabhAjiyatitthasiddherhito Arao ee iha pakkame gheppaMti // 105 // ogAhaNe tti sammattaM // ukkasse tti dAramAha appaDivaiyA siddhA, saMkhAsaMkhA aNaMtakAlA ya / thova asaMkhejjaguNA, saMkhejjaguNA asaMkhaguNA // 106 // // dAraM // "appa" gAhA || apparivaDiyA thovA 1, saMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA asaMkhejjaguNA 2, asaMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA saMkhejjaguNA 3, anaMtakAlaparivaDiyasiddhA asaMkhejjaguNA 4 // 106 // ukkasse tti sammattaM // aMtaradvAramAha chammAsiyamma thovA, samae ekkammi hoMti saMkhejjA / evaM aMtarasiddhA, NiraMtarANaM kamo iNamo // 107 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam aTThasamayammi thovA, saMkhejjaguNA ya sattasamae u| evaM parihAyaMte, jAva puNo doNNi samayA u||108|| // dAraM // "chammAsi" gAhA // chammAsiyaaMtarasiddhA thovA, egasamayaMtarasiddhA saMkhejjaguNA, evaM jAva javamajhaM, tao hINe tti saMtaradAraM gayaM // aNusamayadAraM vattukAmo sayameva saMbaMdhei-NiraMtarANaM kamo iNamo // 107 // "aTThasamayammi" gAhA / / aTThasamayasiddhA thovA, sattasamayasiddhA saMkhejjaguNA, evaM saMkhejjaguNavaDDie jAva dosamae // dAraM / / 108 // gaNaNAdAramAha aTThasayasiddha thovA, sattahiyasayA annNtgunniyaao| evaM parihAyaMte, sapayAo jAva paNNAsaM // 109 // tatto paNNAsAo, asaMkhaguNiyA u jAva paNuvIsaM / paNuvIsA AraddhA, saMkhaguNA hoMti egaMtA // 110 // // dAraM // "aTThasaya" gAhA // gaNaNAe aTThasayasiddhA thovA, sattahigasayasiddhA aNaMtaguNA, evaM parihAyaMtaM aNaMtaguNavaDDie sapayAo jAva paNNAsa tti / sapayaMcautthabhAgo uvari bhaNNihii tti gAthArthaH // 109 // "tatto" gAhA // tatto paNNAsAo Arabbha asaMkhaguNavuDDI NeyavvA / kahaM ? auNapaNNAsasiddhA asaMkhejjaguNA, evaM jAva paNuvIsA / pacchaddhaM kaMThamiti gAhattho // 110 / / gataM gaNaNAdAraM // bhaGgyA'lpabahutvavizeSakhyApanArthaM 'sthAnAlpabahutvadvAramAhauttANaga pAsellaga, Nikujja vIrAsaNe ya ukkuDDae / udghaTThiya omaMthiya, saMkhejjaguNeNahINAe // 111 // // appAbahuyaM // "uttANaga" gAhA // yathAsaGkhyamuddezinAmuttAnAdInAM saGkhyA yojayitavyA / katham ?, uttANagasiddhA savvabahugA 1, pAsellagasiddhA saMkhejjaguNahINA 2, NikujjasiddhA saMkhejjaguNahINA 3, evaM vIrAsaNasiddhA 4 1. 'mArgaNA' g-gh-ng| Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 141 ukkuDuyasiddhA 5 uddhaTThiyagasiddhA 6 omatthigasiddhA ahomuhasiddhA 7 puvvaverihiM NijjamANA ahomuhaNikhittA vA, sesavigappA sao parato vA / evaM ca khettaphusaNAdAresa davvapamANavisesajANaNatthaM bhaNiyaM ti gAthArthaH // 111 // gayamappabahuttaM mUladvAram / / idAnIM sarvadvAravizeSopalambhArthaM sannikarSadvAramucyate, tatra "tattvabhedaparyAyairvyAkhyA" iti nyAyAt kramatastattvapradarzanAyAha etto ya saNNigAso, dAresu jahakkameNa vinnnneo| saMjogasaNNigAso, paDuccasaMbaMdha egaTThA // 112 // "etto ya" gAhA // 'ataH' alpabahutvAtpUrvaM sannikarSo vijJeyaH / kva katham ? ityucyate-'dvAreSu' sarveSu dravyapramANAdiSu 'yathAkrameNa' uktalakSaNena / sa kiMtattvaH ? ucyate-saMyogaH-dravyaprarUpaNAdInAmalpabahutvasaGkhyeyasambandho yaH sannikarSaH-saMhitAnAM teSAmuccAraNaM hasvadIrghatAvat / 'pratItyasambandhaH' yathA jambUdvIpAdikSetrAnekasiddhasaGkhyAM pratItyaikasiddhAnAM bahI saGkhyA / evamApadyante ekArthAH zabdA iti gAthArthaH // 112 // sAmprataM bheda ucyateduviho u saNNigAso, saTTANe ceva taha paraTANe / purisANaM saTTANaM, paraThANaM hoi sarisANaM // 113 // "duviho u saNNigAso" gAhA // kahaM duviho tu ? "saTTANe ceva taha paraTThANe" svasthAnaM-yadAzritya oghatastatprathamatayA siddhabhAvopalambhaH, yathA purisANaM aTThasayaM jattha siddhaM tattha titthuppatti tti kAuM saTThANaM bhannai / "paraThANaM hoi sarisANaM"ti jao saNNigAsaNA'hikatA teNa tattha ceva je aNNasaMkhavattiNo siddhA te paraThANaM ti / ata evetthaM cirantanaTIkAkRdAha"saNNigAsaNA icchiyavvA" je ekkagA sijhaMti te bahugA, je do do sijhaMti te saMkhejjaguNahINA, evaM jAva paNuvIsa tti / teNa paraM asaMkhejjaguNahINA jAva paNNAsa tti / teNa paraM aNaMtaguNahINA jAva aTThasayaM ti / eyaM ogheNa vibhAgeNa vi / evaM ceva jaMbUddIve bharaheravaesu mahAvidehe / evaM dhAyaisaMDe Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam pokkharavaradIvaDDhe ya je ekkagasiddhA te bahugA, iyare thova tti / pUrvavatsaMharaNam / aNaMtarAgaiM vA paDucca oghasadvANaparaTThANe / yataH sa evAha - " lavaNe je ekkagA sijjhaMti te bahugA, je do do sijjhati te 'asaMkhejjaguNahINA / evaM kAloyaNe vi / " evaM kAlAdiSvapi sarvamArgaNAdvAreSu svasthAnaparasthAne draSTavye iti gAthArthaH // 113 // 142 enAmevArthagatiM darzayan sarvavyAptyarthaM karaNamAha daNaM asayaM, sesapayANaM tu cauhi~ hiyaladdhaM / bahuyAihANisesA, kameNimeNaM tu NAyavvA // 114 // paDhame bhAge saMkhA, asaMkha biie anaMta tajhyAi / bipae bahusaMkhejjA, saMkhejjavivajjiya caTakke // 115 // khettAiesa evaM, NeyaM kAle vi lakkhaNaM iNamo / ikkagamAI kAlA, cautigadugasamayabhAgakamA // 116 // // dAraM // I " daTThUNaM" gAhA // jattha jattha aTThasayaM saMbhavai tattha tattha 'sesapayANaM 'ti aTTagaM avaNettu sesapayaM sayaM tassa 'cauhiM hiyaladdhaM 'ti cauhiM bhAge hite laddhaM bahuyAdI cattAri hANipayA sesA labdhaMti / te ya kameNimeNaM tu NAyavvA // 114 // "paDhame bhAge saMkhA " gAhA || paDhamo cautthabhAgo paNuvIsA, tattha 'saMkhA' iti saMkhejjaguNA hANI daTThavvA / bIe asaMkhaguNahANI paNNAsaM jAvati / 'anaMta tajhyAi 'tti taiyapayaM AikAuM cautthapayaM jAva aTThasayaM tAva anaMtaguNahANI egapaNNAsAo Arambha daTThavvati / evaM vyApakatvAtkaraNasUtrasya 'daTThUNaM aTThasayaM 'ti asya copalakSaNatvAt teNa jattha vIsA sijjhaMti tattha je ekkagasiddhA te bahugA / dugamAdI jAva paMca ee saMkhejjaguNahINA / teNa paraM chAdisiddhA asaMkhejjaguNahINA jAva dasa tAva esA hANI, "asaMkha bitie' "tti vacanAt / tato ekkArasAi jAva vIsA tAva anaMtaguNahANI, 'aNaMta taiyAi 'tti vacanAt / evaM sarvatra bhAvanA adholokAdiSu 1. 'saMkhejja' Ga / 2. 'kAlAyaNe vi' ga gha Ga / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 143 viMzakeSu draSTavyA / harivasse dasa diTThA, tattha do avaNettu sesassa cauhiM hiyaladdhA do TThANA dugaM tigaM ca tattha saMkhAhANI / taM jahA-ekkagasiddhehito dugadugasiddhA saMkhejjaguNahINA, tehito tigatigasiddhA saMkhejjaguNahINA, tehito caucausiddhA asaMkhejjaguNahINA, tao paMcapaMcasiddhA asaMkhaguNahINA / tao chappabhii aNaMtaguNahINA jAva dasa tti / evaM tAva jattha dupayAirittA saMkhA diTThA tattha tigahANI / jattha puNa dupayA tattha kahaM ? ata Aha-'bipae bahusaMkhejjA'? dvAbhyAM niSpannaM padaM dvipadaM-caturthabhAga ityarthaH, tattha bahusaMkhejjA, jahA javamajjhe aTTha siddhA, tattha je ekkagA siddhA te bahuyA, do do saMkhejjaguNahINA, evaM jAva cattAri / tao paMcagAI aNaMtaguNahINA jAva aTTha tti / asaMkhaguNahANI Natthi, kutaH ? vizeSaNAnyathAnupapatteH / ata evaikapade cAntaramAha-saMkhejjavivajjiya caukke' jattha cattAri siddhA diTThA tattha saMkhejjaguNahINA Natthi / jahA uDDaloe je ekkagA siddhA te bahugA, je do do te asaMkhejjaguNahINA je tiNNi tiNNi te aNaMtaguNahINA, evaM cattAri vi / egeNa payaM, dusu addhaM, teNa paraM 'aNaMta taiAdI(I)ti vacanAdardhAtpareNAnantaguNahAniH / lavaNe do siddhA diTThA, tattha ekkagasiddhA bahugA, dugasiddhA aNaMtaguNahINA / evaM kammabhUmiakammabhUmIaMtaradIvesu savvakhettesu aNumaggaNA kAyavvA / evaM ceva savvamaggaNAdAresu // 115 // ata evAtidezamAha"khettAiesu evaM" gAhA // jaheva davvapamANaM maggiyaM khettAiesu mUladAresu evaM ceva sannikAsaNAdAraM 'NeyaM' jJeyaM NetavvaM vA / kAle vi mUladAre evaM ceva / NavaraM lakkhaNaM iNamo-"ekkagamAdI"tyAdi pacchaddhaM / ekkagamAdI siddhA jAva paNuvIsA, ee kahaM saNNigAsetavvA ? causamae jAva / kahaM ? bhaNNai'kAlA' jaMbuddIve je ekkayA aNusamayaM sijhaMti te kevacciraM kAlao hoMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM cattAri samae / evaM do do, evaM tiNNi tiNNi jAva paNuvIsa tti / teNa pareNa chavvIsA kahaM saNNigAsetavvA ? 'tiga'tti tiNNi samae jAva / kahaM ? bhaNNai-je chavvIsaM chavvIsaM sijhaMti te kevaikAlaM sijhaMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM tiNNi samae, evaM jAva paNNAsa tti / teNa pareNa ekkapaNNAI kahaM sannigAsetavvA ? bhaNNai Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 'duga'tti doNNi samae jAva / kahaM ? bhaNNai-je egAvannaM egAvannaM sijhaMti te kevaikAlaM sijhaMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM do samae, evaM jAva aTThasayaM ti / evaM sesaM pi vIsapuhuttAi aNumaggeyavvaM // 116 / / kAle tti sammattaM // saMpayamaMtaradAraM seDhIdugeNa sannigAsijjai tti kAuM ao seDhidugaM Ahaetto ya hoi seDhI, duvihA khettAiesu dAresu / tA vi jahasaMbhaveNaM, aTThasu vi havaMti viNNeyA // 117 // "etto ya hoi seDhI" gAhA // seDhI duvihA paNNattA, aNaMtarovaNihiyA 1 paraMparovaNihiyA ya 2 / anantarAdanantara eva sthAne upanidhIyata ityanantaropanidhikA / paramparayA vyavadhAnena upanidhIyata iti paramparopanidhikA / iyaM ca dvividhA'pi kim ? ata Aha-khettAiesu maggaNAdAresu viNNeyA iti kriyA'bhisambandhaH / ''tA vi' tti tAo vi khettAimaggaNAgayAo seDhIo jahasaMbhaveNa aTThasu mUladAresu viNNeyA ityakSarArthaH / vistarArthastvayamkhettadAramahikiccA seDhI icchiyavvA-je jahaNNageNa khetteNa sAhariyA sijhaMti te bahugA 1, je paesAhigakhette sijhaMti te visesahINA 2, je dupaesAhiga khettasAhariyA te visesahINA 3, evaM jAva ukkassagaM khettaM ti, kiM bhaNiyaM hoi? paNayAlIsaM sayasahassA, evaM aNaMtarovaNihiyA / paraMparovaNihiyAe guNavaDDiTThANaMtaraM vA guNahANiTThANaMtaraM vA Natthi, duguNahINA vi Na labbhaMti tti bhAvattho, evaM ogho| vibhAgao vi bharahAisavvakhettesu evaM ceva duvihA seDhI daTThavvA / khettaseDhI gayA // kAlaseDhI icchiyavvA-susamasusamAe paDhame samae siddhA thovA, bitie samae appANaMtareNa NeyavvaM jAva jahiM bhagavaM usabhasirI cuo tahiM saMkhejjaguNA, teNa paraM saMkhejjaguNahINA paDhame samae / bitie samae appANaMtareNaM NeyavvaM puNo jAva jahiM samae jAo tahiM saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / bitie samae appANaMtareNa jahiM samae 1. 'tA u' tti ch| Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam rAyA ahisitto tarhi saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / puNo bitie samae appANaMtareNa jahiM samae pavvaio tahiM saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / bitie samae appANaMtareNaM jahiM kevalaM uppaNNaM tahiM saMkhejjaguNA, 'tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / bitie samae appANaMtareNa jahiM pariNivvuo tahiM javamajhaM, teNa paraM visesahINA / evaM ekkekkammi titthagare titthgre| kAlaseDhI gayA // gaiseDhI icchiyavvA-NeraIehiM dasavAsasahassigehiM je aNaMtarAgayA sijhaMti te bahugA, teNa paraM visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / paraMparovaNihiyAe paliyapuhuttaM gaMtuM duguNahINA, evaM jAva ukkassiyA Thii tti appAbahuyaM, ukkassiyAe ThiIe aNaMtarAgayasiddhA thovA 1, jahaNNiyAe saMkhejjaguNA 2, ajahaNNANukkassiyAe aNaMtarAgayA saMkhejjaguNA 3, ajahaNNAe visesAhiyA 4, aNukkassAe visesAhiyA 5, savvAsu visesAhiyA 6 / maNussehiM jahaNNiyAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti 1, teNa paraM visesAhiyA visesAhiyA jAva caurAsipuvvasayasahassANi tti / tahiM dosu TThANesu javamajjhaM, teNaM paraM visesahINA jAvukkassigA Thii tti / paraMparovaNihiyAe aMtomuhuttaM gaMtuM duguNA, evaM jAva javamajhaM, javamajjhassuvari tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA, eteNa kAraNeNaM jahaNNigAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti 1, ukkassiyAe saMkhejjaguNA 2, javamajjhe saMkhejjaguNA 3, javamajhuvariM asaMkhejjaguNA 4, heTThao visesAhiyA 5, savve visesAhiyA 6 / tirikkhajoNigA jahaNNiyAe pajjattagaNivvattIe aNaMtarAgayA siddhA thovA, teNa paraM visesAhiyA / evaM jahA maNussANaM duvihA seDhI appAbahuyaM ca tahA tiriyANaM pi bhANiyavvaM / bhavaNavAsIhiM dasavAsahassigAe ThitIe aNaMtarAgayA bahugA 1, teNa paraM visesahINA visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / jahA NeraiyANaM duvihA seDhI appAbahuyaM ca tahA bhavaNavAsINaM pi bhANiyavvaM bhAvaNavAsiNIhiM dasavAsasahassigAe ThitIe aNaMtarAgayA bahugA 1, teNa paraM 1. 'tao bitie samae visesAhiyA jahiM pariNevvuo' iti ng| Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam visesahINA visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / jahA NeraiyANaM duvihA seDhI appAbahuyaM ca tahA bhavaNavAsiNINaM pi / dasavAsasahassaThiitAo aibahugAo teNa jahaNNaThiiyAhiMto aNaMtarAgayA bahugA siddhA, evaM sarvatra bhAvanA / evaM bhavaNavAsINaM pi devANaM ti / vANamaMtarehiM thIpurisehiM dasavAsasahassiyAe ThiIe aNaMtarAgayA bahugA sijmaMti, teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA Thii tti / paraMparovaNihiyAe paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM gaMtUNa duguNahINA duguNahINA, evaM savvattha eeNa kAraNeNa ukkosiyAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti 1, jahaNNiyAe ThiIe saMkhejjaguNA 2, ajahaNNANukkosAe saMkhejjaguNA 3, ajahaNNiyAe visesAhiyA 4, aNukkosiyAe visesAhiyA 5, savvAsu visesAhiyA 6 / vemANiyA jahaNNiyAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti, teNa paraM visesAhiyA jAva paliovamapuhuttaM gaMtUNa dosuTThANesu javamajhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA Thii tti // ogAhaNe tti dAraM-jahaNiyAe ogAhaNAe siddhA thovA 1, teNa paraM visesAhiyA visesAhiyA jAva sattarayaNIo / tahiM dosu TThANesu javamajhaM, teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA ogAhaNa tti / paraMparovaNihiyAe ussehaMgulassa saMkhejjaibhAgaM gaMtUNa duguNA, evaM jAva javamajhaM / javamajjhassa uvariM tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA / eteNa kAraNeNa ukkosiyAe thovA 1, jahaNNiyAe saMkhejjaguNA 2, javamajjhe saMkhejjaguNA 3, heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA 4, uvariM visesAhiyA 5, savve visesAhiyA 6 / evaM titthagare titthagare / ogAhaNA samattA // paDivatiyANaM seDhI icchiyavvAapaDivaDiyasiddhA thovA, saiM paDivaiyA visesAhiyA, dovAre paDivaiyA visesAhigA, evaM jAva ukkassasaMkhejjagaThANANaM saMkhejjaibhAgo / ettha dosu TThANesu javamajhaM, teNa paraM visesahINA jAva ukkassagaM saMkhejjagaM ti / paraMparovaNihiyAe apaDivaiyasiddhA thovA, teNa paraM visesAhiyA jAva jaM jahaNNaM paDitAsaMkhejjagaM tassaddhaccheyaNagANaM saMkhejjaibhAgaM gaMtUNa puNo addheNa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 147 cchijjamANassa rAsissa jo cheyaNagarAsI tassa saMkhejjaibhAgo tti bhaNiyaM hoi| evaM duguNaduguNaThANANi tAva NeyavvANi jAva javamajjhaM ti / uvariM javamajjhassa tattigaM ceva gaMtuM duguNahINANi jAva ukkassagaM saMkhejjagaM ti / teNa kAraNeNa ukkassae ThANe thovA sijhaMti 1, jahaNNae asaMkhejjaguNA 2, javamajjhe asaMkhejjaguNA 3, jAvaio ukkosasaMkhejjagassa ccheyaNagarAsI tAvaiyANi ceva jai javamajjhe heTThovari duguNavaDDiyANi ThANaMtarANi hoMtANi to javaheTThagehito javovarillagA visesAhiyA Na hotA, uvariTThANANaM saMkhejjaguNattaNao saMkhejjaguNahINA ceva hotA, tamhA jahannagAigI erisI visesavaDDI jIe aMtaraMtaruTThiehi duguNavaDDiTThANehiM jAva javamajha jAi seDhI tAva asaMkhejjaguNasiddhaTThANaMtarANi labbhaMti, eeNa kAraNeNa jahannagehito javamajhe asaMkhejjaguNA, eeNa ceva kAraNeNa saMkhejjapaDivaDiehito asaMkhejjakAlapaDivaDiyA saMkhejjaguNA / appAbahuttadAre bhaNiyAe eyAe ceva atthagatIe asaMkhejjakAlaaNaMtakAlapaDiyaseDhIdugassa appAbahuttaM bhAveyavvamityalamatiprasaGgena / tao javamajjharohito heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA 4, javamajjhassa uvariM visesAhiga 5 tti / asaMkhejjakAlapaDiyANaM seDhI icchiyavvA jahaNNAsaMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA thovA, teNa paraM visesAhigA jAva jahaNNANaMtagaM jaM, tassaddhaccheyaNagANaM asaMkhejjaibhAgaM gaMtuM dosu ThANesu javamajhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkosagaM asaMkhejjagaM ti / paraMparovaNihiyAe jahaNNANaMtagassaddhacchedaNagANaM asaMkhejjai bhAgaM gaMtuM duguNA duguNA jAva javamajhaM ti / uvari javamajjhassa tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA / teNappAbahuyaM ukkassage ThANe thovA 1, jahaNNage aNaMtaguNA 2 asaMkhejjaguNahANiTThANakkameNa ukkassage asaMkhejjage aNaMtaguNahINA labbhaMti tti kAuM, tato javamajjhe aNaMtaguNA 3, bhAvaNA paDhamaseDhIbhaNitA daTThavvA / heTThA javamajjhassa aNaMtaguNA 4, uvari javamajjhassa visesAhiyA 5 / aNaMtakAlapaDivatitANaM seDhI icchiyavvA-jahannANaMtakAlapaDivaDiyA siddhA thovA, teNa paraM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam visesAhiyA jAva abhavasiddhigehi aNaMtaguNaM siddhANaM aNaMtabhAgaM gaMtUNa dosu ThANesu javamajjhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkassakAlapaDivaDiya tti / paraMparovaNihiyAe abhavasiddhiehiM aNaMtaguNaM siddhANaM aNaMtabhAgaM gaMtuM duguNA jAva javamajhaM ti / uvari javamajjhassa tattigaM ceva gaMtuM duguNahINA, eteNa kAraNeNa ukkassakAlaparivaDiyA thovA 1, jahaNNage aNaMtaguNA 2, javamajjhe aNaMtaguNA 3, heTThA javamajjhassa aNaMtaguNA 4, uvari javamajjhassa visesAhiga tti 5 / egao appAbahugaM icchiyavvaM-aNaMtakAlapaDivaiyasiddhA ukkassage TThANe thovA 1, tasseva jahaNNae ThANe aNaMtaguNA 2, tasseva javamajjhe aNaMtaguNA 3, tato asaMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA ukkassae TThANe aNaMtaguNA 4, tasseva jahaNNage TThANe aNaMtaguNA 5, tasseva javamajjhe aNaMtaguNA 6, tato saMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA ukkassae ThANe aNaMtaguNA 7, tasseva jahaNNae TThANe asaMkhejjaguNA 8, tasseva javamajjhe asaMkhejjaguNA 9, tasseva javamajjhassa heTThA asaMkhejjaguNA 10 dasamaM payaM, tasseva uvariM visesAhigA 11 ekkArasamaM payaM, tao asaMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA javamajjhassa heTThA saMkhejjaguNA, appabahudAre saMkhejjaguNA parivaDiya tti / cirantanaTIkAyAmapyate bhaGgA evameva likhitAH, ato'zuddheSvapi zeSeSvevamevArthagatirmantavyeti bArasamaM payaM 12 / tasseva javamajhuvari visesAhigA 13 terasamaM / tao aNaMtakAlapaDivaiyasiddhA heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA, appAbahudAre taheva paDiyattaNao 14 coddasamaM payaM, tasseva javamajhuvari visesAhigA 15, ahAthureNa sijhaMti tti bhaNiyameyaMti // 117 // bhaNiyamaMtaradAraM / sAmpratamupasaMharannAzAtanAparihArArthamidamAha sUtrakAra:UNAhiyavivarIo, attho appAgameNa jo ghio| taM khamiUNa suyaharA, puNNeUNaM parikahaMtu // 118 // vIsuttarasayamegaM, gAthAbaMdheNa puvvaNissaMdaM / vitthAreNa mahatthaM, suyANusAreNa NeyavvaM // 119 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhaprAbhRtaM saTIkam 149 // vIsuttarasayagaNaNANAmasiddhapAhuDaM sammattaM aggeNiyapuvvaNissaMdaM // ''jhaLAdivivarIo atyo' nAhIM nArthA // 8 // ''vImuttasaya' gAhA kaNThyA / navaraM pUrvasyAgreNIyAkhyasya niHSyandaM idaM siddhaprAbhRtakamiti // 6 // ' gAthAsaMyojanArtho'yaM, prayAsaH kevalo mama / arthastuta: myuTo doSa, TIjAiizcantanaH // granthAgraM0 zlokamAnataH 815 // sasUtrasya 950 // // samAptamidaM saTIkaM zrIsiddhaprAbhRtakam // vartamAna bhogane choDI bhAvI AtmasukhanA mArge lAgI javuM emAM mUrkhAI nathI, enuM kAraNa e ja ke bhogonI Asaktine dilamAM ghAlyA pachI to e evI vadhe che ke bhoganAM sAdhana khUTe, bhogano samaya eTale ke AyuSya khUTe, paNa bhoganI Asakti maTatI nathI. vacagALA mATenI jIvanabharanI mahenata ! jemAM pariNAme mIMDuM ! ane zAzvata sthAnanI koI mahenata ke koI vicAraNA sarakhI nahIM ! jIvanI keTalI badhI mUrkhAI ! puNyano vizvAsa karavA jevo nathI, ke eno gumAna dharavA jevo nathI. kayA bhavanA pApa kyAre udayamAM Ave eno koI patto nathI. asAra saMsAranA puNyo pApathI kalaMkita ! sukha e duHkhathI kalaMkita. saMsAramAM mAneluM sukha e ghora duHkhone kaMkotrI lakhavA jevuM che. kUthalI janme che kAnamAMthI, paNa teno uchera jIbha para thAya che. ApaNe keTaluM alpa jANIe chIe te jANavA mATe ApaNe keTaluM jANavuM paDe che ! Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevendrasUriviracita ( zrIsiddhapaMcAzikA ajJAtakartaka avacUri sahita padArthasaMgraha zrIdevendrasUrijIe zrIsiddhaprAbhRtamAMthI uddhAra karIne zrIsiddhapaMcAzikAnI racanA karI che. tenI upara ajJAtakartaka avacUri che. A bannenA AdhAre A padArthono saMgraha karyo che. siddho be prakAranA che - 1) anaMtarasiddha - siddhapaNAnA pahelA samaye rahelA siddho te anaMtarasiddha. 2) paraMparasiddha - vikSita siddhapaNAnA pahelA samayanI pUrve bIjA vagere samayomAM anaMta bhUtakALa sudhI rahelA siddho te paraMparasiddha. (1) anaMtarasiddhone 8 dvAro vaDe 15 kAromAM vicAravAnA che. (I) paraMparasiddhone 9 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAravAnA che. * 8 dvArA A pramANe che - 1) satpadaprarUpaNA 2) dravyapramANa 3) kSetra 4) sparzanA 5) kALa 6) aMtara 7) bhAva 8) alpabadutva * 9 dvArA A pramANe che - uparanA 8 ane (9) saMnikarSa - vivakSita koI ekane AzrayIne vivakSita bIjAnuM thoDApaNuM ke ghaNApaNuM vicAravuM te. 0 15 dvArA A pramANe che - Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 anaMtarasiddhone viSe kSetra ane kALa dvAromAM satyadaprarUpaNA 1) kSetra 2) kALa, 3) gati 4) veda 5)tIrtha 6) liMga 7) cAritra 8) buddha 9) jJAna 10) avagAhanA 11) utkarSa 12) aMtara 13) anusamaya (niraMtara) 14) gaNanA 15) alpabadutva (4) anaMtarasiddhonI 8 dhAro vaDe 15 dvAromAM vicAraNA - (i) satpadaprarUpaNA - (1) kSetra - traNa lokamAM siddha thAya che. UrdhvalokamAM paMDakavana vageremAM siddha thAya che. adholokamAM adholaukikagrAmomAM siddha thAya che. ticchalokamAM manuSyakSetramAM siddha thAya che. saMharaNathI samudra-nadI-varSadhara parvato vagere upara siddha thAya che. tIrthakaro adholaukikagrAmomAM ane tiSNulokamAM 15 karmabhUmimAM siddha thAya che. temanuM saMharaNa thatuM nathI. 2) kALa - saMkaraNathI avasarpiNI-utsarpiNInA chae ArAmAM siddha thAya che. janmane AzrayIne avasarpiNInA trIjA-cothA ArAomAM janmelA trIjA-cothApAMcamA ArAomAM siddha thAya che. utsarpiNInA bIjA-trIjA-cothA ArAomAM janmelA trIjA-cothA ArAomAM siddha thAya che. mahAvidehakSetramAM haMmezA cotho Aro hoya che. tyAM haMmezA siddha thAya che. tIrthakarono avasarpiNI-utsarpiNImAM janma ane mokSa trIjA-cothA ArAomAM ja thAya che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati, veda, tIrtha, liMga ane cAritra dvAromAM satyadaprarUpaNA 3) gati - sAmAnyathI-cAre gatimAMthI AvelA manuSyo siddha thAya che. vizeSathI pahelI cAra narakamAMthI AvelA manuSyo siddha thAya che. zeSa narakomAMthI manuSyo AvelA siddha thatAM nathI. pRthvIkAya, aplAya, vanaspatikAya, paMcendriyatiryaMcamAMthI AvelA manuSyo siddha thAya che. zeSa tiryaMcomAMthI AvelA manuSyo siddha thatAM nathI. puruSamanuSya, srImanuSya, napuMsakamanuSyamAMthI AvelA manuSyo siddha thAya che. cAre prakAranA devomAMthI AvelA manuSyo siddha thAya che. tIrthaMkaro devagati ke narakagatimAMthI AvelA siddha thAya che. tIrthaMkaro pahelI traNa narakamAMthI AvelA ja siddha thAya che. zeSa narakomAMthI AvelA jIvo tIrthaMkara thatAM ja nathI. tIrthaMkaro vaimAnikadevomAMthI AvelA ja siddha thAya che. zeSa devomAMthI AvelA jIvo tIrthaMkara thatAM ja nathI. 152 vartamAnanayane AzrayIne manuSyagatimAM rahelA ja siddha thAya che. 4) veda - vartamAnanayane AzrayIne avedI ja siddha thAya che. chellA bhavamAM pUrve anubhavelA vedanI apekSAe ane bAhya AkAranI apekSAe traNe vedamAM rahelA siddha thAya che. tIrthaMkaro puruSaveda ke strIvedamAM rahelA siddha thAya che. 5) tIrtha - tIrthaMkaranA tIrthamAM ane tIrthaMkarInA tIrthamAM siddha thAya che. tIrtha sthApanA pUrve paNa siddha thAya che. 6) liMga - dravyaliMganI apekSAe svaliMga, gRhasthaliMga ane anyaliMga ema traNe liMgamAM siddha thAya che. saMyamarUpabhAvaliMganI apekSAe svaliMgamAM ja siddha thAya che. 7) cAritra - kSAyika yathAkhyAta cAritramAM rahelA ja siddha thAya che. chellA bhavamAM pUrve anubhavelA cAritranI apekSAe 3, 4 ke pa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddha dvAramAM satpadaprarUpaNA 153 cAritra pAmIne siddha thAya che. te A pramANe - keTalAka sAmAyika, sUkSmasaM5rAya, yathAkhyAta A 3 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, chedopasthApanIya, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta - A 4 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, parihAravizuddhi, sUkSmasaM5rAya, yathAkhyAta A 4 cAritra pAmIne siddha thAya che. keTalAka sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya, yathAkhyAta A 5 cAritra pAmIne siddha thAya che. tIrthaMkaro sAmAyika, sUkSmasaM5rAya, yathAkhyAta - A 3 cAritra pAmIne siddha thAya che. - 8) buddha - svayaMbuddha, buddhIbodhita, buddhabodhita ane pratyekabuddha siddha thAya che. svayaMbuddha - bAhya nimitta vinA svayaM bodha pAme te. buddhIbodhita - buddhI eTale mallinAtha prabhu ke sAmAnya sAdhvI vagere. tenAthI bodha pAmelA te buddhIbodhita. buddhabodhita - buddha eTale tIrthaMkara ke AcArya vaM. tenAthI bodha pAmelA te buddhabodhita. pratyekabuddha - bAhya nimittathI svayaM bodha pAme te. A cAreno bodhi (samyaktva), upadhi, zruta, liMga kRta bheda che. (i) bodhi - svayaMbuddha bAhya nimitta vinA jAtismaraNa jJAna vagerethI bodhi pAme che. pratyekabuddha bAhya baLada vagere nimittathI bodhi pAme che. teo ekalA vicare che, gacchavAsIonI jema sAthe vicaratAM nathI. buddhIbodhita ane buddhabodhita bIjAnA upadezathI bodhi pAme che. (ii) upadhi - svayaMbuddhonI upadhi 12 prakAranI che. te A pramANe rajoharaNa, muhapatti, Unano kapaDo (kAMbaLI), sutaranA be kapaDA, pAtrAsana, pAtrA, pUMjaNI, pallA, rajasrANa, jhoLI, gucchA. pratyekabuddhonI utkRSTa upadhi 9 prakAranI che - traNa kapaDA vinA upara pramANe. temanI jaghanya upadhi 2 prakAranI che - rajoharaNa ane muhapatti. buddhIbodhita ane buddhabodhitanI upadhi 14 prakAranI che - upara pramANe 12 prakAranI upadhi Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jJAna, avagAhanA ane utkarSa dvAromAM satpadaprarUpaNA tathA colapaTTo ane mAtraka. zramaNIonI upadhi 25 prakAranI che. (iii) zruta (iv) liMga - svayaMbuddhone pUrve bhaNeluM zruta hoya athavA na paNa hoya. jo hoya to liMga devatA Ape athavA guru pAse svIkAre. jo ekalA vicaravA samartha hoya athavA tevI icchA thAya to ekalA vicare, anyathA gacchamAM ja rahe. jo pUrve bhaNeluM zruta na hoya to liMga guru pAse ja svIkAre ane gacchane choDe nahIM. pratyekabuddhone pUrve bhaNeluM zruta avazya hoya. te jadhanyathI 11 aMganuM ane utkRSTathI nyUna 10 pUrvanuM hoya. temane liMga devatA Ape athavA te liMga rahita hoya. buddhIbodhita ane buddhabodhitane jaghanyathI aSTapravacanamAtAnuM jJAna hoya ane utkRSTathI dvAdazAMgInuM jJAna hoya. teo liMga guru pAse svIkAre 9) jJAna - kevaLajJAnamAM rahelA ja siddha thAya che. - chellA bhavamAM pUrve anubhavelA jJAnanI apekSAe keTalAka be jJAnavALA hoya - matijJAna, zrutajJAna; keTalAka traNa jJAnavALA hoya - matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, athavA matijJAna, zrutajJAna, mana:paryavajJAna; keTalAka cAra jJAnavALA hoya - matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna. tIrthaMkaro chellA bhavamAM kevaLajJAna pUrve cAra jJAnavALA ja hoya. 10) avagAhanA - siddha thanArAnI jaghanya avagAhanA - 2 hAtha che. siddha thanArAnI utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSya che. tIrthaMkaronI jaghanya avagAhanA - 7 hAtha che. 1 tIrthaMkaronI utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSya che. jaghanya ane utkRSTanI vaccenI avagAhanA te madhyama avagAhanA che. 11) utkarSa - samyaktvathI paDI keTalAka utkRSTathI ardhapudgalaparAvartarUpa anaMtakALe siddha thAya che, keTalAka asaMkhyakALe siddha thAya che, -- 1. matAMtare marudevI mAtAnI avagAhanA nAbhi kulakaranI avagAhanAnI samAna che. tethI siddha thanAranI utkRSTa avagAhanA 525 dhanuSya paNa hoya. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM dravyapramANa 155 keTalAka saMkhyAtakALe siddha thAya che. keTalAka samatvathI paDyA vinA siddha thAya che. 12) aMtara - siddha thanArAnuM jaghanya aMtara - 1 samaya siddha thanArAnuM utkRSTa aMtara - 6 mAsa 13) anusamaya (niraMtara) - jaghanyathI ra samaya sudhI niraMtara siddha thAya che. utkRSTathI 8 samaya sudhI niraMtara siddha thAya che. 14) gaNanA - jaghanyathI 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thAya che. utkRSTathI 1 samayamAM eka sAthe 108 siddha thAya che. dA.ta. RSabhadevaprabhunA nirvANa vakhate 10,000 munio siddha thayA. temAMthI 1 samaye 108 munio siddha thayA. zeSa 99,892 munio te ja nakSatramAM anya anya samayomAM siddha thayA. 15) alpabadutva - 1 samayamAM eka sAthe 2, 3 vagere siddha thayelA alpa che. temanA karatA 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thayelA saMkhyAtaguNa che, vivakSita samaye 1 siddha thayelA ghaNA hovAthI. (ii) dravyapramANa - (1) kSetra - 1 samayamAM keTalA siddha thAya? | utkRSTa Urdhvaloka,meruparvata, naMdanavana,jaladeg| 4 (saMharaNathI) | 1 adholoka (adholaukika grAma) 20 pRthakva kSetra jaghanya 1. jinabhadragaNikSamAzramaNajIkRta bRhatsaMgrahaNimAM kahyuM che ke - "jalamAM 3 siddha thAya che. ahIM tattva kevaLIgamya che. 2. pRthatva =2 thI 9. jinabhadragaNikSamAzramaNajIkRta bRhatsaMgrahaNimAM kahyuM che ke - "adholokamAM 22 siddha thAya che. uttarAdhyayanasUtramAM kahyuM che ke - "adholokamAM be vIza eTale 40 siddha thAya che. ahIM tattva kevaLIgamya che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 kALa dvAramAM dravyapramANa 1 vijaya ticchaloka, 15 karmabhUmi samudra, paMDakavana 30 akarmabhUmi 2) kALa - avasarpiNI 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa jaghanya | 20 | 1 | 108 2 (saMharaNathI) 10 (saMharaNathI) 1lo Aro rajo Aro 3jo Aro 4tho Aro pamo Aro 6Dho Aro 1 samayamAM keTalA siddha thAya? | utkRSTa | | jaghanya 10 (saMharaNathI) | 1 10 (saMharaNathI) | 108 108 20 10 (saMharaNathI) | 1 utsarpiNI | 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 10 (saMharaNathI) 10 (saMharaNathI) | 1 1lo Aro rajo Aro 1. 15 karmabhUmi = 5 bharatakSetra, 5 mahAvidehakSetra, 5 airAvatakSetra. 2. 30 akarmabhUmi = 5 himavaMtakSetra, 5 harivarSakSetra, 5 devakura, 5 uttarakura, 5 ramyakakSetra, 5 hiraNyavaMtakSetra. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM dravya pramANa 157 utsarpiNI 3jo Aro 4tho Aro pamo Aro 6ThTho Aro 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 108 108 10 (saMharaNathI) 10 (saMharaNathI) | 1 3) gati - 108 kaI gatimAMthI AvelA manuSyo? |1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa jaghanya ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukA- 10 | 1, 2 ke 3 prabhA, bhavanapati, vyaMtara, manuSya, jyotiSa, tiryaMca, tiryaMca strI vaimAnika 1, 2 ke 3 vanaspatikAya 1, 2 ke 3 paMkaprabhA, pRthvIkAya, aplAya | 1, 2 ke 3 jyotiSa devI, vaimAnika devI, 1, 2 ke 3 manuSya strI bhavanapati devI, vyaMtara devI | 5 | 1, 2 ke 3 4) veda - jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya strI | 20 | 1 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 |napuMsaka puruSa jIvo puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA puruSavedamAMthI AvI strI thayelA strIvedamAMthI AvI strI thayelA napuMsakavedamAMthI AvI srI thayelA puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 5) tIrtha - tIrthaMkarI tIrthaMkara zeSa jIvo jIvo veda ane tIrtha dvAromAM dravyapramANa 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 10 1 108 1 108 1 10 1 10 1 10 1 10 1 10 1 10 1 10 1 10 1 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 1 1 utkRSTa 2 4 108 sArI taka te ke je jhaDapI levA pAchaLa AtmaguNono vikAsa thAya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMga, cAritra ane buddha dvAromAM dravyapramANa 6) liMga - liMga gRhIliMga anyaliMga svaliMga 7) cAritra - cAritra sAmAyika-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra, sAmAyika-chedopasthApanIyasUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra sAmAyika-parihAravizuddhi-sUkSmasaM5rAyayathAkhyAta cAritra, sAmAyika-chedopasthApanIya-parihAravizuddhi-sUkSmasaM5rAyayathAkhyAta cAritra 8) buddha - jIvo svayaMbuddha pratyekabuddha buddhabodhita puruSo buddhabodhita strIo 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 1 1 utkRSTa 4 10 108 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 utkRSTa 108 159 10 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 1 1 utkRSTa 4 10 108 20 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jJAna ane avagAhanA dvAromAM dravyapramANa jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 10 | 1 20 pRthapha buddhabodhita napuMsako buddhIbodhita puruSa-strI-napuMsaka buddhIbodhita strIo 1 20 9) jJAna - jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa jaghanya 4 matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA 108 | 108 10) avagAhanA avagAhanA 1 samayamAM keTalA siddha thAya? utkRSTa | jaghanya utkRSTa (pa25 dhanuSya) avagAhanA jaghanya (2 hAtha) avagAhanA jayavamadhya (2623 dhanuSya) avagAhanA madhyama avagAhanA 108 1. yavamadhya eTale utkRSTanuM aDadhuM. ema AgaLa paNa badhayavamadhya eTale aDadhuM jANavuM. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkarSa, aMtara ane anusamaya dvAromAM dravyapramANa 11) utkarSa - jIvo samyakRtvathI paDyAne anaMtakALa thayo hoya tevA samyaktvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA, samyaktvathI paDyAne saMkhyAtakALa thayo hoya tevA samyaktvathI nahIM paDelA 12) aMtara jIvo 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 utkRSTa 108 10 4 1 utkRSTa 108 161 1 1 samayamAM keTalA siddha thAya ? jaghanya 1 aMtarapUrvaka siddha thanArA 13) anusamaya - 1 thI 32 jIvo niraMtara 8 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 33 thI 48 jIvo niraMtara 7 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 49 thI 60 jIvo niraMtara 6 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 61 thI 72 jIvo niraMtara 5 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 73 thI 84 jIvo niraMtara 4 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kSetra ane sparzanA dvAra 85 thI 96 jIvo niraMtara 3 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 97 thI 102 jIvo niraMtara 2 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 103 thI 108 jIvo niraMtara 1 samaya sudhI siddha thAya. pachI avazya aMtara paDe. 14) gaNanA - jaghanyathI 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thAya che. utkRSTathI 1 samayamAM eka sAthe 108 siddha thAya che. 15) alpabadutva - 1 samayamAM eka sAthe 2, 3 vagere siddha thayelA alpa che. tenA karatA 1 samayamAM eka sAthe 1 siddha thayelA saMkhyAtaguNa che. (ii) kSetra - siddho manuSyakSetramAM zarIrane choDIne siddhazilAnI upara lokanA agra bhAge rahelA che. alokamAM dharmAstikAya na hovAthI teo lokanA agrabhAgathI AgaLa jatAM nathI. kSetra vagere 15 dvAromAM A mULa kSetra dvAranI vicAraNA svayaM karavI. | (iv) sparzanA - eka siddha potAnA badhA Atmapradezo vaDe anaMtA siddhone sparze che. te potAnA deza (thoDA) Atmapradezo vaDe asaMkhyaguNa siddhone sparze che. kSetra vagere 15 dvAromAM A mULa sparzanA dvAranI vicAraNA svayaM karavI. kSetra karatA sparzane kaMIka vadhu hoya che. () kALa - jyAM jyAM na samayamAM 108 siddha kahyA hoya tyAM tyAM niraMtara utkRSTathI 8 samaya sudhI siddha thAya. jyAM jyAM 1 samayamAM 20 siddha kahyA hoya tyAM tyAM niraMtara utkRSTathI 4 samaya sudhI siddha thAya. jyAM jyAM na samayamAM 10 siddha kahyA hoya tyAM tyAM niraMtara utkRSTathI 4 samaya sudhI siddha thAya. zeSa sthAnomAM niraMtara utkRSTathI be samaya sudhI siddha thAya. yavamadhyamAM niraMtara utkRSTathI 4 samaya sudhI siddha thAya. badhe jaghanyathI 1 samaya sudhI siddha thAya che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 kSetra ane kALa dvAromAM kALa 1) kSetra - kSetra niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 15 karmabhUmi 30 akarmabhUmi, adholoka naMdanavana, paMDakavana, lavaNasamudra 2 samaya 1 samaya 2) kALa - avasarpiNI niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 1lo Aro rajo Aro 3jo Aro 4tho Aro pamo Aro 6Dho Aro 4 samaya | 1 samaya 4 samaya [ 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya | utsarpiNI niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa | jaghanya 4 samaya | 1 samaya 1lo Aro Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 gati ane veda dvAramAM kALa utsarpiNI niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 2jo Aro 3jo Aro 4tho Aro pAmo Aro 6Dho Aro 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo? niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya 1 samaya devagati narakagati, manuSyagati, tiryaMcagati 4) veda jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 4 samaya [ 1 samaya puruSa napuMsaka Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha dvAramAM kALa jIvo puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA napuMsakavedamAMthI AvI puruSa thayelA puruSavedamAMthI AvI srI thayelA strIvedamAMthI AvI srI thayelA napuMsakavedamAMthI AvI srI thayelA puruSavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka thayelA 5) tIrtha - jIvo tIrthaMkaranA tIrthamAM atIrthaMkarasiddha tIrthaMkarInA tIrthamAM atIrthaMkarasiddha tIrthaMkara tIrthaMkarI 165 niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 8 samaya 1 samaya 4 samaya samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya 4 samaya 1 samaya niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya ? utkRSTa jaghanya 8 samaya 1 samaya 8 samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya 2 samaya 1 samaya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMga 166 liMga, cAritra ane buddha dvAromAM kALa 6) liMga - niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya gRhIliMga 2 samaya | 1 samaya anyaliMga 4 samaya | 1 samaya svaliMga 8 samaya | 1 samaya 7) cAritra - cAritra niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya sAmAyika-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra, 8 samaya 1 samaya sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSmasaMpAyayathAkhyAta cAritra sAmAyika-parihAravizuddhi-sUkSmasaMparAya- | | 4 samaya | 1 samaya yathAkhyAta cAritra, sAmAyika- chedopasthApanIyaparihAravizuddhi-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra 8) buddha - jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya svayaMbuddha 2 samaya | 1 samaya 1. siddhaprAbhRtanI TIkAmAM ahIM 4 samaya kahyA che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane avagAhanA dvAromAM kALa 167 jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya pratyekabuddha buddhabodhita buddhIbodhita strIo buddhIbodhita puruSa-strI-napuMsaka 4 samaya | 1 samaya 9) jJAna - jIvo matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAnavALA | matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya 1 samaya 8 samaya | 1 samaya 10) avagAhanA - avagAhanA niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya ra samaya / 1 samaya utkRSTa avagAhanA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 utkarSa dvAramAM kALa avagAhanA niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 2 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya 8 samaya | 1 samaya jaghanya avagAhanA yavamadhya avagAhanA madhyama avagAhanA 11) utkarSa - jIvo niraMtara keTalA samaya sudhI siddha thAya? utkRSTa | jaghanya 8 samaya | 1 samaya 4 samaya | 1 samaya samyaktvathI paDyAne anaMtakALa thayo | hoya tevA samyaktvathI paDyAne saMkhyAtakALa thayo | hoya tevA, samyakatvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA. samyaktvathI nahIM paDelA 2 samaya | 1 samaya 12) 13) 14) 15) aMtara, anusamaya, gaNanA, alpabadutva A dhArono ahIM avatAra thato nathI. (i) aMtara - 1) kSetra - Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra, kALa ane gati dvAromAM aMtara kSetra 2) kALa - kALa jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa, jaMbudrIpa-dhAtakIkhaMDanA 3 mahAvidehakSetra puSkaravarArdhadvIpa, tenA 2 mahAvidehakSetra | sAdhika varSa 1 samaya utsarpiNI-avasarpiNI (janmathI) utsarpiNI-avasarpiNI (saMharaNathI) 3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo ? narakagati tiryaMcagati siddhonuM aMtara jaghanya utkRSTa varSapRthaktva 1 samaya siddhonuM aMtara utkRSTa nyUna 18 koDAkoDI sAgaropama saMkhyAtA hajAra varSa 169 zatapRtha varSa jaghanya 1 samaya 1 samaya siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya 1,000 varSa |1 samaya 1 samaya 1. utsarpiNInA cothA-pAMcamA-chaThThA ArA ane avasarpiNInA pahelA-bIjAtrIjA ArAno kALa. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 veda dvAramAM aMtara varSa kaI gatimAMthI AvelA? siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya tiryaMca strI, deva, manuSya, manuSya strI, | sAdhika | 1 samaya devI-A gatiomAMthI AvelA upadezathI | 1 varSa siddha thanArA tiryaMca strI, deva, manuSya, manuSya strI, | saMkhyAtA | 1 samaya devI-A gatiomAMthI AvelA svayaM hajAra bodha pAmIne siddha thanArA pRthvIkAya, aplAya, vanaspatikAya, saMkhyAtA | 1 samaya saudharma, IzAna, ratnaprabhA, zarkarA prabhA- hajAra varSa A gatiomAMthI AvelA svayaM ke upadezathI bodha pAmI siddha thanArA 4) vedajIvo siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya puruSa sAdhika varSa | 1 samaya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsaka saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI puruSa thayelA sAdhika varSa |1 samaya strIvedamAMthI AvI puruSa thayelA saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI puruSa saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya thayelA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha ane liMga kAromAM aMtara 171 jIvo siddhonuM aMtara - utkRSTa jaghanya puruSavedamAMthI AvI strI thayelA saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya strIvedamAMthI AvI strI thayelA siMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI strI thayelA | saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya puruSavedamAMthI AvI napuMsaka | | saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya thayelA strIvedamAMthI AvI napuMsaka thayelA saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya napuMsakavedamAMthI AvI napuMsaka | saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya thayelA 5) tIrtha jIvo tIrthakara tIrthakarI zeSa jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya pUrvasahasrapRthatva | 1 samaya anaMtakALa sAdhika varSa | 1 samaya | samaya 6) liMga - liMga siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya saMkhyAtA hajAra varSa ) 1 samaya gRhIliMga Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 liMga anyaliMga svaliMga 7) cAritra - cAritra 8) buddha - jIvo cAritra ane buddha dvAromAM aMtara siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya sAdhika varSa 1 samaya utkRSTa sAmAyika-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra | sAdhika varSa sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSmasaM5rAya- | nyUna 18 koDAkoDI sAgaropama yathAkhyAta cAritra, sAmAyikaparihAravizuddhi-sUkSmasaMparAyayathAkhyAta cAritra, sAmAyikachedopasthApanIya-parihAravizuddhisUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra |svayaMbuddha siddhonuM aMtara jaghanya 1 samaya 1 samaya siddhonuM aMtara jaghanya utkRSTa pUrvasahasrapRtha 1 samaya pratyekabuddha saMkhyAtA hajAra varSa 1 samaya buddhabodhita puruSa sAdhika varSa 1 samaya buddhabodhita strI saMkhyAtA hajAra varSa |1 samaya 1. siddhaprAbhUtanI TIkAmAM ahIM sAdhika 18 koDAkoDI sAgaropama kahyuM che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane avagAhanA dvAromAM aMtara 9) jJAna jIvo - matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAnaavadhijJAnavALA matijJAna-zrutajJAnamanaHparyavajJAnavALA, matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA 10) avagAhanA avagAhanA utkRSTa avagAhanA, jaghanya avagAhanA, yavamadhya avagAhanA madhyama avagAhanA siddhonuM aMtara utkRSTa palyopama/asaMkhya sAdhika varSa saMkhyAtA hajAra varSa utkRSTa sUcizreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAzapradezono apahArakALa sAdhika varSa 173 jaghanya 1 samaya 1 samaya siddhonuM aMtara 1 samaya jaghanya 1 samaya 1 samaya jene zikhAmaNa sAMbhaLatAM rIsa caDhe teNe samajI rAkhavuM ke teNe AgaLa vadhavAnuM, bhAgya-dazA sudhAravAnuM mAMDI vALyuM. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 utkarSa, aMtara ane anusamaya kAromAM aMtara 11) utkarSa jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya samyakatvathI paDyAne anaMtakALa thayo | sAdhika varSa | 1 samaya hoya tevA samyakatvathI paDyAne saMkhyAtakALa | saMkhyAtA | 1 samaya thayo hoya tevA, samyakatvathI paDyAne hajAra varSa asaMkhyakALa thayo hoya tevA samyaktvathI nahIM paDelA sAgaropama 1 samaya asaMkhya 12) aMtara - jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa | jaghanya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya aMtarapUrvaka siddha thanArA 13) anusamaya - jIvo siddhonuM aMtara utkRSTa jaghanya saMkhyAtA hajAra varSa | 1 samaya niraMtara siddha thanArA * savArathI kAryavAhI zuM cAle che, janmane vadhAravAnI ke ghaTADavAnI ? Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva ane alpabahutva dhAro 14) gaNanA jIvo utkRSTa saMkhyAtA hajAra varSa (15) alpabahutva - A dvArano ahIM avatAra nathI. (vii) bhAva - badhA dvAromAM kSAyikabhAvamAM siddha thAya che. (viii) alpabahutva - jIvo eka siddha thanArA, aneka siddha thanArA 4 siddha thanArA, 10 siddha thanArA 20 siddha thanArA 20 pRtha siddha thanArA alpabahutva tulya alpa siddhonuM aMtara tulya 175 jaghanya 1 samaya hetu utkRSTathI 1 samaye teTalA ja maLatA hovAthI 5mA ArAmAM ke 1 vijayamAM maLatA hovAthI adholaukika gAmomAM ke buddhIbodhita strIomAM maLatA hovAthI, kSetrakALa alpa hovAthI ane kyAreka thavAthI. 108 siddha thanArA | saMkhyAtaguNa kSetra vagere dvAromAM vizeSa alpabahutva pAnA naM. 176 thI 191 upa2 kahyA pramANe jANavuM. Ama anaMtarasiddhone 8 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAryu. (II) paraMparasiddhonI 9 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAraNA - (i) satpadaprarUpaNA - badhA dvAromAM anaMtara siddhonI jema jANavuM. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 paraMparasiddhone viSe 9 dhAro (i) dravyapramANa - badhA dvAromAM anaMta paraMparasiddha thayA che. (iii) kSetra - badhA dvAromAM anaMtarasiddhonI jema jANavuM. (iv) sparzanA - badhA dvAromAM anaMtarasiddhonI jema jANavuM. ) kALa - badhA dvAromAM paraMparasiddhono kALa anAdi anaMta che. (vi) aMtara - paraMparasiddhonuM badhA dvAromAM aMtara nathI. (i) bhAva - badhA dvAromAM paraMparasiddho kSAyikabhAvamAM che. (viii) alpabadutva - (1) kSetra - kSetra siddhonuM alpabadutva samudra alpa saMkhyAtaguNa dvIpa kSetra jala siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa sthala kSetra Urdhvaloka adholoka ticchaloka siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa kSetra lavaNasamudra kAlodadhi siddhonuM alpabadutva alpA saMkhyAtaguNa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM alpabadutva 177 kSetra kSetra siddhonuM alpabadutva jaMbUdvIpa saMkhyAtaguNa dhAtakIkhaMDa saMkhyAtaguNa puSkaravarAdhadvIpa saMkhyAtaguNa jaMbUdvIpamAM siddhonuM vizeSa alpabadutva laghuhimavaMtaparvata-zikharI parvata | alpa paraspara tulya himavaMtakSetra-hiraNyavaMtatra | saMkhyAtaguNa paraspara tulya mahAhimavaMtaparvata-rukSmIparvata | saMkhyAtaguNa paraspara tulya divakura-uttarakura saMkhyAtaguNa paraspara tulya harivarSakSetra-ramyakakSetra | saMkhyAtaguNa paraspara tulya niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata | saMkhyAtaguNa paraspara tulya bharatakSetra-airAvatakSetra saMkhyAtaguNa paraspara tulya, svasthAna hovAthI mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa sadA siddho thatAM hovAthI ane kSetra moTuM hovAthI * jherI taka sAdhavA pAchaLa doSonA poTalA ja hoya che. . sikRitanI TIma ahIM vizey)zvika kahyuM che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM alpabadutva vizeSa paraspara tulya 178 dhAtakIkhaMDamAMkSetra siddhonuM alpabadutva laghuhimavaMtaparvata-zikharI parvata | alpa mahAhimavaMtaparvata-rukSmIparvata | saMkhyAtaguNa niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata | saMkhyAtaguNa himavaMtakSetra-hiraNyavaMtakSetra vizeSAdhika devakuru-uttarakuru saMkhyAtaguNa harivarSakSetra-ramyakakSetra vizeSAdhika bharatakSetra-airAvatakSetra saMkhyAtaguNa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya, svasthAna hovAthI sadA siddho thatAM hovAthI ane kSetra moTuM hovAthI mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa kSetra vizeSa puSkaravarArdhadvIpamAM - | | siddhonuM | alpabadutva laghuhimavaMtaparvata-zikharI parvata | alpa mahAhimavaMtaparvata-rukSmIparvata | saMkhyAtaguNa niSadhaparvata-nIlavaMtaparvata | saMkhyAtaguNa himavaMtakSetra-hiraNyavaMtakSetra | saMkhyAtaguNa devakura-uttarakuru saMkhyAtaguNa paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya paraspara tulya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra dvAramAM alpabadutva 179 kSetra siddhonuM vizeSa alpabadutva harivarSakSetra-ramyakakSetra vizeSAdhika paraspara tulya bharatakSetra-airAvatakSetra saMkhyAtaguNa paraspara tulya, svasthAna hovAthI mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa sadA siddho thatAM hovAthI ane kSetra moTuM hovAthI laghuhimavaMtaparvata vagere upara saMharaNathI siddha thAya che. manuSyakSetranA sarva kSetra-parvatomAM - kSetra siddhonuM vizeSa alpabadutva jiMbUdvIpamAM laghuhimavaMtaparvata alpa paraspara tulya ane zikharI parvata jabUdvIpamAM himavaMtakSetra ane | saMkhyAtaguNa paraspara tulya hiraNyavaMtakSetra jaMbUdvIpamAM mahAhimavaMtaparvata | saMkhyAtaguNa paraspara tulya ane rukSmIparvata jabUdvIpamAM devakuru ane saMkhyAtaguNa paraspara tulya uttarakuru jaMbUdvIpamAM harivarSakSetra ane | saMkhyAtaguNa | paraspara tulya ramyakakSetra 1. siddhaprAbhRtanI TIkAmAM ahIM vizeSAdhika kahyuM che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 kSetra dvAramAM alpabadutva kSetra siddhonuM vizeSa alpabaddhatva jiMbUdvIpamAM niSadhaparvata ane | saMkhyAtaguNa | paraspara tulya nIlavaMtaparvata dhAtakIkhaMDamAM laghuhimavaMtaparvata | vizeSAdhika paraspara tulya ane zikharI parvata dhAtakIkhaMDamAM mahAhimavaMta | saMkhyAtaguNa paraspara tulya parvata ane rukSmIparvata tathA puSkaravarArdhadvIpamAM laghuhimavaMtaparvata ane zikhara parvata dhAtakIkhaMDamAM niSadhaparvata saMkhyAtaguNa | paraspara tulya ane nIlavaMtaparvata tathA puSkaravarArdhadvIpamAM mahAhimavaMtaparvata ane samIparvata dhAtakIkhaMDamAM himavaMtakSetra- || vizeSAdhika | paraspara tulya hiraNyavaMtakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM niSadhaparvata- saMkhyAtaguNa paraspara tulya nIlavaMtaparvata dhAtakIkhaMDamAM devakuru-uttarakuru | saMkhyAtaguNa paraspara tulya dhAtakIkhaMDamAM harivarSakSetra- vizeSAdhika paraspara tulya ramyakakSetra | 9 puNya salAmata to sukha salAmata ! ane dharma salAmata to puNya salAmata ! Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa dvAramAM alpabadutva 181 kSetra - siddhonuM | vizeSa alpabadutva puSkaravarArdhadvIpamAM himavaMtakSetra- | | paraspara tulya hiraNyavaMtakSetra puSkaravArSadvIpamAM devakuru-uttarakuru | saMkhyAtaguNa paraspara tulya puSkaravarArdhadvIpamAM harivarSakSetra- | vizeSAdhika | paraspara tulya ramyakakSetra jabUdvIpamAM bharatakSetra saMkhyAtaguNa paraspara tulya airAvatakSetra dhAtakIkhaMDamAM bharatakSetra saMkhyAtaguNa | paraspara tulya airAvatakSetra puSkaravarArdhadvIpamAM bharatakSetra- | | saMkhyAtaguNa paraspara tulya airAvatakSetra jaMbUdvIpamAM mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa dhAtakIkhaMDamAM mahAvidehakSetra saMkhyAtaguNa puSkaravArSadvIpamAM mahAvidehakSetra | saMkhyAtaguNa (2) kALa - avasarpiNImAM - kALa chaThTho Aro pamo Aro 3jo Aro siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa (kALa asaMkhya hovAthI) Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 kALa dvAramAM alpabahuta kALa 2jo Aro 1lo Aro 4tho Aro siddhonuM alpabadutva vizeSAdhika vizeSAdhika saMkhyAtaguNa utsarpiNI - kALa 1lo Aro rajo Aro 4tho Aro pamo Aro 6ThTho Aro 3jo Aro siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa vizeSAdhika vizeSAdhika saMkhyAtaguNa utsarpiNI-avasarpiNImAMkALa | vizeSa siddhonuM alpabadutva alpa paraspara tulya - utsarpiNIno 1lo Aro, avasarpiNIno 6Dho Aro utsarpiNIno rajo Aro avasarpiNIno pamo Aro utsarpiNIno 4tho Aro, avasarpiNIno 3jo Aro vizeSAdhika saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa | paraspara tulya Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM alpabadutva 183 kALa vizeSa siddhonuM alpabadutva vizeSAdhika paraspara tulya vizeSAdhika paraspara tulya utsarpiNIno pamo Aro, avasarpiNIno rajo Aro utsarpiNIno daDho Aro, avasarpiNIno 1lo Aro utsarpiNIno 3jo Aro, avasarpiNIno 4tho Aro "avasarpiNI utsarpiNI saMkhyAtaguNa | paraspara tulya saMkhyAtaguNa vizeSAdhika (3) gati - kaI gatimAMthI AvelA manuSyo? | siddhonuM alpabadutva manuSya strI alpa zeSa manuSya saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa tiryaMca strI saMkhyAtaguNa zeSa tiryaMca saMkhyAtaguNa devI saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa naraka deva 1. siddhaprAbhRtanI TIkAmAM avasarpiNInA 4thA ArAnA siddho ane utsarpiNInA 3jA ArAnA siddha karatA utsarpiNInA sarvasiddho saMkhyAtaguNa ane tenA karatA avasarpiNInA sarvasiddho vizeSAdhika kahyA che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 gati dvAramAM alpabadutva kaI jAtimAMthI AvelA manuSyo? | ekendriya | paMcendriya siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa kayA kAyamAMthI AvelA manuSyo? vanaspatikAya pRthvIkAya aSkAya trasakAya siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa | | saMkhyAtaguNa kyAMthI AvelA manuSyo? paMkaprabhA vAlukAprabhA zarkarA prabhA paryAptA bAdara pratyeka vanaspatikAya paryAptA bAdara pRthvIkAya paryAptA bAdara aplAya bhavanapati devI bhavanapati deva vyaMtara devI vyaMtara deva jyotiSa devI siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati dvAramAM alpabahutva kyAMthI AvelA manuSyo ? jyotiSa deva manuSya srI zeSa manuSya ratnaprabhA tiryaMca strI zeSa tiryaMca anuttaravAsI deva traiveyaka acyuta devaloka AraNa devaloka prANata devaloka Anata devaloka sahasrAra devaloka mahAzukra devaloka lAMtaka devaloka brahmaloka devaloka mAhendra devaloka sanakumAra devaloka IzAna devalokanI daivI saudharma devalokanI devI siddhonuM alpabahutva saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa 185 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 kyAMthI AvelA manuSyo ? IzAna devalokanA devo saudharma devalokanA devo (4) veda veda napuMsakasiddha strIsiddha puruSasiddha (5) tIrtha veda ane tIrtha dvAromAM alpabahutva siddhonuM alpabahutva saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa anaMtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa jIvo tIrthaMkarIsiddha tIrthaMkarInA tIrthamAM pratyekabuddhasiddha tIrthaMkarInA tIrthamAM atIrthaMkara zramaNIsiddha tIrthaMkarInA tIrthamAM munisiddha tIrthaMkarasiddha tIrthaMkaranA tIrthamAM pratyekabuddhasiddha tIrthaMkaranA tIrthamAM zramaNIsiddha tIrthaMkaranA tIrthamAM munisiddha jaina zAsananA tyAga, tapazcaryA e to sAcI AjhAdI che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 liMga, cAritra ane buddha vAromAM alpabadutva (6) liMga - liMga gRhIliMga | anyaliMga | | svaliMga siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa (7) cAritra - cAritra siddhonuM alpabadutva 1chedopasthApanIya-parihAravizuddhi alpa sUkSmasaMparAya yathAkhyAta cAritra sAmAyika-chedopasthApanIya-parihAravizuddhi saMkhyAtaguNa sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra chedopasthApanIya-sUkSmasaMparAya-yathAkhyAta cAritra | asaMkhyaguNa sAmAyika-chedopasthApanIya-sUkSmasaMpAya saMkhyAtaguNa yathAkhyAta cAritra sAmAyika-sUkSmasaMparAya yathAkhyAta cAritra saMkhyAtaguNa (8) buddha jIvo svayaMbuddha pratyekabuddha siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa 1. sAmAyika vinAnuM chedopasthApanIya cAritra caritranuM khaMDana karI jeNe pharI cAritra lIdhuM hoya. tene hoya. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jJAna, avagAhanA ane utkarSa dvAromAM alpabadutva siddhonuM alpabadutva saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabadutva alpa saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa | jIvo buddhIbodhita buddhabodhita (9) jJAna - jIvo matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnamana:paryavajJAnavALA matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAnavALA (10) avagAhanA avagAhanA jaghanya (2 hAtha) avagAhanA utkRSTa (pa25 dhanuSya ) avagAhanA madhyama avagAhanA avagAhanA | 7 hAtha 500 dhanuSya (11) utkarSa - jIvo samyaktvathI nahIM paDelA siddhonuM alpabadutva alpa asaMkhyaguNa asaMkhya guNa siddhonuM alpabadutva alpa vizeSAdhika siddhonuM alpabadutva alpa 1. siddhaprAbhRtanI TIkAmAM ahIM asaMkhyaguNa kahyuM che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtara dvAramAM alpabahutva jIvo samyaktvathI paDyAne saMkhyAtakALa thayo hoya tevA samyaktvathI paDyAne asaMkhyakALa thayo hoya tevA samyaktvathI paDyAne anaMtakALa thayo hoya tevA (12) aMtara - jIvo 6 mAsanA aMtare siddha thanArA 1 samayanA aMtare siddha thanArA 2 samayanA aMtare siddha thanArA 3 mAsanA aMtare siddha thanArA 3 mAsa + 1 samayanA aMtare siddha thanArA 3 mAsa + 2 samayanA aMtare siddha thanArA : : 6 mAsa 1 samayanA aMtare siddha thanArA :2 189 siddhonuM alpabahutva asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa asaMkhyaguNa siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna 1. yavamadhya (3 mAsa)nA aMtare siddha thanArA sudhI 1-1 samaya vRddha aMtare siddha thanArA uttarottara saMkhyAtaguNa che. 2. yavamadhyanA aMtare siddha thanArA pachI 6 mAsanA aMtare siddha thanArA sudhI 11 samaya vRddha aMtare siddha thanArA uttarottara saMkhyAtaguNahIna che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 (13) anusamayajIvo 8 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 7 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 6 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 5 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 4 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 3 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA 2 samaya sudhI niraMtara siddha thanArA (14) gaNanA jIvo 1 samaye 108 siddha thanArA 1 samaye 107 siddha thanArA 1 samaye 106 siddha thanArA 1 samaye 105 siddha thanArA anusamaya ane gaNanA dvAromAM alpabahutva : 1 samaye 50 siddha thanArA 1 samaye 49 siddha thanArA 1 samaye 48 siddha thanArA : siddhonuM alpabahutva alpa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa siddhonuM alpabahutva alpa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa anaMtaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpabadutva 191 jIvo 1 samaye 25 siddha thanArA 1 samaye 24 siddha thanArA 1 samaye 23 siddha thanArA siddhonuM alpabadutva asaMkhyaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa 1 samaye 2 siddha thanArA saMkhyAtaguNa 1 samaye 1 siddha thanArA saMkhyAtaguNa (15) alpabadutva - ahIM alpabadutva dvArano avatAra nathI. bIjI rIte vizeSa alpabadutva A pramANe che - jIvo alpabadutva "adhomukhasiddha alpa UbhA UbhA kAussagnamAM siddha saMkhyAtaguNa 2utkaTikAsanasiddha saMkhyAtaguNa vIrAsanasiddha saMkhyAtaguNa nyujAsanasiddha saMkhyAtaguNa pArthasthitasiddha (paDakhe sUtelA siddha) | saMkhyAtaguNa uttAnakasiddha (cattA sUtelA siddha) saMkhyAtaguNa 1. pUrvanA vairI temane pagathI upADIne laI jatAM hoya athavA mAthuM nIcuM ane paga UMcA rAkhIne kAussagna karatA hoya ane te avasthAmAM siddha thayA hoya te. 2. utkaTukAsana = ubhaDaka page besavuM te. 3. vIrAsana = siMhAsana para beThelAnuM siMhAsana laI levA chatAM temaja besavuM te. 4. nyujAsana = beThA beThA adhomukha thavuM, UMdhA thavuM te. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa (ix) saMnikarSa - jyAM jyAM 1 samayamAM 108 siddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jANavI- jIvo 1 siddha 2 siddha 3 siddha siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna 25 siddha 26 siddha saMkhyAtaguNahIna asaMkhyaguNahIna asaMkhyaguNahIna 27 siddha 50 siddha 51 siddha para siddha asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna 108 siddha anaMtaguNahIna jyAM jyAM 1 samayamAM 20 siddha thAya che. tyAM tyAM A vyApti jANavI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa 193 jIvo | 1 siddha 2 siddha siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna 5 siddha 6 siddha saMkhyAtaguNahIna asaMkhyaguNahIna 10 siddha 11 siddha asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna 20 siddha anaMtaguNahIna ! jyAM jyAM 20 pRthakatvasiddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jANavI - pahelA cothA bhAgamAM saMkhyAtaguNahAni, bIjA cothA bhAgamAM asaMkhyaguNahAni, trIjA cothA bhAgathI mAMDIne sarvatra anaMtaguNahAni. jyAM jyAM 1 samayamAM 10 siddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jANavI - jIvo 1 siddha 2 siddha 3 siddha siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa | | jIvo | 4 siddha pa siddha 6 siddha | 7 siddha siddhonuM alpabadutva asaMkhyaguNahIna asaMkhyaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna 10 siddha anaMtaguNahIna jyAM 1 samayamAM 8 siddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jyAM jANavI jIvo 1 siddha 2 siddha 3 siddha 4 siddha 5 siddha 6 siddha 7 siddha 8 siddha siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna jyAM na samayamAM 4 siddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jyAM jANavI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANane AzrayIne saMnikarSa 195 jIvo siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu asaMkhyaguNahIna 1 siddha 2 siddha 3 siddha 4 siddha anaMtaguNahIna anaMtaguNahIna jyAM 1 samayamAM ra siddha thAya che tyAM tyAM A vyApti jyAM jANavI - jIvo 1 siddha 2 siddha siddhonuM alpabadutva sauthI vadhu anaMtaguNahInA Ama ahIM dravyapramANamAM vistArathI saMnikarSanI vicAraNA karI. zeSa dvAromAM saMnikarSanI vicAraNA siddhaprAbhUtanI TIkAmAMthI jANI levI. Ama paraMparasiddhone 9 dvAro vaDe 15 dvAromAM vicAryA. zrasiddhapaMcAzikAno padArthasaMgraha samApta A saMpUrNa pustakamAM jinAjJA viruddha kaMI paNa nirUpaNa thayuM hoya to tenuM trividha trividhe micchAmidukkaDa dauM chuM. AtmA kharAba cAlavALo, asaMyamI, svacchaMdI, svecchAcArI bane to pote ja du:khabhAra notarI zatranuM kAma kare che. AtmA sArI cAlavALo, saMyamI, jJAnIne samarpita, sadAcArI bane to sukha nakkI karI pote potAnA mitranuM kArya kare che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhipazrImaddevendrasUrisanhabdhA zrIsiddhapaJcAzikA avacUryA samalaGkRtA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA idaM siddhapaJcAzikAbhidhAnaM prakaraNaratnaM prakaraNakAraiH aidaMyugInamandamatInAM hitahetave siddhaprAbhRtAtsamuddhRtya gAthAnubandhena nibaddham, taccAdyagAthAgatasya-"sirisiddhapAhuDAo" iti padasyAvalokanena, asyAvasAnagAthAgatasya-"lihiaM" iti padasya-"likhitamakSaravinyAsIkRtaM siddhaprAbhRtAditi zeSaH" iti vyAkhyAlavAvalokanena ca prakaTameva / "deviMdasUrIhiM" ityanena mUlapAThena, saMzodhanakAle ekIkRtAnAM pustakAdarzAnAM madhyAdekasyaiva pustakasya-"karAlakalikAlapAtAlatalAvamajjadvizuddhadharmadhuroddharaNadhurINazrImajjagaccandrasUricaraNasarasIrUhacaJcarIkairiti" ityavacUrigatapAThena cAsya praNetAraH tapAgacchabhaTTArakapundarazrImaddevendrasUraya eveti supratitam / eteSAM sattAsamayo'pIha nirvirodhaM vikramArkIyatrayodazazatAbdyAM suprasiddha eva / asyAvacUrikArakAlamAnaM tu nirNetuM na zakyate, kvApyetasya nAmAdyanupalambhAt / ___asyAM siddhapaJcAzikAyAM satpadaprarUpaNAdibhirnavabhiAraiH paJcadazasu kSetrAdidvAreSu anantarasiddhAnAM paramparasiddhAnAM ca svarUpaM vigatavikAraiH prakaraNakAraiH saGkepeNa pratipAditamasti / tattu svayamevAvabhotsyate paNDitaprakANDairiti nAtrAsmAkaM kathanAvazyakateti / savRttikasyAsya prakaraNasya saMzodhanasamaye pustakamekaM pUjyapAdapravartakazrImatkAntivijayasatkam, dve ca pravartakaziSyamunizrIbhaktivijayasatke, dve tu pattanasaGghasatkacitkozIye, ekaM punaH pattanasthasAgaragacchopAzrayasatkacitkozIyam, etAni SaT pustakAni samprAptAni / tataH zodhanakarmaNi sAhAyyamupalabhamAnaH pustakapreSaNenAnugrahaM vitanvatAmamISAM manye'haM mahatImupakRtim / etatpustakaSaTkAdhAreNa saMzodhite'pyatra nibandhe yatra kvacanAzuddhiH kRtA jAtA vA bhavettatra saMzodhanIyaM pravacanavicArajairiti prArthayate prakalpitAJjaliH pravartakapAdapAthojaparAga: caturavijayo muniH / / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // arham // zrImaddevendrasUrikRtA zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA siddhaM siddhatthasuaM, namiuM tihuaNapayAsayaM vIraM / sirisiddhapAhuDAo, siddhasarUvaM kimavi vucchaM // 1 // saMtapayaparUvaNayA, davvapemANaM ca khitta phusaNA ya / a aMtaraM taha, bhAvo appAbahU dArA // 2 // 'gAthe spaSTe / navaraM siddhaM niSThitArthaM prasiddhaM zAzvataM baddhadhmAtakarmANaM vA / siddhAH pratiSThitAH satyatvena kenApyacAlyAH, arthA jIvAjIvAdipadArthAH, zrute 4dvAdazAGgarUpe yasya / athavA siddhArthAH siddhaprayojanA mokSAvApteH sutA iva sutAH ziSyA "gaNadharAdayo yasya // 1 // // 2 // ehi~ aNaMtarasiddhA, paraMparA sannikarisajuttehiM / tehiM viAraNijjA, imesu panarasasu dAresu // 3 // ebhiH pUrvoktairaSTabhiH satpadaprarUpaNAdibhidvaraiiranantarAH siddhA vicAraNIyAH / paramparAH siddhAstu 'tehiM' taiH satpadaprarUpaNAdibhidvaraiiH sannikarSayuktairnavabhirdvArairityarthaH / na vidyate samayenApyantaraM vyavadhAnaM yeSAM te'nantarAH, siddhatvaprathamasamayavarttina ityarthaH / prAkRtatvAjjaso lopaH / vivakSite prathame samaye yaH siddhastasya yo dvitIyasamaye siddhaH sa paraH, tasyApi yastRtIyasamaye siddhaH sa paramparaH / evamanye'pi vAcyAH / parampare ca te siddhAzca parampara 1. 'gAthAdvayaM spaSTam' iti / kvacitsarvathApi nAsti / 2. 'sitaM baddhaM dhmAtaM karma na sa tathA taM iti vA' iti kvacit / 3. 'jIvAdayaH' ityapi / 4. 'siddhAnte' ityapi / 5. 'gaNadharAdayaH' iti kvacit nAsti / 6. 'siddhArthanarendrasuta iti vA ' kvacidityadhikam / 7. 'sa paraH' ityapi / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 199 siddhAH / vivakSitasiddhatvaprathamasamayAtprAg dvitIyAdiSu samayeSvanantAmatItAddhAM yAvadvarttamAnA ityarthaH / sannikarSo nAma saMyogaH / husvadIrghayoriva vivakSitaM kiJcitpratItya vivakSitasyAlpatayA bahutvena vA avasthAnarUpaH sambandhaH / ubhaye'pi siddhAH / keSu viSayeSu vicAraNIyAH ? ityAha-'imesu' iti eSu paJcadazasu dvAreSu // 3 // tAnyevAhakhitte kAle gai vea tittha liMge caritta buddhe ya / nANogAhukkasse, aMtaramaNusamayagaNaNaappabahu // 4 // 'ukkasse' iti utkarSadvAram // 4 // prathamata eSu paJcadazasu dvAreSu satpadaprarUpaNayA'nantarasiddhAzcintyantekhitti tiloge 1 kAle, sijhaMti aresu chasuvi saMharaNA / avasappiNi osappiNi, dutiarage jammu tidusu sivaM 2 // 5 // kSetradvAre triloke / tatrordhvaloke paNDakavanAdau, adholoke'dholaukikagrAmeSu, tiryagloke manuSyakSetre sidhyantIti kriyA sarvatra yojyA / saMharaNAt samudranadIvarSadharAdiSvapi / tIrthakRtaH punaH saMharaNAbhAvAt adholaukikagrAmeSu tiryagloke vA paJcadazasu karmabhUmiSure 1 / kAladvAre'vasarpiNyAmutsarpiNyAM ca SaTsvapyarakeSu sidhyanti / devAdikRtasaMharaNAdapyevameva / janmAzritya punaravasarpiNyutsarpiNyoryathAsaGkhyaM dvayostriSu cArakeSu janma / triSu dvayozca zivaM mokSaH / ayamarthaH-avasarpiNyAM janma caramazarIriNAM niyamatastRtIyacaturthArakayoH / siddhigamanaM tu evameva / paraM keSAMcitpaJcamArake'pi yathA jambUsvAminaH / utsarpiNyAM tu dvitIyatRtIyacaturthArakeSu janma / siddhigamanaM tu tRtIyacaturthayoreva / mahAvideheSu punaH kAlaH sadaiva suSamaduHSamArUpa: tadvaktavyatAbhaNanenaiva bhaNito draSTavyaH / tIrthakRtAM punaravasarpiNyAmutsarpiNyAM ca janma siddhigamanaM ca suSamaduHSamAduHSamasuSamArUpayorevArakayorjeyam 2 // 5 // 1. 'gIticchandaH' / 2. ito'gre 'na zeSasthAneSu' ityadhikaM kvacit / / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA caugaiAgaya naragaiThiya siva 3 veyatiga 4 duvihatitthe'vi 5 / 1 gihi- anna- saliMgesu a 6, caraNe ahakhAi vaTTaMtA // 6 // ti cau paNa puvvi ticaraNa, jiNA 7 sayaM - buddhi- 'buddha - 'patteyA / du-ti- caunANA 9 lahutaNu, duhattha guru paNadhaNusayAo 10 // 7 // 1 gatidvAre caturgatyAgatAH sAmAnyataH sidhyantIti zeSaH / vizeSacintAyAM punazcatasRbhyo narakapRthivIbhyo na zeSAbhyaH / tiryaggateH pRthivyambuvanaspatipaJcendriyebhyo na zeSebhyaH / manuSyagateH 'strIbhyo narebhyo napuMsakebhyo vA / devagatezcaturbhyo'pi devanikAyebhyaH / tIrthakRtaH punardevagaternarakagatervA anantarAgatAH sidhyanti / tatrApyAdyapRthivItrayAdeva na zeSAbhyaH / vaimAnikebhyo na zeSadevebhyaH / vartamAnanayamAzritya manuSyagatisthA eva zivaM prApnuvantIti zeSaH 3 / vedadvAre pratyutpannanayamAzrityApagataveda eva sidhyati / tadbhavAnubhUtapUrvavedApekSayA bAhyAkAramAtrApekSayA ca vedatrikeSu / tIrthakRtaH punaH strIvede puruSavede vA 4 / tIrthadvAre tIrthakaratIrthakarItIrtharUpe dvividhe'pi tIrthe 5 / liGgadvAre idaM liGgatrayaM dravyaliGgApekSayA jJeyam / saMyamarUpabhAvaliGgApekSayA tu svaliGge eva 6 / cAritradvAre cAritre yathAkhyAte kSAyike eva varttamAnAH sidhyanti // 6 // tadbhavapUrvAnubhUtacaraNApekSayA trikaM catuSkaM paJcakaM ca prApya sidhyanti / ayamarthaHkecitsAmAyika sUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrANi, kecitsAmAyikacchedopasthApanIyasUkSmasamparAyayathAkhyAtAni kecitsAmAyikaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtAni kecitsAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtAni cAritrANi prApya sidhyanti / jinAstricaraNA eva prAptasAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrAH 7 buddhadvAre 'sayaMbuddhibuddhapatteA' iti sUcanAtsUtrasya svayaM bAhyapratyayanirapekSaM buddhAH svayaMbuddhAH / buddhI mallisvAminI sAmAnyastrI vA tayA bodhitA buddhIbodhitAH / buddhA AcAryAdayaH, tairbodhitA buddhabodhitAH / pratyekaM kimapi bAhyapratyayaM dRSTvA 200 1. itaH prAg 'garbhajebhyaH' ityadhikaM kvacit / 2. ito'gre - 'na napuMsakavede' ityapi / 3. 'bAhyaM nimittAdyanapekSya' ityapi kvacit / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 201 buddhAH pratyekabuddhA iti nirdezo jJeyaH / tataH svayaM ca buddhI ca buddhAzca pratyekAzca svayaMbuddhIbuddhapratyekAH / prAkRtatvAd hrasvaH / svayaMbuddhIbuddhapratyekabuddhAnAM bodhi 1 upadhi 2 zruta 3 liGga 4 kRto vizeSaH / svayaMbuddhA bAhyapratyayamantareNa jAtismaraNAdinA bodhibhAjaH / pratyekabuddhAzca pratyekaM bAhyaM vRSabhAdikaM hetumabhivIkSya bodhibhAjaH, tataste pratyekameva viharanti na gacchavAsina iva saMhitAH / svayaMbuddhAnAmupadhi'dazavidha eva pAtrAdikaH / pratyekabuddhAnAM tu dvidhA, utkarSato jaghanyatazca / utkarSato navavidhaH prAvaraNavarjaH / jaghanyato dvividho rajoharaNamukhavastrikArUpaH / tathA svayaMbuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM bhavati vA na vA / yadi bhavati tato liGgaM devatA samarpayati, gurusannidhau vA pratipadyate / yadi caikAkI viharaNasamarthaH, icchA vA tasya tathArUpA jAyate, tata ekAkyeva viharati, anyathA gaccha eva tiSThati / atha pUrvAdhItaM zrutaM na syAt tarhi niyamAdgurusannidhau liGgaM pratipadyate, gacchaM cAvazyaM na muJcati / pratyekabuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM niyamAdbhavati, tacca jaghanyata ekAdazAGgAni, utkarSataH kiJcinyUnAni dazapUrvANi / liGgaM ca tasmai devatA samarpayati / liGgarahito vA kadAcitsyAt 8 / jJAnadvAre kevalajJAne eva vartamAnAH sidhyanti / tadbhavAnubhUtapUrvajJAnApekSayA kecid dvijJAnA matizrutajJAnAH, kecitrijJAnA matizrutAvadhijJAnAH, yadvA matizrutamanaHparyAyajJAnAH, ke ciccatuAnA matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnAH / tIrthakRtastu caturjAnina eva 9 / avagAhanAdvAre laghvI jaghanyA tanudvihastA dvihastapramANA, gururutkRSTA paJcadhanuzzatA dhanuzzatapaJcakapramANA / tuzabdAd dhanuSAM paJcaviMzatyAdhikApi / sA ca marudevyA avaseyA tasyA AdezAntareNa nAbhikulakaratulyatvAt 'saMghayaNaM saMThANaM, uccattaM ceva kulagarehi~ samaM' iti vacanAt / itthaM siddhaprAbhRtaTIkAyAmapyuktam / tataH siddhastuzabdArthaH / zeSA tu madhyamAvagAhanA / tIrthakRtAM jaghanyA saptahastapramANA, utkRSTA paJcazatadhanurmAnA zeSA madhyemati 10 // 7 // kAlamaNaMtamasaMkhaM, saMkhaM cuasamma acuasammattA 11 / lahu guru aMtara samao, chamAsa 12 aDasamaya avvahiA 13 // 8 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA jahaniara ikka aDasaya 14, aNega egA ya thova saMkhaguNA 15 / ___ utkarSadvAre kAlazabdasya pratyekaM yogAt anantaM kAlaM asaGkhyaM saGkhyaM ca kAlaM cyutasamyaktvAH sidhyanti acyutasamyaktvAzca / ayamarthaH-cyutasamyaktvAH kecidanantaM kAlaM ardhapudgalaparAvarttalakSaNaM saMsAre bhrAntvotkarSato labdhasamyaktvAdiratnatrayAH sidhyanti / apare'nutkarSato'saGkhyAtam / anye tu saGkhyeyam / kecanAcyutasamyaktvA api sidhyantIti 11 / antaradvAre jaghanyata ekasamayaH, utkarSataH SaNmAsAH 12 / anusamayadvAre nirantaradvAre jaghanyato dvau samayau nirantaraM sidhyanti, utkarSato'STau samayAH / avyavadhAnaM nirantaratetyarthaH 13 // 8 // gaNanAdvAre jaghanyata ekaH, itarata utkarSato'STAdhikaM zataM sidhyati / zrInAbheyasya nirvANasamaye'STottarazatamekasamayena siddham / Aha ca saMghadAsagaNirvasudevahiNDau-"usabho abhIiNA nakkhatteNaM egUNaputtasaehiM aTTahiM saha egasamaeNaM nivvue / sesANavi aNagArANaM dasasahassANi aTThasayaUNagANi taMmi ceva nakkhatte bahusu samayaMtaresutti" 14 / alpabahutvadvAre yugapavitrAdikAH siddhAH stokAH, tebhya ekakAH siddhAH saGkhyeyaguNA vivakSitasamaye ekaikasiddhAnAM bAhulyAditi bhAvaH 15 / gataM satpadaprarUpaNAdvAram 1 / samprati dravyamAnaM kSetrAdiSu paJcadazasu dvAreSvabhidhIyatecau uDDa naMdaNajale, vIsa pahuttaM aholoe // 9 // igavijaya vIsa aDasaya, patteyaM kammabhUmi tiriloe| du du jalahi paMDagavaNe, akammamahi dasa ya saMharaNA // 10 // tatra kSetradvAre catuzzabdasya pratyekaM yogAt / Urdhvaloke sAmAnyato mervAdau nandanavane jale sAmAnyato nadyAdigate ca jale "caukkaM duve samuiMmi" iti vacanAt / zrIjinabhadragaNikSamAzramaNaracitasaGgrahaNyAm-"tao jale ceva" ityuktam / tadatra tattvaM kevalino vidanti / yaduktam-"vIsapahuttaM aholoe" iti siddhaprAbhRte / saGgrahaNyAM puna:-"bAvIsamaholoe" ityuktam / "do 1. 'samprati dravyamAnamAha' ityapi / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 203 a vIsA aholoe" ityuttarAdhyayane uktam / tadatra tattvaM jJAnino vidanti / pRthaktvaM dviprabhRtirAnavabhyaH ||9|| ekasmin vijaye 20 paJcadazakarmabhUmiSu pratyekaM 108 tiryagloke'pyevaM sidhyanti / sAmAnyataH samudre paNDakavane ca dvau dvau / akarmamahISu haimavata 5 harivarSa 5 devakuru 5 uttarakuru 5 ramyaka 5 airaNyavata 5 rUpAsu triMzatsaGkhyAsvapi saMharaNaM pratItya daza daza sidhyanti 1 // 10 // ti cauttha are aDasaya, paMcamae vIsa dasa dasa ya sese 2 / naragatiga bhavaNa-vaNa- nara - joisa - tiri - tirikhiNI dasagaM // 11 // mANir asayaM, hariya chaU paMkapuDhavijala cauro / joivimANinaritthI, vIsaM bhavaNavaNathI paNagaM 3 // 12 // kAladvAre utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIye caturthe cArake'STazatam / sAmAnyoktAvapi "vyAkhyAnato vizeSapratipattiH" iti nyAyAt avasarpiNyAM paJcamArake viMzatiH / 'sese' iti jAtAvekacavanam / tataH zeSeSvarakeSu pratyekaM utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca saMharaNato daza daza 2 / gatidvAre narakatrikAt ratnazarkarAvAlukAprabhAlakSaNAt bhavanapatyAdibhya AgatA daza daza sidhyanti // 11 // vaimAnikebhyo'trAgatA aSTazatam / vanaspatibhyaH SaT / paGkaprabhAyAzcaturthanarakapRthivyAH pRthivyapkAyAbhyAM ca pratyekaM catvAraH / jyotiSkAdInAM trayANAM strIbhyo viMzatirviMzatiH, vyantarastrIbhyo bhavanapatistrIbhyazcAgatAH paJca paJca sidhyantIti zeSaH / jaghanyato narakatrikAdiSu eko vA dvau vA trayo vA / utkarSato dazeti sarvatra 3 // 12 // vIsatthi dasa napuMsaga, purisaTThasayaM narA naruvvaTTA | iya bhaMge asayaM, dasa dasa sesaTTa bhaMgesu 4 // 13 // " vedadvAre striyoviMzatiH ityAdi / tathA narA devAdipuruSAH narebhyo devAdipuruSebhya uddhRttA iti Adyo bhaGgaH 1, strIbhyo narAH 2, SaNDhebhyo narAH 3 iti bhaGgatrayam / evaM strInapuMsakayorapi bhaGgatrayam / sarve nava / tatrAdyabhaGge aSTazatam / zeSeSu aSTabhaGgeSu daza daza 4 // 13 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 1titthayarI jiNa patteabuddha saMbuddha 'du caure dasare 'cauro 5 / cau dasa aDasaya 'gihi para, resaliMga 6 parihAra viNu oho // 14 // dasa parihArajue 7 buddhibohithI vIsa jIva vIsa pahu 8 / cau maisua maisuamaNanANe dasa sesa dugi oho 9 // 15 // tIrthadvAre tIrthakaryaH 1 jinAH 2 pratyekabuddhAH 3 svayaMbuddhAzca 4 ekasamayena sidhyanti yathAsaGkhyaM dvau catvAro daza catvAraH / upalakSaNatvAdaSTazatamatIrthakRtAm 5 / liGgadvAre gRhi 1 para 2 sva 3 liGge yathAkramaM catvAro dazASTazatam 6 / cAritradvAre 'parihAra viNu oho' iti yatra yatra cAritrabhaGge parihAravizuddhipadaM na bhavati tatra tatra ogho'STazataM sidhyantIti jJeyam / idamuktaM bhavati-sAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAm , sAmAyikacchedopasthApanIyasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM ca pratyekamaSTazatam // 14 // parihAravizuddhipadayute bhaGge daza daza / idamuktaM bhavati-sAmAyikaparihAravizuddhisUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAm, sAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM daza daza 7 / buddhadvAre buddhIbodhitAH striyo viMzatirekasamayena sidhyanti / tathA buddhibodhitajIvAnAM puMstrISaNDhavizeSitAnAM viMzatipRthaktvam / ayaM ca siddhaprAbhRtokto vizeSaH / buddhabodhitAnAM puruSANAmaSTazatam / strINAM viMzatiH / napuMsakAnAM dazakam / pratyekabuddhAnAM dazakam 8 / jJAnadvAre pUrvabhAvamapekSya matizrutajJAninazcatvAraH / matizrutamanaHparyAyajJAnino daza / zeSabhaGgadvike matizrutAvadhijJAnino matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnina ityevaMlakSaNe oho' iti aSTazataM sidhyatIti 9 // 15 // majjha guru lahu~vagAhaNa, aDasaya duga caura aTTha javamajhe 10 / cuaNaMtakAlasammA, aDasaya cau acua dasa sesA 11 / 12 // 16 // ___avagAhanAdvAre madhyAvagAnAyAmaSTazatam / utkRSTAyAM dvau / laghvyAM catvAro yugapatsidhyantIti / aSTau yavamadhye / yavamadhyaM nAma utkRSTAvagAhanAyAH paJcaviMzatyadhikapaJcazatadhanUrUpAyA ardhaM (sArdha)dviSaSTyuttaradvizatadhanUMSi / evamagre'pi samAdhasya yavamadhyamiti sajJA jJeyA 10 / utkRSTadvAre anantakAlacyutasamyaktvA aSTazatam / acyutasamyaktvAzcatvAraH / zeSA asaGkhyAtakAla Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 205 cyutasamyaktvAH saGkhyAtakAlacyutasamyaktvAzca pratyekaM daza daza sidhyanti 11 / antaradvAre'lpaviSayatvAtsUtre'nuktamapi darzyate / antaradvAre eko vA sAntaraH sidhyati / bahavo vA tatra bahavo yAvadaSTazatam 12 // 16 // aMDa 108 durahia 102 saya charnuI, culasI durgasayari saTThi addyaalaa| battIsa ikka duti cau, paNa' chagaI saga aDa niraMtariyA 13 // 17 // anusamayadvAre aSTAdhikaM zatam, vyadhikaM zataM cetyarthaH / aSTottarazatAdayo'STau yathAsaGkhyaM ekasamayAdIn (di) yAvadaSTau samayAnnirantaraM sidhyantIti sambandhaH / vyuttarazataM yAvadaSTazataM sidhye(dhya)t ekasamayameva yAvallabhyate, tataH parato niyamAdantaraM bhavati / tathA saptanavatyAdayo vyadhikazataparyantA dvau samayau yAvannirantaraM sidhyanti, tataH paramavazyamantaram / evaM paJcAzItyAdayaH SaNNavatiparyantAstrIn samayAn yAvat / trisaptatyAdayazcaturazItiparyantAzcaturaH samayAn yAvat / ekaSaSTyAdayo dvAsaptatiparyantAH paJcasamayAn yAvat / ekonapaJcAzadAdayaH SaSTiparyantAH SaTsamayAn yAvat / trayastriMzadAdayo'STacatvAriMzatparyantAH sapta samayAn yAvat / tathA ekAdayo dvAtriMzatparyantA aSTau samayAn yAvannirantaraM sidhyantaH prApyante, tataH paramavazyamantaram / atrAyamAzayaH-Adyasamaye jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzat sidhyantaH prApyante / dvitIyasamaye'pi jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzat / evaM tRtIyasamaye yAvadaSTamasamaye'pi / tataH paramavazyamantarameva / evaM sarvatrApi yojyam 13 // 17 // gaNanAdvAramalpabahutvadvAraM ca prAgiva draSTavyam / tadevamuktaM dravyapramANaM maulaM dvitIyaM dvAram / sAmprataM kSetradvAraM sparzanAdvAraM caikagAthayAha loaggaThiA siddhA, iha buMdi caiya paDihaya aloe 31 phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi so siddho 4 // 18 // 1. maulaM kSetradvAram / 2. maulaM sparzanAdvAram / idaM dvAradvayaM paJcadazasu dvAreSu svabuddhyA bhAvanIyaM sUtre sugamatvAnnoktam / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA kSetradvAre lokAgre siddhazilAtalalakSaNe siddhAH sthitAH / iha manuSyakSetre bundi zarIraM sarvaparizATena tyaktvA , aloke pratihatA lagnA na parato'pi gamanaM sambhavati, dharmAstikAyAbhAvAditi 3 / sparzanAdvAre spRzatyanantAn siddhAn sa vivakSitasamayasiddhaH sarvapradezairjIvasambandhibhirye tu taddezapradezaiH spRSTAste'saGkhyeyaguNAH / 'phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi~ niyamaso siddho| te'vi asaMkhijjaguNA, desapaesehi~ je puTThA // 1 // 4 // 18 // jatthaTThasayaM sijjhai, aTTha u samayA niraMtaraM tattha / vIsa dasagesu cauro, du sesi javamajjhi cattAri 5 // 19 // kAladvAre ceyaM paribhASA sarveSu dvAreSu yatra yatra sthAne'STazataM sidhyet ekasamayenoktam, tatra tatrASTau samayAn yAvannirantaraM kAlo vAcyaH / yatra yatra viMzatistatra tatra caturaH samayAn yAvannirantaraM siddhikAlo vAcyaH / yatrApi daza daza ekasamayena sidhyanta uktAstatrApi catura: samayAn yAvannirantaraM kAlaH / zeSeSu sthAneSu dvau samayau / yavamadhye catvAraH / idaM saGkSiptataramuktam / sampratyetadeva mandamativineyAnugrahArthaM savistaraM paJcadazasvapi dvAreSu tadeva cintayAmaH-tatra kSetradvAre paJcadazasvapi karmabhUmiSvaSTau samayAn yAvannirantaraM sidhyantaH prApyante / harivarSAdiSvadholoke ca caturazcaturaH samayAn / nandanapaNDakavanayorlavaNAbdhau ca dvau dvau samayau 1 / kAladvAre utsapiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIyacaturthArakayoraSTAvaSTau samayAn zeSeSu caturazcaturaH samayAn 2 / gatidvAre devagaterAgatA aSTau samayAn, zeSagatibhya AgatAzcaturaH samayAn 3 / veda dvAre puruSavedA aSTau samayAn / strInapuMsakavedAH pratyekaM caturazcaturaH samayAn / puruSebhya udvRttya puruSA eva santaH sidhyanto'STau samayAn yAvat / zeSeSu cA'STabhaGgeSu caturazcaturaH samayAn 4 / tIrthadvAre tIrthakaratIrthe tIrthakarItIrthe cAtIrthakarasiddhA utkarSato'STau samayAn / tIrthakarastIrthakaryazca dvau samayau 5 / liGgadvAre svaliGge'STau samayAn, anyaliGge catura: samayAn , gRhiliGge dvau samayau 1. ito'gre 'saGkhyAmadhikRtya dvitIyacaturthasamayAdiSu aSTazataM nyUnameva bhavatIti jJeyam' iti labhyate'dhikam / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 207 6 / cAritradvAre anubhUtaparihAravizuddhikacaritrAzcatura: samayAn / zeSA aSTAvaSTau samayAn 7 / buddhadvAre svayaMbuddhA dvau samayau, buddhabodhitA aSTau samayAn, pratyekabuddhA buddhIbodhitAH striyo narAdayo vA sAmAnyataH pratyekaM caturaH samayAn 8 / jJAnadvAre matizrutajJAnino dvau samayau, matizrutamanaHparyAyajJAninazcaturaH samayAn, matizrutAvadhijJAnino matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnino vASTAvaSTau samayAn 9 / avagAhanAdvAre utkRSTAyAM jaghanyAyAM cAvagAhanAyAM dvau dvau samayau, yavamadhye catura: samayAn, madhyamAvagAhanAyAM punaraSTau samayAn 10 / utkRSTadvAre apatitasamyaktvA dvau samayau saGkhyeyakAlapratipatitA asaGkhyeyakAlapratipatitAzca caturazcatura: samayAn, anantakAlapratipatitA aSTau aSTau samayAn 11 / ityantarAdIni catvAri dvArANi nehAvataranti // 19 // gataM maulaM paJcamaM kAla iti dvAram / sAmprataM SaSThamantaradvAramAhajaMbuddIve dhAyai, oha vibhAge ya tisu videhesu / vAsapahuttaM aMtara, pukkharaduvideha vAsahiyaM 1 // 20 // kSetravibhAge 'oha' iti sAmAnyena jambUdvIpe dhAtakIkhaNDe ca vibhAgena vizeSacintAyAM jambUdvIpasatke ekasmin videhe dvayozca dhAtakIkhaNDasatkayorevaM triSu videheSu utkRSTaM varSapRthaktvamantaraM siddhigamanalakSaNam / tathA puSkaravaradvIpArddha oghena vibhAgena ca tadvidehayozca varSamadhikamantaramiti 1 // 20 // bharaheravae jammA, kAlo jugalINa saMkhasamasahasA / saMharaNa 2 narayatirie, samasahasA samasayapahuttaM // 21 // tiriIsurenaranArIsUrIhi~, uvaesasiddhiladdhIe / vAsAhiaMtara aha saya-bohIo saMkhasamasahasA // 22 // sayamuvaesA bhUjalavaNasuhamIsANapaDhamaduganarayA 3 / kAladvAre bharatairAvateSu janmataH kAlo yugalinAM yugalikAlaH kiJcidUnASTAdazasAgarakoTAkoTIlakSaNaM / avasarpiNyA AdyadvitIyatRtIyArakAH utsarpiNyAzcaturthapaJcamaSaSThArakA iti bhAvaH / saMharaNataH saGkhyeyAni varSasahasrANi 4 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 2 / gatidvAre narakatiryaggatyorAgatya sidhyanto yathAkramaM varSasahasraM samAzatapRthaktvaM cAntaram // 21 // tirazcyAdibhya Agatyopadezena sidhyatAM siddhilabdheH zivaprApteranantaraM varSaM sAdhikam / atha svayaMbodhistataH saGkhyAtasamAsahasrAH ||22|| pRthivyabvanaspatisaudharmezAnAdyadvitIyanarakebhya Agatya svayamupadezAdvA sidhyantaH saGkhyAtAH samAsahasrAH 3 // thIkIvesuM bhaMgaTThage asaMkhijjasamasahasA // 23 // naravea paDhamabhaMge, varisaM 4 patte ajiNajiNIsesA / saMkhasamasahasa puvvAsahasapihUNaMtahi avarisaM 5 // 24 // vedadvAre strIklIbavedayoH zeSabhaGgASTake ca narAH strIbhya Agatya sidhyantItyAdipUrvoktalakSaNe saGkhyeyAH samAsahasrAH ||23|| naravede tathA prathamabhaGge puruSAH puruSebhya udvRttya sidhyantItilakSaNe varSaM sAdhikamityadhyAhAraH 4 / tIrthadvAre pratyekabuddhajinajinI zeSAH jinIti prAkRtatvAd GIpratyaye tIrthakarI, zeSAH sAmAnyataH sarvapuruSAH, eteSu yathAsaGkhyaM saGkhyAtasamAsahasrANi, pUrvasahasrapRthaktvam, 'aNaMta' iti anantakAla:, samadhikaM ca varSamutkRSTamantaram 5 / 'puvvAsahasapihU' ityatra pUrvazabdasya dIrghatvaM 'dIrgha svau mitho vRttau ' iti sUtreNa // 24 // saMkhasamasahasa gihi annaliMgahia varisa ticaraNa saliMgeM / sesacaritte jualI, 6 / 7 buhabohi a purisa varisahiaM // 25 // saMkhasamasahasa sesA, puvvasahassappahutta saMbuddhe 8 / maisua paliya asaMkho, bhAgohijue'hiaM varisaM // 26 // sesadubhaMge saMkhA, samasahasA 9 gurulahUi javamajjhe / - seDhI asaMkhabhAgo, majjhavagAhe varisamahiaM 10 // 27 // 44 liGgadvAre gRhiliGge'nyaliGge ca saGkhyAtasamAsahasrANi / svaliGge ca varSaM samadhikam 6 | cAritradvAre 'ticaraNa' iti cAritratraye sAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtasvarUpe samadhikaM varSam, zeSacAritre cchedopasthApanaparihAra Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 209 vizuddhiyukte pUrvoktacAritratraye / kimuktaM bhavati-sAmAyikacchedopasthApanasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM, sAmAyikaparihAravizuddhisUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM sAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhisUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM ca 'jualI' iti yugalikAlo'STAdazAtarakoTAkoTyaH kiJcidUnAH / yata ete caraNe bharatairAvateSu prathamacaramatIrthakaratIrtha eva prApyete, tatra cedamantaramutkarSato labhyata iti 7 / buddhadvAre buddhabodhitAnAM puruSANAM samadhikaM varSam / sUtre ca 'ticaraNa saliMge' iti dvAravyatyayo gAthAbandhAnulomyAditi jJeyam // 25 // 'sesA' iti SaSThyarthe prathamA / tataH zeSANAM buddhabodhitastrINAM pratyekabuddhAnAM ca saGkhyAtasamAsahasrANyantaram, svayaMbuddhe pUrvasahasrapRthaktvam 8 / jJAnadvAre matizrutajJAninAmutkRSTamantaraM palyA'saGkhyAtabhAgaH, avadhiyukte matizrutajJAne samadhikaM varSam // 26 // zeSabhaGgadvike matizrutamanaHparyAyalakSaNe matizrutAvadhimanaHparyAyalakSaNe ca saGkhyAtasamAsahasrANi 9 / avagAhanAdvAre gurvavagAhanAyAM laghvavagAhanAyAM ca yavamadhye ca pratyekaM "caudasarajjU logo, buddhikao sattarajjumANaghaNo / taddIhegapaesA seDhI payaro ya tavvaggo // 1 // " ityevaMlakSaNazreNyasaGkhyeyabhAgaH zreNyasaGkhyeyabhAgagatapradezApahArakAla ityarthaH / madhyamAvagAhane varSamadhikam 10 // 27 // acua asaMkhaM suahI, aNaMtahiavAsa sesa saMkhasamA 11 / saMtara 12 aNaMtaraM 13 iga, aNega 14 samasahasa saMkhijjA // 28 // utkRSTadvAre sUcanAtsUtrasya acyutasamyaktvAnAM asaGkhyAMzo bhAga udadheH sAgaropamasya / 'aNaMta' iti anantakAlacyutasamyaktvAnAM sAdhikaM varSam / 'sesa' iti asaGkhyAtakAlapatitasaGkhyAtakAlapatitAnAm 'saMkhasamA' iti "vyAkhyAnato vizeSapratipattiH" iti nyAyAt saGkhyAtasamAsahasrANi 11 / antaradvAre sAntaraM sidhyatAm 12 / anusamayadvAre nirantaraM sidhyatAm 13 / gaNanAdvAre ekakAnAmanekakAnAM ca sidhyatAM utkRSTamantaraM saGkhyeyAni varSasahasrANi 14 // 28 // upasaMharannAha Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA ia guruyaaMtaramuttaM, lahu samao 6 bhAvu savvahiM khaio 7 / ityevaM 'jaMbuddIve dhAyaI' ityAdipUrvoktapramANena gurumutkRSTamantaraM siddhigamanavirahakAle uktam / laghu jaghanyamantaraM sarvatra paJcadazasvapi dvAreSu ekasamaya: 6 / ityuktaM maulaM SaSThamantaradvAram / samprati bhAvadvAramAha-sarvatra sarvadvAreSu bhAvaH kSAyika eva 7 / sampratyalpabahutvadvAramAhacau dasa vIsA vIsappahutta aTThassayaM kamaso // 29 // sama thova samA saMkhAguNiA iya bhaNiaNaMtarA siddhA / aha u paraMparasiddhA, appabahuM muttu bhaNiatthA // 30 // 'cau dasa' ityAdi / tatra ye tIrthaGkarA ye ca jale UrdhvalokAdau catvArazcatvAraH sidhyanti, ye ca harivarSAdiSu saMharaNato daza daza sidhyanti, te parasparaM samAstulyAH / tathaivotkarSato yugapadekasamayena prApyamANatvAt / tebhyo viMzatisiddhAH stokAH teSAM strISu duHSamAyAmekasmin vijaye vA prApyamANatvAt / taistulyA viMzatipRthaktvasiddhAH, yataste'dholaukikagrAmeSu buddhIbodhitastyAdiSu vA labhyante, tato viMzatisiddhastulyAH / kSetrakAlayoH svalpatvAtkAdAcitkatvena ca sambhavAditi / tebhyo'STazatasiddhAH saGkhyAtaguNitAH saGkhyeyaguNAH ityarthaH / gatamalpabahutvadvAram / ityevaM prAguktaprakAreNAnantarAH siddhAH bhaNitAH / athAnantaraM punaH paramparAsiddhA bhaNitavyAH / te punaralpabahutvaM muktvA bhaNitArthAH / ayaM vizeSaH-dravyapramANe sarveSvapi dvAreSu sarvatraivAnantA vaktavyAH / kSetrasparzane prAgiva / kAlaH punaranAdirUpo'nanto vaktavyaH, ata evAsambhavAdantaraM na vAcyam // 29 // 30 // samprati avaziSTamalpabahutvaM ucyate-. sAmudda dIva jala thala, thovA saMkhaguNA / uDDa aha tirialoe, thovA dunni puNa saMkhaguNA // 31 // lavaNe kAloammi ya, jaMbuddIve ya dhaayiisNdde| pukkharavaradIvaDDe, kamaso thovA u saMkhaguNA // 32 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA himavaMte hemavae, mahahimavaM kurusu hari nisaDha bharahe / saMkhaguNA ya videhe, jaMbUddIve samA sese // 33 // samudre dvIpe ca siddhAH yathAkramaM stokAH saGkhyAtaguNAzca / tathA jalasiddhAH stokAH, tebhyaH saGkhyAtaguNAH sthalasiddhAH tathA UrdhvalokasiddhAH stokAH, tebhyo'dholokasiddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tiryaglokasiddhAH saGkhyeyaguNAH ||31|| lavaNe sindhau siddhAH stokAH tebhyo yathottaraM kAlodAdau siddhAH saGkhyeyaguNAH // 32 // jambUdvIpe himavatsiddhAH stokAH, tato haimavate saGkhyeyaguNAH, tato mahAhimavati, tato devakuruSu tato harivarSe, tato niSadhe, tato bharate, svasthAnatvAt, tato videhe saGkhyeyaguNAH sadAbhAvAt mahattvAcca / 'samA sese' iti samAstulyAH zeSe, jaataavekcvnm| zeSeSu kSetreSu tulyAyAmavistareSu / iyamatra bhAvanA - zikhariNi himavattulyAH, 'hairaNyavate haimavattulyAH, rUpiNi mahAhimavattulyAH, uttarakuruSu devakurutulyAH, ramyake harivarSatulyAH, nIlavati niSadhatulyAH, airavate bharatatulyAH siddhAH / hetuH sarvatra kSetratulyabAhulyameva ||33|| 211 , culla mahahimava nisaDhe, hema kurU harisu bhAraha videhe ! cau chaTThe sAhIyA, dhAyar3a sesA u saMkhaguNA // 34 // pukkharakhare'vi evaM utthaThANami navari saMkhaguNA / suM saMharaNeNaM, sijyaMti samA ya samagesa ||35|| dhAtakIkhaNDe kSudrahimavati siddhAH stAMkA : 1 tato mahAhimavati tato niSadha saGkhyAtaguNaH tatA haimavate vizeSAdhikAH 3 khyAtaguNA: - tato harivarSa vizeSAdhikAH 6 tato bharata bharaha iti sUtre AkAra 'ataH samuddhAdI vA ti videheSu makhyAtaguNA: kSetrabAhulyAtsvasttvAc caDa sAhIyA ityAdi tameva // 2 // ekarA'pyavadhAtA maGkhyAtaguNAH to devakaruSa saGkhyAtaguNAH 7 ThAkatama pAva 19 sthAna nakSNa pa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA nanu himavadAdiSu manuSyotpattyabhAvAt kathaM siddhisambhavaH ? ityAha-esuM saMharaNeNaM' iti eSu himavadAdiSu saMharaNena devAdisaMharaNamadhikRtya sidhyantIti / yadyevaM zikharigiryAdiSu tarhi sidhyatAM kA vArtA ? ityAha-'samA ya samagesu' iti samAstulyAH samakeSu samakSetraparvateSu / yathA haimavatasya hairaNyavatasya ca tulyAH / devakurUNAmuttarakurUNAM cetyAdi / tathA himavataH zikharitulyAH / mahAhimavato rUpyitulyA ityAdi // 35 // atha sarvakSetraparvatAdisamavAyenAlpabahutvamAha gAthAdvayenajaMbu nisahaMta mIse, jaM bhaNi puvvamahia bIahime / du ti mahahima himavaMte, nisaDha mahAhimavabiahimave // 36 // tianisahe biakurusuM, harisu a taha taiahemakuruM harisu / du du saMkha ega ahiA, kamabharahavidehatiga saMkhA 1 // 37 // atraivaM padaghaTanA-'mIse' iti kSetradvikAdiyoge 'jaMbu' iti jambUdvIpe himavadAdiniSadhAntaM yadbhaNitaM pUrvaM tattathaiva jJeyam / tathAhi-jambUdvIpasatke himavati siddhAH stokAH 1 tato haimavate saGkhyAtaguNA: 2 tato mahAhimavati 3 tato devakuruSu 4 tato harivarSe 5 tato niSadhe saGkhyeyaguNAH 6 tataH 'ahia' iti vizeSAdhikAH 'bIahime' iti dvitIyahimavati dhAtakIkhaNDahimavatItyarthaH 7 / 'du ti mahahima himavaMte' iti tato dvitIyamahAhimavati ghAtakIsatke ityarthaH 8 tRtIye himavati puSkarArddhasatke ityarthaH saGkhyeyaguNAH 7 ! tebhyaH 'du ti' ityanuvarttate tato dvitIye dhAtakIkhaNDasatke niSadhe 10 tRtIye puSkarAddhasatke mahAhimavati ca siddhAH saGkhyeyaguNAH 11 tataH 'biahimave' DAta dhAtakIkhaNDasatke haimavate vizeSAdhikAH 12 tebhyo'pi tRtIyaniSadhe puSkarAddhasatke siddhAH saGkhyeyaguNAH 13 tato dvitIyakuruSu dhAtakIkhaNDapatkapa karuSa devakuruSa saGkhyayaguNAH 14 tebhyo dhAtakIkhaNDasatka eva jAsvarSa vizeSAdhikAH 15 tathA tRtIye puSkarArddhasatke haimavate saGkhyAtaguNAH hA karAddha eva devakuruSu siddhAH saGkhyeyaguNAH 17 tebhyA'pi kA vinAdhikAH 18 - da saMkha uga ahiA' iti dayArdvayoH Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA sthAnayoH saGkhyAtaguNA iti vAcyam / ekasmin sthAne vizeSAdhikA iti vAcyam / etacca pUrvameva savistaraM bhAvitam / 'kama' iti tataH krameNa bharatatrikasiddhAH videhavikasiddhAzca yathottaraM saGkhyAtaguNA vAcyAH / idamuktaM bhavati-puSkarArddhaharivarSasatkebhyaH siddhebhyo jambUdvIpabharatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 19 tebhyo dhAtakIkhaNDabharatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 20 tataH puSkarArddhabharatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 21 tato jambUdvIpavidehasiddhAH saGkhyeyaguNAH 22 tato dhAtakIkhaNDavidehasiddhAH saGkhyAtaguNAH 23 tataH puSkaravaradvIpArddhavidehasiddhAH saGkhyAtaguNAH 24 / samAnakSetreSu samAnagiriSu ca nijanijavarvarSadharaizca samaM tulyA vAcyAH // 36 / / // 37 // gataM kSetradvAram / samprati kAladvAramAhadusamadusamAi thovA, dUsamasaMkhaguNa susamasusamAe / assaMkhA paNa chaTTe, ahiA turiaMmi saMkhaguNA // 38 // avasappiNi araesuM, evaM osappiNIi mIsevi / paramavasappiNi dussamaahiA sesesu dusuvi samA 2 // 39 // avasarpiNyAM saMharaNato duHSamaduHSamAyAM siddhAH stokAH 1 duHSamAyAM saGkhyAtaguNAH 2 tebhyaH suSamaduHSamAyAmasaGkhyeyaguNAH kAlasyAsaGkhyeyatvAt 3 'paNa chaTTe ahiA' iti tataH paJcamArake suSamAbhidhe 'adhikA' vizeSAdhikAH 4 tataH SaSThe suSamasuSamAkhye vizeSAdhikAH 5 tebhyaH 'turiye' caturthe duHSamasuSamArake siddhAH saGkhyAtaguNAH 6 // 38 // evamavasarpiNyA arakeSu gaNitam / utsarpiNyA arakeSvapyevameva jJeyam / 'mIsevi' iti avasapiNyutsarpiNIrUpe mizre'pyevameva, paraM kevalamayaM vizeSaH-utsarpiNIduHSamArake 'adhikA' vizeSAdhikA vAcyAH / dvayorapyavasarpiNyutsarpiNyoH zeSeSvarakeSu 'samAH' tulyA vAcyAH / idamuktaM bhavati-dvayorapyekAntaduHSamAsiddhAH sarvastokAH 1 tata utsarpiNIduHSamArake siddhA vizeSAdhikAH 2 tato'vasarpiNyAM duHSamAsiddhAH saGkhyeyaguNAH 3 tato dvayorapi suSamaduHSamAsiddhA asaGkhyeyaguNAH 4 tebhyo'pi dvayorapi suSamAsiddhA vizeSAdhikAH 5 tebhyo'pi dvayorapi Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA suSamasuSamAsiddhA vizeSAdhikAH 6 tebhyo'pi dvayorapi duHSamasuSamAsiddhAH saGkhyeyaguNAH 7 tato'vasarpiNyAM sarvasiddhAH saGkhyeyaguNAH 8 tebhyo'pyutsarpiNyAH sarvasiddhA vizeSAdhikAH 9 / 2 // 39 // gataM kAladvAram / samprati gatidvAramAha thI 1 nara 1 naraya 3 tiritthI 4, tiri 5 devI 6 deva 6 thova 1 saMkhaguNA 6 / iga 1 paNidi 2 thova 1 saMkhA 2, taru 1 bhU 2 jala 3 tasihi 4 saMkhaguNA // 40 // cau 1 ti 2 duga 3 naraya taru 4, mahi 5 jala 6 bhavaNa 7 / 8 vaNiMda 9 10 joi 11 devisurA 12 / nArI 13 nara 14 rayaNAe 15, tiriI 16 tiri 17 NuttarA 18 ya surA 29 // 41 // du paDhamadivadevi 30, 31 surA 32, 33 mAnuSIbhyo'nantaramudvRttya siddhAH sarvastokAH, zeSebhyo yathottaraM saGkhyeyaguNA vAcyAH, tathA ekendriyebhyo'nantaramudvRttya siddhAH stokAH, tebhyaH paJcendriyebhyo'nantarAgatA siddhAH saGkhyeyaguNAH / tathA tarubhyo'nantarAgatAH siddhAH stokAH, tataH pRthivIkAyebhyaH, jalakAyebhyaH, trasakAyebhyo'nantarAgatA yathottaraM saGkhyAtaguNAH // 40 // caturthanarakAgatAH siddhAH sarvastokAH saGkhyeyaguNAH 1 evaM tRtIya 2 dvitIyanarakAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH 3 tarubhyaH paryAptabAdarapratyekavanaspatibhyaH 4 mahIkAyikebhyaH paryAptabAdarapRthivIkAyikebhya: 5 tato bAdarajalakAyikebhyaH 6 tato bhavanapatidevIbhyaH 7 tato bhavanapatidevebhyaH 8 tato vyantaradevIbhyaH 9 tato vyantaradevebhyaH 10 tato jyotiSkadevIbhyaH 11 tato jyotiSkadevebhyaH 12 nArIbhyaH 13 narebhyaH 14 tato ratnaprabhAyAH 15 tirazcIbhyaH 16 tiryagbhya: 17 tato'nuttaropapAtidevebhyaH 18 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 215 graiveyakebhyaH1 19 tato'cyutadevalokebhyaH 20 tato'pyAraNAt 21 tataH prANatAt 22 evamadhomukhaM tAvajjJeyaM yAvatsanatkumArAdanantaramudvRttya siddhA yathottaraM saGkhyeyaguNAH 29 tato dvitIyadivo devIbhyaH 30 saudharmadevIbhyaH 31 dvitIyadivo devebhyaH 32 tataH prathamadivo devebhya: 33 anantaramudvRttya siddhA yathottaraM saGkhyeyaguNAH 4 / uktaM ca "naragacautthA puDhavI, taccA duccA tarupuDhaviAU / bhavaNavaidevidevA, evaM vaNajoisANaMpi // 1 // " maNuI maNussa paDhamA, nAraya tatto tiritthi tiriA ya / devo aNuttarAI, savvevi saNaMkumAraMtA // 2 // iisaanndevisohmmdeviiisaanndevsohmmaa| savvevi jahA kamaso, aNaMtarAyA ya saMkhaguNA // 3 // " gataM gatidvAram 3 / samprati vedadvAramAhakIvitthI nara 4 gihannanialiMge 5 / titthayari titthapatte, samaNI muNi kamiNasaMkhaguNA // 42 // titthayara titthi patte samaNI muNiNaMtasaMkhasaMkhaguNA 6 / vedadvAre klIbasiddhAH stokAH, tataH strIsiddhAH saGkhyeyaguNAH, tataH puruSasiddhAH saGkhyAtaguNAH 4 / liGgadvAre gRhaliGgasiddhAH sto kA:, tebhyo'nyaliGgasiddhA asaGkhyeyaguNAH, tataH svaliGgasiddhA asaGkhyeyaguNAH / atra ca dvAra 'muNi kamiNasakhaguNA' ityatra sUtrapAThe'kAravizleSo draSTavyaH 'gihiannasaliGgehi thovA duve asaMkhaguNA" ( siddhaprAbhRtaH 101 ) 5 : torthadvAre tIrthakarIsiddhAH stAkAH, tebhyaH tattIrtha eva pratyekabuddhasiddhAH saGakhyeyagaNAH, tebhyastatIrtha pratAtIrthakarI zramaNosiddhAH saGkhyAtagaNA: laracyatAH sayAmAgaAraNA ta: padavyAtamAgAra nAnA / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 'tebhyastattIrthamunisiddhAH saGkhyeyaguNAH ||42|| tIrthakarItIrthamunisiddhebhyaH tIrthakarasiddhA anantaguNAH, tebhyastattIrtha eva pratyekabuddhasiddhAH saGkhyeyaguNAH, tataH zramaNIsiddhAH saGkhyeyaguNAH, tatastattIrtha eva munisiddhAH saGkhyAtaguNAH 6 / parihAra cauga paNage, cheya ti cau sesacaraNaMmi // 43 // saMkha asaMkha du saMkhA 7, saM patte buddhi buddha saMkhaguNA 8 / maNajua thovA maisua, saMkha cau asaMkha tiga saMkhA 9 // 44 // cAritradvAre cchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhA iti catuSkasiddhAH stokAH 1 / sAmAyikarahitaM ca cchedopasthApanaM bhagnacAritrasyAvagantavyam / tataH sAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhA iti paJcakasiddhAH saGkhyeyaguNAH 2, tebhyaH cchedopasthApanasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritratrikasiddhA asaGkhyAtaguNAH 3, 216 tato'pi sAmAyikacchedopasthApanasUkSmasamparAyayathAkhyAtarUpaMcatuSkasiddhAH saGkhyeyaguNAH 4, zeSacAritrabhaGge ||43|| tataH sAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH saGkhyAtaguNAH 5|7| buddhadvAre 'saM' iti svayaMbuddhasiddhAH stokAH 1, tebhyaH pratyekabuddhasiddhAH 2 tebhyo'pi buddhIbodhitAH siddhAH 3 tebhyo'pi buddhabodhitAH siddhAH 4 krameNa trayo'pi saGkhyAtaguNAH 8 / jJAnadvAre matizrutajJAnasiddhAH mana: paryAyajJAnayuktAH stokA: matizrutamanaH paryAyajJAnasiddhAH sarvastAkAH 1 tata A AvRttyA 'maisua' iti padameva vyAkhyAyata, bhyo navivRtajJAnasiddhAH saGkhyeyaguNAH 2 ' iti tubhyo'pi matizrutA vAghamanaHparyAyajJAnAsaddhAH asaGkhyeyaguNAH 3 tatI natizrutAvadhijJAnavyasiddhAH sakhyaguNAH | 9 || 44 // uta UrdhvaM gAthAbandhAnulomyAt dvArANAM vyatyayena vyAkhyAnamAha mAya svAda / yasta Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA aDasamayasiddha thovA, saMkhijjaguNA u sattasamayAI 13 / acua cuatIsu thovA, asaMkha saMkhA asaMkhA ya 11 // 45 // -- anusamayadvAre sarvastokA aSTasamayasiddhAH, aSTau samayAn yAvannirantaraM sidhyatAM jIvAnAM stokAnAmeva labhyamAnatvAt / tataH saptasamayasiddhAH saGkhyeyaguNAH evaM samayasamayahAnyA tAvadvAcyaM, yAvadvisamayasiddhAH saGkhyeyaguNAH / ekasamayasya tu tairantaryAbhAvAt atrAsambhava 13 / utkRSTadvAre 'acua' iti acyutasamyaktvasiddhAH stokAH 'cuatIsu' iti triSu cyutasamyaktveSu saGkhyAtakAlacyutasamyaktveSvasaGkhyAtakAlacyutasamyaktveSvanantakAlacyutasamyaktveSu ca yathottaraM asaGkhyAtasaGkhyAtAsaGkhyAtaguNatvaM vAcyam / atrAyamarthaH-sarvastokA apratipatitasamyaktvasiddhAH, tataH saGkhyeyakAlapratipatitasamyaktvasiddhA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'saGkhyeyakAlapratipatitasamyaktvasiddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pyanantakAlapratipatitasamyaktvasiddhA asaGkhyeyaguNAH 11 // 45 / / ego jA javamajhaM, saMkhaguNa parA u sNkhgunnhiinnaa| chammAsaMtA 12 lahu guru, majjha taNU thova duasaMkhA 10 // 46 // antaradvAre SaNmAsAntarasiddhAH stokAH, tata ekasamayAntarasiddhAH saGkhyeyaguNAH / tato dvisamayAntarasiddhAH saGkhyeyaguNAH / evaM tAvadvAcyaM yAvadyavamadhyam / tataH paraM saGkhyAtaguNahAniH saGkhyAtaguNahAniH tAvadvAcyA yAvadekasamayahInaSaNmAsAntarasiddhebhyaH SaNmAsAntarasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH / atrAyamAzayaH-yavamadhyAtparataH saGkhyAtaguNahInasaGkhyAtaguNahInAstAvadvAcyA yAvadekasamayahInaSaNmAsAntarasiddhAH saGkhyAtaguNahInAH 12 / avagAhanAdvAre laghutanusiddhAH stokAH, tato gurutanusiddhA asaGkhyeyaguNAH, tato madhyatanusiddhA asaGkhyeyaguNAH / atrAyaM vizeSaH-sarvastokAH saptahastAvagAhanAH siddhAH, tataH paJcadhanuHzatapramANAvagAhanAH siddhA vizeSAdhikAH 10 // 46 // aTThasayasiddhA thovA, sattahia aNaMtaguNia jA pannA / jA paNavIsamasaMkhA, egaMtA jAva saMkhaguNA 14 // 47 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA gaNanAdvAre aSTazatasiddhAH stokAH, tebhyaH saptAdhikazatasiddhA anantaguNAH, evamekaikahAnyA'nantaguNAstAvadvAcyA yAvadekapaJcAzatsiddhebhyaH paJcAzatsiddhA anantaguNAH / tatastebhyaH ekonapaJcAzatsiddhA asaGkhyeyaguNAH, tato'pyaSTacatvAriMzatsiddhA asaGkhyeyaguNAH, evamekaikahAnyA tAvadvAcyaM yAvat SaDvizatisiddhebhyaH paJcaviMzatisiddhA asaGkhyeyaguNAH / tatastebhyazcaturviMzatisiddhAH saGkhyeyaguNAH, evamekaikahAnyA tAvadvAcyaM yAvadvikasiddhebhya ekaikasiddhAH saGkhyeyaguNAH 14 // 47 // sampratyatraivAlpabahutvadvAre yo vizeSastamAhaummaMthia uddhaTThia, ukkaDi vIrAsaNe niuMje a| pAsillaga uttANaga, siddhA u kameNa saMkhaguNA 15 // 48 // sarvastokA unmanthitasiddhAH adhomukhsiddhaaH| te ca pUrvavairibhiH pAdenotpATya nIyamAnA adhomukhakAyotsargasthA vA veditavyAH 1 / tebhya UrdhvasthitakAyotsargasiddhAH 2, tebhyaH utkaTikAsanasiddhAH 2, tebhyo vIrAsanasiddhAH 4 tebhyo'pi nyubjAsanasiddhAH, nyubja upaviSTa evAdhomukha draSTavyaH 5, tebhyaH pArzvasthitasiddhAH 6 tebhyo'pyuttAnakasthitasiddhAH 7 / ete krameNa yathottaraM saGkhyeyaguNAH 15 // 48 // tadevamuktamalpabahutvadvAram / samprati sarvagatAlpabahutvavizeSopadarzanAya sannikarSadvAramucyate / tatra sannikarSo nAma saMyogo husvadIrghayoriva vivakSitaM kiJcitpratItya vivakSitasyAlpatvena bahutvena vA'vasthAnarUpaH sambandhaH paNavIsa panna aDasaya, paNa dasa vIsA ya ti paNa dasagaM ca / saMkha asaMkha aNaMta ya, guNahANi cauTuAI tA // 49 // iga duga iga duga cau, bahuNaMta bahu asNkhnnNtgunnhiinnaa| iya siddhANa sarUvaM, lihiaM deviMdasUrIhiM // 50 // yatra yatrASTazataM siddhA(sidhya)dupalabhyate, tatra tatreyaM vyAptiH / sarvabahava ekakasiddhAH, tato dvikadvikasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH, tatastrikatrikasiddhAH Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA 219 saGkhyeyaguNahInAH, evaM tAvadvAcyaM yAvatpaJcaviMzatisiddhAH saGkhyeyaguNahInAH / tato'pi SaDvizatisiddhA asaGkhyeyaguNahInAH, tataH saptaviMzatisiddhA asaGkhyeyaguNahInAH, evamekaikavRddhyA asaGkhyeyaguNahAnistAvadvaktavyA yAvatpaJcAzat / tebhyo'pi ekapaJcAzatsiddhA anantaguNahInAH, tato'pi dvipaJcAzatsiddhAH, evamekaikavRddhyA anantaguNahAnistAvadvaktavyA yAvadaSTAdhikazatasiddhA anantaguNahInAH / yatra yatra punarviMzatisiddhAstatra tatreyaM vyApti:ekakasiddhAH sarvabahavaH, tebhyo dvikadvikasiddhAH saGkhyAtaguNahInAH, evaM tAvadvAcyaM yAvatpaJca / tataH SaDAdisiddhA asaGkhyAtaguNahInAH, yAvaddaza / tata ekAdazAdayaH sarve'pyanantaguNahInAstAvadvAcyA yAvadviMzatisiddhA anantaguNahInAH / evamadholokAdiSvapi / viMzatipRthaktvasiddhau prathamacaturthabhAge saGkhyeyaguNahAniH, dvitIyacaturthabhAge'saGkhyeyaguNahAniH, tRtIyasmAccaturthabhAgAdArabhya punaH sarvatrApyanantaguNahAniH / yatra punardaza daza sidhyanti, tatraivaM vyAptiH-ekakasiddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvikasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH, tatastrikatrika siddhAH saGkhyAtaguNahInAH, tebhyazcatuSka catuSka siddhAH asaGkhyAtaguNahInAH, tataH paJca paJca siddhA asaGkhyAtaguNahInAH, tataH SaDAdayaH sarve'pyanantaguNahInA vAcyAH / 'saMkha asaMkha aNaMta ya guNahANi' iti bhAvitameva / tathA 'cauTuAI' iti yatra yatra yavamadhyAdAvaSTau sidhyanti tatra tatra catuSkaM yAvadAdyA saGkhyAtaguNahAniH, tataH paraM pnyckaadaavntyaanntgunnhaanirvaacyaa| atra madhyAsaGkhyeyaguNahAnirna vidyate / etaduktaM bhavatiekakasiddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvikasiddhAH saGkhyAtaguNahInAH, tatastrikatrikasiddhAH saGkhyAtaguNahInAH, tatazcatuSkacatuSkasiddhAH saGkhyAtaguNahInAH, tataH paJcAdayo'STaparyantAH sarve'pyanantaguNahInAH // 49 // 'iga' atraivamakSaraghaTanA-yatra lavaNAdau dvayaM dvayaM sidhyati, tatra sarvabahava ekakasiddhAH, tato dvikadvikasiddhA, anantaguNahInAH / yatra punarUqhalokAdau- catvAraH sidhyanti, tatraivaM vyAptiH tatra sarvabahava ekakasiddhAH, tato dvikadvikasiddhAH asaGkhyeyaguNahInAH, tebhyastrikatrikasiddhA anantaguNahInAH, tebhyo'pi catuzcatuHsiddhA anantaguNahInAH / tadevamiha sannikarSo dravyapramANe saprapaJcaM cintitaH / zeSeSu Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrIsiddhapaJcAzikA avacUrisamalaGkRtA dvAreSu siddhAsiddhaprAbhRtaTIkAto (siddhaprAbhRtaTIkAto) bhAvanIyAH / ityevaM pUrvoktaprakAreNa siddhAnAM muktipadaprAptAnAM svarUpaM likhitaM akSaranyAsIkRtaM zrIsiddhaprAbhRtAditi zeSaH / kaiH zrIdevendrasUribhiH // 50 // iti zrIsiddhapaJcAzikAvacUriH samAptA / // samApteyaM zrImaddevendrasUriviracitA sAvacUrikA siddhapaJcAzikA // koNa baLavAna karma ke AtmA? jo karma baLavAna hoya to AtmAno mokSa kema thaI zake ? jo AtmA baLavAna hoya to tIrthaMkaraprabhune ja karma kema naDe ? bhUtakALamAM pagabhara karelA karma baLavAna che. mATe bhalabhalAne ya enuM devuM cUkavavuM paDe che. pApabharI pravRtti na kare to bicArA navA karma pagabhara thaI zakatAM nathI. A dRSTie karma karatAM AtmA baLavAna che. mahAna lokonI kAryanI siddhino AdhAra sAdhano upara nahIM paNa sattvazIlatA upara rahelo che. duHkha che dariyA jevuM. e pahelAM aMdara DUbADe, pachI te motI Ape ! baMdhana bahAra nathI, aMdara che. jenI tRSNA vadhatI rahe che, te garIba che. mANasanI jema jIvIe evI amArA para kRpA kara prabhu ! bhayanA madhyabiMdumAMthI ciMtAnAM vartuLa aMkAya che. parivartana mATe tamane dararoja taka maLe ja che, paraMtu te mATe tame samaya phALavo cho kharA ? hoDI laIne kinAre besI rahevAthI nadInI sAme pAra javAtuM nathI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukRtanI kamANI karanAra puNyazALI padArthaprakAza bhAga-18nA prakAzanano saMpUrNa lAbha parama pUjya sAdhvIjIzrI divyayazAzrIjI mahArAjanI preraNAthI | hema-prabhA-divya ArAdhanA bhavana, bhagavAnanagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda taraphathI jJAnanidhimAMthI levAyela che. ame temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. MULTY GRAPHICS (022) 2387322 23884222