Book Title: Chandraprabhu Swami Charitra
Author(s): Jain Atmanand Sabha
Publisher: Jain Atmanand Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022672/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMkuprabhu svAmI caritra. prakAzake, zrI jena AtmAnaMda salA. bhAvanagara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CCC eeeeeee 300MB] zrI caMdraprabhu svAmI ritra. ( jemAM prabhunA traNa bhavA, tathA prathama gaNadhara dattanA pUrvabhavanu alaukika caritra, deve karela prabhunA janma maheAtsavanu suMdara varNana, prabhunI apUrva dezanA sAthe Apela aneka kheAdhaprada rasika kathAo ane upadezanu vistArapUrvaka vRttAMta Avela che. ) ( zeTha harajIvanadAsa dIpacaMde Ape Arthika sahAya vaDe) chapAvI prasiddhakartAzrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. vIra saMvata 2456. Atma saMvata 34 vikrama savaMta pa98 bhAvanagara-dhI AnaMda prinTIMga presamAM zAha gulAmasa lallubhAie chApyuM. kImata 1-12-0. ( pesTeja juduM ) Xe ## X00:00 zrI jaina AtmAna Mda graMthamALA 000 mAmA tyA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ concora borcances seoraneancoreanco.concore dRSTo'pi hRSTajanalocanacaMdrakAMta,mazrAMtamAMtarajalAvilamAdadhAnaH // caMdraprabhurjayati caMdra ivezamitraM, citraM punaH zubhazatAya ydssttmo'pi|| Seosconcernancescorconcorconcorconio.carcasereosco.conco.caricos "je darzana mAtrathI harSa pAmatAjanonA locanarUpa caMdrakAMtane satata AMtarajaLa-amadayukta banAvanAra evA zrI caMdraprabhasvAmI zivamitra-caMdranI jema jayavaMta varte che. caMdramA te aSTamasthAne rahetAM mitrane vinakartA thAya che, tyAre A AThamA jinezvara chatAM aneka zreya karanAra che." *************ja karsTa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAMbhonidhi zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI. 01 * Trng Trint rin nennst rent Trust it ! ( zrI AtmArAmajI mahArAja ) DEL * AnaMda' pri. presa-bhAvanagara, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhADA karAra : prastAvanA. RE! che. ma hahAna purUSanA jIvana caritra jevI upakAraka vastu bIjI bhAgye G IN ja hoya che. tevA jIvana caritra vAMcavAthI manuSyane AtmA Re tejasvI thAya che, temanI AzAmAM navuM jIvana Ave che che ane zraddhA daDha thAya che; sAthe mahatvAkAMkSA jAge che ane tevA mahA purUSa thavAnI bhAvanA sateja thAya che. AvA apUrva jIvanacaritranA A rIte sahavAsamAM AvavAthI-rahevAthI ane te mAMhenA uttama AtmAonA chAta jevA ke vAMcavAthI te te pavitra AtmAonA samAgama-sahavAsamAM AvavA barAbara che. unnata purUSonA caritre vAMcavAthI vAcaka sAmAnya manuSya hoya te paNa zraddhA, jJAna ane cAritrathI pitAnuM jIvana uttama banAvI zake che ane tenI sugaMdha jagatamAM prasArI muke che. zikSaNavettAe dhArmika zikSaNanA kramamAM jIvana caritrone mahatvanuM pagathIyuM mAne che. bALa, vRddha, strI, purUSa sarva koIne bIjA karatAM suMdara caritra, vAta, kathAo vAMcavI sAMbhaLavI vizeSa game che. zikSaNa paddhatimAM paNa vAta ke kathAdvArA zikSaNa ApavAnI rIta ati suMdara che. caritranI jema dravyAnuyeganA viSayonuM zikSaNa paNa kathAnA rUpamAM goThavI ApavAmAM Ave te, zarUAtamAM bALako sahelAIthI zIkhI zake che. zikSaNa paddhati tarIke vAta paddhati zikSaNa levAmAM amUlya sAdhana atyAre thaI paDayuM che, dhArmika zikSaNa jevI bAbatamAM A paddhatine Azraya bahu lAbhadAyaka nIvaDe che ema zikSajunA anubhavI adhyApake atyAre mAne che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhuvayanA bALaka pAse pavitra ane uttama purUnA caritre vAtA dvArA raju karavAmAM Ave te dharmazikSaNanI ApavAnI bIjI rItio, viSaya ane paddhatio je kAma na karI zake te karatAM A vizeSa kAma karI zake ane tenI asara paNa bahu ja thAya che. manuSyanA hadayane AkarSavAnI zakti jIvana caritrAmAM rahelI che. manuSyanA jIvana saMbaMdhamAM kaMi vizeSa anubhava, AnaMda, prema, zaurya, cAturyAdika vagerenA temaja vividha rasenA aneka prasaMgane laIne manuSyanA hRdaya ta tarapha vadhAre kheMcAya che, tethI ja manuSya adhikAadhika pustakonA vAMcana dvArA vizeSa anubhavanA prasaMgamAM Ave che. AvA aneka kAraNonI apekSAthI jIvanacaritra, kathAo vAMcavAnI utkaMThA manuSyanI vadhatI jAya che, tema bIjA sAhityanA viSayonA graMtha karatAM kyAnuganA sAhitya vAMcanArA grAhake paNa vadhatA jAya che. jaina zAstromAM jIvana caritra aneka purUSanA lakhAyelA che, temAM veraTha salAkA ( vIza arihaMta bhagavAna, bAra cakravatti, nava baLadeva, nava vAsudeva, ane nava prativAsudeva ) purUSonI kathA samAna anya jIvanacaritrathI vAcakane vizeSa AnaMda ane saMtoSa thato nathI. A uttama purUSonA caritranA vAcana kiMvA zravaNathI hRdayanI je nirmaLatA thAya che, temaja camatkArika alaukika, ane gauravazALI caritre avalokavAmAM AvatAM evA tAtvika prasaMgonA varNanadvArA tevA mahAna purUSanA mahimApUrvaka niyamAnuM je bhAna thAya che, temaja pArisAmika uccakoTInA vizuddha jJAnano je bodha maLe che, tevA lAbho bIjA koIpaNa kathA ke graMthamAMthI maLa durlabha che, tethI ja jinezvara bhagavAnanuM jIvana yathAgrAhI vAcakone apUrva lAbhadAyaka che. A keTaleka anubhava thayelo Ine amArA taraphathI zrI neminAtha prabhunuM caritra, temaja zrI supArzvanAtha svAmInuM caritra ane zrI vimalanAtha devanuM caritra e rIte prakaTa karavAmAM Avela che ane tene jaina samAjamAM vizeSa prakAre lAbha levAto jovAmAM Avela hevAthI, te anusAra ja A prabhAvazALI, apUrva, ati suMdara ane manahara rasapUrNa zrI caMdraprabhusvAmInuM uttama caritranuM gujarAtI bhASAMtara karAvI jana samAjanI sevAmAM mukIye chIye. hajI tevo ja vizeSa prabaMdha zarU hovA tarIke zrI mahAvIradevanuM atyuttama caritra taiyAra thaI gayela che, je ghaNuM ja suMdara, rasika, tattvajJAnanI vividha hakIkate ane aneka kathAo sahita bodhaprada Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che; te paNa koIpaNa jainabaMdhu ke bahena taraphathI sahAya maLatAM satvara pragaTa karavAne zubha prayatna A sabhAne che. AvA jaina kathAnuyoganA parizIlanathI bIjA karatAM koIpaNa manuSya upara te vizeSa upakAra karI zake che; A graMtha paNa teja hoi temAM Avela zrI caMdraprabhu svAmInA chellA traNa bhavanI kathA-varNana tathA prabhunA prathama gaNadhara dattanA AgalA ajA putranA bhavanuM caritra ane prabhuzrIe kevaLajJAna prApta karyA pachI dezanAmAM Apela tAtvika bodha-upadeza temaja caritramAM Avela bIjI avAMtara kathAe e vigerenI apUrva racanA eTalI badhI prabhAvazALa che ke te vAcakone-mumukSone sarva rIte Atmonnati mATe ati upayogI che. cantha racavAne hetu jenA darzananA vidvAna mahAtmAnI kRtinA AvA aneka graMthomAMthI A. zrI devendrAcArya mahArAjanI kRtine A zrI caMdraprabhu caritra graMtha chavananA zikSArUpa, upadezaka graMtha che. A graMtha racavAne graMthakAra mahAtmAno mukhya hetu bhakti ane puNyanA mATe hevA sAthe bhavyAbhAe dharmanuM svarUpa samajI tene prabhAva jANa Adara karI mokSa meLave te che. graMthakAra mahAtmAne paricaya-A graMthanA kartA nAgaeNdragacchamAM thayelA zrIdevendrAcAryuM che, ke je zrI dhanezvarasUrinA ziSya hatA. zrI mahAvIra prabhunI teramI pATe zrI vajasvAmI thayA, temanI pATe mahAvIra saMvat 585mAM zrI vajasenasUri thayA, tenA cAra ziSyaH-1 nivRti, 2 caMdra, 3 nAgendra, 4 vidyAdhara. te cAra ziSyanA nAmathI prathama cAra gaccha thayA ane te cAre ziSyone ekavIza ekavIza ziSyo hatA. te pratyekanA bhinna bhinna corAzI mA thayA che. A graMtha mULa saMskRta-prAkRta bhASAmAM 5325 loka saMkhyA pramANa che. ane te saMvata 1264 nI sAlamAM zrI devendrAcAryajIe racele che. A AcAryazrIne vikrama saMvata 1327 mAM svargavAsa thayo che. A sivAya A graMtha mATe ke kartA mahAtmAnA vizeSa paricaya saMbaMdhe tapAsa karatAM vizeSa ItihAsika hakIkata maLI zakI nathI. (graMtha saMkSepa) prathama pariccheda. prathama zrIcaMdraprabhu svAmInuM smaraNa karI zrI AdinAthaprabhu, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha jInezvara,: zrI mahAvIra prabhu vagere jinezvara tathA zrIgautama pramukha gaNadharane namaskAra karI zrutadevI sarasvatInuM smaraNa karatAM graMthakartA mahAtmA cAritrAraMbha kare che. pA. 1-2. graMthanI zarUAta have ahiMthI thAya che. prathamathI zrIcaMdraprabhu svAmInuM mahAbhya batAvatAM anAdi kALathI prabhunuM mahAgya, karmoe A saMsAramAM AtmAone bAMdhI anaMta kAyarUpI kedakhAnAmAM nAMkhyA che, tyAMthI vanaspatikAyamAM, tyAMthI pRthvIkAyAdimAM, tyAMthI vikalaeNkiyamAM, tyAMthI paMcendriyamAM, ane tyAMthI manuSyapaNane pAme che, tyAMthI paNa kaSAyo vagerenA yoge karma jIvane narakamAM nAMkhe che, tyAMthI pAchA vALavAne dAnAdika pAMgaLAnI jema asamartha bane che, jethI dAna, zIla, tapa ane bhAva kheda pAme che, ane teo jIne pAchI vALavAne paraspara kheda karavA lAge che. dAna kahe che ke huM kalIba hovAthI zuM karI zakuM ? mane poSaNa maLe ane jIvo kaSAyane vaza na thAya te huM kAMI karI zakuM te pramANe zilAdika paNa pitapotAnI kSINu dazA paraspara kahetAM have satvanI apekSA karavA lAge che, kAraNa ke te kaI sthaLe hoya che. sattva jenAmAM hoya dAnAdika tene ja Azraya kare. ane te kaSAyane haThAvIne tyAre ja mokSamAM laI jAya che. cAra prakArano dharma sattvathIja sabaLa thAya che, ane anyatra yaza arthAdikamAM paNa savaja mukhya che. jemaNe sattvane Azraya laI dAnAdikane paDyA ane sarva AtmAne mekSa mArga batAvyo tevA niSkAraNa upakArI traNa jagatanA nAtha evA caMdraprabhusvAmI che tethI ja temanuM A caritra kahevAya che. A pramANe ghaTanA karI graMthakartA sUri mahArAjazrI caMdraprabhu svAmInuM mahAmya batAve che, je saMkSipta chatAM manana karavA gya che. pA. 2 thI 3. A prathama paricchedamAM prathama zrI caMdraprabhu svAmInA prathama bhava varNana ane sattva upara prathama ajAputranI kathA kahevAmAM Ave che. A graMthamAM prabhunA chellA traNa bhAva ( prathama bhava zrI 51 nAme rAja bIje bhave vairyAvata vimAnamAM deva thayA ane trIje bhave zrI caMdraprabhu Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jInezvara thayA, ane kevaLajJAna utpanna thatAM datta gaNadhara (ke je ajAputra thavAnA che, ) temanA pUchavAthI prabhu potAnA pUrvanA be bhava kahI saMbhaLAve che ane A prathama sattva upara ajAputranI kathA kahevAmAM Ave che, jemAM ahiM prathama ajAputranI kathA zarU thAya che. jaMbudvIpanA bharatakSetramAM caMkAnanA nAme nagarImAM caMdrApIDa nAme rAjA che, tyAM zAstramAM vizArada dharmopAdhyAya nAme brAhmaNa hatA, tene gaMgA nAme strI che, tene putra janmatAM tenA pitAe janma graha jotAM te A nagarIne rAjA thaze, jethI te vipravaMzane zatru ane rAjya narakane ApanAra che ane te rAjA thavAno hevAthI mArA brAhmaNa AcAra nahiM pALe vagerethI te kheda dharavA lAgyo ane pitAnI strIne te putrane tajI devA AjJA karI, jethI kheda dharatI tarataja te janmelA bALakane rastAmAM tajI de che. tyAM eka bakarInuM ToLuM jatAM eka bakarI te bALakane jotAM ubhI rahI, nIce namI, sutA bALakanA moDhAmAM pitAnuM AMcaLa dharyuM, tene hAMkavA mATe tyAM eka bharavADa Avyo ane bALakane jotAM pitAne ghera laI gaye. putranA abhAve du:khI thatI tenI strIne ApatAM nehathI tenuM pAlana karavA lAgI tene ajAputra kahI bolAvatA hatA. ekadA te ajAputra ekalo jaMgalamAM pazuene laIne gaye, jyAM rAjA caMdrApIDa zikArathI pAchA pharatAM tyAM jhADanI chAyAmAM beThe. tyAM akasmAta eka sauMdaryavAna yuvatI prakaTa thaI rAjAne kahevA lAgI ke he rAjA ! A ajApAla bALaka bAra varSane aMte tane mAraze, ema kahI te devI aMtardhAna thaI, tyAM sumati maMtrIe rAjAne jaNAvyuM ke he nAtha ! devatAnI vANI kadi mithyA thatI nathI. pachI pradhAnanI AjJAthI sevako teajAputra bALakane gahana vanamAM rIte mUkI cAlyA gayA, chatAM tenuM bhAvi puNya ane te devI adazya rahela mAtAnI jema te bALakane pAchaLa pAchaLa jatAM vividha sthAnamAM tene durghaTa Azcarya batAvatI rahe che. have ajAputra bALaka prathama parepakArArthe dhagadhagatI agninA khADAmAM paDI temAMthI vaizvAnara vRkSanA phaLa prApta karI, caMpAnagarInA koI purUSonA putrane rogathI bacAve che, tyAMthI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 AgaLa cAlatAM eka devakulikA jIve che, te devakulikAnA vivaramAM ajAputra jAya che, tyAM eka durdazAyukta nagara jIve che, chevaTe tyAMnI hakIkata tyAMnA leAkAne pUchatAM tyAMne rAjA eka sarAvaranuM pANI pItAM vAdha banI gayela tene pAche asala sthitimAM manuSya ( rAjA ) khatAvavAthI rAjA ajAputranA satkAra kare che, pachI te rAjA sAthe eka divasa sarAvara jovA jAya che, tyAM eka hAthI pragaTa thaI ajAputrane suvatI upADI sarAvaramAM pesI vyaMtaranA AvAsa AgaLa muke che, ane ajAputrane sAta narake devazaktithI batAve che, ane narakanI vedanAnuM vaNa na karatAM ajAputra muSThita thAya che. tyArabada sarAvaranA tIre tene tara mukI jAya che, tyAM rAjAne na jotAM sareAvaramAM jhaMpalAve che ane tyAM pachI aneka camatkArA bane che ane seAkhatI A rAjAne maLe che, tyArabada teo cAlyA jAya che, tyAM rastAmAM eka vAva pAse keTalAka vimAne devatAnA paDelA jIve che, jethI vAvamAM krIDA karatI yuvatIonI paraspara aSTApada parvata upara javAnI vAtA sAMbhaLI, vyaMtare Apela guTikAthI bhramara khIM, te yuvatIoe lIdhela kamaLamAM esI yuvatIe sAthe vimAnamAM besI ajAputra aSTApada Ave che, tyAM yuvatIe zrIRRSabhAdika prabhunI pUjA stavanA kare che, tyAM bhramararUpa tajI tuMbarUnuM rUpa lai ajAputra devAlayanA raMgamaMDapamAM gAyana karavA lAge che, je IMdra sAMbhaLI thaMbhAi jatAM ajAputrane kheAlAvI e divya vastro Ape che. ane iMdre puchatAM ajAputra ahIM zI rIte AvyA te jaNAve che; have indra kema thayA tema IMdrane pUchatAM sAta kSetre dhana vAparatAM, hiMsA tajI cAritra:letAM, tenA prabhAvathI huM iMdra thayA tema ajAputrane jaNAve che. pachI IMdranI AjJAthI annaputrane svasthAne eka deva paheAMcADe che. evI rIte tyAMthI cAlatAM aneka sthaLeAe pote mahAsattvazALI hAvAthI aneka jIvA upara upakAra kare che, ane svasthAne Ave che. AgaLa jaNAvavAmAM AvyuM tema caMdrApIDa rAjAnA dhAta mATe je devavANI thai hatI tene mATe te muddata najIka AvatAM potAnA rakSaNu mATe aneka upAyA le che, chatAM hANuhAra banyA sivAya rahetu nathI, jethI ajAputranA hAthe caMdrApIDa rAjAneA dhAta thAya che ane ajA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra rAjya upara besI, pitAnI AgalI hakIkata jANavAmAM AvatAM pitAnI mAtAnI zodha karAvI, rAjyabhavanamAM laI jAya che. ajAputranI paNa sattA ane pratijJA pAlananI parIkSA nagaranI adhiSThAyaka devI kare che, jemAM ajAputra saphaLa thatAM tene AbharaNa ApI devI vidAya thAya che. A ajAputranI kathA ghaNIja vistArapUrvaka, adbhuta sattva varNana sAthe ApavAmAM Avela che. jemAM tenA puNyane prabhAva ja jaNAya che. je AkhuM caritra rasika, Azcaryo yukata ane AhAdajanaka che. 5. 1 thI 5. 43. have ajAputranA pradhAne judA judA darzanIyane belAvI alaga alaga pUche che ke A rAjA samAna keI bIje sattvazALI che? ema pUchatAM bIja darzanIya ajAputrane ja sattvanA maMdirarUpa jeke jaNAve che; chatAM bauddha darzanIya kathAomAM prakaTa thayela jImUtavAhana paNa te daSTAMta rUpa che ema kahI te jImUtavAhananI kathA bauddha dharmagurU ahiM kahe che. vaitADhya parvatanA upara zrI kAMcanapura nagaramAM mRtaketu nAmano vidyAdhara rAjA ane tene kanakAvatI nAmanI rANI jImUtavAhananI hatI. tenA udarathI janmela jImUtavAhana kathA, putrane kramathI Avela kalpavRkSa ApI jImUtaketu tapovanamAM cAlyA jAya che. te kalpavRkSano dAridrayane nAza karavA jagaprate preratAM kalpavRkSa rahita thavAthI, pratipakSi sAmata rAjya laI levAne vicAra karatAM jANavAmAM AvatAM, jImUtavAhana malayAcala parvata upara potAnA mAtapitAnI sevA karavA cAlyo jAya che, tyAM pitA AjJAthI parvatamAM bhamatAM tene eka divya prAsAda ane temAM eka kanyAnuM gIta sAMbhaLatAM, tenAmAM pate tanmaya bane che. pachI te kanyA potAnA AzramanA tarUnI latAmAM pAsa goThavI ApaghAta karavA taiyAra thAya che, tyAM eka devI pragaTa thaI tema karatAM aTakAve che. ane jItavAhana cakravati tAro svAmI thaze tema jaNAve che. teTalAmAM jItavAhana tenA pAsa baMdha kApI nAMkhI tene paraNe che. ekavAra jImUtavAhana pitAnA sALA tathA mitra vasu sAthe vana jevA jAya che, tyAMthI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa cAlatAM eka zethI vilApa karatI yuvatI sahita vRddha strIne joI tenA vilApanuM kAraNa pUche che, ane te vRddhAnA putranuM rakSaNa karavA paropakArI e jImUtavAhana pitAne bhoga ApavAnuM vacana Ape che, ane te vRddhA tene putra zaMkhacUDa vagere tene potAno bhoga ApavA nA pADe che, chatAM game te bhege jImUtavAhana zaMkhacUDane bacAvavA taiyAra thAya che. ( A prasaMgane arasaparasa nikhAlasa vArtAlApa khAsa manana karavA jevo che. (pA. 48 ) pachI jImUtavAhanane garUDa zarIre aneka prahAro karI maraNAMta sthiti sudhI pahoMcADe che, chatAM prANanA upakAramAM pitAnuM jIvita vaparAtuM jANI te AnaMda pAme che, tyAM zaMkhacUDa AvI pahoMce che ane garUDane sAhasa na karavA ane tene bhakSa pote che ema kahI suI jAya che, jethI hADakA rahyA dekhAtA jImUtavAhanane garUDa choDI de che ane kheda pAme che, tyAM jImUtavAhananA mAtapitA ane malayavatI tenI strI tyAM AvI pahoMce che, teo sarve rUdana kare che, tene jImUtavAhana thoDA vakhata jIvavAnI sthitimAM chatAM mAtA vigerene vairAgyayukata bodha Ape che; pachI tene strI varadAna ApanAra devInuM smaraNa kare che jethI devI pragaTa thaI jImUtavAhananI pIDA dUra karI, cakravattinI samRddhi ApI adazya thAya che. jImUtavAhananA sattane deva pUjavA lAge che. tyArabAda jImUtavAhana pitAnA nagaramAM Ave che. ahiM A kathA pUrNa thAya che. A eka anya darzananI kathA kahelI chatAM te sattvazALIpaNuM upara manohara dRSTAMta che. sattvazALI-paramAthI purUSo bIjAnA upakAra karavA mATe pitAnA sarvasvanuM balidAna Ape che ane jIvitanI paNa paravA karatA nathI, tene AvA daSTAMtathI manuSyoe dhaDe levA jevuM che. A kathA pA. 43 thI para sudhImAM Avela che. A kathA sAMbhaLI ajAputra harSa pAmyo. pachI tenA subuddhi pradhAna tApasa sAme jotAM tApasa te maMtrIne jaNAve che-ke je ke ajAputra samAna koI sattvazALI nahiM hoya, paraMtu sattva e purUSanuM jIvita che ane te sivAya purUSa strI samAna lekhAya che; chatAM harizcaMdra rAjAnuM eka prasiddha dRSTAMta che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudvIpamAM ayodhyA nagarImAM harizcaMdra rAjA tene sutArA nAme rANuM ane rohitAzva nAme putra che. harizcaMdra rAjA harizcaMdra rAjAnI eka satyavAdI, pratijJApAlaka rAjA hatA. jaina kathA. ane jainetara darzanamAM temanI kathA thoDA ghaNA pheraphAra sAthe suprasiddha che. pitAnI pratijJAnuM pAlana karavA rAjya taryuM, aneka viTaMbaNAo bhogavI, pite dravya vaDe caMDAlane tyAM kharIdAyo, rANI-putra sahita eka viprane tyAM dAsI tarIke vecANI, ane tevA saMgamAM putranuM paNa akAle maraNa thAya che, jethI rAjA-rANI bane AThaMda kare che, chevaTe duHkhane avadhi AvI rahetAM AkAzamAMthI puSpavRSTi thAya che. harizcaMdranA sattvanI devI prazaMsA kare che, putra ALasa maraDI ubhe thAya che, ApadA sarva dUra thatAM pAchI rAjyalakSmI rAjA pAme che. harizcaMdra rAjAnuM sattvazALIpaNuM adabhUta ane bane teTale aMze manuSya AdaravA jevuM che, tenuM vRttAMta ghaNuM ja mananIya che. pA para thI pA. 84. - have ajApu jainAcAryane jenomAMnA sAtvika vRttAMte sAMbhaLavA vinaMti karavAthI AcArya mahArAja dayA, dAna ane kSamAyukta vizvayudhanI kathA saMbhaLAve che. pUrva videhamAM ratnasaMcayA nagarImAM kSemaMkara nAme rAjA jene ratnamALA nAme rANIne vazvayudha nAme putra thaze. sAtvikazire- te avasare svargamAM Idra devatAonI pAse vajAyudhanA maNI vijayadhanI sarvapaNAnI prazaMsA karI jene nahiM sahana karatAM kathA eka deva krodhAyamAna thaI tenI parIkSA karavA mRtyu lokamAM (pRthvI upara) Avyo. atre vasaMtaRtu cAlatI hovAthI krIDA karavA bagIcAmAM Ave che, jyAM vAyudha devadiramAM zrI AdinAtha prabhunI stuti bhAvapUrvaka karavA lAge. stutipUrNa thatAM bahAra AvI rANu sAthe vArtAlApa kare che tyAM te deva dhAyamAna thaI eka parvata upADIne tenA upara pheMke che, jemAM kumAra auSadhinI jema parvatane muThIthI pIsI nAMkhI cUrNa kare che, tethI deva rAjAne Adhina Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, chatAM vAyudhanAM sattvazALIpaNunI vizeSa parIkSA karavA te deva eka na prasaMga ubho kare che. dara aSTamInA roja vAyudha dharmazALAmAM jaI dhyAna kare che, teve vakhate eka divasa eka kabutara tenI pAchaLa AvatAM siMcANAthI pitAnuM rakSaNa karavA manuSya bhASAe bolatuM AvatAM rAjA tene potAnA baLAnuM rakSaNa Ape che, pAchaLa Avate siMcANe pitAnuM bhakSa ApavAnuM kahe che, jethI kSatrIya vaMzIya, purUSa zaraNe AvelAne prANata sudhI na sepe tema tathA bIjAnA prANathI pitAnI tRpti kSaNika thaze ane aMte tAre naraka vedanA bhegavavI paDaze, evI aneka rIte rAjAe siMcANane samajAvyA chatAM siMcANe mAnatA nathI, jethI rAjA pote vicAra kare che ke pArevAnuM mAre rakSaNa karavAnuM che, siMcANAne mAMsa vagara tRpti thAya tema nathI; tema vicArI rAjAe trAjavA maMgAvI eka trAjavAmAM pArevAne mukI ane bIjAmAM charIvatI potAnuM sAthaLanuM mAMsa kApI mukavA mAMDayuM; chevaTe sarakhA trAjavA na thavAthI trAjavAmAM pote besI jAya che, tenuM AvuM paropakArIpaNuM joI AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI, deva dudubhinAda thaye, ane vAyudhanA mAna, dAna ane sattvanI kaI tulanA karI zake tema nathI tema devavANu thaI. deve te bAjI saMkelI tyAM pote pragaTa thaI rAjAne namaskAra kare che ane temanI parIkSA karavA pote kareluM jaNAvI mAphI mAMgI svasthAne jAya che. A dRSTAMta ati camatkArika ane abhayadAna upara he zreSTha vAMcavA lAyaka che. pA. 84 thI 100. ahiM ajAputra tyAM rahelA darzanIyone nArakonI sthiti pUchatAM anya darzanIyonI svakalpita vAta na rUcatAM jainAcAryane pUchatAM AcArya mahArAje mekSasukha ApanAra dharmanuM mULa samyakatva jaNAvI ane tenA upara ArAmanaMdananI kathA jaNAve che. ArAmanaMdananI A vistRta kathAmAM tenA paradeza gamanamAM banelA banAvo alaukika che te, tathA gRhasthanuM dinakRtya, hAthIne uThADavAnI-vaza karavAnI kaLA, samudramAMthI jaLapurUSo pAsethI ratna saMpAdana karavAnI buddhi ane tevA puNya pasAthe kaSTa vakhate tenI ApadAo kema dUra thaI, chevaTe tenA samyaphavanI parIkSA eka vyaMtarIo karatAM kevI rIte ArAmanaMdane dRDhatA rAkhI e Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAma varNana ane AkhI kathA camatkArika ane puNyane mahimA batAvanAra che, ane vAcakane addabhUta rasa paDe tevI che. pA. 102 thI 143. have AcArya mahArAja jinadharmathI vAsita vinayapradhAna evI hariNa-zrISeNanI satyathA kahe che. A banne bhAIonuM AkhuM caritra ane temano vinayaguNa ke jenAthI teo bane chevaTe mekSa prApta kare che je vAMcavA jevuM che. AvI rasaprada, alaukika kathAo bALajIvane dharmasammukha joDavA mATe sAdhanabhUta thAya che. pA. 143 thI 173. e pramANe gurU vacana sAMbhaLatAM ajAputra rAjA gurU pAse zrAvakanA bAravrata aMgikAra kare che ane pUrve bhave pite koNa hato ane kevI karaNI karI hatI tema puchatAM gurU tenA pUrvabhavanuM vRttAMta ahiM jaNAve che. zelakapura nagaramAM lakSmIbuddhi nAme rAjA hatA. ekadA te nidrA letA hatA tevAmAM teNe dUra koI strIne rUdanane ajAputranuM pUrva avAja sAMbhaLyo, ane te jANavA mahelamAMthI bhavanuM varNana. zabdAnusAre cAlavA lAgyA ane tyAM AgaLa jaI rovAnuM kAraNa strIne pUchatAM teNe javAba na Ape, paraMtu tenI be sakhIo aMdara aMdara te strIne pati guNaghAtaka banyo che ane purUSo potAnA thatA nathI tema arasaparasa jaNAvI te rUdana karatI strIne pramoda pamADavA paraspara kathA kahevA lAgI, jethI rAjA maunapaNe besI sAMbhaLavA lAgyo ane tenI kunjA sakhIe kahevA mAMDayuM saMkAzapura nagaramAM jayA nAme rAjA . have caMdracUDa nAmanA rAjAnI putrI anaMgasuMdarI ke je prathama purUSaSiNa hevAthI koIne paraNatI nahotI tene svapnAmAM joyela hovAthI tene varavA IcchA thavAthI rAjapATa maMtrIne saMpI, kevI rIte te anaMgasuMdarIne vare che ane anaMgasuMdarIne purUSa pratye dveSa dUra karAvI, pitAnA nagare jaya rAjA Ave che te kathA pa. 175 thI pA. 195 sudhI Avela che. tyArabAda kA dAsI bIjI sakhI kAmalakhAne kahe che, sAthe jaNAve che ke he sakhI ! purUSa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 daMbhathI jaya meLave che ane purUSo tyAMsudhIja daMbhamAM jaya meLavI zake ke jyAM sudhI abaLAne buddhivilAsa tyAM pravatata nathI. teM zuM sAMbhaLyuM nathI ke ratnamALAe ratnagada rAjA cAlAka chatAM mAthe upAnaha upaDAvyA? ema kahevAthI kunjA kAmalekhA sakhIne buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA kahe che. zrI parvata nAme giri jyAM kIrayugala AnaMda bhagave che; eka divasa baMne vacce kalaha thatAM tene putra keNe rAkhavo? te saMbaMdhamAM vAM paDatAM zrI vallabhanagaranA ratnAMgada rAjA pAse tene nyAya levAne baMne jAya che, jethI putra pitAne (zukane) sepavAne nyAya rAjA Ape che, ane rAjA zukIne putra zukane ApavAnuM jaNAvatAM zakIe putra pitAne thAya tevo nItizAstrano je lekha che te rAjA pAse lakhAvI zakI uDI cAlI jAya che. putra viyogathI duHkhI thatAM udyAnamAM zrI guruSabhadeva prabhunA maMdiramAM jaI praNAma karI devapUjakane 88 ratnagada rAjAnA AdezathI zukIe potAnA bALaka zakane soMpI ahIM prabhu samakSa anazana karI maraNa pAmI Avo lekha te maMdiranA dvAra para lakhAvI tyAM anazana karI maraNa pAmI, nItisAra pradhAnane ghera maMtrI putrI tarIke janme che, ane teNInuM ratnamALA evuM nAma rAkhavAmAM Ave che. te yauvanAvasthA pAmatAM teja zrI haSabhadeva prabhunA maMdiramAM eka divasa pUjA karI samakSa besatAM uparokta lekha vAMce che, te vAMcatAM jAtismaraNa jJAna pAmI rAjA upara krodha lAvI AgalA bhavanuM pitAnuM vera vALavAnA upAyo zodhavA lAgI. keTalAka vakhata pachI ratnamALA tenI sAthe lagna kare che, " ane pachI kAI purUSa sAthe ramavuM nahiM ane potAnI cAlAkIthI putra jyAM sudhI pedA tuM na kara tyAMsudhI tArA pitAne ghera rahevuM tema rAjAe ratnamALAne jaNAvatAM te kabulAta sAthe ane tamArA mAthe mArA upAnaha upaDAvIza tevI pratijJA sAthe karI ratnamALA tenA pitAne ghera jAya che, ane zIlanuM rakSaNa karavA ane pratijJA pAlana karavA kUTaprayoga karavAnI mAgaNI pitA pAse karavAthI pitA AjJA Ape che. pachI udyAnamAM eka jinamaMdira karAvI tyAM nagara vasAvI ratnamALA rahe che, ane tyAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgIta karI rAjAne meha pamADI, tenI pAse yuktithI upAnaha upaDAve che ane tenI sAthe saMbaMdha karI garbhadhAraNa kare che. putra prasava thatAM rAjAne jaNAvatAM lekha dvArA saMdeha dUra kare che, pachI strIthI pitAne parAbhava thayela jANe rAjA vairAgya pAmI cAritra aMgIkAra kare che; ahiMA kathA pUrNa thAya che. jemAM strInI buddhi, zIlanuM rakSaNa karavA ane pratijJAnuM pAlana karavA mATe karela kUTanIti vagerenuM A eka ajaba daSTAMta che. pA. 195 thI 210 upara pramANe kAmalekhAe ratnamALAnI vAta kahyA bAda dUra besIne kathA sAMbhaLanAra lamIbuddhi rAjAe te strIne saMtApanuM kAraNa pUchatAM, A amArI sakhI garbhavatI thatAM tenA patie garbha mATe zaMkA lAvI tene anAdara karyo che, ane pitAe paNa kahADI mUkI che tethI zuM kare ? ema jaNAvatAM rAjA kahe che ke tenA patino tenI vismRti eja enA aparAdhanuM kAraNa che ane tenI nizAnI tathA alaMkAravaDe tene vismaraNa dUra karAvavuM joIe, chatAM na thAya te karmanuM kAraNa gaNAya, temAM sahurUSono doSa na kahevAya; kAraNa ke zrApanA yoge duSyata rAjAe zakuMtalAne paNa visArI mukI hatI, ema rAjAe kahetAM te kathA rAjAne kahevAnuM jaNAvatAM rAjA zakuMtalAnI kathA kahe che. A zaMkutalAnI kathA saMskRta sAhityamAM nATaka (kAvya) rUpe ane gujarAtImAM tenA bhASAMtara thai navalakathA ane nATakarUpe paNa prasiddha hevAthI ahiM tenuM vivecana karavAmAM AvatuM nathI. jaina kathA sAhityamAM paNa jainetara sAkSara, vidvAne, kavio, graMthaktao vagerenI kRtinA dAkhalAdaSTAMta ghaNe sthaLe ApavAmAM AvelA jevAya che, te jaina graMthakAra mahAtmAe hRdayanI vizALatA sUcave che. ( A zaMkutalAnI kathA pA. 211 thI 224 mAM Avela che.) pachI sUryodaya thatAM buddhisaMdhAna nAme te rAjAne pradhAna te rUdana karatI strIne pitA thAya che te tyAM Ave che. rAjA tene rUdana karatI strI te pradhAnanI putrI ane jene huM paraNyo hato te eja haze ane garbhanA saMdehathI meM ene kahADI mUkI hatI ane ahiM maravA AvI che; vaLI garbha saMbaMdhI tene saMdeha thatAM tyAM vanapAlake udyAnamAM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kAi nAnI mahArAja padhAryAM che tema jaNAvavAthI garbhanA sadeha TALavA tyAM jJAnI mahArAja pAse AvI yathAvidhi namI khese che, tyAM gurU mahArAja sadda dezanA Ape che, ane chevaTe nAnI mahArAja te maMtrI putrI, tenI rANI ane ga` tene che jaNAvI rAjAnA sadeha dUra kare che. te jANI rAjA lakSmIbuddhine pazcAtApa thatAM vairAgya utpanna thAya che ane rAjyatajI dIkSA aMgIkAra kare che. cAritra kharAkhara pALatAM AyuSya pUNuM thaye khAramA devalAkamAM devapaNe utpanna thAya che ane tyAMthI cavIne tuM rAjA thayA che. ema pUrvabhava rAjAe sAMbhaLI " mAre samyaktvasvarUpa jANyA vinA kAi pratye rASa na karavA ema pragaTa niyama karyo ane peAtAne mekSa prApta thaze ke nahi tema pUchatAM gurU kahe che ke huM! ajAputra bhUpAla ! zrI caMdraprabhu jina ke je AmA tI-kara thaze tenA tImAM tuM meAkSamAM jaiza. atyAre ahiMthI tuM svamAM jaiza ane krI manuSyabhava pAmI te jInaneA prathama gaNadhara thaiza. e pramANe sAMbhaLatAM prameAda pAmI ajAputra potAne sthAne AvyA ane rAjya calAvatAM, deva, gurU dhamanI aneka prakAre bhakita karatAM dIkSA laI svargamAM gayA. pA. 226. upara pramANe pUrva bhava ane prastAvika vRttAMta sAthe A graMthanA prathama pariccheda ahiM pUrNa thAya che. ( dvitIya paricche6.) A paricchedamAM zrI caMdraprabhusvAmInA janma vagere pAMca kalyANakAnuM vistArapUrvaka vana, devatA tathA IMdrIe karela mahesavA, samavasaraNanI racanA, prabhujIne kaivalajJAna prApta thayA pachI Apela apUrva dezanA vagerenuM varNana Ave che. sarva samRddhipUrNa caMdrAnanA nAme nagarImAM mahAsena nAme rAjA che, jene lakSmaNA nAme rANI che. have vaijayaMta vimAnamAM tetrIza sAgarApamanuM AyuSya bhAgavI padma rAjAnA jIva caitra mAsanI kRSNa paMcamInA divase anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAnA joga thatAM, tyAMthI cavI lakSmaNA rANInI kukSImAM traNa jJAna sahita avataryAM. rANI cauda supana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juve che, pachI nava mAsa ane sADA traNa divase vyatita thatAM piSa mAsanI kRSNa dvAdazInI rAtrIe anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAne yoga thatAM lakSmaNamAtAe putrane janma Apyo. (zrI caMdraprabhu svAmI janmA) tyAre vAyukumAre pRthvI zuddha karI, meghakumAra devee gaMdakavaDe sugaMdhamaya pRthvI karI, AkAzamAM devoe duMdubhI vagADavA mAMDI. AsanakaMpathI prabhune janma thayo jANe chappana dikakumArIkAo, vaimAnika deva, tenA indro, bhavanapati ane vyaMtarAdi deva ane tenA IMdroe prabhuno janmamahesava, bhAvanA ane bhaktipUrvaka karI naMdIzvaradIpe aThThAI mahotsava karI svasthAne teo jAya che. ahiM dikakumArIeAe karela mahotsava ane I karelI stutinuM varNana jANavA jevuM che. tyArabAda prAtaHkALamAM rAtrine vRttAMta lakSmaNe devI pitAnA svAmIne kahI saMbhaLAvatAM, mahAsena rAjA bhAre AnaMda pAmI, bAra divasa prabhune janma mahotsava karI, svajana samakSa, prabhu mAtAne udare AvatAM temane caMdra pAnane dehada utpanna thayela, te uparathI putranuM zrI caMdraprabhu nAma pADe che. ahiM graMthakAra mahArAja prabhunA dehanuM suMdara varNana kare che je jANavA jevuM che. (pA. 138) anukrame prabhu yauvana vaya pAmatAM avadhijJAnathI potAnA bhaMga karma jANa, aDhI lAkha pUrva vyatita thatAM mAtapitAnA AgrahathI rU5 lAvaNyayukta sukanyA paraNe che, tyArabAda prabhune rAjyAbhiSeka thAya che. sADA cha lAkha pUrva ane covIza pUrvoga upara svAmI rAjyanuM pAlana kare che; pachI dIkSAnA avasaranA adhikArI lokAMtika de AvI prabhune tIrtha pravartAvavA vinaMti kare che. prabhu sAMvatsarika dAna Ape che. eka varSamAM traNaseM aThayAsI koTI ane eMzIlAkha suvarNanuM dAna kare che. ema varSa pUrNa thatAM vaimAnika devo ane Iko AvI prabhune tIrtha jaLathI snAna karAve che, pachI zibikA I taiyAra karatAM te para prabhu ArUDha thayA. devadevIothI gavAtA ane zrI caMdraprabha svAmI sahassAmra vanamAM padhAre che, tyAM azokavRkSa nIce utarI AbhUSaNo vagere sarva parigrahano tyAga karyo. te vakhate poSa mAsanI kRSNa trayodazInA divase anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAno vega AvatAM divasanA pAchalA pahere paMcamuSTi kezane leca karI, chaThTha tapa karI, siddhane namI prabhu Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra aMgikAra kare che, ke tarata ja prabhune cothuM mana:paryava jJAna prApta thAya che. sAthe snehathI eka hajAra rAjAo dikSA le che ane deve ane ddho mahotsava karI svasthAne jAya che. bIje divase prabhu padmapuramAM semadatta rAjAne ghera paramAtrathI pAraNuM kare che. rAjAne tyAM suvarNanI vRSTi thAya che, devadaMbhI vAge che. svAmI tyAMthI nIkaLI je vanamAM dikSAmahotsava thayo hato tyAM punnAgavRkSa nIce AvI pratimAo rahyA, tyAM Idri tathA cittane rekI dhyAnamAM vizeSa pravRtta thatAM apramatta guNasthAnane pAmyA. ane apUrvakaraNe ArUDha thatAM, kSapakazreNue AvatAM bhagavaMta zukaladhyAnanA prathama pagathIe caDayA, tyAMthI anivRti bAdara ane sUkSma saMparAya e navame dazame guNasthAnake ArUDha thaI, kSINa meha guNasthAna para AvyA eTale zukaladhyAna bIje pAyo thAya, ane kSINa mehanA aMtima kSaNe jatAM ghAtikarmanI prakRti khapAvI, vrata lIdhA pachI traNa mAsa jatAM phAgaNa mahinAnI saptamInA divase anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAne ega thatAM, chaThThatapamAM vartatAM, zrI caMdraprabhusvAmIne kevaLajJAna pragaTa thayuM, IdronA Asana calAyamAna thatAM devatAo sahita tyAM AvI samavasaraNanI racanA karI. pachI pUrvadhAre temAM praveza karI, caitya vRkSane pradakSiNA daI "namo tirthakSa,' kahI siMhAsana upara pUrvAbhimukhe birAjyA. ahiM samavasaraNanI racanAnuM varNana ane i karela prabhunI svati vAMcavA jevI che. (5. 243 thI 246) Idra stuti karyA pachI bhagavaMta zrIcaMdraprabhu yojanagAminI ane pAMtrIza guNayukta vANathI dezanA Ape che. prathama aupamazika, sAsvAdAna, kSAyopathamika, vedaka ane kSAyika e pAMca prakAranA samyakatvanuM varNana kare che. samyakatva darzananA guNathI rocaka, dIpaka ane kAraka traNa bhedo che te svarUpa jaNavatAM, yati ane gRhasthadharmanuM mULa samakita batAvI, prabhAvavaMta yatidharma ane gRhidharmanI yathAsvarUpa kathAo kahe che. jemAM mithyAtvarUpI rAjA tenA ATha karmorUpI ATha sAmaMtavaDe jIne kema satAve che, herAna kare che, dhADa pADe che ane cakravati rAjA te jinezvara, temanI AjJA te jinavacananuM pAlana, azva te yatidharma tathA bAra vRSabha te bAra vato tenA AdaravAthI duSkarmone kema nAza thAya che, e vagere daSTAMtone upanayamAM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara pramANe utArI kathArUpe bhagavAne dezanA ApI. e pramANe saMsAra tAraka prabhunI dezanA sAMbhaLatAM keTalAkee dIkSA lIdhI, keTalAeka bAravrata lIdhA, keTalAeke samakita svIkAryuM. A vakhate bhagavate datta pramukha ghaNAne sAdhu tathA sumanasA pramukha anekane sAdhvI ane keTalAkane zrAvaka zrAvikA banAvI-vate ApI e rIte catuvidha saMgha sthA. dattAdi trANuM munione gaNadhara pade sthApI, "utpAda, vyaya, dhruva." e tripadI prabhue temane saMbhaLAvatAM cauda pUrve ane bAra aMge teoe eka muhUrtamAM racAM. pachI pArasI samaya thatAM datta gaNadhara mahArAje jinezvaranA pAdapITha upara besI dharmadezanA ApI, te pUNa catAM devatA ane leke svasthAne gayA. bhagavaMtanA tIrthamAM vijaya nAme yakSa ane bhrakuTI nAme devI adhiSThAyaka devatA thayA. ekadA siMhAsane birAjamAna svAmIne datta gaNadhara vinaMti karI ke, jethI bhavyAtmAnuM mana sthira thAya, temane zraddhA, saMvega dharmamAM anurAga pragaTe; vaLI he nAtha ! Apa kyA dharmathI traNa jagatanA svAmI thayA, pUrvabhave zuM zuM sukRtya karyuM, jethI tIrthanAtha thatAM leke Apane pUje che, te he svAmIna mArA upara anugraha lAvI prasanna thaI saMbhalAvo. ema vinaMti karavAthI prabhu pitAnA pUrva bhavanuM varNana kare che. ghAtakIkhaMDanA pUrva videhamA maMDanarUpa maMgaLAvatI nAme vijaya che, tyAM ratnasaMcayA nAme nagarImAM padha nAme prabhunA pUrva rAjA hato. pitAnI sabhAmAM beTho che tyAM thaDe bhavanuM varNana. dUra eka sthAne cakalAne ramya mALo jue che, tyAM koI pratipakSi cakalo AvI te mALA vikhI nAMkhI te mAMhenA be iMDA jeI vaira saMbhArI cAMce karI IMDAne nIce nAkhI de che, jethI te phuTI jatAM te cakalo saMtuSTa thAya che. eTalAmAM te IDAnA mAtapitA tyAM Ave che, teo IDa kuTela jotAM kedhe bharAya che, ane baMne cakalA laDatAM laDatAM maraNa pAme che, tethI cakalI kSaNabhara vilApa karI tyAMthI cAlI gaI ane anya cakalA sAthe vilAsa karavA lAgI. e pramANe padyarAjAe najare jotAM, temane vairAgya utpanna Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 thAya che. tarataja tyAM tenA udyAnamAM yugadhar nAmanA AcAya padhAre che. te hakIkata vinati pUrvaka padmarAjAne udyAnapAlaka jaNAve che, ane tethI rAjA sa sAmagrI sahita udyAnamAM Ave che. gurU pAse AvI teozrInA caraNe vaMdanA karI bese che, ke tarataja AcArya mahArAja kanAzaka dezanA ApatA jaNAve che ke, dhama bhavasAgarathI pAra pamADI meAkSa ApavA sama che; kAraNake dharmathI puNya vadhe ane tethI prANI manasuMdara nI jema maneAvAMchita pAme che. ahiM te kathA kahevAmAM Ave che. rr dhAtakIkha'dvIpamAM manAramA nAme nagarI jemAM manasuMdara nAme rAjA che. te sabhAmAM peAtAnA maMtrIone rAjya puNyavaDe pAmI zakAya ke vinA paNa pamAya ? Ave prazna pUche che, jethI puNDavaDe ja pAmI zakAya tevA uttara maMtrIe Ape che. jethI rAjA kahe che ke pUrvajoe upArjana karela rAjya bhAgavatAM huM mane peAtAne puNyazALI kema mAnuM? mATe huM puNyanI parIkSArthe dezAMtara jAuM, ane jo mArU puNya haze te tyAM mane rAjya prApta thaze, ema kahetAM rAjya maMtrIone bhaLAvI puNyanI sahAyatA vaDe rAjA ekaleA nagarI tajI pazcima dizAmAM jAya che, tyAMthI anukrame saiAbhAgyama'jarI vagere strIo paraNe che; puNyayeAge sAthe rAjya saMpatti paNa pAme che, jethI madanasuMdara peAtAnA puNya prabhAva jANI adhikAdhika puNya Acare che. pachI te gAmanA maMtrIone rAjya bhaLAvI sAbhAgyasuMdarI sahita maneAramA nagarI bhaNI Ave che. rastAmAM muninI dha dezanA sAMbhaLe che. (pA. 265 thI 267.) pachI rAjA rANI zrAvakanA vrata grahaNu kare che, ane potAnA nagaramAM AvI puNya mATe saMsArI jIvAe sadA prayatna karavA vagere puNya prabhAva jaNAve che. ahiM kathA pUrNa thAya che. je puNyanA abhilASi jIvAne manana karavA yeAgya che. pA. 256 thI 267. dAnAdikathI puNya nahiM upArjana karavA upara maMgaLanI kathA kahevAmAM Ave che. maMgaLanA pitA maraNa pAmatAM te mATI umaranA thayA. pachI peAtAnA apuNyane lIdhe teNe kevuM duHkha bhAgavyuM, chevaTe A dhyAnathI kharADA pADI bhUtapaNe upanyA. e rIte apuNyathI saMpatti, svajana, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmAna pramukha dUra thAya che, manavAMchanA viccheda thAya che, jethI vikathA, kaSAya, vagere tajI puNya saMcaya karI samyakatvadhArI bhavya apuNyane dUrathI parAsta kare che. A kathA ahiM pUrNa thAya che. pA. 268 thI pA. ra72. tejavaMtamAM sUryanI jema guNomAM vinaya vakhaNAya che ke jenA udayathI karmo badhA AcchAdita thaI jAya che. medhathakI jaLavRddhinI jema vinayathI sarva saMpadAo ane chevaTe kevaLa lAbha paNa vinitanI jema prApta thAya che. vinayaguNanA sAdhanathI saMpatti, sukha, dharma pAmI chevaTe vinita mokSasukha pAme che. ahiM vinaya upara vinitanI kathA ApavAmAM AvI che je bedhadAyaka che. pA. ra73 thI pA. ra77. je purUSa vinayahina hoya che te prabhutva, sanmAna, lakSmI, sukha ke puNya bhegarAjanI jema pAmI zakato nathI. ahiM bhegarAjanI kathA durvinaya upara kahelI te badhaprada che. pA. 277 thI 282. A saMsAra saMgrAmanA caturgatirUpa caturvidha sainyamAM manuSyatvarUpa hastI mukhya che tenAthI anya kaMI zreSTha nathI, tenI upara ArUDha thayela jIvarUpa rAjA karmarUpa zatruone jIve che ane anya traNa gatirUpa hastIpara caDatAM chavane kama parAbhava pamADe che, te hastI paNa dAnavaDe ja samartha ane pratApI gaNAya. dAnanA prabhAvathI te bhavarUpa vRkSone ukheDI nAMkhe che. dudhe aMjanapAtranI mAphaka sukhAbhilASi purUSa gRha-vyApArane pachI pApane dAnavaDeja dhAI. nAkhe che. dAnavaDe prANI dhana pAme, dAnavaDe svarga ane kAmaketu rAjAnI jema chevaTa mekSa pAme che. ahiM kAmaketu rAjAnI strI caMdrakAMtA kAchanA garUDa upara besI AkAzamAM uDe che, pachavADe kAmaketu zodhavA nIkaLe che. garUDa parvata sAthe aphaLAI bhAMgI jAya che, caMdrakAntA bhUmi para paDatAM mUcha pAme che, pachI tyAMthI uThI cAlatA jaMgalamAM zrI RSabhadeva prabhunuM maMdira jove che, tyAM namI bhaktipUrvaka pUjA karI ane tyAMthI cAlatA te bhUlI paDe che, teTalAmAM eka jJAnIne tyAM dekhe che, jethI munine namI tenI dezanA sAMbhaLavA beThI. prabhu pUjA upara gurU upaderA ApI rahyA bAda tyAM eka mRga Ave che, tene ahiM kema AvyA tema Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2e vidyAdharonA puchavAthI jJAnI gurU hasatA hasatA jaNAve che ke, caMdrakAntAno te dhaNI che. chevaTe vidyAdharo tene mULa svarUpamAM lAvatAM kAmaketune joI bane paraspara AnaMda pAme che. pachI muninI dharmadezanA sAMbhaLavA bane beThA. jJAnI gurUe jaNAvyuM ke A bhava tathA parabhavamAM sukhane icchatAM prANuo, dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra bhede dharma ArAdho. gRha vyavahAranA bhArathI prANa bhavasamudramAM Dube che, chatAM saMyamanA pAtra evA munirAjane bhakitae dAna ApavAthI mahAphaLadAyaka nivaDe che, temaja bhakita vinA uparodha ke bhayathI dAna ApatAM paNa supAtre Apela te phaLadAyaka avazya thAya. bhayathI dAna ApatAM paNa sema nizcaya sukha pAmyo e avAMtara kathA semanI ahiM ApavAmAM AvI che. ( pA 289 thI 293, ) temaja uparodhathI dAna ApavA upara suMdaranI kathA te pachI Apela che. (pA. 293 thI 296 ) chevaTa bhAvadAna upara vaNika sutanI kathA dAna dharmane prakAzanAra muninI sAMbhaLI kAmaketu tathA caMdrakAntA dezavirati svIkAre che. pachI supAtra munine dAna ApatAM bhega, sAmrAjya pAmatAM anukrame gurUno vega maLatAM vrata laI kAmaketune jIva pAMca bhavamA mokSa pAmaze. uparokata dAna upara Avela kathAo TuMkI paraMtu upadezaka che. pA0 282 thI 301. dAna nahiM devA upara riMganI kathA have kahe che. vastu vidyamAna chatAM je pAtre dAna Apato nathI, te tenAthI pAmavA yogya sukhabhege kema pAmI zake? jemaNe pUrve bhave dAna Apela nathI, teo A bhave dIna, hIna, ane parAbhava sahe che. jaLavaDe rajanI jema dAnathI duSkRta zAMta thAya che, chatAM pApAtmA dAna karatA nathI te pharaMganI jema adhogati pAme che. ahiM kuraMganI kathA pArA 301 thI 305 sudhI ApavAmAM Avela che. brahmacarya-zIlavata te svaparane sarva prakAre rakSaNa karavAmAM tathA AtmAnA karma-kAine bALavAmAM agni samAna che. ahiM zIlavrata upara amAtya sutAnI kathA kahevAmAM Ave che je upadezaka che. pA0 35 thI 308. tenI virUddha, zIlanA nAza karavA upara zrIkAMtAnI sthA. pA. 311 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 . thI pA. 316 sudhI Avela che. strIne parapurUSa ane purUSane parastrIne tyAga te gRhasthanuM zIla gaNAya che. sarvathA zIlane dhvasa karavAthI A bhavamAM anAdara ane glAni ane parabhavamAM narakanA duHkho zrIkAMtAne prApta thAya che te A kathAmAM jaNAvela che. jethI duHzalyane dareka manuSya tyAga karavo joIe. dharmarUpI kalpavRkSanI trIjI zAkhA tapa che. jenAthI nIca kuLamAM janma na thAya, roga lAgu na paDe, ajJAna dUra thAya, parAbhava ane dAridrayane lopa thAya, duprApya kaMi na rahe ane ISTanI prApti thAya e tapane mahimA che. tenA prabhAvathI prANIo nAgaketunI jema zIgha zAzvata nirvANapadane pAme che. A kathA jaina darzanamAM prakhyAta che, temaja manana karavA yogya che. pA. 317 thI 320. zakita chatAM tapa na kare te mAnapuMja purUSanI jema apamAna padane pAme te kathA pA0 321 thI 5. 324 sudhImAM Avela che. have bhAvanA adhikAra mATe graMthakAra mahArAja jaNAve che ke, chakAyanI hiMsArUpa vRkSane tajI, bhAvanArUpa mAlatI pratye gayela AtmA rUpa madhukara rasAsvAdavaDe zAMtine pAme che. hajAro bho karatAM bhramaNa rajathI kharaDAyela AtmA bhAvanA nadImAM snAna karavAthI zuci-pAvana thAya che, jyAre AtmA pitAnA para prasanna thaI bhAvanAne svIkAraze tyAre asaMmata purUSanI jema svArthane meLavaze jethI bhAvanA upara asaMmatanI kathA kahela che. pA325 thI 328. bhAvanA vinA prANuM dAna detAM, tapa AcaratAM, deva pUjatAM, gurUne namatAM paNa phaLa pAmatA nathI jethI, bhAvavinA dharma citravata niSphaLa che. jema varUNane niSphaLa thaye te varUNanuM dRSTAMta ahiM Apela che. pA329 thI pa.333 varSAkALa rUtumAM dharmArAdhana zA mATe karavuM ? tene mATe zAstrakAra mahArAja kahe che ke mana e kAchanI jema vakra che, tene tapanA tApathI haLave haLave bhAge nahi tema sIdhuM karavAnuM che. vivekI janoe svalpa AraMbhathI sarva manane niSedha karI temAM paNa zubhane IcchatA bhavyae vaSakALamAM chavAkuLa sthAne vizeSa hevAthI vadhAre upagathI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartavAnuM che, temAM nyAyapAjita dravyathI dhArmika janoe bAkInA ATha mAsa vyavasAya karI varSakALamAM ArAdhela dharma siddhAranI jema iSTa sukha ApanAra thAya che, ahiM te siddhaceranI kathA khAsa paThana pAThana karavA yogya che. pA. 333 thI 50 338. have e pramANe dezanA sAMbhaLatAM padma rAjAe zrI yugaMdhara gurU pAse saMsArathI tAranAra pravajyA aMgIkAra karI, abhigraha letAM kSamA dharatAM, IdrIyo damatA, cAritra pALavA lAgyA. pachI vIza sthAnaka sevatAM padma munie nikAcita tIrthaMkara nAmakarma upArjana' karyuM. ahiM viza sthAnaka kayA kayA che ane padma munie kevI rIte te tapa ArAdhyo te varNana ApavAmAM Avela che. pA0 337. ema anukrame AyapUrNa karI padyamuni vaijayaMta vimAnamAM gayA, tyAMthI Ayu pUrNa karI A bhavamAM huM tIrthakara thayo chuM, ema zrI caMdraprabhu svAmIe pitAnA pUrvAbhAnuM varNana karyuM. pachI prabhu caMdraprabhAsa nAmanA kSetre darIyA kAMThe padhAryA, tyAM devoe samavasaraNa racyuM. prabhu siMhAsane besI dayA dharma upara dezanA detAM jaNAvyuM ke he bhavya ! badhA dharmomAM dayA prathama dharma che ke jenAthI prANu nirogI ane dhanavAna thAya che. hRdayamAM dayA hoya teja anya dharmo vAMchita Ape. jIvarakSAnA mege prANu vasudhAmAM iSTa sthAna tathA maMtrIdAsInI jema nirvANapada pAmI mukta thAya che. ahIM maMtrIdAsInI kathA jaNAve che. pA. 339 thI 343. eka satyaja balavuM ke jethI A loka tathA parAkamAM prANI pratye loko daDha anurAga kare, satyavaDe durjana te sajajana thAya, jema maMtrabaLe viSa paNa upayogamAM Ave che. asatya bolanAra svajana paNa parajana thAya ane satya bolanAra parajana svajana samAna bane te upara smaranaMdananI kathA prabhu kahe che. pA. 344 zrI 5. 348. - have adattAdAna upara prabhu kahe che ke, lobhe prANIonuM paradhana levAthI dharma-sarvasva luMTAya che. adatta levAthI thayela deSa kadi jato nathI. bhAre kalezathI pedA karela dhana mANasanuM AzAsthAna che, tenuM haraNa karatAM parabhavamAM jIvane naraka vinA anya gati nathI. sukhe karIne Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAhya evA paradhanane je trividha tyAga kare che te dAnapriyanI jema vizvAsapAtra thAya che. (pA. 348 thI 35ra ) have brahmacarya upara upadeza ApatAM kahe che ke aMge rega parAbhava na pamADI zake, upadra sarva nAza pAme, sarva siddhio prApta thAya, agni zAMta thAya, jaLapUra nivRtta thAya, bhayavALA prANIo ane rAkSasa jenAthI vaza thAya, evA zIlavatano prabhAva atula che. jenA mege duSkara te, ane niyamo-kaSTo phalita thAya te brahmavatane sthiratA lAvI se. je badhA vratamAM mugaTa samAna che ane bhavyane siddhidAyaka che. je upara madanamaMjarInI kathA Apela che. pA. 353 thI 5. 359 pAMcamAvata parigrahaNa parimANane prathama mahimA jaNAve che. dhanadhAnyAdika navavidha bAhya parigraha tathA rAgadveSAdi vagere cauda AMtara parigraha che. vairAgyAdi vRkSo pratiSThA pAmyA hoya chatAM, parigraharUpI mahA baliSTha pavana temane nirmULa karI nAkhe che. parigrahamAM rahI je mekSane Icche che te lohanI nAvamAM besI samudra taravA icche che. jemaNe AzA tajI nirAzAne svIkAra karyo che te ja paMDita, prAjJa, pApabhIrU ane tapAdhana che. parigraha parimANa karatAM badhA vratanI ArAdhanA thAya ane dharma satinI jema te ja sukhAsvAdane anubhavI thAya. ahiM dharmamatinI kathA rasayukta ane manana karavA jevI Avela che. pA. 360 thI 365 have bAkI traNa guNavrata, cAra zikSAvratane adhikAra Ave che. dizAparimANa vrata ke je daze dizAnI maryAdA karatAM tenuM ullaMghana na karavuM tenuM nAma che. tapta loDhAnA geLA samAna gRhasthane e vrata zreSTha che, jenAthI trasa sthAvara onI hiMsAne tyAga thAya che. A vrata gRhasthAne mATe yAjajIvana athavA cAturmAsAdikanA niyamathI alpakAlIna paNa hoya. (pA. 366) have sAtamuM bhegapabhoga vrata che. bhogepabhogamAM je niyama kare, te bIjuM guNavrata. eka vAra bhogavavAmAM je vastu Ave te bhaga, vAraMvAra Ave te upabhoga te, tathA cAra mahA vigaya, anaMtakAya ajANyA phaLa, rAtribhojana ane abhakSya vastuo e badhAnuM vajana karavuM te adhikAra A vratamAM che. (pA. 366) tyAra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bAda anaDa vrata ke je A dhyAna, raudradhyAna, pApa-vyApAra hiMsAnA upakaraNa ApavA, pramAdAcaraNa ane peAtAnA nimittathI bhinna te anaDa gaNAya, tene tyAga karavA te trIjuM guNavrata kahevAya. pA. 366. Atta dhyAna-raudradhyAnanA tyAgathI ane sa sAvadya kama tajI eka mu` samatAmAM rahevuM te sAmAyika vrata kahevAya. A vratathI gRhastha paNa teTalA vakhata yati gaNAya, ane teTalA vakhata AtmA samatAmAM rahevAthI AtmA Atmadarzana pAme. eka muddata karela sAmAyikavaDe zrAvaka aneka karmI tADI meAkSa paNa pAme, teA svarga mATe teA kahevuM ja zuM ? (pA. 367) have dezAvakAzika vrata te digavatamAM tene sa MkSepa karatAM divase ke rAtre je niyama karavA te divrata lIdhA chatAM pharI tene saMkSepa karavAthI prANIone abhayadAna maLe che. pA. 367. paiASadha vrata- aSTamI ke pAkSika parvanA divase ke rAte upavAsa pUrvaka brahmacaya pALatAM snAna, pApa vyApAra tajatAM dharmane poSaNa Ape te ke je caturvidha ane dezathI ke sathI AcaratAM avazya puNya vadhAre, ka saMcaya avazya kSINu kare. te bhavyeA dhanya che ke jee bhAvathI pauSadha Adare che ke jethI kama naSTa thatAM zAzvata sukha pamAya che. (pA. 367) have chellA vrata atithi savibhAga nAmanuM che. catuvidha AhAra, pAtra, vasati pramukhanu atithi-sAdhune je dAna ApavuM te zrAvaka avasare sarva prakAre zuddha dAna ApatAM avicchinna bhAvAmAM subhAga pAmI chevaTe mekSa pAme che. A cAra zikSAvratA zrAvakeAe nitya AcaravAnA che. pA. 367. devAdhideva zrIca'prabhusvAmI have tattvanAdhikAra jaNAve che. jemAM jIvAjIvAdi sAta tatvAnu svarUpa batAve che, ke jethI dhamamAM sUkSmakriyAnu' svarUpa samajAya,, zraddhAdraDha thAya. e pramANe caMdraprabhAsa nAmanA kSetramAM rahela zrIcaMdraprabhu svAmIe khAra padAmAM upara pramANe dhama prakAzyA. pachI anyatra jIveAne prAdha pamADavA anya sthaLe vihAra karyAM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 aDhIlAkhasAdhu, traNalAkhanee zAhajAra sAdhvIo, khe hajAra caudapUrvI, AhajAra avadhijJAnI, AhajAra manaHpa`vajJAnI, dezahajAra kevaLajJAnI, vaikriyalabdhivata caudahajAra muni, sAta hajAra ne chaseha vAdalabdhidhArI, aDhI lAkha zrAvaka, ane cAra lAkhane ekANuM hajAra zrAvikA e pramANe prabhune parivAra thayA. traNa mAsa ne cAvIsa pUrvAMge nyUna eka lAkha pUrvI vicarI kevaLajJAnI prabhu samettazikhara para padhAryAM. tyAM potAnA meAkSakALa jANI ekahajAra munie sahita prabhue anazana karyuM. zrAvaNa mAsanI kRSNa saptamIe zravaNa nakSatra sAthe caMdramAne yAga thatAM kAyAtsaga rahelA ane zukaladhyAnamAM vatA atazatadhArI munie sAthe meAkSamAM padhAryAM. te vakhate Asanaka pathI iMdro khedapUrNAMka tyAM AvyA. pachI prabhunA nirvANu maheAtsava bhaktipUrvaka karyo. je hakIkata ahIM ApavAmAM Avela che. tenA paThanathI bhavyavAnA hRdayamAM bhakita pragaTa thAya che. zrIcaMdraprabhusvAmI kumArapaNAmAM aDhIlAkhapUrva, sADAcha lAkhapUrva tathA cAvIza pUrvAMga rAjyasthitimAM, temaja cAvIza pUrvAMga nyuna ekalAkhapU sayama paryAyamAM rahyA. ema darA lAkha pUrvanuM prabhunu AyuSya hatuM. upara pramANe zrI devedrAcArya mahArAje e paricchedamAM A uttama caritra pUrNa karyu che. vAcakAnI sugamatAnI khAtara saMkSiptamAM upara mujaba A graMthanA sAra ameAe Apela che. uttama purUSonA AvA su dara alaukika caritro, hA temaja manana pUrvaka vAMcatAM AtmAmAM zAMta rasa utpanna thavA sAthe triratna ( jJAnAdi )nA gauravane, temaja dharUpI mahAmaMgaLane saMpAdana karAvanAra sAthe AtmabhAvanA, Atmadarzana, ane AtmAnaMda pragaTAvanAra che, tethI ja A graMthanI A anupama, prabhAvazALI ane uttama racanA che tema vAcaka bhavyAtmAone jaNAyA zivAya raheze nahi. AvA cAritro mumukSuone avasa kalyANakArI thAya che, tevA anubhava hAvAthI A AThamA jinezvara zrI cadra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prabhu svAmInA caritranA graMtha prakaTa karavAmAM Avela che. chevaTe AThamA jitezvaranI prArthanA karavA sAthe A uttama graMthanA zravaNa, manana ane paThana pAThanathI aneka bhavyAtmA tevA ucca pada adhikArI ane tevu' A sabhA nitara icche che. A graMthanA muk tapAsavA vagere mATe baMdhu zrI kRtacaMdra jaiverabhAie peAtAnA vakhatanA bhAga ApyA che mATe A sthaLe temanA upakAra mAnIye chIye. A graMthanI zuddhi mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avela che, chatAM dRSTi rASa, presa deSa ke evA kAi pramAdanA nimitte kAi paNa sthaLe skhalanA jaNAya teA mithyAduSkRta pUrNAMka kSamA mAgIye chIe, ane amene jaNAvavA vinati karIye chIye. satyAna4 bhavana. vasa tapa camI. sa. 1986-Atma saMvata 34 gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsasekreTarsa. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COX27000RECOCZBCEnzooregado 01992002ae00OOOOCOO COCO0000000 PO0RA002800220032002200300ea0ea0002a0020000381000m svargavAsI zeTha dIpacaMda gAMDAbhAI-bhAvanagara, " AnaMda' prI. presa-bhAvanagara. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha zrI dIpacaMda gAMDAbhAInI saMkSipta jIvanarekhA. pUrva kAThIyAvADanA gohilavADa prAMtanA mukhya zahera bhAvanagaramAM zrI vizAzrImALI vaNika jJAtimAM mukhya gaNatAM kuTuMbamAM saM. 1905 nI sAlamAM zeTha dIpacaMdabhAIne janma thayo hato. pitAnuM nAma zeTha gAMDAbhAI ane mAtuzrInuM nAma dudhIbAI hatuM. A kuTuMba vizALa, prakhyAta ane temanI jJAtimAM agresara tarike gaNAya che; sAthe vyApArI tarIke prasiddha che. zeTha dIpacaMdabhAI pite sahita traNa bhAIo hatA jemAM pite mukhya hatA. te vakhatanA jamAnAne baMdhabesatuM (nAmuM kAmuM mAMDI zake, lakhI vAMcI zake tevuM ) zikSaNa teoe meLavyuM hatuM. vaDIlonuM jIvana vyApArI hevAthI te kuzaLatA janmathI prApta thayelI hatI. yogya ummare anAjane eka musalamAna vyApArInI nokarI svIkArI hatI. pachI vyApAramAM vizeSa kuzaLatA pAmatAM svataMtra rUpha, anAja ane kamIzana ejaMTano dhaMdhe pitAnA jIvanamAM zarU karyo hato. temanA dhaMdhAnI lAInamAM vRddhi thatAM Arthika sthiti paNa vadhavA lAgI, sAthe vyApArI tarIke paNa khyAti vadhavA lAgI. jaina samAja (saMdha)mAM paNa zeTha dIpacaMdabhAi, deva gurU ane dharmanA zraddhAvAna hovAthI pratiSThA vadhavA lAgI. zeTha dIpacaMdabhAI bhakika, sarala, mAyALu ane vivekI hatA, jethI jyAre jyAre jJAti ke samAjamAM koI vakhata matabheda ke mamatvanA prasaMge upasthita thatAM te prasaMge pitAnI saralatA ane vyavahAra kuzaLatAne upaega karI zAMti sthApavAmAM agrabhAga letA; atyAre tevA purUSono abhAva samAja ane jJAtinA utpanna thayelA kaleza vakhate yAda karAve che. dharma upara pUrNa bhaktine laIne saMvata 1947nI sAlamAM sahakuTuMba zrI kezarIyAjInI yAtrA karI ane temaja 1959 nI sAlamAM atrenA zrI dAdAsAhebanI vADInA maMdiramAM pratiSThA karI prabhu bhakita karI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnI vRddhAvasthA najIka AvatI jANa brahmacarya vrata prahaNa karI manuSyajanmanuM paNa sArthaka karyuM. vaLI pitAnA svAmIbhAIe pratyenA premane laI rUpIA be hajAra atre zrI saMghamAM thatAM paryuSaNanA svAmIvAtsalya phaMDa ( zrI saMdhanA jamaNa)mAM zrI saMghane suprata karI maLela lakSmIne saddavyaya karyo. evI rIte vyavahAramAM jIvana bhogavI 70 varSanI umare saM. 1975 nA zrAvaNa vadI 4nA roja zeTha dIpacaMdabhAI svargavAsa pAmyA. teozrIne saMtatimAM be putro bhAI zrI parabhudAsa ane bhAI harajIvanadAsa haiyAta che. ane eka putrI bena kasturano svargavAsa thayela che. bhAIparabhudAsa ane bhAI harajIvanadAse pitAne vAraso lakSmI ane vyApArI kuzaLatA baMne lIdhela che. baMne baMdhue A sabhAnA sabhAsada hevA sAthe bhAI harajIvanadAsa to A sabhAnA hAla sekreTarI che. baMne bhAIoe temanA pitAzrInA pAchaLa aThThAI mahesava, samavasaraNanI racanA, ane svAmivAtsalya vagere dhArmika kAryo karI pitAnI bhakita paNa sAcavI lIdhI che. bhAI harajIvanadAse keLavaNuM ane dhArmika zikSaNa sAmAnya meLavyAM chatAM dharmazraddhA hevA sAthe vyApArI kuzaLatAnA keTalAka aMze pitA karatAM temanAmAM vizeSa pragaTatAM Arthika sthitimAM vRddhi thatAM A sabhA uparanA premane laIne potAnA pUjya pitAnA smaraNa nimitte kaMI sAdhAranuM kArya ane jaina sAhityano vikAsa vizeSa thAya tema IcchA thatAM rU. 1000) eka hajAra pitAnA svargavAsI pitAnA nAmathI sirijha (dhArA pramANe) prakaTa karavA A sabhAne arpaNa karavAnI IcchA jaNAvatAM, dhanyavAda sAthe te svIkArI baMdhu harajIvanadAsanI IcchA mujaba A aSTama prabhu zrI caMdraprabhu svAmInuM caritra zeTha dIpacaMda gAMDAbhAInA sIrIjha tarIke pragaTa thAya che. svakamAivaDe sukRta lakSmIne vyaya, dharmaprema sivAya thaI zakato nathI. baMdhu harajIvanadAsa evI rIte maLelI lakSmIne vizeSa vizeSa prakAra uttama mArgamAM vyaya kare ema icchIe chIe. prasiddha kartA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha harajIvanadAsa dIpacaMda-bhAvanagara, anAja tathA rUnA vepArI ane (maMtrI zrI jaina AtmAnaMda sabhA.) 'AnaMda' prI. presa-bhAvanagara. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ =kA == TEOEEOE di= = = = = == = = = = = = = = da zAha dIpacaMda gAMDAbhAI graMthamALAsaMbaMdhI CECEDECECEO kac=ET=C= be bola.B= =CE== CECECECECED A zaheranI jaina samAjanA agragaNya svargavAsI zeThazrI dIpacaMda gAMDAbhAInA puNyArthe ane jainasAhi. tya temaja jJAnanI abhivRddhi mATe tenA suputra bhAI harajIvanadAse pitAnA pUjya pitAzrInA nAmathI sirijha (graMthamALA) pragaTa karavA mATe A sabhAne eka rakama ( sabhAe karela TharAva mujaba) bheTa Apela che, je mujaba A graMtha svargavAsI zeThazrI dIpacaMda gAMDAbhAI nI graMthamALAnAM prathamapuSpa tarIke prakaTa karavAmAM Avela che. svargavAsa pAmelAonI pAchaLa AvA upAgI graMthe prasiddha karI, karAvI, jJAneddhAranA ucca kArya karavA te prazaMsanIya he te mArga A graMthamAM Arthika sahAya ApanAra te vargavAsI zeTha dIpacaMdabhAInA suputre grahaNa karyo che jethI teo dhanyavAdane pAtra che. prasiddhakartA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ De , Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAna haribhadrasUri viracita zrI dharmabindu graMtha. A graMtha ApaNI zrI jaina zvetAMbara kenpharansanI che IT ejyukezana beDe dhArmika abhyAsakramamAM zALA, pATha- | zALAomAM calAvavA maMjura karela che. | (mULa ane mULa TIkAnuM zuddha sarala gujarAtI - bhASAMtara sahita) A graMthanA mULa kartA mahAnubhAva zrI haribhadrasUri ke| jeo jaina itihAsamAM caudasene cuMmAlIza graMthenA kartA | I tarIke prakhyAta che, tenI kRtimAM adUbhuta ane subedhaka raca. 3 nAnuM darzana thAya emAM kAMI Azcarya nathI. te mahAnubhAva graMthakAre che 4 munio ane gRhasthonA dharma batAvavA mATe A upayogI che graMthanI yojanA karI che ane tenI aMdara tenuM vivecana karI che sArI rIte samajAvyuM che. A pramANe gRhastha ane yatidharmane vistArathI pratipAdana 4 6 karanAro A graMtha racavAmAM AvyA che, je vAMcavAthI vAcaka 8. jainadharmanA AcAra, vartana, nIti viveka ane vinayanA zuddha UM svarUpa sAthe tanA rahasyane sArI rIte samajI zake che. muni ane gRhastha e dripuTI je A graMthane AvaMta vAMce te | OM svadharma-svakartavyanA yathArtha svarUpane jANa pitAnI manovRtine huM dharmarUpa kalpavRkSanI zItaLa chAyAnI Azrita karI anupama 8 AnaMdanA saMpAdaka bane che. A graMthanI A bIjI AvRti che, temAM mULa sUtra zAstrI TAIpamAM ane bhASAMtara gujarAtI TAIpamAM chapAvela che. uMcA glejha kAgaLa upara, suMdara gujarAtI TAIpathI chapAvI, 8 ke suzobhita pAkA kapaDAnA bAIDIMgathI majabuta baMdhAvela che. DemI 4 sAIjhamAM zumAre cArazaMha pAnAnA A graMthanI mAtra rUA. 2-0-0 kiMmata rAkhelI che, pisTeja juduM. che. R00 e- %= =aa Go Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nemanAtha prabhunuM caritra. zrI temanAtha bhagavAna tathA satI rAjematInuM nava bhavanuM apUrva caritra sAthe jaina mahAbhArata-pAMDava kauravanuM vaNaeNna, atula puNyavAna zrI vasudeva rAjAnA adbhuta vaibhavanI vistAra pUrvI kathA, mahApurUSa naLarAjA ane mahAsatI damayaMtInu adbhUta jIvana vRttAMta, te sivAya prabhunA pAMca kalyANakA, parivAra vana ane khIjI aneka pUNyazALI janAnA caritrathI bharapUra che. vaLI suMdara TAipa, suzobhita khAInDIMgathI alaMkRta karela vAMcatA AlhAda sanna thAya che. ki. rUA. 2-00 posTeja khaca juduM. 000 ******200 46 1996 490 144 286 184 896646484 148 50400 aitihAsika sAAhatyanA rasajJAne khAsa taka. jaina aitihAsika gUrjara kAvyasaMcaya. zrImAna pravatta kajI mahArAja zrI kAntivijayajI jaina aitihAsika graMthamALAnu A sAtamuM puSpa che, ke jemAM judA judA ekatrIza mahApurUSA sabadhI tetrIsa kAvyAne saMcaya che. tenA saMgrAhaka ane saMpAdaka zrImAna jinavijayajI AcAya gujarAta pUrAtattva maMdira vagere che. kAvyanA racanAkALa cAdamAM saikAthI prAraMbhI vIsamA saikAnA prathama caraNu sudhI che. A saMgrahathI A cha saikAnA aMtagata saikAonu` gujarAtI bhASAnuM svarUpa, dhArmika, samAja ane rAjakIya vyavasthA, rItarIvAjo, AcAra vicAra ane te samayanA leAkeAnI gatinu lakSyabiMdu e darekane lagatI mAhitI maLI zake che. kAvyA te te vyakita mahAzayAnA raMgathI raMgAela hAi temAMthI adbhUta kalpanA camatkArika banAvA ane vividha raseAnA AsvAdo maLe che. A kAvyAnA chevaTe rAsasAravibhAga gadyamAM ApI A aitihAsika graMthane vadhAre sarala anAvyA che. vidvAneAnI sarvottama sAhitya prasAdI AmAM che. kiMmata 2-12-0 pAsTeja juduM. 00: DIGO CONC 0100000 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 85 * 102 143 174 geldies01ea0eaDIER che. viSayAnukramaNikA. SEDISSIDISSIDICAIDIC viSaya, prathama pariccheda deva, gurU, sarasvatInI stuti.. zrI caMdraprabhasvAmInuM mahAbhya. sAttvikapaNe upara prathama ajAputra rAjAnI kathA sAtvikapaNuM upara bIjI jImUtavAhananI kathA. sAtvikapaNe upara trIjI harizcaMdranI kathA. ... sAtvikapaNa upara cothI vAyuddhanI kathA . samyakatva upara ArAmanaMdananI kathA. vinaya pradhAna evI hariNu-zrInI kathA .... ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta buddhivilAsa upara ratnamALAnI (avAMtara) kathA. bIjI zaMkutalAnI (avAMtara) kathA. . dvitIya paricacheda zrI caMdraprabhasvAmIne janma ane devatA tathA Idroe karelA janma mahotsava - prabhunA suMdara dehanuM varNana zrI caMdraprabhusvAmInuM vratagrahaNa tathA kevaLajJAnanI prApti prabhunI dezanAmAM mukhyatvanuM varNana. prabhue karela caturvidha saMdha sthApanA. .. zrI caMdraprabhusvAmInA pUrvabhavanuM varNana. * puNyavRddhi upara madanasuMdaranI kathA. dAnAdikathI puNya nahiM upArjana karavA upara maMgalanI kathA. vinaya upara vinItanI kathA... vinayahInapaNuM upara bhegarAjanI kathA. . 195 211 127 237 241 245 251 253 256 218 270 ra77. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ... dAna upara kAmaketunI kathA... bhayathI dAna ApavA upara seAmanI ( avAMtara ) kathA. uparAdhathI dAna ApavA upara suMdaranI ( avAMtara ) kathA... bhAvadAna upara viNaka sutanI ( avAMtara ) kathA. dAna nahiM devA upara kuraMganI kathA. zIlavrata upara amAtyasutAnI kathA. zIlanA nAza karavA upara zrIkAMtAnI kathA. tapa upara nAgaketunI kathA... sakita chatAM tapa nahi karavA upara mAnapUjanI kathA. bhAvanA upara asamata purUSanI kathA. bhAvanA vinA dhama niSphaLa che. te upara viNakanI kathA. varSAkALamAM dharmAMrAdhana karavA upara sidhdhacAranI kathA. ( zrI caMdraprabhusvAmInI dezanA) ... dayA upara matrIdAsInI kathA... satyavrata upara smaranadananI kathA adattAdAna viramaNuvrata upara dAnapriyanI kathA. brahmacarya vrata upara madanamaMjarInI kathA. parigraha parimANuvrata upara dhamatinI kathA... dizAparimANuvrata bhAgapabhAgavata, anaDagata, sAmAvikavrata, dezAvakAzikavrata, pauSadhatrata. atithisavibhAgavata, upara vivecana. ... ... tattvAnA adhikAra. .... zrI AThamA jinezvaranA parivAra. zrI caMdraprabhu bhagavAnanuM meAkSa gamana ane iMdro tathA devatA ee karela nirvANu maheAtsava ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 282 289 293 296 301 305 311 317 321 325 329 333 339 344 348 353 360 3}} 368 372 304 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. je 8 na ja zrI ramaNAdhine mahA mInA zrI devendrAcArya viracitazrI caMdrapranasvAmIna caritra.. maMgaLAcaraNa darzanamAtrathI harSa pAmatA janenAM lekacanarUpa caMdrakAMtane satata AMtara jaLa-amadayukta banAvanAra evA zrI caMdraprabhasvAmIiza-zivamitracaMdranI - jema jayavaMta che. e prabhu aSTama chatAM aneka 'tuM zreya karanAra che ane caMdramA te aSTama sthAne rahetAM, mitrane vinakartA thAya che. samasta bharatakSetramAM dhibIja vAvavA mATe pUrve jeNe dhurAne dhAraNa karI, evA zrI AdinAthanA khabhe laTakatI kezAvali, kiNakAlimA-gharSaNazyAmatAnI mAphaka zebhatI hatI. . anya leke te je nAganI najIka jatAM paNa bhaya pAme, te zirapara ArUDha thayela joI jANe bhaya pAmyA hoya tema karmo jenAthI dUra bhAgyA, vaLI traNe bhuvananA vyAdhisamUhane TALavAmAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vaidya, vinene vikherI nAkhavAmAM pracaMDa pavanatUlya tathA mokSa-kamaLa pratye bhramaranI jema tvarita gati karanAra evA zrI pArzvanAtha tamAruM rakSaNa kare. - je caMDakauzika raktapAna karavA AvatAM, mAtra jItavA lAyaka pavananuM ja pAna karI zakaze, eTale tenA duHkhe jemanuM mana pIgaLI rahyuM ke jethI tyAM kAmane AvavAnuM sthAna ja na rahyuM; vaLI pote chadmastha chatAM, je kAma ajJatAne lIdhe devAMganAonuM sanma laIne jItavA AvyuM, chatAM je phAvI na zake tevA dayALu ane nivikArI zrI mahAvIra tamArA kalyANa nimitte thAo. vaLI bIjA bAvIza jinezvare zreSThatA Ape, zrutadevI-sarasvatI mArI ajJAnatA dUra kare, jemaNe mane cinagdha daSTithI je evA gurU tathA zrI gautama pramukha gaNadharene huM vaMdana karuM chuM. . e pramANe vidha-vighAtaka parama-AtmAone ahIM vividha praNAma karI, svAbhISTa zrI aSTama tIrthaMkaranuM caritra racavAno prayatna karIza. he bhavya! te tame akhaMDa sukha nimitte sAMbhaLe. je prANI catuvidha dharmane Acare che, tene cAra gati tajI de che ane prazasta evI paMcamI gati-mukti prApta thAya che, mATe temAM prayatna kare. zrI caMdraprabhasvAmInuM mahAbhya. A saMsAramAM niSkAraNa anAdikALanA zatru evA karmoe AtmAone bAMdhIne anaMtakAyarUpa kedakhAnAmAM nAkhI dIdhA che, tyAM jANe anya saMmardathI rahevAne asamartha thayA hoya, tema kai rIte te pratyeka vanaspatimAM javA pAme che, tyAMthI bhAgI chuTavAnI IcchA chatAM karmathI bhaya pAmatAM te viSTA khAnAra gAyanI jema pratyeka vanaspatimAMja lAMbe vakhata bhamyA kare che.yathApravRttikaraNanA cage te baMdhanathI mukta thatAM te maMda cetanAyukta jIve Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIonI sthitinuM vivecana. pRthvIkAyAdi gai--khADAmAM paDe che, tyAM paNa pAtapAtAnI kAyane viSe ghAta, tADana ane pIDanavaDe satata anirvAcya kaSTadazAne pAme che. tyAM mahAkaSTa ka rUpa kallolathI ekedriyatnarUpa mahAsAgara cakI vikaleMdriyarUpa kinAre athaDAine pahoMce che. temAM kALAtalanA DhagalAmAM jema ekAda ujvaLa tala hoya, tema duSTa samUhamAM raheja zubha kamanA aMza hAya che. eTale kAivAra daivacAge te zubha karmAMzanA baLe duSka-rAzi ALagIne paMcendriyapaNAne pAme che. e pace'driyarUpa jaLanIkamAM vahetA pANInI mAphaka duSTamathI prerAtAM te nIcAM nIcAM sthAnAmAM jAya che. dharmarUpa jaLayaMtra vinA uMce caDhavAne asamatha evA te jaLanI jema nIce nIce jatAM kama-rajathI uddhAra pAme che. eTale satkama rUpa meghavarDa pace driyarUpa parvatapara jatAM paNa duSkama mAdaka hovAthI teo nIce kamarajamAM paDe che. vaLI kadAca suvarNanA sthAnarUpa pace driyatnarUpa merU para teo jaLanI jema manuSyapaNArUpa kalpavRkSanA sthAne jAya che. eTale zreSTha chAyAyukta manuSyatva-kalpavRkSa temane iSTa phaLa Ape che, jethI guNa-lAbha thAya che. guNavaDe jIvA sadAcArI ane che, chatAM teo krIDA-kaMdukanI jema daivayeAge nIce paDIne paNa uMce Ave che. vaLI krodha, mAna, mAyA ane leAbha, svecchAe krIDA karatAM, te jIva-kaMdukane tarataja karajanA uMcA Dhagapara nAkhe che, ane peAtAnA aLe temane naraka pamADe che tathA kuvidyArUpa pracarDa viDe teo jIva-kaMdukane mAravA doDe che, temane pAchA vALavA mATe kaSAyanA pratipakSI evA dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa anya sainya sAme thAya che. teo jIvAne nirvANapadanI bhUmikAe paheAMcADavAnA che ane temane uMce karavA-caDAvavA mATe zraddhArUpa sarala STine teo dhAraNa karI rahyA che. tyAM te ane pakSa maLI, DAkhI ane jamaNI bAju ubhA rahyA. jyAre kaSAyAe prathama dhruvidyAvara kadukAne mAratAM jI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ekaja ghAtathI teone narakabhUmikAmAM pahoMcADyA, jethI dAnAdika azakta thaIne tyAMja ubhA rahe che. ema kamavinA ekavAra dAnAdikane parAbhava pamADI, kaSAe punaH jIva-kaMdukane rajapuMjamAM nAkhyA. eTale vaLI pAchA dAnAdika sajja thaIne zraddhAvaDe temane uce prere che, paNa uce jatAM temane ardhamAgathIja kaSAye nIce pADe che, ane pitAnI pratijJA pramANe temane sukhe narakabhUmimAM laI jAya che. temanI pAsethI pAchA vALavAne dAnAdika paMgunI jema asamartha thaI besI rahyA. e pramANe nitya prayatna karatA chatazALI kaSA dAnAdika AgaLathI paNa jene narakabhUmimAM laI jatA, ema baLavaMta kaSAthI pitAne parAbhUta thayela samajIne dAna, zIla, tapa ane bhAva asamartha banI kheda pAmavA lAgyA, ane daddhi kuTuMbanA manuSyanI jema azakta banelA teo, jIne pAchA vALavAnA vidhAnamAM paraspara kalaha karavA lAgyA, tyAM dAne kahyuM ke "huM kalIba hovAthI zuM karI zakuM? huM poSaNa pAmavAthIja badhuM kAma karI zakuM. pitAneja puSTa banAvatA kaSAyoe jIvene vaza karavAthI teo mane poSI zakatA nathI ane tethI anukrame huM kSINatA pAmyuM. e pramANe zIlAdike paNa potapotAnI kSINa dazA paraspara kahetAM, pote azakta banI, teo satvanI apekSA karavA lAgyA. te sattva te atre durlabha che ane te kayAMkaja jovAmAM Ave che. jenAmAM sattva hoya, dAnAdika paNa teneja Azraya kare. sAtvikanA AzrayathI dAnAdika pate puSTa thaI, kaSAyene haThAvIne jIvene ekSe laI jAya che. mATe catuvidha dharma sattvathIja sabaLa thAya che ane anyatra yaza ke arthAdikamAM paNa sattvaja mukhya che. jeNe satvane Azraya laI, dAnAdikane paDyAM ane sarva AtmAone pote mokSamArga batAvyuM, tathA niSkAraNa upakArI ane traNa jagatanA svAmI evA te zrI caMdraprabhasvAmInuM caritra kahevAmAM Ave che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Tii caritra prAraMbha. prathama bhavavarNana ane prathama satva upara ajAputranI kathA. cama bhave svAmIne jIva padya nAme rAjA, bIje bhave vaijayaMta vimAnamAM deva ane trIje bhaveM caMdraprabha jinezvara thayA. kevaLajJAna utpanna thatAM, datta gaNadharanA pUchavAthI svAmI pite pitAnA bane pUrvabhava kahI saMbhaLAvaze. svAmirAjyanA prathama rAjA ane prabhunA AdigaNadharanA ajAputra nAme rAjAnI kathA prathama satvara kahevAmAM Ave che. sadA phaLayukta ane zAzvata ahIM jaMbU nAme vRkSa che ke jene dviIpa ane samudro vADanI jema tarapha veSTita thaIne rahyA che. zeSanAganA mastakarUpa khIlApara rahela ane merUpa mATInA piMDathI maMDita evA kuMbhAranA cakanI jema jyAM jyotiSIo - bhAMDa-mATInA vAsaNa jevA lAge che. grahamAM jema sUrya ane arthomAM jema dharma, tema badhA dvIpamAM adbhuta ane prathama ja bhUdIpa nAme dviIpa che. jainamatamAM ta, zarIramAM dhAtuo ane : AkAzamAM jema RSie paNa sAta che, tema ahIM sAta kSetre che, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. temAM pAMcaseM chavIza jana ane cha kaLA-pramita bharatanAme kSetra che. tyAM suvarNacaityamAMnA jinabi nA snAtra-mahotsavAdikathI merUcUlikA karatAM paNa zreSTha evI caMdrAnanA nAme nagarI che. jaLa vaDe nadInI jema ratnakiraNothI pUrNa evI je nagarImAM gaganabdhi taravAmAM samartha evA ravikiraNe DUbI jatA, eja eka Azcarya hatuM. jyAM uparanI agAzI para ArUDha thayela tarUNuonA mukhacaMdranI zreNi sAkSAt dekhAtAM, aMgulithI batAvavA lAyaka caMdramA lAMchanathI oLakhAtuM hatuM. vaLI pAsenA upavanamAM jyAM nalaratnanAM makAne te jANe pIMchAMyukta mayUre jamIna para beThA hoya tevAM bhAsatAM hatAM. vaLI jyAM saritA, kuvA, sarovara, vApI pramukha vidyamAna chatAM eka meTuM Azcarya hatuM ke phUpadezA eTale ku-kutsita upadeza ApanArA ane jalAza arthAta jaDa AzayanA leke tyAM na hatA. te nagarImAM AkAzamAM caMdranI jema caMdrApIDa nAme rAjA hatA ke jenI asilatA vairIonA mastakapara paDatAM, temanA bhAlaparanA rAjyAkSare laIpote dhAraNa karavAne asamartha hovAthI zoNita-biMduothI te sAkSara banI, ane kSatriIomAM chatra samAna evA janane te akSare pharI nAyakapaNe ApatAM te rAjAnuM upAdhyAcapaNuM sujJa janenA hRdayamAM AzcaryakAraka thaI paDyuM. vaLI utkaTa yuddhamAM zuddha thayelA zarIravALA je zatruonI kIrti-kamalinInA kaMdane chedavAnA vidamAM prada dharanAra je rAjAe kIDA karatAM, temanI strIonA azrumizra koNarUpa meghathI jenA yazarUpa haMsa AkAzagaMgA pratye jatAM, svargamAM rahelA zatruoe tene pakaDI rAkhe. tyAM dharmamAM niSNAta, zAMta, dayAvAnuM, veda ane jyotiSa zAstramAM vizArada e dhapAdhyAya nAme brAhmaNa hate. patine devasamAna mAnanAra evI gaMgA nAme tenI gRhiNuM ke jene che putrI pachI sAtamo putra avataryo. eTale brAhmaNe pote putranA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. * janma-grahanu phaLa jotAM teNe jANyuM ke 'e putra Aja nagarImAM uttama rAjA thaze.' pachI manamAM viSAda pAmIne te dvija citavavA lAgyA ke-- hA ! A mArA putra viprava'zanA zatru thayA. jo ke rAjA AzramanA gurU ane viSNumUrtti kahevAya che, tathApi enAmAM mArI prIti nathI. kAraNake rAjya narakane ApanAra che. A putre pUrvajanmamAM evuM puNya bAMdhyuM che ke jethI A nagarImAM e avazya rAjya karavAnA che. jo e mArA ghare rahetAM daivayeAge rAjya pAmaze, te temAM vyagra thatAM te vipraphulAcArane anAdara karaze. vaLI e rAjAne laine sukhala MpaTa mArA vaMzajo brAhmaNu--AcAra nahi pALe, tethI paNa amArA kuLamAM te hInatAja Avaze. je jenA kuLamAM utpanna thatAM tenA AcArathI varjita thAya che, te dhanavAnuM chatAM ajJa yatinI jema nidvApAtra ane che. ahA ! mane dhikkAra thAo ke jene AvA AcArabhraSTa putra prApta thayA. are! dhikkAra che ke e rAjyayeAgya chatAM mAre ghare avataryAM. tAM peAtAnA kuLathI utarela ene tajatAM mane doSa nathI ane enA puNya puSTa hAvAthI mArA tajatAM paNa e nAza te nahija pAme. ema dhArIne teNe potAnI gRhiNIne jaNAvyu` ke-- he priye ! A tArA putra ApaNA kuLanA uccheda karanAra che, mATe kyAMka ene tajI de. kAraNa ke koIvAra ityAga paNa sukhArthe thAya che. snehathI lAlita karelA keza kapAvavAthI rogIne ArAma thAya che.' patinuM e vacana sAMbhaLatAM te bhAre duHkha pAmIane putra tyAganI AjJA jANe vistRta thai hoya tema te mUrchA pAmI. pachI prathama praveza pAmela patinI AjJAe tenA manAdumAMthI sapatnInI jema balAtkArathI mUrchAne dUra nasADI mUkI, tyAre vilApapUrvaka rAtAM te zeka karavA lAgI. duHkhathI gherAyelA mANasa kayA kayA kaSTathI parAbhava pAmatA nathI ? kAraNa ke iSTa naSTa thAya ane aniSTa prApta thAya, . Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra.. te kaSTa avazya thAya. he mitra kahe ke e rIte saMsAranI asAratA kema na samajAya? have tenA putranA tyAgamAM duHkharUpa bhAlAne dUra karavA mATe te patinI AjJArUpa bakhtara caDAvIne gharathI bahAra nIkaLI ane putratyAganA karmathI pitane niMdatI gaMgAe prabhAte taratanA janmelA bALakane rastAmAM tajI dIdho, chatAM vAraMvAra pAchI vaLI, zire cuMbana karatAM rUdana karatI te bhajJanA AdezanA vize mahAkaSTa ghare AvI. evAmAM te vakhate tyAMthI eka bakarIonuM TeLuM utAvaLe nIkaLyuM, temAM pRthvI para paDela te bALaka eka bakarInA jovAmAM AvyuM, eTale jANe pUrvajanmanI mAtA hoya tema sneha dharatI teNe raTana karatA te bALakanA gukhamAM dudha ApavA mATe nIce namIne pitAnuM stana dhAraNuM karyuM ema te ubhI hatI, tevAmAM tene hAMkavA mATe pazupAla tyAM AvyuM ane te bALakane jotAM te pitAnA ghare laI gaye. pachI putranA abhAve duHkhI thatI potAnI bhAryAne te eNpatAM teNe kahyuM ke -"A bALaka tane devatAe Apela che." AthI te putranI jema snehathI tenuM pAlana karavA lAgI ane anukrame bAra varasane thatAM te bhAre puSTa thayuM. te baMne tene ajAputranA nAmathI bolAvatA ane pazupAla pitAnI sAthe te pratidina pazuomAM javA lAge. evAmAM ekadA pazupAlane tAvanI bAdhA thatAM, te bALaka bakarIo laIne nagaranI bahAra gaye. tevA samaye rAjA zikArathI pAcho pharyo ane nagara bhaNI jatAM vacamAM ajAputra jyAM beThe hatuM, te vRkSanI chAyAmAM rAjA beThe. tevAmAM sarvAge vibhUSita keI yuvati akasamAta pragaTa thaIne rAjAne kahevA lAgI ke-"he caMdrApIDa rAjA ! A ajApAla bAlaka bAra varasane aMte eka lAkha sainikane laIne tane mAraze." ema kahI te yuvati jeTalAmAM aMtardhAna thaI, tevAmAM bhaya ane vismaya pAmatA rAjAe ciMtavyuM ke Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 9 ." * A tA avazya kAi nagaranI adhiSThAcikA devIe mArA pratye prIti dharAvIne bhAvI ananu sUcana karyuM"--pachI pazune cAratA te Alakane jotAM rAjA gava lAvI devatA vacananA kaipaNa nizcaya karI na zakayA. tyAM sumatimaMtrIe rAjAne jaNAvyu ke--" he nAtha ! pralayakALe paNa devatAnI vANI kaDhi anyathA thai che ? kadAca tamane evA gava hAca ke---- mane enAthakI maraNanI bIka nathI, tathApi nagarathI ene kahADI mUkavAmAM zI muzkelI che? tyAM bhale tema karo.' ema kahI rAjAnA gayA pachI pradhAne sevAne hukama karyo keA bALakane evA sthAne mUkI AvA ke jyAMthI te pAche ahIM AvI na zake. ' eTale ajAputrane lai, eka gahena vanamAM tene ekalA rAtA mUkIne te pAchA potAnA nagaramAM AvyA. pachI ajAputra eka dizA bhaNI cAlatAM mUDha buddhi jema bhavanA aMta na pAme, tema te vananA aMta na pAmyA. ema ghaNA divase bhamatAM chevaTe te vananA aMta pAmyA. kAraNake vyavasAyI mANasa kAryane aMta ANe che. vaLI adRzya rahela mAtAnI jema te devI tenI pAchaLa pAchaLa jatAM vividha sthAnAmAM tene duTa AzcayaeN khatAnatI raheze. have garbhAvAsanI jema araNyathakI bahAra nIkaLatAM kaMika pramAda lAvI AgaLa jatAM jananInI mAphka Ave eka nagarI tenA jovAmAM AvI. tyAre daridra jema alpa alpa RNa Ape, tema haLave haLave jatAM paNa mAganA IMDA na AvyeA. A vakhate te ati kSudhAtura hAvAthI paga AgaLa cAlatA nahi ane pipAsArUpa aMdhakArathI AcchAdita tenI dRSTi jovAne asamartha thaI. ema kaSTathI jatAM vRkSa vinAnA mArgomAM teNe eka yakSama dira joyuM, ke je ramya ane tenI mUttithI ala'kRta hatuM. tenI dakSiNa dizAe javALA vyAsa, duHsaha ane dhagadhagatI agnie pUrNa evI eka gattta--khADa joi ane tenI cAtarapha jANe agni--jvALAnuM pAta Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. karavA taiyAra thayA hoya tevA cAra purUSane lageTI paherI beThelA teNe joyA. temanI pAse jaI ajApune pUchayuM ke -"are! tame koNa che ane A agniga pAse kema beThA che?" ema tenA pUchatAM teo potAnI kathA kahevA lAgyA ke -"ame cAre bhAI caMpA nagarInA rahevAsI chIe. A amArA nAnA bhAIne ekaja putra che ane pUrvajanmanA mamatvane lIdhe teja badhAnA jIvitarUpa che. te bALakane duSkarmavege akaramAta e rega thayo ke jethI te khAte ke sute paNa nathI. maMtra, taMtra, auSadha ke devatAnI mAnatA karatAM karatAM paNa tene rega zAMta na thaye, tenA dukhe ame paNa duHkhI chIe evAmAM eka paradezI purUSe batAvyuM ke--vaizvAnaravRkSanA phaLethI e bALakane rega jaze." ame tene vaizvAnaravRkSanI nizAnI pUchatAM teNe kahyuM ke--te A gartAnI aMdara che." ema tenA kahyA pramANe jeTalAmAM ame ahIM AvyA, te e gartAmAM uchaLatI jvALAmukta agni je vaLI enI aMdara eka kalita vRkSa paNa dekhAya che, paraMtu baLatI agniyukta gartAmAM praveza karavAne ame kAyara chIe. ame kaSTa veThIne AvyA ane phaLa levAne asamartha thayA, jethI ciMtArUpa rAkSasIvaDe taMbhita thayelAnI jema ame nirAza thaI beThA chIe." ema sAMbhaLatAM popakAramAM kautukI e ajAputra ciMtavavA lAgyuM ke huM te sudhAthI avazya nAza pAmavAne ja chuM, te A capala zarIrathI je emanuM kArya sadhAtuM hoya te mAre janma saphaLa che. kAraNake parepakArathI puNyaja thAya che. nirmaLa svabhAvanA mANase pitAnA Atmabhege paNa parepakAra kare che. jaLa saMgharavA mATe sarevaranI bhUmi, khadavAnI pIDA sahana kare che."ema dhArI ajAputre dharyathI temane kahyuM ke -"tame vyAkuLa na thAo. e tamAruM kArya huM karI A pIza." ema kahetAM te gartAmAM paDaye. evAmAM "hA ! hA ! e Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ajAputranI kathA. a, naSTa thayo" ema belatA teo jeTalAmAM rUdana kare che, teTalAmAM be phaLa laIne te bahAra Ave eTale tenI prazaMsA karatAM teo kahevA lAgyA ke--sAtvika ziremaNi! he niSkAraNa vatsala! tuM jaya pAma ane amArA kuTuMbanA puNya lAMbe kALa jIvate rahe. jenuM mana parArtha sAdhavAmAM sadA rame che, teja purUSa che. jenI priya vANu parane mATe sadA vaparAya che, teja paMDita che. kriyAthI je paranuM kAma sAdhI Ape, te prazaMsanIya ane svIkArela vacanane je barAbara pALe, te sajajanene sadA vaMdanIya thAya che." ema AzIrvAda ApatA temane teNe be phaLa ApyAM, je letAM ajaputranI stuti karI, temaNe pUchyuM ke-"he sajana! baLyA vinA garjAthakI te bahAra kema AvyuM?" te bolya- temAM rahela devatAe mane madada karI. mArA sAhasathI saMtuSTa thayela teNe mane A be phaLa ApyAM ane baLI rahela ga7thakI pite lAvIne mane bahAra mUko."ema sAMbhaLI temaNe kahyuM ke-"tuMja eka dunIyAmAM sAtvika che ke paranA kAryomAM prANa tajavA taiyAra thayA, ame te svikAryamAM paNa kAyara chIe, te eka phaLa tuM grahaNa kara. e kehavAra kAma lAgaze. he mahAbhAga! amArA bALakane rega te eka phaLathI nAza pAmaze." ema kahI te phaLa ajAputrane ApI, ISTArtha-prAptithI saMtuSTa thayelA teo pitAnI nagarI pratye cAlyA. ajAputra paNa temanuM kAma karI ApavAthI saMteSa pAmatAM phaLa laI eka nagarI bhaNuM cAlyA. evAmAM putre jema pitAne jue, tema phalita vRkSavaDe manahara eka sarevara rastAmAM joI, yAcaka dAtArane jetAM harSa pAme, tema te bhAre prabheda pAmyuM. pachI tenI pALa para caDI, mArganA asahya zramathI AkuLa thayela te pacheDamAM phaLa bAMdhI makIne pANImAM paDaye, ane duHkhA jema dharmopadeza sAMbhaLe, tema prathama teNe pANI pIvuM. pachI vratanI jema te snAna karavA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI caMdraprabhasvAmicaritra. ' taiyAra thayA. evAmAM Amatema bhamatA ane kaThe laTakatA hArayukta koi vAnara te pacheDI AgaLa gayA. tyAM gAMThe bAMdhela phaLa suMghatAM khAvAnI icchAthI pagavatI gAMTha cheADI, te phaLa laine bhAgI gayA. tevAmAM ajAputra snAna karIne AvatAM jeTalAmAM pacheDI jue che, teA putrazUnya lakSmInI jema te jovAmAM AvI. eTale vajrane barAbara jotAM paNa phaLa na maLavAthI bhaya ane vismaya pAmatA te mUDhAtmA ciMtavavA lAgyA ke A nirjana araNyamAM atyAre sarAvarapara koi Avela nathI, tA akasmAta mArA puNyanI jema te phaLanu kANuM haraNa karyuM haze ?? ema citavI cAtarapha STi pheravatAM, vismaya pAmI te jeTalAmAM beThA che, teTalAmAM sAkSAta manmatha samAna eka purUSa AvyA, te tarata pAse AvatAM aMjali joDI, ajAputrane namIne amRta -samAna bhASAthI kahevA lAgyA----hai mahAbhAga ! te tArUM phaLa lenAra vAnara huM pAte, ke jenA khiTa-vRMtano rasa khAvAthI huM kSaNavAramAM purUSa banyA che, teA have maherabAnI karI, tArUM te akSata phaLa ane A muktAphaLanI mALA svIkAra tathA mArApara anugraha kara. havethI huM tArA dAsa, nRtya ane kiMkara chuM. athavA to te mane duSprApya manuSyabhava ApyA. tuM jyAM jaiza, tyAM huM chAyAnI jema tArIsAthe AvavAno chu'' ema kahI teNe ajAputrane hArasahita phaLa ApyuM. ajAputre tenu vacana sAMbhaLatAM vicAra karyAM ke--' mane vyaMtarIe Apela A phaLanuM prathama phaLa maLyuM ke enuM tirya McapaNuM maTI ramya manuSyatva AvyuM. vaLI 'ekalA na javuM ' e kahevata pramANe A mAro sahagAmI sakhA thayA. devatA-adhiSThita maMtra, phaLa, cUrNa, auSadha ane jaLathI prANInA rUpanuM parAvarttana thAya, temAM saMzaya nathI. ' ema vicArI, teNe Apela phaLa ane muktAmALA laI, zAkhAmRga purUSanI sAthe te AgaLa cAlyA. jatAM jatAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 13 sUryAstane samaya joI, ajA putra te zAkhAmRga-nara pratye cAturyamukta vacana kahevA lAge ke-"he mitra! vikAsa pAmatA kairavamAMthI nIkaLatI bhramarInA dhvanirUpa gItivaDe sUryarUpa nATyAcArya sUcana karI, aMdhakArarUpa yavanikA-paDade paDatAM te nIkaLI jAya che. pachI nakSatrarUpa vicitra pAvaDe subhaga evI tene gaganarUpa eka raMgabhUmimAM dara upADI, have rAjA-caMdramAne praveza thavAne che," te vakhate saMdhyA thatAM jANe "huMja ahIM bhISaNa chuM, aMgulI uMcI karIne bhUmi jANe ema belatI hoya tevI eka devakulikA temaNe I. sarvAge teo thAkyA pAkyA hovAthI tyAM rAtavAse karavA gayA. jyAM zAkhAmRga-nara sute ane ajAsuta jAgate rahyo. tevAmAM sakSamaMdiramAM akasamAta aMdhakArarUpa araNyamAM dAvAnaLa samAna bhAre udyota thaye. te jotAM dakSa ziromaNi ane kautuka e ajAputra uThIne haLave haLave tyAM gaye. tyAre ajAputranA AvatAM ti kaMika nIce cAlI. jethI te paNa bhayarahita tenI pAchaLa vivaramAM peThe. jema jema ajAputra cAlate tema tema ti nIce nIce javA lAgI ane chevaTe sarvatra sarakhI pRthvI AvI, tyAM sudhI te gaI. tyAM ti adazya thatAM ekanagarI pragaTa thaI. "aho ! A zuM?" ema saMbhrAta thaI ajAsuta vicAramAM stabdha thaye ke-"are e te caMcala jyoti kayAM? ke je mane nIce lAvI. A nagarI kaI? te vivara kayAM ke jemAMthI huM ahIM Avyo? are! te zAkhAmaganara bicAre ekale rahyo. mArA vinA tenuM zuM thaze? te te eka mArAja zaraNe che. have zuM karUM ane kyA jAuM? A te bhAre kacchamAM AvI paDaye."ema ciMtavane te nagarI pratye cAle, tyAM phaLanuM pagavatI cUrNa karI ane hAra keDapara bAMdhI, prabhAte nagarImAM pesatAM teNe pAdaramAM eka evI dizA joI ke jyAM zIyALavA uMcA mukha karI barADA pADatA, zekasUcaka zIyAra , Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. laNa piokAra karatI, ghUvaDe niHzaMkapaNe avAja karatA, kAgaDA AkAzamAM kelAhala macAvatA,kabarIo pRthvIpara kalakalATa karatI, kUtarAo rADo pADatA ane bilADA laI rahyA hatA. ema vismayapUrvaka jotAM teNe nagarInA mukhya dvAramAM praveza karyo. eTale jema bahAra tema aMdara paNa nagarInI tevIja durdazA tenA jovAmAM AvI, jANe rastAmAM aMgArA pAtharyA hoya tema keI nagarajana raste cAlate nahi ane mekSamAMnA siddhanI jema je jyAM te tyAMja kriyArahita thaI beThA hatA. vepArIo taiyAra thaI bajAramAM besatA nahi, devamaMdiramAM pUjA thatI nahi, pAThazALAomAM pATha baMdha thayA ane bALako paNa ramatA nahi. ema cotarapha zunya jevI te nagarI jeI, Amatema bhamatAM te rAjabhavana AgaLa gaye. tyAM dvAra5ra ArakSakane jotAM teNe pUchyuM ke-ahIM lake badhA zeka. zalyathI vyAkuLa kema dekhAya che?" tyAre te bahuja maMdAzrere che ke he pAMtha! mane zuM pUche che? nirdaya daivane pUcha. te paNa kahe." ema ajAputre AgrahathI pUchatAM te belya ke--je tAre e Agraha che, te sAMbhaLI ane duHkhane bhAgIdAra thA-ekadA amArA durjaya nAmanA rAjAne zikAra karavA araNyamAM jatAM traNa pahora thaI gayA. tyAM tRSAthI pIDAtAM te tarapha vRkSaghaTAthI gahana evA vanamAM bhamavA lAgyo, tyAM koI sthaLe eka meTuM sarovara tenA jevAmAM AvyuM, ane jeTalAmAM anya koI Ave, teTalAmAM te azvathakI utarI, tRSNAkRta rAjAe pite tyAM jaIne pANI pIdhuM. te pANI pItAM tarataja rAjA vAgha banI gayo. pAchaLa deva AvatA lokoe tene pANI pIne ane vAgha thate je. jema sAdhvIone Azcarya batAvavA vidyAzaktithI sthalIbhadra pate tarata vAgha banI beThA, tema e rAjA pANIthI vAgha banyA. "are! aniSTa thayuM, re aniSTa thayuM? ema bolatA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. sainike, vana pratye jatA tene aTakAvavAne cotarapha doDyA, paNa paravaza thayele e nRpavyAgha sainike pratye daMDa ane nagaramAM rahelA potAnA narasiMha putrane phADI nAkhe, jethI bhAre kelAhala thatAM ane sainikanA retAM, keI mahAsAttvika padAti ekalAe tene puMchaDe pakaDI lIdho. te nRpavyAgha pakaDAI jatAM, khoLAmAM baMdhAcela vRSabhanI jema tene khUba bhamAvI lAvIne gaLe pAza nAkhI dIdhA. ema te nRpavyAghane gADha bAMdhI badhA tenI tarapha ubhA rahyA, pachI ahIM lAvatAM tene balAtkAre vajInA pAMjarAmAM nAkhI dIdho, e rIte rAjA vAgha banI jatAM ane tene putra maraNa pAmatAM nagarInA leke badhA anAtha banI, zekAtura thaI rahyA che. ema sAMbhaLatAM vizALabuddhi ajAputre tene pUchayuM ke-are! tame kAMI maMtra, cUrNa ke auSadhAdika ene Apela che?" te khedathI bebhe ke-"vAraMvAra ghaNu maMtra, cUrNAdi ApyA, paNa kaI rIte tene phAyade na thaye. puNya hoya te badhuM saphaLatA pAme. kAraNa ke lako dhana kamAvI jANe che, keI zrImaMtanI sevA samaje che, mitrane nehI banAvatAM ke regane zamAvatAM, sabhAmAM chuTathI bolatA ke zatrunuM nikaMdana karatAM ane samudra taratAM paNa lekene AvaDe che. athavA te zuM na karI zake? paraMtu svecchArI karmane je te saMmata hoya, teja te phalita thAya." tyAre ajA putra hasIne kahevA lAge ke mane te vAgha batAve, je tenuM puNya haze, te mane kIrti prApta thaze." A tenuM pramANika vacana sAMbhaLatAM ArakSaka purUSanA manamAM kAMIka vizvAsa AvyuM. kAraNa ke AnaM-pIDita te nAstika na heya. pachI aMjali jeTha ArakSake jaNAvyuM ke--kRpA karI rAjabhavanamAM cAle " kAraNa ke kAryAthI bahu mRdu heya. eTale sajA putrane laIne ArakSaka purUSa gayA ke rAjavyAdhra pRthvIyara a7 pachADate ubhA hatA tyAM tene bahAra mUkI teNe aMdara jai Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. amAtyane nivedana karyuM. tyAre matrIe AjJA ApatAM ArakSaka ajAputrane lai aMdara dAkhala thayA. tene AvatA joi, aMjali joDI, sabhAsahita pradhAna ubhA thayA. kAya karanAra bALaka paNa moTA gaNAya che. tene sihAsanapara besArI, pote tenI samakSa besatAM vinayavAn matrIe tene pUrva vRttAMta badhA kahI sabhaLAze. ane kahyuM ke-- vaizvAnara vRkSamAM rahela rAjanI kuLadevIe svapnamAM AvI, mane ekAMtamAM tane uddezIne kaMika kahyuM ke ajAputra e rAjAnuM tiya capaNuM dUra karaze. tethI janmyAtinA miSe te sAkSAt tane ahIM lAvI. mATe kRpAlu tu prasanna thA ane rAjakAya karI Apa. saMtajanA svabhAve ja kRpAvaMta hAya che, teA khIjAnI prArthanA thatAM te kahevuM ja zuM?' ema maMtrIe abhyarthanA karatAM, kRpALu evA ajAputre ekAMtamAM nRpavyAghrane adbhuta cUrNa ApyuM, je rAjAe khAtAM pUrva AkRti pragaTa thai ane te manuSyarUpa thaI gayA. 8 ASayanA prabhAva acitya hoya che, ema te vakhate satya thayuM. tyAM rAjAne pUrUpamAM Avela joi, bhAre harSoMthI romAMca ane AnaMdAzru dharatA sacivAdika badhA namI paDyA, ane kahevA lAgyA ke-- zatru rAjAonA kAlarUpa he prajApAla ! tu jaya pAma, huM nAtha ! ATalA divasa tuM kevI dazA pAmyA hatA ? tame atre vAgha thaIne potAnA rAjyamAM adhiSThita chatAM pratipakSIrUpa hariIda thakI paNa ame kAyara thai khItA rahyA. he deva ! tame tevI dazAne yAmatAM sUryodaya thatAM paNa tamArA jIvita jIvanArA lAkone te sadA asta jevu ja hatu." ema kahI maMtrI pramukha zAMta thatAM, jANe punarjanma pAmyA hoya tema rAjAe potAnI prajAne kuzaLatA pUchI. tyAM ajAputrane ajJAta joi, rAjAe brusa jJAthI pradhAnane pUchatAM, teNe rAjAne nivedana karyuM ke he nAtha ! tamArA ti puNArUpa dinane TALavAmAM vAyurUpa eNe atre tamArA zarIrarUpa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. bhAvane yathAvasthAe pahoMcADI che." ema pitAnA svarUpanI samajaNa paDatAM rAjA ajAputrane hastI, azva, suvarNAdika pAritoSika ApavA lAgyA, tyAre teNe jaNAvyuM ke-"he rAjana ! e vastu enI koI jarUra nathI, sajajane te eka prItija mAge che. anya kAMcanAdikathI zuM? kAraNa ke jyAM tyAM sneha na kara. maMthana daMDadadhipAtra sAthe saMbaMdha karavA jatAM traNa ThekANe baMdhAya che. uttama jane sAthe saMga kare. mallikA-puSpa sAthe saMga karatAM tela sugaMdhi banI aneka janene AnaMda pamADe che. AthI vizeSa saMtuSTa thayela rAjAe ajAputrane pitAnA apara AtmA samAna mAnatAM, nagarImAM mahotsava karAvyuM. eTale vaSakAle deDakAnI jema mRta-jIvita thayelA parajane e jayajayArava karatAM, nagarImAM mahotsava karyo. evAmAM ekadA rAjA sAthe bhrAtAnI jema ajAputra AzcaryathI zira dhuNAvatAM te sarevara jevA gaye, tyAM kinAre rahetAM rAjA jeTalAmAM sarovaranI zobhA juve che, teTalAmAM eka jalacara hAthI najIkamAM pragaTa thayA ane rAjAnI najIkamAM lekacana vikAsI rahelA ajA putrane suMDhavatI upADIne te pAcho kSaNavAramAM te sarovaramAM piThe. evAmAM ekadama "are dvipa! ene harIne tuM kyAM javAne?" ema belate rAjA taravAra kheMcatAM hAthInI pAchaLa kudI paDyo. ema AgaLa hAthI ane pAchaLa paDela rAjAe joyuM te te hAthI levAmAM na Ave, paNa eka devInuM maMdira teNe joyuM. eTale te vicAramAM paDaze ke-te hAthI kyAM ke jeNe mArA mitranuM haraNa karyuM ? ane A devI keNa ke jene prAsAda suvarNathI banAvela che paraMtu pitAnA prANe mane bacAvanAra te mAro mitra ke jene badale huM kaMI ApI zaka nathI. are! tene huM amRNI kema Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. thaIza ?" ema dhArI rAjAe hAthIne mAravA mATe je taravAra kheMcI hatI, tenA vatI te caMDikAnI samakSa potAnuM zira chedavA lAge. tevAmAM "sAhasa na kara, sAhasa na kara." ema bolatI devIe pratyakSa thaIne tene hAtha pakaDI lIdho ane kahyuM ke -"are! teM A zuM karavA mAMDayuM che? zuM te sAMbhaLyuM nathI ke paranA vadhanI jema Atma-vadhathI paNa bhAre pApa lAge che." rAjA bebhe-"he devI! te badhuM jANuM chuM ane sAMbhaLuM chuM, paraMtu te upakArI vinA huM jIvI zakatuM nathI." devIe kahyuM- tathApi he zUravIra ! tuM evuM sAhasa na kara. te mitra tane cha mahine maLaze." ema kahetAM, kAnamAM kaMIka guptA saMbhaLAvI, tene auSadhi ApI, prasAdapUrvaka te prabhAvI devI adazya thaI, rAjA jyAM bhale tema thAo" ema belI aMjali je ubhe che, tevAmAM sakhIo sahita keI yuvati tyAM AvI cI, ke je rUpe sarvAge saMpUrNa, divya vastra-vibhUSaNathI vibhUSita, tathA tenI sakhIe hAthamAM aneka pUjA-upakaraNe dhAraNa karelAM hatAM. te maMdiramAM pasI mahAbhaktithI caMDikAne pUcha, kaMIka vakakaTAkSe rAjAne joIne cAlI gaI. pachI caMDikAne namI, te auSadhi laI, te strImAM anurAgI banela rAjA bahAra AvIne beThe. evAmAM kevaLa rUpavaDe nahi paNa nAmavaDe paNa kunjA evI teNInI dAsI AvI, aMjali jene rAjAne vinaMtI karavA lAgI ke-"he bhadra! jyArathI amArI te sakhIe tane je che, tyArathI kAma tene tIkSaNa bANe mAryA kare che. tArA darzanathI pragaTa thayela anurAgavaDe te gAMva banI che, jethI kAyaratA AvatAM pitAnA prANanI paNa tene bhAre zaMkA thaI paDI che. vaLI te kahe che ke-he rAhu! tuM udaya pAmatAM caMdramAne gaLI jA, he sarvo! tame dakSiNa-pavanane mULathI ja pI jio ane agni! tuM kelinA dhvanine piSanAra AmravRkSane Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 19 mALI nAkha. kAraNa ke e traNe atyAre mArA prANa levAne taiyAra thayA che. te savAgasuMdarI nAmanI te amArI sakhIe tane meAlAvavA mATe mane mAkalI che. mATe huM mahAbhAga ! tyAM AvavAnI maherabAnI kara ! rAjA pete ja temAM anurAgI hatA ane temAM dAsIe prAthanA karI, eTale AgaLa cAlatI dAsI sAthe rAjA teNInA AvAsamAM gayA, tene AvatA joi bhAre harSoMthI lAMcana vikasAvI, te sarvAMgasuMdarIe uThIne rAjAne mAna Apyu, tathA te tene snAna-bheAjanArdika karAvyAM. kAraNa ke prADha anurAgathI upajelA premanezuM duSkara che ? te premavatInI sAthe bhAga bhAgavatAM, atyAsaktine lIdhe rAjA peAtAnuM rAjya ane mitrAdikanebhUlI gayA. have ahIM ajAsutane haraNa karI hAthIe tene jaMtaranA mAvAsa AgaLa mUkyo. eTale * A bicArA mANasane pRthvItahathI ahIM kANu harI AvyuM ? ' ema khelatA eka vyaMtara tene peAtAnA svAmI pAse lai gayeA. tyAM mahatvika vyaMtarane namaskAra karI, ajala joDI, ajAputre tene potAne vRttAMta kahI sabhachaLAvyeA. pachI vyaMtarasvAmIe tene AzvAsana ApatAM kahyuM ke--tuM hIza nahi. tane ame yathAsthAne mUkI AvIzuM. ahIM jyAMsudhI tane game, tyAM sudhI svagRhanI mAphaka rahe. ' ema sAMbhaLI, tenI RddhithI saMtuSTa thatAM ajAputra tyAM rahyo. eka vakhate teNe byaMtarezane pUchyuM ke-- ahIMthI nIce kai sthAna che ? ' te khelyA* huM bhadra ! ahIMthI nIce sAta naraka che, je pApIne pApanuM pari Ama bhAgavavAnAM sthAna che. ' jethI te narakanI sthiti najare jovAne bhAre utkaMThA pragaTa thatAM, prabhAvazALI vyatareze tenA mastakapara pAtAnA hAtha rAkhyA. tenA prabhAvarUpa IMdrajALathI sAkSAt Hraka jotAM ajAputrane vyaMtareMdra pote narakanI vedanA pRthak vavIne kahevA lAgyA ke rAga, dveSa, mada ane aizvaryAdikI ? C d Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. prANIo matsyalekamAM sadA pApa karatAM, ahIM AvIne teo bhegave che. pUrvabhavanA karma yAda karAvI karAvIne je! jIvahiMsA karanAratIrNa zastrovaDe chedaya che, A asatya bolanArane garama sIsuM pAya che, A paradhana ceranArane zULIpara caDhAve che, A parastrIlaMpaTane agnie tapela lAMbAnI putaLI sAthe retA jIvane balAtkAre AliMgana karAve che, atilobha tathA parigrahamAM paDela A nArakane bhAre pApane lIdhe karaghAlavatI vidAre che. devadravyanuM bhakSaNa, upekSA ke nAza karanAra dInane aneka prakAranI naraka vyathA pamADe che, A vidanasateSI ke parane saMtApa ApanArane kuMbhIpAkamAM pakAve che, tathA paramarma belanArane vAraMvAra bhede che, mithyAvAdInA mukhamAM khIlA mAre che, parakAryanA bhaMjakane kApyA chatAM te maLI jAya che, durvAkaya belanArane tRSArta thatAM zeNita pAya che, ema paramAdhAmI deve temanA karma pramANe vedanA pamADe che. temaja paraspara zastra laIne teo zatrunI jema laDe che ane pracaMDa pApI te zAbhalIvRkSanA kAMTAmAM pote suve che. ItyAdi nArakanI dusaha yAtanA jotAM, hRdayamAM bhAre kaMpArI AvatAM ajAputra mUcha pAmyuM. eTale jaLA vAyuthI vyaMtareze tene svastha karyo, chatAM bhayathI kaMpatAM te cittamAM ciMtavavA lAgyuM ke"aho ! A saMsAra te tyAjaya che ke jemAM utpanna thatA prAgIo evA pApa kare che ke jethI AvA duHkhanuM bhAjana bane che." ItyAdi zekathI kaMpatAM, pitAnA sthAne javAnI IcchA thavAthI teNe vyaMtarane kahyuM ke--mane have satvara sarovaranA kAMThe laI jAo." eTale vyaMtareMdra rUpa parAvartana karavAnI prasAdaguTikA ApI, tene sarovaranA tIre laI gayA. pachI kSaNavAramAM potAne te sarevaranA kAMThe Avela joI-"have jaIne te rAjAne jeuM" ema harSa jAmate ajAputra AgaLa cAlya, ane jeTalAmAM te sarevaranI mAne caDayo, teTalAmAM keTalAka purUSe "svAgata, svAgata" kahetA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. ajAputra pratye deva AvyA. temaNe pAse AvI namaskAra karatAM tene pUchyuM ke-"rAjA kayAM? " tyAre teNe saMbhrAMta thaI kahyuM ke huM rAjAne jANatA nathI." pachI AkuLa thatAM temaNe kahyuM kehAthIe tane pakaDatAM, tenAthI mUkAvavAne rAjAe tArI pAchaLaja jhaMpalAvyuM che. tyArathI nagarajane zeka ane bhayAtura thaI rahyA che. nasika vinA mukhanI jema rAjA vinA nagarI zebhA vinAnI thaI pI che." ema prANucchedaka temanI vANu sAMbhaLatAM ajA putra jANe jathI haNAye heya tema manamAM ciMtavavA lAgyuM ke --- are ! avazya kaI vyaMtare rAjAnuM haraNa karyuM haze. mArA prANanI khAtara ahA ! rAjA kevI dazA pAme ? mATe te vyaMtareza pAse jaI ze, karAvI rAjAne ahIM laI AvuM.' ema dhArI teNe punaH sazevaramAM jhaMpalAvyuM, paNa vyaMtaranI hAya vinA tyAM pANImAM bechatAM kaI magara ajAputrane kaTI sudhI gaLI gaye. evAmAM te jaLanA mAhAsyathI ajA putra kSaNavAramAM vAgha banI gaye, jethI magara tene Akho gaLI na zakaye. tyAM jaLathI gAMThe bAMdhela cUrNa bhIMjAtAM-palaLatAM ane tene rasa pANImAM bhaLatAM magara tarataja purUSa banI gaye. pachI makara-nara tene gaLavAne ke mUkavAne samartha na thayuM, paNa te vakhate te ceSTArahita banI anukrame tIre ghasaDA, tevAmAM kIDA karI pRthvItalathI nivRtta thayela sarvAMgasuMdarInI eka dAsIe tene tevI avasthAmAM joye. purUSe gaLela te vAghane kautukathI jotAM "A svAminIne batAvuM" ema dhArI teNe upADa ane pitAnI zaktithI lAvI, sarvAMgasuMdarI pAse mUkatAM te harSathI belI ke--"he devI! A Azcarya te juo. evAmAM pUrve sthiti karI rahela ane sarvAMgasuMdarInA svAmIrUpa evA durjaya rAjAe te Azcarya jotAM, manamAM khinna thaI vAraMvAra te pratye jevAthI, kAnamAM kahela caMDikAnuM vacana saMbhAyuM ke mAsa pachI A Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. sthitimAM tuM tArA mitrane joIza." e vAta Azcarya jevAthI tene yAda AvI. pachI divya auSadhi saMbhArI, tene ghasIne pite rAjAe te vyAgharUpa mitrapara chAMTatAM, tenA prabhAve ajAsuta purUSa thaIne bahAra nIkaLyo ane magara te purUSaja hate. ema te baMne jIvatA rahyA. pachI rAjAe pavana nAkhatAM ajAsuta kaIka svastha thaye ane rAjAne jotAM zrama vinA te ubhe thaye. pachI pramedAzru mUkatAM ajAsuta ane durjaya bane gADha AliMganathI bheTayA ane eka Asana para beThA. tyAM harSita thatA rAjAe pitAne vRttAMta ajAsutane ane ajAsute rAjAne harSathI kahI saMbhaLAvyuM. pachI ajAtre pitAnA ane rAjAnA dukhAgnivaDe baLatA hRdayane amRtatulya vacanathI zAMta karatAM rAjAne kahyuM ke -"he rAjan ! mAre mATe tuM prANa tajavA taiyAra thaye, temAM mAre zuM kahevuM? kAraNa ke te parepakAramAM parAyaNa che, paNa he bhUpAla! have tame pitAnI nagarI bhaNI cAle ane tyAM svadarzanathI pitAnA svajanane zAMta karI, prajAne pALe. meM joyuM te tamArA vinA leke zekathI ratA rahe che. he svAmin ! pitA vinA bALakane sukha kayAMthI? mATe satvara svarAjyamAM cAle ane strIsaMga mUkI gho. ekAMtastrInI Asakti te rAjAone bhAre duHkharUpa che."ema tene kahetAM pitAne kuLane saMbhArI pratibodha pAmela rAjA, sarvAMgasuMdarIne kahevA lAgyuM ke he priye! have ame svasthAne jaIzuM. A mAre bhAI AvyuM che ke je mane prANa karatAM paNa vallabha che. hAthIonI jema rAjAone paNa vRddhAjJA e aMkuza samAna che." ema rAjAne nizcaya jANuM sarvAgasuMdarI belI ke-"he rAjana! strIo parAdhIna hoya, paNa purUSa nahi. te huM zuM kahuM? je tamAre javuM hoya, te bhale jAo, temAM mane kaMI paNa kSati nathI, paNa A mAruM mana tamArI sAthe cAlaze. vaLI hamaNAM eka aparAdha mAre tamane kahevAnuM che, te e ke hA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. | ' ? thInA rUpe meM tamAruM haraNa karyuM hatuM. tArI anurAgirANuM chatAM tane haravAne asamartha meM tArA bhrAtAnuM haraNa karyuM ane tenAM duHkhanA kAraNe meM tAruM haraNa karyuM. e mAre aparAdha khyAlamAM ne lAvatAM pharI mane yAda karaje. huM vyaMtaranA kuLamAMnI savaoNgasuMdarI nAme devI chuM." ema atisnehathI belatAM sarvAMgasuMdarIe te banenI sAthe rAjAne pelA sarovaranA kAMThe mUke. eTale akasmAta mitra sahita rAjAne Avela jeI sainike badhA AnaMdathI hitAziSa ApatA doDI AvyA. pachI praNAma karatA temane amRta tulya vacana nathI Adara ApI, rAjA tApanI jema temanA AvAsamAM gaye tyAM vizrAMta thayela rAjAne temaNe kahyuM ke he deva! tamArA vinA ame ahIM araNyamAMja rahevAnuM ucita dhAyuM. nagarInA lekene ame mukhazuM batAvIe?"evAmAM rAjAne Avela jANuM, nagarajanesahita sumati saciva rAjAnI sanmukha AvyuM ane sASTAMga nama skAra karatA atmavallabha pradhAna, kSatriye tathA nagarajanene rAjAe yAcita mAna ApyuM. pachI pAMca prakAranAM vAdyo vAgatAM, vipravRta dee uMce jayadhvanine uccAra karatAM, paurAMganAoe AzIrvAda ApatAM, aMgarakSake e vastrAMcalathI pavana nAkhatAM ane samahatsava nagarIne jotAM rAjA pitAnA mahelamAM AvyuM. pachI mahotsavapUrvaka kautuka-maMgala karavAmAM AvatAM rAjA prathamanI jema akhaMDita rAjya cAlAvavA lAgyuM. temaja makaranara sahita ajAputra tyAM atmavata rAjAnA sanmAnapUrvaka keTalAka divasa rahyo. ekadA ja galamAM ekalA mUkela te zAkhAmRganarane saMbhArI teNe rAjAne kahyuM ke--mAre have javAnuM che. eTale rAjAne prANa ApavAthI te prANa karatAM paNa vadhrubha che, tenuM e vacana sAMbhaLatAM rAjAe kaMI javAba na Ape. tyAre pharI bahuja sabhyatAthI ajA putre rAjAne jaNAvyuM ke-"huM ATale vakhata ahIM rahyo, mATe have mane vidAya kare." Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. ema Agraha karatAMrAjAe tene visarjana karyAM ane keTalIka kIMmatI vastu rAjAe ApatAM paNa teNe kaI lIdhuM nahi, paraMtu te sareAvaranuM pANI laI, pelA makaranarasahita, teja vivara-mAge te yakSamaMdiramAM AvyeA. ' ahIM ajAputranA cAlyA gayA pachI nidrArahita thatAM te maIMTanara vicAravA lAgyA ke-- svAmI kayAM gayA haze ? chevaTe svAdiSTa phaLo khAIne te pAchA suI gayA. evAmAM ajAputre teja pramANe tene sutelA jocA ane nidrAdhIna te zAkhAmRganara ajAputranuM Agamana jANI zakayA nahi. tyAre hasatAM hasatAM ajAputre, gADha nidrAmAM paravaza thayelA tene uThADatAM, te kaMIka jAgyA, eTale sabhramathI te khelyA ke--' are ! uThe, uThe ApaNe bahu dUra nagarImAM javAnuM che. vaLI A trIjo paNa ApaNA sahugAmI thayA che.' pachI jANe kSaNabhara suIne uThayA hAya tema bagAsAM khAtA te hAra AvIne malyA ke cAlA. ' tyAre zAkhAmRga ane makara-nara sAthe ajAputra nagarI bhaNI cAlyA. evAmAM eka vAva jovAmAM AvI. tenI cAtarapha ghaNAM suvaNuM vimAna paDayAM hatAM ane keTalIka yuvatio vAvamAM jaLakrIDA karatI hatI. teo paraspara bAlavA lAgI ke ' ApaNe aSTApade cAlatAM asura thaze. iMdra paNa iMdrANI sahita tyAM have AvI gayA haze. ' ema beAlatI te hAthamAM kamaLa laIne pAtapeAtAnA vimAnapara AvI. tevAmAM ajAputra eka vRkSanA mUla pAse chupAI rahetAM, te ma nene paNa teja pramANe ubhA rAkhI, pAte manamAM vicAravA lAgyA ke mattvalAka to meM joyA ane narakA pazu dIThA. have vaimAnika devA jovAne mArUM mana talapI rahyuM che, mATe e anene ahIM mUkI, hAra ane jalArdika paNa emane mApI, vyaMtare Apela guTikAnA prabhAvathI bhramara banI, e yuvati Ae lIdhela kamaLAmAM chupAine aSTapadapara jAuM. ' ema dhArI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 25 teNe e vAta te bane purUSane jaNAvI. temaNe saMmati ApatAM, tarataja te bhramara banI, Amatema bhamatAM, eka yuvatinA kamaLamAM beThe. tyAM karNapriya guMjAva karatA te bhramarane jotAM te vidyAdharIe kahevA lAgI ke he bhramara! ahIM A kamaLapara Ava, A kamaLapara Ava," pachI tarataja pitatAnA vimAnapara cala, lIlAthI tene ramADatI te badhI tarata aSTApadapara AvI, ane pa potAnA vimAnathakI utarI, jaLavatI hAtha dhoI caityane traNa pradakSiNA daI traNavAra pragaTa naidhikI belI, keTalAMka kamaLasahita maMdiramAM pesatAM mastaka namAvI, tyAM AvavAthI pitAnA AtmAne dhanya mAnatI, manane nirmaLa rAkhatI yathAvarNa ane yathApramANa tathA siMhaniSadyAe birAjamAna ane atyaMta dedIpyamAna evA 3SabhAdika jinezvarenI temaNe pUjA karI, pachI rAga, dveSa, kaSAya tathA vikathA tajI, jinezvaranI DAbI bAju sATha hAthane AMtare besI, remAMcita thaI pramedAzru mUkatAM, uttarIyavastra hAthamAM rAkhI temaNe bhagavaMtane vaMdana karyuM ane prAMte khIlatA kaMThanI madhuratAyukta pite bhaktimAM lIna banI tetra bolI ke - vAMchita ApanAra he AdinAtha! tame ya pAme, AMtara zatrune jItanAra evA he ajita! tame jayavaMta rahe. he saMbhavanAtha! tame sukhakArI thAo, he abhinaMdana ! tame AnaMdadAyaka bane, he sumati ! mArI matine dharmamAM sthApe, he padmaprabha ! mane muktimAM vAsa Apo, he supArzva ! mane vivekanI pAse mUke, he caMdraprabha ! tame vimeha-timira parAsta kare, he suvidhi ! mane puNya vidhAnamAM joDe, he zItala! tame karmonalane zamAve, he zreyAMsa! mArA cittane kalyANamAM sAMdhe, he vAsupUjya! tama pratye trividha pUjAhe, he vimala! mArA mana-jIvane nirmaLa banAve, he anaMta ! mArAM anata karyone kApI nAkhe, he dharma! tamAre dhUma mane pAvana kare, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. he zAMti! tame duritane upazAMta kare, he kuMthu! tame dukarma-kathAne dUra kare, he aranAtha! mArI pApapravRttine naSTa kare, he mallinAtha! tame kalyANa-vaddhine vistAre, he munisuvrata ! mane satya-vrata ! Ape, he naminAtha ! mArA bhavabhramaNane TALe, he nemanAtha! tame mArA kaSAyavRkSone kApI nAkhe, he pArzva! tame mArA durita-sAgaranuM mathana kare, he vIra! huM Apane zaraNe chuM. saMsAra-mArganA bhramaNathI tapta thayela ane bhAre puNyarUpa vRSTithI aSTApade birAjamAna ane bharata rAjAe pUjita evA jinezvarUpa jaladhare AnaMda pamADe. . e pramANe bhAre bhAvanA sahita vidyAdharIoe stuti karatAM iMdrANasahita iMdra AvI, jinaeNkone stavI, te tyAMthI cAlIne raMgamaMDapamAM Asana para beThe. pachI devee tyAM nATyotsava zarU karyo. temAM vaikiya rUpa laI, divya veSa-vilAsa dharatI paulomI ane urvazI pramukha devIe bahuja khubIthI nAca karavA lAgI. tevAmAM bhramarUpatajI, tuMbarUnuM rUpa dharI, eTalAmAM tuMbarU na AvyuM. teTalAmAM ajA putra tarata AvyA ane jinezvarone namI, raMgamaMDapamAM AvI, Azcarya pamADavA ajAputra tuMbarUnA sthAne beThe. devene paNa vismaya pamADe tevA svara, grAma, mUInAyukta abhuta AlApa te apUrva gatithI karavA lAge. je sAMbhaLatAM "A zuM? ema saMbrAMta thate tuMbarU chupAIne ja beThe rahyo, teNe dhAryuM ke-e te huM poteja chuM, "jinezvarenI samakSa huM gAyana karatAM puNyazALI chuM." ema AnaMda lAvI ajAputra rasapUrvaka gAvA lAgyA. tyAre deve paraspara kahevA lAgyA ke--"aho ! Aje tuMbarU kaMIka vicitra gatithI gAya che ke jethI iMdra pite citranI jema thaMbhAI gaye che." ema AlApanI laharIthI karNa pUrNa thatAM, prasAda batAvavA iMdra pote, tuMbarU tulya te ajAputrane bolAvyuM. kAraNa ke juo gaMbhIra purUSe guNathI grAhya thaI zake ane sAdhAraNa te game te rIte grAhya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAputranI kathA.. ^^^^^, 10/ thAya; pUrNa kuMbhane kuvAmAM guNa-derInI jarUra paDe, paNa taLAvamAM te te vinA paNa bharI zakAya. pachI I bolAvatAM te AvyA ane kSaNavAramAM pitAnuM rUpa dharI beThe. eTale desahita vismaya pAmatAM iMdra vicAryuM ke--"A te manuSya che." AthI vizeSa saMtuSTa thatAM iMdra tene pitAnA be divya vastro ApyAM ane pUchyuM ke "are! tuM ahIM AvyA zI rIte ?' javAbamAM teNe badhuM satya jaNAvyuM. tyAM devenI samRddhi jotAM ajAputre iMdrane pUchyuM ke -"tame AvA samRddha kema thayA?" iMdre kahyuM--"he bhadra! sAta kSetre dhana vAparI hiMsA tajI, meM tIvra pravajyA AdarI ke jenA prabhAvathI huM iMdra thayo chuM. vaLI IMdra-sAmAnika deve alpa alpa zubha karmane lIdhe . anukrame hInaRddhivALA thaIdevatva pAmyA che." pachI jinasamakSa AratI utArI, iMdra pote zakastava belI, svarge javA lAge ane jatAM jatAM teNe eka devane Adeza karyo ke-tuM ene yathArathAne mUkI Avaje." ema IMdrAjJA thatAM te deve te pramANe karyuM. have ajAputra tyAM AvatAM te divya vastra paganA aMguThe aTakAvIne te baMnenI pAse suI gaye. pachI jAgrata thaI, vikasita kamaLa samAna tathA caMdra samAna ujavaLa ane kamaLa te vastra jotAM ajAputra zaradaRtunuM varNana karavA lAgyuM ke-"zaradaRtue caMdrane nirmaLa karyo, nadI, taLAvanuM jaLa svaccha thayuM, vyavasAyI leke udyame lAgyA, kamaLamAM zabhA vadhI, agasti dizAmAM lAMbA vakhate udaya pAmya, dhAnya phalita thayuM, pAMganAo gAya che ane zAlidhAna lekene potAnuM phaLa ApavA taiyAra che. have prabhAte te baMnenI sAthe nagarI bhaNI jatAM ajAputra ciMtavavA lAgyo ke ahe ! daSTithI te meM janmaphaLa meLavyuM ane traNe bhuvana joyAM. cUrNa pAme che ke jenAthI tiryaMca manuSya thAya ane jaLavaDe manuSya te tiryaMca banI jAya, te paNa mArI pAse mejuda che. cUrNathI tiryace manuSya Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. thatAM te mane vaza thaze, vaLI sarovaranA pANIthI manuSya vAgha thAya ane tiryaMca paNa teja pramANe thAya ! pachI nagarImAM jatAM ajAputra ahubuddhi nAmanA vANIyAne ghare gayA. teNe tenI AkRti joI sthAna ApyuM. eTale te traNe pAtAnA gharanI jema zeThanA ghare rahyA. tyAM ajAputre kharAbara sabhALathI rAkhavA mATete hAra zeThane ApyuM. ane cUrNa tathA pANI zAkhAmRganarane ApI, nakhazuddhine arthe te hajAmanA ghare gayA. tyAM nakha utarAvI, tene paisA ApI te pAche ghare AvyA, paNa ane dvivyavasra bhUmipara paDelAM te hajAme joyAM. eTale ' A kaNIyA kevA ? ' ema dhArI teNe te hAthamAM lIdhAM ane sparzI zakI ' A divyavasa kyAMthI ?' ema te samajI zakyo. pachI teNe mUlya laine kAi vaNikane te ApyAM ane teNe vikrama rAjAne bheTa karyAM. evAmAM vasata samaya AvatAM te ujvaLa vastra paherI, hAthIpara caDIne rAjA krIDA-udyAnamAM gayA. tyAM dakSiNapavananA sparzathI rezamAMcita thatI strIne sAMje joI, bhAre ha pAmatA rAjA kahevA lAgyA ke--puSpamALA sahita abhimukha AvatI siddhAMganAonA kuca-cadrarUpa jalayaMtravaDe abhiSeka pAmI, aMganAonA zarIranuM prasveda-paya pIne tApa ahIM eka pagaluM paNa ApatA nathI, vaLI te jaLa pavana uchALI rahyo che. have ahIM bahumuddhinA putra matisAgara te kaMThamAM hAra paherIne kIDA-udyAnamAM gayA. tenA gaLe laTakatA hAra joi < A hAra tA mArA che ' ema dhArI sIpAi mAkalIne rAjAe tene tarata khelAvyA ane ' A hAra tArI pAse kyAMthI ? ' ema pUchatAM javAba na ApavAthI tene khAMdhI, rakta vamatAM, bhoMyarAmAM nAkhI dIdho. e vAta sAMbhaLatAM bahumuddhi ajAcutane lai, rAjA pAse gayA ane khelyA ke he rAjan ! e hAra AnA che. ' eTale zreSThisutane cheDAvI rAjae ajAputrane pUchyu ke--' A hAra Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 29 " : te cAryA che ? ' te benceA-- hA, carcA che. ' tyAre rAjAe hukama karyA ke-- are ! A cArane zIghra mAro. ' tyAM ajAputre kahyuM--' he rAjan ! mArU eka vacana sAMbhaLeA-- je paravastune lenAra che, te tamAre mAravA lAyaka che. ' e kyAM paNa lakhA. kAraNa ke bIjo paNa taskara che.' tenu e vacana jANI kopAyamAna rAjAe lakhAvI lIdhu. pachI e vAkyanu kharAbara pAlana karo' ema kahI ajAputre rAjAne punaH kahyuM ke he rAjana ! A vasro mArAM che, tethI tuM paNa cAra che. jo e vAta tArA mAnavAmAM na AvatI hAya, te paraMparAnI tapAsa kara. ' eTale paraMparA jANI, ekadama kepathI rakta mukha karI rAjAe jaNAvyuM ke--, are ! ame te apitanA lenAra chIe, paNa luccA ! tu tA taskaraja che. tyAre nirbhayatAthI hasatA ajAputre rAjAne kahyuM ke arpita grahaNa karavAnI rIte te huM paNa taskara nathI.' kAraNa ke dhIra purUSa vipadArUpa Adaza'mAM nimagna thayA chatAM adhika dhIratA bhaje che. pANImAM pratibiMbita thayela agni zu uMcI jvALAe uchaLe nahi ? pachI rAjAe bhaDArIne khelAvIne pUchyuM; teNe kahyuM ke--te hAra me kumArIne ApyA che. ' eTale teja vakhate udyAnathakI ghare AvI, putrIne lAvIne pUchyuM ke-- he vatse ! te hAra tArI pAse che ke nahi ? ' teNe rAtAM rAtAM jaNAvyuM ke-- huM tAta ! pUrve krIDAvApImAM ramatAM, te hAra koI vAnara haraNa karIne tarata bhAgI gayA. ' e vAta sAMbhaLatAM zAkhAmRganara teNIne joi, te pANI pI, vAnara banIne tarataja te rAjakanyA pAse gayA. be kAla je pramANe vatA hAya, te pramANe huM sakhe! sevana kara mRgatRSNuikAthI paribhraSTa thayela haraNInI jema tu kheda karatA nahi ema pUrve e phaLathI purUSa thayA ane pAchA jaLathI markaTa thayA." e ajAputre vicArI lIdhuM. tyAM teja e-kelikeTa che? ela Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. samajI pote kumArIe tene AliMgana ApyuM-hRdayathI svIkAryo. pachI rAjAe te pitAne hAra laIne te baMne vastro tene ApyAM. ahIM rAjA ane ajAputranuM stanatva samAna hatuM. tevAmAM potAnA para kumArIne sneha joI, markaTe ajAputrane netrasajJAthI jaNAvyuM ke-"huM tamArI sAthe AvIza nahi." eTale ajA putra pitAnA jaLa-cUrNa laI, bahubuddhine jaNAvI, makaranara sahita te nagarathI AgaLa cAlyA. mArge cAlatAM ekadA madhyAnha samaya thatAM hAthIe haraNa karela ke purUSa sanmukha tenA jevAmAM AvatAM, te zithila ane lagabhaga acetana je thaI gayela, jethI teNe hAthIne cUrNa sahita eka meka nAkhe. te khAtAM pele hastI purUSa banI gaye. pachI teNe bahuja AzvAsana ApatAM pelA anya purUSane pUchayuM ke-"he mahAbhAga! tuM keNu che?" teNe javAbamAM jaNAvyuM ke-"badhA vairIne ucheda karanAra vijayapuranA svAmI mahAsena rAjAne huM vimalavAhana nAme pula chuM. hAthIne pheravavA mATe ArUDha thatAM e masta kuMjara kAyAthakI jIva laI janAra karmanI jema kSaNavAramAM te nagara thakI mane haraNa karI Avyo. te pachI huM bebhAna thavAthI kazuM jANatuM nathI, paNa atyAre tame pote mane pavana nAkhe che, te jouM chuM eTale ajAputre tene pitAnuM bhAtuM khavarAvyuM ane te badhA eka yakSanA maMdiramAM vananI aMdara rahyA. tyAM kumAra bahu duHkhI hovAthI jAgate rahyo ane bIjA suI gayA. evAmAM zabda AvatAM te jANavA mATe kumAra bahAra nIkaLe ane tyAM bhamatAM, vRkSapara rahela ane "tuM tyAM kema rahyo?" ema zuka pratye prazna karatI eka zukanArI-zukI tenA sAMbhaLavAmAM AvI. tyAre kumAra ciMtavavA lAge ke-A viyAgI zakayugala bhegA thayA che ane paraspara kauzala pUche che, ThIka che, zuka ze javAba Ape che, te te sAMbhaLuM."ema dhArI te chAnI rIte maMdira para caDA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. - 3ii tyAM zuka bolyo ke--"he priye! te vakhate bhale mane pakaDIne vijayanagaramAM vecyo, ane eka dAsIe mane vecAte lIdhe. teNe mahAsena rAjAnI zIlamatI rANIne ApatAM, rANIe mane suvarNanA pAMjarAmAM ghAlyuM. te mane mIThuM bolanAra samajIne vAraMvAra bhaNAvatI ane khetIne hAra, kaDAM vigere snehathI mane paherAvatI. ema lAlana karatAM paNa he priyA ! huM sukha pAmI zake nahi. kAraNa ke tArA viyegarUpa agni mArA aMtarane bALatAM virAma na pAme. evAmAM te rAjAnA vimalavAhana pulane madenmatta rAjakuMjara haraNa karIne tarataja kayAM cAlyA gaye. ema hAthIe haraNa karela kumArane rAjAne kayAM patto na maLe, tenA zekane lIdhe rAjAe rAjyaciMtA mUkI dIdhI. e vyatikara sAMbhaLatAM zatru rAjAoe potAnA tamAma sainyane lAvI, tarataja nagarane trevI rIte gherI lIdhuM. mahAsene te jANa bahAra AvI yuddha calAvyuM, paNa kumAra ane hAthInI sahAya vinA temaNe tene nAza karyo, eTale buddhibala maMtrIe nagaranA dvAra tarata baMdha karAvyAM ane rAjAnA zekathI kedI mANasane mukata karyA. tevAmAM are zuka! vimalavAhana vinA ame paNa maraNanA mukhamAM paDayA chIe, mATe tuM jA ane jIvate rahe." ema kahI dAsIe mane pAMjarAmAMthI choDI mUko. ema he bahAlI ! amAtya nagaranI aMdara ane lAkhe siniyukata rAjAo bahAra paDelA che, evA te nagarane mUkIne eka kSaNavAramAM huM ahIM AvyuM." ema zukavacana sAMbhaLatAM pitAnA tAtane maraNa pAmela jANI tarata hAtha zithila thaI jatAM, kumAra mUcha khAIne maMdira parathI bhUmipara paDaze. tenA paDavAnA avAjathI jAgrata thatAM ajapula, tene tyAM sutela na jovAthI tarata bahAra AvyuM ane belatAM paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra - www jyAre te na bhe, tyAre ajAputre tene pavana nAkhatAM pANI chAMTayuM. jethI DIvAre sAvadhAna thatAM te bolyo ke-are! mArA hAthamAM taravAra Apa, ke jethI pitRghAtI zatruone haNI, temanA rakatathI pitAne pANI ApuM.' tyAre ajApula bhaya pAmIne be ke-he kumAra! tArI taravAra kayAM? zatruo kayAM ane pitA kayAM? ke Ama vAraMvAra bolyA kare che." ema tenA kahetAM kumArane kSaNabhara cetanA AvatAM te be ke-he mahAe tAta ! tuM kayAM gaye ?" ema kahetAM te punaH mUcha pAmya tyAM ajA putre vAraMvAra pavana nAkhatAM, "mahAsena" enAma sAMbhaLI zuka pitAnA sthAnathI tarata bahAra AvyuM ane cAMdanIne lIdhe "A rAjAne vimalavAhana pula ahIM kema AvyuM haze?" ema samajI te tenI pAse AvyA ane beltha ke -"he kumAra! dhIraja kAra." ema baMdhunI jema zukanuM vacana sAMbhaLatAM kumAra uTha ane tene chAtI para besArI bASpasahita kahevA lAgyuM ke ahA ! mArA pitA ane rAjyanuM aniSTa kema thayuM?" zuka be --"he kumAra ! tArA vinA e badhuM ahita thavA pAmyuM. mATe tuM zeka tajIne zatrune vijaya karavAne taiyAra thA." kumAre kahyuM "are! te bahu dUra chuM, jethI kahe zuM karI zakuM? kAraNa ke zasathI yuddha karatAM zatruo te avazya chatAyaja." tyAre ajApu kahevA lAgyo ke-"he kumAra tuM bI nahi ane vyAkuLa paNa na thA. huM tArA zatruone haNIza."ema kahI teNe zukane Adeza karyo ke -"he zuka! hanumAna jema sItAnI zuddhi lAvyA, tema tuM satvara jaIne amAtyane kumAranI zuddhi jaNAva ke jethI pradhAnane dhIraja maLe. vaLI he kumAra ! tuM eka kauzala lekha lakhIne zukane Apa." mAre tema karyuM pachI kumAranA vAtsalyathI ane tyAM lAMbo vakhata ravAnA mamatvane lIdhe zuke lekha laIne jatAM teNe maMtrIne te Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. Ape. tathA kumAranI zuddhi teNe kahI saMbhaLAvatAM amAtye dhIrajathI sabhAmAM AvI saharSa te lekha vAMcavA mAMDe ke - "huM zukanI pAchaLa tarata AvIne zatruone haNaza mATe he amAtya ! tAre manamAM keIne bhaya na rAkhave. ema vAMcI, vizeSathI nirbhaya thaIne te be ke- svAmI jyAre nirbhaya thaI dhIraja Ape, te sevake sadA nirbhayaja rahe." pachI guTikAnA yoge bhAraMDapakSInuM rUpa laI potAnI pAMkhamAM temane besArIne ajAputra tarata te nagaramAM AvyuM. tyAM AvatAM, nagaranI tarapha sainya joI, kumAre ajAputrane arivadhane upAya pUcho eTale mULa rUpamAM AvIne teNe jaNAvyuM ke -"zAmathI sAdhyane daMDa na kare mATe e tArA zatruone huM zAmathIja sAdhya karIza. vaLI tuM je ema mAnate hoya ke "ripuvadha vinA pitRvadhane badale levAze nahi te tArA dekhatAM badhA zatrune nAza karuM." tyAre kumAre tema kabula karyuM. pachI ajApura sahita kumAra mukhyadvAra pAse AvyA ane dvArapAlane jaNAvyuM ke-"tuM mahA pradhAnane jaIne kahe ke zuke nivedana karyA pramANe te purUSa dvArapara beThe che." dvArapAle te pramANe maMtrIne jaNAvatAM te bhAre harSathI pate tyAM AvI, kumArane namIne te badhAnI sAthe mahelamAM laI gaye. tyAM vRttAMta pUchatAM ane. kahetAM maMtrIe rAta vyatIta karI ane prabhAta thatAM teNe bhAre - utsAhapUrvaka kumArane rAjyasane besAryo eTale vipakSa-grISmathI saMtapta thayela te nagarane tatkAla AvI caDela meghanI jema te rAjAe zAMti pamADI. tevAmAM maMtrIe gheSaNa karAvI ke -" A nagaramAM vimalavAhana rAjA vidyamAna che. AthI zatruo hasI karatA paraspara kahevA lAgyA ke-"zuM ema karIne ApaNane bIka batAve che?" A vakhate nagara ane pitAnA zekathI aMtaramAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. saMtApa pAmatA vimalavAhana rAjAe ajAputrane zatruonA nAza karavAnuM kahyuM, tyAre teNe jaNAvyuM ke huM rAjan ! tame zatruone dUtanA mukhathI kahevarAvA ke ma MgalavAre prabhAte yuddhane mATe sajja thai rahejo. ' e vacana svIkAratAM rAjAe tadvArAe te pramANe karAvyuM. 8 paNa te hAthI vinA mAre ArUDha : kayAM thavuM ? ema rAjAne ciMtA thai paDI. eTale pratipatranA nirvAha karatAM ajAputre te sarovaranA jaLathI hastipurUSane pAche hAthI anAce. tethI jANe pAtAnA pitA hAya tema te hAthIne jotAM rAjAe kahyuM ke-- - have zatrusainya bhAgyuMja samajavu', pachI sa` aLapUrvaka rAjA te gaja para ArUDha thai, daityo sAthe laDavA jatA iMdranI jema yuddha karavA nagaranI bahAra nIkaLyeA. tevAmAM zatruonA azva, hAthI jyAM pANI pItA. te sarAvaramAM ajAputre te cUrNa nAkhyu ane pote pALapara besI gayA. pachI tyAM gaja, azva pANI pIvA AvatAM kSaNavAramAM te cUnA prabhAvathI purUSo banI gayA. ema lAkha gajAzva purUSa anyA ane te cUrNanA mahAtmyathI ajAputrane tAbe thayA. te purUSone jotAM ajAputra vicAramAM paDyo ke ' huM dhAratA nathI ke A auSadhanA prabhAva hAya, paraMtu e durghaTa ghaTanA devanA prabhAve sa bhave che. have gajAzvanA sainya vinA dADha 'vinAnA saMpanI jema mithyA AApa batAvatA zatruo yuddha karavA AvyA. temanuM svarUpa jANI vimalavAhana temanI sAme dhasyA. kAraNa ke upAya maLavAnuM hoya che. tyAM pRthvInA aMdhakArane AkAzamAM rahelA sUryanI jema gujArUDha rAjAe zatrunuM sainya bhAMgI nAkhyuM. madyarAcalanI jema gajarAjavaTe zatru-sainyarUpa `sAgara valAvatAM vimalavAhane zrIpati-kRSNanI jema lakSmI prApta karI keTalAka Rtuone hAMthe pakaDyA, keTalAkane jamInadosta karI mArI nAkhyA, keTalAka za tajI bhAgyA ane keTalAka gajAvarahita thaI bhAgI * Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 35 chuTayA. ema ajAputranA upAyathI jayazALI vimalavAhana raNagaNadhIne potAnA AvAsamAM AvyA. tevAmAM locananI jema nagaradvAra cotarapha ughaDyAM ane mAryA gayelA zatruone jovA mATe nagarIe kautukathI jANe Akhe ughADI heya. pachI rAjAe pitAnuM audhvadehika karyuM. kAraNa ke zatruone ucheda karatAM kSatrinA pUrvaje prasanna thAya che. A vakhate na varNavI zakAya tevI nagaranI zebhA banI ane rAjAne rAjyalAbha tathA jaya maLatAM maMgala gavAI rahyAM. vaLI lAkha gajAzva-purUSa sahita ajAputrane joI, rajA tenI sanmukha AvI, potAnA prAsAdamAM laI jatAM, aMjali jene te kahevA lAge ke -"he mahAsatta! te mane jIvita ApyuM che. zatruothI luMTAtA mArA rAjyanuM teM rakSaNa karyuM nahi te e varane pratikAra mArA jevAne te azakya ja che, te tame karI Ape. ema aneka upakArethI tuM mAre upakArI che, mATe tuM AjJA karI ke jethI tuM mitrane huM anuNI thAuM." A tenA vacanathI prasanna thayela ajAputra prItiparAyaNa rAjAne kahevA lAgyuM ke--'tArA sahitanI siddhithI mAruM samIhita siddha thayuM. paropakAra karatAM anya dritA paNa mane abhISTa nathI. te tArAmAM saMpUrNa thaye, te have dravyAdikanI koI jarUra nathI. ema rAjAne kahI te keTaleka vakhata prItithI tyAMja rahyo. evAmAM ekadA te pitAnI nagarI bhaNI javAne utkaMThita thatAM ciMtavavA lAgyo ke-"mArI daSTie traNe bhuvana joyA ane parepakAra paNa karyo. te have svasthAna tarapha pAchA jAuM." ema ciMtavI, sajAnI AjJA laIne ajAputra te gajA-purUSa eka lakSa sainya tathA makaranarasahita potAnI nagarI bhaNI cAlyuM. . evAmAM te nArInA caMdrApIDa rAjAe lagabhaga prabhAte potAnA vAtane sUcavanArI devatAnI vANIne yAda karI ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ciMtavyuM ke- te devIe mane je kAla batAvyuM. temAM have mAtra eka pakSaja bAkI che. mATe Aje Avela satya nAmanA daivane pUchuM." ema dhArI prabhAte rAjAe tema karyuM. eTale teNe paNa grahabala joI, nizcaya karI, rAjAne yathArtha kahetAM jaNAvyuM ke-"he rAjana eka pakSane aMte tArUM maraNa thavAnuM che. pote dhIra chatAM tenuM e vacana sAMbhaLatAM jANe te vakhate mRtyue gherI lIdhela hoya tema te tarata mUchita thaI gaye, pachI pitAnA rakSaNane mATe teNe vizeSa prakAre upAye hAtha dharyA ane ajAputrane mAravA teNe tarapha carapurUSe mekalyA, paNa lakSa sainyathI dhasI AvatA ajAputranI vAta koI care rAjAne jaNAvI ja nahi. jethI rAjA manamAM kAMIka svAcya pAme. paNa pratidina zuddhi karAvatAM caMdrApIDane sAkSAt mRtyakAla samAna pakSane aMtima divasa AvyA. have ahIM keI aparAdha thatAM rAjA caMdrApIDe pUrve pitAnA subuddhi pradhAnane kahADI mUryo hato te dezAMtare bhamatAM, mArgamAM pitAnI nagarI bhaNI jatA ajAputrane sAme maLe. eTale kevala lAkha purUSayukta hastIo vaDe yUthezanI jema tene jotAM manamAM huSTa thaI subuddhi ciMtavavA lAgyo ke-'pUrve devatAe je rAjAne kahyuM hatuM, rAjAne mAranAra teja A purUSa Ave che. vaLI caMdrApIDane mAre ucheda kare" evI je meM pratijJA karI che, te paNa ene Azraya levAthI pUrI thaze." ema samajI, pAse AvIne teNe ajAputrane praNAma karyA. teNe potAne vRttAMta kahIne jaNAvyuM ke he nAtha! tamArA darzanathI mArA mane ratha siddha thayA. rAjya te tane devIe ApI dIdhela che. te he sakhA! have tyAM jaI, te rAjAthI pIDita prajA ane rAjya tAbe karIne satata pAlana kara." tyAre pradhAnane oLakhI ane potAnI rAjya-prApti sAMbhaLI, bhAre harSa pAmatAM ajAputra maMtrIne kahevA lAgyuM ke Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 37 ke - jo pU puNyathI rAjya te mane devatAe Apela che, tApaNa he mahAamAtya ! tArI buddhithIja te mane maLaze. paranA ghAtI pAse chatAM anya koi tene parAbhava na kare. loko STidoSanA bhayathI jue, leAha pAse rAkhe che. vaLI teNe maMtrIne kAnamAM eka vAta kahI ke--A eka lAkha je purUSo che, te azva--gajanA me mANasa manAvyA che. ema khAtrIthI samajI lye. ' tyAM maMtrIe AzcayathI kahyuM A tA moTuM azradveca vacana lAge che ke tiya McA manuSya thAya ane pAchA tiya ca bane. tethI mane ema lAge che ke tArA lAkha sainiko gUDha haze, te vinA rAjAnA vadha na thAya ane tenu rAjya maLe nahi. athavA te e paNa mAnI zakAya tema che ke te devI anukULa rahI, mA sugama karatAM tane moTuM rAjya Apaze. ' ema paraspara vAta karI, te ane vegathI te nagarI pAse pahoMcyA ane te purUSone alaga alaga karI, sAthe laine sAMje nagarImAM peThA. tyAM matrIe chAnI rIte potAnA saMbaMdhIonA ghare jai, pUrva rAjAthI kaMTALelA rAjalokAne tarata tAbe karyAM. tevAmAM maDalezvaroe paranA parAbhavathI rakSA pAmavA rAjA sahita sanAtha sainyane Adeza karyAM ane te nagara thakI bahAra nIkaLyuM. evA avasare maMtrIe ajAputrane vinaMtI karI ke' A badhA purUSone potapeAtAnuM svarUpa pamADA. ' eTale teNe te pramANe karatAM, peAtAnA varganA lokone temanApara caDAvI, ajAputrane AgaLa karIne subuddhi pradhAna cAlyA. mArgamAM kRtAMtanI jema nirdaya anI leAkeAne mAratAM, rAjadvAre aMgarakSakone mArIne teNe praveza karyo. tyAM rAjadvAra ane pratAlIpara potAnA purUSone mUkI ajAputrasahita maMtrI prAsAdapara tarata caDI gayo. te vakhate caMdrApIDanI badhA rAjaleAkAe upekSA karI hatI, chatAM dhairya thI taravAra laine te sAme doDayA, ane meAtAne vijayI mAna : Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. - - - - nAra te rAjA, maMtrI vigere sAthe laDavA lAgyA. tevAmAM ajAputre bagavatI tene yamadhAmamAM pahoMcADI dIdhe. eTale tarataja pradhAne ajAputrane rAjyapara sthApana karyo ane pUrva pratijJA pUrNa thavAnA harSAzru-jaLathI prathama sacive tene abhiSeka karyo, kAraNa ke bahu samudAyavALo hoya te mATe ane meTAne paNa mAnya thAya. badhI iMdriyane tAbe karavAthI mastaka uttamAMga kahevAya che. pachI be hajAra hAthIo ane aThANuM hajAra azvanA svAmI banela rAjAe te rAtri vyatIta karI, paraMtu svarUpane na jANatA rijanene bhaya thaI paDe ane piMDha sapatnI (zekya) pAse haya, tema temane rAtrie nidrA paNa na AvI. have gUDha ane duSkara kAryonI siddhimAM Adya sahAya karanAra evI rAtri te ajAputrane sahAya karatAM kRtakRtya thaIne cAlI gaI ane rAtrine vRttAMta jevA, bhaya ane kautuka pAmanAra divAkara bahuja dUra dUra udayAcalapara ArUDha thaye. tyAre pradhAne paha vagaDAvyuM ke he leke ! tame baze nahi. ajAsuta rAjA thaye che ema sAMbhaLatAM, caMdrApIDathI saMtApa pAmelA nagarajanoe rAjAnI AjJA vinA paNa bhAre harSathI nagarazebhA karAvI. pachI rAjalaka, nagarajana, sevaka ane sAmatee potapotAnI cegyatA pramANe bheTa dharatAM, zaMkhane dhvani thatAM, baMdijanee jayanAda bolatAM, pAMca prakAranAM vAMcha vAgatAM, strIoe maMgalagIta gAtAM, maMtrI vizeree pUrvAbhimukha suvarNa siMhAsana para besArIne ajAputrane rAjyAbhiSeka karyo, jyAre saciva sAthe masalata calAvatAM rAjAe sevakane pitApitAnA adhikAramAM joDyA, temaja badhA lokene teNe satkAra karyo. vaLI caMdrApIDa rAjAnA AdezathI mArga zekIne beThela mAMDalikene secasahita rAjAe bhAre prasAdathI nagarImAM praveza karAze. 9chI pUrvanA rAjAnI tamAma samRddhi-parigrahane pa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. tAne tAbe karIne ajAputra, svargamAM IdranI jema rAjya pALavA lAgyo. tyAM pite varavAne AvelI ghaNI rAjakanyAone ajAsuta para. have kenilanA kalavarathI kAmarAjA tarata jAgrata thatAM, ketakI-parimalanuM pAna karavA ekaThA thayela madhukare jyAM gujArava karatA, drAkSAmaMDapanA vistAramAM jyAM sUryakiraNone nirodha thate, araghaTTa-reMTathI paDatA pANune zItala kaNo vaDe jyAM bhUmi ThaMDaka ApatI, dakSiNapavananA kallelathI jyAM AzramaMjarI DelI rahela, vArAMganAo ane nirAMganAo hIMcakAmAM besI AnaMda hAlatI, mAninInA mAnanuM chedana karavA jyAM pragaTa mazkarI thatI, tarUNIo rAsaDA letAM jyAM vilAsa batAvatI, evA zreSTha udyAnamAM vasaMta samaye rAmAo sahita ajAsuta kIDA karavA cAlI nIkaLe. tyAM aMtApura sAthe svecchAe kriIDA karatAM, dUra rahela keI purUSa eka kaleka be ke - " yatra tiSThati nityaM tvaM vasantIM tatra mAtaram / adRSTvApi hi bhuMkSe ce-tatte dhirahaMsa ! haMsatAm " // 1 // artha-tuM jyAM sadA rahe che, tyAM rahetI tArI mAtAne joyA vinA paNa jo tuM bhajana kare che, te he haMsa! e tArI haMsatAne dhikkAra che! e pramANe zleka sAMbhaLatAM rAjA manamAM ciMtavavA lAgyuM ke-A kalekathI "mArI mAtA A nagarImAM che" ema ke sUcana kare che. pachI teNe subuddhi sacivane kahyuM ke-"he pradhAna ! ame tyAre ja bhojana levAnA ke jyAre mAtAne sAkSAt najare joIzuM" ema kahI tarataja rAjA pitAnA bhavanamAM Avyo ane pitAnA rAjyane vRthA mAnate "svajane vinA A meTI saMpatti paNa zA kAmanI?" ema samajavA lAgya-pachI teNe eka guptA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI caMdraprabhasvAmi-caritra. rane khAlAvIne AjJA karI ke--< killAnI bahAra dakSiNa bhAgamAM vAgbhaTTa nAme pazupAla rahe che, te tyAM jaine tuM tene pUcha ke- tArA putra che ke pUrve hatA ? ' ema rAjAnA kahetAM care jaIne tene te pramANe pUchyuM. tyAre teNe jaNAvyuM ke-- mAre kAMi thayela nathI, paNa rastAmAM paDela, tene lAvIne pAbveA. te paNa kAMika mATe thatAM kayAMka cAlyA gayA.' ema tenuM vacana teNe rAjAne nivedana karatAM, rAjA paNa caranA vacanathI te vakhate sadeharahita.thayA; chatAM rAjAe udghASaNA karAvI ke-- ahIM rAjAnI mAtAnI hakIkata je kaheze, tene rAjA manAvAMchita Apaze.' ema karatAM paNa kAI kahevAna AvyA, tevAmAM kAi rAgI strI AvIne rAjAne jaNAvavA lAgI ke----' he rAjan ! huM tArI mAtA batAvIza, paNa A mArA aMganA rAga jo atyAre kAI rIte dUra thAya ? ' tyAre rAjA harSa lAvI elcA mAtAne najare jotAM e tAre rAga jo dUra na karUM, tyAM sudhI mAre pANI paNa na pIvu'ema rAjAe meAlatAM, te tarata jaIne gaMgAne lAvIne khelI ke--herAjana ! A tArI mAtA che.' tyAM rAjAne jotAM parama pramAda pAmatI gagAnA leAcanamAMthI harSAzrunI jema stana mAMthI dudha a. dAHsthya-durbhAgye dagdha thayelI leAka maLatAM svajananA tApa TALe che. zItala salila sAthe maLela vAyu aMgadAhane avazya dUra kare che. pachI khAtrI thatAM rAjAe tene namaskAra karIne pUchyuM ke-- he mAtA ! mArA pitA kyAM che ? " te elI--' maraNa pAmyA. ' phrI rAjAe pUchyu'-' anya koi saMbaMdhI che ? ' teNe kahyuM. bIjI kAi nathI, paNa he rAjan ! tArU rAjya jovAne mATe mane mArAM bhAgyAe dharI rAkhI. tane bhaviSyamAM rAjya calAvanAra samajI, tArA jaDa dhArmika pitAe mArA hAthe tane tajAvyA, paNa tu tA svapuNyAthI vRddhi pAmatA ja rahyo. ' ? , Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 41 eTale pitAnAM tevAM bhAgyathI prabheda pAmela rAjA devatAnI jema mAtAne pitAnA bhavanamAM laI AvyuM. have te rogI strIne ghaNI durgadha tathA mukhathI mAMsanA kaTakA vamatI joI vaidyae jaNAvyuM ke-"he nAtha ! enA AMtaraDAM sI gayAM che, jethI anya anya auSadha karatAM ame tene sudhArI zakatA nathI. are ! e te svarganA vaidya-devene paNa asAdhya che." eTale tene tevI sthitimAM joI, karUNa-amRtanA sAgararUpa rAjAe vaidyane kahyuM ke--je tamane egya lAge, te pramANe kare." ema rAjAnI AjJA thatAM vidyAe tene punaH auSadha ApyuM ke jenA ugra tApathI te tarata acetana thaI gaI. tyAre rAjA kahevA lAgyo ke--"are! zItala jaLa ane paMkhe tarata lAve." ema kahetAM kaI sevaka te lAvIne tene pavana karavA lAgyuM. tyAM vaidya pharI bolyA ke "he nAtha ! e rega amane sAdhya nathI." ema kahI cAlyA gayA tyAre te regI strInI durgaMdhanI jugupsA tyAM vadhI pI. vaLI saMta neLIyAnI jema tevI sthitimAM tene jotAM rAjAe pharI vaidyane bolAvI, tene anya auSadha apAvyuM. paNa rega na maTatAM rAjAe pAchuM levAnuM paNa baMdha rAkhyuM. saMte pratijJA pUrNa karavAmAM potAnA prANa tajI de che. kSaNamAM AzvAsita karatAM punaH mUcha pAmatI teNune jotAM rAjAnA mananI paNa tevI ja durdazA thaI pI. evAmAM akasmAta keI paradezI vaidya AvIne pUchyuM ke-A zuM che?" tyAre rAjAe jaNAvyuM ke -"juo, A regiNI che. eTale vicAra karIne vaighe jaNAvyuM. ke-"ene rega mArAthI TaLI zake tema che." rAjA - ema heya, te ene sAjI kare." tyAM karUNuM batAvatAM vaighe kahyuM ke--kevaLa bakarInA dudhathI piSaNa pAmela purUSanI jIbhane agrabhAganuM mAMsa lAve, te e sAjI thAya.." ema sAMbhaLatAM rAjAe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vicAra karyo ke--"are ! A zI dazA? ke chAgrane mAMsa levA jatAM te te bicArA maraNa pAme, ane nahi te A strI mare che." pachI punaH vicAra karatAM potAne bakarInA dudhathI puSTa thayela jANa, rAjA harSathI romAMcita thaI, pharI ciMtavavA lAgyuM ke-meM A jInhAthI pratijJA lIdhI che ane te je enAthI ja pUrNa thatI heya, te e karatAM mane priya zuM che? saMtajane rAjya ke potAnA zarIrathI anyane upakAra kare che, te A maratI strIne jIllAnA eka kaTakAthI huM kema na bacAvuM? aho ! A te zedhyA vinA paNa te purUSa maLI AvyuM. ema dhArI, hAthamAM charI laI, pairyathI rAjA kahevA lAgyuM ke -"he vaidya! huM poteja janmatAM bakarInA dudhathI piSA chuM. mATe mArI jInhInA agramAMsathI e strIne nIrogI banAve."ema kahetAM eka hAthamAM charI laI ane bIjA hAthe jIbhane aMgrabhAga pakI jeTalAmAM te chedavA jAya che, tevAmAM AkAze vANI thaI ke-"he rAjana ! jInhAchedarUpa anaMgalathI saryuM. e te amRtane jharanArI che. tuM cirakAla prajAnuM pAlana kara." evAmAM divya alaMkAra dharatI devI pragaTa thaI, ane te vaidya tathA regiNI strI tarataja kyAM adazya thaI gayA. jyAre saMbhrAMta thate rAjA vicAravA lAgyo ke-"ahe! A zuM Azcarya? A devI keNa te rogI strI kyAM ane te vaidya kyAM gaye? ema ciMtavatAM bahuja prabheda pAmelA rAjAne te devI kahevA lAgI ke -"huM caMdrAnanA nagarInI adhiSThAyaka devI chuM. A rAjya ApatAM meM tArI parIkSA karI, paNa tuM satvathI pratijJAne nirvAha karanAra che, mATe cirakAla rAjya calAva." ema AzIrvAdapUrvaka AbharaNa ApI te devI svasthAne gaI ane rAjA paNa prajAnuM pAlana karavA lAgyA. have ajAputranuM e abhuta sattva joI-"zuM anya AvA kiI sattvanuM bhajana haze ? ema pUchavA mATe pradhAne keTalAka Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva upara chamUtavAhananI kathA. 43 dazanIone bolAvyA ane temane alaga agala pUchyuM ke-"A rAjA samAna keI satvazALI che?" eTale temaNe potapotAnA darzanAnusAre bhUta ke bhAvI sattvanA daSTAMtarUpa je kaMI paNa purUSa hoya, te potAnA caritrathI aMtarAtmAne AnaMda pamADanAra A ajAputra bhUpAlaja satvanA eka maMdirarUpa che." tyAre baddha darzanI prathama kahevA lAgyuM ke "he saciva! vadhAre te zuM kahuM, paNa pitAnA satvathI jagatanI slAdhA kharIdI pUrNatA meLavanAra eka ajAputraja che. de, dhIrajane, sAtvike ke paMDitemAM eka ajAputranI tele keI AvI zake ema lAgatuM nathI, tathApi kathAmAM pragaTa thayela je tame kahetA ho, te jImUtavAhana ahIM daSTAMtarUpa kahI zakAya. te vRttAMta A pramANe che- satva upara jImUtavAhananI kathA. tAThaya parvatanA zikharapara pitAnA rastaprAkAranA kirathI satata AkAzane cakacakti banAvanAra evuM zrIkAMcanapura nAme nagara che. tyAM mutaketu nAme vidyAdhara rAjA ke jene yazasamUha eka chatAM anaMtatA pAmyuM hatuM. vidyAdhara rAjAnI duhitA ane kAmanA eka kSetrarUpa evI kanakavatI nAme tenI krAMtA ke je tene bahuja priya hatI. kalpatarU samAna te rANIne putra janmya, tenuM jImUtavAhana evuM nAma pADayuM ke je guNanA samUharUpa hatuM tene sarvaguNu-saMpanna joI, rAjAe tene potAnA rAjyapara sthAe ane kamathI Avela kalpavRkSa ApI, te tapevanamAM cAlyA gaye. rAjya ane kalpavRkSa maLatAM paNa jImUtavAhana pitAnA vicagathI duHkhArUM thatAM aMtarasukha na pAmyuM. vaLI kAMtAnA kaTAkSavaDe capaLa vana, dhana ane jIvitane capaLa samajI, te kalpavRkSane aciMtya mAnavA lAgyuM. eTale dAridrayane nAza karavA teNe kalpavRkSane jagata pratye preratAM te suvarNathI samata Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. jagata bharI, kSaNavAramAM adazya thaI gayuM. ema kula-kamathI Avela kalpavRkSane te apUrva tyAgI-dAnIe vyaya karatAM, traNe leka Azcarya pAmyA. tevAmAM pratipakSI sAmate, tene kalpavRkSa rahita samajIne tenuM rAjya levAne vicAra karavA lAgyA. temanI e caNA jImUtavAhane vighAthI jANI, temane vadha karavAmAM marajI na karatAM, te nirapRhe rAjyane tyAga karyo, ane malayAcalapara tapasyA karatA pitAnA mAtApitAnI sevA karavA te pitRbhaktithI kheMcAIne tyAM gaye. ke jyAM vidyAdharIonA madhanA kegaLAvaDe atyaMta vikAsa pAmatA bakulavRkSanAM puSpa mAninInA mukha samAna zebhatAM, vaLI uddhata madhukarenA samUhane megha samajIne mayUre suvarNa--kadalInA kuMjamAM nRtya karatI, temaja kinArIonA kamaLa gIte jyAM haraNuo nizcaLa banI sAthu nayane sAMbhaLatI hatI, tyAM ke vRkSaEjanA jhuMpaDImAM tapasyAthI kRza banelA pitAne mAtApitAne jotAM te tarata harSathI name. eTale snehathI AleSa karatAM pitAe tene kahyuM ke-"he vatsa! tuM kyAM bIjuM sthAna zodhI le." AthI te parvatamAM bhamavA lAge. tevAmAM akasmAt priyA-prAptine sUcavanAra tenuM dakSiNa aMga pharakayuM, jethI te vicAravA lAgyuM ke -"ahIM abhISTa prApti kayAMthI ?" tyAM saheja AgaLa jatAM vaitAdya-zikharanA eka vilAsarUpa ane patAkAthI gaMgAnuM smaraNa karAvanAra eka divya prAsAda tenA jevAmAM AvyuM. tenA gabhArAmAM vINamizrita gIta teNe sAMbhaLyuM ane saMsAranA sArarUpa tathA kamaLa samAna locanavALI kanyA jei, ke je kAmadeve sthApela jANe saubhAgya-bhUpanI prazasti hoya tevI kezAvaline dhAraNa karatI, je vadana kamaLamAM bhaMgAvali jevI bhAsatI evI te kanyAne jotAM lecana vikAsI vismaya pAmate jI"mUtavAhana tanmaya banI gaye ane navAvatArI manmathe tene tarata Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva upara jImUtavAhananI kathA. 41 ( , capaLa banAvI dIdhA. eTale vistI sukRtavaDe pAmavA lAyaka tArUNya-kalpavRkSayukta, chatAM zarIre zAMta, dhanuSyarahita, kAma samAna, lakSmInA-vilAsagRharUpa tathA bhuja-staMbhavaDe vibhUSita evA te rAjaha Msane jotAM te lAvaNyavatI lajjA pAmI, tene kapa thayA ane prasveda-biMduethI te sUtrarahita mauktikamALA dhAraNa karavA lAgI. pachI jarA lalita gatithI tenI pAse AvI, daMtakiraNAvaDe jANe prathama kapUranI bheTa ApatA hoya tema jImUtavAhana khelyA---- huM cArUlAcane ! AcAravaDe suMdara A tAro krama kevA ? ke prathama svAgatathI paNa praNayI janane Adara ApatA nathI ? " ema kahI tenA mukha-kamaLapara peAtAnA netra-bhramara sthApI, teNe, kAnanA kuMDaLathI mukhane ghAtita karanAra tenI sakhIne pUchyuM ke A kuLanA alakAra samAna ane lalitAkRti kAnI kanyA che ? ' ema rAjAe pUchatAM, sakhInA snehane AdhIna banela te kahevA lAgI ke vizvAvasu siddhapatinA vaMzamAM mukatAlatA samAna e malayavatI nAme kanyA sadA deva-stutimAM parAyaNa che.' ema kahI tarataja te sakhIe tenI anya sakhInA mukhathI bahuja anurAgayukta jImUtavAhananI kathA sAMbhaLI lIdhI. evAmAM ' A kanyA dRSTithI jovAmAM Ave, eja A janmanuM phaLa che.? ema Ana'thI vidyAdhara rAjAnA kahetAM, pratihArIe hAMka mAratAM mana meM tArAmAM sthApyu che, tenuM pAlana karaje.' ema jANe nUpuranA nAdathI bhalAmaNa karatI hoya tema te kanyA peAtAnI mAtA pAse cAlI, ane sukumAra manathI te mahAbhujane dhAraNa karatAM, nisAsA nAkhatI, ane vastrane zithila karatI te peAtAnA aMtaHpuramAM gai. tyAM zayyAmAM paDatAM tene kAme DaMkha mAryAM ane tarataja kAi vicitra virahAnala tenAmAM vyApta thaI gayA. eTale lajjAthI tarala thatAM, pAse rahenAra te sakhIne teNe jaNAvyuM ( Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ke--"he sakhI! have zuM karuM, kayAM jAuM ane e vAta kene kahuM? are A te kanyAnA virodharUpa kama kAme upajAvyuM che ke datInA mukhe saMdezo mokalAya athavA pekeja jAya. athavA to tene saMdeze mekalAya ane pote jaIne paNa zuM kahI zakAya? A sarvathA anarthanA egharUpa hovAthI mAre te maraNa ja zaraNa che. vaLI ema paNa mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke mArA pitAe aneka rIte samajAvyAM chatAM te mAre svIkAra karatuM nathI, tethI have zIgha mRtyu zivAya anya mArI gati nathI." ema sakhIne kahIne te mRgekSaNa mauna rahI. ahIM mUtavAhana paNa te ja kSaNe virahathI vyAkuLa thaI gaye. evAmAM zUnya ane kSAma evA te rAjA pAse tenA mitra madhukare AvIne kahyuM ke he mitra ! tArA manamAM paNa kAMI vyAkuLatA lAge che ema kahI, bAvanIcadanane pagethI zayyA racI ane tenA para besatAM tene saMtApa ocho thaye. evAmAM malayavatIe AvI, virahane sahana na karavAthI teNe AzramarUnI latAmAM kyAMka pAza goThavyuM. pachI devIne praNAma karI, hA ! tAta! evA vilApa karI, locanamAM azru lAvI te bALA-mRgAnanA tyAM kahevA lAgI ke "jImUtavAhana ane janmamAM mAre pati thAo" ema kahI, te tarata pAza tarapha gaI. e tenuM vacana sAMbhaLatAM mitre jImUtavAhanane tarata bolAvatAM teNe vRkSane AMtare latAjALamAM ubhA rahI, te vacana sAMbhaLyuM ane te mRgAkSIne paNa joI. tevAmAM devI saMtuSTa thaIne belI ke he putrI! tuM sAhasa na kara. jImUtavAhana cakravartI tAre svAmI thaze." ema devInA varane meLavI, te bALAe jImUtavAhanane pitAnI samakSa ubhela je, jethI harSa ane lajajA pAmatAM tenA locana saMkeca pAmyAM. pachI teNInA kaMThamAMnA pAzabaMdhane jImUtavAhane kApI nAkhe. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva upara jImUtavAhananI kathA. ane aparAdhI kara-pAzamAM tene pakaDI lIdhI. evAmAM dAsIe AvIne teNIne nivedana karyuM ke - he devI! sadbhAgye tane vadhAmaNI che ke tAre mahotsava zarU thayo. pitAnA AdezathI tArA bhrAtAe Aje vidyAdhareMdra jImUtaketunA putra jImUtavAhana sAthe tAre saMbaMdha joDyo che. mATe cAla, tArA pitAe vivAha mAMDyo che." ema sAMbhaLatAM suMdara hAsya karatI te kamaLAkSI tarata cAlI gaI. tevAmAM jImUtavAhana paNa tarata pitA pAse AvyuM ane ghaNuM mahotsavamAM AnaMda pAmatA vidyAdhara kumAre, parva e jImUtavAhana priyatamAne paraNane bhegamAM tatpara thaye! evAmAM ekadA pitAnA sALA tathA mitra vasu sAthe vana jovA jatAM samudranI veLamAM jImUtavAhane zikhara samAna eka hADakAne Dhagale dIThe. tyAre "A zuM" ema teNe vamu mine pUchatAM teNe kahyuM ke ahIM garUDe sarponuM bhakSaNa karela che. sarva kSayanA bhayathI vAsuki nAge garUDane vinaMtI karI, jethI sadA vArA pramANe AvatA nAgane te mArI khAya che. parvatanA phUTa samAna e temanA hADakAne Dhaga che. ema kahetAM, pitAe lAvavAthI tene vasu mitra tata cAlyA gaye. eTale jImUtavAhana paNa adhAmAM karUNa lAvatAM ane buddhithI saMsArane asAra samajatAM te cAlya, tevAmAM karUNa AkaMdathI haTha ane mukhane zuSka banAvatI, vAraMvAra zekathI vilApa karatI ane yuvatisahita eka vRddha strI tene jovAmAM AvI ane jANe sAkAra AnaMda hAya, jANe jaMgama saMtoSa hoya, skurAyamAna phaNApaMjathI AkAzane pIta anAvanAra, rakta vastra paherela ane caMdane cacita tathA vRddhA jene thaIne zeka karI rahI che evA nAgakumArane teNe joye. tyAM vRddhA vAraMvAra zekathI belatI ke-hA ! nayanAnaMda putra ! hAra -- . Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. saMdaryavaDe caMdra tulya!zaMkhapAlanA mahAvaMzamAM sAkSAt muktAmaNi samAna, hA! zaMkhacUDa ! hA! lAvaNyanA jaMgama nidhAna! tAruM zarIra garUDanI cAMcanA agrabhAgarUpa vApAtane sahana kema karI zakaze? bhaya pAmelA nAgarAje tane garUDa pAse meka che, paNa be hajAra jIbhamAMthI eka jIbhe paNa aTakAva na karyo. he suputra! pUrve kaMI paNa tane kheda na hato, te duHkhAtti have acAnaka AvI paDI. A tArA sukumAra zarIranI rakSA koNa karaze?" ema bolatAM putra mukhe cuMbana karIne te vRddhA punaH vilApa karavA lAgI. temaja pelI yuvati paNa rUdana karatI pitAnAM aMgene kahevA lAgI ke-"he cane! e nAtha vinA have aMjanathI saryuM, he zira ! tane have veNIthI zebhAvIza nahi; hekeze!tamane have puSpazebhAnI zI jarUra che? he zravaNe ! tame kuMDala vinA ane te kaMTha! tuM muktAhAra vinA calAvI leje, he bhujAo! tamane have aMgadanI zebhA maLanAra nathI, he hasta ! tame kaMkaNa pAmavAnA nathI, he paga ! napura dhvaninuM ketuka tamArUM khalAsa thayuM, he aMga! kasuMbI vastranI tArI zebhA have daivathI sahana thatI nathI, vasaMta-mahotsavamAM sakhIo sAthenI krIDA have dUra thaI ane kesaranA aMgarAgane paNa have yAda karavAnI jarUra nathI. kAraNake maraNanA mukhamAM jatA mArA prANezane keI bacAvI zake tema nathI.' ema retI ane latAkuMjane revarAvatI te yuvati mUcha pAmI, tevAmAM jImUtavAhana pAse AvI, dayA lAvIne tarata be ke-"he mAta! tArA putranI rakSA karavA A huM taiyAra beThe chuM. A sAra vinAnA saMsAramAM parepakAra kyAMthI maLe ? sadA kSaNabhaMgura-nazvara deha hovAthI e paropakAra ja temAM eka zreSTha sAra che. parane apAyatrAsa dUra thAya ane tenI rakSA thAya eja satpaSyanI pUrNatA che. ema sAMbhaLatAM garUDanI zaMkA pAmanAra te vRddhA bhaya pAmI, ane Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva upara jImUtavAhananI kathA. ~ ~~ ~ pitAnA putrane vastrathI DhAMkI punaH AzaMkA lAvatAM teNe praNAma karyA. tyAre jImUtavAhana bolyA ke -"huM mArA prANanA bhAge paNa tArA putranuM rakSaNa karIza." tyAre vRddhA bolI ke -"he vatsA tuM mArA zaMkhacUDathI adhika che. seMkaDe varase A dhanya, saumya, dehathI tuM sukha bhagavate rahe," ema vRddhAnA bolatAM ati viramaya pAmela zaMkhacUDa jarA hAsya karI aMjali joDIne jImUtavAhanane kahevA lAge ke-"he sattvazALI! tArA darzanathI bahu AnaMda thaye. ahe! pitAnA prANanA bhege tuM mane bacAvavA taiyAra thayuM che, te tRNArthe ratnavikraya kema sahana thAya? sAgaramAM kaustubha vinA anya uttama ratna kyAMthI? paraMtu A je mArI mAtA che te he svAmin ! jANe tamArI mAtA paNa teja hoya tema tane jotAM kSaNavAramAM cirakAlanA baMdhu jeTale neha pragaTe che." ema nAgakumAranuM vacana sAMbhaLatAM jImUtavAhana kucita kahevA lAgyA ke -"he bhadra! tuM bahu vicitra bole che. A vRddha mAtA tuM kulAlaMkAra putra vinA kema jIvI zakaze? he mitra ! mAtAone putranuM duHkha sadA asahyA hoya che, te tuM tArA jIvitathI e vRddhAne bacAva. vaLI A prANadayitA zuM tArA vinA AvavAnI che ema he kuzaLa! tuM banenA prANatyAgamAM kAraNabhUta na thA. he mahAmati, mArA zarIre e traNenuM rakSaNa kara." ema kahI te zaMkhacUDane page paDe tyAre mAtA ane bhAryAe vinavyA chatAM teNe mAnyuM nahi tevAmAM rAjAe kahyuM ke--garUDa Ave che, mATe jA." eTale te be ke-"huM gokarNa tIrthanA darzana karavA jAuM chuM." ema kahI vadhu-mAtA sahita tene jatAM akALe pracaMDa pralayakALanA vAyu vaDe jagat vyAkuLa thatAM, uchaLatA magaravaDe sAgaranA taraMgo vikaTa rALa bhAsatAM tathA pAMkhanA pavanavaDe garUDane Avate jANIne jImUtavAhana tarata vadhya-zilApara caDI beThe. tyAM vivAhanA vaka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. thI pracchanna thaIne te ciMtavavA lAge ke -"mArUM jIvita prANunA upakAramAM ja vaparAo." pachI digdAha samAna dArUNa kAMtithI AkAzamAM bhayaMkara bhAsatA tathA pralaya-kALanI agnizikhA samAna capaLa pakSane AkSepa karatA te garUDe AvI, dhairyanA bhaMDAra ane vidyAdhara ziromaNi evA jImUtavAhananA mugaTa-ratnathI maMDita mastakanA khaMDa karyA ane pharI tenuM zarIra laIne AkAzamAM te valayakAre gativizvama karavA lAgyuM. ema cakrAkAre bhamatAM, rakatadhArAthI kharaDAyela mugaTaratna bhraSTa thaIne malayavatInA kheALAmAM paDayuM. te jotAM ekadama zirISalatA samAna kamaLa te tanvI revA lAgI ane trAsa pAmatAM teNe jImUtaketune vAta nivedana karI. teNe pitAnI vidyAthI putranuM maraNa jANI bhAryA ane putravadhu sahita baLI maravAne citA racAvI. tevAmAM mekarNa tIrthanA darzana karI vadhya-zilA tarapha jatAM zaMkhacUDe, ciMtAmAM paDavA taiyAra thayelAM temane joyA ane svarUpa jANIne kahyuM ke-tame sAhasa na kare. huM tamArA putrane mokalIza." ema kahI namana karIne tarataja cAlI nIkaLatAM jananI ane priyAne pAchA vALI zaMkhacUDa pitAnuM zarIra garUDane ApavA mATe te vadhya-zilA pAse AvyuM, paNa tyAM nakha ane mukhathI mugaTa bhAMgI nAkhela tathA vidyAdhareMdrane laIne AkAzamAM uDatA garUDane jotAM AMkhamAM AMsu lAvI ghAta vinA potAne vidArita ane tenA vadhamAM pitAne vadhu samajAte zaMkhacUDa karUNu svare vilApa karavA lAgyA ke -"hA ! sattva ane vipula udAratAnA sAgara, guNanA pAraMgata, pUrNa karUNAnA AvAsa hA! niSkAraNa bAMdhava! tuM kyAM gaye?' ema zeka karatAM, pitAnA jIvitatyAgane nizcaya karI te garUDanI pAchaLa gayA. tevAmAM te jImUtavAhananA vAraMvAra vacana sAMbhaLatAM zAMta ane viramayAkuLa thayela garUDa vicAravA lAgyuM ke "aho! A sAtvika Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattva upara jImUtavAhananI kathA. pa1 keI ne bhaMDAra che, ke jenuM zarIra khavAtAM paNa mAMca pragaTa thAya che. have te e maravA je thaI gayo che, chatAM mukhe prasanna jaNAya che." ema ciMtavI garUDe tene pUchayuM ke-tuM keNa che? te -"ema pUchavAnI tAre zI jarUra che? tuM mAruM bhakSaNa kara evAmAM zaMkhacUDe AvIne kahyuM ke-"hA hA ! garUDa! tuM e sAhasa na kara. zuM A vidyAdhareMdranA svastikayukata vakSaH sthaLane paNa tuM jete nathI? are! tAruM bhakSya te nAga te huM chuM je A be mArI jIbha, pragaTatA viSanA kuMphADA ane ratnayukata caLakatI phaNA" ema kahI, vakSasthaLa prasArI te cate pIne tarata be ke-"tuM satvara mArUM bhakSaNa kara. eTale mAtra hADakArUpa rahela jImUtavAhanane tajI, garUDa kheda pAmatAM, te nAga vicAravA lAge ke -" are ! teo citA para caDI gayA haze. tyAM Ama tema jotAM rakatadhArAnA mArge pitAnA sAsusasarA sahita malayavatI AvI pahoMcI, ane prANanAthanI tevI avasthA joI, jANe apUrva zokAgninA dhUmanA aMdhakArathI chavAyela hoya tema te mUcha pAmI, temaja potAnA putrane jotAM bhAryAsahita jImUtaketu paNa mULathI chedAyelA caMdanavRkSanI jema te pI gaye. te vakhate garUDe AzvAsana ApatAM, jImUtavAhananI mAtA hAthavatI tene sparza karatAM karUNa svare zeka karavA lAgI. tyAre eka muhurtamAtra jIvanAra chatAM te haLave haLave mAtAne kahevA lAgyuM ke-he mAtA ! vinAza pAmanAra A zarIrane have zeka ke? pavanathI uchaLatA bhaMgura taraMge samAna A saMsAramAM bhAgyarge ja parA jIvita vaparAya che" ema kahetAM te vedanAne lIdhe mUcha pAme. eTale patinA mArge anusarIne malayavatI paNa mUcha pAmI.. pachI mUcha dUra thatAM potAne vara ApanAra te devInuM teNe maraNuM karyuM. tethI tarata sAkSAta AvIne teNe tenA vabhane jIvADe Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. ane cakravartInI samRddhi ApIne te tarata azya thai gaI. AthI gadhAM sahita devA tenA sattvane pUjavA lAgyA. vaLI garUDe sa MtuSTa thaI vara ApatAM jImUtavAhane yAcanA karI, jethI adhA nAgAne teNe pavitra abhayadakSiNA ApI. tyAM tene jotAM mAtapitA he pAmyA; ane pachI jImutavAhana svarAjyanA uddhAra karavAnI abhilASAe dayitA sahita AkAzamArge kAMcanapura nagaramAM AnyA. " e pramANe bauddhanuM vacana sAMbhaLI ajAputra rAjA ahu ja harSa pAmyA. sAtvika janA sattva jovAthI bhAre saMtuSTa thAya che. pachI subuddhi pradhAna tApasa sAme jotAM te elcA ke huM matrim ! satvanA eka dRSTAMtarUpa ajAputra samAna teA kAi sattvazALI nahi ja hAya. sattva e purUSAnuM jIvita che, sattvathI kIrti maLe che. satva vinA purUSo strIonI paMkitamAM gaNAya che, chatAM eka prasiddha daSTAMta A pramANe cheH------ jabudvIpamAM zreSTha aAdhyA nAme nagarI ke jyAM mANase sApatya-zatrutva duHkha sAthe dharAve che, paNa sukha sAthe nahi. ramyaka vijayavaDe ja budvIpanI sthitinI jema ramaNIya AkAzalakSmInI jema vicitra tathA zreSTha Ayati-bhaviSyavaDe je prazasya che. vaLI vedapAThakanI jema sadA yajJAvaDe zobhita tathA vidhyAcalanI bhUminI jema je vividha vaMza-vAMsa ke kuLavarDa sevita che. vaLI Amatema avasthAna ane saMcAra pAmela lakSmI, yAcakAne ApavAmAM AvatAM paNa jyAM lakSmI punaH svayameva cAlI Ave che. tyAM harizcaMdra nAme mahAbhuja rAjA ke jenI nItirUpa tIe kIrtti ane dharmano saMgama karAvI ApcA. jenA ` nyAyarUpa kAmaLa karanA sparze nagarIrUpa tarUNI bahAra ratnagRhonA prabhAMkuronA miSe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA romAMcita thaI gaI ekadA lagabhara prabhAte sukhe sutela rAjAe svapnamAM sarvasamudrane kaumudIrUpa e ekaleka sAMbhaLyuM ke" sattvaM pratIbhUH saMpada-marpayituM sanna tacchathe kAryamA mu-saumAra cataH raM cate cahnAna" 2 | artha-saMpadAne ApavA mATe sattva e eka pratIbhU-sAkSIrUpa che. mATe zreSTha sattvathI pAchA na haThavuM. sukha ane saurabha-caza ApanAra kapUranI yatnathI rakSA karavI ucita che. " e ka sAMbhaLatAMja rAjA nidrA tajI, punaH punaH yAda karatAM tenA artha-auravanI te prazaMsA karavA lAgyo, ane jeTalAmAM temAM lIna thatAM te paDhate hatuM, teTalAmAM AkAzamAM rahela kaI bhayAtura tApasa be ke -"he harizcaMdra mahArAja ! tame pRthvInA pAlaka thatAM prANuonA svaccha hRdayamAM bhayane avakAza paNa nathI. paraMtu zreSTha tApasa, paDhatA laghu chAtra ane phalita vRkSanA sthAnarUpa amArA AzramamAM akasmAta keI varAha kyAMkathI AvI, vikarALa AkRtiyukta te Amatema bhamI amArA latA-vRkSane cuthI nAkhe che. te zastrarahita ane tapa karatA evA amene tenA thakI bacAve. kAraNa ke nagarInI jema AzramanA paNa tameja rakSaka che." ema uMcethI te tApasanA belatAM, rAjA ekadama uThyo ane "A huM atyAreja AvIne te duSTa vAhano nAza karUM chuM." evI teNe pratijJA karI lIdhI. tevAmAM tApasa adazya thaye. pachI prabhAtakRtyathI paravArI azvArUDha thatAM sainyanI darakAra vinA pitAnA hAthe varAhane mAravAnI IcchAthI rAjA nagarIthI bahAra nIkaLe, ane mane legI nA deetvatAM jANe vana sAme AvyuM hoya tema temano pahersa pharatAM hasene putranI jema kamANIpura umirUpa hAthavaDe... - bAbari 1 - 5 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vatI hoya tevI sarayU nadI tenA jevAmAM AvI. evAmAM pAse rahelA kapiMjala ane kuMtalane teNe pUchyuM ke-"are! te duSTa varAha kayAM che?" temaNe kahyuM--"he nAtha ! te A samakSaja ubhe. che." eTale te vacana sAMbhaLatAM bhAre kedhamAM AvI, dhairya dharI te rAjA pratye deDyo. tyAre romAMcita thatA rAjAe potAnA hastalAghavathI tenuM mAna khaMDana karavA zairya vaDe dhanuSya taiyAra karyuM ane TaMkArathI AkAzane pUratAM, zaraprahAravaDe parvatapakSene iMdranI jema teNe varAhane pADI nAkhe, ane kapiMjalane teNe kahyuM ke- AgaLa AvIne je ke te lakSya keTaluM dUra che tathA te cAlatAM bhedAyuM ke kema ?" tyAre kapi jale AvI tema karyuM ane teNe "rAjAne jaNAvyuM ke -"he mitra ! me pite AvIne juo." tema kahetAM rAjAe tarataja joyuM te vIjaLIyukta meghanI jema te rUdhiravaDe otaprota hate. pachI rAjAe kahyuM ke e AkRtimAM tiryaMca jaNAtuM nathI, tethI mane lAge che ke e kaI devachaLa che, paNa varAha nathI, tevAmAM kuMtala bole ke -"he mitra! A te tame bAvaDe citarAne mAryo. tethI te e vyAje lAvela dravyanuM vyAja bharavA jevuM thayuM." tyAre sajA be ke "e vaLI zuM?" ema kahI pote jAte jaIne joyuM te tyAM mRgalI haNAtAM tene garbha taraphaDatuM hatuM, tethI rAjAne pazcAttApa thatAM vicAra AvyuM ke ATalA badhA pApanI zuddhi mAre zuM karavAthI thaze? ane duSTa vyApAra karanAra mATe munio vinA anya Azraya zuM che? mATe jyAM tapodhana mahAtmAo vidyamAna che tevA Azrama pratye jAuM. teo mekSa pAmavAne mATe dharma-karmamAM sadA parAyaNa che. vaLI kamaLa vAsamAM vasavAthI jANe bhagnakaTaka thaI asthira kamavALI thaI haya, jaLa-jaDa saMsargathI jANe nIcanIce gamana karavAne tatpara banI hoya, hAthInA kuMbhasthale vasatAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. - ka jANe tyAM ArehakathI rAga pAmela hoya tathA subhaTa-kRpANanA. sahavAsathI maraNAMta ApadAna ApanAra evI e lakSmI kulaTAnI jema rAga pAmatAM kene AzleSa karatI nathI, ane virAga pAmatAM te kyA mAnavane viDaMbanA pamADatI nathI ? e lakSmI tevI chatAM viveka-lecana kheMcI, aMdhatulya banAvI, kRtyAkRtyathI bhraSTa karatI, te adhamene patita kare che. munioe vakhANela mArgane tajI, lakSamIne IcchatA mUDha ane tenA upAyanI jema anyAyane AgaLa vadhAre che." e pramANe mRgalInA ghAte lekamArgathI virakta rAjA, pitAnA be mitra sAthe Azrama pratye gaye, ke jyAM abhyAsuM karatA laghu chAtronA zeSathI pApa parAsta thayela che ane pakSIonA puNyathI phalita Azramane jotAM rAjA harSa pAme. tyAM kulapatine joI rAjA tene name, eTale AzIrvAda ApatAM munie rAjAnI pIThapara pitAne hAtha mUkatAM kahyuM ke--kSatra-zastra ke khAtaravaDe bharela, pratAparUpa meghavaDe pragaTatA cazarUpa jaLavaDe pUrNa, kaMkazatrurahita, pitAnA dezarUpa kSetramAM, rAjya-lakSmIrUpa zAli-DAMgara je khala-durjana ke mULa bhUmimAMthI mULane ukhe, pitAnA hAthe ApatA evA he rAjana ! paMDitae karela phlAvArUpa gopikA tArA e kSetranI rakhavALa bane." | e pramANe munie AzIrvAda ApatAM rAjAe AdarathI pUchyuM ke-"he muni ! tapasvIone zAMti che? mRge ane vRkSo AbAda che? munie jaNAvyuM--"he rAjana tuM AzramanuM rakSaNa karatAM, vina cheja nahi. sUryodaya thatAM zuM aMdhakAra jagatane - satAvI zake ? " evAmAM kyAM meTe ke lAhala jAge. jyAre munie kahevAthI ziSya te jANavA mATe gaye. tyAM dUre "are ! bahu amaMgaLa thayuM, amaMgaLa thayuM" e vacana sAMbhaLatAM muni ane rAjA bolyA- A zuM?" eTale pharI strIne zekayukta Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. " : ' A zabda thayo ke huM mAtA ! jo mArI mRgalI mui haze, te huM anazana karIza. ' mAtA kheAlI-- he vatse ! jo tuM anazana karIza, teA huM paNa tema karIza. tArA vinA jIvitathI zuM ?' e hRdaya--sphATaka vacana sAMbhaLatAM kulapati mAlyA-- are ! amArI prANapriya putrI vacanA anazana karavA mAge che ane e dharmacAriNI nikRti potAnI putrIne anusare che e zu asamaMjasa saMbhaLAyuM ? ' tevAmAM ziSye te vAta jANI, pAse AvIne muninA kAnamAM chAnI rIte jaNAvyuM. jethI * A ! e zu ? ' ema khelatAM teNe te anene khelAvI. eTale praveza karatAM vacanA mahuja rAtI ane vAraMvAra rAjAne rAvarAvatI, jyAre nikRti tene zAMta karatI hatI. pachI mAyAmunie vacanAne pUchyuM' ke-- he putrI ! kema rAve che ? ' te meAlI-- koi duSTAtmAe mArI mRgalI sakhIne mArI nAkhI. ' kulapati AMsu lAvatA khelyA ke-- are! e te sagarbhA hatI. hA ! hA ! tenA ghAta karatAM te teNe ApaNA kuLano kSaya karyAM. te mRgalI vinA tenA jIvatAM jIvanAra e putrI kema jIvaze ? ane putrI vinA amArI praNayinI paNa kema jIvI zakaze ? vaLI sadha cAriNI vinA mArUM tapeAvidhAna kema thAya ane te vinA mAre nirdoSatA kayAMthI ? are ! koNa jANe hajI zuM thavAnuM che ? A pRthvI anAtha manI che. mRgayA--zikAranA vaze pApAtmAAe sagarbhA mRgalIne mArI nAkhI. tevAmAM kheda karatA rAjAne kulapatie kahyuM ke he rAjan ! koi rIte te mAranAranI zodha karAvA. kAraNa ke tame rakSaka che. ' tyAre vaheMcanA khAlI ke huM tAta ! mane citAmAM maLavA ghA. zuM tame jANatA nathI ke mArI mRgalInuM maraNa te mane karavatI' samAna lAge che. ' pachI rAjAe bhAre kheda khatAvatAM kahyuM ke... huM muni ! ahIM huM paNa zuM karUM ? parane daMDa ApavAne huM sama chu, paNa potAne daMDa karavA asa C 6 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. paha martha chuM." tyAM munie utsukatA batAvatAM kahyuM"he rAjan ! tuM zuM kahevA mAge che?" rAjA be -tamArI te mRgalIne meM tINa bANathI mArI che."ema pazcAttApathI potAnA AtmAne niMdatA rAjAe vasAvatI mukha DhAMkIne pokAra karyo. tyAre munie bhAre krodha lAvIne kahyuM ke- are ! zastrarahita tApane mAravA mATe zuM A dhanuSyane tuM dhAraNa kare che?" rAjA page paDI vinacapUrvaka munine kahevA lAgya-"he kSamAnidhAna ! e mAre eka aparAdha tame kSamA kare." eTale munie vimukha thaI rAjA pratye bhAre Akeza batAvatAM kahyuM ke -"are ! bhAratanA kuLa-caMdranA kalaMka samAna ! tuM mArA AzramamAMthI cAlyo jA. tArA jevA nirdanuM vacana sAMbhaLatAM paNa pApa lAge. te he karmacaMDALa ! he vAcAla!tAre samAgama ke?" rAjAe vinayathI jaNAvyuM he muni ! kahe, zuM karuM? agnimAM pisuM? pRthvIne tyAga karUM? ke vrata AcarUM?" tyAre dhasahita munie kahyuM-bahe mAyAvI ! hajI paNa mRgalI ane garbhahatyAnA pAtakathI paMkila vANI mane saMbhaLAvyA kare che?" eTale rAjAe zyAmamukhe kahyuM ke-"he mahAtman ! prasAda kare, reSa na lAve. he tapatejanA nidhAna ! A rAjA apamAnane lAyaka nathI, paraMtu duSkarmIomAM mukhya hovAthI zAstranusAre pavitra karavAnuM je kAMI anuSThAna hoya, te satvara batAve." munie kahyuM-"he aMgAramukha ! enI zuddhi tyAreja thavAnI ke e sarvasva ApI de. kAraNa ke dAnathI pApanuM nivAraNa thAya che. AthI AzvAsana pAmatAM rAjA bolyA ke-- "he bhagavana! tame mArApara prasanna thaIne mAruM sarvasva grahaNa kare ke jethI mAruM pApa nAza pAme. e pApathI zuddha thatAM mane zuM na maLyuM? gAma, azva, hAthI, bhaMDArasahita A sAgarasudhInI pRthvI meM tamane ApI." pachI praNAma karI, aMjali jela Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIcaMdraprabhasvAmI-caritra. aMgAramukhe kahyuM ke-A rAjA je kAMI kahe che te svIkAre." evAmAM baMne mitrae rAjAne aTakAvIne kamaLa vacanathI jaNAvyuM ke-"he rAjana akALe A utpAta che? vicAra kara, vyAha, na pAma." A tenuM vacana avagaNane rAjA bolyA ke -"he bhagavan! huM be, te pramANe tame A vasudhAne svIkAra kare." tyAre munie bahuja maMdAkSare kahyuM te amene pRthvI ApI dIdhI che, te te bhegavavAne tuM have lAyaka nathI." teNe e vAta kabUla karI. pachI kulapatie kaTilya munine uddezIne kahyuM ke harizcaMdra rAjAe mane pRthvI ApI, e bAbatamAM tame ane A vANArasI sAkSI che." kauTilya bhe-"he rAjana! e saMbaMdhamAM ame sAkSI chIe." rAjAe te mAnya karatAM kauTilya svasthAne gaye ane rAjA prada pAme. evAmAM eka ziSya AvIne nivedana karyuM ke -"he kulapati! jyAM sudhI e mRgalI muI paDI che, tyAM sudhI kAMI pATha thatA nathI, te zuM karavuM?" kulapatie sakhede jaNAvyuM ke-tene agnisaMskAra kare." vaMcanA belI-tene agnisaMskAra mArI sAthe thaze." tyAre rAjAe vinayathI jaNAvyuM ke--mAre e vinaya sahana kare. huM tamane eka lAkha senAnhAra avazya ApIza." ema mahAkaSTa teNe kabUla karatAM munie kahyuM--"te te hemasuvarNa Ape." rAjA bhe-cAle, mArA nagaramAM munie jaNAvyuM-saMdhyAvidhi karIne ame A AvyA." ema sAMbhaLI ayodhyAmAM AvatAM rAjAe evuM sAMbhaLyuM ke- sarvabhakSI agninA mukhamAM pitAnuM teja mUkI ane arthIone pitAnuM pada ApI pratAparahita thayela gapati-sUrya athavA rAjA astAcala pratye jAya che." rAjAe jANyuM ke-e vacana te amaMgalika che, paraMtu je thayuM te have anyathA thanAra nathI." ema nizcaya Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. 58. karI rAjA satvara pitAne sthAne AvyuM. pachI kuMtalathakI e vRttAMta jANavAmAM AvatAM vasubhUti pradhAna vicAravA lAgyuM ke ahA ! vinA vicAryuM kAma karanArA rAjAo potAnAja ghAtaka bane che. te duSTa tApasane vasudhA ApatAM rAjAe pate dezadeza bhamavAnuM svIkAryuM. keInA jANavAmAM paNa na Avela evA varAhanI vAta rAjAne keIe nivedana karI, paNa mane te e devatAnuM chaLa lAge che. bhaviSyane vicAra karyA vinA nyAyavAna rAjA paNa kSaya pAme che. eTalA mATe ja temaNe suvicAraka maMtrIone pAse rAkhavA joIe. paNa ame dubuddhi zuM karIe ke rAjA pitAne game. tema karI nAkhe che. temAM pratikriyA karavA jatAM pradhAne kaleza pAme che." ema ciMtavI, sazalyanI jema nisAsA nAkhate amAtya ciMtAtura banI tarata vilAsamaMDapamAM rAjA pAse gayA ane praNAma karI yathAsthAne maMtrInAM besatAM, rAjAe tene jaNAvyuM ke- varAhanA parAbhavanI vAta karanAra pAse meM pratijJA karI che." pradhAne kahyuM-he rAjana! te vRttAMta mArA jANavAmAM AvyuM. paraMtu mAruM kahevuM eTaluM ja che ke kAryakuzaLa rAjA kene harSa na upajAve? ke jyAM sevaka kRtyane jANanAra chatAM akRtyane koIvAra prazase che, chatAM atyAre te kaMIka karNakaTuka paNa kahevAne huM taiyAra thaye chuM." rAjAe kahyuM--"he maMtrI! tAre je IcchAmAM Ave te kahe." tyAre nItimAna maMtrIe jaNAvyuM ke-"he nAtha! tame A vasudhAne je tyAga karyo, te mane sAruM lAgatuM nathI" rAjA be he saciva ! tAruM kahevuM satya che, paraMtu e vicAra te prAraMbha pahelAM karavAnuM hoya che. AdaryA pachI te tene nirvAha kara joIe. kAraNa ke pratijJAne nirvAha karatAM lakSmI bhale nAza pAme, kuLa kSINa thAya ane bhale paradezane pravAsa maLe. mATe atyAre e mimAMsA karavI vRthA che. hamaNAM e muni Ave, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. tene eka lAkha senAhera tuM tArA hAthe ApI deje. tevAmAM ziSyasahita muni rAjAnI stuti karatAM tyAM Avya-ahe! A rAjAnuM mahat caritra te vANIne paNa agocara che." pachI mAyAthI kepa batAvatAM AgaLa AvI, ziSyasahita teNe rAjA pAse eka lAkha sonAmahora mAgI. eTale rAjAnA Adeza pramANe pradhAne kuMtalane hukama karatAM, teNe suvarNa lAvIne rAjA pAse mUkayuM. tyAre rAjAe pradhAnane kahetAM teNe te tApasa pAse mUkyuM. te joI tApasa be ke -"he rAjan ! A zuM?" rAjAe kahyuM-'e vacanAnuM suvarNa che." munie jaNAvyuM--e kayAMthI?" rAjA be -"bhaMDAramAMthI" munie kahyuM--"te pRthvInI aMdara che ke bahAra?" ema muninA bolatAM rAjAe kahyuM-te bhaMDAra te vasudhA sAthe Avye." munie kahyuM--"e vasudhAne mAlIka kaNa?" rAjA - samasta pRthvInA tameja svAmI che." tApase kahyuM-are rAjana ! A tArI caturAI kevI ? ke mAruM devuM mArAja suvarNathI patAve che ! tuM ene svAmI thavA mAge che, mATe ame jaIzuM. tArA suvarNanI amane kAMI apekSA nathI. tAruM vairya ame joI lIdhuM.' ema kahetAM tApasa javA taiyAra thaye, tevAmAM rAjA pAse AvIne kahyuM--"he muni ! tame vAra bese. huM suvarNa bIje kayAMthI tamane lAvI ApuM." ema aneka rIte prArthanA karatAM tApasa jate aTaka. pachI rAjAe maMtrInA kAnamAM kAMIka kahyuM. tyAre maMtrIe keI sevaka mekalIne tarata badhA vepArIone bolAvyA. eTale tApase divya zaktithI temane rAjAnA dveSI banAvyA ane ekaThA thaI vicAra karatAM temaNe nizcaya karyo ke -"ApaNe svAmI te e tApasa-muni che, jethI harizcaMdrane vRthA dravya ApavAthI zuM? atyAre A nagarIne je svAmI thAya, tene ApaNe kara ApavAne che." ema ciMtavatA temane maMtrIe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. - 61 ekAMtamAM kahyuM ke -"rAjA munine devAdAra hovAthI tamArI pAse suvarNa mAge che." tyAre ekabIjAnA mukha sAme jotAM, suvarNa ApavAne uttara levA harizcaMdra pite AvIne yAcanA karatAM jaNAvyuM ke-"he nAgaro ! tame aMjalimA suvarNa Ape, te zuM mAtra che? teTaluM game tyAMthI bhAgIne huM tamane lAvI ApIza." temaNe kahyuM--amArI pAse alpa suvarNa paNa nathI, te eka lakSa kayAMthI ApIe ?" ema bolatA vaNike rAjAe visajana karatAM potAnA ghare gayA. pachI vilakSa thaIne rAjA vicAravA lAge ke-aho ! have zuM karuM ane kayAM jAuM? eTaluM suvarNa kyAMthI lAvuM? are! dhikAra che ke AvI sthiti kyAMthI AvI pI?" evAmAM kepathI adhara kaMpAvate kulapati be - are! adyApi vilaMba keTale? he rAjan! mane vidAya kara." tyAM vasubhUtie munine kahyuM--"tame vizvanA jenAra che, te harizcaMdra samAna kayAM sAtvika keI jevAmAM AvyuM che?" eTale aMgAramukha bolya-"tArA je maMtrI ane harizcaMdra je rAjA kyAM thavAne nathI." pachI munie rAjAne kahyuM- are mAyAvI? Ama mRSAvAdathI zuM? madhyAnha kALe karela pratijJAne bhaMga zA mATe kare che? tAruM satva ane A satya badhuM joI lIdhuM.' tyAM aMgAramukha rAjAne kahevA lAge-"he rAjana! eka kSaNavAramAM pitAnA kuLa, yaza, ane lekane akasmAta kSaya zA mATe vAMche che?" jyAre rAjA bahIte -"he muni! zuM tamArAthI paNa amAre kSaya heI zake? juo, udayAcalapara te grahane udaya hoya." tevAmAM munie rAjAne pAdaprahAra karatAM, rAjA tene page paDaye. tyAre kepa ane kSamAnA te baMne daSTAMtarUpa thai rahyA. pachI aMgAramukhe kepa lAvIne rAjAne jaNAvyuM ke he mRSAvAdanA mahAsAgara kRpAdhama ! tuM amane herAna zA mATe kare Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. che?" tyAM maMtrIe aMgAramukhane jaNAvyuM ke- A tamArA tapa ane kepamAM virodha keTale? tapa kayAM ane kepa kayAM? mATe brahmane kalaMkti na kare. tevAmAM aMgAramukha kepathI bolyA ke -"are sacivAdhama ! sthApyA vinA meTAIne DeLa karI AvanAra tuM amArA brAnI ciMtA karanAra kezu? are ! rAjana ! A vacamAM bakavAda karanAra baTukane kema aTakAvato nathI ane amane suvarNa kema Apate nathI?" tyAre rAjAe kAnamAM kahetAM, kuMtale alaMkAre lAvI ApatAM, tene paNa tApase anAdara karyo. pachI kuMtala ane vasubhUti bolyA ke he kulapati ! rAjA jyAM sudhI tamane suvarNa na Ape, tyAMsudhI tame amane pakaDI rAkhe." munie jaNAvyuM-'jIrNa mArA jevA tane zuM karuM ane tuccha kuMtalane suvarNanA badale keNa le?" te vakhate rAjAe kuMtalane kahyuM ke - rANunA dAgInA laI Ava." teNe jaIne devI pAse te mAgyAM. tyAre devI belI- huM pate tyAM AvIza." pachI teNe batAvela mAge pitAnA hitAzva putrasahita maryAdA sAcavI sutArA rANI tarata sabhAmAM AvI ane praNAma karI munine kahevA lAgI ke--"he muni ! mArA alaMkAra ." munie kahyuM - "e tArA pitAnA che ke patinA ? te belI-mane joIe, te vastrAdika zaNagAra Aryaputra (pati) karAvI Ape che." muni be - te he pativratA ! temAM tArI zI dakSatA?" evAmAM aMgAramukha be -"he mahAnubhAva ! tame kAMI jANatA nathI ke kautuka-sAgaranA caMdramA samAna harizcaMdranI e gRhiNI che, ke je tAruM dhanaja tane ApavA mAge che." eTale kuMtala bhrakuTI caDAvIne be ke "are ! tApasa ! tame A satI rANIne oLakhatA nathI. mATe have tuM nathI," ema kahI te rAjAne kahevA lAge ke hajI paNa vicAra kara, vyAmohana pAma. kaMI parigraha che? Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. kAraNa ke A te muninA miSe rAkSasa che." tyAre kulapati koI lAvI, jaLakamaMDaLa laIne bebhe-"tuM zIyALa thA" ema kahI bhUmipara jaLa chAMTatAM, kuMtala zIyALa banI, zabda karate kayAMka cAlyA gaye. tyAre rAjAe munine kahyuM--"tame prasanna thAo, kepa na kare. tevAmAM page haNane munie rAjAne jamIna para pAdhi nAkhatAM, hitAdhe kahyuM-mArA pitAne mAre nahi, paraMtu mane grahaNa karI le," ema bALakanuM vacana sAMbhaLatAM AMkhamAM AMsu lAvI teNe hRdayathI bALakanI prazaMsA karI, pachI tasta krUra dekhAva karIne teNe sutArAne kahyuM ke-zuM te A bALakane zIkhavyuM che?" te bolI "e bALaka keIpaNa kAmamAM zikSAnI apekSA rAkhatA ja nathI. kAraNa ke sahaja buddhinA nidhAna purUSa vRddhanI sevA vinA paNa dakSa hoya che. je maNi pite viSane haranAra hoya, tene gArUDika maMtranI zI jarUra? " evAmAM aNusahita rAjA vicAravA lAge ke -"je kAMI sajIva ke ajIva vastu che, te te meM pUrve pRthvI sAthe badhI ApI dIdhI. te have suvarNa kayAMthI ApuM ? kadAca vilabe suvarNa meLavIne ApI zakIza." ema dhArI, dInatAthI teNe munine kahyuM ke--"eka mAsane mAro vilaMba sahana kare "munie kahyuM-pachI bhIkha mAgIne mane ApIza?" rAjA bolyA-ekvAku bhikSA mAgatA nathI, paNa Ape che." munie jaNAvyuM--"te pachI kayAMthI ApIza?" te -"he munirAja ! huM pitAnI jAtane vecIne paNa tamane ApIza.' ema sAMbhaLatAM muni ativismaya pAmyuM. pachI munie kaThina vacanathI kahyuM ke tuM have mArI pRthvIne mUkI de" rAjAe jaNAvyuM kyAM jAuM?" teNe kahyuM--"jyAM tane phii jANatA na hoya, tyAM jA" rAjA be -tame kahe che ke sarI bhUmi mUkI de e vacana zuM mAtra che? pitAnI prati, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI caMdraprabhavAmI--caritra. pUravAne ikSvAku-vaMzajo te prANAne paNa tyAga kare che, ' tyAre rAjAne dUra karIne tApase pramAda pAmatA paraspara kahevA lAgyA " " ahA ! sattva ! ahA satya ! ahA ! sAttvikanA zirAmaNi, ' pachI vicAra karIne rAjAe sutArAne jaNAvyuM-- hai devI ! tame tamArA aMtaHpuramAM jAo. kAraNa ke rAhitAzva mAganA zrama sahana karI zakaze nahi. ' eTale dhIrajathI sutArA belI ke je thavAnuM hAya te bhale thAya, paraMtu hu N to avazya chAyAnI jema tamArI sAthe AvIza. ' jyAre munie kahyuM ' huM pativratA ! kayAM cAlI ? ' te khelI-- patinI sAthe pravAsamAM, kAraNa ke strIo patine AdhIna rahe che. ' tyAre munie jaNAvyuM-- mane svAdhIna thayela tane harizcaMdra lai jaze, e tA mATu' Azcarya ! ema munie kahetAM, krodhathI khaLatA vasubhUtie qahyuM-- are ! tuM tApasa nathI ane laukika mA paNa jANatA nathI. have samajI le ke A peAtAnA patidevaneja anusare che, te bIjAne ApIna thatI nathI. ' tApase jaNAvyuM-- vyavahArajJa A tArA maMtrI je kahe che, te tane saMmata che ? ' ema tenA kahetAM, sarvasva ApanAra rAjA kAMI mAlyA nahi. ' pachI rAjAe namra thaI jaNAvyuM ke jo tame devIne AvavA detA haiA, tA te mArI sAthe Ave.' tyAM sutArA elI huM muni ! mane javAnI anujJA ApeA. ' munie tene javAnI anujJA ApatAM jaNAvyuM ke-- AbharaNe| mUkIne bhale jA. ' ema muninA khelatAM rAjAe alakArA mUkAvatAM sutArA khelI kaMika kulAcita tA mane joIe. munie kahyuM-- AvA harizcaMdra chatAM khIjuM tane kulAcita zu joie ? ' ema muninA kahevAthI, azru lAvatAM sutArAe madhu mUkI dIdhuM. tyAre krodha lAvIne maMtrIe munine kahyuM ke huM brahmarAkSasa ! rAjAe tA tane peAtAnI TekathI pRthvI ApI ane tu alaMkAra letAM paNa ( 7 " ? 6 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. aTakato nathI?" munie ke pAyamAna thaI jaNAvyuM ke -"rAjA paNa kAma karavAmAM cAlAka nathI ane huM paNa kuzaLa nathI, paNa tuM ja eka vijJa che ke vAraMvAra aMtarAya kare che. pachI kepathI haTha dRzatA, kamaMDaLamAMthI jaLa laI jamInapara chAMTatAM munie kahyuM ke-"je mAre tapa-prabhAva hoya, te tuM atyAre ja zuka thaI jA." eTale pradhAna tarataja zuka banI, AkAzamArge kayAMka uDI gaye. tyAre bhaya lAvIne rAjAe kahyuM ke -"he muni! huM have jAuM chuM." pachI retA nagarIjanene nivAratAM, kulIna kAMtAene AzvAsana ApatAM ane aparAdhIone khamAvatAM, rAjAe priyA-putra sahita prayANa karyuM. tyAM anurAgathI azru pADatA purIjane pAchaLa AvatAM, temane mIThA vacanathI rAjAe mahAkaSTa pAchA vAnyA, ane putra-kalatrasahita te sAtvika jatAM jatAM kema karIne mAne cheDe pAmyuM, tyAre dara mAgane lIdhe thAkI gayela sutArA rAjAne kahevA lAgI ke "he nAtha ! hajI keTale dUra javAnuM che? mArAM gAtro zithila thaI gayAM che." rAjAe kahyuM - devI ! have kheda na kara. je e meTAM makAnevALI vANurasI nagarI have najIka che, chatAM je tuM putrane upADatAM bahu thAkI gaI hoya, te gaMgAne kinAre caMpakavRkSa nIce visAme le" devIe tema karatAM, rAjAe pite tenAM aMga dabAvyAM ane te kaMIka sukha pAmatAM ciMtavavA lAgI ke-ahe! mANasa pAse saMpadA thatAM badhA anukULa thAya che. atyAre AryaputranI pAchaLa keI Avyo paNa nahi. kAraNa ke te stutya purUSa chatAM paNa dhanavaMtane sta che, pote namanIya paNa tene name che, pote mAnya chatAM tene mAne che, pite kamanIya chatAM tene vAMche che, pite anugamya chatAM tene anusare che. ahA ! vadhAre zuM kahIe? lakSamInI jenA para prasara Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. nnatA thAya tene keNu na Icche? are! amane to te saMpadA svapna samAna thaI ke jenA vinA atyAre page cAlavuM paDe che, pRthvI para suvuM paDe che. kaMdane AhAra ane mArgane thAka khama paDe che." ema dhArI, mukha DhAMkIne sutArA ucethI revA lAgI, tene joIne hitAzva paNa jovA lAgyuM. tyAre rAjAe AMsu lAvIne kahyuM ke-"he devI! tuM rUdana na kara, dhIraja dhara, pitAnA sAtvika vratane saMbhALa. rakhene cotarapha bhamate zeka pizAca ApaNane pakaDI na le." tevAmAM hitArthe kahyuM ke-"he tAta! mane bhUkha lAgI che." rAjAe Adeza karyo ke-"are! bALaka mATe medika satvara lAve." paNa keI AvyuM nahi. tyAre vilakSa thaI teNe kahyuM ke-"A zuM?" devIe jaNAvyuM ke-e te pUrvanA abhyAsathI tame belyA. pachI hitAzva punaH bele ke- "he mAtA ! mane bhUkha lAgI che." eTale bahu ucethI retAM sutArA belI ke-"he vatsa! tArUM zarIra cakravartItvanA lakSaNacukta che ane bhAratanA vaMzamAM janme che, chatAM tArI A zI avasthA?" tyAM rAjA vicAravA lAgyuM ke--"tevA mahad rAjyanuM A phaLa kevuM? ke retA putrane prabhAtanuM bhajana paNa huM ApI zakatuM nathI. mATe atyAre kautuka batAvatAM ene vineda pamADuM." ema dhArI rAjAe kahyuM ke -"he vatsa! A te je, gaMgAmAM pakSIo ramata kare che." ema rAjA hitAzvane kutUhaLa batAvI chetarI rahyo che, tevAmAM mAthe bhAtuM laI akasmAtu kaI vRddhA tyAM AvI caDI teNe nagarIne mArga pUchatA rAjAne kahyuM ke-age te cakravartInAM lakSaNo dekhAya che, chatAM tArI AvI avasthA kema? tyAre rAjA bolyA- "amArI kathA sAMbhaLatAM kAyarajane bhaya pAme tema che, mATe te na pUchatAM tuM AgaLa cAla.ema rAjAe kahetAM te vRddhA AgaLa cAlI. tyAre hitApe kahyuM -"he mAtA! Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. v / / w5 * * * * mane medaka Apa." eTale te sAMbhaLatAM vRddhA pAchI AvIne tene medaka ApavA lAgI, paraMtu te sAttvikane putra hovAthI zudhita ane bAlaka chatAM teNe te medaka lIdhe nahi, tyAM rAjAe kahyuM ke--ame tArUM anukaMpa-dAna letA nathI." ema rAjAnA kahetAM, te kSaNavAramAM kayAMka cAlI gaI. have rAjAe rANIne pUchayuM ke-devI! have je tAre thAka utaryo hoya, te uTha, ApaNe nagarI bhaNuM cAlIe." ema rAjAnA belatAM, rANI magadAkSare bolI ke-pitAnA rAjyanA brazathI manamAM bhAre lajajA AvatAM, he Aryaputra! A zatru nagarImAM kema javAze ?" tyAre rAjAe himmatathI jaNAvyuM ke-"are! sAtvikene lajajA kevI? pitAnI pratijJA pUrNa karavA jatAM je ApadAo AvatI hoya te te mahatsava samAna che." rANI belI- devage kadAca ApadAo paNa aNadhArI AvI paDe che, jethI pitAne parAbhava ane zatrune mahatsava thAya che." tyAre rAjAe kahyuM- he devI! tuM vicAra vinA bole che. lakSamInA baLe je hInatA AvI hoya te parAbhava gaNAya, paNa A te pUrvakRta karmane parAbhava keNuM vArI zake? tenA prabhAvathI je amArI e dazA thaI, te temAM zatraone zuM ? kAraNa ke-vastu prApta na thatAM zeka zo karavA ane naSTa thatAM paNa kheda ke? vaLI saMpattimAM harSa ane vipattimAM saMtApa ze temaja nehAnukULatA thAya tethI paNa zuM? zao kAMI prANuonuM aniSTa karI zakatA nathI. eka karmaja je kAMI thAya te kare che, anya koI ISTa ke aniSTa karI zakatuM nathI." - pachI priyatamA sAthe rAjA nagarI bhaNI jatAM kahevA lAgya muninI mudata najIka che, te suvarNa kayAMthI maLaze?" rANI bilI-"he Aryaputra! mane vecIne tene suvarNa Ape." rAjAe kAM ApaNu badhAne vikaya thatAM paNa teTaluM suvarNa maLavuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ? " muzkela che. ' tevAmAM rAhitAzve kahyuM-- huM tAta ! mane vecaze nahi ane mArI mAtAne paNa dhana badala nagaramAM vecaze nahi. huM mAtA ! tame mArA pitAne tema karatAM aTakAvo. ' tyAre sutArA rAtI rAtI kahevA lAgI ke-- huM vatsa ! tu teA cakravartI thaiza. tuM rAtA nahi, tane koi vecanAra nathI. ' tyAM rahitakanI mamaledaka vANIthI rAjA aTako ane cAkarajanA jyAM rahetA, tevA sthAnamAM jaine te rahyo. pachI kaiMka vicAra karatAM rAjAe tarata ghAsa lAvI mAthe mUkatAM, sutArAe kahyuM-- e te kikaranI sthiti che. ' evAmAM rAhitAzve zira dhUNAvatAM, rAjAe jaNAvyuM ke---- ' he vatsa ! mArU N eka vacana mAna, huM tane hAthI ApIza. ' tyAM sutArA ciMtavavA lAgI ke daivane dhikkAra che ke eka bhavamAM sekaDo bhava karAve che. are ! te lakSmI kayAM ane A vecAvAnI hAlata kayAM ? ' tyAre rAjAe vicAra karyA ke pRthvI dAnamAM ApatAM mArI tevI apakItti na thai ke jevI akItta putrane patnI vecatAM thAya. mATe putrasahita sutArAne tenA pitAne ghera mokalI 4uM. pachI je thaze, te huM sahana karI laiza. ' ema dhArI teNe rANIne kahyuM ke he devI ! tu putrane laIne have pIyara jA. huM munine game te rIte suvaNaeN ApIza.' AthI rANI AkSepathI khelI ke tame A zu belA che ? pralayakALe paNa tamane mUkI jatAM huM kharekharI asatI kahevAuM. vaLI saMpattimAM te badhA Azraya kare, paNa ApadA AvatAM je nijjA hoya, te svAmIne tajI de. phalita ane zasyapUrNa bhUmi thatAM agastya peAtAnuM mukha tene batAve che. arthAt agastya te vakhate dunIyAne dekhAva Ape che, temaja vaLI jaLapUrNa sarovaramAM paDavu` ke agnimAM paDavu, bhikSA mAgI leAjana karavuM te sArUM, paNa vipadA AvatAM lA tajI svAmIthI dUra thavu te sArUM nahi. agara daivayeAge saMpatti Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. 69 maLatAM phulAI na jatAM sajjanamAM sneha rAkhavA teja sArUM gaNAya. ane vaLI kAMta-pati vinA strInA manane anya kANu AnaMda pamADI zake ? bhale bhramara guMjArava karatA kre, paNa sUrya vinA kamaLAne vikAsa kANu pamADe ? ' evAmAM koi brAhmaNa cAkaraDIne zeAdhatA, rAjA pAse AvI caDayA, ane pagathI mastaka sudhI cakravartInAM lakSaNayukata rAjAne joine te kahevA lAgyA ke' tu kANu che ? ane AvA sulakSaNa chatAM nAkara jevA kema dekhAya che ? ' eTale zAkane lIdhe rAjA mauna rahyo. jethI AgaLa cAlatAM sutArAne jotAM AkhamAM AMsu lAvIne te daivane niMdavA lAgyA ke-- hai mUDha daiva ! AvI strI banAvIne tuM ane viDakhanA zA mATe pamADe che ? ahA ! enA zarIramAM rUpa, guNa, lAdi jotAM, e adbhuta guNAthI rita paNa lajajA pAme.' sutArAne mUkI jarA AgaLa cAlatAM, mAthe daraNa tRNanA bhArA laI ubhela, ane sulakSaNayukata rAhitAzvane jotAM te vipra zAstrane dhikkAratAM khelyA ke--' zAstra je kAMi sulakSaNA khatAve che, te karatAM paNa adhika A bALakamAM sulakSaNA che, chatAM A zI avasthA ? ' tyAre rAjA anubhavapUrvaka kahevA lAgyA ke--< he vipra ! tuM ema khelatA nahi. zAstra kAMi pRthyAbhASI nathI, paNa A te mArA karmonA prabhAva che. pUrvajanmamAM ApatAM, khAtAM ke zubha karatAM peAte je aMtarAya karyAM hoya, te A bhave bhAgavAya, ane tethIja amArI AvI avasthA che, chatAM zAka karavAthI zuM ? kAraNa ke badhA loko bhAgavyA pachI te 4thI mukta thAya che.' pachI brAhmaNe pUchyuM ke A strInuM mUlya zuM ? ' ema teNe vAraMvAra pUchatAM, rAjAe kairIte AMsuM rokIne jaNAvyuM. ke je ceAgya hAya; te' tyAM vipra khelyA enuM mUlya pAMca hajAra seAnAmahAra ApIza.'ema sAMbhaLatAM ( Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ~~~~~ ~~~~~~ ~ ~~~~ lajajAne lIdhe rAjA adhomukha thaI rahyo. jethI "jene niSedha nahi, te saMmata" ema dhArI brAhmaNe rAjAnA cheDe senAmahore bAMdhI tyAre rAjAe kahyuM e karatAM bamaNuM nAmhora ApatAM, e chuTI zakaze." ema kabUla karatAM brAhmaNa ciMtavavA lAgyuM ke -"ahe! janma ane jIvitane dhikAra che! lakSamI ke moTAIne paNa dhikkAra che, ke je manuSyapaNuM pAmIne paNa sukhanI khAtara paravaza thatAM purUSe potAnA jIvitane svecchA-rasathI barabAda kare che." ema dhArate brAhmaNa sutArAne kahevA lAge ke-tuM AgaLa cAla." eTale teNInA cAlatAM rehitAzva cheDe lAgyuM, tyAre sutArA retAM retAM belI ke -"he vatsa! tuM tArA pitA pAse besa. huM tArA mATe medaka levA jAuM chuM ema mAtAe vAraMvAra samajAvyA chatAM bAlake cheDe na mUko. tevAmAM brAhmaNe krodha lAvI ne kahyuM ke-"are! cAkarI! ATale badhe vilaMba kema kare che? tyAre samaya cAlatI sutArAne teNe mUkI nahi, tyAM vikhe pATu mArI me tene pRthvI para pADI nAkhe. jethI rAjA AMsu lAvI vicAravA lAgyo ke-ahe! A AyadAne dhikkAra che ke je IMdranA utsagamAM ramavA lAyaka chatAM, eka viprane pAdaprahAra sahana kare che. kAraNa ke ApadAmAM paDela purUSane cotarapha hajAre parAbhava naDe che. kutarAthI parAbhava pAmela bhuMDa zikArIonA hAthe haNAya che." pachI rAjAe viprane jaNAvyuM ke-e bAlakane mAtA vinA rahevAne nathI, mATe ene paNa kharIdI le. e kaMIne kaMI tAruM kAma karate raheze." brAhmaNe kahyuM "e te mane phegaTa paNa na joIe." ema viSe kahetAM, rAjAe Agraha karatAM eka hajAra senAmahera ApI bALakane sAthe laI, te svasthAne gaye. tyAre ahIM rAjA vicAravA lAgyo ke nagarImAM mane rahevAnuM nahi maLe, mATe je muni Ave, te tene suvarNa ApIne huM nirbhaya thAuM.' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. o n ha3 tevAmAM jANe AjJA thaI hoya, tema kulapati tarata tyAM A ane vimukha thaIne kepathI kahevA lAge ke-prathama mane suvarNa Apa." rAjA bolya-A kaMIka dhana che, te tame ."munie kahyuM--"tArI mudata pUrI thayA chatAM hajI saMpUrNa suvarNa Apate nathI." rAjAe kahyuM- are! devAdArane dhikkAra che ke je leNadAra nA duSTa vAkaya vAraMvAra sahana karatAM paNa tene mIThA belathI saMtuSTa rAkhe che. tyAM kodhathI kulapati belyo-"huM alpa kAMcana lenAra nathI. strIputrane vecatAM je tane dhana maLyuM che, te mane ApI rAjAe te ApatAM, aMgAramukha belya-"are! strI-putrane zA mATe vecyAM? ahIMnA caMdrazekhara rAjA pAse jaIne dhana mAgI le? rAjA be -are! AvuM anucita zuM bole che ? seMkaDo vakhata parAbhava pAmatAM paNa sAvike pratyatharipu pAse mAge nahi munie kahyuM "are! pratijJAbhraSTa ! mArI pAse potAnI zlAghA kare che?" rAjA be -"he tApasa tame kepa na kare. huM duSkara caMDAla-kRtya karIne paNa tamAruM suvarNa ApIza." AthI muni saMtuSTa tha. A vakhate laMgaTadhArI ane mAthe kAbarA keza dharanAra tathA hAthamAM daDha yaSTidhArI kaI caMDALa tyAM AvI caDaye. ane rAjAne joi te bolyo ke -"are! tuM karmakara che? mAre kiMkara banIza?" tyAre rAjA vicAravA lAgyo ke- aho ! sUrya asta thaye, mane kharIdanAra keIna Avyo, tema e muni mUkaze nahi. mATe caMDALa nuM kAma karavA jAuM ema dhArI rAjAe jaNAvyuM ke--"hA, huM tAruM kAma avazya karIza." te belya--"kAma karIza?" , rAjA belya--"je tuM batAvIza te huM karIza." caMDALe kahyuM-- mazAnanI rakSA karavI, mRtakanuM vastra levuM, ane citAmAMthI ardhadagdha koNa laI levAM. temAMthI upajane abhAga rAjA le che, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ane bIjA ardhanA be bhAga karatAM eka bhAga tAre ane eka mAre vaLI huM je tane AjJA karuM chuM, te kAma tAre sadA sAvadhAna thaIne karavAnuM che. huM gaMgAnA dakSiNa masANane kAladaMDa nAme mAlIka chuM." ema sAMbhaLatAM rAjA belya--" huM tArA kahyA pramANe karIza, paNa emAM je mAre bhAga thAya, te A munine ApavAne che tyAre munie vacamAM jaNAvyuM ke "he sAtvika ! tane namaskAra che, te satyapratijJa, he dainidhAna! tane namana che." pachI te munine ApavAnI vAta kabUla karI, kAladaMDa harizcaMdranI sAthe pitAnA zmazAnamAM gaye. evAmAM te nagarImAM akasmAta mRtyu mANasenA deharUpa vAvamAMthI raMgarUpa derIvaDe chavitarUpa jaLa levA lAgyA. tethI nagarImAM tarapha jANe AkaMdadhvanithI chatAcela hoya, tema maMgaLadhvani kayAMka chupAI rahyo eTale mRtyuthI bhaya pAmatAM leka jema jema pitAnI rakSA karavA lAgyA, tema tema jANe prerita thaye hoya tema mRtyu hajAre lokone pakaDavA lAgyuM. tyAM maraNa janya lokene dusaha AkaMda sAMbhaLatAM caMdrazekhara rAjAe pitAnA satyavasu pradhAnane bolAvyuM. rAjAnA AdezathI AvatA pradhAnane rastAmAM hAthe zukapaMjara lIdhela ke purUSe maLatAM namana karyA. tyAre pradhAne pUche ke A manahara zabda bolanAra zuka. tene kayAMthI maLe?" te bolya- mane e caMpAnA vanamAM maLe che. sadA vidvAnene heta batAvanAra evA caMdrazekhara rAjAne mATe A sarva zAstrane jANanAra uttama zuka huM lAcaeN chuM.' ema tenuM vacana sAMbhaLatAM tenI sAthe sAthe maMtrIzvara rAjA pAse Avyo ane namana karI, yathAsthAne te beThe. tyAre rAjA sakheda kahevA lAge ke-he saciva! juo, dudevathI sapaDAyelA nagarIjano kSaNe kSaNe maratA jAya che, atyAre ame kAMi anyAya karatA nathI, tema leke adharma sevatA nathI, chatAM akAla maraNa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. thAya che, tenuM kAraNa zedhI kahADe. " evAmAM kaI vRddha vezyA putrInA maraNathI chAtI kuTatI ane nisAsA nAkhatI AvIne krodhasahita rAjAne kahevA lAgI ke -" rAjana! tuM sadA anyAyI ane prajAne paDanAra che, temaja sadA pApAsata che, tethI loko marI jAya che. anaMgasuMdarI nAme mArI putrI, kAma krIDA karI AvatAM, sukhazasyAmAM sutI ke tarata maraNa pAmI." ema sAMbhaLatAM rAjAe ciMtavyuM ke-ahe enI vANImAM karkazatA ane nirlajajatA keTalI che!" ema dhArI teNe maMtrIne kahyuM ke-"have zuM karavuM che?' maMtrI be -"he bhUpAla! A bAbatamAM mAMtrika baLa batAvI zake." tyAre rAjA be - ahIM ujajayinIthI eka mahAna mAMtrika AvyuM che. maMtrIe jaNAvyuM-te tene belA. rAjAe tene tarataja belAvatAM, te AvIne yathAsthAne beThe. tyAM rAjAe kahyuM--amArI nagarImAM zuM marakI jAgI che ke je dUtanI mAphaka balAtkAre puralekene yamadhAmamAM laI jAya che?" tyAre mAMtrike dhyAnathI jANIne kahyuM--"he rAjana e te rAkSasInI ceSTA che, bIju kaI nathI." tyAM pelI vRddha vezyA belI ke -"he mAMtrika! mArI putrI hamaNAM ja maraNa pAmI che, te - hA, huM tene jarUra jIvatI karIza." pachI te vRddhAe tenA zirapara potAnA vastrane cheDe pheravI pheravI AziSa ApatAM jaNAvyuM ke-"he mAMtrika ! mArI AziSanA prabhAvathI tuM cirakAla jIvate rahe." evAmAM dAsIe AvIne kuTinIne kahyuM kehe akA ! tane vadhAmaNuM che ke mArI bahena jIve che. pachI rAjA vadhAre khAtrI pAmavAthI mAMtrikane kahevA lAgyA ke--e rAkSa sIne ahIM lAvavAne tuM sAmartha che?te be he rAjan !, tuM zuM mane jANato nathI ? mahAprabhAvI ane tejasvI deve badhA 'mAre Adeza uThAvanArA che. je kahe te rAkSasenA makAne sahita. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. laMkAne ahIM laI AvuM, athavA apsarAo yukata Idrine ke nakSatra sahita jyotiSa cakane lAvI ApuM, agara te zlolathI gAjatA samudravaDe pRthvIne plAvita karI dauM. tane je kautuka hoya te batAvuM. aDada, sarasava, lavaNa lebAna tathA ATha purUSane lAve. rAjAe tarata te pramANe karAvatA mAMtrike eka maMDaLakuMDALuM racyuM ane ane temAM besIne kaMIka dhyAna karatAM, dipAlane AhavAna karanArA mane uccAratAM teNe AkAzathakI rAkSasIne nIce utArI. eTale te AvatAM ja kahevA lAgI ke mAruM bhakSya kayAM che? juo huM lAMbA vakhatanI kSudhAthI bahu ja kSAmakukSi thaI gaI chuM." tyAre maMtranA baLe mAMtrike teNane mUSakane mAranI. jema maMDaLamAM pA jethI badhA leke bhaya pAmyA rAjA sAzcarya beltha ke-ahe! A te mahAsamartha mAMtrika che ke ApaNA dekhatAM rAkSasIne belAvI. " mAMtrike kahyuM-basa amAre je karavAnuM hatuM te karyuM. have je egya hoya te kare, ene nigraha karavAmAM tame mukhatyAra che." tyAM rAjAe sAkSepa kahyuM ke-"he maMtrinuM? caMDALane belA," eTale tene bolAvavA mATe maMtrIe kalahaMsane Adeza karyo. jyAre te kalahaMsa tyAM zukapaMjara mUkIne gaye, tevAmAM rAjAe kahyuM ke-"he saciva ! pAMjarAmAM zuM che!" pradhAna be ke-he bhUpa! emAM sarva bAbatane jANanAra zuka rAja che. he zuka! rAjAnuM varNana kare ema pradhAne kahetAM zuka bolyA ke "he rAjana ! tame bANathI nIce pADelA rakatavaDe paMkila raNAMgaNamAM punaH hAthIoe pAdAjhathI haNelA zatruo svarge gayA paNa ahIM temane raNarasa pUrNa na thavAthI ravargamAM iMdranI prazaMsAthI uddhata banatAM airAvaNa sAthe saMgrAma karI teo raNurasa pUrNa kare che. tevAmAM mAMtrike kahyuM-he rAjana! rAkSasI tamane kAyara samajI parAbhava pamADaze, mATe tene nigraha karavAmAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. 75 vilaMba kema kare che !" tyAM harizcaMdra sahita caMDALa Avyo. tevAmAM harizcaMdrane jotAM mana ane netra vikasAvI zuka kahevA ' lAgyo ke-"he nAtha ! bhAratanA vaMzanA he bhUpa harizcaMdra! rAjAene mastake namavA gya pRthvIpati ! tAruM kalyANa thAo." ema sAMbhaLatAM rAjA reSathI be -"are! AvuM asaMbaddha kema bele che? ahIM sAketapati kayAMthI ! he zuka! tuM vyAkuLa bane che zuM!" pachI maMtrIe caMDALane kahyuM ke "A rAkSasIne varahita kare." eTale teNe Adeza karatAM harizcake tene nagna karI. tyAM teNe oLakhI letAM vicAra karyo ke-"hA A zuM sutArA rANuM che! are ! e deva zuM amane ja mAravA dhAre che! paraMtu A kAmamAM devI te kadi kAraNarUpa na ja hoya, paNa mArA duSka prerita anya keI devachaLa lAge che mATe agnimAM pesIne devIne deSa huM satvara dUra karUM. athavA te zatrusabhAmAM pitAne prakAza kare, te egya nathI. munine meM pRthvI ApI dIdhI, ane putra sahita priyAne vecI te have daiva je karaze, te harizcaMdra sahana karI leze. pachI bAhya vezathI te rANIne adUSita zarIra dhArI joI rAjAe pitAne vicAra jaNAvatAM maMtrIne kahyuM ke-enuM mukha caMdramAne jIte tevuM che, netra kamaLanI zebhAne jIte, vacanathI amRta chatAI jAya, keza bhramarane jItI le dehavarNa suvarNane jIte, ema enAM avayave alaga alaga vastune jItI le che, te e zaNagArane zrama karIne kene jItavAnI hatI? enA zarIranuM lAvaNya che, eja adbhuta maMDana-zaNagAra che. evAmAM zuka tene oLakhI, mastaka namAvI, praNAma karIne kahyuM ke "he uzInara rAjAnI putrI sutArAdevI tAruM kalyANa thAo." ema sAMbhaLatA rAjAe kahyuM--"are zuka! Ama vAraMvAra pralApa zuM kare che? e uzInara rAjAnI putrI ahIM kayAMthI? he kara ! teM madha pIdhuM che zuM eTale zuka himArI, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha} zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. " ' " 6 khelyA-- A harizcaMdra rAjA ane A `enI patnI, e vAta brahmAthI paNa anyathA na thai zake, ' tyAre rAjAe pUchatAM harizcaMdra khelyA-- huM harizcaMdra nathI, paNa A caMDALe dravyathI kharI dela nAkara chu. " pachI strIne pUchatAM te belI--'huM sutArA nathI, paNa A vAdayanA vipranI dAsI chuM. ' tyAM rAjAe punaH zuM- are zukra ! tu amane chetare che. ' te khelyA-- he rAjan ! zuM e tArI pAse potAnA prakAza kare khaza ?' tyAre sacive jaNAvyuM-- AvI lAvaNyavatI zu rAkSasI karma Acare? mATe huM svAmin! vicArIne ceogya lAge, tema karo. ' eTale rAjAe ca'DALane pUchatAM teNe kahyuM ke- e tA mArA nokara che.' ema nizcaya karI, rAjAe ca'DALane rAsabha lAvavAnA hukama karyAM. tyAre harizcaMdrane teNe kumAvatAM te tarata gardabha lai Avye. samatha ane iSTa chatAM parataMtra purUSa zu karI zake ? ' pachI ' kAma vicArIne karavAnu che ' ema maMtrI ane zuke vAryA chatAM rAjAe teNIne rAsala-gadheDA para besArI tevAmAM * ahA ! A tA mahu " akA thAya che, ema zuke kolAhala macAvatAM jaNAvyu ke~~' he rAjan ! mArI eka nyAyane anusaratI vina'tI sAMbhaLa. ' rAjAe AjJA karatAM kIra kahevA lAgyA ke he rAjana ! e sutarArANI rAkSasI hAya, te huM tamArA dekhatAM agnimAM praveza karU, ' tyAM sabhAjanA dInatAthI kheAlyA ke--' he nRpa ! e zukanI vANI atyAre mAnya rAkhA ema lokanA anurodhathI rAjAe tema karyuM. pachI zuke utsukatAthI jaNAvyuM ke- huM pradhAna! tame citA taiyAra karAvA. ' matrIe tema karAvatAM, zuka snAna karIne citA pAse AvyA ane dikapAlAne kahevA lAgyo ke-- A sutArA devI rAjasutA jo rAkSasakuLanI hAya, te huM agnideva ! mane dagdha karajo. ' ema khelatAM, sabhA samakSa bhaya vinA te kIra agnimAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. peThA ke tarata agni elavAi gayA ane zuka akSatAMge mahAra AbyA tyAre * ahA ! A te mATuM Azcarya ! ema uMcethI khAlatA lAkA punaH tAlI detA kahevA lAgyA ke-- A satI rAkSasI naja hAi zake. ' pachI matrIe jaNAvyuM ke-- he nAtha ! mane tAra lAge che ke e badhuM mAMtrikanuM ceSTita che, mATe game te miSe mAMtrikane vidAya karI ane e strIne . rAsala thakI tIce utArA. rAjAe tema karI punaH kahyu ke--' have zu' karIe ? kema jANI zakIe ? A mATuM chaLa kAnu che ? AvI sa Mdigdha bAbatamAM ApaNe ze| vicAra karIe ? ' ema pazcAtApa ane kepasahita rAjAe peAte mAMtrikane vidAya karyA ane zukane pAMjarAmAM nAkhyA. temaja te strIne rAsala thakI nIce utArI e badhu karI rAjA pala gapara jaine beThA. Ge tevAmAM sUryAsta thatAM caMDALanA hukamathI smazAna bhaNI jatAM harizcaMdra ci MtanavA lAgyuMA ke-- ahA ! durdevanuM nATaka 'kevuM ? ke brAhmaNanA ghare dAsI banela rANIne rAkSasIno doSa ApatAM, zuke tenuM nivAraNa karyuM mATe mane te lAge che ke devaja maLavAna che, anya kAi purUSa nahi. kAraNa ke te ApadA lAve che ane teja nivAre paNa che. pachI sUcibhedya aMdhakAramAM niya thai pesatAM harizcaMdre cAtaram bhISaNu smazAna joyuM ke jemAM koi sthaLe zIyALavA khUma mAratA, kayAMka rAkSasA tAphAna karatA, kayAMka bhUtanA bhaDakA dekhAtA, kayAMka ghuvaDanA avAja saMbhaLAtA, kayAM zamanA saMskAra karavA Avela lAke pretathI trAsa pAmatA, kayAMka DAkaNanA kilakilArava pragaTatA, kayAM mRtakane cATatAM kutarA nidrA karatA, kayAMka ceAgI vidyA sAdhatAM vara ApatA, kayAM kApAlikA zreSTha marataka grahaNa karatA, sarvatra uchaLatI durgaM dhathI nAka pUrAi jatu, koi sthaLe uparAuparI mastakanI khAparI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 2 " 6 paDela hAvAthI leAkeA skhalanA pAmatA, evA zmazAnane bhayAnaka jotAM kaMI karUNa zabda tenA sAMbhaLavAmAM AvyeA. jethI tene vicAra AvyA ke ahA ! A dhvani te koi mRtapati strInA lAge che. mATe tene rAtI aTakAvuM. ema dhArI harizcaMdre tenI pAse jaine kahyuM ke- - huM bhadre ! Ama tAre vilApa karavAnuM zuM kAraNu che.? ' te khelI vaTavRkSa pAse jaIne kAraNa joi le. eTale tyAM jatAM harizcaMdre joyu tA ce paga ane nIce mastaka tathA vaDanI zAkhAmAM bAMdhela eka pUrNa lakSaNa purUSa dIThA. tene jotAM harizcaMdre vicAra karyuM ke- pRthvI munine ApI ane tenI kanyAne dhana pUravA dayitA-sutane vecyA, vaLI A jIvitathI tA huM pAte kaMTALyeAja chuM mATe ene parakAje vAparatAM jo jAya, te mane zuM phaLa na maLyuM ? ' ema dhArI, teNe khAMdhela narane kAmaLa vacanathI kahyuM ke-- are ! tu kANu che ane tArI AvI dussaha avasthA kema thaI ? ' te khelyA-- huM jANuM chu, chatAM dRDha aMdhanane lIdhe khelI zakatA nathI, paraMtu tArI pavitra AkRti mane pUchavA mATe tane prerI rahI che,' teNe kahyuM -- te pachI tu kahI de, tArI e dussaha izA huM joi zakatA nathI. ' Ave tenA praya joIne te baddha purUSa kahevA lAgyA-- hai sajjana ! mArI A hInAvasthA koine paNa kahetA nathI, je zrotA mArA thakI AzrayanI icchA kare, te anyane Azraya kayAMthI Ape ? paraMtu bhavasneha, uttamatA ane paropakAranA kAraNe tuM mane pUche che, te huM tane kahuM " ? ' huM kAzIpati caMdrazekhara rAjAnA moTA putra chuM. vidyAdharIe mane strI sahita palaMgaparathI upADI ne ahIM mUkayA che. " haricandre pUchyuM ---- zA mATe ? ' te khelyA--' have ahIM mAMsavaDe te mahA hAma karavAnI che. ' teNe pUchyu'-- te vidyAdharI hamaNA kAM gaI che ? ' teNe kahyuM---- AkAza mArge gaMgA nadImAM te nhAvA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ ~ ~ ~~ ~ ~ - harizcaMdranI kathA. gaI che. tyAre harSathI harizcaMdra vicAra karyo ke -"A vinazvara dehathI vidyAdharInI vidyA siddha thatI hoya ane A purUSane jIvita maLatuM hoya, te te karatAM bIjuM sArUM zuM?" ema dhArI teNe te purUSane hetapurvaka kahyuM ke mAre tArI pAse kaMIka mAgavAnuM che. te be "AvI avasthAmAM tuM zuM mAgavA dhAre che?" haricaMdra kahyuM-je tuM ApI zake, tevuMja mAgIza." te be"he nattama! bhale, tane je mAgavAnuM hoya, te mAgI le." hari eke kahyuM-'tuM jA ane turata potAnuM rAjya svIkArI le. huM svazarIrathI vidyAdharInuM kAma bajAvIza." purUSa -"are! A tuM zuM bele che? zuM e hitakara vacana che? vaLI e mUrkha kaNa hoya ke pitAne kAje paranA prANano vyaya kare. mATe tuM A. sthAnathI cAlyo jA. vidyAdharI hamaNAja AvatI haze. AthI bhUmi sudhI mastaka namAvIne harizcaMdra be ke "he purUSottama tuM mArI prArthanAne anAdara na kara, kAraNa ke huM te pote ja kaSTathI maravAnI taiyArI karI rahyo chuM to tArA jevAnI khAtara maruM to jIvita saphaLa thAya. upakAra e parama dharma che-ema Agame kahe che." ema aneka prakAre samajAvI, pitAnA hAthe tene baMdhana mukata karI "basa have cAlyA jA." e rIte harizcaMdranA kahevAthI te purUSa pitAnI priyA sahita cAle gaye. evAmAM nUpuranA dhvani ane pArijAta puSpamALAnA saurabhathI te vidyAdharIne najIka AvatI jANI, harizcaMdra pite pitAne vaTazAkhAmAM adhe mukha AMdhI, bhaya rahita jANe teja purUSa hAya tema te laTakI rahyo. tevAmAM vidyAdharI AkAza thakI utarI ane agninA traNa kuMDamAM teNe agni pragaTAvI, pachI pUjAnI sAmagrI taiyAra karI, pAse rahelA sevakane teNe kahyuM ke -"he citrAMgada! e purUSanAM lakSaNa che..' eTale citrAMgade pAse jaI, harizcaMdranA agalakSaNa joI, teNe kahyuM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. -"he devI! bahu khuzI thavA jevuM che ke e cakInA lakSaNayukta che." tyAre vidyAdharI uThI, tene sarvAge pUchane belI ke-tuM tArA ISTa devane yAda karI le, ane sAtvika banI ja ke mane a tyAre ja vidyA siddha thAya. kAraNa ke te tArUM mAMsa hemavAthI te * prItipUrvaka prasanna thaze." tyAM harizcaMdra be ke- mArA AtmAne ja devatA banAvI saMbhArela che, ke jene yAda karavAthI AvuM kArya sAdhanAra sarva pragaTa thAya mATe he devI! have tuM vilaMba na kara, hemamAM ghaNAM vine upasthita thAya che. huM tane patAnA hAthe ja mAMsa kApI ApuM, te letI jA." te bolI-maMtra nI avazya maMtrasiddhi thavAnI; kAraNa ke he uttama! tuM mArA karatAM paNa adhika utsAhI che. e saMga maLa durlabha che." pachI harizcaMdra Apela mAMsane te vidyAdharI maMtrapUrvaka baLatA agninA muDamAM hemavA lAgI, ane cetarapha taravAra ugAmI ubhelA meTA vidyAdharene te kahevA lAgI ke "are! tame zvApada ke kaI purUSane ahIM AvavA na dezo." ema keTaleka hema karatAM devatAnuM mukha pragaTa thayuM ane joyuM te harizcaMdra harSathI pitAnuM mAMsa kApI kApIne Ape che ane vidhAdharI te hematI jAya che. tevAmAM kuMDanI ce tarapha zIyALane zabda thaye tyAre kheda pAmatI vidyAdharI belI ke-e avAja aTakAve." AthI badhAe nivAryA chatAM te zIyALa pAse pAse Avate gaye, evAmAM kSaNavAre najIkanA AzramamAMthI tApasa jAge eTale vidyAnuM mukha kaMIkaMI kuMDamAM nimagna thatuM gayuM. tethI vidyAdharIe kahyuM ke-"hA ! huM te marANI ke hajI homa vidhi apUrNa che zuM karuM?" tyAre A zvAsana ApatAM harizcaMdra belya-"are tuM kheda na pAma, mArUM zira paNa kApIne laI le ane Ahuti ApatAM homa samApta kara." vidyAdharIe kahyuM-"homa te kamathIja thAya, paNa krama Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. vinA na thAya ane A krodha pAmate tApasa kema sAcavavA dete nathI." tevAmAM "are! amArA AzramanI bhUmimAM A zuM Ara vyuM che?" ema krodha pAmI Akroza karate tApasa tyAM AvI pahoMce. tyAM kuDemAM devInuM mukha tarataja nimagna-adazya thaI gayuM, ane vidyAdharI bhaya pAmatI potAnA parivAra sahita kayAMka cAlI gaI. pachI krodhathI bhramaNa karatAM tApasa, jyAM chedAyela age zAkhAbaddha harizcaMdra zvAsa lete hatuM, tyAM AvyA ane kSaNavAramAM kaMika oLakhIne vismayathI te be ke -"are ! tuM harizcaMdra che? te be -"hA." tyAre krodha lAvIne tApase kahyuM "kulapatine teM suvarNa ApyuM?" te bolyA "he prabho! te keTalAka divasamAM pUruM karI ApIza? tuM mane oLakhe che? "ema tenA pUchatAM harizcanTe kahyuM--"tuM kaTilya che ane pRthvInA dAnamAM kulapatine sAkSi thayo chetyAre "AnA karatAM kulapatine suvarNahAni na thAya" ema dhArI, teNe vaNasazahiNI auSadhivaDa pate tenA aMge lepa karyo, jethI tatkAla tenA traNa badhA rUjhAI jatAM te sAje thaye. tyAM tApasanA gayA pachI te ciMtavavA lAgyuM keaho ! sarvasva ApatAM paNa muninuM suvarNa pUrNa na thayuM ane vidyAdharInI vidyA siddha na thaI, ethI bahu kheda thAya che. evAmAM caMDALa balya-are! kayAM gaye?" tyAre pAse AvatAM te bhe-"he svAminuM! pharamAve. teNe kahyuM-A keI mRtaka Ave che, mATe tyAM jaIne tuM vasA laI leje. eTale haridra tyAM ga, ane sumaraNathI karUNa zabda karatI tathA "hA putra! tuM kayAM ga?" ema kahI vAraMvAra mUcha pAmatI eka strIne teNe jaI. te jotAM harizcaMdra vicAra karyo ke ahA ! nirdaya deve A abhAgaNInA putrane mAratAM, ene paNa sAthe mArI nAkhI. aheT Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. A saMsAra asAra ke je vacanane paNa agocara che. prANIone je ISTa che, te yamanA hAthe je chInavI levarAve che. are huM e bALaka parathI vastra kema laIza?" ema dhArI, maMda pagale cAlatAM harizcaMdrane caMDALe kahyuM ke-are! satvara jA." eTale sutane yAda karatAM te sabhaya cAlya, ane vicAravA lAgyuM keje devInI zuddhi nahi maLe, te bALaka maraNa pAme." tevAmAM karaNa vilApa karatI strIne sAMbhaLI ke-atyaMta abhAgaNI evI mAre putra maraNa pAme, tethI huM paNa haNaNa" ema amaMgaLa vacanathI vANune pratighAta pamADatI DAbI AMkha pharatAM harizcadranA manane bhAre zaMkA thaI paddha ke-are! munine te sarvasva ApI dIdhuM, suta-sutArAne vecyA ane huM caMDALane dAsa banya. hache mAre zuM thaze? ema kheda karatAM te jeTalAmAM AgaLa jAya che, tevAmAM caMDALuMnA kahevAthI te pAchuM vaLIne be ke A AvyuM. e te bALaka maraNa pAmyuM che, jethI tenuM vastra letAM mane zarama thAya che. caMDALe kahyuM - are ! emAM lajajA kevI ? e te ApaNe AcAra che, mATe jA, laI le." tyAre pAchA pharatAM harizcandra vicAra karyo ke-are! lebhane dhikkAra che ke jenA vaze mANasa kyAkRtya jANatuM nathI. athavA te purUSa daivathI haNacela ja che. vaLI svAmIne je Adeza che, te mAre banAvavAno che. svAmIe pite AjJA karatAM, sevakane temAM vicAra karavAne na hoya. ema dhArI AgaLa jatAM teNe strInA vilApa sAMbhaLyA ke"hA !hA ! putra tuM mAre eka je hatuM. jethI tAre lIdhe mane paNa maraNa ja zaraNa che. he deva ! tuM ja kepe che ke mArA patine nIca-gRhe dAsa banAvyuM ane mane paNa tevI dazAmAM mUkI, chatAM bharatanA vaMzamAM ucharela A putranA AlaMbane huM jIvatI hatI, to have mArI zI gati?" evAmAM harizcaMdra sutArAne jANuM utAvaLe Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harizcaMdranI kathA. 83 jatAM AMsu lAvI AtmAne niMdatAM kahyuM ke-"he devI! ApaNe nirbhAgya ziromaNI para A ke vajAghAta?" tyAM patine jotAM sutArA bahu ja meTethI revA lAgI, ane harizcaMdra paNa re. putranA maraNe dhIraja keNu dharI zake? pachI pUrvanI jema liM-- gana detAM harizcaMdra rohitAzvane kahevA lAgya-"he vatsa! kema belate nathI?" vaLI sutArAne teNe kahyuM ke -"he devI! tuM re zA mATe che? A bALaka mane lAvate nathIte zuM tene reSA che? ke ene mAdaka nathI A ? barAbara dhavarAvyuM nathI? ratnane hAra dIdhA nathI ke meM hAthI nathI Ave? he vatsa! e badhuM kSamA kara ane tane rUce te laI le." ema putrane manAvatAM rANIe rAjAne vilApamAM nAkhyo ke-"he mUDha ! tame jetA nathI ke A bALaka te prANarahita che, te e kema jue, kema bheTe, kema bele ane kema hase ?' evAmAM caMDALe kahyuM ke are! te strInI sAthe zI vAta karavA mAMdha che? kema utAvaLe Avate nathI?" AthI te bhayane lIdhe sAvadhAna thaye, ane ceSTAthI putrane maraNa pAmela jANI, AMkhamAM AMsu lAvatAM teNe sutArAne putrane vRttAMta pUcho. te bolI Aje prabhAte kASTa ane puSpa levA vanamAM jatAM mArA abhAgye ene duSTa bhujaMga karaDaze." tyAre harizcaMdra vicAra karyo ke-ahe !, saMkaTamAM pADanAra evA mane dhikkAra che." tyAM devI bolI ke-te vakhate kaI svajana na hovAthI enuM viSa keIe utAryuM nahi. jema dharma vinA AtmA, tema baMdhu vinA jagat zUnya bhAse che." harizcaMdrane vicAra Avyo ke -"are eka tarapha caMDALa kapAyamAna thayA che ane bIjI bAju putra maraNano zeka pragaTayo che, vaLI enA dehaparathI vastra letAM mArA hAtha kema cAle? ane svAmIne Adeza bajAvyA vinA mane magarUra thatuM nathI, athavA te atyAre mAre patra Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. ? 6. maraNanA vicAra zA karavA ? huM to caMDALane AdhIna chuM, jethI te kahe tema mAre karavAnuM che. nahi teA pratijJA bhraSTa thatAM sattvane kalaMkita karU chuM. sAttvikone apatya-anurAga kevA ?' ema sattva pavanathI apatya-sneha astavyasta thatAM te sAttvika vimukha thai spheTa vacanane vasra mAgavAne asamartha banatAM saMjJAthI AcchAdana ApA, ema kahI, priyA pratye teNe hAtha prasAryAM paraMtu sutArA tenA abhiprAyane kharAkhara na samajavAthI te vAraMvAra rAhitAzva tenA hAthamAM ApavA lAgI, te harizcaMdrena levAthI rANI melI 'tu' zu kahevA mAge che.? huM e saMjJA samajI zakatI nathI, mATe skuTAkSare bela ' tyAre dhaiya rUpa sAMDasAthI vacana kheMcatAM te sAttvika melyA ke e vatsa bhale tArI pAse rahyo, paNa enu AcchAdana-vastra Apa.' evAmAM AkAzathakI kalpavRkSanAM puSpAnI vRSTi thaI ane * ahA sattva ! ahA sattva ! ' evI vANI pragaTI. vaLI rAjAe paNa pAtAne acAdhyAmAM peAtAnA rAjabhavanamAM mahAsihAsane sabhAmAM beThela joyA ane rohitAzvane apUrva kAMti cukata ratnAe racita tathA bhAre zAbhAyamAna hArasahita AnaMdathI peAtAnA utsaMgamAM ramatA joyA. temaja muninA zrApathI pUrve zuka ane zIyALa anela ku'tala ane vasubhUtine samakSa aMjali joDI eThelA teNe joyA. tathA paDadAne AMtare nATaka jovAne Avela sutArAne teNe sakhIo sAthe kheAlatI sAMbhaLI. vaLI samakSa saMgIta rasamAM magna banelA rAjA-amAtyAdikanI potAnI sabhA paNa teNe nei. temaja nAgarAe pratisthAne karela tathA nAcatI ramaNIovaDe AnaMda upajAvanAra evA mahAtsava joyA. vaLI pratihArathI prerAcelA, vijJapti karavAne icchatA ane dUrathI namatA evA lAkone jotAM rAjAne vicAra Avye ke-- A zuM? zuM e svaprame joyu ke mArA matibhrama che ? athavA teA kei devatAnI e iMdrajALa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvikapaNA upara vajAyudhanI kathA. 85 che? ema rAjA ciMtave che, tevAmAM tApasa AzIrvAda ApatAM AkAzamAM rahIne be -"he sAtvika! idra tane je varNavyo teja tuM mArA jovAmAM AvyuM. meM je karyuM te badhuM te anubhavyuM paNa Dage nahiM. he rAjana ! e tuM kSamA karaje. cirakAla satvavaDe tuM jayavaMta rahe vaLI bIjAe Apela lakSamI pratye tuM nirapekSa che, tathApi tane kaSTa ApatAM upArjana karela pApanI zuddhi mATe huM mArA tapavaDe tane ApuM chuM ke tArA nAme AkAzamAM nagarI thAo ane tyAM tuM adbhuta sAmrAjya kare." ema kahI tApasa divya zakitavaDe kayAMka cAlyA gaye, ane harizcaMdra pUrva pramANe pitAnI prajAnuM pAlana karavA lAgyuM. e pramANe tApase kahela harizcaMdranI kathA sAMbhaLatAM zrImAna ajAputra mahIpati prakRSTa prameha pAme. have ajAputra rAjAe aMjali jova jainAcAryone nivedana karyuM ke -"jenamAMno sArivaka-vRttAMta mane kahI saMbhaLAve." eTale pitAnA aMtaramAM vicAra karatAM temane lAgyuM ke-"rAjA namratAthI pUche che, mATe e tattAvadha pAmaze. samyakatva-mULa vividha caritra sAMbhaLavAthI bhAgyazALI bhavyAtmA laghukama hoya te te jinadharma sAMbhaLavAnI zraddhA svayameva pAme che. ema dhArI, AcAryoe kahyuM ke-"he rAjan ! dayA, dAna ane kSamAyukta vAyudhanI kathA zraddhApUrvaka sAMbhaLa. videhamAM ratnasaMcayA nAme nagarI ke je sadviveka ane saMpattinA pANigrahaNanI eka vedikA samAna che. tyAM kSemakara nAme rAjA ke je prajAne nyAya ApatAM, potAnA jIvitavaDe pRthvIne saMbhALe che. tene satIdharmarUpa nareMdranA AsthAna maMDaparUpa tathA jagatanA mitra samAna evI ratnamAlA nAme rANa hatI. temane Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. svamasUcita, prAjya sAmrAjyanI prabhutAnA sthAnarUpa ane pratipakSIone vA samAna evo vizvayudha nAme putra thaye, ke jeNe kalAcAryane mAtra sAkSI rAkhI, bAlyAvayamAM ja satkaLAo tathA karNa vyakramatA zIkhI lIdhI. pachI ramya vaivanano svIkAra karatAM tene rUpasaMpattie svIkAryo, guNagrAma grahaNa karatAM te zatruone mAnya thayo, mahAdAna aMgIkAra karatAM tene pramAdapUrvaka yaze svIkAryo, deva-kuLa tajatAM tene vyasanoe tajI dIdhe, avasare paraguNa grahaNa karatAM tene mAhAsya grahaNa karyo, ane paraprazaMsA AcaratAM te prazaMsAthI prakhyAta thaye, parAkramane bheTatAM tene vijaya lakSamI bheTI paDI ane uccanyAyane paSatAMte vividha saMpadAthI pivAye, svagurUne sevatAM te uttama janethI sevA, dharmazAstra sAMbhaLatAM te lekethI gavAya, paradArane na IcchatAM te durgatine aniSTa thaye, sarva prANIonI rakSA karatAM te devatAothI paNa rakSA pAye, devapUjA AcaratAM te dharmavaDe acita thaye tathA mAne mAnatAM te zatruothI Adara pAme, vaLI te sAtvikemAM cakavartI, satya-vAdIomAM, mukhya Azritane kalpavRkSa samAna ane lIlA-kautukanA eka parvatarUpa hatuM. temaja deSarUpa kAMTAnA eka kSetrarUpa tathA guNakamaLane himarUpa evA thovanamAM paNa je anukrame traNa purUSArthane sadA sAdhate hate. kAraNa ke je yauvanamAM paNa dharma, artha ane kAma-e tripadIne seve, te purUSottama samaja. je traNa lecanamAM ekathI hIna hoya, te zuM Izvara hoI zake? e pramANe guNane lAyaka rUpavAnuM lekanA jIvitarUpa te vAyudha kumAra vaivarAjya pAmI atyaMta yaza pAme. evAmAM bIjA devalokamAM sAmAnika devethI paravArela, asarAevaDe gavAyela tathA iMdrANIyukata e iMdra, pratiSThApAtra deve pAse sajajane, sAtvike ane satyavAdI manuSyanI saMkathA karatA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikapaNA upara vajAyudhanI kathA. be ke-Aje svarga ane pAtAla karatAM paNa pRthvI zreSTha che, ke je sAtvikanuM sthAna che ane sAtvikamAM badhA guNa hoya che. jevuM satva manuSyamAM akhalita che, tevuM deva, daitya, vyaMtara ke tiSIomAM paNa nathI. temAM paNa jUnAyiktA te heya ja che, chatAM Aje vAyudhamAM je satva cakaLatuM che, tevuM anyatra nathI. vrajarekhA samAna tenuM satva, anivArya parAkramavALA deve paNa anyathA karavAne samartha nathI. tyAM e prazaMsAne sahana nakaro ke deva vAyudhathI pitAne nyUna dhArI ke pAyamAna thaI, vicAravA lAgyA ke -"deve AgaLa manuSya prazaMsA pAme e ja hAMsI jevuM che. aho ! prabhutAne dhikkAra che ke jyAM vicAra ja nathI. eja khedanI vAta che. huM vasudhAne chatra ane merUne daMDa banAvuM-te ene satvathakI hamaNA ja calAyamAna karUM.' evA garva ane kepathI IMdrane jotAM, sabhAmAM daSTi pheMkatAM, ane devAMganAone bha pamADatAM te sabhAthI bahAra nIkaLI gayuM. pachI eka mitra sAthe cAlatAM te be ke -"prathama e purUSanA zayanI parIkSA karavI. devage temAM salAmata pAra utaratAM, te vakhatasara sattvamAM zithila thaze, ema bevAra parIkSA karatAM zuM ke salAmata pAra utarI zake?" ema mitra sAthe nizcaya karI, te pRthvItaLe utaryo ane vAyudhanI parIkSAne avasara jevA lAge. tevAmAM yuddhamAM nizcaLa evA vAyudha kamArane udyAnapAlake aMjali jene nivedana karyuM ke he deva! traNa jagatane jaya karavAmAM manmathane madada karanAra mitra ane mAninIonA mAnabhaMgamAM adhikArI e vasaMta samaya AvI lAgyo che. atyAre yuvAno kAminIo sAthe udyAnamAM krIDA karI rahyA che ane madhura gIta gAnamAM mana lagAvI rahyA che. mATe te jovAnA kautuke, je ke pitAne phaLavaDe phalita chatAM ArAma-agIcAne Apa saphala kare." ema Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ce zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. tenA kahevAthI kumAra sa Mketa karI, peAtAnI premadA tathA padAsahita udyAnamAM peThA, ane buddhinivAsAdika parivAra sAthe bhAre he`thI cAtaraka ramaNIyatAnuM avalAkana karI vAyudha kumAre tenu varNana karatAM jaNAvyu ke-- ahA ! juo tA A udyAna naMdanavana karatAM adhika zobhAyamAna lAge che--are ! kulita zAkhAothI lacI rahelA vRkSa pAse AvavA mATe tApasa harAne preraNA karI khAlAvI rahyA che, mayUranRtya jotAM mAranA bALakA tanmaya thaI kaMI cuNatA paNa nathI ane zuke spardhAthI nipuNa saskRta bhASA zIkhI rahyA che.' evAmAM udyAnapAlake kahyuM ke-- hai deva ! tame rAjyAbhieka vinA paNa sarva guNeAe utkRSTa che, tethI tame vacana-zeAbhAnI khAtara rAjA kahevarAvAne lAyakaja che. vaLI tame pAchaLathI paNu cakrava-tI thavAnA che, jethI tamA ahI' praveza karatAM udyAnalakSmI saMgala nimitte prekSaNaka--mahAtsava jANe karatI hoya ke je kekilanA kalarave Arabhela gItanIthI vAMsaLI vagADe che, madhukarAnA jhaMkAravanA miSe ketakI gAna kare che, vAyarAthI uchaLatI zAkhAonA miSe latAnatta kI nAcI rahI che ane patathI paDatA jaLa pravAha nA svara te vAjIMtra vagADe che." tyAre rAjAe jaNAvyu ke-- huM buddhinivAsa ! je vastu jovA lAyaka hAya, te peAtAnA abhISTa janane batAvIne pAte jovI. arUNane jagata batAvyA vinA bhAskara peAte jotA nathI." mATe devI krIDA--udyAnamAM jeTalA vakhata rahe, teTalA vakhata ApaNe A devamaMdiramAM besI rAhu joie. pachI ApaNe ArAma lakSmInu avalAkana karIzu. ' ema badhAe mAnya karatAM rAjAe caityAbhimukha jotAM ' ahA ! AdinAthanI pratimA kevI su Mdara dekhAya che ? ' ema dhArI AgaLa jaIne te stuti karavA lAgyA ke ahA ! je AdinAthe prathama sa MpadAnA kAraNarUpa kaLA tathA majJAna janAnA upakAra nimite mAnava " Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikapaNa upara vajAyudhanI kathA. 89 bhavane zebhAvanAra lakSmI vistArI ane pachI paralakane sudhAravA pavitra vAkayayukta dharmopadezathI zAzvata mekSasukha bhavyAtmAone batAvyuM-evA nAbhinareMdranA suputra amArA kalyANa nimitte thAo. evAmAM rANI lakSamIvatI te pitAnI caMdrAnanA sakhIne kahevA lAgI ke jyArathI Aryaputre mArA putra sahastrAyudhane pitAnA yuvarAja-pade sthApyo che, tyArathI mArA aMgopAMga zItalatane pAmyA che. caMdrAnanA belI- e te cukata ja che. pUrve rANuo putra pAmavAne patinI prArthanA ane nirNaya karatI hatI." tyAM avAja karate udyAnapAlaka ucethI kahevA lAge ke -"he devI have utAvaLa kare kAraNa ke ahIM najIkamAM rANI tamArI rAha juve che ema sAMbhaLatAM rAjA devI pAse jatAM belyo ke "he devI! bakulavRkSathI ketakIpara AvatA bhramarenA miSe teo a anya AliMgana ApI rahyA che." rANI belI-deva! tame A tarapha juo, sarpone bhaya pamA, caMdramA samAna nirmaLa kalA-kalApathI saMpUrNa A mayUra tamArI jema sahacarI-strI sAthe vinoMda karI rahyo che tevAmAM adazya rahIne pelA deve vicAra karyo ke-jyArathI mane devatva maLyuM che, tyArathI bArIka najare jotAM, A zatru atyAre mArA jevAmAM AvyA. ThIka che, e durAtmA vAyudhane mArIne mArI dhAraNA pUrI karIza." ema ciMtavI te deva uMcethI kahevA lAgyA ke-are ! pUrvabhavanA vairI! tuM atyAre bhale strI-AliMgananuM sukha anubhavI le ane te huM sahI laIza. kAraNa ke mRgeMdra pramAda nidrAmAM paDayo hoya ane potAnA prakhara nakhavatI gaMDasthaLane bhedI hAthIne rAMka banAvI dIdhela hoya, chatAM tenI upekSAmAM gajendra nizaMka thaIne mANasano parAbhava karavA samartha thAya che. are! tuM kIDA tajI, subhaTa banI mArI sAthe yuddha karavA taiyAra thA. kahe e siMgrAmanI vANuM tane pasaMda hoya, te strI AliMganamAM nhAva Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. banela tuM yamarAjAno atithi thA." ema sAMbhaLatAM rAjA ekadama uce joI bence ke-he buddhinivAsa! A avAja zabdAyamAna teja kevuM Ave che?" te bolya--" he deva! je e kaThina vacana bele che, tethI ema lAge che, ke akALe kapAyamAna thayela koI deva tamArI sAthe laDavAne Ave che? evAmAM tejavaDe zarIre dedIpyamAna e vighudaSTa nAme deva dAkhala-hAjara thaye. tyAM avajJA batAvatAM rAjA bolyA ke he devI! A sArvabhoma vasaMtano tuM prabhAva te je, ke A yuvatI mAna mUkIne pote paticaraNamAM DhaLI paDI ane sakhInA hAsyathI te UMce najara paNa karatI nathI, eTale pati jarA Amatema thaI, hAsya karatAM daMtakAMtithI prakAza pamADatAM, te mRgAkSIne gADha AliMgana ApI rahyo che? tyAre caMdrAnanA saMskRta-vacanathI rAjAne kahevA lAgI ke- he deva! tame paNa A tarapha juo ke priyAe dUrathI priyatamanuM citta bhedIne acetana karI nAkhyuM, tene bahAra kahADavAne teNInI AgaLa e mukhamAM AMgaLI nAkhI rahyo che. tevAmAM pele deva jarA najIka AvIne kahevA lAgyo ke-"are! vAyudha! jyAM sudhI mArI taravArarUpa garUDa pragaTa nathI, tyAM sudhI anya rAjArUpa sarpo bhale bhAre vizvanA udgAra kahADayA kare, paNa te prApta thatAM te temane parvataguphA ke rAphaDAnuM zaraNa levuM paDaze. te he mUDha! tuM mArI avajJA zA mATe kare che? vaLI e paNa yukata nathI ke yuddhamAM tuM rAjAone jIte che ane badhA rAjAone avagaNe che, e tArA cakitvane prabhAva che, paNa huM deva hovAthI te mane kaMI paNa parAsta karanAra nathI. vaLI je cakitAvaDe tuM tane tuccha gaNe che, te tAre mada mArI AgaLa zuM mAtra che? temaja bAhuyuddha karavAnI je tArAmAM zakita hoya, te bhuja batAva ane nahi te taravAra hAthamAM laI le." eTale rAjA kepasahita bAlyA ke are! kALe tArApura najara Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikapaNe upara vAyudhanI kathA. nAkhI che ke yamarAjAe tane patra mokalyo che? athavA daiva ke daSTiviSa tane naDayA che ke tuM pite maravA mAge che? ke Ama mithyA, baliSTha rAjAonA deDanI kharaja dUra karavA zastrakamamAM nipuNa evA amArA jevA sAme tuM yuddhamAM AvavA taiyAra thaye che?" tyAre buddhinivAsa rAjAne kahevA lAgyo ke-"rAjana ! anya rAjAo tamArI asidhArAnuM vrata AdastAM, manuSyatvathI adhika devapaNAnI saMpatti levA gayA ane tethI A deva paNa iMdranI paddhIne Icchate haze, te tamArA zase haNatAM Idratva pAme, mATe te ema kahevA mAge che ke he bhUpAla! tuM mArUM eTaluM kAma kara ke jethI huM unnati pAmuM ane tArI khyAti thAya." tyAM pelo deva buddhinivAsa pratye kahevA lAgyuM ke "are! bhatyAdhama ! huM tAre upAya samajuM chuM ke tuM ama devene paNa mAravA mAge che. ema kahI, bhAre krodha batAvatAM eka krIDA parvata upAdhane nAkhe, jethI eka rAjA vinA bIjA badhA kAganI jema bhAgI gayA. tyAM lakSamIvatI rANI thoDe dUra rahI kahevA lAgI ke -"hA! Aryaputra! hA ! vasudhAne dhAraNa karavAmAM eka malla ! mane eka prativacana Ape" ema bolatI te mUcha pAmI, ane lAMbA vakhata pachI caitanya pAmatAM te potAnA parijanane kahevA lAgI ke -"svAmI ApadAmAM AvI paDatAM, ApaNe jIvIne zuM karavuM? juo-caMdranA grahaNamAM hariNa tene tajate nathI. vaLI punaH vicAra AvatAM te bolI ke -"ahe! badhA ja paranA deSa grahaNa karavAmAM nipuNatA pAmyA che, paNa potAnA deSa jotAM nathI-e lekavAkaya grAhyA thayuM, kAraNa ke svAmIne tajI parijana ane huM paNa nAzI chUTakyA, te huM parijanane ola kema ApI zakuM? paNa svAmInA nehathI viparIta karanAra mArA AtmAneja Ala dauM." ema vAta cAle che, tevAmAM pAchaLathI avAja AvyuM ke "he devI! tattara Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. AvAsamAM jAo. kAraNa ke auSadhi laI, svamuSTivatI parvatane pIsatAM, tenuM cUrNa joIne te devatA rAjAne AdhIna thaye che. lakSamIvatI tarapha cakSu pheravatAM kahevA lAgI ke-"e adhama deve taiyAra karela tata sIsA tulya vacanathI tapAvela karNapuTane amRtanA siMcana samAna e vacana keNe kahyuM? athavA te kSaNavAra pachI te badhuM vistArathI jANavAmAM AvI jaze. tevAmAM vastra dhonAra dAsIe praveza karIne jaNAvyuM ke "he svAminI! tAre jaya thAo, tuM jaya pAmI lakSmIvatI joIne belI ke -"e koNa che ke je AryaputranA kuzaLa samAcAra jANIne mane kahe. paNa te jANuM, pAchI priyavaMda dAsI ahIM AvI che. tene huM pUchIza." ema samajI rANa punaH belI ke--he sakhI! te deva Arya putrane vaza thaye, e vAta keNe nivedana karI? tArA sAMbhaLavAmAM e AvyuM che?" priyaMvadA bolI-he svAminI! vividha -daMDa-cuddha karatAM, parAjita thayela devatA, rAjAne vaza thaye, ema saMbhaLAya che. vaLI ema paNa mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che. tyAM lakSmIvatI vacamAM utAvaLa karIne belI ke-"huM sAvadhAna chuM, zuM teM sAMbhaLyuM che, te kahe." priyaMvadAe kahyuM--"aSTamI pramukha dharmatIthIe svAmI dharmasthAnamAM nizcala manathI kaMIka dhyAna kare che. te te tame jANe che. sarva lokamAM prasiddha evuM kaMIka vizeSa kArya svAmI karatA lAge che, Aje aSTamI samajI, yuddhamAM thayela pApanI zuddhi karavA, A sthAnathI bArebAra svAmI dharmazALAmAM gayA haze. tyAM rahetAM, tatkAla AkAza thakI mane vage utaratAM, bhayabhIta thaI, sarvoge kaMpatAM, skadhamAM saMkoca pAmatAM eka kabutira manuSya-bhASAe latAM, traNa bhuvananA eka zaraNa evA svAmInA caraNe AvI paDaze. A vakhate meM pArevAne balate sAMbhaLe ke "he kSamAnAtha! he pRthvIpati! mAruM rakSaNa kara, rakSaNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvikapaNuM upara vijayudhanI kathA. kara. hA ! yamasamAna enAthI mAruM jIvita kema raheze?" tyAre rAjAe vicAra karyo ke-"ahe! A te kathArasa ati bhayAnaka?" ema samajI rAjAe tene pitAnA meLAmAM rAkhe. tevAmAM sapanI pAchaLa garUDanI jema eka sIMcANe tarata AvyA ane kSudhAtura thaIne te rAjAne kahevA lAgeke-"are e mAruM lakSya mane seMpI de" dAsI kahe che ke "eTalI vAta te meM sAMbhaLI, paNa zuM thayuM te huM jANatI nathI." tyAM lakSmIvatI jarA vicArIne belI ke -"he priyaMvadA ! palAyananAM sthAne te jagatamAM ghaNAM che, chatAM tyAM na jatAM e pAre ahIM dharmazALAmAM AvI Arya putranA zaraNe beThe, e hakIkata mane ThIka bhAsatI nathI. ane vaLI evuM paNa kadi sAMbhaLyuM nathI ke pakSI manuSyanI bhASAmAM bele." priyavaMdAe kahyuM-"devI! tame barAbara kahe che. mAruM mana paNa eja vicAramAM vyAkuLa thaI rahyuM che. zuM e satya sIMcANe haze ke jenA bhayathI pAre zaraNe AvI paDe? athavA te naTanI jema rUpa badalAvI kaI vidyAdhara vilAsa karate haze ke satvanI parIkSA karavA koI deva svargathakI utaryo haze? he mRgAkSI! e vAta bhedabharelI che ane kaI rIte zubha te nathI ja. AthI lImIvatI hAthapara kapala rAkhIne mauna besI rahI. jyAre priyavaMdA manamAM ciMtavavA lAgI ke -"aho ! ISTa jananA upadravanI AzaMkA upaje ane zreSTha mANasanI mati paNa vaiparItya viparyAsa pAme, te A te praNayinI che ane teNe patinA manamAM sthAna meLavyuM che. eTale evI sthiti kema na thAya?" vaLI niHzvAsa mUkatAM te vicAravA lAgI ke have svAminInA manane huM vinoda kema pamADI zakIza?" evAmAM maMkarA dAsI AvIne belI ke-"he svAminI! pAre devanA zaraNe paDe che ane sIMcANe thAMbhalA para beThe che, e dekhAva jevAne badhA nagarajane Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ekaThA thayA che. te aMbA ! tamane paNa bolAve che." ema sAMbhaLatAM lakSmIvatI ekadama uThI, baMne sakhIo sAthe mahela tarapha cAlI ane praveza karatAM rAjA, pArevA ane sIMcANane teNe joyA. tyAre deva vicAravA lAgyuM ke-ahe IcchAnusAra belatAM iMdranu aparimita pAMDitya. jagatamAM keTalAka mANase te senAnI pratikRti-mUtti jevA haze, ane te paNa ceDA ja haze. svargavAsI devenA zarIrane cheda karavAmAM mAna dharAvanAra te te ulaTA denA paNa zaNagArarUpa che," ema belatA IzAreMdranuM vacana kene kepa na upajAve ? vadhAre zuM kahevuM, paraMtu A huM have iMdranuM e vacana hamaNAja vRthA karI daIza. athavA te kAma sAdhyA vinA vidvAna pitAne prakhyAta na kare. juo, rAhu paNa caMdra-sUryanA grahaNa vakhate AkAzamAM dekhAya che, anya vakhate nahi." A vakhate purUSottama pradhAna, sahasAyudha badhe parivAra tyAM rAjAnA jovAmAM ALe. tevAmAM pAre rAjAne kahevA lAgyuM ke-"kSatrinA mugaTa he rAjana ! jemane AzrIne parAkrama tarapha vijaya pAme che, te lA rAjAone saMgrAmamAM vilakSa banAvI, AkAzamAM rahela sUryanI jema vizvanA ekaja rAjA evA tame pitAnA kara-kiraNathI pRthvIne AkrAMta kastAM zuM anyAya aMdhakAra udbhava pAmI zakaze?"vaLI punaH te dInatA batAvate be ke--"he rAjana! tu pratApanuM sthAna hovAthI zUra-sUrya samAna che, lakSamIne priya hovAthI te viSNu che, umA-mahAlakSmIne priya hovAthI tuM mahAdeva che, prajApati hovAthI tuM vidhAtA che, nidhAna-nAyaka hevAthI kubera che ane kSamA-pRthvI pakSe zAMtine rakSaka hovAthI tuM ahaMnuM che. e rIte he deva! tuM devamaya che, A adhama sIMcANa theMkI tuM mane bacAva! eTale rAjAe dhIraja ApatAM jaNAvyuM-'he pakSI! tuM bhaya pAmate nahi. A huM yamanA mukha thakI paNa tane Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvikapaNA upara vajAyudhanI kathA. 95 bacAvanAra beThe chuM. AthI pAra AnaMdapUrvaka pRthvI sudhI mastaka namAvI, rAjAne namI, "mahAprasAda" ema belA, apatyanI jema rAjAnA khoLe besI kAMIka nirbhayatA-zAMti pAmyuM. A vakhate parijane badhA uparAuparI ubhA rahI bhAre ketukathI jevA lAgyA. tevAmAM sIMcaNe dhIrajathI be --"he rAjana! e mAruM lakSya che, e te jagatamAM prasiddha ja che, te e mane sepI de ke jethI kSudhAtura mArA AtmAne huM tRpta kare. tyAre rAjA jarA hasIne kahevA lAgyuM ke he pakSI! pitAne nAza thatAM sudhI paNa kSatriyavaMzI purUSa zaraNe AvelAne seMpavAnuM mana kadi na kare. agatye samudra pI jatAM paNa maheMdra samudra pAsethI menakAne putra manAka parvata laI na zakaze ane vaLI he siMcAna1 tane yukta nathI ke enA prANathI potAnA prANunuM piSaNa karavuM, kAraNa ke enuM bhakSaNa karatAM tane kSaNika tRpti thaze ane enuM maraNa thaze, vaLI te sIMcANa! tane jema maraNane bhaya che, tema bIjAne paNa avazya hoya ja. temaja annabhejanathI paNa tane tRpti thatAM sudhA-bAdhA zAMta thaze, ane narakanI pIDA sahana karavAne prasaMga paNa nahi Ave. mATe meha ne pAma ane mAMsa khAvAnuM e durbasane tuM tajI de." eTale sIMcANe hasIne bebhe-"huM rAjana ! tuM te jema karyuM, tema kahevA mAge che, huM paNa che ke jANuM chuM ke prANivadhathakI jIva narakamAM paDe che, paraMtu jatane jIvADanAra kuLamAM je jene, tene e kAma deSarUpa ja gaNAya, paNa amArA jevAne te prANivadhamAM ja pradhAnatA che ane mAnI janene te eka maMDarUpaja che, mATe amArA kuLanI paravazatAe anya kuLanI apekSAe e niMdanIya karma chatAM amane te deSarUpa nathI, te e pAre mane sepatAM tuM mArI AtmAne prasanna kara eme te sIMcANe kAMIka utkaMThAthI AgaLa Avya, tevAmAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra bhaya pAmate pAre rAjAnA vastramAM pesIne pitAne gopavI rahe. eTale hAthavatI tene sparza karatAM rAjAe kahyuM ke -"are! pArevA! tuM Ama vyAkuLa kema bane che? amAruM zaraNa svIkArIne paNa tuM bhaya kema pAme che? prANute paNa huM tane sIMcANane svAdhIna karavAne nathI." tyAM sIMcANe be ke-"he nRpatilaka ! meTA purUSo samAnavRtti-pakSapAtarahita hoya che. zaraNAthIne teo zaraNa karavA lAyaka hoya che. agninA sparzathI kayA zItA nI TADha zAMta na thAya? vaLI tame ene vAraMvAra ema kahA kare che ke "tuM bhaya pAmate nahi." tema mane paNa sudhAthI bacAvavAne tame lAyaka che. atyAre mArA prANa kAlakSepa sahana karI zake tema nathI, te tamArA dekhatAM ja cAlatA thaze." tyAre rAjA ekadama bolyo ke- are ahIM rayAmAMthI ke hAjara che?" tyAM muMdalaka nAme rasayAe pesIne kahyuM ke"A huM hAjara chuM, deva! AjJA kare." tyAM rAjAe tenA kAnamAM kaIka kahetAM, te tarata jaI, thALamAM divya mAdaka laI Avye, evAmAM vidUSaka manamAM vicAravA lAgyuM ke aho! janmakAlathI Aje ja pUrvanA sukRta phaLyAM ke mArA gatrIe paNa pUrve kadi na joyela e modaka atyAre mArA jevAmAM AvyA, te kevA suvAsika bhAse che? mATe koI paNa upAyathI rAjA pAsethI mAgIne huM khAIza." ema vicArI te rAjAne kahevA lAgyuM kehe vayasya ! Aje te bhAre ke pAyamAna thaIne bhAryAe mane phUTayo ane bahAra kADhI mUke che. eTale rAjAe jarA hasIne kahyuM ke -"vakhatasara medaka mAgavAnI e yuti haze." vidUSaka hasIne - te kSudhAtura mane mAdaka apAve." rAjAe snehathI kahyuM--ema karIza." pachI buMdalake medanI thALI rAjAne ApI. tyAM vidUSaka spRhAthI ceSTA karatAM, rAjAnA hAthamAMthI mAdakanI thALI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAttvikapaNA upara vAyudhanI kathA. 97 , chInavI lai, te tarata khAi gayA, te joi bIjA khadhA hasavA lAgyA, tyAre hAsya ane kApasahita bhrabha MgI-bhraMzuTI matAvI tene Thapako ApatAM, rAjAe te mAdaka phI lAvavAnA mudalakane Adeza karyAM. eTale teNe mAdaka lAvatAM rAjAe peAtAnA hAthe temAMthI eka mAdaka laI sIMcANAne ApatAM, te kautukanI jema joine melyA--hu priyavAdi bhUpAla ! e zuM che ? ' rAjAe kahyuM-- e mAdaka che. ' si McAnaka ajJAtanI jema khelyA--' he rAjana! mAdaka enA zabdArtha ze ?? rAjAe jaNAvyuM--'kSudhAturane je pramAda pamADe-te mAdaka.? sIMcANAe kahyuM--'ThIka samaaA, paraMtu ama jevA pakSIone bAda karatAM, e vacana satyAMza mAnI zakAya, kAraNa ke ama jevA mAMsabhakSI ne mAMsa vinA tRpti naja thAya, mATe e mAdakanI kAMi jarUra nathI, e pArevA mane Apo, e mArU lakSya che.' ema sAMbhaLatAM, bhayathI kaMpatA pArevA rAjAnA mukha sAme jovA lAgyA, tyAM rAjAne vicAra AvyA ke--are! A tarapha vyAkuLa pArevAnA prANa macAvI rakSaNa karavAnuM che ane A mAjI kSudhAtura sIMcANAnA prANanuM paNa rakSaNa thavu joie.' tevAmAM purUSAttama pradhAne kahyuM-- he rAjan ! sArA upAdhyAyanA samAgame karela abhyAsathI jaNAya che ke devAnA pakSI garUDa AvI manuSya bhASAmAM khAle che ane A khanetA vAraMvAra kharAara dhIratAthI elyA kare che, jethI huM dharaNIdhara ! mane tA ema lAge che ke A koI devanA vyavasAya che. ' rAjA melyA--hai amAtya ! e bhale deva ke anya koi hAya, paNa amAre tA svapratijJAnA nirvAha karavAnA che.' A vakhate sIMcANA sakepa kahevA lAgyA ke huM rAjan ! bhakSya prApta chatAM bhUkhathI huM ghaNA AkuLa-vyAkuLa thai rahyo chuM, tA . have kAlakSepa zA mATe kare che ?' ema sAMbhaLI rAjA citavavA lAgyuM ke...' sIMcANA enA mAMsa vinA tRSa-tuSTa ? 6 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. thavAne nathI ane pArevAnuM mAre avazya rakSaNa karavAnuM che, tema anya prANInuM mAMsa ApatAM paNa deSaja lAge, mATe huM potAnuM mAMsa ApuM." ema dhArI rAja -"he pakSI ! je dAtAradenAra amuka vastu ApavAne asamartha hoya, te tene badale bIjI vastu ApavAno vyavahAra cAlu che, mATe je tuM kabUla kare, te huM pArevAnI arebara mArUM pitAnuM mAMsa kApIne tane ApuM. AthI sIMcANe mAMcita thaI ciMtavavA lAgyo kendra nuM vacana avazya satya nIvaDe, tema lAge che. pachI te maMdAkSare bolyo kebhale, ema kare. eTale rAjA utsAhathI belI uTho ke-"are! ahIM keI che ke?" tyAre rAja-adhyakSanajIka AvIne betye ke - "mahArAja! A huM rahyo, AjJA pharamAve." tyAM rAjAe tenA kAnamAM vAta kahI. jethI AjJA pramANa che, ema bolatA rAja-adhyakSe cAlI nIkaLatAM tulA lAvIne rAjAne ApI.eTale rAjAe potAnA hAthe eka trAjavAmAM pAreva nAkhyo ane bIjA trAjavAmAM svAbhimAna sahita chUrI vatI sAthaLanuM mAMsa kApI kApIne nAkhatAM pAchaLa kelAhala mu ane sIMcANe sAhasapUrvaka kahevA lAge ke -he vIra! he svAbhimAnamAM dhIra! tane namaskAra che. evAmAM pradhAna tathA saMbhAjane sakheda belyA ke-"he deva! A sAhasatkarSa asthAne che. A zarIravaDe he nAtha ! tAre jagatanuM rakSaNa karavAnuM che, te eka pakSIne mATe zuM ene tyAga yukta che? vaLI e koI mAyAvI deva che, ema tamane kahevAmAM AvyuM, adyApi e vAta dhyAnamAM laI he mAnina! A atisAhasane tajI de." sacivanA e vacananI avagaNanA karI, bhAre harSa pAmate rAjA pharI mAMsanA kaTakA kApI kApIne trAjavAmAM nAkhavA lAgyA, tyAM lakSamIvatI AMsu hAvI bAlI kahe amAtya! A akALe amArApara vajApAta ne?' amAtye kahAM -"he devI! tame te devanAM lakSaNa jANe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvikapaNuM upara vajAyudhanI kathA. che ke te kodhamAM AvatAM jaDanI jema vRddhAjJAne avagaNIne kAma karI nAkhe che. lakSmIvatI AkSepa sahita rAjA pratye bolI "he Aryaputra! satvazALI tame A zuM AraMkyuM che? tamArA aMge. cAlatI chUrI mArA hRdayane bhedI nAkhe che. A vakhate sahasAyudha dInatAsahita vicAravA lAgyo rAjA jema jema savathI pitAnA zarIrane kApIne mAMsa trAjavAmAM nAkhe che, tema tema pArevAnA aMgamAM bhAra vadhatuM jAya che. ahIM zuM kAraNa haze? athavA te bhAvI jANavAnI IcchAthI zuM? kAraNa ke pitRRNanA vairamAM putra paNa levAya che, mATe svAMga-mAMsanA khaDee karI eka helAmAtramAM pitAnI pratijJAne satvara pUrI karuM.' ema dhArI sahasAyudha jeTalAmAM sajaja thAya che, teTalAmAM rAjA dhIrajathI vicAre che ke-Ama vAraMvAra zarIra kApavAnI kadarthanAvaDe zuM? huM pote ja trAjavAmAM besI e pakSIne pUNe satiSa pamADuM ema ciMtavI te trAjavAmAM beThe. tevAmAM puSpavRSTi thaI, AkAzamAM duMdubhinAda thayo ane AkAzavANI thaI ke tulAmAM pitAnA zarIrane mUkatAM zrI vAyudha cakravartInA mAna, dAna ane sattvanI keNa tulanA karI zake ?" evAmAM gaMgAnAdanA vistAra samAna nRtya karate deva dAkhala thaye. te jotAM rAjAne vicAra thayo ke "A zuM?" tyAM deva praNAma karIne beThe. rAjA ciMtave che ke te bane pakSI kyAM gayA? A tulA kema khAlI jaNAya che ane mAMsa kApatAM satraNa banela A zarIra kema sAjuM dekhAya che? ane vaLI divya AbhUSaNa vaDe subhaga ane atyaMta tejasvI A purUSa keNuM? athavA te e badhuM mananuM unmAdapaNuM pragaTayuM?" tevAmAM deva kahevA lAgya-he mahAsattAvataMsa! AvA vismayavaDe saryuM A madhuM kapaTa-nATaka ame karela che. trAsa pAmatA pArevAnI pAchaLa kedhAyamAna sIthANA deDate A e lekhAva tANa vaLI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100. zrI caMdraprabhasvAmI-caritra sattvanI parIkSA karavA meMja karI dekhADaze." ema sAMbhaLatAM rAjA lajAne lIdhe adhomukhe besI rahe. tyAre deva prazaMsA karate -'vajayudha cakI samAna sattvavaMtamAM agresara anya ke kyAM paNa nathI." AvI zlAghA iMdranA mukhathI sAMbhaLI, kedhathI meM je kAMi viparIta karyuM, te he rAjana tuM kSamA karaje. keTalAka guNAnurAgIjane pazcAttApapUrvaka guNI janane bhAre vakhANe che, ane keTalAka adhama jane guNane sahana na karI zakavAthI tene nide che. he sAtvika ziremaNi! te mahAzaya iMdra paNa guNAnurAgI ke jeNe svamukhe devasabhAmAM tamArA sattanI stuti karI, paraMtu huM e satvane anubhavI na hovAthI sahana na thatAM meM e ajJAnacAkarI, te kSamA karaje. rAjA belya-ahe! iMdra paNa amArI zlAghA kare che, e mahAna Azcarya che. deva bolya-bahe pRthvIMdra! tuM evI zaMkA na kara, kAraNa ke ame tane bIje iMdramAnIe chIe." rAjA vilakSa banI sasmita -"tame vajaya evA nAmanI samAnatAthI mane iMdra sAthe sarakhAve che, te kema bane?" deva -"he rAjan ! vAyudha te tameja che, paNa svargane svAmI iMdra nathI, kAraNa ke tamesapakSa rAjAone dabAvyA che ane teNe parvatanA pakSene ja rUdhyA che. AthI rAjA vilakSa thaI smita karavA lAgyuM, tyAM deva be he nRpatilaka ! tamArA satvathI huM raMjita thayo chuM, mATe kahe, tAruM zuM priya karuM?" rAjAe kahyuM- he devapuMgavaanya vaDe azakya evuM mAruM sattva tame pRthvImAM prasiddha karyuM ane IMdrane satyavagnanI karyo e uparAMta bIjuM zuM priya hoya?" tyAre deva be -tathApi ATaluM thA --he rAjana ! A rAtrirUpa camAramaNe potAnA mastaka para zreSTha caMdrarUpa ghaTane dhAraNa kare Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvikapaNA upara vAyudhanI kathA. 101 che. prAcI ane pazcima dizAnA parvate zazi sUryanA udayAstane niyamita calAve che, tyAMsudhI tame saMsAramAM AnaMda pAme." e pramANe sAMbhaLatAM bhAre AnaMda pAmatA ajAputra rAjAe tyAM rahelA darzanIone nArakenI sthiti pUchatAM, baiddha ane tApasee ajANapaNe svakalpita vAta jaNAvI, je te barAbara joyela hovAthI ajApu te asatya kalpanA mAnI nahi. pachI teNe vinayathI jainAcAryone aMjali je pUchatAM temaNe ajAputranA jeyA pramANe yathArtha varNana karI batAvyuM. jethI rAjA, traNalekanI sthitine jANanAra evA jainAcAryomAM zraddhA pAmyuM ane temane gurU mAnI, zraddhA lAvI dharmanuM mULa pUchayuM, eTale temaNe mekSa sukha ApanAra dharmanuM mULa samyakatva batAvyuM. ane vizeSa prati dha ApatAM jaNAvyuM ke -"viSaye mRtyunA lhAyaka che, kaSAye narakanA upAye che, gRhavAsa e bhavavAsa che ane neha e sukha sthAnane bhAgIdAra che. AyuSyarUpa gharanA traNa majalA ke je bAlyavaya, vana ane vRddhAvasthA che ane e traNa avasthAnA ajJAna, unmAda ane rega e traNa svabhAva che. lebhavaze jIva kunaya, unmAda, ane vyathAne grahaNa karatA rahe che, paNa te mahAmUDha e samaya sAdhato nathI ke jemAM koIvAra na pAmyo hoya tevA padanI sthiti tathA pitAnA dharmane kAMI poSaNa maLe. vaLI te mUDha prANa jenAthI lakSmI prApta thAya evA dharmamAM anurAga karatA nathI, jenAthI aneka sukha maLe tevA dAnamAM pRhA rAkhatA nathI, jyAM duHkhanI paraMparA sAkSAt che evA gRhavAsamAM virAga pAmatuM nathI ane jenAthI mRtyu pAme che tevA duSkarmapara kepa na lAvatAM te jaDa bIjApara kepa kare che, te pachI e purUSa keNa hoya ke viSayAbhimukha thaIne duo svIkArI le. kAraNa ke uMTa para caDanAra paNa thAka, tApa ane gAtrabhaMganI pIDAne pAme che. sarjavinA vacanenI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 * zrI caMdraprabhasvAmi-caritra jema viSane pracAra sarvatra che, paraMtu juo, jyAM mana chatAyuM che, tyAM kASTha vinAnA sthAnamAM agninI jema te viSa nirbaLa bane che. saMsAranA AraMbhamAM parAyaNa chatAM ane jJAna-caraNa rahita chatAM samyakatvI jIva siddhi-ramaNane avazya vaza kare che. pachI ajAputrane prabodha pamADavA mATe jainAcAryo, puNya samUhavaDe prathita ane samyakatva-ratnavaDe zobhAyamAna evI kathA kahevA lAgyA - , , samyaktva upara ArAmanaMdananI kathA. ' "dharma, nyAya ane lakSmInA dhAmarUpa, jene caitye tathA thama sAdhuo vaDe vyApta evuM lakSmIpura nAme nagara che, ke jyAM leke atyaMta maryAdita hovAthI zvAstha che. kezavanI jema jIta meLavanArA, gotramAM pratiSThA pAmelA ane zaMkaranI jema Izvara-bhAre zrImaMta che, vaLI jeo zaiddhanI jema tatvArtha sAdhavAne sAvadhAna che, kSaNa-utsavanA abhilASI, vidhyAcalanI jema unnata ane sadA mAna-dAna pakSe narmadAvaDe yukta che, temaja meranI jema suvarNa vaDe sadA devene AnaMda pamADanAra, kAmadevanI jema zreSTha zRMgAravaDe jeo lekanA manane raMjana karanArA che tathA vaitADhyanA rUpAnA zikharanI jema sadA ujvaLa evA purUSa-ravaDe je nAgara zobhAyamAna hatuM, tyAM AkAzamAM sUryanI jema vikama nAme tejasvI rAjA hatuM ke jene udaya thatAM zatru-ghUvaDe giriguphAomAM cAlyA gayA. sadA mahAjayamAM zUra e te rAjAne pratApa paNa teja hatuM, temaja vegazALI a ane padAtio sadA gAjatA hatA. vaLI teNe mitrane vividha deze ane zatruone nAnA prakAranI ApadAo ApI hatI, tathA jenI braguTIrUpa latAe zatruone apazebhA ane saMgrAmamAM dhanuSyanI zobhA ApI hatI. tenA ArAme badhA temaja padAtie pratAyata hatA, ane tenI senA tathA janatA prAsAda-prasAdathI sadA virA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara AzamanaMdananI kathA. kI thA. jita hatI. te nagaramAM cAra sahedara mahA dhanika vaNika rahetA, ke je dhananA samudAyathI samAna dhanavALA zarIradhArI jANe cAra purUSArtha hoya tevAbhAsatA hatA. temAM traNa meTAene putra-putryAdi saMtati hatI, paNa cothA vizAlabuddhine kaIja na hatuM. anya baMdhuone ghaNe parivAra hevAthI prativarSe vivAhAdi mahensa karavAmAM AvatA. ema vizAlabuddhinI pazrI nAme patnI ekadA pitAnI jeThANuone vivAhamAM bhAre suzobhita bane te manamAM ciMtavavA lAgI ke-are ! huM abhAgaNI chuM ke mAre putra nathI. je te hoya, te huM paNa emanI jema ketuka-AnaMdAbhilASa pUrNa karuM. pati chatAM strIone sarva utsavanA kAraNarUpa putra vinA avAcya sukhAbhilASa pUrNa na thAya. putra hoya te pitRpakSa ane dhazura pakSavALA vivAha mahotsavanA rahAne strIne vizeSathI Adara Ape che." ema putrAbhAvanA dukhe kyAM paNa rati napAmatI pakSI pratidina gRhadyAnamAM jaine revA lAgI. ekadA te vRkSone paNa revarAvatAM pate retI hatI, tevAmAM kaI vAnarIe AvIne tene kahyuM ke-"he sakhI ! tuM zA mATe seve che?" tyAre pAchI belI-"he sakhI! huM abhAgaNI, tane zI vAta karUM? mane vadhyA-kalaMka eka bhAre saMtApa pamADe che." eTale vAnarI manamAM kaMi vicAra karI, kyAMkathI eka auSadhi lAvIne pAzrIne kahevA lAgI ke-"A auSadhi vATI jatu samaye pIje, te vinA zaMkAe alpakALamAM tane garbha raheze. padmazrI elI- bahena! je A auSadhithI mane putra thAya, te huM tane sAtaso hAra avazya ApIza. paNa tuM manuSyanI bhASA kema le che? te belI-vAnara vidyAthI" ema kahetAM te cAlI gaI. pachI tusnAna vakhate pAzrIe te auSadhi vATIne pIdhI tathA devenI ghaNI mAnatA pharI ema anukrame tene garbha raho ane nava mAsa pUrNa thatAM tene Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. duHkhe vAnarane janma ApyuMA. tyAre ' ahA Azcarya che ke ene vAnara-khAlaka janmyA.' ema sUyANInA kahetAM padmazrI mUrchA pAmI. pachI mUrchA vaLatAM teNe uMcethI vilApa karyAM ke-- hA ! daiva ! ' ema zeka lAvatAM teNe te vAnara-AALakane gRhAdyAnamAM tajAvI dIdhA. ahIM dIvasa gaNatI te vAnarI tyAM mUkatAM ja te bALakane bhAre harSoMthI pAtAnA ghare laI gaI, ane tyAM vAta phelAvI ke--'gUDha ga` hAvAthI e ajANatAM khALaka avataryAM che. 'ema khelatAM te alpa dhAvaNanA khAne bALakane sakhI pAse dhavarAvavA lAgI. evAmAM barAbara sAjI thatAM padmazrI teja udyAnamAM rAvA lAgI, jyAre vAnarIe AvI aTakAvatAM kahyuM ke-- huM sakhI ! tuM rA nahi ane mArI vAta sAMbhaLa-AgaLanA putra, vadhyA hAvAthI meja peAtAne mATe tArAmAM pedA karyAM, paraMtu have majanaka anya auSadha le, enAthI tane avazya putra prApta thaze. ' segapUrNAMka vAnarI kheAlatAM, padmazrIne vizvAsa baMdhAyeA ane yathAvidhi auSadha letAM anukrame tene putra thayA. pachI ArAmamAM rAtAM e bALaka mane prApta thayA. ' ema dhArI padmazrIe tevu ArAmanadana evuM nAma rAkhyuM. te anukrame lAlana karAtAM cAvana pAmyA ane te daramyAna teNe kaLAe paNa meLavI lIdhI.pachI te padmAvatI nAme zreNikanyAne paraNyA. evAmAM ekadA kusvAmInI jema adhikAra maLatAM, dunIyAne tapAvatI gISmaRRtu AvI ke jemAM sUrya peAtAnA prakhara kiraNAne vistAravA lAgyA. paMkhAnA vAyunI samAnatAe pavana paNa uSNu ane rajanI--vanitA samAnatAnI adhikatAthI jANe krodha pAmatAM nyuna thatI ane divase vadhavA lAgyA. chAyAnA Azraya karatAM leAkAne paNa ravi pAtAnA gahana kiraNeAvaDe prahAra karavA lAgyA ane zvAsavAyu dehamAM rahevAne asamartha thatAM te bahAra nIkaLavA lAgyA. 2 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakrava upara ArAmanaMdananI kathA. 105 evA samayamAM rUpa-guNe samAna potAnI patnI sAthe ramato ArAmanaMdana ekadA narmadAmAM jaLakrIDA karavA gaye, tyAM potAnI pramadA sAthe gISmArta te nadIjaLamAM kriIDA kare che, tevAmAM phulanI guMthela kaMcukI pravAhamAM taNAtI najare paDI. tene citrakanI jema jatI joI padmAvatI ketakathI belI ke-"he prANeza ! juo, juo, A kaMcukI kema Ave che?" kalpavRkSanA puSpa-parimalayukta, - narmadAnA pravAhamAM te puSpakaMcukI dUrathI AvatI joI pAvatI bhAre kautukathI netra vikasAvI punaH kahevA lAgI ke he nAtha! mane game te rIte e kaMcukI lAvI Ape." te be --he tanvI ! e bANanI jema mahAjaLamAM je, kema Ave che? te e hAtha na Ave ! te bolI-te narmadA eja mArI gati che." evA AgrahamAM taNAyela teNe pitAnuM vacana na pheravyuM, eTale ArAmanaMdana nAvapara besIne te puSpa kaMcukInI pAchaLa cAlyA. ema te jema jema tenI pAchaLa jAya che, tema tema bhAre vegathI haMsanI jema te AgaLa vadhatI jAya che, tevAmAM nadImAM cAlatAM rAta paDavA AvI, tyAM dUra pradezanA kAMThe te kaMcukI aTakI. eTale tene levA mATe ArAmanaMdane pitAne hAtha laMbAvya, tevAmAM te kaMcukI jenA zire che evI kaI strI pANI thakI bahAra AvI, tyAre ArAmanaMdana ciMtavavA lAgyuM ke ahe ! A zuM Azcarya pUrve nadImAM na dekhAtI ane magna thaI rahela e strI kyAMsudhI AvI? ThIka che have jouM te khare ke te kyAM jAya che?? ema dhArI nAvikane nAvamAM mUkI, te tenI pAchaLa lAge. pachI narmadAnA tIre rahela kALikA devInA maMdiramAM te strI ane ArAmanaMdana gayA. tyAM teNIe te kusuma-kaMcukI kAlikAne paherAvatAM aMjali je kahyuM ke-"he devI! mane kalyANa ApanArI e." ema kahI bahAra nIkaLIne te satI ekedamaagathI cAlI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIcaritra. gaI. pachI "A nirmAlya thayuM' ema dhArI, ArAmanaMdane te kaMcukI laI lIdhI ane pramoda pAmate te jeTalAmAM nadIkAMThe Ave che, teTalAmAM strI. nAva ke nAvika na maLe, eTale nAvikane teNe Amatema joI ucethI bolAvyuM, paNa te jovAmAM na AvyuM ane javAba paNa na maLe. tyAre te vicAravA lAgyuM ke -"e duSTAtmA zatrunI jema ane tajIne kyAMka cAlyo gaye. huM atyAre rAtre cukI laIne kyAM jAuM?"ema kheda pAmatAM, tyAMja koI nagaranI bahAra parabamAM jaI, thAka pAka ArAmanaMdana suI gaye. . tevAmAM keTalAka core nagaranI catarapha sarvatra bhamI rAtre te parabamAM AvyA. temAM eka taskara belTe ke are! ahIM divya gaMdha Ave che, tethI strInI sAthe kaI bhegI purUSa have koIe mATe tame taiyAra thAo ke ene pakaDI laIe. kadAca enI pAse kaI nahi hoya, tathApi ApaNe rAtabhara vilAsa te karIzuM" ema. ekAMte vicArI, temAMne eka taskara parabamAM gupta rIte peThe ane bhUmine suMghI bhamatAM bhamatAM te sutela tenA jevAmAM AvyA. tyAM najIkamAM jatAM zithila gAMThamAM rahela puSpakaMcukI teNe suMghI, je saMghatAM jANe dhrANendriya puTI jatI hoya tevI addabhuta gaMdha jotAM ane anya dhanAdika tapAsatAM teNe ArAmanaMdananA kaTI-karAdikane sparza karyo, paNa bIjuM kAMI teNe joyuM nahi. jethI bhara nidrAmAM sutela ArAmanaMdananI kaMcukI teNe jIvitavyanI jema harI lIdhI. pachI bahAra AvatAM teNe anya cerene yathAsthita vAta kahI ane atyaMta parimalapUrNa te kaMcukI temane batAvI, je jotAM teo hasIne bolyA ke-are ! A vizva vastuthI zuM? je bIjuM kAMI maLyuM hoya, te ThIka ene te kyAMka nAkhI de." ema temaNe kahA chatAM, ArAmanaMdana pAse na mUkatAM teNe paNa tajI nahi. pachI prabhAta thatAM te badhA bhinna bhinna sthAne cAlyA gayA. ahIM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakta upara ArAmanaMdananI kathA. 107 mmmmmmm sUryodaya thatAM ArAmanaMdana uTha ane mIMcAyelI AMkhe ja teNe te gAMTha para hAtha pheravyo, tyAM pitAne bhAgyahInanI jema te gAMTha zunya dIThI ane nidrA-zrama naSTa thatAM bhaya pAmate te tarata uTho. jyAM vastra khaMkheratAM teNe zayanabhUmi joI, chatAM te hAtha na lAgavAthI kaMcukInA mehane lIdhe tene mUcha AvI gaIpachI pote svastha thatAM kaMpatA hRdaye nisAsA nAkhI parabanI aMdara ane bahAra zodhatAM kaMcukI tene hAtha na lAgI. dhatUre pIdhelanI jema tene pRthvI badhI zUnya bhAsavA lAgI. kharekhara badhuM hazaI jatAM dhIra jana paNa ghela banI jAya, vaLI te ciMtavavA lAgyA ke-ahe! deva mane ja pratikUla thayuM, bIjA koIne nahi. priyAne viyega ApatAM teNe mane A avasthAe pahoMcADo. nahi te Ama nAvika tarata nAva laI kema jAya ane priyAne ApavA lAyaka kaMcu paNa keIe harI lIdhIema devathI haNanAM huM have svasthAne javAne paNa utsuka nathI ane kalpavRkSanAM puSpa vinA tevI bIjI kaMcukI paNa thaI na zake. kadAca bhramaNa karatAM kyAM kaMcukI pAmIza, paraMtu e te devanimita hevAthI kAlAMtare paNa vinAza na pAme tevI hatI, mATe atyAre te devanagara samAna e nagaramAM jAuM." ema dhArI tarapha tapAsatAM ArAmanaMdana te nagarabhaNI cAlyuM. tyAM tApanI rakSA nimitte jANe udyAnanI paraMparA lAgI rahI hatI ane jalayo vahana thatAM jyAM aneka dhvani ekatra thaI rahyA hatA, vaLI pitAnA zarIramAM rahela tApavaDe tapta thayela sUrya, jyAM himAlaya jevA te ArAmene sevavA utsuka thaye tathA AkAza sAthe aDatA meTA prAsAdapara keTitvasUcaka dhvajAo laTakatI ane rAjamArgamAM kasturImizra jaLanA chaMTakAvathI raje zAMta thaI gaI hatI, maNinI bhItivALI bajArazreNImAM jyAM aMdaranI vastuo dekhAtI hatI, mahezya-zreNInA AvAso zreyAM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. suvarNa-zilAo vaDe bAMdhela hatA, temaja devayAtrAnA bAne zRMgAra dhAraNa karatI AnaMdI aMganAe jyAM kAmIjanenI pAchaLa jatI, evA te ramAnilaya nAmanA nagaramAM jatAM ArAmanaMdana jina maMdiramAM jinezvarene vaMdana karavA gaye. tyAM pUrve sAgarazreNI Avela hevAthI, ArAmanaMdanane madhura vANIthI yathAvidhi jinene vaMdana karate, teNe je. pachI devavaMdanane aMte vyAkhyAna karatA gurUne te zreNIe gRhasthanuM dinakRtya pUchatAM, temaNe jaNAvyuM ke-cAyavaMta jana hoya tevA nagaramAM vasavuM, sArA paDelIemAM rahevuM ane zuddhAtmAe prabhAte uThIne paMcaparameSThInuM smaraNa karavuM. vaLI dravyazuddhipUrvaka caturvidha, vividha, dvividha ke ekavidha jinapUjA karavI tathA bhAvanAthI bhAvita thaI yathAvidhi devavaMdana karavuM. pachI zraddhAlu zrAvake gurUne vAMdI pratyAkhyAna karavuM ane pUrva niyamanA sakecapUrvaka abhakSyane tyAga kare. vaLI pAMca uThuMbara, ane jinezvare batAvela anaMtakAyane tyAga ane pAMca parvatithie vizeSa brahmacarya tathA tapa AcaravuM. jene abhaya ApavA mATe dezAvagAsika karavuM ane dharmazAsa sAMbhaLatAM upayega rAkha ke-"A Agamakta che ke kalpita che? sujJajane pratidina apUrva jJAna grahaNa karavuM ane jinekta tane sadahatAM tene vicAra kara, dAnamAM zreyAMsa pramukha, zIlamAM grAhI pramukha, tapamAM bAhubali vigere ane bhAvanAmAM bharatAdikane daSTAMtarUpe saMbhAravA. jinazAsananI kuzaLatA meLavI nyAyathI dhanopArjana karavuM ane bhejanamAM lelupatA na rAkhatAM sadA atithi-saMvibhAga kare. kadAgraha tajI pitAne vyApAra calAva tathA atipApanuM kAraNa rAtribhejana tajavuM. divasanA Avaka-kharcane vicAra karI, satiSa rAkha tathA kudI-zIle uttama dhamajano sAthe vArtAlApa kerave. samakitayukta zrAvaka bAra vrata sahita sAmAyika Acare Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara ArAmanaMdananI kathA. 109 ane zAMta ane svAdhyAya kare. svadArA sateSa dharI, jinanuM smaraNa karatAM rAtre zayana kare. badhA dharmakAryomAM bhAvasahita pravarte."e pramANe sakSepathI dinakRtya sAMbhaLatAM, pitAnI Atmazuddhi nimitte Ajanma cemAsAne lagatA ghaNu niyame ArAmanaMdane aMgIkAra karatAM, sAgara zeThe tene sAdhamika samajIne namaskAra karyA ane bhojanane mATe nimaMtraNa karyuM-"he bhadra! sadA mArA ghare tAre bhojana karavuM." ema zeThanA AgrahathI te tyAM jamatA ane nagaranI sthiti joyA karate. evAmAM dehane saMtApakArI grISmaRtune tApa zAMta karavA varSARtu AvI, ke jyAM meranA TahukA sAthe meghane garava saMbhaLAte, virahiNI vanitAonA azrujaLa sAthe AkAza thakI jaLadhArA paDatI, pathika kenAM hRdaye sAthe nadIonA taTa medAtA ane nagarajanenI jema sUrya pitAnA pAda-paga ke kiraNe kAdavane lIdhe pRthvI para sthApana karI zakate nahi. ekadA tyAMnA lakSmIdhara rAjAne hAthI, pANI pIne pAcho vaLatAM sarevaranI pALa para pI gaye. atyaMta skUla zarIranA bhAre te uThavAne asamartha thatAM parvatanI jema mArga zekIne te tyAM ja paDaye rahyo. eTale mahAvate e hakIkata rAjAne nivedana karatAM, rAjAe hAthIne uThADavAnA ghaNA upAe lIdhA. te paga mAM zake teTalI bhUmi nIce khedAvatAM paNa teNe paga mAMDaye nahi ane vAdhara ke deraDAvatI upADatAM paNa te cAlyA nahi. vaLI pradhAnAdikanI buddhi paNa rAjAe pArakhI lIdhI, jethI chevaTe nagaramAM teNe dAMDI pITAvIne uSaNa karAvI ke je subuddhi potAnI cAlAkIthI e hAthIne uThADe, tene rAjA mAgyuM Apaze. he leke ! e vAta tame dhyAna daI sAMbhaLo. tyAM nagarajanee dhAryuM ke -"hAthIne uThADavA mATe rAjAe upAye levAmAM bAkI rAkhI nathI." ema Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. samajI keTalAka alpabuddhi pArAe te Di'DimanA sparza na karyAM. evAmAM buddhinidhAna ArAmanaMdane harSathI tenA sparza karyAM ane buddhizALI nagarajanA kAtukathI jene joi rahyA che evA te rAjA pAse AvI, praNAma karIne khelyA ke-- hai vibhA ! e kuMjarane uThADavAmAM je mArA Adeza majAve, tevA eka matrI mane soMpA. ' eTale rAjAe eka pradhAna tene sepcA. pachI ArAmana na satvara hAthI pAse AvatAM, lAkhI suDhe pukADA mUktA te hAthIne joI, tenA zarIra nIcenI bhUmi khAdAvI, temAM trIjI mATI pUrI devAnA teNe Adeza karyAM, tathA hAthInI cAtaram so hAtha bhUmitala IMTothI majabUta khaMdhAvavA teNe amAtyane AjJA karI ane pradhAne te pramANe badhuM karAvI ApyuM. pachI teNe punaH krUramAvyuM ke e bAMdhela bhUtalanI cAtarapha mATI pALa karAvA. ' eTale rAjAnI jema tenA Adeza maMtrI e tarataja majAvyA. rAjAnI AjJA thatAM zuM na thAya ? tevAmAM sujJa leAkeAne vicAra thA ke-- A zuM karaze ?' tyAM hAthIne teNe zAkInA cArA nakhAvyA, vaLI taLAvanI pALa teADAvIne te sthAna teNe pANIthI pUrAvyuM. temAM ramatA te hAthI 1bakasthaLa samAna bhAsavA lAgyA. tathA eka hAthaNIne zaNagArI, rAjapurUSAe tene pALaparathI tyAM pANImAM utArI. evAmAM zAkInA cArAthI te madonmatta anyA ane jaLamAM rahevAthI tenA zarIranA bhAra A thatAM teNe uThavAnA prayatna karyAM, tyAM nIce IMTAthI bhUmi hRDha AMdhela DhAvAthI, paga khAkhara maMDAtAM te hAthIe, pelI hAthaNIne nei, uThavAne zarIra calAvyuM, tyAre bahAra rahelA-mahAvatAe te hAthaNIne preratAM, te hAthI pAse jaIne tenA para pAtAnI suMDha pheravavA lAgI. teNInA 1 vidhyAcalamAM bakasthaLa nAmA, saravaranI vacamAM dvIpa che. tenI ahIM upamA Apela che. : Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara ArAmanaMdananI kathA. parzathI tatkAla kAma jAgrata thatAM mahAbala te hAthI tenI sAthe ramavAnI IcchAthI haLave haLave pite uThyo. jyAre dhImAna ArAmanaMdane mahAvatene Adeza karyo ke-are ! haLave haLave hAthane bahAra kheMcavA mAMDo." temaNe tema karatAM vAdharavatI jaLa-kezanI jema hAthaNInI pAchaLa lAgela te hAthIne bahAra ANyo ane vAraMvAra hAthaNune AkRSTa karatAM, ayaskAMtathI kheMcAtA lehanI jema tene gajazALA sudhI teo laI gayA evAmAM "ahe buddhi! aho buddhi!" ema leko rAjAnI pAse ArAmanaMdananI prazaMsA karavA lAgyA. e buddhithI saMtuSTa thayela rAjAe tene pAritoSika ApavAnI IcchAthI gaurava pUrvaka potAnI pAse belA. eTale te rAjasabhAmAM AvyuM, tyAM paMcAMgaprasAda ApI rAjAe kahyuM ke -"he dhImAn ! vara mAgI le." tyAre sAgara zeThane sabhAmAM bolAvI, teNe sajAne nivekta karyuM ke he rAjana! e vara A zeThane Ape." ema tenA kahetAM rAjAe sAgara zeThane vara mAgavA kahyuM, teNe kSaNabhara vicArI, rAjA pAse te nagaranuM zreSipada sadAne mATe mAgI lIdhuM. prathama te nAma mAtrathI zeTha hatuM, paNa have rAjAe sanmAnathI te pada ApyuM, jethI nagarajane tene bhAre satkAra karavA lAgyA. kAraNa ke rAjamAnya leka pUjAya che. tyAM zreSThIe vicAra karyo ke eNe mane nagaramAM zreSapada apAvyuM, mATe ene huM mArI putrI ApuM, kAraNa ke ApavA ane levAthI saneha vadhe che." ema dhArI, zreSThIe tene ekAMtamAM belAvI, bhUtyunI jema gAravathI aMjali jene jaNAvyuM ke rAjAe pote prasAda ApatAM tame na lIdhuM te sArA gharamAM evI zI cIja che ke je ApatAM tamane sataya pamADuM, chatAM eTalI huM prArthanA karuM chuM ke mAre eka kumArI - 2 camaka. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra putrI che, tenuM pANigrahaNa karIne mane anRNa-traNa rahita banAve." tyAre viziSThamati ArAmanaMdane zeThane kahyuM ke mArA dezamAM zeThanI putrI para chuM, mATe bIjI strInI mAre jarUra nathI, te mAnasika upAdhi vadhAranAra che. tamane meM pitA mAnyA che, eTale tamArI putrIne mArI bahena mAnIza." evAmAM ekadA parakAMThe javA mATe meTA zrImatanA hANe sajaja thayAM. tyAre ArAmanaMdane zeThane kahyuM ke he tAta ! mAre yAnapAtra para caDhavAnuM kautuka che, te mane kAMIka dravya Ape, huM tamAre vaNikaputraja chuM, temAM lAbha thAya, te paNa tame leje, mAre te kevaLa vinoda karavAnuM che." eTale prathamathI ja tene dhana ApavAnI zeThanI IcchA hatI, ane vizeSathI teNe mAgaNI karatAM, zreSTIe bhAre udAratAthI tene lakSa dravya ApyuM. pachI ghaNuM dhana ApI ArAmanaMdane vIhi-dhAnya vizeSa kharIdyAM, tathA bahu khIra ane dudha ApavAvALI ATha bheMsa vecAtI lIdhI. vaLI sAkara, kapUrAdika priya padArtho ane trIhi pIsavAnA ATha yaMtra, ukhaLa tathA muzaLa lIdhAM. rAMdhavA mATe tathA bhejanamAM upayogI anya bhAjana lIdhAM, vaLI divya vastro ane ghaNu zastro paNa lIdhAM. pagAradAra nAkara tathA ATha dAsI rAkhI, eka pitAnI sevA kare tevI vRddhA strI rAkhI. sAta saDhanuM eka yAnapAtra bhADe lIdhuM. ema vyaya karatAM teNe lakSa dhana vAparI nAkhyuM. pachI anya mahebhyazreNIonAM nhANa bhADe laI temAM mahA kIMmatI suprApya catuvidha karIyANuM bharyA, tyAM hasatA nagarajanenI darakAra karyA vinA ArAmanaMdane cAnapAtramAM trIhipramukha bharyA. kAraNa ke -zama bAhya krodhane zamAve che, paNa sajjanenuM aMtara teja bahu durdhara heya che. uSNa te zItala thAya, paNa hima zItala chatAM samasta jagatane bALI nAkhe che. pachI sAgaranI rajA laI, zubha divase anya vaNika Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka vAto karatA bALakoca zAri ArAmanaMdananI kathA. 113 putronI pahelAM te moTA vahANamAM ArUDha thaye. temaja jJAtijanoe maMgala karatAM anya vaNikaputre paNa cAnapAtro sajaja karIne beThA. pradhAna muhUrve anukULa pavana vAtAM kelAhala karatA nAvike tarata temAM ArUDha thaI cAlyA, eTale pAchaLa doDatA bALakAyukta janakanI jema pAchaLa pAchaLa AvatAM nhAnAM bahANe zobhavA lAgyAM. bhAre vegathI cAlatAM te kyAMka rAjahIna (sunya) dvIpamAM pahoMcyAM, tyAM saDha nIce utArI bahANe bhAvavAmAM AvyAM. eTale gurUvAkya vaDe ziSya ane aMkuzavaDe hAthInI jema utAvaLe jatA te bahANe tarata tyAM ubhA rahyA. sAgaranA madhya bhAgamAM Avela te dvIpamAM pANI amRta samAna madhura hatuM. durjananA kaTu vacanamAM paNa zuM saMtanuM mIThuM vacana na hoya? pachI temaNe dvIpanA kuvA thakI pANI lIdhuM ane tuMbaImAM dhAtudI rasa bhare tema TAMkIemAM te bharI dIdhuM, tyAM utAvaLa karatAM temaNe nhANa calAvavI sajaja karyA. paNa ArAmanaMdana te jANe tyAM vasanAra hoya; tema besI rahyo. tyAre teo kahevA lAgyA ke-"he mahAmati ! vahANa kema pUratuM nathI ? ema nAvikanA kahetAM teNe jaNAvyuM ke-"mAre zarIranuM kAraNa che, tethI huM sAthe na AvatAM ahIMja rahIza, tame kuzaLe jAo." temaNe zaMkA lAvI kahyuM ke je tamAre zarIra sArUM na hoya, to tame sAthe AvanAra hovAthI ame tamArI zuzruSA karIzuM." ArAmanaMdane kahyuM-pUrve kadi huM bahAra NamAM beThela na hovAthI mAruM zarIra bhame che, tethI AkuLa mane huM nAvapara caDhavAne asamartha chuM. tame pAchA vaLe, tyAre mane sAthe leje." ema sabhyatAthI kahI teNe temane visarjana karyA. te pote na AvatAM visarjana karavAthI ati dukha pAmatA te vhANavaTIyA anukrame pitAnA ISTa pradezamAM gayA. pachI zuddha buddhimAM bRhaspati Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIcaMdraprabha svAma-caritra. samAna ArAmanaMdane nekare pAse vrIhi pramukha vahANamAMthI utarAvyAM. tyAM sarvatra dvIpa joI teNe potAne mATe tathA nekarene mATe judA judA ghAsanA ghaNA jhuMpaDAM karAvyAM, ane karmacArIonA jhuMpaDA pAseja pitAnuM ghara karAvyuM. tathA vIhi pIsavAne temane hukama karyo. vaLI dAsIone cokhA jhATakavA tathA viNavAnA kAme lagADI, temaja bheMse dehavA tathA cAravA mATe eka nekarane hukama karyo. badhA karmakane teNe cokhAne kherAka ApatAM, te dviIpa grAma je banyo ane tyAM rAMdhavAnuM paNa cAlu thayuM. ema dararoja tyAM kSIrAdikanuM bhajana karatAM, temanA divase occhavanI jema javA lAgyA. - eka vakhate ArAmanaMdana sAMje ekale samudra kAMThe Amatema bhamatuM hatuM tyAM kaMi vicAra AvatAM teNe pitAnA nokare pAse samudavelAmAM khAtaranI jema heja uSNa rAkha nakhAvI. pachI sAMje jaLapurUSe samudra thakI bahAra AvatAM bhasmagadha suMdhI, bhaya pAmatAM haLavethI pAchA cAlyA jatAM, vaLI pANIthI bha pAmatAM ane meTA kallolathI pIDAtA, teo rAsabhanI jema tyAM ALoTavA lAgyA, ema vAraMvAra ALoTatAM auSadhanI jema bhamavaDe teo mahA tapasvIonA jevA pAMDura banI gayA. ema sadA tyAM ALaTatAM anukrame te jaLamanuSya kaMIka nirbhaya thayA. pachI ArAmanaMdane dadhimizra cokhAnI gheMsa ke je hima samAna zItala ane pUranA cUraNavaDe vAsita, agarUnA dhUpayukta tathA nAnI tAMbAnI thALImAM nAkhela evI gheMsa pote laIne samudra tIre dara mUkti eTale dakSiNa pavanathI uchaLato aparimita gaMdha prasaratAM, te jaLapurUSa bahAra AvIne kSaNabhara nAsApuTathI suMghavA lAgyA, te priya ane bhAve tevI te gheMsa tarapha pitAnI nAsikA UMce rAkhI, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanaMdananI kathA. 115 ketakInA vana pratye jatA bhramaranI jema te sanmukha AvyA ane bhayabhIta thatAM vAraMvAra gamanAgamana karatAM vilaMbe thALI pAse AvIne teo gheMsa khAI gayA. eka eka keLIyAthI paNa duSkALanA rAMkanI jema tRpti pAmatA, ucchiSTa bhajanane bilADAnI jema teo jIbhavatI thALI cAMTavA mAMDyA. pachI bIje divase kare che mUkavAmAM AvatAM te potAnA baLa pramANe AvIne khAI gayA. ema ekadA bhAre gaMdhayukta te thALI hAthamAM lai ArAmanaMdana pate kAMThe beThe, tyAM samayane jANanArA viSe jema dAnazALA pratye deDe tema ekabIjAne balAtkAre pAchaLa mUkatA te khAvAne deDyA. temAM pakSIomAM garUDanI jema eka jaLapurUSa spardhAthI atyaMta utAvaLe AgaLa nIkaLI AvyuM. ane bIjA jeTalAmAM na Ave teTalAmAM e thALI laI lauM ema pitAnuM udara bharanAra teNe thALI levA hAtha laMbAvya, tevAmAM ArAmanaMdane potAne hAtha prasA eTale tenA bhAvane jANanAra jaLapurUSa pAcho samudramAM gaye, ane A anya purUSa mane joI pAchA na vaLe ema dhArI te mAyAvI hAthamAM ratna laIne tarata pAchA AvyA. te ratna tenA hAthamAM nAkhatAM bharela thALI laIne te kara be khAI gaye ane peTe hAtha pheravavA lAgyA. ArAmanaMdana ratnanI parIkSA karatAM bahu prabheda pAmyuM. atyaMta upAya saphaLa thatAM keNa harSa na pAme? e rIte upAya siddha thatAM teNe vAraMvAra dararoja karmakone AjJA karatAM khUba kara nIpajAvI kAMThe lAvI te jaLapurUSane ApatAM, temanI pAsethI te vAraMvAra ratnAkaranAM rane levA lAgyuM. AthI daridranAM bALako ane vaDanI vaDavAInI jema ArAmanaMdananAM ratna pratidina vadhatAM gayAM. eTale priyanI jAnamAM kalatranI jema ranne saMbhALavAnI rAtre tene ciMtA thatAM divasa lakSamInI jema tenI nidrAne TALanArI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI caMdraprabha svAmI-caritra. - ja0 * * thaI pI. evAmAM prabaLa buddhi pragaTatAM manamAM kaMIka nizcaya karI teNe Adra chANAmAM ekeka ratna nAkhyuM, e vAta pitAnI khAsa dAsIne gupta rIte jaNAvI. vaLI ratna sahita ane ratna rahita chANAnA teNe e DhagalA karyA. ema karatAM tenA te be DhagalA te jANe daridra-sAgara oLaMgavAnI be pALa hoya tevA zubhatA. keTa-lAka divaso jatAM te bane Dhaga samAnapaNe vadhyA. buddhirUpa thAdhImAM kIrtirUpe cUlikA te hoyaja. - have ahIM kaMcukI pAchaLa ArAmanaMdananA utaratAM te nAvika narmadA kAMThe nAva bAMdhIne suI gaye. tevAmAM kulaTA strInI jema narmadA tIre bhamatI pelI nAva nadInA pravAhamAM taNAIne samudramAM pUrva, ane devaze samudramAM nAvika sahita bhamatI te nAva jANe thAkI gaI hoya tema bhagna thayA vinA e dvIpanA taTapara AvIne aTakI. tyAM ArAmanaMdana te joI "A te mArI nAva" ema oLakhatAM potAnI mAtA tarapha doDatA bALakanI jema te nAva bhaNI deDyo ane utarelA nAvikane baMdhunI jema bheTatAM tene pitAnA AvAsamAM lAvI, teNe divya bhAta-bhajana karAvyuM. pachI nAvike vattAMta pUchanAM AMsu mUkatAM teNe rane vinA pitAne badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te nAvika bheTatAM ArAmanaMdanane bhAre pramAda thaze. vigI janene paraspara maLatAM adhika AnaMdapragaTe che. tyAM potAnA kuTuMbane tathA tevI sthitimAM mUkela bhAryAne yAda karatAM ArAmanaMdanane viyegAgni pragaTatAM dharya-jaLathI teNe zAMta karyo.. evAmAM te vahANavaTIyA kaya-vikraya karI lAbha meLavI, pAchA nAnI vAta e DhIkamAM AvyA, ane jaLa laI, pilAnA nagara Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanaMdananI kathA. 117 wwwmmmmm bhaNI jatAM ArAmanaMdanane temaNe belAvatAM, te javAne sajaja thaye eTale teNe ratna sahita ane ratna rahita te chANA vahANamAM nAMkhatAM, te leke belyA ke- A zuM?" ArAmanaMdane kahyuM- sAgara zeThe ApelAM chANuM ATalA divasa vAparatAM, have bAkI vadhyAM te ahIM na mUktAM sAthe lauM chuM. ahIM mUkatAM te kene kAma. Ave? vaLI huM te iMdhaNA levA mATe ja jANe AvyuM. eTale teo hasatAM hasatAM belyA ke-"are! tuM te sarala lAge che, have e chANA ahIja mUkI de, tyAM laI jatAM enuM kAMI paNa maLaze nahi. amArAM vahANe karIyANuthI pUrNa bharelAM che, temAMthI thoDuM thoDuM tArA vhANumAM laI le, ame tane bhADuM ApIzuM. ema temaNe kahyA chatAM teNe kaI rIte te chANAM na mUkatAM te yAnapAtramAM bharIne bhAre harSathI nagara bhaNI cAlyuM. anukrame jatAM temane pavana prati kuLa thatAM lAkaDI vatI gAya jema pAchI vaLe, tema cAnapA aSAM pAchAM vaLyAM. pavanane lIdhe kapAsa-ranI jema hANe pAchA vaLyAM ane saDha caDAvela hovAthI jANe bhAgatA jaLapaMkhIoe grIvA uMce karI hoya tevA bhAsatAM hatAM. maMDalIvAyunA AvartathI pANInI ghumarImAM jANe temaNe rAsakarAsaDA pharavA mAMDyA hoya tema te bhamavA lAgyAM. ema pratikULatAthI te mahAsamudramAM nIkaLI gayAM, jyAM saDha pANI nAkhavAmAM AvyA, ane leke bahu vyAkuLa thavA lAgyA. ArtA banelA hANavaTIyA vAraMvAra devatAne saMbhAratAM nizcaya karavA lAgyA ke-A maraNAMta kaNathI bacIe, te pharIvAra samudranI saphara na karIe." evAmAM tyAM rahetA temanuM iMdhana khalAsa thayuM, jethI temaNe ArAmanaMdana pAse chANa mAgyAM; te kahyuM-e te huM paNa vAparatuM nathI. mA yAnapAtramAM eja karIyANAM che. paNa ibraNA hatAM teo vAdvAra che. sukhati pAse Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. dhana ApIne paNa mAgavA lAgyA, tApaNa teNe ApyAM nahi, eTale iMdhana vinA kAcu` dhAnya khAtAM temate yamadUtI samAna uttarapIDA jAgI, jyAre teo bhAre AdarathI ArAmana dunane kahevA lAgyA OM- huM mahAzaya ! amane iMdhana ApatAM tuM AhAradAna ApanAra thA. ' evAmAM temAMthI eka vAcALa elI uThyo ke jo ema na ApatA hAya, tA uchInA Apa. ame gaNIne laizu ane te cAragaNA nagare pahoMcatAM tane ApIzuM.' tyAre ArAmana Mdana AlyA- emAM khAtrI zI ?' temaNe kahyuM- je tamane ThIka lAge, tevI ame tane khAtrI ApIe. ' teNe jaNAvyu- jevA mArAM chANAM tame lyA tevAja ApavA. ' evuM eka khAtrIpatraka karo ane tamArU karIyANuM che, te badhuM mArI pAse mhAnAmAM mUke, emAM pitAne pUchavAnA savAla nahi cAle. ' ema vyavahArakuzala ArAmana dane kahetAM temaNe mAnI lIdhuM. arzIjanane viveka na hAya. ArAmasute te badala eka meATu' patraka lakhAvyuM, pachI teNe jaNA nyu ke--' nAva ane nhAnA nhANamAM je kAMI iMdhaNA tamane joIe teTalAM lai lyA. ' paNa gupta vAta teo jANatA nahAvAthI mahu agAdha--uMDA cAnapAtramAMthI temaNe saMbhALI saMbhALIne chANA lIdhAM. eTale jeNe jeTalAM lIdhAM, teTalAM tene khAte udhAryAM. ema nAvamAMnA badhAM chANAM harSita thaine teNe temane sAMkhyAM. te lai, sAMyAtrika--vhANavaTI badhA peAtAnA vhANumAM AvatAM hasavA lAgyA ke- ahA ! A mUDhe dhana badale chANA na ApyA, paraMtu jo e chANA na lAvata, te ApaNuM zuM thAta ? ' ema daivathI haNAyelAM te potAnA svAne laine tenI prazaMsA karavA lAgyA, evAmAM rAjAnI jema pavana anukULa thatAM te pharI peAtAnA nagara bhaNI cAlyA. ghaNA divase rAja vAparatAM te chANAM paNa d Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanaMdananI kathA. khalAsa thayA, tenI rAkha pratidina teo samudramAM nAkhI detA. pachI jANe vizrAma pAmIne cAlyA heya tema vegathI jatA te badhA yAnapAtra utkaMThitanI jema satvara pitAnA nagare pahoMcyA. eTale vadhAmaNIyA yAnapAtranA AgametsavamAM pAritoSika pAmavAnI IcchAe pitatAnA zeThane vadhAmaNI ApavA deDyA; je sAMbhaLatAM bhAre pramAda pAmI te zrImaMto pitA potAnA parivAra sahita, akSatapUrNa pAtra laI, nagarImAM paMcavidha vAjIbenA zabda ke lAhala macAvatA ane AgaLa saMgIta karAvatAM te pitapitAnA vhANa pratye AvyA ane tyAM sAMyAtrika vaNika putrane temaNe maMgala pUrvaka vadhAvyA, kAraNa ke lAbha meLavanAra Adara pAme che. te vakhate ArAmanaMdana pAse kaI AvyuM paNa nahi ane gayuM paNa nahi, kAraNa ke vadhAmaNamAM baMdhuo hoya, te maMgalazobhA kare. pachI pitapatAnA yAnapAtrathI karIyANuM utAratAM temaNe kinAre moTA Dhaga karyA. tyAM ArAmanaMdane paNa chANA utArI, jANe maMgalA lIMpavA gAra hoya, te mATe Dhaga karyo. te vakhate eka tarapha karIyANAnA Dhaga jotAM, bIjI bAju chANane Dhagalo joI prekSaka leke hAthatALI daI hasavA lAgyA. evAmAM sAgara zeTha ArAmanaMdananuM svarUpa, dravya-vyaya tathA lekahAsya jANuM, duHkhathI te potAnA ghareja besI rahyo. have vaNikapue karIyANAmAMthI sArI vastu laI, dANa ochuM karAvavAnA IrAdAthI temaNe rAjAne bheTa dharI, tyAre ArAmanaMdane paNa gUNamAM chANA bharAvI, rAjA pAse dharavAnI IcchAthI nagaramAM pesatAM teNe daravAnane che. teNe tapAsatAM kaMI paNa lIdhA vinA javA detAM, ArAmanaMdane "enI rAkha rega TALe che" ema kahI eka chANuM tene ApyuM. pachI dANunA sthAne AvatAM bIjuM kAMI nathI' tAra mATe kApavA gArabIjI bAju evAmAM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. ema jaNAvI, te pAMca paMcAtIyAne teNe pAMca chANAM ApyA. ema nekaranA zira para chANAnI gUNa levarAvI, bajAramAM thaIne te rAjabhavananA dvAra pAse AvyuM. tene jotAM anya hasatA nagarajathI vIMTAyela ArAmanaMdane dvArapAle rAjAne nivedana karatAM, sajasabhAmAM praveza karyo. tyAM tene Avela joI pUrve AvelA zreSThIoe hasatAM hasatAM rAjAne jaNAvyuM ke--" A subuddhi Ave che. pachI rAjA AgaLa guNa mUkAvI, kSobha pAmyA vinA daMDavata praNAma karIne te rAjA sAme beThe. have pUrve bheTa Avela suvarNa, metI pramukha najare nIhALatAM, chANa tarapha rAjAnI draSTi pI, eTale kepa ane kautukathI rAjA be ke- are ! kyA vaNike mane A duSmApya vastu bheTa karI che ? ? tyAre dvArapAle aMjali jevane kahyuM ke he nAtha ! A ArAmanaMdane." rAjAe tene jotAM, prathamane tene buddhiprakarSa yAda AvyuM, ane manamAM vicAra Avyo ke eNe hAthIne uThADyo hate, tethI ene buddhiprayoga ahIM paNa kAMI vicitraja haze." ema dakSa rAjAe vicAra karI, potAnI lAMbI bhujAvatI eka chANuM upADayuM. AthI ArAmasuta ati prameha pAme, paNa bhaya sahita bIjA mUha leke bhare vismaya pAmyA. pachI nALIyeranI jema siMhAsana para te pheDatAM, samudramAMthI ravinI jema temAMthI ratna nIkaLyuM. eTale prathama svabuddhithI ane pachI hAtha vaDe te ratna pate rAjAe laI, parIkSA karatAM te bhAre harSa pAme. ema bIjA chANA pheDatAM ratna nIkaLatAM rAjAe zrama vinA grahaNa karyA. tevAM ratnamAM lukhya keNa na thAya tyAM ravikiraNe vaDe AkAzanI jema ratnakiraNo vaDe hirSotkarSa pAmatI sarva sabhAnA mukha-kamaLa vikAsa pAmyAM, paNa ghuvaDanI jema pelA sAMyAtrika purUSonA lecane udyota chatAM dukha Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanananI kathA. 16 -bhayarUpa timiravaDe AcchAdita thai gayAM. pachI aMjalimAM ratnA bharAtAM jANe namaskAra karavA taiyAra thayeA hAya tema rAjAe bhAre AdarathI ArAmanaMdanane svAgata pUchatAM, te khelyA ke--' he rAjan ! tamArA prasAdathI svAgata che. '* tyAre punaH rAjAe prazna karyAM ke zuM tArI pAse badhuM AvuMja karIyANuM che ? '"teNe hA kahetAM, rAjAne vina MtI karI, pelA vaNukAnA dekhatAM DhANI pAsethI chANA magAvyAM. temAMthI paNa ratnA nIkaLatAM te lai, a Mjali joDI, rAjAne araja karI ke-- hai svAmin ! samudrakinAre jovA mATe padhAre. ' eTale gurUnI jema tenA AdezathI rAjA azvArUDha thai, te sAMyAtrikone sAthe laI te kautukathI sAgaratIre gayA, tyAM anya vaNikAe ArAmana nathI pahelAMja kaMThenAla sukAtAM skhalita vacane rAjAne peAtAnA karIyANA atAvyAM. rAjAe kSaNabhara STi nAkhatAM te joyAM. pachI cAlatA ave te chANA pAse AvyA, eTale ArAmaputre anya vaNikonI jALa samAna te ratnarAzinA be bhAga karAvyA, je jotAM rAjA parama AnaMda pAmyeA. kAraNa ke prajApAlaka rAjAe leAkeAnI samRddhithI pramAda pAme che. pachI ArAmanadane rAjAne akSarapatraka ane temAM udhAra batAvI ke jemAM temaNe hajAro chANA uchInAM khIjAe lIdhelAM joyAM. tyAM ArAmasute rAjAne jaNAvyuM ke-- jo e lAkA A lakSya--RNu pote nahi Ape, te tamane mAre vinaMtI karavAnI che.' A vakhate badhA vepArIonuM krANu mAfa karI, ane ArAmanadana para adhika prasAda lAvIne rAjA svasthAne cAlyA gayA, tenA gayA pachI tarataja te ratnanA Dhaga jovAne aMtarikSamAM anya rAjA ( caMdra ) AbyA. eTale ArAmanaMdana tenuM varNana karavA lAgyA ke bhAskarama`DaLa cakI krAMtitikaraNa laI, tene sudhArasa vaDe ujavaLa banAvatAM pAtA " Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. - - - - --- - nAmAM sthApana karI, pratirAtre tenI vAnagI batAvatAM, pUrNimAnI rAte iMdranagaramAM amRtArthI devAne kaMIka vecI, iMdu-vaNike sadA mahAdevanA mastaka para vAsa karyo." pachI te rane gADAmAM nAkhI ArAmanaMdana sAgara zeThanA dhare AvyuM, tyAM zreSThIe pUrve vRttAMta sAMbhaLela hovAthI te ekadama tenI sanmukha AvyuM. evAmAM dUrathIja sAgara zeThane kRtajJa teNe juhAra karyA. jyAM zreSThIe tene bheTIne potAnA ardhAsana para besAryo. pachI vAtacIta cAlatAM ArAmanaMdane putranI mAphaka aMjali je pitA tulya sAgara zeThane jaNAvyuM ke-"he tAta ! A meM upArjana karela dhana tame svIkAre, huM te tamAre cAkara chuM, kAraNa ke svAmInA puNyeja prAye vyavasAya phaLe che, mATe tame e badhuM laI , enA tameja mAlIka che. vaLI pUrve jatAM jatAM meM paNa tamane saMbhaLAvela hatuM. AthI jANe deva saMtuSTa thayuM hoya, tema teNe kahetAM, sAgara zeThe rAjI thaIne te ratno pitAnA gharamAM rAkhyAM. have pelA vaNikaputroe pitAnA vyavahArIone ciMtA vadhAranArI chANAnI vAta kahI, je sAMbhaLatAM sarvasvanI kSati thavAnA bhayathI badhA ekaThA thaI, vicAra karIne rAtre sAgara zeThanA ghare AvyA. eTale ArAmanaMdana sahita zeTha temanI sAme Avyo, kAraNa ke samudAya mAna ApavA egya hoya che. kahyuM che ke adhika gaurava dhAraNa karate ane mAnya mahAjana paNa laghutAne pAme. dAvAnaLa ane pUrNa caMdra te dIpaka ane bALacaMdrane nyUnaja jue che. pachI temane yathAgya Asane ApavAmAM AvatAM te tajIne ISTa devanI jema teo ArAmanaMdana samakSa beThA, ane jANe zItArUM heya tema kaMpatA te dIna vacanathI kahevA lAgyA ke--he dhIma! ame tArA pUrA devAdAra chIe. tame be vAra niSedha karatAM paNa Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 ~ ArAmanaMdananI kathA. ~-~amArA vANotara lokoe "te ratnayukta che " ema na jANatAM te chANAM lIdhAM, ane tenI bhasma thatAM te paNa darIyAnA pANImAM nAkhI dIdhI. eTale kRpaNanA ghare jema bhejana na vadhe, tema temane eka chANuM paNa vadhyuM nathI. vaLI te ArAmasuta ! amArI badhI gharavakharI ke saMpatti vecatAM paNa tArA eka ratnanuM mUlya na thAya; tathA patrakanA akSare jotAM ame te ciMtAmAM paDyA. tamane jaNAvyA vinA te ame karIyANu ghare laI na zakIe. vaLI ame te ratnanI vAta kaMI paNa jANatA heIe, te tame kahe tevA sogaMda karIe." tyAre chANAnA vRttAMtane jANate alubdha ane kaMcukInI pIDAthI AkAMkSA rahita e ArAmana dana jarA hasIne be ke-"are! tame AvA meTA zrImaMta thaIne Ama dIna kema bolI rahyA che? ratna karatAM paNa tame mane adhika priya che mATe bItA nahi, je kadi e ratna ApavAmAM tame asamartha he, te A patraka huM phALa nAkhuM." ema kahI patraka phAdhane teNe temane nirbhaya karyA. kAraNa ke bIjAne satAvIne pitane samRddha banAvanAra mahAna paNa tajavA lAyaka samaja. saMkrAMtinA abhAve adhika mAsa badhA kAmamAM varjanIya gaNAya che. pachI temane vastra, tAMbUla ApatAM ulaTe pote Adara karIne visarjana karatAM teNe kahyuM ke-"tame samudratIre jaI, karIyANAM laI " ema sAMbhaLatAM teo saMtuSTa thatA kahevA lAgyA ke-- "aho ! svabhAvathI kRpAlu eNe eka lIlA mAtramAM ApaNe aparAdha tathA ApaNA kuTuMbanA dravyane ghasAre sahana karyo. e rIte ArAmanaMdananI stuti karatAM temaNe vaNika putra pAse karIyANAM potAne ghera aNuvyAM. ekadA sAgarazeThe bhAgyazALI ArAmanaMdanane kahyuM ke... - Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. vasAya karatAM tuM atyutkarSa pAme, te kalezathI pAmI zakAya ane nazvara e dhana dharma, artha ane kAmamAM jogavatAM tuM dAnathI saphaLa kara." ema kahetAM parama AnaMda pAmI teNe vicAra karyo ke- aho "eNe temane dhana vAparavAnI paravAnagI ApI, te have huM svecchAe puNe pArjana karavA dAna ApuM. je zreNI mane Ape, teja mAruM che, paraMtu jenI khAtara huM nIkaLe ane kaleza pAme, te abhavyane badhibIja na maLe, tema kaMcukI te huM khoI beThe. te duHkhane nivAravA, svabuddhinI parIkSA karavA tathA puNyanuM pariNAma jevA huM mRtyunI sakhI samAna nAvapara caDyo ane devage yaza sahita rane pAmI, ratna-chANAnA vRttAMtathI meM rAjAne cakita karyo. have pitAnI bhujAthI pedA karela dravyane sAtakSetre vyaya karatAM ane zraddhA lAvatAM vakhatasara badhibIja pAmIza." ema dhArI teNe jinamaMdiramAM aThThAI-mahotsava zarU karAvyuM, ane rAjAne dhana ApatAM teNe amAri-zeSaNa karAvI, anivArita mahAdAna ApavA paTaha vajaDA ane kArAgRhathakI baMdivAnene mukta karAvyA. vaLI bhAre harSAzru lAvI, zraddhA-saritAmAM pavitra thayela te, tapa ane cAritranA pAtra munione prAsuka annAdi ApavA lAge, tathA pitAne dhanya mAnate te kamasamUhane TALanAra evA zrI saMghane bhejana vastrAdikathI satkAra karavA lAgyuM. temaja svAmivAtsalya karI parama harSa pAmatAM te jinabiMba bharAvavA lAgyuM. vaLI saMsAra-sAgaramAM bUDatA jAne nAva saMmAna ane jagad baMdhu jinezvaree batAvela evAM ghaNAM siddhAMta-pustake teNe lakhAvyAM. ema dravya vAparatAM paNa te akhUTa rahetAM, teNe maNiratnathI aMkita ane ramaNIya eka jina citya karAvyuM. ema zraddhAthI ullAsa pAmanAra ane puSpathI ati zebhAyamAna e sujJa A sAmanana dharmavuM eka sthAna thaI paDayo. pitAnA puNyathI upa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanaMdananI kathA. 135 jana karela dhana, svapuNyane puSTa karavA dAnamAM ApatAM te kalyANavaDe eka lakSmI-pati banI gayA. kAraNa ke lakSmI peAtAne tyAM utpanna thai putrI banyA chatAM paNa peAte satpAtre dAna na ApatAM samudra e velAe rUdana kare che, tema leAkeAnA dekhatAM viSNu lakSmIne laI gayA, para Mtu jo pANigrahaNa lakSmInuM karIne te satpAtrane ApI tenA tyAga thAya, teA puNya ane yaza prApta thAya ane tema karatAM cAlI gayela lakSmI paNa kadAca vatsalatAthI punaH pAchI Ave che. have ekadA AdarathI jinapUjA AcarI, paMca parameSThInI stuti karIne ArAmana dana nidrAdhIna thayA ane sukhe nidrA AvatAM AhAra pacI jatAM, rAtrinA adha paheAra bAkI rahetAM teNe svapna joyuM ke--'peAtAnA lakSmIpura nagaramAM na dAnA taTapara agarU ane caMdana kASThanI eka citA racAtI joi, tyAM padmAvatI nadImAM snAna karI, iSTadevanI avidha bhaktithI pUjA AcarI kahevA lAgI ke jo zAstromAM agnipravezanA niSedha karyAM che, tApaNa uN. agnimAM praveza karIza. kAraNa ke durAgrahane vaza thaI meM abhAgaNIe kaMcukI lAvavA alAtkArathI prANezane mAkalyA, te pAchA AvyA nahi, tethI kAMI amagaLa thayu' lAge che. te maraNa pAmyA athavA khIjA koie mAryA haze, tenI e e gati sabhave che, athavA tA anya kAi tene mArI na zake. tema tevA koi roga na hatA ke jethI te pote maraNa pAme. vaLI te jIvatAM paNa nahi hAya; kAraNa ke mArA vinA te kayAM rahI na zake, eTale premanA mane eja pratyaya--vizvAsa che ke mArA vicAge te maraNu ja pAme te huM pApaNInuM mukha jotAM leAkeA pApanA bhAgI thaze. vaLI premI priyanA paraspara viyeAga thAya, tyAMreja loko premanI pratIti karI zake tathA nAtha vinA jIvatI strIe nidA pAme ane primatama Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. chatAM teo para mAbApa paNa sadA snehavaMta rahe, mATe tenA vinA huM agnimAM pesI maraNa pAmIza." ema bolatAM te utAvaLe pagale citA tarapha deDha gaI, tyAre sAkSAt pramANe jete ArAmanaMdana tarata uThyo ane bhramathI meTe sAde bolI UThyo ke--he priye! mane jatI nathI zuM?" ema ucethI bolatAM tene sAMbhaLI parijane tarata uThyA ane vAraMvAra kahevA lAgyA ke- e zuM belyA?" tevAmAM sAgarazeThe jaNAvyuM ke -"are! mAMtrikane zIgha belA" tyAM pote caitanya pAmatAM ArAmanaMdana belyo ke "mane ArAma che, mAMtrikane pAchA mekale, temanI ahIM zI jarUra che? huM te svapnavaze Ama uMcethI be ." ema temane pAchA mekalI, ArAmanaMdana ciMtAmAM paDyo ke--mArI priyA ekadama citAmAM paDavA kema taiyAra thaI? e svapna mane rega ke ciMtAthI Avela nathI, paNa devatAe batAvela e satyaja bhAse che, jethI mArA aMge tApa glAni ane matima thAya che, have zuM karuM ane tyAM kacukI vinA kema jAuM? athavA te kaMcukInI vAta paNa priyA vinA zAMta thaI; kAraNa ke te mArA vize citAmAM caDI haze. eTale strIhatyAnA pAtakathI bhArabhUta evA mane pRthvI paNa upADavAne asamartha che, te kayAMka parvatapara anazana karIne huM maraNa pAmuM. ema manamAM nizcaya karI, sAgarazeThanI anujJA laI te tarataja parvata tarapha cAlya, ane utAvaLe jatAM te parvatanI taLeTIe paheo ke jyAM keTalAka vegIo kriyA karatA, tenA jevAmAM AvyA, jemAM keTalAka mRgacarmapara Asana lagAvI, gapaTTa dhAraNa karI, AtmasvarUpane jatA hatA, keTalAka AnaMdakArI nAdarasapUrvaka ucca svare saMgIta uccAratA mRgasamUhane Anaja pamADatAM, keI hADakAnA Dhagapara AleTatA, keI svecchAe Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmanaMdananI kathA. 17. harI mA tyAM AgaLa e kamANa bhajana karatA, keI catA sutelA, keI hasatAM ane belatAM khAtA hatA, koI vikarAla baLatA kheranA aMgArAnI khAIne baMne pagavatI mardana karatA ane hAthamAM aMgArA laI eLatA hatA tathA kaI zraddhAvaMta maMtrasiddhi mATe AMtaraDAnA hAra gaLAmAM paherIne keIka mAMsakhaMDa agnikuDAmAM hame che. e pramANe je te dhIrajathI eka cagI pAse gayo. tyAM egIe tema dUrathIja saMpUrNa lakSaNa sahita joI harSAzu mUkatAM sAme AvIne te kahevA lAgyA ke"mArA pue tane AkaLe che ke akasmAt tuM ahIM AvI caDyo, kAraNa ke atyAre meM pUrvasevA karI, gurUe batAvela maMtra sAdhavA A siddhakSetramAM zarUAta karI, paraMtu keI sAttvika uttara sAdhaka na maLavAthI huM maMtra sAdhavAne samartha na thaye. mATe he sAtvika! huM tane prArthanA karuM chuM ke mArA para prasAda lAvI, vidyA sAdhavAmAM mArA tame uttarasAdhaka thAo; kAraNa ke mANasa nirAza thatAM je deva tenA para saMtuSTa thAya, te sarva kArya sadhAya. kamaLa karamAyA chatAM sUryanA kiraNa paDatAM te vikAsa pAme che." ema te egIe atyaMta Agraha karatAM ArAmanaMdana vicAravA lAge ke A te pUrve ciMtavela mAre maratha pUrNa thaye. gIMdra vidyA sAdhaze ane temAM AvI paDatA vidgonI sAme thatAM vetAthI sukhe mArUM maraNa thaze, mATe megIne huM vacana ApuM," ema nizcaya karI ArAmanaMdane yogIne kahyuM ke -"huM tAre uttarasAdhaka thaIza." A tenA vAkyAmRtanA pravAhamAM snAna karatAM te yogIe nivRtta-nizcita thaIne maMtrasAdhana AraMbhatAM tene AjJA karI ke rAkSasa, preta, vetAla ke anya ke ahIM Ave, te tenuM nivAraNa karavuM. pachI maMDaLamAM pesIne yogIe pramadathI maMtramANa zarU karyuM, tethI maMtrAdhiSThAyaka devIne DhAMbha thaye A tenA vAlIne kahyuM ke : te egIe te Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. ane bhUta, vetAla, preta, zAkinI, rAkSasapramukha tarata parIkSA karavA AvatAM, maMDaLanI tarapha teo pharavA lAgyA. tyAM uMcethI temaNe kilakilArava karatAM, eka helA mAtramAM jANe dizAo nAsI gaI ke tenA gajjaravathI jANe AkAza phuTavA mAMDayuM hoya, chatAM AirAmanaMdana te nirbhaya thaIne ja tyAM ubhe hate. tevAmAM AvelA vetAlemAMnA eke kepa lAvIne tene jaNAvyuM ke "are! tAruM have AvI banyuM che, mATe ISTa devane yAda karIne zastra laI le, Aje yamapurImAM javAne tAre mATe uttama divasa che." ema kahetAM te vetAla ArAmanaMdana sAme deDyo, tevAmAM tenA ghAtane cukAvIne te vetAlane bAjhI paDyo ane pitAnuM baLa vikasAvI teNe vAraMvAra muSTi vatI vetAlane e te marmasthAne mAryo ke jethI te jamIna para paDI jatAM kahevA lAgyA ke -"he sAtvika ! tArA para prasanna chuM." pachI mukta thatAM vetAla punaH ArAmanaMdanane namIne kahevA lAgyuM ke--tArA parAkramane huM AdhIna chuM, bela, tArUM ISTa zuM karuM?" tyAre teNe kahyuM huM kaSTamAM tane yAda karIza, te vakhate tuM satvara AvIne mane madada karaje." teNe te vAta kabUla karI, punaH praNAma karI pAchA vaLatAM Apta jananI jema ArAmanaMdanane jaNAvyuM ke he bhadra! e egInA kahyA pramANe tuM agninI tarapha bhamIza nahi; nahi te te mAyAvI pitAnI siddhi nimitte tane agnimAM nAkhaze, kAraNa ke khalane dUrathI tyAga kare, pAse-sAthe maLatAM te anarthanuM kAraNa thAya che. juo, chAza dudhamAM bhaLatAM te maMthana karAve che;" ema kahI, pharI namIne vetAla pitAnA sthAne gaye ane ArAmanaMdana yogI pAse ubhe ro, tyAM rogIe AkRSTa karela devI AvIne kahevA lAgI ke he gina! kahe, zuM karavAnuM che?" te bolyo ke mAre Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva upara ArAmana dunanI kathA. 12: , suvarNa purUSa sAdhavAnA che. ' te melI-- A agnimAM je paDaze te suvarNa purUSa banI jaze. ' ema kahI, agnimAM ghInA chAMTA nAkhI te devI cAlI gai. pachI ceAgIe ArAmana dananA mastakanI zikhA maMtrI ane raktacaMdane vividha pUjA karI tathA tenA kaMThamAM kaNeranAM puSpAnI mALA nAkhI ane kahyuM ke-- hai sAttvika ! tuM agninI cAtaram ni ya thaIne bhama ke jethI tArA prabhAve mArI vidyA siddha thAya. ' eTale vetAlanA vacanane manamAM yAda karatAM, paMca parameSThInuM maraNa karIne te agninI cAtarapha bhamavA lAgyA. A vakhate ceAgI paNa chaLa meLavavA, maMgala pherAmAM varanI pAchaLa jema anuvara kare tema tvarita gatie ArAmanaMdananI pAchaLa bhramatA, paNa vakhata hAthamAM na AvatAM te jyAre tene agnimAM nAkhI na zakyA, tyAre bhramaNane aMte vilakSa thai teNe ArAmanaMdanane agnimAM nAkhavA prayatna karyAM, para Mtu kAya--lAghavathI teNe chalaMga mArI bahAra nIkaLatAM potAnI bhujAvatI yAgIne pakaDI, tarataja kautuka jovA agnimAM nAkhyA. eTale tarataja teja kSaNe jIva rahita thatAM yAgI sADAsALavalA suvarNanA tejasvI purUSa banI gayeA. temAM nispRha ArAmanadana tene tyAM rAkhI, pAte anazana karavA AgaLa cAlyA; ane dakSiNa dizAmAM AgaLa cAlatAM teNe koi jogaNI peAtAnI ziSyAone pUchatI sAMbhaLI ke - tyAM vilaMba kema thayA ? ' te page paDI khelI huM devI ! amArA karNa vikathAmAM vyAkuLa hAvAthI kAMi sAMbhaLyuM nahi, ' jogaNI meAlI-- vikathAe zruti-ka ne capaLa banAvyA, e kema jANyu' ? ' te kheAlI-- he paramezvarI ! te sAvadhAna thaine sAMbhaLeA " Co GEN A bharata kSetramAM vaitADhya nAmA parvata para vidyAdharAnI zreNimAM magalAvatI nAme nagarI che, tyAM vidyummAlI nAme Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwww 130 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra vidyAdhara ke je ekadA aSTApada para AkAzamArge jatAM zrIpura nagaramAM pahoMce. tenA bAhya udyAnamAM te nagaranA rAjAnI rANI pitAnI sakhIo sAthe jaLakriDA karatI, tenA jevAmAM AvI. tyAM vidyAdharane vicAra Avyo ke-A ramaNuonI svacchaMda ceSTA kSaNabhara sAMbhaLuM te khare." ema dhArI te vRkSanI zAkhAmAM chupAI rahyo. tevAmAM rAjapatnI sAnaMde belI ke - he kSemakarI ! Arya putra A devadurlabha kaMcukI kyAMthI ane zI rIte lAvyA?" dAsI belI-he devI! tArAM puNyane lIdhe rAjAne e prApta thayela che. kAraNa ke puNyavaDe khAtAM ane deDatAM dhana prApta thAya che." rANIe kahyuM-te paNa hakIkata te kahe." tyAre te kahevA lAgI ke - he devI! tArA puNya prerAyelA keTalAka ceree ahIM cerI karI, temane keTavALa bAMdhIne rAjA pAse laI AvyA, temane jetAM lekee rAjAne vinaMtI karI kehe nAtha ! emaNe pUrve khAtara daIne AkhuM nagara luMTela che, jethI e badhAnA ghare te cerIne mAla have joIe." pachI rAjAe temanAM ghara dhAvatAM tyAMthI dhana maLatAM, jenuM jeTaluM hatuM, tene teTaluM apAvyuM. te taskarenAM ghare luMTatAM keTavALe A bhAre suMgadhi kaMcukI pAmyA ane temaNe e rAjAne seMpatAM rAja paNa bhAre pramAda pAmyA. tArA para atizaya prema dharAvanAra rAjAe te tane soMpyuM. eja premane utkarSa dacitA pratye patine samajavuM ke anya strIonA dekhatAM, ekane pati kIMmatI cIja Ape." e pramANe patine potAnA para bhAre prema sAMbhaLI, rANI saMteSasudhAthI ati AnaMda pAmI ane sakhIne kahevA lAgI ke he sakhI! tuM vegathI jaIne te kaMcukI laI Ava. Aje te paherIne mAre rAjAnA ardhAsane besavuM che." eTale sakhI jaI, te laIne jeTalAmAM aI mArge AvI, teTalAmAM te vidyAre te kaMcukI uca Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva upara ArAmanaMdananI kathA. 131 upADI lIdhI. temAM ramaNIyatA joi te vidyAdhara harSa pAmatAM citavavA lAgyA ke ahA ! A kaMcukInI sugaMdha keTalI badhI adbhuta che ke te nyUnatA ja pAmatI nathI. mATe Aje rUSTa thayela priyAne e lai jaIne arpaNa karUM, ke jethI te mArApara saMtuSTa thAya.' ema dhArI te kSaNavAramAM potAnA ghare AvyeA ane priyAne te ApavAnA vicAra kare che, teTalAmAM tenI anya strIne khakhara paDatAM teNe dAsI mAraphate patine vinatI karI ke-- he nAtha ! te kaMcukI mane Apo, nahi te huM' agnimAM paDI baLI marIza; huM chatAM tame kaMcukI anyane ApI zake, evuM svapne paNa mAnaze nahi. kAraNa ke zAkayanI irSyA dussaha heAya che. ' ema sAMbhaLatAM vidyAdhara sadeha-sAgaramAM DUbI gayA. e strInA patine kaduiHkhanA aMta na Ave. teNe peAtAnA mitrA mAraphate strIone kahevarAvyu ane pAte paNa kahevAmAM khAkI na rAkhI, chatAM eke khIjIne kaMcukI maLavAnuM kabula naja karyuM. vaLI te ane kacukI vinA duHkha pAmatAM nidrA ke bhAjana paNa na letI. ' AthI te vidyAdhara vicAravA lAgyA ke-- jo kaMcukI ekane ApIza, teA bIjI nakkI AtmaghAta karI besaze, mATe te kAine paNa ApavI nahi. ' ema samajI te mahA sugaMdhI kaMcukI ekAMtamAM mukI, vidyAdhara aSTApada C tapara jinezvarAne vaMdana karavA gayA, ane zayana tathA bhAjana vinA rahela vidyAdharIone vineAda pamADavA, temanI dAsIo vAtA karavA lAgI. huM bhagavatI ! e vRttAMta sAMbhaLavA ane tyAM kaMIka thAlI, tA tame kRpA karI, e amAre aparAdha kSamA karo. ' e pramANe vRddha cAginIne e vRttAMta khelatI anya jogaNIone jANI ArAmaputra samayA ke te kaMcukI te mArIja che ane te vaitADhya parva tapara kayAMthI ? ane vaLI te ceAranA vRttAMta tA kharAkhara samajAya che, para Mtu je ka McukI priyatamAne mATe jarUranI hatI, tetA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. maraNa pAmI haze, te priyAne mRtyu pamADanAra kaMcukInI vAtathI sarya mATe jeTalAmAM sUryodaya na thAya, te pahelAM jyAM gIne nAkhyo te agnikuMDamAM huM paDuM." ema vicArI, pAchA pharIne ArAmanaMdana teja maMDaLa AgaLa gaye ke jyAM dhagadhagatA agnimAM suvarNanA purUSarUpe vegI paDele che, tyAM paMca namaskAra saMbhArI pitAnAM duSkRta ALevI, jI pratye khAmaNA karI ane sukRtanI anumodanA karI, eTalAmAM te agnimAM satvara paDavA jAya che, teTalAmAM akasmAta pAsenA vRkSaparathI eka lekha ArAmanaMdananI samakSa paDe eTale "A zuM" ema saMbhrAta thaI, te lekha hAthamAM laI, khelIne pitAnA manathI te vAMcavA lAge ke - zrIpuranagarathI lakSmIvida rAjA pite ArAmanaMdanane jyAM hoya tyAM saMbodhIne jaNAve che ke tuM pate be nahi, tethI tArI strIne agnimAM paDatAM meM aTakAvI che ane te ATha divasa paryata mATe utAvaLe Avaje. Aje zuka, vAnara pramukha prati dizAe tArI zodha karavA mokalyA che, te temanI sAthe tuM tArA khabara mokalaje." ema lekhAI jANe te ciMtavavA lAge ke - "ahe zeThanA ghare joyela svani satya karyuM. kadAcit mAnI zakAya ke mArA vize agnimAM pesatI mArI kAMtAne rAjAe aTakAvI rAkhI haze. ahA ! te svapnamAM satyatA keTalI maLI AvI? hajI svapna batAvatAM ISTadevIne mArApara anugraha lAge che. paNa A lekha AkAza thakI kema paDe? ema dhArI vRkSa tarapha jotAM potAne kIDAvAnara tenA jevAmAM AvyuM. pachI te zAkhAthakI nIce utarIne ArAmanaMdanane namatAM teNe pitAnA vizALa vakSasthaLamAM tene lIdhe ane vicAravA lAgyuM ke-devage hajI mArI priyA paNa jIve che ane kaMcukInA khabara paNa maLyA mATe kaI rIte te kacukI prApta karI priyAne ApuM ane tene citAgnimAM paDatI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara ArAmanaMdananI kathA. 133 bacAvuM, te manane sukha thAya. vaLI mAre pitAne vRttAMta lekhamAM lakhI vAnarane ApuM ke jethI te rAjAne nivedana kare." ema samajI velInA rase pite patra lakhI, snehathI markaTane soMpIne tene vidAya karyo ane pote kaMcukInA upAyamAM vyagra thaI pRthvIpara bhamatAM pitAnI kAMtA pAse javAne nikaTa avadhi manamAM ciMtavavA lAgyuM. evAmAM ekadA vyaMtara devatAne vAnara thaI kIDA karate joI, ArAmanaMdana te kapIonuM kautuka jevA lAgyA, tyAM kAlAmukha nAme mahAna vAnara rAjA ane tenA sAmaMta, amAtya, padAti vigere tAbedAra hatA. eTale kAlamukha rAjAe dvArapAla vAnarane hukama karyo ke are ! tuM sutArene jaIne kahe ke mayura zIgha banAve. teNe satvara jaIne sutArane rAjAne Adeza saMbhaLAjo ane teNe mayUra taiyAra karyA. teNe kIlikA-khIlInA prayogathI AkAzamAM zIdhra cAlanArA banAvI, vAnara rAjA pAse jaIne nivedana karatAM, rAjAe prativAnare sAme javAnI IcchAthI paTaha vagaDAvyuM, jethI badhA vAnare sajaja banI ekaThA thayA. te badhA alaga alaga merapara beThA, eTale rAjA mayUrArUDha thaIne temanI sAthe cAlyuM, te badhA kIlikAnA prayogathI AkAza mArge sajIvanI jema A pramANe yathAmArge cAlyA. ema mayUrArUDha vAnarene AkAza paMthe jatA joI ArAmanaMdana temanI pAchaLa bhUmArge doDavA lAgyuM. pachI AgaLa eka udyAna AvatAM teo mayU parathI nIce utaryA ane zatruvanamAM saMgrAma karavA te sajaja thayA. temaNe kAyaranA prANane haranArI bhaMbhA vagADI ane ekAMtamAM te mayUre mUkIne teo zatru tarapha dhasyA. tevAmAM zatrusenA bahAra Avela jANI pratibhaTa-zatrunA vAnare keTalAka latAkuM jemAM nAThA ane keTalAka eka vRkSathI bIjA vRkSe doDavA lAgyA. keTalAka Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI caMdraprabhasvAma-caritra. pitAnI kAMtA laI giriguphAmAM peThA ane keTalAka phalita vRkSanI mUchathI tyAMja besI rahyA. keTalAka zauryazALI te potAnA nIlamukhane vIMTIne kahevA lAgyA ke--he svAmin ! ApaNe daDhatA lAvI zanI sAme thaIe ame vIrarasane pragaTAvI, keTalAka jaIe chIe. ane zatrusenAne bhAMgIe. e zuM mAtra che ? tame yathAyogya Adeza kare, ame tamArA tAbedAra chIe. nahi te amArI A rAjadhAnI zatru AvIne bhegavaze. vaLI leke kSebha pAmatAM putrAdi tajI bhAgavA mAMDe che. mATe yuddhanI taiyArI kare. have parAkrama jaNAI Avaze." ema parAkramI maMtrI, sAmatee uttejana pamADatAM nIlamukha rAjA pote yuddha karavAnI icchAthI maMtrIone kahevA lAge ke-are ! aMtaHpurane killAmAM mUke ane apatyasahita yathAsukhe te rahI zake, tene mATe tarapha durakSA mATe sainike goThThI dyo. ema Adeza karI, vIra subhaTa sahita bhAre baLa batAvate te vAnarapati bahAra nIkaLe. te baMne sainyamAM mahAyuddha thayuM ane nakhAnakhi-yuddhamAM haNAtA baMne pakSanA vAnare paDavA lAgyA. A vakhate vAnarIe kamaLapatranA puTamAM pANI lAvI, laDatA pitAnA subhaTane pAvA lAgI. tyAre ArAmanaMdana te yaMtra mayUre pAse pahoMcyA. ahIM yuddha karatA ane baLathI gAjatA vAnare paraspara capeTA mAratA keTalAka gagane phUdIne vRkSapara caDavA lAgyA. evAmAM devage kAlamukhanuM sainya bhAgatAM te prANa laI nADuM ane bhAgatAM temaNe yaMtramayUronI paNa darakAra na karI. pachI ArAmanaMdana te yaMtramayUrapara besIne vaitADhya tarapha cAlyo ane te yaMtrakalikAne jANatA hovAthI mane vege jatAM vaitADhya para maMgalAvatI nagarImAM pahoMcyA. tyAM prAsAdanA ceAthe mALe gavAkSanI AgaLa palaMga para mUkela kaMcukInI tapAsa karI te vidyunmAlInA ghare gaye ane mayUra sahita makAnapara ArUDha thaI, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara ArAmanaMdananI kathA. 135 kaMcukI laIne bahAra nIkaLe. jatAM jatAM nirbhaya thaIne teNe bajAramAM gheSaNAthI jaNAvyuM ke A mArI kaMcukI laIne huM jAuM chuM." ema belatAM te nagarInI bahAra nIkaLyo ane yaMtrane jANavAthI te tarataja potAnA nagara bhaNI cAle. evAmAM te vidyAdharIonA jANavAmAM AvatAM te zorabakera karI chAtI phUTatAM ucethI pokAravA lAgI ke "are! satvara deDe. A kaI mayUrArUDha purUSa akasmAt AvI, gharamAMthI kaMcukI laIne cAlyo jAya che." A vakhate temane pati vidyummAlI te aSTApada para gaye hatuM, tethI pite vAda-nirNaya karI lIdhuM ke -"e kaMcukI laI janArane je jItIne laI le, tenI ekaMcukI thAya, bIjAnI nahi. emAM phare tene segaMda che."ema nirNaya karI potapotAnA pitA pakSanA padAti laIne te baMne vidyAdharI tenI pAchaLa lAgI ane hastI, azva, ratha ane pAyadaLa sahita caturaMgiNI senA laI tarata ja te potAnI zakitathI AkAzamArge ArAmanaMdananI pAchaLa vegathI do. tyAM AkAzamAM dUra daData ane vastrAMcale kaMcukI bAMdhI jato ArAmanaMdana temanA jevAmAM Avyo. tevAmAM vegathI tenI pAchaLa lAgatAM tarataja tene gherI lIdho ane teo kahevA lAgI ke-arI amArI kaMcukI laIne tuM kayAM javAnuM che?" eTale Amatema deDatA temanA sainyane AkAzamAM jotAM, ArAmanaMdana ciMtavavA lAge ke--mAre have javuM azakya che, huM ekale kema laza ane kema A kaMcukI saMbhALIza? vaLI A vidyAdharIonA sainyathI AkAza AcchAdita thayuM che ane jANe bhaya pAmI hoya tema sUryaprabhA paNa dekhAva ApatI nathI. kevaLa aMdhakAranuM sAmrAjya ekachatra vyApI rahela che. daSTi AgaLa cAlatI nathI, tethI mane dimeha thaze. huM bhamI bhamIne vAraMvAra pIza, mATe have zuM karUM?" ema cotarapha te sanya najIka AvatuM hoI ArAmanaMdane Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. palA vetAlane yAda karyo. eTale te tarataja aMdhakArane dUra karatAM, mukhathI agni javALA mUkate parivAra sahita hAjara thaye ane aTTahAsyathI parasainikene trAsa pamADatAM ArAmanaMdanane namIne te kahevA lAgyuM ke -"bola, tAruM zuM kAma karUM?" teNe kahyuM A vidyAdharIeAnA laDatA sainyane alanA pamADa ke jeTalAmAM huM kaMcukI ApIne pAcho AvuM. je atyAre huM mArA nagaramAM na jAuM te mArI bhAryA mArI AzA mUkI baLatI citAmAM pesaze, mATe tuM sanma aTakAva! tyAre vetAla bolyA ke -"huM AvatuM hatuM tyAre eka nagaramAM meM joyuM ke kaI strI citAgnimAM pesavAne taiyAra hatI. te vakhatasara tArI dayitA haze, mATe tuM satvara jA, huM tArI pAchaLa saMbhALanAra thaye chuM."vetAlanA vRttAMta-kathanathI tathA DAbI AMkha pharakavAthI dayitAnuM maraNa sUcita thayA chatAM tasacine ArAmanaMdana te kASThanA yaMtramayUra para besIne cAlya. tevAmAM ahIM narmadAnA tIre pati AvavAne avadhi pUrNa thatAM padmAvatI rAjAne aMjali jene kahevA lAgI ke -"he rAjana ! mane pitAnA saMbaMdhIoe vAryA chatAM patine maraNa pamADyAnA prAyazcittanI zuddhi mATe huM citA pratye cAlI chuM. he bhUpAla! pRthvInA bhAre puNyathI gurUnI jema mAnapUrvaka tame vAnara ekalI zuddhi magAvIne mane ATale vakhata aTakAvI. te lekhamAM batAvela avadhi karatAM eka divasa adhika thaye, chatAM patina AvyA, tethI koI amaMgaLa saMbhave che. mATe he mahArAja! have mane citAmAM pesavAnI paravAnagI Ape. pati hatyAnuM mAruM pApa vakhatasara badhI dizAone na spaze.' ema rAjAne kahI, aMbeDe che, sAsarAnA tathA pitAnA pakSane AdarathI namI, dIna-anAtha janene bhAre dAna ApI bhAre zraddhAthI ISTa devatAne pUjI sakhIone satAvI, parivArane khamAvI, svakuTuMbane AzvAsana ApI, sasa Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva upara ArAmanananI kathA. 137 rAne pUchI, duSkRtane niMdI, sukRtane anumodI, ane siddhonI sAkSIe AleAcIne te citA tarapha cAlI. tevAmAM nagarajanAnA AkraMda karatAM, sakhI mUrchA pAmatAM, AMdhruvanAM rUdana karatAM mahIpatinA zAka karatAM, mAtAnA saSTha chAtInA tADana sAthe bhUmipara paDatAM, sagA bhAinA vRkSanA thaDa sAthe zira pachADatAM, are ! AvuM rUpa kayAM thavAnuM che ? AvA vinaya, AvuM utkRSTa zIla, AvA guNAnI yAgyatA, AvuM vAtsalya ane AvI dAna-zIlatA kayAM thavAnI ? AvI DhayA, AvI dharmAMmati, AvI dakSatA, AvI niHgdhatA ane AvuM pativrata paNa kayAM hoya ? temaja AvI acaLa gurUkita paNa na ja saMbhave. are ! have to jagat zUnya thavAnuM ke jyAM AvI padmAvatI cAlI jAya che. ahA ! sava kalAnA krIDAgRha samAna A akALe bhagna thAya che. ' ema pAsenA gAma, nagaranA lAkAe vAraMvAra vilApa karatAM, padmAvatIe tarataja aMjali joDI paMca namaskAra karI, manamAM zubha bhAvanA dharI, niya thaine teNe citAnaLamAM praveza karyAM. tyAM moTA AkraMda ane dIna vacana khelatAM leAkeA Amatema zithila thatAM bhUmipara paDavA lAgyA. A vakhate cAtarapha AkAzamAM dhUmra vyApela joi, najIka AvatA ArAmanana jIvaMta chatAM mRta tulya banI gayA ane kSaNamAM namadAnA tIre AvatAM digaMtarane javALAvaDe byAsa karanAra citAgnine teNe joyA tathA vastrathI DhAMkela mukhavALA AMsu mukatAM, zAkAkuLa, evA svajanAne ane rUdana karatAM anyajanAne jotAM, peAtAnA manathI padmAvatInA agnipraveza jANI, mayUrathakI utarI ane kacukI eka bAju mUkI ArAmanadana kahevA lAgyA ke-- jo mArI strI satIvratathI virAjita hoya, te e tathA huM agnimAM akSata rahIe.' ema kahI dayitA--mRtyu pAmI teNInA pApa-5 kathI rAgInI jema ka MpatA teNe svajanA na jue tema citAgnimAM praveza Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. karyo. tevAmAM tenI pAchaLa ja yuddha karatA AvatA vidyAdharIe sainike ane vetAle te dazya jotAM, vidyAdharIo belI ke- " ahe! ApaNI kaMcukIne caranAra ekadama kUdake mArIne A citAgnimAM kema peThe?" vetAle paNa vicAra karyo ke-ahA! A zuM thayuM ke jenI rakSA mATe huM yuddha karavA taiyAra thaye, te agnimAM kema peThe?" ema baMne sainya yuddha karavAmAM zithila thatAM narmadAnA kAMThe AvyAM ke jyAM leke rUdana karatA hatA. tyAM uttara dizAmAM vidyAdharIonA hAthI vigerene garava tathA dakSiNa dizAmAM vetAlanuM aTTahAsya sAMbhaLatAM ekadama vastrAMcalathI mukha DhAMkI, baMne bAju sainya detAM leke tarataja bhAgI gayA, ane "A zuM?" ema saMbhrAMta thayelA te badhA dUra dUra ubhA rahI citA tarapha AvatI te baMne senAne jovA lAgyA. vaLI, "A leke citA tarapha dhasI AvIne zuM karaze?" ema dhArI ekI najare jotAM teo uMcA sthAne cIne paraspara belavA lAgyA. tevAmAM rAjA sainya sajaja karI satvara vidyAdharInA sainya sAme laDavA Avyo. tyAM vidyAdharI-sainya, citAnI tarapha rahela tathA jamIna para paDela yaMtramayUra ane kaMcukI teNe joyAM. evAmAM paDyAvatI sahita ArAmanaMdanane akSatAMga jotAM "aho ! ahe! Azcarya ! ke A agnimAM peThA chatAM jaLanI jema priyA sahita akSatAMga." ema uMcethI bolatI vidyAdharI-senAne sAMbhaLI, kautukathI rAjA tathA anya leke paNa tyAM AvyA. eTale padmAvatInA satIvratathI zItala banela citAgnithakI ArAmanaMdana bahAra AvyuM ane rAjAne teNe juhAra karatAM, bhAre prabhedathI rAjAe tene bheTI paDatAM saMkSepathI kaMcukAdikane vRttAMta pU. pachI bhAre AnaMda pAmatAM pramedAzruthI otaprota lacane, bAhu pahoLA karI, AliMgana daIne te mAtapitAne name. vaLI mAtapitAe AliM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaphatva upara ArAmanaMdananI kathA. 13 wen n inn gana ApatAM vAraMvAra harSAzrunA jaLathI putraviyeganA duHkhane mULathI jalAMjali ApI. kAraNa ke putrAgamananA pramada AgaLa anya prabheda paganI raja samAna che. putranA viyega dukhe dazaratha rAjA maraNa pAmyuM. tyAre keTalAkee tene snehathI bolAvyo ane keTalAkane teNe pote bolAvyA. keTalAkee tene namaskAra karyo ane keTalAkane te ArAmanaMdana name. ema lajajAthI vastravaDe mukha AcchAdita karI ane bhUtalasudhI mastaka namAvatAM padmAvatIe vavilene namaskAra karyo. eTale vahelee tene AziSa ApatAM jaNAvyuM ke-he vadhU! tuM guNI, saMpatiyukta ane nIrogI putrane pAmaje tathA zIlavaDe vaMdanIya thaje.' tevAmAM mAtAe AnaMdathI padmAvatIne daDha AliMgana ApatAM kahyuM ke-"he vatsa ! mahAbhAgye zubha ka tuM punaH amArA jevAmAM AvI che ! ema kahetAM tenA pramedAzru vAraMvAra pitAnA hAthe luMchatAM teNe padmAvatInA mukhe cuMbana ApyuM. kAraNake mAtAne putrIo putro karatAM paNa adhika priya hoya che. pachI sakhIone snehathI AliMgana ApatAM padmAvatI jANe sudhAmAM snAna karI AvI hoya tema bhAsavA lAgI. sakhIone sneha paNa anivArya hoya che. tyAM vidyAdharIee kaMcukIne vRttAMta jANuM, tenA pratyene Agraha tajI, vismaya pAmatAM kahyuM ke-ahe! emanI paraspara prIti ! ekekanuM amagaLa dhArI bane agnimAM piThA. vaLI A svajananI prIti paNa agAdha che ke je ArAmanaMdananuM Agamana temanA duHkharUpa grISmane zAMta karavA meghAgama samAna thaI paDayuM. e pramANe tyAM AnaMdamaya, sukhamaya ane dhRtimaya lekane jotAM vidyAdharIoe pote potAnA hAthe premathI kaMcukI laI, padmAvatIne paherAvI. pachI temanuM sainya AkAzamArge cAlatAM ane ArAmanaMdana bhUmArgagAmI rAjasenAthI parivRta thaI, gaMdhahastIpara co, baMdIjanethI stuti pAmatAM, 0 mithika utA sudhAmAM nikA kAtra Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vRddhAo uttarIya vastranA aMcalavaDe pavana nAkhatAM jene AziSa ApI rahI che, temaja "agni zItala kyAM hoya? te paNa zIlanA prabhAvathI joyuM."ema prazaMsA pAmatI padmAvatIvaDe virAjita, vaLI AgaLa cAlatAM baMdhuo jene vAraMvAra Doka marIne joI rahyA che ane jenI AgaLa abhuta saMgIta cAlI rahela che e ArAmanaMdana nagaramAM praveza karI potAnA ghare AvyA. pachI ratnAbharaNa ApatAM rAjAne saMtoSI tathA dhanavastrAdikathI rAjalakane rAjI karI, vidyAdharIone sanehAMjalithI sanmAna ApI, pUrNa pAtra magAvI, svajanene paherAmaNI karAvI, yAcakane dhana ApI, sudhitene bhojana karAvI, ArAmanaMdane aMjali je badhAne visarjana karyA. vaLI bIjA leke na jue tema vetAla pAse pele senAne banela egI magAvI, tene paNa pradathI vidAya karyo. pachI snAna karI, nUtana vastra paherI teNe ghare tathA caityamAM jinapratimAnuM pUjana karyuM ane tapa tathA cAritranA maMdira evA sAdhuone pratilAbhyA; temaja yathArUci sAdhaIjane sAthe teNe bhejana karyuM. ema pupAya ane patnInuM zIlavrata jANatA ArAmanaMdana pUrNapaNe gRhastha dharma pALavA lAgyA. evAmAM ekadA bAhya udyAnamAM kevalI bhagavAna padhAryA. temane vaMdana karavA pitAnI priyA sahita ArAmanaMdane jaI, traNa pradakSiNA daI jJAnIne vaMdana karyuM ane pUrve AvelA bhavyAtmAene paNa teNe prabhedathI namaskAra karyA. pachI zuddha bhUmitalapara te beThe, eTale pApa-paMkane dhavAmAM jaLa samAna kevalIe dharma dezanA zarU karI-jinabhakti, sAdhubhakti ane dayAdhama sevatAM samyakatvathI bhavyAtmA mukti pAme che. je prANa puNya-saMgraha kare che, te sagevAMga zarIra pAme che ane prasaMge sahejamAM zubhAzubhane kSaya karatAM mukta thAya che. je potAnA uMdaramAM lubdha banI dAnAdika na Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyapha upara ArAmanaMdananI kathA. kare, te sukha na pAme ane mAnavabhavane sArthaka na karI zake. temaja vaLI dAnAdikathI upakAra avazya kare; tema na karavAthI saMpatti satvara cAlavA mAMDe che tathA guhAnAganI jema kalyANa ane dharma tene tajI de che. sukRta vinA sukha na thAya, tapa vinA ISTasiddhi na maLe, kuzala-durAcArI mahimA na pAme ane mUDhahudaya mikSa na meLave. mATe dharmamAM buddhi rAkhavI, dareka kArya vicArIne karavuM, tathA manuSya-janma pAmIne jina dharmanA ArAdhaka thavuM. jIvarakSA te zreSTha che ke jenA sabhAve dharma sajIvana rahe. nAgavallI chedAIne dUra paDI hoya, chatAM jaLa siMcatAM tenA patra sajIvana rahe che. satya vANu e anya zaraNurahita evA dharmanI bhAryA che. rajanIe tajela caMdra asta thAya che athavA tejahIna thAya che. corI karanArane kalaMka na jAya, te saMpatti na pAme, vizvAsa na pAme, kUra grahathI haNatAM te daSTi ke puSTinI hAnI pAme. maithunamAM satata Asakta thavAthI apakatti pApa, ane aNadhAryuM maraNa Ave. caMdramA rAtripara rAgI thatAM te satat kalaMkI gaNAya che, khaMDita thAya che ane rAhuthI grasta thAya che. tathA vipula AzAne niyaMtrita na karavAthI prANuM maneranA vilAsamAM nAce che. guNa-derIvaDe baMdhAyela chatAM AzA-catarapha khalanA rahita patAkA pavana vaDe bhramaNa pAme che." ema sAMbhaLatAM utpanna thayela bhAvanAmAM mana lagAvI, samyaphatva aMgIkAra karI, gurUne namIne ArAmanaMdana pitAnA sthAne gaye. pachI siddha suvarNapurUSanA aMge kApatAM paNa punaH te pallavita thatAM, pharI kApI letAM ema vAraMvAra karavAthI te ArAmanaMdana bhAre dhanavAna thaye. te jinacaityamAM aThThAI-mahotsava karAvate ane zubha mAge dhana vAparavA lAgyA. tevAmAM mahAsvapane sUcita evA tejaravI putrane padmAvatIe bhAre AnaMdathI janma Ape. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. - - tyAre ArAmanaMdane gIta, nRtya tathA maMgaLa-dhvani pUrvaka mahotsava karAvyuM ane pachI-jAgaraNa karI, bhAre AhAda pAmI, dazame divase baMdhuvargane jamADI, teNe badhAnI samakSa jaNAvyuM ke - amArA duHkhane chedI, manoratha pUratAM e janma pAme che. mATe e putranuM nAma pUrNakaLaza rAkhIzuM." ema te bALakanA janmathI mAbApa bahuja prazaMsA pAmyA. pachI lAlana-pAlanathI te bALaka yauvana pAme. eTale samAna guNa ane rUpavaMtI ghaNI zreSThi kanyAo bhAre occhava ane saMtoSathI mAta pitAe pUrNakaLazane paraNAvI. evAmAM ArAmanaMdananA samyaphatvanI parIkSA karavA kaI pAsenI vyaMtarIe evuM aghaTita karyuM ke "pANigrahaNa pachI tarataja teNe pUrNa kaLazane mahAvara pedA karyo. jethI tene dAha, ane dussaha pIDA thavA lAgI. te acetana thatAM jema tema bakavAda karavA lAge, ane bhUmipara ALoTavA lAgyuM. keI vaidya ke yakSathI tene vara zAMta na thayo. tevAmAM kaI mAMtrika kyAMkathI AvI caDaze, jene ADaMbara jotAM ArAmanaMdane tene putranI cikitsA karavA bolAvyo. teNe eka maMDaLa AkhI, temAM kumArIkA besArI, akSata pAtramAM taravAra mUkIne ADaMbarathI tenI pUjA karI. pachI pite dhyAnamudrAthI yakSa ne taravAramAM utArI kumArikAne teNe kahyuM ke- he bALA ! kaMI dekhAya che?" te belI- hA, khagamAM bhayaMkara yakSa dekhAya che. tyAre mAMtrike kahyuM-cakSaNa zuM kahe che, te barAbara kahe" eTale bALAe barAbara sAMbhaLIne jaNAvyuM ke--e cakSazI ema kahe che ke e pUrNakaLaza ghaNuM deSe levAya che, te mUkI zakAya tema nathI. jethI te yamanA ghare jAya, ema lAge che." e pramANe bALAnI prANuhAraka vANI sAMbhaLatAM padmAvatI mUcha pAmI. cAM dhIra ArAmanaMdana kahevA lAgyo ke- he mAMtrika! tuM tene Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zIrSaNanI kathA. 143 pUcha ke e deSa kaI rIte nivarse ke nahi?" tyAre bALAe khaDugavAsI devIne pUchyuM; je sAMbhaLI bALAe badhAnI samakSa kahyuM ke -"A nagarInA pAdaramAM cakSa che, te zrApane TALanAra che. ArAmanaMdana pate je tenI pUjA kare, te ene rega jarUra TaLe, nahi te maraNa thaze." ema sAMbhaLatAM samyaktvamAM nizcaya karanAra ArAmanaMdana vicAra karavA lAgyo ke"je maraNa che, te kaI chavADanAra nathI, ane je pUrvopArjita dIrdhAyu che, te kaI cakSa ke vyaMtarathI maraNa thanAra nathI. A nisaMzaya artha pragaTa che, tyAM cakSAdikane pUjavAthI zuM thavAnuM che? vaLI temanI pUjAthI mane samakitamAM dUSaNa lAge, mATe potAnA karme putra jIve ke maraNa pAme. saMsAramAM vasatAM ghaNA putra janmyA ane maraNa pAmyA che. keTi bha bhamatAM A durlabha manuSyatva prApta thayela che, temAM paNa samakita duSpApa che, te jANIne keNa duSita kare?" ema ArAmanaMdane mAMtrikane kahetAM teNe maMDaLa saMharI lIdhuM ane kSaNavAramAM divya vastradhArI ane tejasvI vyaMtarI banI ArAmanaMdanane kahevA lAgI ke-"he vatsa ! tArA samakitanI parIkSA karavA meM e badhuM karyuM, have tAre putra nIragIja che." ema kahI te vyaMtarI tarataja adazya thaI gaI, ane pUrNakaLaza saMpUrNa nIrogI thaIne prathamanI jema kriIDA karavA lAge. pachI ArAmanaMdana paNa vizeSathI samakita pALI, tenA prabhAve prAMte svarga pAmyA." e pramANe kathA sAMbhaLatAM ajAputra vizeSa jAgrata thatAM punaH teNe AcAcAryane satkathA pUchatAM, teo jinadharmathI vAsita ane vinayapradhAna evI kathA potAnI madhura vANIthI kahevA lAgyA- | hariNa-zrISeNanI kathA. A bharata kSetramAM vizAlA nAme nagarI che, tyAM vizAlavi. krama nAme rAjA hatA tyAM hariSaNa ane zrIpeNa nAme be sadara Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144. zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. kSatriya rahetA ke je parama snehane lIdhe kadi alaga thayA na hatA. ekadA te baMne sevA kAraNe dezAMtara cAlyA. tejasvI jane nirUghamI rahetA nathI. jatAM jatAM eka vakhate sAMje yakSamaMdira joI, pakSI jema pitAnA mALA pratye jAya, tema te tyAM rAtavAsa karavA gayA. tyAM teo vicAravA lAgyA ke kayAM javuM ane kayA rAjA sevavA yogya che?" ema ciMtavatAM temane yakSa kahevA lAge ke-"he bhadro! tame je sevA karavA tatpara he te mArI sevA kare. huM tamane vAMchita ApavA samartha chuM. huM zrIphaLa nAmanA udyAnane adhiSThAyaka chuM, paNa bIjA mahaddhika yakSee balAtkAre tyAMthI mane kahADI mUko, eTale zatrune jItavAne asamartha huM ahIM Avyo chuM. ghaNe zatruo maLatAM, ekale zuravIra zuM kare? vaLI ahIM rahevAnI mArI icchA nathI, huM ghaNA bhega bhegavavA IcchuM chuM. mATe dezAMtara javA tamane sAthe levAnI mArI marajI che." ema yakSanI sAkSAt vANI sAMbhaLatAM, te baMne aMjali je yakSane kahevA lAgyA ke--"ame dravyanA lebhe manuSyanI sevA karavA taiyAra thayA chIe, te tame te manavAMchita ApanAra deva che, eTale tame amArA svAmI ane ame tamArA sevaka chIe, temAM zuM nyUna che? vaLI tame te adazya che, je tamAre kahevuM hoya, te amane kahe" yakSe kahyuM- huM mArI zakitathI jyAM adhiSThAyaka thaIne rahuM, tyAM tamAre banee bahumAnathI rahevuM e vacana temaNe kabUla karatAM yakSa purUSarUpe pragaTa thayo ane te baMne sAthe cAlatAM te badhA zrIpura nagaramAM pahoMcyA. tyAM yakSe kahyuM ke-"he purU ! have AgaLa mArAthI javAya tema nathI. ahIM ghaNA vaMtare rahelA che. te A nagara pAse eka nadI che, tenI AsapAsa kyAMka huM rahIza." ema kahI, jate te yakSa punaH pelA baMne bhAIne kahevA lAgyuM ke-"tame ahIM eka meTe retIne Dhagale kare, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmmmmmmmmmmmm hariSaNazINanI kathA. 145 tene kalhAra nAmanI vanaspatinAM puSpathI pUje." temaNe te pramANe karyuM. eTale yakSe pharI temane zikhAmaNa ApatAM jaNAvyuM ke- e DhagalAne huM adhiSThAyaka thaIne pitAne prabhAva dekhADIza, jethI e Dhaga pANI ke vAyuthI taNAze ke vikharAze nahi. e vAlukAne Dhaga parvatanI jema verAze nahi. vaLI mAre para jotAM leke mAnatA karIne je caDhAve, te tame laI mane bhega dharaje.ema zikhAmaNa ApatAM te baMnee veLunA DhagalAne Azraya lIdhe. guNavate dunIyAmAM guNane prabhAva dekhADa. pachI te baMne bhAI lakenA dekhatAM ghaNuM pANIvatI te DhagalAne nhavarAve, chatAM temAMthI rajamAtra taNAya nahi. e AzcayathI nagarInA leke vAraMvAra te jovA lAgyA ane tenApara pote AvI AvIne ghaNuM pANInA ghaDA nAmavA lAgyA, chatAM temAMthI eka kaNa paNa khase nahi. AthI "e te mahAmahimAvaMta lAge che, evI samasta nagaramAM prasiddhi thatAM kaI duHkhathI pIDAtA lokoe mAnatA karatAM, yakSa temanA manoratha pUravA lAgyo. ema tene pratyaya-pacce thatAM lokee veLunA Dhagapara kASThanuM ghara karAvyuM ane mane vAMchita pAmavA teo bhAvathI je vastu mUkatA, te baMne yakSanA sevaka banIne bhinnabhinna letAM leke AgaLa bhAre mahimA gAvA lAgyA; kAraNa ke jenA prabhAvathI jIvIe, paMDita tene prabhAva avazya gA joIe. bhinnabhinna lekenA mukhathI cakSane prabhAva sAMbhaLatAM dubAhu nAme rAjA yakSanA sthAne AvyuM ane kesaranA jaLathI tenI pUjA karatAM paNa te pANIvatI retIne Dhagale, tIrthakaranA vacane abhavyanI jema bhedAye nahi, AthI Azcaryacakita rAjA veLunA Dhaga pAse ubhe rahI sarvasamakSa aMjali jene kahevA lAge ke-je kaMI paNa prabhAva hoya, te zatrunA dezamAM gayela mArA putra daDhabAhunA samAcAra lAve." ema rAjana Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. kahetAM yakSa vAlukAnA DhaganI kaI rIte saMbhALa sAcavIne te rAjaputra pAse gayA ane bolyA ke--tame dUra rahyA, eTale lAMbA vakhatathI tamArA samAcAra na maLavAthI durgabAhu rAjAne mahAduHkha thAya che. te teNe tArI zuddhi levA mATe huM yakSanI prArthanA karatAM huM zrIpurathI AkAzamArge ahIM satvara Avela che, mATe tArI nizAnI sAthe zuddhilekha lakhI mane Apa." ema yakSe kahetAM teNe tema karyuM ane nizAnImAM eka zastrikA ApI, eTale tarataja yakSe laI AvatAM, tyAMja ubhA rahela rAjAnA hAthamAM Ave. tenA para rAjaputranI mahera-chApa jotAM, amedAzru AvatAM rAjA pite khelI, gadagad vANIthI vAMcavA lAgyuM ke- maMgalakArI zrIpuranagare mArA tAtane praNAma karI, huM mArA kuzaLa samAcAra lakhuM chuM ke kaliMga rAjA koTamAM atyAre keTakillAmAM bharAI rahyo che, tene mArIne AvIza. tame mekalela yakSathI mArA samAcAra jANI hAla pramodamAM raheje. tenI sAthe mArI nizAnI zastrikA mekalAvI che. e pramANe pitAnA putranA kuzaLa samAcAra lAvanAra te yakSa ane veLunA DhagalAnI rAjAe potAnA aMtaHpura sahita vilepanapUrvaka pUjA karI ane pradhAnane AjJA karI ke tame A retInA Dhagapara zIgha kASThamaMdira taiyAra karAve." maMtrIe te pramANe karAvavAnI hA kahetAM rAjA yakSane namI, prada pAmate potAnA sthAne gaye. pachI rAjAnA Adeza pramANe pradhAne nadInA pUrathI na taNAya tevA meTA staMbha nakhAvI kASThanuM eka moTuM unnata maMdira taiyAra karAvyuM. eTale saMdhyA samaye yakSamaMdiramAM nATaka karAvI, yakSane namIne rAjA pote bhajana karo ane bIjA paNa ghaNA leke e pramANe karavA lAgyA, temaja hariNa ane zrISeNa yakSanA sevaka hovAthI ke temane ghaNe satkAra karavA lAgyA. kAraNa ke tevAdevanI sevA niSphaLa na jAya. vaLI varSAkAlamAM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSeNu-zrIzreNanI kathA. 149 pANInuM pUra AvatAM paNa yakSanu kASThamaMdira pANImAM taNAyuM nahi. te joi nagarajane bhAre Azcaya pAmyA ane teneja eka deva mAnIne pUjavA lAgyA. evAmAM ekadA dIvALInA mahAtsava AvatAM kAi purUSe te yakSane kaika pUchavAne potAnA ghare rAtre pAtramAM utAryAM. tyAM daivayeAge te vakhate nadImAM pUra AvatAM, yakSa zUnya te kASThamaMdira taNAvA lAgyuM. temAM sutelA hariSaNa ane zrISeNa paNa pravAhamAM taNAtAM tenI sAthe samudramAM gayA. tyAM yakSamaMdira sAgaramAM taNAi jatAM sAgaranA gA`ravathI nAnA bhAi zrISeNa jAgI uThaMcA ane bhAra AvIne joyu te cAtarapha pANIja tenA jovAmAM AvyuM. eTale sa MbhrAMta thai vicAravA lAgyA ke-- zuM mahAvRSTithI jaladhare pRthvI pANIthI bharI che ke akAle uchaLela samudrapUra vasudhAne tANI jAya che ? are! A te nagarI paNa pANImAM DUbI gaI lAge che ane cakSanA ArAdhaka terAjA paNa maraNa pAmyA haze ? are ! dhikkAra che ke te yakSe peAtAnuM eka maMdiraja rAkhyuM, paNa ArAdhaka rAjA ane nagarajanAnI jarApaNu darakAra na karI.' ema citavatA zrISeNu bhayabhrAMta thai gayA. tevAmAM bhUminI jema jaLapara cAlatA eka purUSa AvyeA. tene jotAM zrISaNane vicAra AvyA ke-- ahA ! A te amArA yakSa karatAM paNa adhika prabhAvazALI lAge che ke pANIpara page cAle che.' ema dhArI zrISeNu tene kahevA lAgyA ke-- ahA ! mahAbhAga ! tame kANu che ? ke tame AvI zikita dharAvA che. tame kayAM javA dhAre che ane Ama utAvaLe kema jAe che ? ' eTale mukhe zvAsathI bharAtA te purUSa zrISeNune kahyuM ke--huM hamaNA tamane javAba ApavAne sama nathI.' zrISeNu ekScA--'tA paNa kaiMka kahe.' tyAre te kahevA lAgyA ke--'huM ratnadvIpamAM jAuM chuM, tyAM je kAma che, te sAMbhaLa. te dvIpamAM rAjyapradA nAme devI che, tenI AgaLa eka tasa tAmra * Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI caMdraprabhasvAma-caritra. rasane kuMDa che; dIvALInI rAte je purUSa temAM snAna kare tenA para saMtuSTa thaIne te devItene avazya mahArAjya Ape che. evA kalpa-pramANathI huM te dvIpamAM javAnuM chuM. ane auSadhilepanA prabhAve huM jaLapara zIvra cAlI zakuM chuM.' e pramANe tenA javAnuM kAraNa sAMbhaLatAM rAjyalobhI zrISeNe punaH tene kahyuM ke - tame tyAMthI pAchA kayAre karaze?" te be - hamaNAja. kAraNa ke tyAM strI-purUSe ghaNuM hevAthI rahI na zakAya." tyAre yakSasvAmIthI virakta thayela zrISeNa be -te lepanI auSadhi je mane batA -Ape, te huM tamArI sAthe AvuM.' teNe kahyuM--" ahe! temAM eTalI badhI dInatAnI zI jarUra che. lyo A auSadhi ane tame paNa rAjya meLavavAnuM sAhasa sukhe kare" ema kahI teNe Apela auSadhi page lagADa, zrISeNa potAnA bhAIne sute mUkIne tenI sAthe cAlate thaye. te auSadhinA prabhAvathI mahAvege cAlatA te tarataja paMkhInI jema ratnadvIpamAM pahoMcyA. tyAM vistAra pAmatI ratnaprabhAthI aMdhakAra dUra thatAM prAkArane vizvama karAvanAra suvarNanA staMbhepara nirmaLa metInA laTakatA taraNevaDe zobhAyamAna, nIlamaNithI jaDela bhUmivaDe jaLanI bhrAMti karAvanAra, tampha gavAkSazreNithI manahara, pite caMdrakAMtamaya hevAthI jANe phINane puja heya, snigdha pAnapara ArohaNa karatI strIo vaDe virAjita, pUtaLInA hAthamAM dharela mANijyanA dIvAovaDe adhika ramaNIya evA te devInA bhavanamAM te baMnee praveza karyo. te devInI manahara mUrti AgaLa saMgIta karatuM tathA atyaMta rUpalAvaNya sahita strIonuM eka TeLuM temanA jevAmAM AvyuM. pitA nI agAu Avela strIone joI, pitAnA kartavyane visArI te baMne eka thAMbhalAnI pAchaLa ubhA rahyA. teo kSaNabhara nAcatI ane kSaNabhara vANu vagADatI joI, bhramaNAthI jANe temanI daSTi Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNa-zrISeNanI kathA. 149 nimeSarahita banI gaI. staMbhane eThe ubhelA ane sarva aMga saMkelI rahelA chatAM te strIonI daSTie jANe temane vikAsa pamADayA hoya tevA bhAsatA, vaLI amRtanI vRSTi samAna saMgIta sAMbhaLatAM jANe mUcha pAmyA hoya, jANe nidrAdhIna thayA, athavA jANe ghelA banyA hoya tema te acetana thaI gayA. temane bhAna jarA paNa na rahyuM, tevAmAM sUryodaya thatAM te strIo badhI potAnA sthAne cAlI gaI, mAtra saMgItanA bhaNakArA te baMnenA kAnamAM uchaLatA hatA. eTale temane jagADavAne ja jANe sUryo pitAnA kara-kiraNathI sparyA. jethI nidrA tajI temaNe nATaka jevA daSTi pheravatAM te strIone na joI, temane saMbhAratAM tathA pite zA kAme AvyA che, te yAda karatAM temane bhAna AvyuM. tyAM sUryodaya joI, devInA maMdira bhaNuM cAlatAM potAnA puNyanI jema tenA gabhArAnA kapATa baMdha thayelA jotAM, temaNe vicAra karyo ke -"ahA! A zuM thayuM.? ApaNe te saMgItamAM lubdha banI bebhAna thayA. jethI rAjyalakSmI te dUra rahe, paraMtu devInuM darzana paNa na pAmyA are ! vyasanane dhikkAra che ke mahAkASTa ahIM AvatAM paNa phaLa na maLyuM. vyasanI hoya te kAma sAdhI na zake, tema ApaNe paNa saMgItamAM tallIna thavAthI badhuM khAyuM tyAre anya purUSe kahyuM - "je thavAnuM hatuM te thayuM have hAtha ghasatAM zuM maLe tema che?" evAmAM eka vRddha strI "jAo, jAo," ema bolatI tyAM AvI. tene namIne sAdhaka purUSe pUchayuM ke-tame amane kema ravAnA kare che?" te vRddha daMpatI kahevA lAgI ke--"he vatsa! e kathA te bahu moTI che ane huM te kahevAne atikAyara chuM. aMtaramAM dAha uThe che ane jIbhathakI amRta naSTa thayuM che. tyAre zrISeNu be --he mAta ! tame gabharAo nahi. huM tamArI rakSA karanAra beTho chuM, tamane stAvanArane A taravAra satAvaze. eTale vRddhA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. avajJApUrvaka belI ke-pelA kuTila bilamAMthI yamanA khaDaga samAna hamaNAja daSTiviSa mahAsarpa nikaLaze, tenI draSTimAM je manuSyAdi sajIvana vastu Avaze, te daSTinA viSe eka kSaNamAM sAkSAt bhasma thaI jaze. devI paNa ene AdhIna thayela hovAthI mAratI nathI, paraMtu keI paradezI manuSya e sapane yamadhAmamAM mekalI zake. ene jANyA vinA ahIM rahetI ghaNI strIone eNe bALI nAkhI che, e mahAkrUra ane viSacakSu che, mATe tame ahIMthI game tyAM bhAgI chuTe. ahIM bhUmimAM mAruM ghara che tyAM huM bhayane lIdhe bhAgI jaIza." eTale zrISeNe punaH jaNAvyuM ke -"he mAtA ! mAruM eka vacana sAMbhaLe-saMgIta karanArI e yuvatio jyAM rahe che?" te bolI-te badhI rAjakanyAo che, ane dIvALInI rAtre ahIM devInuM snAna, pUjana karI, saMgIta, karatI te rAtri jAgaraNa kare che tyAre zrISeNa be -e devInuM ArAdhana zA mATe kare che?" vRddhAe kahyuM temaNe evI pite pratijJA karI che ke je purUSa e daSTiviSa sarpane haNIne, devI pAse rahela uSNa kuMDamAM snAna karaze, teja sAhasika purUSa amane paraNaze. evA nizcayathI e vaivana pAmyA chatAM anya keI narane paraNatI nathI; vaLI e daSTiviSa sarpa te je sAdhaka Ave, tene bhasma karI nAkhe che. e sarpanA prabhAvathI devI paNa zaMkA na lAvatAM adazya thaI jAya che. vaLI e sarSa daza mahinA sudhI bahAra badhAne bhasma karI, be mAsa veganI jema bilamAM rahe che. vaLI sthAnamamatvane lIdhe rAjyapradA devI pitAnI zakitathI vRkSa virAjita nagara banAve che." e pramANe vRddhA vAta kare che, teTalAmAM bilamAMthI jeti pragaTI, je jotAM "te sarpa have Ave che ema belatI te vRddhA bhAgI gaI, ane te siddha purUSa paNa mana tathA zarIrane kaMpate be ke cAla, cAla, ApaNe paNa bane Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNa zrISeNanI kathA. kayAMka nAsI jaIe." ema kahete te strInI pAchaLa gaye, paraMtu zrISeNa to rAjya ane rAmAne lebhI hevAthI nirbhaya thaI taravAra kheMcI eka thAMbhalAne AMtare ubhe rahyo. evAmAM paMphADAnA pavane jANe devInA maMdIrane upADavA mathatuM hoya tema phaNAvaDe pracaMDa teNe pitAnuM mukha bilathakI cAra aMgula bahAra kahADayuM ke tarataja pitAnA khaDagavatI zrISeNe tenuM mukha chedI nAkhatAM devInA baMdha thayelA dvAra potAnI meLe ughADayA ane sarpane mAravAthI prasanna thayela devI tenA jevAmAM AvI. tyAM pUrve sAMbhaLela tAmrarasane kuMDa jotAM, zrISeNa aMjali jeva, namIne devIne vinaMtI karavA lAgyo ke-"he devI! dIvAlI sudhI huM ahIM rahevAne samartha nathI, te kRpA karI Ajeja dIvALInI rAtrI mAnI leje," ema kahetAM tarataja teNe te kuDamAM kUdake mAryo, eTale te tata tAmrarasa kSaNavAramAM amRtarasa banI gaye, tevAmAM devI bolI ke "he mahAbhAvika ! huM tArApara prasanna thaI chuM. mATe IcchAnusAra vara mAgI le."ema pratyakSa thaIne devIne kahetI joI, upakAranA lebhI zrISeNe aMjali jo eka ja vara mAgatAM jaNAvyuM ke he devI! zrIpuranA lake tathA rAjA nadInA pUramAM taNAyA che, temane punaH sajIvana kare." tyAre devIe vibhaMga jJAnathI jotAM kahyuM ke-"he dhIra! te te tyAM barAbara kuzaLa che mATe bIjuM kAMIka be varathI mAgI le. tArA upakAra ane satvathI saMtuSTa thaI huM tane ApavA tatpara chuM." tyAre vicAra karIne teNe eka varamAM mAgyuM ke-saMgIta karanArI kAminI sahita mane sAmrAjya prApta thAya." tathA bIjA varamAM mAgyuM ke-"he devI! huM yAda karuM, tyAre tarata tAre AvIne hAjara thavu." tyAM devI "bhale ema thAo" e rIte belatAM te adazya thaI gaI. pachI zrISeNa paNa tenI mUrtine namIne bahAra nIkaLatAM ciMtavavA lAge ke - Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 6 ' are ! te mArA mitra kayAM haze ?' ema dhArI tyAM cAtarak pharatAM te moTethI tene khelAvavA lAgyA. paNa mRta manuSyanI jema kayAMthI paNa javAkha na AvavAthI * ahA !te kayAM haze ? ' ema ciMtavI taravAra laIne AgaLa cAlyA, paratu auSadha vinA pANImAM cAlavAne te asamartha hatA, eTale samudratIranI pAse eka dizA bhaNI cAlyA, jatAM jatAM tene vicAra AnyA ke--' ducchedya sarjane mAratAM devIe prasanna thai vara ApyuM, paNa bhAInI zuzruSA mUkI e mane bhAre duHkha thAya che. ' ema kheda sAthe utAvaLe jatAM zrISeNe taraganA AghAtathI capaLa evuM te yakSama dira najIkamAM jotAM ' A zu` yAnapAtra mArI sAme Ave che, jouM tA kharA ke te zu che ?' ema dhArI te ubhA rahyo tyAM bhUtAdhiSThita pAtranI jema taNAtuM taNAtu kinAre AvyuM. eTale zrISeNe tene ALakhatAM vicAryu A amArA yakSanu maMdira ahIM kayAMthI ? ' kharAbara joine te tarata ja tenApara caDhayA ane joyu te peAtAnA moTA bhAi ke vejInA Dhaga paNa teNe dIThA nahi, paNa tenA bAraNApara lakhelA bhAInA hastAkSara joyA, temAM teNe evuM vAMcyu' ke' cakSama dira samudramAM taNAI AvatAM, vhANunA leAkeAe te joIne mane vhAjImAM lIdhA ane samudranA kAMThe utaryA. AthI AMkhamAM AMsu lAvI moTA bhAinA viyeAge bhAyA. te zrISeNu vicAravA lAgyuM ke-- ahA ! te duSTa yakSe peAtAnuM A maMdira paNa na rAkhyuM, mArA bhAI duHkha-sAgaramAM paDayA. are ! mane paNa dhikkAra che ke meM moTA bhAine sutA mUkI dIdheA. bhAI sAthe kadAca duHkha paDe, te paNa te sukha samAna lAge, mATe kayAM jAuM ke jethI vakhatasara bhAI jovAmAM Ave. Ama RR paDatAM purUSa jo vilApa kare, te te strInI samAnatAne pAme." ema dhArI, te kASThamaMdira thakI utarI, AgaLa cAlatAM te anukrame si'haladvIpanI ragazALA nAme nagarImAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNISaNanI kathA. 153 pahoMcyA. tyAM cotarapha lokene nizAnI batAvI pUchatAM paNa bhAInA khabara na maLavAthI pite kayAMka ekAMtamAM rahyo. tyAM be dAsIo tyAM zUnya sthAna jANuM, AvIne paraspara sukha-duHkhanI vAta karavA lAgI, temAM eke bIjIne pUchayuM ke-te kumArIone ATalA badhA divasa niyama pALatAM thayA, chatAM devI saMtuSTa thaIne kema vara ApatI nathI?" bIjI dAsI bolI--"he vhena ! kumArIo nI pratijJAthI prasanna thatAM te rAjyapradA devIe temane rUpamAM kAmane jIte teve vara Apyo che. rAjyapradA devInuM nAma sAMbhaLatAM zrISeNa sAvadhAna thaIne te vAta barAbara sAMbhaLavA aMdhArAmAM ubhe raho. tevAmAM pelI dAsI harSathI pUchavA lAgI ke - he sakhI! te vara keNu?" bIjI belI-ame barAbara tene oLakhI zakI nahi, paraMtu te devIe kumArIone ema kahyuM ke--je saMdhyAe tamArA pitAne ghAta karaze, te tamAre pati thaze. ema devInI vANune prasAda pAmI te kumArikAo ahIM AvI. have te purUSa devInA prabhAvathI kayAMkathI AvI, hAthI pramukha sainyane vaza karI, rAjAne haNIne siMhaladvIpanuM rAjya leze." eTale pahelI dAsI belI e vAta te saMbhavatI nathI. game tevA zUravIrathI paNa hAthI pramukhanI senA vinA A rAjA mArI zakAya nahi. bIjI belI ke-"he sakhI ! tane khabara nathI ke e rAjA strIlaMpaTa che ane rAtre eka nagarImAM sarvatra pharyA kare che. vaLI te sakhI! jeNe daSTiviSa sane kSaNavAramAM mAryo ane je tata tAmrarasanA kuMDamAM paDaye, evA purUSane zuM asAdhya hoI zake ? mATe cAla, have rAjAne AvavAne samaya thaye che. are! te aMdhArapacheDe oDhIne Avate lAge che. te vakhatasara ekale ahIM AvatAM ApaNane joI leze." ema kahetAM te baMne dAsI cAlI gaI ahIM zrISeNa pitAne vRttAMta sAMbhaLatAM eha AnaMda pAmyuM, ane Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI caMdrapralasvAmI--caritra. C < rAjAne najIka AvatA joi, te kSaNabhara bhUmimAM chupAi rahyo. tyAM rAjA paNa za MkA vinA tenI najIkanA mArge cAlyA; jethI zrISeNu paNa tenI pAchaLa pAchaLa dUra rahetA cAlyA. pachI jANe deve adha banAvela hAya tema rAjAnI pAchaLa jatAM tene rAjAnA khAsa sevaka samajIne dvArapAlAe mahelamAM jatAM aTakAvyeA nahi. temaNe jANyu' ke-- A tA kAI rAjAnA khAnagI purUSa haze. ' mATe tene bAlAvyeA paNa nahi ane kAMI pUchyuM paNa nahi, eTale te rAjAnI pAchaLa kharAkhara prAsAdamAM pahoMcI gayA. tyAM jatAM rAjAnI sAme AvIne zrISeNa khelyA ke-- huM rAjana ! tuM zasra hAthamAM le. have tArU AvI banyu che.' ema kahetAM teNe rAjAnuM mastaka chedI nAkhyuM. tyAre badhAnA sAMbhaLatAM AkAzavANI thaI ke-- huM mahAnubhAva ! tuM jayavaMta thai rAjya calAva ane kumArikAnA pati thA.' evI devavANI sAMbhaLatAM kumArIe parivAra sahita tyAM AvatAM kheda ane hapUrvaka badhAne nivArIne jANe sAkSAt rAjya lakSmI hoya tevI kanyAoe bhAre harSoMthI rAmAMcita thai, temaNe zrISeNunA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. pachI kanyAoe pradhAna pramukhane bolAvyA ane sa vyatikara jANavAmAM AvatAM temaNe zrISeNune rAjyapara sthApyA, vaLI temaNe jaNAvyu ke-- je ahIM rAjA thAya, tenuM nAma saridbhuta rAkhavAmAM Ave che.' ema kahIne zrISenu' saritjhata evuM nAma temaNe sthApana karyuM. eTale riputre udayAcalapara sUnI jema siMhAsanapara birAjamAna thatAM nagarajanAne AjJA karI ke-- tamane saritsuta rAjA AjJA kare che ke--rAjya--prAptinA maMgaLarUpe tame nagarane zaNagAra.' eTale temaNe nagarazeAbhA karatAM rAjA padmahastIpara besIne racavADIe nIka nyA. pachI pradhAna-zreSTha lagna te badhI rAjakanyAo ke. je potAnA manathakI paraNI cUkI hatI, temane rAjA paraNyA ane tArA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zrISeNanI kathA. 155 -~-~~-~-~ ~ sAthe caMdramAnI jema zaka samAna nyAyavAnuM saritsata rAjA te ramaNuo sAthe bhegavilAsa karatAM prajAnuM pAlana karavA lAge. rAjA samagra rAjyacakane sthApana ane utthApana karavAmAM vyagra banela sarisute pitAnA moTA bhAIne sarvathA visArI mUkaye. evAmAM keTalAka vahANanA vyApArIo ghaNI vibhUti pedA karI tyAM AvyA ane temaNe ratnanA thALasahita eka taravAra rAjAne bheTa dharI. tene zastra bahu priya hovAthI taravAra laIvegathI tenI zreSThatA jevAne teNe ughADatAM potAnA bhAI hariSaNanI te oLakhIne kahyuM ke A tame kyAMthI meLavela che?" eTale teo kaMpatA zarIre ane alanA pAmatA zabdomAM jaNAvyuM ke he rAjanuM ! bhava-sAgaramAM bUDatAne gurU-upadezanI jema nAvathI ame pAra pahoMcADela eka kRtajJa purUSe e amane bheTa Apela che. tyAre saMbhramathI rAjAe kahyuM ke-pachI te kayAM gayo?" temaNe aMjali jevI jaNAvyuM -te ame kazuM jANatA nathI. eTale saritsata rAjAe teone satkArI, pite hariSaNanI zodha karavA tarapha mANase mekalyA, ane pote paNa tenI zodha pratye bhAre sUkaya dharAvatAM tevA rAjyane paNa eka baMdhanarUpa samajavA lAge. vaLI teNe evI pratijJA karI ke meTA bhAI manyA pachI racavA ane be vakhata bhejana karIza." have ahIM hariSaNa sAgarathakI pAra utaratAM "zrISeNanI huM zodha karuM, evA abhiprAyathI cotarapha te bhamavA lAgyA. evAmAM ekadA unALAmAM mArge keI parabamAM sarSe pIdhela pANI tRSNAtura thaIne teNe pIdhuM, jethI tenuM mastaka ghumavA lAgyuM ane bebhAna hAlatamAM eka vaDa nIce paDI rahyo. te vakhate vaDa pAsenA eka chidramAMthI eka meTe sarpa bahAra AvyuM ane tenuM mukha joI, teNe tene nAbhine bhAga dabAvyuM. A vakhate tenuM zarIra viSanA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. mananana tanAvatAM, viSa nI nA itA . pAvAthI ke ge haLadara jevuM thayela hatuM ane te mUchita hatuM. te sarve tene jIvate jANuM, tarataja eka auSadhi lAvI, tenA nAbhibhAge mUkatAM tenA para DuMka mArI, tyAre te puMkane pavana ane auSadhine sparza zarIramAM prasaratAM, viSa tarata dUra thavAthI hariSaNa uTha, ane jue che te eka meTe sarSa pitAnI nAbhi para auSadhi mUkI, tyAM puMka mAratuM hatuM. eTale tene zaMkAtura Isape tarata vidyAdhara banIne be ke... huM tAre rakSaka chuM." tyAre "pANI pIvAthI e pramANe thavA pAmyuM ema jANate hariNa, punaH sarpa banI beThela tene kahevA lAge ke -"nAgarAja ! tuM upakArIthI mane kaI prakAranI zaMkA nathI, paNa mArI viSamUcha zAthI gaI?" bhujaMga belya--tane viSamUchita joI karUNA AvatAM, A auSadhithI tane meM uThADaye. tyAre hariSeNa be --kahe, tAruM zuM priya karuM?" sarpa belya- mAruM priya karavAne kaI paNa samartha nathI." hariSeNe kahyuM-te paNa kahe" te be -"mAre pitA daSTiviSa nAme che te pitAnI vidyAthI sarpa thaIne badhe kIDA karate, tene siMhaladvIpanA yama jevA nirdaya rAjAe chaLathI mArI nAkhe, te puNyazALI hevAthI, huM tene kaI rIte haNI zakate nathI, jethI lAcAra thayela mane pitRvera vAraMvAra sAle che." harijeNe pUchayuM-'tArA pitAne teNe kema mAryo?" teNe kahyuM--"mArA tAtanI zeSanAga sAthe mitrAI hatI. ekadA tene haste joIne mArA pitAe pUchayuM ke tame hasyA kema? hA ! bhavitavyatA kevI jaNAya che?" teNe jaNAvyuM tuM sarpa thaIne jagatane daSTivaDe bALI nAkhavAne samartha che, chatAM rAjyapradA devInA maMdiramAM tane purUSa haNaze ema sAMbhaLatAM mArA pitAe daSTivaDe rAjyapradAnI nagarI bALI nAkhI. ekadA bhUmimAMthI sarSa thaIne nIkaLatAM e rAjAe tene mAryo. e sAMbhaLI pratyupakAra karavAmAM prameda pAmanAra hari Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNa-zrISeNanI kathA. 157 : zreNa khelyA-- AvA alpa kAmamAM ATalA badhA kheda kema pAme che ? huM mahAnAga ! huM e tArA pitAnA vairIne avazya mArIza; paraMtu te sthAna dUra hAvAthI huM tyAM javAne asama chuM.' sarpa elyA-- jo tAre avazya pratyupakAra karavA hAya, te huM tane tyAM najIkanA mArge laI jaIza.' e vacana svIkAratAM, sarpa harizreNane si haladvIpanI suraMgamAM lai gayA. tyAM AgaLa sarpa ane pAchaLa hariSaNanA jatAM te ane thADAja divaseAmAM suraMgamAge siMhaladvIpe pahoMcyA, ane ragazALA nagarInI bahAra eka vaTavRkSa nIce visAmeA letAM hariSeNe bhujaMgane kahyuM ke-- huM nAgarAja ! tame ahIM vaTanA kATara-bakhALamAM raheA ane huM... nagarImAM jaI, rAjAne mAravAnA upAya zodhu chu. tame rAjAnuM maraNu sAMbhaLatAM svasthAne cAlyA jajo. rAjAne mAratAM daivAge huM paNa jIvatA nahi rahuM., sape e vAta kabUla karatAM hariSaNa nagarImAM peThA ane jugAra ramatAM peAtAnuM gujarAna calAvavA lAgyA. te pratidmina rAjAne mAravAnA upAya zodhatA paNa rAjA jenAthI mare tevA kaI upAya tene hAtha na lAgyA. tyAre te vicAravA lAgyA ke " ' 'ahA ! mArU vacana vRthA jAya che. sarpa AgaLa karela pratijJA hu adyApi pUrNa karI zakayA nathI. ATalA badhA divaso jatAM huM rAjAne joi paNa zakayA nathI. te mahAra nIkaLatA nathI ane huM tenI pAse javAne samartha nathI. : tevAmAM ekadA rAjAnI pAse rahenAra eka dAsIne hariSeNe kahyuM ke-- huM tArA abhilASI chuM' ema kahI prema batAvatAM pAna, vastra, kukumAdika tene ApatAM te dAsI tenI bhAryAM thaIne rahevA lAgI. dAnathI zuM na thAya ? te sadA aTakAva vinA rAjabhavanamAM jatI, jethI ekadA ekAMtamAM hariSeNe kAtuka batAvatAM teNIne kahyuM ke-- hai priyA ! e rAjA apUrva lAge che, jethI tene Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. javAnI mane ghaNI hasa che, mATe kaI paNa upAyathI tuM mane rAjA batAve." dAsI belI- rAjAne jevAne eka sAre upAya che. Aje sAMje aMta purasahita rAjA nadIpara jaze, tyAM savastra snAna karI, navIna vastra paherI rANI sahita te nadI kAMThe zrIdevIne praNAma karaze, paNa tyAM koI purUSa AvI na zake, mATe he priya! tame strIveSe mArI sAthe cAle tyAre hariSaNa be e AvA mahAzItamAM savastra kema snAna kare che ?" dAsIe kahyuMe rAjA daravarSe mAgha mAsanI aSTamInI rAtre snAna na kare te te ghAtakathI mAryo jAya. agAunA rAjAe ahaMkArathI snAna na karyuM, jethI A rAjAe tene mArIne rAjya laI lIdhuM, tethI pratIti pAmela e rAjA A divase snAna karaze. zUravIrajane paNa devatA pAse kAyara bane che. ema sAMbhaLatAM hariSaNa bhayapUrvaka 'ciMtavavA lAge ke "yathA vidhi snAna karanAra e rAjAne ghAtaka kema mArI zake?" ema dhArI punaH dhIraja lAvI teNe vicAra karyo ke- eka vakhata te rAjA najare Ave, te mArAthI tenuM rakSaNa karavAne deva paNa kAyara che." ema ciMtavI teNe dAsIne kahyuM ke he priyA! rAjAne jevAne teM mane sAro upAya batAvyuM, mATe Aja sAMje mAre mane ratha pUrNa thAo." pachI aMtapurasahita rAjA nadI-tIrthe gaye, eTale strIveSe hariSaNa paNa dAsI sAthe tyAM gaye. A vakhate harijeNe keDamAM taravAra chupAvI rAkhela, paNa gati ane vacanathI strInI jema te dAsI pAchaLa pharate rahyo. pachI aMgarakSakane dUra karatAM, rAjA pite rANIsahita snAna karyuM ane nadIjaLamAM rAja-AcAra sAcavyA. tyAMthI devIne namaskAra karavA te maMdiramAM peThe. te pahelAM te duSTAtmA devInA bhuvanamAM gayela, tene dAsI samajIne rAjAe niSedha na karatAM devI pratye mastaka namAvatAM, potAnA bhAIne na jANatAM duSTabuddhi harijeNe rAjAnA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSa-zrISeNanI kathA. 159 gaLe prahAra karyo, paNa puNyayeAge te prahAra dvAranA kASThamAM athaDAyA, eTale rAjA bhayane lIdhe tarataja pAchA bahAra cAlyA gayA,. tyAM aMtaHpuranI strIomAM mATeA kolAhala jAgyA ane taravAra khatAvatAM aMgarakSako badhA doDI AvyA. pachI rAjAe pradhAnane hukama karyAM ke-- e strI hAvAthI mAre avadhya che, mATe tene atyAre ja nagarInI bahAra kahADI mUkI. ema kahI rAjA peAtAnA bhavanamAM AbyA. pachI maMtrIe kAlapAzika ghAtakane hukama karyAM ke- 8 A strIne kaMIka nizAnI karIne atyAre ja nagarIthI kahAI mUkeA.' eTale te ghAtaka tene pakaDI pAtAnA ghare jaIne vicAravA lAgyA ke-- ahA ! sArU thayuM ke A strI mane maLI, kAraNa ke atyAre ja janma pAmela putranI me yakSanI AgaLa mAnatA karI ke strInA kAna, nAsA ane hAThathI pUjA karavI. mATe have hamaNAM ja A strIne yakSanA madiramAM laI jaIne enA kakivaDe huM pote AnaMdathI yakSanI pUjA karU? ema dhArIte ghAtake peAtAnA saMbaMdhIAne sAdara lAvI, e purUSoe pakaDela hiraSaNane te yakSabhavanamAM laI gayA. hariSeNu vAghanI jema zUravIra chatAM temaNe pakaDela hAvAthI bhAgavAne asamarthAM thatAM te yakSamadiramAM gayA, ane vicAravA lAgyA ke ahA ! mane dhikkAra che ke meM rAjAnuM mastaka na chedyuM ane rAjAe mArUM zira na chedyuM. have teA zasrarahita bicArA akarAnI jema caMDALa mArAM aMga cheDhIne yakSanI pramAda pUjA karaze. zrISeNa mArA jovAmAM na AvyeA ane sarpanA pratyupakAra na karyAM. hA ! deva ! caMDALanA hAthe teM mane maraNu ApyuM. vaLI pUrve rAjAne mAravA meM je strItvanA svIkAra karyAM, tethI purUSatva nAbuda thatAM mArI kSatriyatA paNa nAza pAmI.' evAmAM te caMDALa yakSanI pUjA karI, bahAra AvI, teNe hariSaNanA karNAdikamAM caMdananAM chAMTaNAM karyAM, ane kahyuM ke----' are ! nRpAlI A amaLAre tame Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-carikA. gADha pakaDI rAkhaje." ema potAnA purUSane kahetAM teNe tIkSNa charI kheMcI, ane hariSaNane uddezIne kahyuM ke--are ! pApaNuM! tuM tArA karmanuM phaLa bhegava! ema kahI, prathama nAka chedavA caMDALe tene gAla upara potAne hAtha dharatAM, muDelA kezanA tIrNa kAMTA tenA hAthe lAgyA, eTale tene vicAra AvyuM ke -" are ! Ane dADhInA vALa kyAMthI?" ema dhArI teNe tarapha hAtha pheravatAM kezanA cinDathI tene purUSa samajIne bhayathI belI uThe ke- ene barAbara pakaDe e purUSa che, strI nathI. ApaNA rAjAne mAravA mATe e duSTAtmAe strIveSa lIdhe, te ene gADha bAMdhIne pachI che." ema caMDALanA kahetAM tenA sevakee tene gADha bAMdhyuM. pachI caMDAla balya ke--"he purUSa ! tuM tArA ISTadevane yAda karI le. prathama strInA bhramathI ame tane bAMdhe, paNa mAryo nahi, paraMtu have te tuM purUSa jANavAmAM AvatAM yakSanI samakSa tAre bhega dharAze? tyAre hariSaNa dhIrajathI nirbhaya thaIne be - daivage maraNa AvatAM devane yAda karavAthI zuM thavAnuM ? mATe prathama mArA hAtha kApa ke je rAjAne ghAta karavAne tatpara thayA. he zaunika ! pachI yakSa AgaLa tAre je karavAnuM hoya, te karaje." ema hariSaNanA kahetAMyakSe caMDALane prahAra karate jANIne niSedha karatAM jaNAvyuM ke"are!ene mArIza nahi, ete hariNAme mAre upAsaka che. are! caMDAla! mArI AgaLa tene mAravA kema taiyAra thayo che? enI zedha karavAne ja huM dezadeza bhaNuM chuM. aho! mArA prasAdathI e AvI durdazA pAmyo che? ema purUSa banela yakSe kahetAM siMhanAdathI hAthIonI jema bhaya pAmatAM badhA caMDALa bhAgI chUTyA. pachI bahuja gADha bAMdhela paNa hariSaNanA baMdhane yakSanA prabhAvathI pitAnI meLe taDataDATa daIne tUTI paDayAM. tyAM haraNane vicAra Ave ke -"ahe! pUrve sevela teja yakSa ahiM kayAMthI?" ema jANI hariSaNa nIce mukha karI ubhe Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNa-zrISeNanI kathA. 11 rahyo. tevAmAM purUSa thayela yakSe snehathI tene AliMgana ApatAM jaNAvyuM ke--'huM mahAbhAga ! AvI viDaMbanA kema pAmyA ?' eTale bahuja dhIme sAde hariSeNe lajAvaze rahI rahIne potAnA vRttAMta kahI sa'bhaLAvyeA. tyAre viSAda pAmatAM yakSe kahyuM ke--'huM kuravAmIthI tane e viSama dazA prApta thaI, te tuM kSamA kara.' hariSaNa khelyA'hai yakSarAja ! atyAre maraNa thakI mane bacAvatAM tArUM svAmitva saphaLa thayuM. paraMtu nAganI AgaLa me lIdhela vacananu pAlana na karatAM sudhI te Apela jIvitane paNa mRtyunI cUlikA samaju chuM. ' tyAM khIrajathI yakSa punaH kahevA lAgyA ke--'tuM kheda na kara. tArI pratijJA huM saphela karIza.' tyAre hariSeNe tene pUchyuM' ke--mArA nAnA bhAI kayAM jovAmAM Avye ?' te elyA--< kayAMya nahi.' jo ke te zrISeNa bIjA nAme te ragazALA nagarImAM ja hatA, paNa vibhagajJAnanA upacega dIdhA vinA te jANI na zakayA ane zrISeNanuM nAmapharI gayela che. tevAmAM saMketa pAmela tenAga, 'rAjAnA ghAta thayeA' ema sAMbhaLatAM vaTa-kaTaramAMthI peAtAnA sthAne cAlyA gayA. tyAMnA rAjAne zrISeNa na jANutA te yakSa ane hariSaNa tenI zodha karavA cAlyA, paNa zrISeNa cAMca paNa temanA jovAmAM na AvyeA. pachI suva dvIpamAM jatAM yakSe hariSaNane kahyuM ke tArI pratijJAnA nirvAha mATe e nagaranA rAjAnA putrane huM' vaLagIza ane anya mAMtrikAthI nIkaLIza nahi. tyAre putranA--grahathI A banela rAjA DAMDI vagaDAve,tenA tuM sparzI karaje ane ni`ca thai huMkAra mUkatAM tu' rAjaputra pAse Avaje, eTale jANe tArAthI khIka pAmela hAuM,tema rAjaputrane huM tarata mUkI haiza. pachI jema tArI pratijJA pUrNa thAya, tema tuM rAjA pAse vara mAgaje. huM' pachI utkaMThita thaI mArA sthAne cAlyA jaiza. mArUM' udyAna, zunya mUkela che, teA mArA vinA temAM koI zatru AvI caDe. ' ema " 11 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. . kahI yakSe rAjaputrane vaLagatAM rAjAe DAMDI pITAvI ane hiraSeNe tenA sparza karyAM. eTale yakSe tene mUkI jatAM rAjasuta nIrAgI thaze. jethI tene mahAmAMtrika samajIne rAjAe saMtuSTa thaI kahyuM ke-- huM mahAbhAga ! tane deza, hAthI ke dhanAdika je kAMi rUce, te mAgI le.' hariSaNa khelyA he rAjana ! jo tuM kharekhara saMtuSTa thayeA hAya, tA eka mArU vacana sAMbhaLa--sarvatra sulabha evA e dezAdikanI mAre jarUra nathI, paraMtu ra MgazALA nagarImAM mAre zatru sariputra rAjA che, tenA uccheda kara. khasa, eTaluM ja AdarathI tArI pAse mAgavAnuM che.' rAjA hasIne elcA~~~ are ! A tA te mArUM pratyeAjana mAgyuM. kAraNa ke caturga senA tenA pratye javAne taiyAra ja karI mUkI che, mATe tane ja e senAnA senApati sthApu chu. mArA AdezathI e sainya kharAkhara tArI AjJA bajAvaze. vaLI pAtAnu vera levAze ane svAmInu kAma thaze, mATe bhAre utsAha lAvIne tu hamaNAM ja tyAM jA ane zatrune ekadama sAdhI le.' pachI rAjAe peAtAnI senAne AjJA karI ke enI AjJA pramANe tame badhA vajo. ' ema senApatine paNa pharamAvI, hariSaNane visarjana karyAM. eTale aMkhaDa prayANAthI cAlatAM te ragazALA nagarImAM pahoMcyA ane sa baLathI teNe te nagarIne gherI lIdhI, bahAra vasatA leAkeAne te satAvavA lAgyA ane nagarInA lokeAne pesavA nIkaLavAnuM baMdha thayuM. tyAre rayavADIe nIkaLatA sariputra rAjAne koTavAlAe jaIne nivedana karyu" ke--* he nAtha ! zatrunA aLa-sainyarUpa sAgare caMcaLa taraMgarUpa azvovaDe akALe nagarIne cAtaraphathI gherIne buDADavA--satAvavA mAMDI che. vaLI he deva ! nagarIjanA nirAdha pAmatAM AkraMda karI rahyA che, tema gAkuLa ke pANI paNa vadhAre nagarImAM nathI.' ema sAMbhaLatAM prasaratA kAMpathI adhara kapAvatA rAjAe vaprayatrAnA vAhaka purUSAne tApA mAravAnI ( Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zrISeNanI kathA. 163 AjJA karI, mukhya dvAra para mAMDalika sAmatene ubhA rAkhyA ane kilApara dhanurdharene caDhAvyA, paNa pitAne bahAra javAne niyama hovAthI prAsAdAra rahetAM ja rAja nagarInI rakSA karavA lAgyo. te vakhate prakAramAM ane bahAra rahelA subhaTe paraspara tepanA geLA ane bAvaDe khUba yuddha karavA lAgyA. tyAre vaprayaMtrane pratIkAra karI, hariSeNe pote potAnA subhaTe killo pADavA mekalyA, ane bANathI killAmAM rahelAone tADana karatAM, vacamAM aMtara maLatAM zuravIra subhaTe killA pADavA taiyAra thayA. vaLI taraphanI prataLIpara teNe pitAnuM sainya mekarbhe zUravIrenI zIvratA e vijayalakSmInuM kAryaNa che. AthI bIje kayAM avakAza na pAmatAM ane bhayAtura banelA dhIra keTavALAe jaIne e vAta rAjAne nivedana karI, te vakhate nagarajane humalo joI bhaya rahita bhegA thaIne rAjAne deSa devA lAgyA. ema lekene cotarapha AkaMda karatA sAMbhaLI ane zatrunya vistRta joI potAnI pratijJAne vicAra karatAM anya koI paNa upAya na rahevAthI saritsata rAjAe eka varanA badalAmAM rAjyapradA devIne yAda karI, eTale tarata ja te devI AvIne kahevA lAgI ke-"he vatsa! kahe, huM taiyAra chuM zuM karuM?" tyAre teNe aMjali jeva devIne jaNAvyuM ke-"huM tyAre mArA bhAIne joIza tyAre huM bahAra jaIza. e mArI pratijJA sAMbhaLI chalagaveSI zatrurAjAe mArI nagarIne rUdhI che ane huM rAjA tenI aMdara beThe chuM, paNa pratijJAne lIdhe saMgrAma karI zakto nathI, te tame mArA para prasanna thaIne zatru thakI para janene bacAve." rAjyapradA devI belI-he vatsa tuM mAruM vacana sAMbhaLae siddharAjA ke jene meM rAjya Apela che ane tenuM ja A sabhya che. tuM yAda kara ke mArA prAsAdamAM tuM bIjA purUSa sAthe AvyuM hatuM ane te daSTiviSa bhujaMganA bhayathI pelI vRddhA sAthe Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrIcaMdraprabha svAmIcaritra. bhAgI gayeA. tyAM upadrava karanAra sarpane te mArI nAMkhatAM pUrvanI jema te dvIpa vasatA temAM phrI dIpeAtsava cAlu thayA. tapta tAmrakuMDamAM tArI jema te purUSa paDayA ane tenA sAhasathI saMtuSTa thaI me tene suvarNadvIpanuM rAjya ApyuM. jema tane tema tene paNa me ja rAjya ApyuM che, te tenA sainyanA hu` kema uccheda karI zaku? tyAre saritsata khelyo- huM devI ? tame mArA bhAI mane satvara matAvA, pachI huM pote zatrunA uccheda karIza. ' devI khAlI- huM rAjan ! atyAre aSTApadapara jinadarzananI mAre ghaNI utsukatA che, paNa tArA bhAinuM sAMgeApAMga svarUpa kharAkhara tuM cItarI rAkhaje, te tene anusAre mArA sevake tene laI Avaze. ' pachI rAjyapradA devI peAtAnA vyaMtarAne AjJA karIne te aSTApadapara gaI ane rAjAe rUpa ALekhIne temane ApyuM. nagarInI bahAra rahela tenA bhAIne devI jANatI hatI, chatAM pAte kahyuM nahi. kAraNa ke temanA parAkrama ke krIDA jovA athavA bhAvi joIne te mAna rahI haze. have vyaMtarI te paTa laI ne sa`tra pRthvImAM bhamyA, tevA kAi purUSa temanA jovAmAM na AvyeA, eTale teo nagarI bhaNI pAchA vaLyA. tyAM zatrusainyamAM rAte palaMgapara sutela te hirayeNane temaNe joyA. tene paTarUpane tulya joi, teo paraspara kahevA lAgyA ke-- pA tAnA bhAi sariputranA e zatru zA mATe banyA haze ? paNa ApaNe ane tyAM mUkavA nahi, e khanenuM yuddha jovAnuM che,teA zIghra rAjAne atAvIne pAche ahIMja lAvI mUkavA. ' ema dhArI hariSaNanI zayyA upADI, vijaLInA camakArAnI jema te rAjAne batAvIne temaNe pAchA tyAMja mUkI dIdheA. eTale rAjAe paNa potAnA meTA bhAine oLakhI bhAInA dana paryaMtanI potAnI pratijJA pUrNa mAnI lIdhI, paraMtu rAjA sakheda vicAravA lAgyuMA ke--vyaMtare kyAMthI paNa e sutela bhAine lai AvyA, paNa tenI sAthe mAre ( , d Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zIrSaNanI kathA. kAMI vAta na thaI." have pratijJA pUrNa thatAM teNe dUtanA mukhe - guone kahevarAvyuM ke- tame yuddha karavA taiyAra thAo. huM pote A AvuM chuM." pachI te dUtanI pAchaLaja pitAnA sarva baLe zeSanAganI phaNuM namAvate te zatru pratye cAlyo, tyAM te bahAranA sanyamAM AvI pitAnA saMbaMdhInI jema harigheNune gaMbhIra arthamAM nivedana karyuM ke-"are ! tame A zuM AraMbhya che? pitAnA AtmAne anAtma karavAne A mArga lIdhe che. kSatriyone e AcAra che ke pitAnA AtmAne udaya thAya tevA mArge cAlavuM. e zuM tuM jANatuM nathI ? vaLI "zatrunA dezane meM gherI lIdho che ema paNa manamAM mAnIza nahi. e te kAlakUTa-mizra bhejana samajI le. tathA " sanya-sAgaranI veLavaDe mAre A nagarIne tAbe karavI che" evI mAnyatA hoya, te agatsya trASi zuM veLasahita sAgarane pI na gaye ? vaLI "dIpanI jema zatruo te mArA pratye pataMga samAna che" ema paNa garva lAvate nahi. di paNa sarpanA darzanathI olAI jAya e zuM tuM jANatA nathI? vaLI e raMgazALAnuM rAjya ane dee Apela che, tethI e rAjA tArA sinyane sarvathA asAdhya che. mATe pitAnA aparAdhane e rAjAne daMDa ApIne tuM cAlyA jA. akALe pitAne saMhAra zA mATe kare che? pitAnA bhAIne viyeganI pratijJAne lIdhe pUrve e tArI sAme na Ave, paNa have pitAnA bhAIne eNe je tethI e turata Avye samajaje. je tArApara devane kepa thaye hoya, te yuddha karavA tatpara thaje, paNa pUrvenI jema have e tAre anyAya sahevAne nathI." e pramANe dUtanA vacana sAMbhaLatAM tenA pratye matsara lAvI, siMhanI jema hariSaNa sarityutapara bhAre kepayamAna thaye, ane bolyA ke--saMgrAmamAM sAme AvIne huM tArA svAmInuM zira chedIza" ema ucethI kahI satkAra ApI vaLI e vAta nathI eTalA paNa galA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdraprabha svAmacaritra. 1. jIva laIne sAmasAra thaze, paNa mane gherI teNe dUtane visarjana karyo. eka te prathama te krodhe vilakSa banyuM hatuM, ane pAche te uttejita karyo eTale sAmaMtene teNe ekadama AjJA karI ke sainya satvara sajaja kare" temaNe te pramANe karatAM, pite snAna karI ISTa devatAne pUcha hariSaNa airAvaNa samAna hAthIpara ArUDha thaye. pachI raNavAdya vAgatAM subhaTa romAMcita thatAM ane sainyonuM yuddha zarU thayuM, ane anya ghaNuM subhaTe mAryA jatAM hariSaNanA sainyane zatrue bhAMgatAM teo jIva laIne sAmate badhA bhAgI chuTayA. eTale hariNa pote zatru sAthe yuddha karavA taiyAra thaye, paNa vadhatA utsAhathI sariputranA subhaTee ghuvaDane kAgaDAonI jema hariSaNane gherI lIdhe. tepaNa nirbhaya thaIne adabhuta yuddha karatAM tene sarityutanA subhaTe chAtImAM bANa mAratAM, tenA prahAre marma sthAne ghAyala thatAM te hAthI parathI nIce paDaze. jyAre zatru subhaTee tene pakaDI laIne sarityutanI AgaLa lAvI mUka, A vakhate tene mUchitA vasthAmAM jotAM rAjAe oLakhI lIdhuM ke - A te mAre bhAI hariSa che." ema belatAM tarataja teNe Adeza karyo ke are ! zItala pANI ane paMkhe lAve." ema kahI pite paTAvAsa-taMbumAM tene pavana nAkhavA lAgyA. vaLI zItaLa jaLe tenA samagra zarIrane siMcatAM rAjasevake jalAA paMkhAthI tene vAraMvAra pavana nAkhavA lAgyA. AthI heja mUcha rahita thatAM paNa prahAranI vedanAthI hariSeNe AMkho na ughA, tyAre sariputra azru lAvatAM potAnA baMdhu pratye kahevA lAgyuM ke -"he baMdha ! A zrISeNa tamArA bhAI pratye prasanna daSTie jue. huM tamArA viyegAnalathI tapta thaye huM tene bheTI zAMta kare. ATalA divasa tamArA vinA mane kyAM sukha na hatuM. tema chatAM mUchane lIdhe haripheNa kAMI che nahi, paNa raNavezathI te vAraMvAra Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zrISeNanI kathA. bhUmine tADana karate rahyo. bhAre pIDAne lIdhe tene dAha thatAM pitAnA kuLanI sthitine paNa na jANatA tene joI sarityuta ciMtavavA lAge ke-ahe! eka te anya jevAnI ukaMThA hatI ane eka tarapha anya yuddha cAlyuM. anya vAtRtva na jANatAM, e baMnenI ajJAnatAne dhikkAra che. te ajJAnane lIdhe svarUpa na jANavAthI huM pote ja zatru banI zatrunI jema pitAnA bhAIne kevI naThArI avasthAmAM lAvyA. ahA ! prANuonA zarIranI kevI asAratA ke je kAcA ghaDAnI jema kSaNamAM bhaMga pAme, A ga-ra-nazvara dehathI je paramapada sadhAtuM hoya te mUDha jane e nazvara dehane lAbha kema letA nathI ? e bALapaNAmAM akiMcitkara-kaMI paNa na karanAra, yavanamAM daDha ane vRddha paNAmAM jIrNatA pAmatuM jAya che. ema eka svarUpa vinAnA dehane vizvAsa che? potAnA zarIrarUpa killAmAM vasatAM paNa AtmA kAyaratA tajate nathI, ane regAdikathI gherAtAM te dharma dvArane irache che. mahA baliSTha karmoe baLAtkAre AtmAne ghasI jatAM, rakSA karanAra svajane haTha pUrvaka zarIragrahane saLagAvI mUke che. are ! rAjyane paNa dhikAra che ke jyAM Asakata thatAM ama jevA aMdhanI jema dussaha narakanI vedanAne paNa joI zakatA nathI, mATe have kuTuMba sneha tathA vastrAbharaNAdikathI mAre prayojana nathI. AtmAne anAdikALathI lAgela karma--rajane dUra karavA prayatna karI, baMdhanamukata karuM." ema vairAgya pUravaDe vrata-sAgara pratye jatAM saritsata potAnA rAjyapadane tajI amA ne kahevA lAgyuM ke -"he maMtrIo ! tame kramathI rAjya calAvatA AvyA che, te mAruM vacana sAMbhaLe-rAjya narakanI vedanA ApanAra hovAthI have te mane joItuM nathI. je A mAre mATe bhAI hariSaNa jIve te tame ene rAjaya Apaje ane Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrIcaMdraprabha svAmI caritra. nahi to mArA putrane rAjya deje." ema kahetAM vidyamAna rAjyasaMpadAne tajI bhAIne tevI avasthAmAM mUkI sarvathA nispRha banI aMtaHpurane meha tathA putrepara paNa snehana karatAM, jANe paricitaja na hoya, tema strIone paNa na lAvatAM, jANe lepyamaya rUpaja hAya tema hAthIone gaNatAM, zatru pratye kema visAratAM, AbhAvaDe AtmasvarUpa ciMtavatAM, uMcA hAtha karI rUdana karatI rANIene, rAjakuTuMbane tathA zekAgnithI baLatA sainyane mUkIne rAjA cAlI nIkaLe ane jANe rAjyabhAra utAratAM zIvra gati pAmya hoya tema AgaLa cAlatAM te rAja eka bahAranA udyAnamAM peTho. tyAM dayAdikavaDe dhamanI jema yatio vaDe paravarelA zrIvardhamAna nAme AcAryane teNe joyA. eTale vicAra AvyuM ke-ahe ! saMvega pAmelA mane gurUne vega thaye, e te mahAbhAgya !" ema dhArI najIka AvI teNe AcAryane praNAma karyA. pachI rAjAne pote ja saMvega pAmela joI AcAryuM tenA manarUpa vRkSane sudhAnI nIka samAna dharmadezanA ApatAM jaNAvyuM ke - cittarUpa tane seMkaDe maMgala karatAM paNa tRpta na thAya, kAyArUpa jhuMpI prAye ghaDAnI jema regarUpa lAkaDIthI jarjarita thAya che. mekSamAM vina karanAra gRddhi te guphAnI jema aMdhakAravaDe cakSune atyaMta moha pamADe che ane AyurUpa vAyu te janmavaDe jIvane kalaMkti kare che. ema dezanArUpa jaLa pUravaDe rAjAnA cittarUpa AlavAla (kayAre) bharAtAM AnaMdAzrunA miSe AMkharUpa yaMtrathI te pANI uce AvyuM. AcAryanI dezanAvaDe vikasita saMvegarUpa kalikAne dhAraNa karatAM rAjAe teja AcArya pAse dIkSA aMgIkAra karI. pachI tIvra tapa tapatAM ane AdarathI siddhAMtane abhyAsa karatAM tathA parISahAne hetAM te AcArya sAthe vicAravA lAgyA. sarva siddhAMta - bhaNatAM yatikarmamAM pravINatA meLavatAM ane vinayane Azraya Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaNa--zrISeNunI kathA. 169 karatAM saritsuta muni gItA thayA. 'jinazAsanamAM vinaya e parama nidhAna che, ema potAnA manamAM nizcaya karI temaNe AcAya pAse evI pratijJA karI ke-- he bhagavAn ! AjathI mAre abhyAsI, glAna, vRddhe, tapasvI-sAdhuonA vinaya karavA. ' tyAre peAtAne pUrve sASTAMga namaskAra karatAM badhA rAjAone yAda karatAM te prathama divasanI jema sadA yationA vinaya karavA lAgyA. kAraNa ke dAna, dayA, japa, tapa-pramukha guNI vidyamAna chatAM vinaya vinA te na jevA che. aMganAne aMge kakaNa, kuMDaLa, bAjuba Mdha, hAra, valaya pramukha vidyamAna chatAM vilepana tilaka vinA te zobhatA nathI. pachI AcArya temaja, anya sAdhue paNa tenA vinayathI sukha pAmatAM siddhAMta-pAThAdikamAM ekAgratA pAmyA. " evAmAM ekadA kAi vyaMtara mithyAdaSTi, saridbhuta munine vinayamAM Asakata joi, tenI parIkSA karavA AvyA. eTale pAte phra chatAM zrAvaka thai, yathAvidhi AcAya ane bIjA sAdhuone vaMdana karI, eka mALa-sAdhune teNe vaMdana karyuM, paNa pAThamAM vyagra hAvAthI dharmAMlAbha na ApatAM, te jaMtare kApa atAvIne te AlASine kahyuM ke... are ! tame dharmalAbha kema ApatA nathI ?' te khelyA--' huM zrAvaka ! tuM kApa na kara. huM mUkha hAvAthI ekacitte pATha karatAM meM tane joyA nahi. ' tyAre te ekAMte te pAThamAM utkaMThita munine kahevA lAgyA ke-* huM tane eka ASadha ApuM, jethI bhaNatAM tane tarata AvaDI jaze. ' samAna pAThakoe tene alaga karavAthI pAThamAM te pachAta paDela hAvAthI te utsukatAthI kheAlyA ke-- huM mahAbhAga ! mane ASadha Ape! ! AthI te zrAddha jaMtare kAMIka ugra auSadha ApatAM sunine jaNAvyuM ke-- jamyA pachI A auSadha lejo. ' ema kahI te cAlyA gayA. pachI khASi e kSudhA lAgatAM bhArIne bhAjana Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. C " , , ( karI mukhazuddhinI jema te auSadha khAdhuM. have saMdhyA thatAM tenA mukhamAMthI vAraMvAra pANI nIkaLavA lAgyuM, paNa gurUthI khItAM teNe vAta na karI, para Mtu mukhamAMthI thuMka te atyaMta vahevA lAgyuM. tene joi gurUe pUchyuM ke-- he vatsa ! tane zuM thayuM che ? ' te elyuA' he prabhu ! huM kazu' jANatA nathI, paNa mukhamAM pANI AvyA kare che. ' gurU khelyA-- te atyAre tuM abhyAsa na karatAM sui jA. ema AcAye vAravAra mhetAM te laghu muni sudha gayA. pachI pratikramaNa ane svAdhyAya karI adhA munie sui jatAM saritsuta sAdhu vizrAmaNA karavA lAgyA. ema khAlamunithI vRddha sAdhu darekanI vaiyAvacca karatAM anukrame te khALa sAdhunI vizrAmaNA karavA AvyA teNe byatarAdhiSThita hAvAthI tene kahyuM ke mArA gAtra khahuja truTe che, mATe kharAkhara dabAvA. ' te khAlyA-- hA, bhale.' ema kahetAM sadbhuita muni bhAre khaLathI tenI saMvAhanA karavA lAgyA. temAM zira, paga, bhujA, skaMdha, jaMghA, sAthaLa ane DhIMcaNu e badhA avayava alaga alaga dekhAvatAM lagabhaga madhyarAtanA samaya thavA AvyA. A vakhate keTalAka sAdhu sutA hatA ane keTalAka yathAvidhi jAgatA hatA, paNa te sAdhu tA khAli kheda vinA mardana karatA rahyA. tevAmAM khAlasAdhue te munine kahyuM ke huM sAdhu ! mArI chAtIe pANI caDhe che, mATe atyAre mArI pITha sakhta rIte dakhAva.' eTale te tema karavA pravRtta thayA, evAmAM te ASadhanA ceAge vyAkuLa thatA mAlaSie jaNAvyuM ke vakhatasara mane ulaTI thaze. mATe huM sAdheA ! kayAM tapAsa karI, kaMI bhAjana lAve. ' ema teNe kahetAM saritjhata sAdhu bhAjana zeAdhavA lAgyA, ane aMdhArAmAM rajoharaNathI haLave haLave bhUmi pramAtA te sthAne kaMi bhAjana tene hAtha na lAgyuM, tyAM khAlamunie kahyuM ' huM mahAtman ! vilaMba keTalA ? have tA mArAthI rahevAtu nathI.' Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNa-zrISeNanI kathA. 171 tyAre sAdhue AvIne kahyuM ke bhAjana hAtha na caDayuM. teNe kahyuM--"huM bahAra javAne te asamartha chuM. tethI mAro saMthAre bharAI jaze." ema AkuLatAthI bAlaSinA kahetAM tene ekArI AvI, tyAre mahAsavika saripu jugupsA na lAvatAM ane anya upAya hAtha na lAgatAM teNe tenA mukha nIce potAne dharyo ane kahyuM ke tame A khebAmAM niHzaMkAe vamana kare." tyAM bAlaSie mAtra pANInuM vamana karyuM, jyAre sAdhune vicAra AvyA ke-aMdhArAmAM zuddha bhUmikA joyA vinA A vamana paraThavuM zI rIte ?" AthI te temane tema paka rahyA. tevAmAM krUra vyaMtarathI pIDAtAM bAlarSi AkaMda karatA bolyA ke--"he muni ! mArAM aMga tUTe che, mATe mardana kara." paNa hAthamAM vamana-jaLa hevAthI te sAdhuthI saMvAhanA na thaI zakavAthI te bAlaSi nAma pikArIne sAdhuone uThADavA lAge te sAMbhaLatAM sAdhue vicAryuM ke-"aho ! mArA chatAM sAdhuone ujAgare na thAya te ThIka, paNa A bAju ahA! bAlaSi gAtra truTatAM bAdhA pAme che, vaLI bhUmi joyA vinA te A paya paraThAya nahi ane jaLapAnanA pratyA khAnane lIdhe e mArAthI pIvAya tema paNa nathI." ema ghaNuM upAya vicAratAM teNe potAnI buddhithI nizcaya karyo ke-ahe telanI jema A jaLa potAnA zarIre cepI dauM. ema karatAM jatune vighAta nahi thAya ane sAdhuone ujAgare paNa kare nahi paDe. pachI te hAtha khAlI thatAM bALamuninuM huM sArI rIte mardana karIza." pUrve rAjya bhegavatAM cakSakaImathI tenA aMge vilepana thatuM ane have muni thatAM karma devAne temaNe vamanajaLathI vilepana karyuM. te jaLathI aMtarane karmAgni zAMta thatAM, durgachA rahita sarista muni te bAlaSine mardana karavA lAgyA. AvA temanA apUrva vinayathI mithyAtvI vyaMtara paNa raMjita thaI, Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. khAliSa`ne mUkI, sAkSAt thaIne kahevA lAgyA ke- huM rAjarSi ! tuja vinIteAmAM zirAmaNi che. rAjyanA anubhava pachI tArA jevA anya kANu vinayI thAya. ' ema kahI, bhAvathI saraputrane namI vRthA kadanA karela mASine khamAvIne te vyaMtara aMtardhyAna thayo. ema Ahatya vinA sAdhuone pUrvAvat vinaya sAcavatAM sarittuta siddhAMtA bhaNyA. eTale trIza guNAvaDe tenAmAM ceAgyatA Avela jANIne AcAye tene abhISTa sUripada ApyuM, ane vinayadhara evu tenu nAma sthApyuM. te gurUnI AjJAthI sAdhue sahita vicaravA lAgyA, ane vasudhApara ghaNA bhabyAne pratimAdha pamADI, vinayadharasUrie gaccha--gaNu mUkIne kAi paryaMta para pAdapApagamana-anazana karyuM. ahIM khANaprahArathI jarjarita thayela hariSaNane pradhAnA raMgazALAmAM lAvyA ane lAMbA kALe te sAjo thayA. pachI tene amAtyAe vItaka vRttAMta jaNAvatAM, teNe peAtAnA bhatrIjAne rAjyapara besAryA ane pete vicAra karyAM ke- ahA ! nAnA bhAIne mAravA meM be vakhata prayatna karyA, paNa te haNAye nahi, te sArU thayu. leNadArane devAdAra vastu ApavAmAM azakta nIvaDatAM pAte jema peAtAnuM vacana na pALatAM svavacana pratye sAkSIbhUta rahe che, tema huM paNa mArA bhAIne mAravAne asama thatAM svamRtyu sAdhIne AtmAne te sarpanA anRNI banAvu.' ema nizcaya karI,viSAda ane AnaHyukta hariSeNu, maMtrIoe vAryAM chatAM cAlI nIkaLye, ane je pa tapara mahAtmA vinayadharasUri rahyA che, te sthAne daivayeAge te mahAmati pahoMcyA. eTale ' A te dIkSita mArA bhAi zrISeNa tapa kare che ' ema dhArI teNe vinayadhara AcAryane pramAdathI praNAma karyAM, vaLI teNe khelAvyA chatAM AcAye javAba na detAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariSaSNu-zrISeNanI kathA. 173 Azcaya pAmI te peAtAnA manamAM citavavA lAgyA ke e te cAlatA ke khelatA paNa nathI, tema dRSTine kyAM pheravatA nathI, tethI mumukSu mArA nAnA bhAie iSTa sAdhana ArayuM che. tA bhragupAtaapApAtathI mAre saryuM. ene mA mane zaraNabhUta che. me mRtyunI vAMchA karI che, te ema karavAthI paNa sAdhI zakAze.' ema dhArI AcAryanI jema hariSeNa paNa bhUmipara nizcaLa thaIne jANe AcAryAMnuM pratiSThiba hAya tema te beThA. jema sUri beThA hatA, tema hariSaNa paNa pAse sthira rahyo. ema ane pAdapApagamana anazana karavAne sama thayA, tyAM siMha, vAgha tathA anya bhayaMkara prANIoe paNa temane upadrava na pamADyo. zubha dhyAne kabaMdhana tADI saMsAra-kArAgRhathI mukta thaI pUrNAyuH pALI, kevaLa kamaLAnA sa Mge ane siddhipadane pAmyA. " e pramANe gurU-vacana sAMbhaLatAM ajAputra rAjAe bhakti pUrvIka gurU pAse zrAvakanAM mAra vrata aMgIkAra karyAM. pachI punaH praNAma karI jJAna--bhAskara gurUne teNe pUchyuM ke' huM bhagavan ! huM pUrva bhave kANu hatA ane kevI karaNI karI ? ' eTale jANe pAte jJAnathI jotA hAya; tema gurU ajAputrane tenA pUrvabhava cathA kahevA lAgyA-- Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajA putranA pUrvabhavanuM vRtAMta. lakapura nAme nagara che. alakApurImAM te eka rasa dhanada-kubera che paNa e nagaramAM sarva vastuo pUrNa 1 ghaNA leka dhanada-dAnazALI hatA. tyAM lakSmIbuddhi katha7 nAme mahApratApI rAjA ke jenI AjJArUpa dUtI zatruonI lakSamI laI AvI, vaLI je jina zAsana rUpa kalpavRkSanI prabhAvanA karate ane jethI te divya mokSasukha samAna nivigha sukhe upArjana karyA. ekadA te sukhaziyAmAM nidrA lete, tevAmAM teNe dUra kaI strInA rUdanane avAja sAMbhaLe ane te tIvra rUdana sAMbhaLatAM rAjA sayA thakI uThI te barAbara jANavAne maNithI maDhela mahelanI agra bhUmimAM te AvyuM. te vakhate nakSatra-saMcAranA anusAre ghaNuM rAtrI jANI tene vicAra AvyuM ke-e dUra dUra keNa strI retI haze ? huM tyAM jaIne pUchuM ke "tuM AvuM karUNa rUdana zA kAraNe kare che ? A karUNa vilApa mahAduHkha vinA kadi saMbhave nahi." ema dhArI aMdhArapaTa oDhI rAjA ekalo paheregIranI daSTi cUkAvI mahela thakI nIkaLe ane zabdAnusAre cAlatAM te strI pAse jaI pUchavA lAge ke -"he bhadra! tuM ATalI badhI re kema che? ane rAte ekalI bItI kema nathI." ema rAjAe vAraMvAra pUchatAM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 175 paNa teNe javAba na ApatAM vRkSane paNa revarAvatI te vadhAre sevA lAgI. A vakhate tenI be sakhIo tyAM AvI. temAM eka sakhI te strIne uddezIne belI ke-"he subhage ! je, purUSe kevA kRtanna ane nirlajja che. sukRta karatAM, ghaNe sneha batAvatAM, bahu praNAma ke dInatAthI paNa guNaghAtaka purUSe kadi pitAnA thatA nathI. have je thavAnuM haze, te thaze, paNa he sakhI! ApaNe baMnee rAta te game tema gALavAnI che, ke jethI e kaMI aniSTa na kare. prabhAta thatAM te tenA mAtApitAne dInatAthI vinaMtI karIzuM ke jethI te pote AvI e sagarbhAne svIkArIne ghare laI jaze." ema kahetAM te baMne sakhIoe rUdana karatI strIne eka ThekANe besArI, tenA manane pramoda pamADavA mATe paraspara kathA kahevA lAgI. tyAM lamIbuddhi rAjAne kautuka thatAM, temanAthI bahu najIka nahi, tema dUra paNa nahi, tevA sthAne minapaNe besI te kathA sAMbhaLavA Atura thaI rahyo. tyAM mujjA sakhI kathA kahevA lAgI ke - saMkAzapura nAme nagaramAM jaya nAme rAjA rAjya kare che. ekadA te rAtre sute che, tevAmAM ke strIne eka nagaramAM teNe svamAmAM jemAM sAkSAt jANe te strI hoya tema samajI, zayyAthI uThatAM, te svapra-strInA AzleSane na pAmavAthI te rati ke nidrA na pAmya ane mahAkaNe rAtri pasAra karI, sUryodaya thatAM teNe maMtrIene belAvI svamanI vAta jaNAvIne AjJA karI ke-e kayAne tame game tyAMthI zedhI kahADe." eTale pradhAnee samasta nagaramAM ghera ghera tapAsa karI, paNa carmacakSuthI AtmAnI jema te mAM jovAmAM na AvI. tyAre svamamAM dIThela strI jyAM na jevAthI rAjAe khAna-pAna tajI dIdhuM, tyAM buddhi vaDe barAbara vicAra . karatAM pradhAne rAjAne jaNAvyuM ke-"he devI! tame svamamAM dIThela. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrIyadraprabha svAmI--caritra. zrI kANu jANe kyAM rahe che ? te paNa tene jANavAnA eka upAya cAle tema che, te e ke nagaranI bahAra udyAnamAM evI dAnazALAo sthApA ke jemAM sadA navinna bheAjana maLyA kare, tyAM paradezanA leAkeA vividha bheAjana pAmatAM Avaze. vaLI tame svamAmAM je nagaranI strI joi, te samasta nagara ALekhAvI, temAM te strIne sAkSAta ALekhAvI te citrapaTa dAnazALAomAM adhAvA. pachI aneka dezanA pathika AvatAM, te citrapaTa joi, kadAca devaceAge kAinA jANavAmAM Avaze. ' e vAta rAjAne yuktiyukta lAgatAM, teNe nagaranI cAtarapha suMdara ghaNI dAnazALA maMDAvI. e hakIkata sAMbhaLavAmAM AvatAM pAMtha jane tyAM AvatA ane snAna pUrNAMka bhAjana karI, te citra joIne cAlyA jatA. evAmAM ekadA koi pathika te dAnazALAmAM AbyA ane citra joI, duHkhe azru nAkhatA tyAM beThA. tene pradhAne pUchyuM ke-- * huM pAMtha ! tuM zA mATe rAve che ? " te elyu-- A citra mArA nagaranu che. deza-pradezamAM bhamatAM mArU nagara citramAM ALekhela jotAM prathamanI avasthA mane yAda Ave che, kAraNa ke jananI ane janmabhUmi vismRta na thAya. ' pachI te purUSane tyAM besArI pradhAne rAjA pAse jai te badhe vRttAMta zIghra sa MbhaLAvye, je ghaNA divase sAMbhaLatAM rAjA tarata tyAM AvI, te pAMthane pUchavA lAgyA ke-- huM pathika ! A citramAM te zuM yuM ? e nagara keTale dUra che ? ' te bAlyA-- mahArAja ! e nagarImAM vasatAM daridratAthI parAbhava pAmI huM paradezamAM bhamatA krU chu, paNa prAsAda, hATa, bajAra, vAva krUpa sarovara pramukha kharAbara cItaryAM che, tethI samAya che ke e ramAlaya nAme nagara che. e dakSiNa dizAmAM ahIMthI AThasa ceAjana dUra che vaLI uttama caMdracUDa nAme A sabhAmAM beThA che, A te rAjAnuM aMtaHpura A tenA pradhAno, A vividha krIDA karatI " Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajaputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 17) te rAjAnI anaMgasuMdarI nAme putrI ke je yauvanavatI chatAM puSiNI che, mAtapitAe tene bahu samajAvyA chatAM yavinavaDe bhAre rUpavAna rAjAne paNa te IcchatI nathI. ema meM je mArI daSTie joyuM te badhuM A citramAM oLakhela che, e vAta sAMbhaLI rAjAne vicAra thaze ke svapnAmAM je strI mArA jevAmAM AvI, te jotAM te sateSa thaye che, paNa te purUSaASiNa sAMbhaLIne te bhAre ciMtA thAya che. pachI pAMthane bhAtuM apAvyuM ane saMtuSTa thaIrAjAe puSkaLa suvarNa dIdhuM. have te vAta manamAM dhArI rAjA svasthAne AvyuM ane samasta rAjya maMtrIzvarane seMpI pitAnA eka mitrane sAthe laIne te ramAlaya nagara bhaNI cAlI nIkaLyo. ekadA mArge cAlatAM vasaMtakALa AvyuM, eTale tApathI ki. lAmaNa pAmate rAjA keI udyAnamAM eka vRkSa nIce vIsA levA beThe, tyAM nidrA AvatAM rAjAne thAka utarI gayo, tyAM kadalIo pitAnA patro vaDe rAjAne pavana nAkhatI, bhramaranA guMjArava yu ketakIo gItagAtI, jaLayaMtranA gajaravathI meghanI zaMkA lAvI mayUre nAcatA, kekilAo potAnA madhura svare rAjAnI nidrAne bhaMga karatI, pavananA vege vRkSe thakI paDatAM pAkAM phaLavaDe jANe te rAjAne bheTa mUkatA heya, acetana vAvIo paNa pavitra jaLapravA hathI jANe saunuM svAgata karatI hoya evA te upavanamAM kaLabhekSaNa karI, pANuM pIne mitra sahita rAjA te vananI zebhA jevA lAgyo. tyAM madhya bhAge rASabhadeva bhagavAnanuM eka bhavya caitya jemAM rAja kahevA lAgyo ke-aha! bhavasAgaramAM dviIpa samAna ane bhavazamaNa karatAM durlabha evuM A AdinAthanuM maMdira mahAbhAge meM joyuM. ema kahetAM harSAzu mUkate rAjA te maMdiramAM pesatAM dUrathI namaskAra karatAM sa kSepathI stuti karI, teNe bhagavaMtane vAMghA ane Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. svabhAve rUpavaMta tathA aMgaracanAthI adhika zebhAyamAna prabhune dekhatAM te bolyA ke -"he bhagavan! tame te sadA vanAvatArI che. he nAtha! tame aMtarAyakarmane chedI lalita zivasuMdarInuM pANigrahaNa karyuM, he deva ! ApanA prasAdathI mArA manoratha pUrNa thAo. he prabhu! tame te badhuM joI ane jANI rahyA che, mATe huM vinaMtI karuM chuM." ema stuti karI, maMdiranA bAraNe cityavRkSa nIce chAyAmAM mitra sahita rAjA suI gaye. evAmAM divase paNa mukha-caMdravaDe manahara ane paraspara sudhArasa samAna madhura nehAlApa karatA keTalAka vidyAre vimAnamAMthI utarI, cityanA bAraNe ubhA rahetAM rUpamAM manmatha samAna te rAjAne jemAM temaNe vicAra karyo ke ApaNI strIo A purUSane dekhaze te ApaNAmAM vIrakta thaI, enI sAthe ramaze, mATe e purUSane ApaNe maMtrela derA bAMdhI strI banAvI daIe. strI game tevI rUpavatI haze te paNa strIjAta tenI sAthe rati-ramavAnI abhilASA nahi ja kare."ema badhAe eka vicAra karI, AdarathI rAjAne page dore bAMdhatA te tarataja divya strI banI gayo. pachI te vidyAdhare prabhune namI, pUcha, saMgIta karIne potAnA sthAne cAlyA gayA. jaya rAjAne ghaNA ujAgarA hatA, tethI gADha nidrA AvatAM, page dere bAMdhatAM teNe vidyadharene jANyA nahi. evAmAM atizaya rUpavatI, divya vastravaDe vibhUSita, jANe ghaNI rati haya, jANe hajAre lakSmInA bhinna bhinna rUpa hoya athavA jANe IMdrANIo hoya evI te maMdira AgaLa caityavRkSa pAse vimAna thakI utaratAM rAjAne addabhUta ramaNIrUpe joI te paraspara kahevA lAgI ke -ahe! A strInuM rUpa-lAvaNya apratima che. samasta jagatanI rUpavatI ramaNIomAM e eka vAnagI samAna che. rakhe keI yuvAna vidyAdhara enA pratye najara nAkhe, mATe ene purUSa banAvI daIe; nahi te e pitAnA rUpe ApaNane harA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 1% vaze, ema dhArI vidyAdharIoe eka dere maMtrIne rAjAnA page bAMdhI dIdhe, jethI te pharI mUla rUpadhArI purUSa thayA. pachI te vidyAdharIe maMdiramAM prabhune pUjI, stavI, bhAva-vaMdana karIne pitA pitAnA sthAne gaI have nidrA dUra thatAM rAjA jAge ane pitAnA baMne page derA bAMdhela joI A zuM? ema ciMtavatAM akasmAt eka pagathakI dero choDatAM te tarata ja strIrUpadhArI banI gaye. te jotAM rAjA vicAravA lAgyuM ke huM niraMtara strInuM dhyAna dharuM chuM, tethI strI ba, athavA adhika mAyA karavAthI huM strIveda pApe ? tyAre bIjA pagathakI de choDatAM te pharI mULa svarUpamAM AvatAM bhAre vismaya pAmIne vicAravA lAge ke -"aho! A meTuM Azcarya che ke strImAMthI purUSa ane purUSamAMthI strI thavAya che. kharekhara! A keI divya prANune vilAsa che" pachI te derAnI kharI khAtrI karavA teNe mitranA page bAMdhatAM te tarata ja pInastanI pramadA baLe, ane te choDI bIjo de re bAMdhatAM te mULa rUpadhArI thaye; AthI rAjAne barAbara khAtrI thaI ke-eka dare strI purUSa thAya ane bIje dare purUSa strI thAya. ema teNe derAne abhuta mahimA nizcayathI jANI lIdhA pachI zramarahita thatAM, mitrane jagAvane rAjA paMthe paDe ane akhaMDa prayANa karatAM te ramAlaya nagaramAM pahoMce tyAM bAhya udyAnamAM kAmadevanA maMdire jaI namaskAra karI, rAjA kAmanI stuti karavA lAgyuM ke "tame anaMga-aMgarahita chatAM moTuM kAma hAthamAM lIdhuM che, ke Izvara pramukha badhA devene tame AjJAkArI banAvyA che, mATe he manmatha ! huM paNa tamArI AzAe ahIM Avyo chuM, te tame prasanna thaI, mane sIdAtAne juo, ema kahI rAjA tyAM eka bhAgamAM visAme levA beThe. evAmAM uddhatAIthI Adeza karatI keI strIne avAja AvyuM ke he keyala! Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. tAre dhvani baMdhakara, he haMsa! tuM laMgaDe banI jA, he kamaLa! tuM vikAsa na pAma, he mRga! tuM bhadrakapaNe nidrAkya kara, he rAjacaMpaka!tuM varNa rahitapaNAne pAma, kAraNa ke amArI priya sakhI ahIM Ave che ke jenA mukhanI spardhA karanAra caMdrakalaMkayukta thaye che, e pramANe sudhA samAne vANI sAMbhaLatAM rAjA bahu prabheda pAme. tevAmAM eka chazvadAra strIe AvIne kahyuM ke tame ahIMthI dUra jAe atyAre sajaputrI udyAna jevAne Ave che ke je purUSaSiNI che te ahIM potAnI sakhIo sahita kIDA karavAnI che, eTale rAjA taba uThIne anyatra jaI vicAravA lAgyo ke -"svanAmAM cele strIe pite haze ke kema ? enA pratye mAruM mana snigdha bane che. athavA te te e che ke nahi, te zI rIte jANI zakIza? mATe drAkSanA latAkuMjamAM chupAIne jouM te khabara paDe ema dhArI pitAnA mitra sahita rAjAe drAkSamaMDapapara caDha, tene AvatI jeIne nizcaya karyo ke "A te teja kanyA che. tyAre manamAM ane vanamAM rahela kAmadevarUpa zatruo pAsenA udyAnamAM sukhe maLI zake tevAM puSpa-ANathI teNe rAjAne ghAyala karyo. pachI vana joI te rAjakanyA kSobha pAmyA vinA svasthAne gaI ane paricaya vinA paNa sInIyanane haratI gaI. eTale kaMIka cetanya avalaMbIne rAjA dvikSipanI nIce utaryo ane ghAyala karanAra teja kAmanA prAsAdamAM jatA kAyara thaIne zejA paDI gayo, tyAM rAtre caMdrane jotAM, keyalane dhvani sAMbhaLatA ane pavanane sparza thatAM te udvegathI bebhAna hAlatamAM manmathanI ceSTA sahita be ke -"he caMdra! tuM kiraNa-ulakApAtavaDe mane zuM bALavA mAge che? he keyala! tuM uce besIne mArA manamAM kema uga upajAve che? hemalayAnila! zuM tAre sparza agnisamAna che! he AMbA! tuM mAMjararUpatanIthI mArI-tajanA kare che? ahIM tArI AjJA keNuM nathI mAnatuM? Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrva bhavanuM vRtAMta. 181 he manmatha ! tuM dUra chatAM manamAMja vasI rahyo che.'ema rAjAe parAdhInapaNe kAmAvasthAmAM ALeATatAM dIrgha rAtri mahAkaE pasAra karI. pachI adhakArapara jANe krodha karavAthI rakta anyA hAya evA bhAnu agninA tejane grahaNa karI, mANasAnA mAthe nAkhatAM te udaya pAmyA. tyAM eka paritrAjikA kAmadevanI pUjA karavA AvI tene rAjAe nizcaya karavA rAjaputrIne vRttAMta pUchatAM, te khelI ke anaMgasuMdarI nAme e caMdracUDa rAjAnI putrI purUSadveSaNI che.? tyAre mitrate jogaNune pUchyuM ke--tAre tenI sAthe kAMi paricaya che ?'te khelI bahu sAro paricaya che. tene rAja huM pote ja devapUjA karAvuM chuM. " tyAre rAjA benceA-- purUSapara e dveSa kema lAve che ? ' teNIe kahyuM--< prathama paNa ghaNA mANasoe e vAta pUchI, paraMtu dveSanu kAraNa te kahetI nathI." ema kahI te paritrAjikA tarata ja peAtAnI maDhI pratye cAlatI thaI, tyAM rAjA kaMi upAya zodhI kahADavA buddhi calAvavA lAgyA. tarata ja tene vicAra AbyA ke upAya vinA kAma thavAnuM nathI. mATe te dAsa AMdhIne mitrane srI banAvuM. pachI parivrAjikAnI ene sevikA karI, tenI pAchaLa jatAM ene koi aTakAvaze nahi, ane ema karavAthI enA kumArI sAthe paricaya thatAM tenA mananI vAta jANuvAmAM Avaze. 'ema dhArI rAjAe mitrane kahyuM ke-- strItvane karanAra dvArA che, tenA prabhAve tu... strI thaIne paritrAjikA pAse jA, ane vinayArdikathI tene evI rAjI karaje ke te rAjasutAnA bhavane jatAM tane vizvAsa lAvI teDI jAya. ' ema vicArI, tenA page dvArA AMdhatAM, te tarata strI banI paritrAjikAnA maThamAM gayA. tyAM paritrAjikAe svAgata pUchavA pUrvaka tenuM Atithya karatAM kahyuM ke-- tuM nizcita thaine ahIM sukhe rahe ane mArI zuzruSA kar ema kahetAM te manamAM vicAravA lAgI ke huM ekalI hatI, 6 " . Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. tene A sahAyakArI ane sevAkArI bIjI strI maLI." ema dhArI te bahuja pramAda pAmI te vAraMvAra tenI anukULatAe vartAtAM vinaya sAcavatI; vaLI te rUpavatI hovAthI paritrAjikA tene lalitA kahIne belAvatI. lalitA tenA zarIra ane vacanathI vinaya sAcavatAM tathA prIti batAvatAM, tene te bahuja priya thaI paDI. pachI devapUjana ane anya kAmamAM paNa parivAjikAe tene agresara banAvI, vinayathI keNa raMjita na thAya? ema vinayane vaza thayela paritrAjikA devapUjAnA bahAne lalitAne rAjakanyA pAse laI gaI. tyAM dUrathI rAjaputrIne najare jotAM lalitA nizcayapUrvaka vicAravA lAgI ke-aho ! vidhAtAe A adbhuta strI banAvI, mATe have tevI bIjI banAvavI, te vidhine yukta nathI. mArA mitrane prayatna asthAne nathI ane purUSaSa paNa ene asthAne nathI. mArA mitrane e tulya che ane te ene tulya che. rUpa ane lAvaNyamAM e baMne samAna che. enI tulanA karanAra anya koI nathI." tyAre paritrAjikAe kumArI pAse jaI, tene ISTadevanI pUjA karAvI, pachI rAjakanyAe pUchyuM ke he bhagavatI ! A tamArI sAthe AvanAra strI koNa che?" te belI"e mArI paricArikA sevikA che, pachI rAja sutAe visarjana karatAM parivAjikA pitAnA maThamAM AvI. ema pratidina te lalitA sAthe rAja sutA pAse jatI. kaMIka bahAnuM batAvI lalitA maThanI bahAra saMketa- sthAne jaI rAjAne vitaka vAta kahI AvatI. evAmAM ekadA parivArikAne zarIre kAMI rega thatAM lalitAne teNe rAjakanyA pAse javAnI AjJA ApI. lalitAe tyAM jaI, rAjasutAne devapUjA karAvI. pachI avasara maLatAM, vAtanA vinede caDAvI, potAnA pratye tene ati snigdha banAvI, teNe rAjaputrIne vacanarasamAM lIna karI. dakSa zrotA snigdha vacanathI bahu Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 vv -~-~ ~~ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. raMjita thAya. ema rAjakanyAne pitA sAthe ekatva pamADatAM lalitAe ekadA ekAMte tene purUSanA zreSanuM kAraNa pUchatAM, te kAMI belI nahi. tyAre lalitA bolI ke- he sakhI! tevuM kAMI gupta nathI ke je pitAnI snigdha sakhIne kahevAnuM na hoya. pitAne abhiprAya na jaNAvavAthI tuM sakhipaNAne kalaMka lagADe che. kAraNa ke snehIjana pAse badhI vAta kahevI joIe." ema lalitAe kopanA ADaMbarathI anekarIte pUchatAM, anaMgasuMdarI nehathI pitAnI kathA kahevA lAgI ke - he sakhi! ekadA he viMdhyAcalapara bhAre utsAhathI ramavA gaI. tyAM kamaLasamUhe mane hara eka saravara jotAM ja huM bebhAna thaI pRthvI para paddha gaI, eTale "huM kayAM ane keNa chuM?" evuM mane bhAna na rahyuM ema akasmAt mane mUcha AvatAM, sakhIo de ane "A zuM thayuM?" ema bolatI te pANI chAMTIne pavana nAkhavA lAgI. vaLI pAchuM pANI, pavana pavana." ema paData pagale atyaMta kheda lAvI sakhIoe upAsanA karatAM, huM tarata sAjI thaI, ujavaLa jAti maraNa pAmI. tenA cage mane mArA pUrvajanmanI sthiti yAda AvI ke pUrvajanmamAM huM A sarovaramAM haMsalI hatI ane atyaMta premALa haMsa mAre sAthI hate. ame bane Adhi, vyAdhi ke badhA vinA praNayakepa-teSathI kIDA karatA tyAM rahetA hatA. evAmAM saMsArasukha bhegavatAM mane garbha rahyo, te huM zarIranI ceSTAthI jANI zakI ke mane putra thaze. pachI pramadapUrvaka huM garbha rakSA karavA lAgI ane sarevaranA kAMThe meM mALo banAvyuM. anukrame traNa putrane meM janma Ape. eTale svargasukha karatAM paNa adhika sukha pAmatI huM "ahe! mane traNa putre che? ema manamAM uddhata banI gaI. mAre sAthI haMsa paNa putrajanmathI bhAre prabheda pAmatAM miSTa vacana bolate ane bhakSya vastu vAraMvAra Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. lAvIne mane Apato zIta, vAta ke tApathI bacAvavA mATe te mALAnI tarapha kamaLapatre mUkate. pitAnA bALaka pratye sA evI ja prIti dharAve. evAmAM amArA abhAgyayoge te parvatamAM uMcI javALAvaDe killAsamAna tarapha dAvAnala phATI nIkaLe. te vRkSa, latA, pakSI, zvApada tathA bhAgatA tApane jvAlArUpa capeTA-lapaDAka vaDe haNatAM bALavA lAgyuM. badhAne bhasma karate ane mane hara vRkSane bALavAnI IcchAthI sarovara pAse AvI te sarovarane sasavavA lAge. paMkhIo anya sthAnathI uThe AkaMda karatAM pAse AvatA dAvAnaLamAM keTalAka baLavA lAgyA, keTalAka sarovaramAM DUbI muA, keTalAka AkAze uDatA uMcI uchaLatI javALAnA tApe jamIna para pI baLI muA, keTalAka kAdavamAM kheMcyA, keTalAka tarakeTaramAM pesI gayA, keTalAka Amatema bhayAkuLa thaI bhamRtA, keTalAka jIvavA mATe gagane bubArava karI bhAgatAM, tyAM baLavAthI muMbArava karatA pRthvI para paDyA, keTalAka agnie baLatAM bhAre AkaMda karavA lAgyA. e kalAhala sAMbhaLatAM meM kahyuM ke -"he prANeza haMsa! tame mArI rakSA kare. huM suvAvaDanI pIDAne lIdhe anya sthAne javAne asamartha chuM." tyAre hase tarapha taDataDATa zabda sAMbhaLyA. latA-vRkSene mULathI dAvAnaLa bALI nAkhate. parvatanA zikhare paNa dagdha thatAM tarAnA agninI jema pavana kSaNavAramAM uDADI mUkate. davadAha bItA mRgalAM cetarapha de, pAchA athaDAI dAvAnaLamAM AvI pIne dagdha thatA, hAthI ke zvApade paNa kamaLanALane chedI potAnI rakSA karavA badhAM ekatra thaI, savarane DhAMkI detA, eTale maraNanA bhayane lIdhe kaMpAyamAna ane mukha zuSka thatAM tathA strI-putranA snehane tarachI te haMsa udAsIna thaye. tyAre haMsI bolI ke he priya ! vairInI jema A agni sarovara pAse AvI lAge che. mATe mane ane mAratA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavana vRtAMta. 185 bALakane bacAva." ema meM kahyA chatAM teNe gaNakAryuM nahi, tevAmAM te dAvAnaLa najIka AvatAM tarata mAre mALe baLatAM, mArAM bALake AkuLa thaIne bhAre AkraMda karavA lAgyA. tyAre baLatA mALAne joI huM suvAvaDanI bAdhAthI pIDAtAM chatAM cAMcavaDe sAvarathI pANI lAvI lAvIne mALAne siMcavA lAgI, ema vAraMvAra siMcatAM huM jatAM AvatAM daramyAna mArA putro ghaNe saMtApa pAmatA te vakhate cetaraphathI do AvelA nAnA moTA prANaAvaDe sarovaranuM pANI mULathI DhaMkAI jatAM te mahAkaSTa levAya tema hatuM. tyAre meM haMsane punaH kahyuM ke--"he prANanAtha ! tame mArI upekSA kema kare che? are ! tamArA dekhatAM mArA putre dAvAnaLamAM baLe che." ema meM kahetAM te belyA vinA tarata kyAMka cAlyA gaye. te prema, te putravAtsalya ane strIsneha-badhuM maraNanA bhayathI bhUlI jatAM te prANa laI bhAgye, paraMtu tenuM jIvita paNa keTaluM? je strI-putrane kRtajJa thaI satAve te keTaluM che? are tevA nilaja, hIna puraSane vAraMvAra dhikkAra che ke je mamatA mUkI, nirdaya banI, putra sahita mane saMkaTamAM mUkI cAlyA gaye. upakArI jane te game tene saMkaTamAMthI uddhAra kare che, te putre e zuM bhAMDa-karIyANAM che? e te bhAre bhAgyathI prApta thAya che. kAraNa ke je akRtrima prema pitAnA bALako pratye hAya, te prema mAbApa, deva, gurU ke vitta ke mitra para paNa hotuM nathI. aho te duSTAtmAe mArA premanI paNa kadara na karatAM, te zaThatAe haNu ane baLatA putrane tajI jatAM tenAmAM dayAe paNa vAsa karyo nahi, pachI te hatAza banela meM pharI paNa tenI ghaNI rAha joI, chatAM te na AvatAM huM pharI mahAkaSTa sarovaranuM pANI levA cAlI, tyAM keTalAka pazuonA zIMgaDAnI sakha tADanA sahana karatI,. keTalAkane pakSaghAta ane Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI caMdraprabhasvAmI-caritro. keTalAkanA caMcatADana, keTalAka mane upADI pheMkI detA ane keTalAka ghasArAthI pADI nAkhatA, keTalAka mardana karatA, temaja keTalAka anya saMmada karatA tenI vacce AvI paDatAM, vaLI uparA uparI beThelA ane pitAnA jIvitanI rakSA karavA majana karatA ane taratA, temanA AghAtathI kallola uchaLatA ane temanAthI samasta sarevara DhaMkAI jatAM pANI paNa na dekhAtuM ane te badhibIjanI jema pAmavuM atidurlabha thaI paDyuM. tyAM pANI levA bhamI bhamIne sarovara jemAM eka sthAne saheja AMtara jotAM, tyAMthI meM cAMcamAM pANI lIdhuM, ane mALA pratye AvatAM jouM chuM te uce agnijvALA meM joI ane tenA tApathI ALoTatA tathA rUdana karatA bALako joyA. eTale--"hA ! huM haNAI" ema karUNa svare rUdana karatAM putravatsala huM temanA para vAraMvAra pANI nAkhavA lAgI. vaLI eka cace te traNe bALakane ekIsAthe upADavAne asamartha, jethI eka bALakane upADI anyatra cAlI tyAM paNa dAvAgni pharI vaLavAthI bALakane na mUkatA huM pAchI mALA pratye AvI. tyAM bane bALake dAvanaLathI baLatAM joI, aMgazithila thatAM te bALaka paNa cAMcamAMthI paDI gayuM, tyAre mane vicAra Ave ke--be bALake te maraNa pAmyA, paNa A eka hajI jIve che, tenI rakSA karI, huM mAtRtva-paka saphaLa karUM" ema dhArI, nirbhaya thaI vAtsalyathI ekadama dAvAnaLathI heja baLela bALakane meM upADI lIdhuM. tyAM uMce jvALA prasaratAM dAvAnaLe mArI pAsethI bALaka mUkAvavA cotarapha jvALArUpa pAza nAkhe, eTale jvALAo vaDe mane tApa lAgatAM paNa mArA pakSa ane paga akSaya rahyA.te sarevaranA madhyabhAge bakasthaLa nAme sthAna ke je vividha paMkhIothI vyApta hatuM. tyAM vidyAdharee pitAnA vaMzanA AdipurUSa aSabhadevanuM maMdira karAvela, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 187 temAM AdinAtha bhagavAnanI ratnamaya pratimA temaNe sthApana karI hatI. gAMdharva ane vidyAdharanA svAmIo te prabhunI pUjA-bhakti karatA. eTale huM paNa cAMcamAM bALakane laI AkAzamAM uche, paNa chevaTe thAkI jatAM, te prabhunI AgaLa huM pI gaI. tyAM paDavAnA AghAtathI mAre bALaka te tarata marI gaye. aneka kaSTa ekatra thatAM eka maraNanI maha-Apatti Ave che. te AghAtane lIdhe huM paNa mUcha pAmI, paNa kAMI puNyanA baLe mArI daSTi jinapratimAmAM tallIna thaI. jinamUrtAi najare jotAM dAvAnaLanA dAhanI vyathA tathA AkAzathakI paDavAnI pIDA kSaNavAramAM zAMta thaI gai. jinanA darzanathI duSkarma naSTa thAya, mekSasukha maLe, maraNa bhaya jAya, te e pIDA zuM mAtra? ema mArI daSTi lIna thatA, mAruM mana paNa bhagavaMtamAM lIna thayuM, tethI zarIranI vyathA huM bhUlI gaI, tema putranI vyathA paNa mane asara na karI zakI. tiryaMca-jAtimAM usanna thayA chatAM huM akasmAta devage pote prabhuprasAda pAmatAM, mArA hRdayamAM viveka jAgrata thatAM e durlabha, vivekane lIdhe huM manuSya jevI uttama banI ane badhA jIne mithyA duSkRta zIdhra ApavA lAgI, vaLI zrI arihaMtanI sAkSIe tiryaMca-bhavanA badhAM pApa AvI prabhunA darzana-prabhAve meM uMca gotrakama tathA durlabha manuSya-bhava upArjana karyA ke je bhAvamAM AvatAM mekSa sukha pAmI zakAya- evAmAM teja jinamaMdiramAM tarata AyuSya kSaya thatAM sukhe maraNa pAmI, huM A rAjAnI putrI thaI. he sakhI! ema vidhyAcalane jotAM pUrvAnubhUta sarevara, jinacaitya jotAM, pAchaLanI sthiti saMbhAratAM mane tyAM ghaNe prema pragaTa. vaLI haMsa mane tajI gaye, tethI he sakhI ! purUSa pratye mane ghaNe TheSa thayo che. purUSe purUSatvane lIdhe uttama chatAM adhamanI jema, svAdhIna, kulIna ane zIlavatI pitAnI strIne tajI de che" Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. - e pramANe lalitAe rAjakumArIne pUrvabhava sAMbhaLI vairAcethI purUSapara dveSa dharatI kumArIne te kahevA lAgI ke "kumArI! tane kaMIka huM kahuM te sAMbhaLa-he sakhI! pati vinA tuM Ama keTalA divasa rahI zakIza. te haMse maraNanA bhayane lIdhe tAre aparAdha karyo, te te kaTi janma paryata saMbhAraze, chatAM purUSa pratye dveSa dhara te ucita nathI. maraNathI bhayabhItane viveka durlabha hoya che, kAraNa ke maraNathI bhaya pAmela prANI mAtA, pitA, bhAryA ke putrane tajI de che. vajAnA bhayathI badhuM tajIne manAka parvata samudramAM ekale rahyo che. have jo tame mArAmAM sneha dharAvatA he, mAruM vacana mAnatA he, te keI kulIna uttama purUSane paraNe" tyAre anaMgasuMdarI bolI ke -"tamAre bIjuM je kAMI kahevuM heya te kahe, paNa kejI sAthe pANigrahaNa A janmamAM mArAthI banazo nahi. tiryaMca gatimAM paNa je bhagavaMtane jotAM mane manubanI gati prApta thaI, te trASabhadeva prabhu mane mekSapada Apaze." eTale lalitA praNaya-kepa batAvatAM bolI-he jaDa ! tuM kadAgrahI che. narakeSaNa hovAthI samajatI nathI ke tArA mAtapitA e kadAgrahathI duHkha pAme che, mATe kadAgraha tajI mArA kahyAthI je purUSapara tane prIti upaje, te tArA mAbApane jaNAva." rAjakanyA belI-have je mAre pati kare, te haMsanA jIvaneja paraNuM, te paNa kayAMka purUSa thaye haze. tenA pratye mAre sneha che, te vinA bIje IMdra je paNa mAre pati kare nathI. he sakhI ! eja mAre meTe Agraha che. te je maLe te varuM." A tenI vistRta kathA sAMbhaLatAM lalitAe manamAM dhArI, rAjakanyAne anya vAtanA prasaMgamAM nAkhI, tenuM mana bIjA vicAramAM joyuM. pachI tenI rajA laI, lalitA pitAnA sthAne AvI, ane rAta paDatAM teNe rAjA pAse jaI, badhe vyatikara tene kahI saMbhaLAvyuM, je Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 199 sAMbhaLatAM rAjAe, rAjasutAnA manane coranAra evI tenI buddhinI prazaMsA karI. pachI rAjakanyAne paraNavA mATe pitAnA manamAM ciMtavatAM sajAe mitrane yukita pUchatAM, te kahevA lAge ke - he rAjan ! tame manane Azcarya pamADe tevuM citrapaTa karAve ane temAM te sarevara vidhyAcala nIce citrAvaLI tyAM lAkha javALArUpa bhujAne uchALate tathA lIlA vRkSonA phaNarUpa vAgeLavAnA svarUpane batAvate dAvAnaLa batAve, jemAM te sarovara pAse zIgha Ave che ane temAM paMkhI tathA zvApadane samUha bhAgAbhAgI karI rahela che, tyAM tatkAlanI prasUtA keI haMsalI pitAnI pAMkhavatI baccAne DhAMkI AMkhamAM AMsu lAvI, pitAnA pati-sAthIne rakSaNa mATe kahevA lAgI. eTale haMsa paNa patnI-putranI rakSA karavA ane vAraMvAra preraNa karatI haMsIne jaI vyAkuLa thatAM te anya nirbhaya sthAna zedhavA gaye, paNa tevuM nirAbAdha thAna kyAM jevAmAM na AvatAM, te bhamI bhamIne punaH potAnA mALA pratye satvara AvyA, paraMtu tyAM potAnI priyA ane eka putra jovAmAM na AvyA, paNa be putra dAvAnaLanI jvALAmAM baLatA joI te haMsa mUcha pAmya, ane vAyuthI AzvAsana pAmavA, ghaNuM paMkhIethI vyApta evA sarevara thakI cAMcavatI mahAkaSTa pANI lAvIne teNe bALakepara chAMTayuM, paraMtu te maraNa pAmatAM, temane tajI, pitAnI priyA ane putrane Amatema jotAM te bakasthaLamAM gaye . tyAM jinapratimA pAse priyAne chellA zvAsa letI joI, tene jIvADavAnI AzAe te sarevarathI pANI levA gaye. ane ekavAra pANI lAvI putrasahita priyAne siMcI, pAcho pharI pANI levA te saravare gaye. te zvApada ane paMkhIovaDe. AcchAdita hevAthI sUkayathI pANI levA jatAM ke zRMgI pazue zIMgaDAvaDe mAratA te tyAMja maraNa pAmyA. e pramANe cArita citrapaTa AI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. khA." pachI rAjAe te pramANe dravyadAna ApI citrapaTa ane tene anusaratAM gAyane racAvyAM, vaLI cAra gAyakene te gAyana zIkhavAva, potAnI pAchaLa calAvatAM, madhura kaMThe rAjA pote gAvA lAge. eTale jANe bIje tuMbarUdevagAyaka hoya tema te gAyanathI nagarajanenAM mana kheMcAtAM te badhA tene vIMTAI beThA. te gItathI haMsane vRttAMta gAtAM teNe kevaLa kRpALu janenA mana nahi paNa nirdayenA manane paNa kSaNavAramAM Adra karI mUkyAM. e rIte jyAre citramAMnA haMsane vRttAMta gAte, tyAre leke potAnA badhAM kAma tajIne tyAM gAyana sAMbhaLavA AvatA, kAraNa ke saMgIta e eka vazIkaraNa maMtra che. sthAne sthAne saMgItakArene paNa prabheda pamADatAM rAjA ghera ghera bhamate ane tethI lekamAM eja dhvanine nAda lAgI rahyo. temaja ahaMpUvikAnA nyAye nagarajane mahA AgrahathI pratidina tene potAnA ghare belAvIne gavarAvatA ane pAritoSikamAM suvarNa ApatAM paNa te lete nahi, paraMtu ulaTo saMteSa pAmate te bIjAone dAna Apate. je viSayanA tyAgI hatA, teo paNa enuM saMgIta sAMbhaLavA lalacAyA. kAraNa ke saMgItamAM tevA guNa rahelA che. ahiM paritrAjikAnI AjJAthI lalitA te roja teja pramANe gupta mane ratha dharatI te, anaMgasuMdarI pAse AvatI. rAjA paNa nagara lekane saMgItamAM nimagna karI anyatra javAnA bahAne tenagarathI bahAra nIkaLyo. eTale badhAM kAma tajI leke paNa tenI pAchaLadeva AvyA. ahe ! karNapriyanI prabaLatA ! ema te badhA lekamAM prasiddhi pAmyA. A vakhate te nagarane rAjA prAsAdapara caDhyo ane lekene deDatA jaI, teNe dvArapAlane pUchatAM teNe saMgItanI vAta badhI kahI saMbhaLAvI. je sAMbhaLatAM tenuM saMgIta sAMbhaLI pitAne kRtArtha mAnanAra rAjAe tene bolAvavA mATe pitAnA maMtrIne tenI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranA pUrvabhavanuM vRtAMta. 191 pAchaLa kahyuM. pradhAna paNa jaI, tene bhakti yukta Arka vacanathI jANe snAna karAvate heya tema tene pAchI vALIne tarata nagaramAM laI AvyuM. pachI saMgIta sAMbhaLavA bhAre utkaMThA dharAvatA jaya rAjAe sabhAmAM sAmaMtane bolAvI, chIdAra mekalIne te gAyakane belAvyuM tyAre tarataja sajja thaI, citrapaTa laIne te rAjasabhAmAM gaye. tyAM rAjAnA AdezathI aMtaHpura paNa paDadAne AMtare AvI beThuM ane kanyAMtaHpura AvIne rAjA pAse beThuM, paraMtu "jene e samAraMbha che, te priyA te hajI AvI nahi." ema dhArI utsAha rahitapaNe teNe kaMIka kAlakSepa karyo. evAmAM lalitAe vicAra karyo ke - je ene hamaNuM rAjasabhAmAM nahi laI jAuM, te te kathA e rAjakanyA sAMbhaLaze nahi, ane tethI mArA mitrane manoratha pUrNa thavAne nathI, mATe game te rIte rAjasutAne sabhAmAM laI jAuM, ema dhArI, te belI ke--he sakhI! tuM te pite kaLA-kuzaLa che, te paNa e saMvAdamAM kaMIka navuM sAMbhaLavAnuM maLaze. vaLI rAjAe saMgIta sAMbhaLavA tamane bolAvela che, te ApaNe tyAM jaIe. kAraNa ke saMgIta duHkhane visarAvanAra che. ema saMbhaLAya che ke dezAMtarathI keI Avela gAyaka rAjAnI samakSa saMgIta karavAnuM che. tArA meTA bhAIe paNa ahIM AvelA che, mATe zaNagAra sajI, tame uThIne AgaLa cAle. jema dharmanI khAtara deva--caritra sAMbhaLavAnI jarUra che, tema mananA vineda mATe saMgIta sAMbhaLavuM, e paNa eka rIta che" ema lalitAe kahetAM, anaMgasuMdarI cAlavA taiyAra thaI. kAraNa ke vadhela ane snehInuM vacana oLaMgAya nahi. have lalitAdika sakhIo sahita ane svaccha AnaMdarase pUrNa evI anaMgasuMdarI AvatAM rAjAnI AjJAthI te beThI. jayarAjAnA mana-cakerane caMdramA samAna anaMgasuMdarI paDadAmAM besIne jevA lAgI. tenI daSTirUpe cAMdanIvaDe kSIrasAgaranI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. jema AzleSa karAyela te gAyaka navA navA ullAsavaDe atyaMta pramoda pUrvaka bhAre saMgIta karavA lAgyuM. te netaranI yaSTivatI alaga alaga spaSTa rIte citravaDe pavitra te haMsanuM caritra batAvatAM, tene amusIne te saMgIta karavA lAge. eTale karUNAmizra gIta ane haMsanuM karUNAcaritra sAMbhaLatAM sabhAsahita rAjAne AMsu AvI gayAM. tyAM pitAnA pUrva janmane vRttAMta yathArtha jotAM ane sAMbhaLavAM anaMgasuMdarI AzcaryathI zoka ane prameda pAmI. tevAmAM eNe eNatI ja na hoya tema lalitA ekadama kahevA lAgI ke he sakhI! je teM mane kahela teja tArUM caritra ahIM gavAya che. lalitA ane rAjakanyAne paraspara haLave haLave vAta karatI sAMbhaLatAM te gAyakane avAcca prameha thaye. tyAM ke tenA saMgItane vakhANatA, keI haMsane niMdatA, keI tevI putravatsalatAne adhika samajatA, ane sau koI haMsalInI stuti karatA keI saMgItanA anurAgathI haMsI pratye karUNa batAvatAM ane gAyakanA svara-mAdhurcathI samasta sabhA bhAre pramoda pAmI. vaLI anaMgasuMdarI paNa pitAne vRttAMta sAMbhaLatAM "mAre vRttAMta eNe zI rIte jANe? ema te jANavA utsuka thaI pachI tene gAyaka samajI suvarNa ApatAM paNa teNe pote na lIdhuM eTale rAjAe tene visarjana karyo, ane rAjA tathA rANuo potAnA sthAne gayAM, temaja lalitA ane anaMgasuMdarI pitAnA prAsAdamAM gayAM. tyAM rAjakanyAe lalitAne kahyuM ke -"he sakhI! te gAyakane laI Ava ke jethI haMsasaMbaMdhI badho vRttAMta tene pUchI jouM, eTale lalitAe anaMgasuMdarInI avasthA tathA vacana jaIne jaya rAjA (gAyaka) ne kahI saMbhaLAvyAM teNe paNa lalitA sAthe kAMI masalata karI, tenA kAnamAM kaMI kahIne tene eksI vidAya karatAM, te mArI pAse AvIne kahevA lAgI ke- he sakhI! te gAyaka AvatuM nathI ane kahe che ke Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputra pUrvabhavanuM vRtAMta. 193 rAjakanyAnI marajI hoya te te ahIM Ave! eTale keI na jANe tema lalitA sAthe kumArI rAjA pAse gaI. kAraNa ke artha kArya sAdhavA parane anusare. have tenA Agamana mAtrathI jayarAjA (gAcaka) atizaya aMtaramAM AnaMda pAme. pachI rAjakanyAe lalitAnA mukhe rAjAne pUchayuM ke tame haMsayugalane e vRttAMta zI rIte jANe che? rAjA be "he rAja vase ! te kathA sAMbhaLauttara dizAmAM saMkAza nAme nagara che, tyAM jayarAja nAme rAjA uttama rAjya calAve che ke je nidhAnavaDe dhanada-kubera samAna, rUpavaDe manmatha ane nyAyavaDe IMdra samAna che. teNe kyAMkathI pitAnA pUrvabhavane vRttAMta jANa strI pratye dveSa dharatAM kevaLa brahmacarya pALe che. vaLI teNe e niyama lIdhuM che ke te haMsI strIrUpe mane maLe, te te mArI strI thAya, anya keI nahi, pachI teNe haMsa-haMsInuM caritra-citrapaTapara ALekhAvI, mArA jevAne te ApI, dezAMtaramAM tenI zodha karAve che. rAjAnA AdezathI huM nagarenagara ane gAme gAma bhaguM chuM, ke citra darzanathI vakhatasara keI potAnA pUrva bhavane saMbhAre-jAti maraNa pAme. tyAre rAjakanyAe pUchayuM ke- tAre svAmI ke rUpavAna, kevo guNavAnuM ane ke parAkramI che? AthI jayarAjA pote potAnA guNo kahevAne asamartha chatAM tenA anurodhathI teNe sAcI vAta kahI saMbhaLAvI. eTale rAjaputrIe te sAMbhaLI gAyakane pitAne hAra ApI, keI na jANe tema lalitA sAthe pitAnA sthAne AvI ane pUrvajanmanA pitAnA priyatamane premAbhyAsathI daSTi samakSa jatAM teNe tenI kathA-vArtA karatAM vidathI rAta vitAvI. pachI prabhAta thatAM teNe chaThedAra dAsI mAraphate badho vRttAMta potAnA pitA rAjAne jaNAvyuM ke - saMkAza nagaranA svAmI jayarAja nAmanA rAjAne anaMgasuMdarI 13 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. tyAM jaIne pote varaze" ema sAMbhaLatAM rAjAe prabheda pAmIne mukhya amAtyane Adeza karyo ke "tame sAthe jaIne kumArIne paraNAve" eTale hastI, gheDA, suvarNAdika sAmagrI laI, mAtapitAe pite AjJA karela rAjasutAne AgaLa karI, te maMtrIzvara saMkAza nagara prate jatAM pathikesahita ane azvonA khurathI uDela rajavaDe AkAzane AcchAdita karatete cAlI nikaLyo. tevAmAM kaMIka anumAnathI samajI, vacanathI rAjakanyAne anukULa karI, bheTIne lalitA pAchI vaLI ane jayarAjane maLatAM page bAMdhela dere che mUktAM mULarUpe te mitra banI, jarA hasIne kahevA lAgyuM ke "svapnamAM joyela vastu hemitra! tuM ja meLavI zake, bIjAthI e kAma na thAya. pavitra buddhine vyavasAya tane bhega ApanAra thaI paDyo." tyAre rAjAe kahyuM ke-e rAjaputrI A rAjAneja lAyaka che, ema dhArI gotradevIe vakhatasara mane e svapna dekhADayuM haze. vaLI strItva pamADanAra A dere paNa mane bhAre madadagAra thaI paDyo. vakhatasara e bhaviSyamAM paNa upayogI thaI paDaze. mATe have cAle, maMtrInI AgaLa AgaLa jaIe tene sAtha te maMdagAmI , ApaNe zIghragAmI chIe." ema nizcaya karI rAja te dhImAna mitra sAthe kumArInA sainyane oLaMgI page pitAnA nagare paheryo. tyAM prathamanI jema vikAra vinA rAjaputrInuM Agamana keIne na jaNAvatAM teNe pitAnA rAjyanI lagAma hAthamAM lIdhI. vaLI "te rAjakanyAnA Agamanane huM jANatA nathI." ema belate rAjA tarataja pUrva dizAmAM zatrunI sanmukha cAlI nIkaLyA, ane satat prayANathI te utsAhapUrvaka zatrunA nagare pahoMce. tyAM caturaMga sinyathI te nagarane ghero ghAlIne rahyo. evAmAM anaMgasuMdarInuM sainya paNa saMkAza nagare AvI pahoMcyuM, ane vRttAMta jANavAmAM AvatAM te tyAM rAjA pAse pahoMcyuM. tyAM AvAsa devarAvatAM maMtrIzvara Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. apUrva vastu laI, dvArapAlane jaNAvI, te rAjA pAse jaI praNAmapUrvaka beThe ane jANe kAMI jANatA ja na hoya tema te jayarAja rAjAne snehathI pite varavA Avela rAjaputrInI vAta teNe nivedana karI, eTale rAjAe paNa pitAnI kathA kahI ane rAjaputrInI kathA sAMbhaLI. paraspara vacanasaMvAda maLavAthI teNe rAjakanyAnuM pANigrahaNa karyuM, temaja zatrune nigraha karatAM jayalakSamI varI ne jayarAja pitAnA nagaramAM Avyo. tyAM patithI sanAtha thayela anaMgasuMdarI priyatamA sAthe arthatrayane priya mAnanAra rAjA sAmrAjyanI jema bhegavilAsa karavA lAgyuM." e pramANe kathA kahI kunbikA dAsI jarA hasIne belI ke--"he kAmalekhA ! AvA kRtagha ane daMbhI purUSe hoya che, ke jene pati haMsa, tevA vyasanamAM AvI paDela ane bALakasahita haMsalIne kSaNavAramAM tejI gaye, te kAmInA premane ze vizvAsa? vaLI je, jayarAja rAjAe mAyAthI citra banAvI, rAjasutAne kAMtA banAvI, kAraNa ke purUSe daMbhathI jaya meLave che. kAmalekhA bolI "he sakhI! tuM satya kahe che. cAlAkIthI daMbha batAvanAra purUSane anubhava kone nathI thaya? paNa he sakhI ! e purUSa paNa tyAM sudhI ja daMbhamAM jaya meLavI zake, ke jyAM sudhI abaLAene buddhivilAsa tyAM pravartata nathI. teM zuM sAMbhaLyuM nathI ke ratnamALAe ratnAMgada rAjA cAlAka chatAM mAthe upAnaha upaDAvyA?" tyAre kujikA saMbhramathI belI ke he sakhI! e te meM sAMbhaLyuM nathI, tuM e kathA saMbhaLAva. hajI zata ghaNuM che. eTale kAmalekhA ratnamALAnI kathA kahevA lAgI ke- buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. pRthvInA mugaTa samAna zrIparvata nAme giri che. tyAM eka kIsyugala ke je premamAM baMdhAI sadA AnaMda bhagavatuM. sAthe khAya, sue ane hare phare che. ema atyaMta premathI tenA divasa jatAM, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 6 6 C ekadA sUDIe zeAkarahita putrane janma ApyA. mAbApanA lAlanapAlanathI te bALaka vRddhi pAmatAM, eka vakhate snehane IMDhavAmAM kuhADA samAna te anenA kalaha thayA ane uMcA nIcA vacana khelatAM temanA premabaMdhana zithila paDatAM zukI belI ke-- havethI huM tArI strI nahi ane tuM mAre pati nahi.' tyAre zuka khelyA... mArA putra mane soMpI de." zukI belI-- mArA bALaka te huM maratAM paNa tane ApanAra nathI.' suDA elyA 'mArA putra huM... balAtkAre laIza. zu'tuM jANatI nathI ke pitAnA putra thAya ane putrI mAtAnI thAya.' zakIe kahyu-- te ApaNe zrIvallabha nagaramAM ratnAMgada rAjA pAse jaie. te kaheze, tema karIzu.' ema kahI zukIyatnathI putra laI AgaLa cAlatAM zuka sAthe zrIvallabha nagaramAM gai. tyAM jANe zatrune jItanAra pratApanA puja hAya tevA ratna--siMhAsanapara beThela rAjAnI AgaLa akasmAt zuka AvIne paDayA. eTale rAjAe harSita thai pUchyuM ke--' are ! A zuka AvyA kayAMthI ? ' tevAmAM te cAMcamAM mALaka lai zakI AvI. te apatyayukta zukayugalane jotAM kautukathI hAtha lAMbA karIne ratnAMgada rAjAe temane hAthamAM lIdhA. tyAre nisAsA nAkhatI zakI peAtAne vRttAMta rAjAne kahetAM mAlIke-- huM nAtha ! A zuka mArA bALakane khalAtkAre mAge 'che ? ' zuka ekScA rAjana ! hu enA khIjaka-bIja vAvanAra chuM, jethI huM mArA putrane mAgu chuM. te temAM mAre anyAya zA ? ' rAjA citavavA lAgyA ke A ane kaMIka praNaya--kalahathI paraspara virakta thatAM, sneha-nirvAha karI zakatA nathI. zukIne tajatAM kIra pAte putra levA mAge che ane anya zaraNarahita zukI te ApavA IcchatI nathI. A zuka tA purUSatvane lIdhe game tema vaze, paNa eka apatyavatI A bicArI suDInuM zuM thaze? mATe e bALaka tA avazya " 6 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 107 zukane apAva. e strItvane lIdhe dIna che." ema dhArI zakI pratye dayA batAvatAM rAjA be ke-e bALaka te zukIne thaze. kAraNa ke ene anya AdhAra nathI. tyAre zuka belyo"he rAjan ! tuM nItine jANatA nathI zuM?" tyAM nItisAra maMtrIe AdarapUrvaka rAjAne jaNAvyuM ke-"he nAtha ! e nirNaya tamAre pita karavAnuM nathI, paraMtu nItizAstranA jJAtA vRddhone temAM pUchavAnuM che. apakItti ke satkItti paMca sAthe sahana karavI sArI.eTale amAtyanuM e vacana yukitayukata samajI rAjAe pradhAnane prazaMsI, pote zukayugalane hAthamAM laI te nyAyasabhAmAM AvyuM ane tyAM adhikAra pAmelA pradhAnane gaurava ApatAM pite zukIne pakSapAtI banI vivAdanI vAta pUchI, tyAre nItizAstro lAvI, avalokanapUrvaka nirNaya para AvIne temaNe jaNAvyuM ke "he nAtha putra pitAne thAya ane putrI mAtAnI thAya." ema sAMbhaLI nItine AdhIna thayela rAjAe kahyuM ke - he zukI ! tuM bALaka zukane ApI de. e nItine jANanAra che. tyAre pite rUdana karatAM kSaNabhara nArIvargane rovarAvatI zukI rAjAne kahevA lAgI ke he rAjavIra ! e vAta tane saMmata che?" rAjA be nItizAane ame anyathA karI zakatA nathI." zukI belI tArA AdezathI A meM bALaka seM , paraMtu e lekha tuM patra para lakha ke- putra pitAne avazya thAya, bIjA keIne nahi" e pramANe rAjAe vidhAnAkSararUpa lekha lakhAvatAM, zakIe nehathI putrane AliMgana daI, mastake cuMbana karI kahyuM ke "he vatsa! meM garbhaduHkha sahyA chatAM tAruM sukha mane na maLyuM, chatAM paNa tuM lAkha varasa jIvate rahe evI mArI AziSa che. have mArUM eTaluM ja jIvita saMbhave che. kAraNa ke pati ke putra vinA strInuM jIvita ja nathI." ema kahI, azru mUkatAM chAtIe bALakane AliMgana daI, tyAM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -198 zrI caMdraprabhasvAmI--ritra. mUkI, zukI uDIne kayAMka cAlI gaI. zuka peAtAnA putrane laI kayAM jaMgalamAM gayA ane tyAM apatyarahita zukInA zAca karavA lAgyo, nagaranA leAkeA peAtAnA sthAne gayA. have putra viyeAgathI maravAne IcchatI zukI, koI moTA udyAnamAM zrI RSabhadevanA maMdiramAM prabhunI bhavya mUrtti joI, rAmAMcita thatAM ataranI zubha bhAvanAvaDe karmapuja chinna thaI zubha ane samabhAva pragaTa thatAM, traNa pradakSiNA daI bhagavatane praNAma karI te sheja najIka esI, bhaktipUrvaka devapUjakane kahevA lAgI ke- ' hai bhadra ! tuM A dvAranA upalA bhAgapara pragaTa akSare eka evA zlAka lakha ke " ratnAMgadanRpAdezAt samarpya naMdanaM zukI / mRtA vAnarAnuM dhrutvA nAmecaca puotra tu " ! ? // aranAMgada rAjAnA AdezathI cukI potAnA bALaka seAMpI, ahIM RSabha devanI samakSa anazana karIne maraNa pAmI. e zlAka lakhAvI, parama anazana karI, te traNa divasamAM Ayu:sthitine khapAvatAM, jinapratimA AgaLa anazana karavAnA prabhAve zuSkInA jIva nItisAra maMtrInI putrI thaI. anukrame vRddhi pAmatAM jANe IMdrANInI bIjI mUtti hoya tevI rUpavatI evI teNI nuM mAtApitAe ratnamALA evuM nAma rAkhyu. te yauvana pAmatAM yuvAnAnA manane meAhanamatra samAna thaI paDI, ane sakhIo sAthe te vividha krIDA karI AnaMda pAmatI. ekadA te pharatI pharatI pelA udyAnamAM AvI ke jyAM jinamUtti AgaLa anazana karyuM hatuM. te udyAna jotAM kaMika manamAM vyAkuLatA pAmI, pachI te jinama Mdira jotAM harSita thaIne teNe temAM praveza karyAM. tyAM zrI AdinAthanI sUtti joI tenu mana `bhAre prapuNita thayuM ane jANe AnadA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 199 mRtamAM magna thaI hoya tema ratnamALA bhAre prabheda pAmI. teNe tarataja dAsI pAse aSTavidha pUjAnI sAmagrI magAvI, pavitra vastra paherI, bhAvapUrvaka prabhunI pUjA karI. pachI samakSa besI, hAthavatI jeTalAmAM vastrane cheDe le che, teTalAmAM te zleka teNe joye, te jotAM ratnamALA tarata jAtismaraNa pAmI ane teNe pitAnA pUrvabhavanA putrane vRttAMta jA, je zukane devarAvatAM smaraNa karIne rAjA pratye bhAre krodha lAvatI, ratnamALA yathAvidhi devane namIne pitAnA ghare AvI. te sadA teja bAbatamAM mena parevI pitAnI buddhithI ratnAMgada rAjA pratye potAnA putraduHkhanuM vaira vALavAne upAya zodhavA lAgI. tiryaMcajanma tajI, manuSyajanma, ucca getra ane amAtyanI putrI thavAthI pitAnA pUrvanA anazanane te vakhANavA lAgI. - have nItisAra maMtrInA ghare rAjAnI keTalIka ghaDIo rahetI, te maMtrInA jAtyAzvanA sAgathI garbhavatI thayela, e vAta ratnamALAnA jANavAmAM AvatAM te buddhimatI pramoda pAmI ke-amArA azvanA saMgathI rAjAnI ghaDIo sargabhA thaI che." pachI anukrame temaNe sArA lakSaNavALA vacherAone janma ApatAM, azvapAlakee jaIne te vAta rAjAne jaNAvI. eTale saMtuSTa thayela rAjAe tene InAma ApatAM AjJA karI ke- vacherAsahita ghIene ahIM lAve." AthI te jaIne jeTalAmAM vacherAsahita gheo levA jAya che, teTalAmAM ratnamALAe AvI, vacherAone aTakAvyA. jethI azvapAlake jaI rAjAne jaNAvyuM ke- he svAmina! maMtrisutA vacherA aTakAve che. tyAre "are! te zA mATe?" ema jANavAne rAjAe meTA amaladArane Adeza karyo. teNe jaI, amAtyasutAne pUchayuM ke-are! vacherAone kema aTakAve che?" te bolI "are! putro pitAnA thAya, e vAta Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. zuM rAjA jANatA nathI ? mArA azvanA sa McAgathI e vacherA pedA thayA che, e saMbaMdhane laine vacherA me rAkhyA che. ' teNe e vAta rAjAne jaNAvatAM, rAjA te sAMbhaLI amAtyaputrI para bhAre krodha dharavA lAgyA. , evAmAM ekadA vasaMtasamaya AvatAM rAjA udyAnamAM gayA. tyAM pUrve Avela ratnamALAne teNe joi ane ' e amAtyanI putrI che ' ema jANI, vacherAnA niSedha yAda AvatAM rAjAne tenApara gussA AbyA. pachI krIDA karI rAjA peAtAnA prAsAdamAM AvatAM amAtyane khelAvIne kahevA lAgyA ke--' tArI putrI mane Apa. ' te khelyA A badhuM . tamArU ja che, je tamane rUce te lyA. ' ema maMtrIe kahetAM rAjA ratnamALAne paraNyA. eTale teja rAte jaIne rAjAe kSudra svabhAvathI ratnamALAne ekAMtamAM jaNAvyuM ke--' jyAMsudhI tane putra na thAya, tyAMsudhI pitAnA ghare tAre rahevu ane putra thatAM tarata mArA bhavanamAM AvavuM. huM tane mAtra paraNyo chuM, paNa hastAdinA sparzIthI tArI ceSTA karI nathI. bIjA koi purUSa sAthe tAre ramavuM nahi ane peAtAnI cAlAkIthI putra pedA karavA. ' e kSudra Adeza sAMbhaLatAM zrImatI ratnamALA meAlI ke-- rAjAnA Adeza mane pramANa che. paNa temAM eTaluM vizeSa sAMbhaLeA ke--he svAmin ! tamArA kahyA pramANe mAre putra utpanna karavA ane tamAre mAthe mArA upAnahu upaDAvavA ! evI pratijJA lai, bhUmipara hAtha pachADI, te mAninI maMtrisutA peAtAnA pitAne ghare gai. tyAM ekAMtamAM besI vicAratAM tene ciMtA thai paDI ke-- jema khelI chu, teja pramANe kAya karavAnu che. ' ema manamAM dhArI teNe rAjAnA kSudra AdezamaMtrIne sa MbhaLAvyeA. maMtrIe kahyuM-- he vatse ! tAre have zu karavAnuM che ? ' ratnAvalI melI huM tAta ! e kAma kAMi mAre duSkara nathI, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 1 paraMtu e kArya sAdhavAmAM kUTaprayoga karavo paDe tema che, te phulIna kAMtAone lajjAspada che. jenAthI lokamAM apakIrtti thAya, tevu kAma vivekIe naja karavuM. vaLI rAjAe je kSudra Adeza ApyA, te manathI vicAryA vinA me' svIkArI lIdhe. kadAca gaja nidrAnI jema upekSA karIe tA eka vidhavAnI jema mArA badhA janma krussaha ane akArI thai paDe, have tA je tAta pharamAve te avazya mAre karavAnuM che. kAraNa ke strIonuM svataMtra vana, te peAtAnA kuLarUpa caMdranA kalaMka samAna che. ' tyAre amAnya khelyA ke- huM vatse ! ucita kAma karatAM phUTaprayAga paNa apavAdanuM kAraNa nathI. jo strIonI zIlarakSA thatI hAya, te tenA prabhAvathI kaI bhIti rahetIja nathI. satItvarUpa cAMdanImAM apakIrtti rUpa tArA nimagna thAya che. mATe he vatse ! tuM utAvaLe tArI pratijJA sAdha. he sutA ! game te rIte tAre rAjAnI AjJA pAra pADavAnI che. ' ratnamALA elI-- huM tAta ! tame dakSiNa dizAmAM eka unnata jinaprAsAda karAvA ane A nagaranAM devAlayeAmAM je saMgItanI karanArI strIe che, temAMthI kaLAmAM bhAre cAlAka ekekane dravya ApI, A navA devAlayamAM lAvA ane te pachyAMganA saMgIta kare. vaLI te devAlayanI cAtaram eka uttama nagara racAvA ane temAM mArA lAyaka eka vistRta prAsAda karAveA. te pachyAMganAe tyAM vAsa kare ane temane mAsika pagAra bAMdhI Ape|. ' ratnamALAnA Adeza pramANe maMtrIe badhu` karAvyuM. kAraNa ke je mahu dhana kharace, tenuM kAma tarata thAya. pachI nATyAcA pAse bhaNelI amAtyasutA gIta, nRtya, vINA, mRdnaMga, tAla ane vAMsaLImAM bhAre pravINa che. vaLI avasare sa Mketa ApanAra, kAmaLa kheAlanAra, mana pramANe vanAra tathA abhiprAyane jANanAra dAsIo sahita nagaramAM jaI, ratnamALAe pAte pachyAMganAone temakAnA cAnya rIte uMcI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ApyAM. temaja prakAzita ratnayukta alaMkAre ane bIjI paNa yacita vastuo temane ApI. pachI temanI gaNanA karI, bahumAnathI saMvAdapUrvaka bIjuM kAma mUkI, te prathama pahere jinAlayamAM gaI. tyAM jinezvarane namI, prathama dvAra baMdha karI, ratnamALAe jinapAse saMgIta zarU karyuM. e pramANe pratidina AvI te pite pitAnI kaLA batAvavA nRtya karatI ane navIna nagaranA prAsAdamAM dAsIo sahita rahetI. ' have ekadA rAtre rAjA nidrAmAMthI jAgrata thatAM, jANe saMgIta dhvanie AvIne tene satvara jagADo hoya, tema te uThIne ekadama bahAra AvyuM ane te saMgItAmRta sAMbhaLavAne atyaMta utkaMThita thaye. eTale paheregIrane tajI prAsAdathI nIce utarI, mAtra taravArane sahAyaka banAvI, gatidhvani tarapha jatAM te jinamaMdira AgaLa Avye. tyAM vidyutakSepa-karaNathI gaDhanI bhUmi para cI, Azcarya sahita te kemaLa saMgIta jevA lAge, ane aMdara utaravAnuM bhUlI jaI, saMgItane vaza thayela rAjA tyAM gaDhaparaja besI rahyo. te strIonuM saMgIta jotAM-sAMbhaLatAM AnaMda pAmatA rAjAe pitAnA lekacana ane zretrane nDavarAvI nirmaLa kya. saMgIta sAMbhaLatAM tenA mananI je ekAgratA thaI, tevI lInatA je tattvajJAnamAM thAya, te avazya mekSa prApta thAya. ema devanI samakSa saMgIta-nRtya karI, prabhupratimAne namI, te strIo kayAMka cAlI gaI, paNa gItanA bhaNakArAnI brAMtithI rAjAne ema lAgyuM ke-"saMgIta te hajI huM sAMbhaLuM ja chuM. paraMtu kSaNavAra pachI te pratidhvani zAMta thatAM teNe jANyuM ke saMgIta samApta thayuM. paNa te saMgIta karanAra strIo kayAM gaI?" pachI te ratnAMgada rAjAe maMdiramAM utaratAM ratnanA utathI dedIpyamAna jinAlaya. joyuM ane tene vicAra Ave ke-ahe! A ramya jinamaM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. ra03 dira keNe karAvyuM haze ane atula AnaMdadAyaka saMgatamAM pravINa e strIo keNa haze ? e rUpa ane saMgItathI e nizcaya thAya che ke e mAnuSI nahi, paNa keI devajAti haze. are ! e saMgIta karanAra strIo mArI AgaLathI cAlI gaI ane gItamAM meha pAmela huM ekale ahIM besI rahe. ThIka che, e pharI paNa ahIM Avaze. eTale pracchannapaNe joIza." ema dhArI rAjA pitAnA mahelamAM gaye. tyAM te saMgIta ane strIone ciMtavatAM rAtre tene nidrA na AvI ane divase rAjya-ciMtAthI paNa mukta rahe. evAmAM rAjAnI kAmAvasthA joI ravi pote asta thatAM teNe kAmInA kAryamAM madada karanAra rAtrine avasara-avakAza Ape. evAmAM rAtrirUpa strInA rAjyamAM kaI pratibhaTa nathI."ema dhArI samayajJa aMdhakArarUpa maMtrI bhuvanejaramAM pharI vaLyo. tyAM mAre svAbhAvika lAvaNya che, meM te strIo pAsethI chInavI lIdhelA nathI." ema viSNupada-AkAzane sparza karatAM zazI udaya pAme. pachI zarIranI apaTutAnuM bahAnuM batAvatAM sabhAjanene visaI pite rAjA palaMga para kRtrima nidrA karavA sute. leke yathAsthAne jatAM rahyAM ane aMgarakSakane nidrA AvatAM rAjA uThIne haLavethI mahela thakI nIce utaryo eTale manamAM utsAha lAvI, utAvaLe pagale cAlatAM prathamanI jema maMdira dvAra baMdha hovAthI te gaDhapara beThe. tyAM prathama pramANe AdinAthanI samakSa kamaLa saMgIta karatI te strIone teNe joI ane pramodathI saMgIta sAMbhaLyuM. pachI haLavethI keTathakI utarI eka sthaMbhane AMtare rahetAM teNe ratnamALAne urvazInI jema nRtyakaratI joIe jethI rAjAne tenA para dussaha anurAga thaye. tevuM rUpa ane tevI kaLA kene unmAda na upajAve ? A vakhate "jene mATe A samAraMbha che te rAjA adyApi kema Avye nahi? ema dhArI ratnamALAe Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. pitAnI daSTi pheravI, eTale dakSa ane vakra daSTie barAbara tapAsa karI, hAthe pakaDIne rAjA jANe ratnamALAne meM hoya tema tyAM rAjAne najare jotAM ratnamALa pitAnA prAraMbhane sArthaka mAnavA lAgI ane pitAnI buddhine vakhANavA lAgI. pachI saMgIta ane nATaka visaI, pite ratnamALA utsuka banI sakhInA hAthamAM pitAnA kara-kamaLane rAkhI cAlatI thaI, tenI pAchaLa bahu dUra na rahetAM, anurAgathI mehita banI, tenA aMgarAganA parimaLathI mArga jANa vAmAM AvatAM rAjAe cAlatAM ratnazreNithI zebhita evA teNunA prAsAdamAM praveza karyo. tyAM vezyAnI jema teNIe karela AgatAsvAgitAthI rAjA bahuja prasana thaye. ema rAtabhara tyAM rahI, pareDhIe ekadama pitAnA prAsAdamAM AvI, rAjA prathamanI jema palaMgapara suI rahyo. e pramANe pratidina AvI, saMgIta sAMbhaLI, nRtya jeI, rAjA ekale anurAgathI ratnamALAnA makAne suI rahete, eTale rAtre tyAM rahetAM rAjA je kAMI bole, te nizAnI sahita ratnamALA re ja badhuM lakhI letI. vaLI teNe dAsIone e saMketa Ape ke mane te jina cetyamAM mUkI tamAre pAchA ghare AvavuM." ema kahI ratnamALA devAlayamAM gaI. tyAM pAlakhI upADanArA purUSane devagRhanI bahAra besArI, pite saMgIta karatAM rAjAne rIjhavavA lAgI. ratnamALA kaLAomAM niSNAta che ane jina samakSa rAjAne rIjhavave che, paraMtu te rIjhavavAnuM kAraNa saMtati che. have rAjA paNa barAbara aMgarAga karI, divya vastra paherI, tyAM AvI, thAMbhalAne AMtare chupAIne roja saMgIta sAMbhaLate, ane saMgIta samApta thatAM, anya gAnAra strIo cAlI jatAM, prathamanA Adeza pramANe sakhIo paNa cAlI gaI eTale ratnamALAe jinAlayamAM jaI, jinane vaMdI ane jANe bhAvapUrvaka stavanA karI, pachI bahAra nIkaLatAM ane rAjA tenI pAchaLa pAchaLa AvatAM, ratna Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 205 mALAe mAyA karI, dAsIone bolAvI, paNa javAba kAMI na maLatAM, teNe kRtrima kepa batAvatAM karkaza vacanathI kahyuM ke"are ! atyAre mArA upAnaha keNa upADaze?" ema bolatAM te ekalI sukhAsanapara beThI ane bahu bhAre tathA sthala upAnaha pagamAMthI teNe bhUmipara kahI nAkhyA. tyAre upAna upADanAra keI na hevAthI jANe nirUtsAha batAvatAM teNe pAlakhI upADanArA mANasone paNa saMjJAvaDe ja na levAne Adeza karyo. tevAmAM rAjAe vicAra karyo ke-"atyAre enI dAsI keI nathI, te huM ja upAna laI lauM, ahIM koI mane juve tema nathI. je e huM nahi lauM, te anya keI upADI jaze ane mAre sneha paNa enA pratye jaNAI Avaze." ema dhArI, upAna upAdhane rAjA tenI pAchaLa tarata deDa, kAraNa ke sneha eja hoya che. tyAM mukha pheravatAM upAnaha lAvatA rAjAne joI dakSa ratnamALA manamAM bahuja prada pAmI vaLI te bahu bhArarUpa hovAthI eka hAthe upADavAne asamartha thatAM rAjAe eka eka hAthe eka eka upAna upADayuM, te paNa na upADI zakavAthI teNe te mastaka para dhAraNa karyA. kAraNake strIvaza purUSe akRtyane paNa kRtya samAna samajI le che. pachI Deka bhArathI vAMkI vaLI gayA chatAM, tenI pAchaLaja maMda pagale rAjA pUrNa anurAgathI tarata AvavA lAgyA ane prAsAdanA bAraNe AvI, pAlakhI thakI utaratI ratnamALAne joI rAjAe tarata tenA paga nIce upAna mUkI dIdhAM, te jotAM ratnamALA saMbhramathI rAjAne kahevA lAgI ke -" are ! tame A zuM karyuM? A kAma te dAsIne karavAnuM hatuM zuM mArI dAsI jaIne e na upADa Avata? tame e anucita karyuM, jethI mane bahu kheda thAya che. A te bahuja aghaTita thayuM." ema bolatI ratnamALA gharamAM peThI ane tenA anurAga-pAlavaDe aMtakaraNa AkRSTa thatAM rAjA paNa tenI pAchaLa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. gaye. ratnamALAe prAsAdamAM pesI, te pAlakhI-vAhakene vidAya karI, pitAnI dAsIone meTethI sAda karyo, paraMtu tenA kahevAthI agAuthI ja anyatra cAlI gayela dAsIo tyAM hAjara na hatI eTale te bolI ke -"are! e rADo ghara mUkIne kyAM gaI? ATalI me rAte parizrama karI, kaSTa anubhavane jinAlayathI huM AvI chatAM gharamAM keIpaNa nathI. nRtyathI thAkI gayelAM mArAM aMga keNa dabAvaze ane thAkI lukhA paDI gayelA mArA kaThIna paga keNa cAMpaze?" ema bolatAM te snAnagRhamAM gaI ane tarata snAna karavA tatpara thaI tevAmAM rAjAe pote AvIne pradathI ratnamALAne snAna karAvyuM, kAraNa ke anurakata hoya te lajjA rahita banI zuM zuM na kare? pachI te zayyAmAM AvatAM ratnAMgada tenA paga dhRta vaDe dheI, paga AgaLa besIne cALavA lAgyuM. eTale pitAnuM ISTa kArya pUrNa thatAM ratnamALAne kSaNavAramAM nidrA AvI gaI. jyAre rAjA teja pramANe besI tenA paga dAbate rahyo. evAmAM te jAgrata thatAM, rAjAne te sthitimAM beThela joIne kahevA lAgI ke -"ahA ! ajagara samAna uMghatI evI mane dhikkAra thAo ke A keTale badhe pramAda thaye? eka te priya pAse paga dabAvavA eja anucita che, temAM paNa nidrA karavI, te te adhika aparAdha che." ema vizrAMti letAM teNe kahyuM ke_maherabAnI karIne palaMga para bese." ema belatAM teNe potAnA hAthavatI rAjAne palaMpara suvADe, tyAM nehathI rAta vItAvIne rAjA potAnA sthAne gayo ane pitAne garbha rahela jANIne ratnamALA paNa pitAnA ghare gaI tyAM banela bInA teNe pitAne kahI ane rAjA sAthe thayela saMbaMdha paNa saMbhaLA, temaja patramAM lakhela rAjAnAM vacane batAvyAM jethI saMtuSTa thayela pradhAne te patre saMbhALI rAkhyAM. vaLI ratnamALAne garbha paNa anukrame vadhavA lAgyA. pachI bIje divase teja pramANe anurAgathI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 207 kheMcAIne rAjA satvara jinAlayamAM AvyA eTale tyAM saMgIta sAMbhaLavAmAM na AvyuM ane te pitAnI priyAne paNa teNe joI . nahi, paraMtu zUnya devamaMdira joI, pite paNa zUnya banI gayA. kSaNabhara rAha jotAM rAjA tyAM beThe, paNa rAta lAMbI joIne te priyAnA prAsAde gaye. tyAM paNa dvAra baMdha hovAthI ADe mArge aMdara utarIne tarapha joyuM, paNa kaI jovAmAM na AvyuM. vaLI yathAsthAne AvIne jotAM paNa amAvAsyAe caMdrikAnI jema ratnamALA kakyAM paNa tenA jevAmAM na AvI. eTale te nehathI vicAravA lAge ke-"are! dAsIo sahita te mane paNa jaNAvyA vinA kayAM gaI haze?" ema dhArI sthAna-mamatvathI te tyAMja besI rahyo, ane pareDhIe te pitAnA sthAne gaye. pachI sabhAmAM teNe nItisArane pUchayuM ke-he pradhAna ! e advaita jinAlaya keNe karAvela che. tyAM je nartakI hatI, te kema kyAM cAlI gaI?" maMtrI betye he nAtha ! devAlaya te ApanA prasAdathI mArA mAtapitAnA zreya arthe sva-dravyathI meM karAvela che, paNa je nartakI ahIM hatI, te te paradezI ane dravyanA lebhe kayAMkathI AvI rahI hatI. pachI kaI uMTavALAe AvI, tene kaMIka samajAvI, rAjI karIne te kayAMka laI gaye. rAjAe kahyuM--"are! te mane jaNAvyuM kema nahi?" ema belatAM rAjAe tarataja te uMTanI pAchaLa ghoDA doDAvI mUkyA. te cAre dizAmAM bhamI bhamIne pAchA AvyA, tenA viyegathI manamAM glAni thatAM rAjA zarIre saMtApa pAmyuM. tenA vinA rahI na zakavAthI paTapara tenuM rUpa ALekhI te citrapaTane jotAM rAjA dIvase vItAvavA lAgyA. - have samaya AvatAM ratnamALAe putrane janma Ape ane te bALakanuM kSemakara evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. lAlanapAlana karatAM te anukrame meTa thaye tyAre nItisAre potAnI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. putrI ratnamALAne kahyuM ke--"he vatsa! teM rAjAne zudra Adeza bajAvyuM. mATe have bALaka laIne rAjA pAse cAla." eTale alpa zRMgAra dhAraNa karI, pAlakhImAM besI, bALakane khoLAmAM besArI te rAjA pAse cAlI. tyAre nItisAra maMtrI paNa te aneka patra AdarapUrvaka vAhanamAM laI te rAjasabhAmAM AvyuM. tyAM AgaLa AvIne teNe rAjAne araja karI ke-"he nAtha ! tamAre putra Ave che. mATe atyAre tamane huM saddabhAgyavaDe vadhAvuM chuM.' AthI rAjA belve -"he maMtrinuM ! mAre putra kyAMthI ane kema thayo? ema utAvaLe rAjAnA kahetAM, maMtrI putra sahita pitAnI sutAne tyAM laI Avyo ane rAjAne jaNAvyuM ke -"he bhUpa! A tamArI priyA ane A tamAre putra. tame barAbara yAda kare, mAruM vacana viparIta nathI." pachI rAjAe saMbhAratAM paNa yAda na AvavAthI teNe ratnamALAne vAMkI daSTithI vAraMvAra joI paNa asaMbhavathI ratnamALAne te nartakI jANI na zake. vaLI:nartakI vinA te anya kaI strIne teNe saMga karyuM na hatuM. tyAre rAjAe kahyuM--"he pradhAna ! mane kazuM yAda AvatuM nathI, ane jANyA vinA huM putra sahita ene kema svIkArUM? A vakhate ratnamALA vastrathI AcchAdita mukhe jarA najIka AvI rAjAne putra ApatAM samakSa ubhI rahI, tyAM potAne anurUpa putra jotAM ane saMbaMdha yAda AvatAM. saMdeha pAmI rAjA ciMtAtura thaye. eTale sadeha TALavA mATe nItisAra pradhAne te pa lAvIne rAjAne batAvyAM. je rAjAe jotAM temAM prathama divasathI thayela praznottara, kathA, vArtA, leka, gAthA ane prahelikA lakhela hatAM. je divase rAjA je pramANe belela te badhuM nizAnI sahita vAMcatAM rAjAne kheda ane vismaya thaye, ane te gaMbhIra vicAramAM paDaye ke-"aho! A maMtrIza-sutAe pUrNa yuvAnImAM pratijJA laI, nartakInA daMbhe kema mArI pAsethI pUrNa karI? are! Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhivilAsa upara ratnamALAnI kathA. 16 saMgrAmamAM taravAra-yuddha karatAM, pitAnA uchaLatA bhujabaLa-garvathI sArvabhauma meM kaIthI keTalAe zatruone jItyA, paNa buddhisaMpanna A dhImatI strIe tevA baLazALI mane kSaNavAramAM jItI lIdhe, mATe mane dhikkAra che. athavA te kayA viSayI kAminIothI chatA nathI kAraNa ke jItavA janAra manmathanuM te apratima zastra che. strIothI chatAtAM purUSa prathama mithyA vacanathI ane pachI strIrakta sukhe anya kuvyasanathI chatAyaja che. strIne vaza paDela purUSa mAtA, pitA, bhrAtA, svajana ke gurUnI AjJA mAnatA nathI, paraMtu banAvaTI premarUpa cUrNathI paravaza banela te strInI AjJAne zirasAbaMdha kare che. kAminIvaza purUSa kRtyAkRtyane jANatA nathI ane te eka pAmara janathI paNa parAbhava pAme che. strIne tAbe thayelA manuSyane dharmaprema na haya, kulAcAramAM Adara nahi, ane tene lajajA ke bhaya paNa hotA nathI. strI purUSane chetarIne prathama pitAne dAsa banAve che, eTale pachI te jANe potAnA aparAdhanA bhayathIja tenI AjJA mAnya kare che. jeo anyatra mAna pAme ane gurUthakI paNa mAnane Icache, tevA jane paNa strIonA durvacanaghAtanI laghutAne sahana kare che. vaLI je strIo mAyAnA sthAnarUpa hAI ekanI yAcanA kare ane anya sAthe ramaNa kare. kharekhara! te lohanI naikA samAna banI saMsAra-sAgaramAM DUbADe che. jyAM huM virakta banyuM hatuM, tenA para mAre keTale badhe anurAga baMdhAye ke jenA snehamehathI parAdhIna thatAM meM joDA upADayA. mATe e strIvaDe saryuM ke jenAthI huM parAbhava pAme. athavA te bhavavirAgane eja mane hetu thaI. je enA pratye huM nehathI lalacAye na heta, te parAbhava na pAmata. ema pitAnA mane maMtrI sAthe draDha nizcaya karatAM rAjAe ratnamALAnA putrane rAjya ApI, pete vrata aMgIkAra karyuM. 14 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. e pramANe huM kubjA ! jema ratnamALAe rAjAne tAbe karI, premamAM sugdha banAvIne potAnA upAnaha upaDAvyA, tema bIjI subuddhi strI paNa prema, guNu kevinayavaDe vaza karIne priyane chaMdavaDe nacAvI zake, paNa A ApaNI sakhI te mugdha ane priya pratye khAlavAne paNa kAyara che. teNe tA smaraNanA abhAve lIlAthI ene parAbhava pamADayA che.' tyAre kuJjikA kheAlI--hu kAmalekhA ! have mAre zuM kAma karavAnuM che ? kAraNa ke saMtApa pAmatI A priya sakhIne huM joi zakatI nathI.? evAmAM dUra besIne sAMbhaLanAra lakSmIbuddhi rAjAe te ane sakhIone pelI strInA saMtApatu kAraNa pUchyuM--'tame bahu vAryA chatAM e tamArI sakhI uSNa azruthI potAnA mukhakamaLane kema myAna kare che ?! kAmalekhA belI8 hai sAttvikAttama ! paraduHkhe duHkhita tArA vinA vAraMvAra parapIDAnA kANu prazna kare ? prazna karanAra ema vicAre ke huM jo pUchIza, tA mArI pAseja e peAtAnA rakSaNanI yAcanA karaze. evA tuccha svabhAvathI pararakSaNamAM Adara na karatAM te paropakArathI peAtAnA janmane saphaLa karI zakatA nathI. tuM vatsala dekhAya che, mATe tane kahIe chIe ke A amArI sakhI sagarbhA thatAM enA patie enA anAdara karyuM ke--' huM duHzIlA ! he kRSitavratA ! e mArA ga` nathI. jA mArA gharathI bahAra nIkaLa ! ema kahIne teNe ene hADI mUkI. eTale e rAtI rAtI peAtAnA pitAnA ghare AvI, tyAM jamAInA ela jANI pitAe paNa ene kahADI mUkI. e bicArI zuM kare ke peAte suzIlA chatAM patie tajI dIdhI. strI teA bhartArane abhiSTa hAya, teja gArava pAmI zake. jenA jIvanane narakamAM paNa gati na maLe, te sa` duHkhanA nidhAnarUpa strItva duSka thI pAme. je sI svecchAe cAle, te nyAyamAM hAvA chatAM duHzIlA gaNAya, dInapaNe cAle nA parAbhava pAme. tethI tenuM amalA nAma sAcuM che, ' Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kathA. 211 ema sAMbhaLatAM rAjA be -temAM enA patine aparAdha nathI, paNa tenI vismRti eja enA aparAdharUpa che. te enI nizAnInAM vacane tathA alaMkArevaDe tene thayela vismaraNa dUra karI, smaraNa karAvavAnuM che. tene samaraNa thAya ane tattva jANavAmAM AvyA chatAM je ene te mAnya na kare, te duSTa karmanuM kAraNuM, paNa te sapurUSane deSa nahi. koI kAraNe svArthanI vismRti thaI haze, kAraNa ke zrApanA ge duSyata rAjAe zakuMtalAne visArI mUkI hatI." kAmalekhA belI e kathA amane vistArathI kahe, ke jethI mArI sakhIne paNa kaMIka vineda thAya." rAjA -je tane ketuka hoya te sAvadhAna thaIne sAMbhaLa zakuMtalAnI kathA. A bharatakSetramAM sAketa nAme nagara che, ke jyAM bhAratInI spardhAthI lakSamI pratigRhe pragaTa che. vaLI brAhmI jene saguNa banAve che, tene lakSamI AliMgana de che. tyAM dareka sAmaMtanA praNAma vaDe unnata, parAkramI ane zatrulahamInA nivAsagRharUpAe duSyata nAme rAjA hate. lakSa-sanyane jIte tevA abhyAse aMganI daDhatAthI kSudhAtRSAne jaya karanAra te rAjA ekadA rathArUDha thaIne zikAra karavA cAlyA. pratApavaDe Aditya samAna rathArUDha thaIne jatAM teNe tApasenA Azrama pAse eka mRga je. eTale iSTa vAyare sAgaramAM nAvanI jema tenI pAchaLa azva cheDatAM, dUra thakI ratha tenI najIka pahoMcyA. tyAM rathane avAja sAMbhaLatAM mRge saMjamathI joyuM ane cAvelA ghAsane adhavaca taja, te jIva laIne bhAge. pachI "huM ane rathAkyomAM keNa vadhAre vegazALI che?" ema jANe jevAne ja mRga AgaLa AgaLa deDate gaye. "are ! A eka mRganI keTalI gati ?" ema dhArI te baMne rathA ekadama mRga pAchaLa doDavA lAgyA. eTale te mRga paNa pagane jANe Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. AMkho banAvI hoya tema AgaLa deDa ane grIvAbhaMgathI rathane jotAM te bhUmi ane AkAzamAM paNa uchaLate cAlyo. tenI daSTi kiraNarUpa deraDIthI jANe baMdhAyA hoya tema te a mRgamArge jANe AkarSAyA hoya tema tarata te mRganI najIka pahoMcyAM. tyAre bANa sAMdhI, karNasudhI dhanuSya kheMcatAM prApta lakSyamRga pratye rAjA jeTalAmAM bANa choDe che, teTalAmAM kANuM levAne nIkaLelA kaMTha kulapatinA tapasvI ziSyo mamaema bolatAM te tarata ja mRganI ADe AvyA. rAjAe tApasane mRganA rakSaka samajI, lajA pAmI konI sAthe natamukha thaIne bANa saMharI lIdhuM. tyAre pitAnI meLe lajajA pAmatA rAjAne tApasee kemaLa vacanathI kahyuM ke -"he rAjan ! tArA jevA nyAyIne e AcAra nathI, kAraNa ke tamAruM dhanuSya, garvathI bhujabaLa batAvatA rAjAonA zarIramAMthI jIva kheMcavAne baNe choDe, paNa AvA bhayabhIta, zastrahIna, jaMgalavAsI ane dIna cakSu batAvatA ane anaparAdhI evA mRgapara tame kepa na kare. e te bAlaSione kIDAmRga Amatema bhamate rahe che, te tamArA jevAne vizeSathI piSavA lAyaka che. lakSya pratye baLa batAvavAnA bahAne paNa tame e mRgone mArazo nahi. kAraNa ke hiMsA e acaLa zivasukhane nAza kare che, he rAjan ! e mRga mAravAnA adhyavasAyathI tame je pApa upAryuM, te amArA Azramane joI te pApane tame jalAMjali Ape. arthAt amArA Azrama pratye AvavAthI te pApa TaLI jaze. jyAM trASie tapasyA ane zAstrone abhyAsa kare che, te AzramamAM AvatAM zraddhALu pApathI mukata thAya che, mATe tame AzramamAM jAo, ame jaMgalamAM kANuM levA jaIzuM. tyAM muni kumAre, AzramanA gurU evA tamAre AdarasatkAra karaze ema kahetAM tApasene rAjAe praNAma karyA ane bhUmi pratye kASTa nAkhatA te potAnA gaMtavya sthAne gayA. pachI rAjA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kathA. 213 mane A sevA kahe che?' tevI duSyata paNa pitAnA mitra sahita rathane tyAM mUkI, phalita vRkSe jatAM AzramamAM gayo. tyAM kuMbhamAM pANI lAvI, parikara bAMdhI, spardhAthI vRkSone siMcatA muni kumArene teNe joyA. vaLI tyAM bAlaSio sAthe zuke paDhatA ane kIDA paNa karatA hatA, tathA svecchAe vizvAsathI kIDA karatA mRgone munio samakSa joyA. ema Azramane jotAM harSAzruthI pApane I nAkhanAra rAjA drAkSAmaMDapamAM pesIne visAme levA beThe, evAmAM dakSiNa bhAgamAM strIone AlApa sAMbhaLatAM "e zuM kahe che?" te sAMbhaLavA mATe rAjA kSaNabhara sAvadhAna thaI gaye. tyAre priyaMvadA belI- he priyaMkarI! tuM kAMI jANe che?" te belI-zI bAbata?" pelIe kahyuM-je na jANatI hoya te sAMbhaLa-kaMTha kulapati prabhAsakSetre pote jatAM kahyuM ke mArI putrIne keI kulIna vara prApta thAya tyAM jagatane pitAnI tapazakitathI anyathA karavAne samartha eve vAsA RSi Atithya grahaNa karavAnI IcchAthI vanamAM AvyuM, ane te kaThanA AMgaNe AvIne kSaNabhara ubhe rahyo, eTale pitAe zakuMtalAne Atithya karavA Adeza karyo, paNa teNe durvAsAne je nahi. tyAre durvAsAe vicAra karyo ke kSaNabhara ubhA rahyA chatAM eNe mane je nahi, mATe garvathI duSTa AzayavALI e durAtmAne huM zrApa ApuM. he rUpagarviSTha ! je mArA tapane prabhAva hoya, to premathI svIkAryA chatAM pati tane visArIne tajI gho" ema kahI te pAcho pharyo, paNa tene zrApa meM sAMbhaLe, tethI de, tene page paDIne kahevA lAgI ke he RSi! zakuMtalAe kAryanI vyagratAne lIdhe tamane joyA nahi, paNa avajJA ke garvathI teNe ema karyuM nathI, temAM huM tamArA sogaMda khAuM chuM; mATe he muni ! tame prasanna thaIne enA pratye anugraha kare. mahAtmAone ke te praNAma-paryata hAya." AvI kemaLa ukitathI munie Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214. zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. zAMta thatAM zakitathI zrApane aTakAvavA anugraha karyo ane jaNavyuM ke-pratIti mATe vIMTI batAvavAnI nizAnIthI te punaH tene yAda karaze. temAM zaMkA nahi." pachI AtithyathI prasannatA pamADatAM zakuMtalA tarataja durvAsAne namI, eTale tene putra thavAnI AziSa ApI te cAlate thaye" tyAre priyaMkarA kahevA lAgItapa karatA mahaSioe ajJAnamugdha ane niraparAdhI jIvene zrApa Ape te yukata nathI. zrApa ke anugrahathI tapane kSaya saMbhave che ane tapa-kSaya thatAM vratI na rahe, tathA vatitva vinA tene namana paNa keNa kare? aparAdhI janapara kSamA rAkhavI, e tapasvIone mukhya mArga che. kAraNake kSamA te vratanuM jIvita che, tene lepa thatAM vrata lepAyaja. vaLI kSamA vinA jJAna, dhyAna ke tapa pramANa na thAya, temaja e traNe vinA eka kSamA paNa tattva batAvavAmAM mArgadarzaka thAya che. saMpatti sAthe prabhutA, sukhalIlA sAthe Aregya, ane putrasaMpatti sAthe gRhasthatA e A leka saMbaMdhI tapanuM phaLa che, temaja mana ane Idriyene tAbe karI dhAtu-saMzodhana karatAM AtmajJAna pAmI mekSe javuM, e paraloka sabaMdhI tapaphaLa che. te muni AmuSmika tapaphaLa tajI, zApa-zrApa ke anugrahamAM vRthA tapa gumAve che. ema kahI tene sakhIo Amatema bhamatI cAlI gaI ane rAjA tyAM sphaTika-zilAtalapara suI gayuM. pachI te sakhIo sAthe vRkSe siMcavA jatAM zakuMtalAne dUrathI rAjAe jotAM, tenA pratye gADha anurAga thatAM rAjA ciMtavavA lAge- "aho ! A tapasvinI upara mAruM mana kema utsuka thayuM che ? athavA te enA pratye mAruM mana abhilASI thayuM, te e kSatriya ne avazya gya hevI joIe. ene veSate tapasvI janane ucita hovAthI sajajanane e IcchavA lAyaka ke belAvavA lAyaka nathI." ema bhUpa ciMtave che, tevAmAM vRkSone siMcatI te sakhI sahita Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kacA. rAya rAjAnI najIka AvI, ane eka latAnA mULamAM jaLakuMbha reDatAM, tenA avAjane lIdhe te latAkujamAMthI eka bhamarA uDayA. te Ama tema bhamatAM, zakuMtalAnI daSTine bhrAMtithI kamaLa mAnatAM ane hAsyathI dAMtamAM macakuMdanI bhrAMti pAmatAM, hAthavatI tene te vAravAra tADana karatI, chatAM paNa te bhRMga, pramAdathI AliMgana--spa karanAra priyatamanI jema zakuMtalAne aMge AvavA lAgyA. eTale rAjA, zakuMtalAnA aMga-saMgathI bhramarane vakhANavA lAgyA ane tattva-vicAravAmAM mUDha evA peAtAnA AtmAne manmathane vaza thaine te niMdavA lAgyA. evAmAM zakuMtalA mugdhabhAvathI latAkuMjamAM pesatAM rAjAne joI, vakraSTithI te snehe jovA lAgI. ane pAchI vaLI kaiMka kapa pAmatAM teNe peAtAnI ane sakhIone vAta kahI. tyAre te tyAM AvatAM rAjAne joi, paraspara hasavA lAgI. jyAre rAjA tenA kaTAkSe haNAtAM, prANahArI dusaha dAha pAmI, tarata kahevA lAgyA ke-- niyatapaNe hRSTinA dAha anubhavI, A kAmasubhaTa pAte za MkaranA upAdhyAyapaNAne tarata tyAga karatAM, A sumadhyA-kRzAdarInA madhyabhAgarUpa Azrama-sthAna pAmI kaTAkSarUpa analAstra che|DatAM yuvanAne bhasma kare che. vaLI e tapasvInI putrI hAya, temAM te mane sa Mdeha che, ane mArU mana vikAra pAme che-- emAM kaMI nizcaya karI zakAtA nathI." pachI rAjAe peAtAnA mitrane mukhe tenI sakhIne vaMzanI vAta pUchatAM, priyaMvadA pAtAnI sakhInA yathAsthita vRttAMta rAjAne kahevA lAgI ke " 66 pUrve vizvAmitra muni duSkara tapa tapatAM kayAMka joi, IMdrane vismaya thatAM te vicAravA lAgyA ke--ahA! e tapanA prabhAvathI te| A mane utthApIne svarganuM sAmrAjya laI leze, mATe e pUrNa tapa na kare teTalAmAM ene tapamAM vighna pamADavAnA kaMika IlAja karUM, kAminIe e purUSa pratye amegha kAma Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. bANa che, te tene lobha pamADavA devAMganA ekaluM." ema dhArI teNe pAse beThela menakAne AdarathI kahyuM ke-vizvAmitra munine bha pamADavA tuM samartha che." tyAre menakA avajJApUrvaka belI ke--he svAmin ! e mArI AgaLa zuM mAtra che? mArA kaTAkSapAtathI koNa kAmAtura na thAya? mATe tene kSobha pamADanAra rUpa laI tarataja tenI tapagraMthi khelI dhyAnarUpa dhana chInavI laIza." ema kahetAM tesvargathakI bhUmi para ke jyAM te muni hatuM, tyAM AvI, lAbha pamADavAne ADaMbara karavA lAgI. teNanA tatvaghAtaka vacanane muninA kAnamAM pesI, mana ane indriyone vaza karIne tene saMyamanidhi mUkAvyo. eTale haLave haLave uchuMkhala thatAM indriyo durAgrahathI potapotAno viSaya grahaNa karavAmAM utsuka thavA lAgI. daSTine rUpamAM, kAnane gItamAM, nAsikAne sugaMdhamAM, jIbhane rasamAM ane aMgane sparza sukhamAM ema vAraMvAra te munine tAlAvelI jAgI. jethI tenA rUpAdikathI praharSa pAmela, AtmA-dhyAnatajI, AsaktithI tenA pratye mana jatAM teNe jIbhane bolavAne Adeza karyo. eTale amRtasamAna vANuthI menakAne manAvI, munIe tenI sAthe rativilAsa karyo, ane pitAnI pratijJA pUrNa thatAM anukrame menakAne garbha rahyo ane teNe sukhee zakuMtalAne janma Apyo. eTale janma pAmatAMja ene tajIne menakA svargamAM cAlI gaI, paNa kaMTha kulapatine e prApta thatAM teNe putrInI jema ene ucherI meTI karI, jethI e mAnela putrI, munine ativallabha che. kAraNa ke munIone to tiryaMco paNa rakSaNIya heya, to strInuM to kahevuM ja zuM?" ema bolI,te virAma pAmatAM, rAjAne zakuMtalAne vaMza jANavAmAM AvatAM, tene paraNavA cogya samajIne rAjAe premathI joyuM. eTale paraspara daSTimelApa ane mAmIlana thatAM, utpanna thayela premarUpa vipre temane hastamelApa karAvI dIdhuM. tyAM keTaleka vakhata premaramya viSayasukha lega Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kathA. 217 vatAM, Avela sainyathI Azramane upadrava thavAnI zaMkAe bhaya pAmatAM rAjAe zakuMtalAne kahyuM ke- have ame svanagare jaIzuM. kAraNa ke ahIM AvatAM ghaNe kAla thaye." ema rAjAe kahetAM, zakuMtalA azru lAvIne kahevA lAgI ke -" kyAMkathI AvI, gAMdha-vivAhathI mane paraNI ane atyAre tane cAlatAM tamane vicAra thata nathI? kadAca munie mane sagarbhA jANaze te temane mAre che javAba Apavo ? te to kaho." rAjA -"he tanvI! tuM bhaya lAvIza nahi. e munio mane duSyata tarIke barAbara oLakhe che, mATe temane tuM pragaTa vAta kahI deje ane A mArI mudrikA le. te vakhatasara vismaraNa thatAM yAda ApavA nizAnIrUpa thaI paDaze." ema bahuja prema batAvI zakuMtalAne rAjI karI, mudrikA ApI, rAjA sinyasahita pitAnA nagaramAM gaye. pachI kaTharSi prabhAsatIrtha thakI ghare AvatAM, sakhIe tene zakuMtalAnA patine vRttAMta kAnamAM kahyo, je sAMbhaLatAM bhAre saMtoSa pAmI, mastaka dhUNAvatAM te bolyo ke-zakuMtalA duSyatane paraNuM, te sAruM thayuM." ema belatAM teNe snehathI chAtI sAthe laI zakuMtalAnene AzISa detAM kahyuM ke-"he vatsa ! tuM putravatI thaje." ema muninI AziSathI garbha anukrame vadhavA lAgyA. tyAM tApasI pate pratidina garbharakSAnI kALajI rAkhatI. keTalAka divasa pachI Sio sAthe vicAra karI, kaMThakulapatie AziSapUrvaka kulIna strIne yogya zikhAmaNa ApI, manane saMtoSa pamADanAra tathA jananInI jema tApasIne soMpI zakuMtalAne teNe duSyata rAjAnA ghare visarjana karI. eTale AziSa ApanArakaMThamunine anyatApasa sahita azru DhALatAM namI, nehathI AzleSa ApI darathI teNIe pAchA vAnyA temaja pitAnuM pAlana karanAra tApasIeyukata vRddhA tApasIne mAtRsnehanI jema praNAma karatAM zekuMtalAe tenI AziSa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI caMdraprabhasvAmi-caritra. lIdhI. pachI sakhIone bheTI, AMkhamAM AMsu lAvI, lAMkhA vakhata sAthe rahetAM kai thayela aparAdha khamAvIne teNe pAchI vALI. ema jatAM jatAM mamatAnA ceAge vAravAra pAchaLa najara karI sthAna ane azruvaDe mAga siMcatI zakuMtalA AgaLa cAlI, teNInI sAthe e traNa tApasI ane muni hatA, temanI sa`gAthe patinA pattana pratye jatAM mArgamAM teNe dakSiNa taraphe svaccha jaLanuM eka vizALa sarAvara joyu. eTale raste cAlatAM sarvAMge thayela khedathI jaLanI vAMchAe lakSmInA kamaLanI ze|bhA sAthe peAtAnA mukhanI tulanA karavA te sAvare gai. tyAM paga dhovAnA miSe zramane jalAMjali ApatAM teNe pavitra thaine kAMIka pANI pIdhu, paNa paga dhAtAMtenI vIMTI DhIlI hAvAthI AMganImAMthI nIkaLI jaLamAM paDI gai. zakuMtalAne tenA abhyAsa na hAvAthI te pANImAM paDatAM jANavAmAM na AvI ane tene yAda karyA vinAja te AgaLa paMthe cAlI. anukrame te patinA nagare pahoMcI. tyAM kSaNabhara bahAra visAmA laIneteNe nagaramAM praveza karyAM. tyAre zakuMtalAne vicAra Avye ke-- AgaLa jaIne patine mAre zu kahevu.' ema lajajA ane snehamAM lIna thatI zakuMtalAe praveza karyo. pachI hAthamAM phaLa lai, AgaLa thaine tApasAe jANe " sva thakI avanIpara utarela IMdra hAya tevA rAjAne joyA ane najaka AvI, phaLanI bheTa dharatAM, peAtAnA jamaNA hAtha uMcA karI, temaNe ekIsAthe rAjAne AziSa ApI, tathA jaNAvyuM ke--hai rAjana! ka`Sie tamane zubhAziSa ApatAM kaMika kahevarAvyuM che". rAjA melyA-- mane anugraha karavA gurUe zuM pharamAvyuM che, A huM temanI zuzruSA karavA taiyAra chuM. mATe gurUnA adeza pharamAve. eTale eka tApase kahyuM ke... he rAjana! tame AzramamAM AvatAM gAMdha--vivAhathI zakuMtalAne paraNyA, te sagarbhA thavAthI atyAre kaSie tamArA ghare te mokalI che; te e tamArI patnIne tame " Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kathA. 219 svIkAre. je tyAM e prasUti kare te vighane bhaya rahe che. kAraNake bhAgyazALI garbhane dhAraNa karanAra strIo yatnathI rakSaNa karavA lAyaka hoya che, tyAre vismaya ane khedathI lecana vikAsa pAmatAM te iMtejArIthI belyo ke-"are!te zakuMtalA keNa? huM kadi kaI munikanyAne paraNyo nathI. meM tene joI ja nathI, to garbhanI vAta zI? A Adeza te tame vagara vicAryuM ja kare cho. AzramamAM te munikayA kyAM ane sadA amaitrI bhAva dharanAra huM kayAM? munie kahyuM he rAjan ! tuM rAjyanI khaTapaTamAM vyAkuLa hovAthI tane e vAta yAda nathI ane tAre ghaNI rANuo chatAM he bhUpa! tuM ene bhUlI na jA; kAraNa ke have teja enuM zaraNa che. te sivAya anya Azraya nathI. tArAthI thayela garbhavatIne amArA AzramamAM nivAsa kevo ? rAjA bolyo - he tApasa! e garbha mArAthI thayo e tame kema jANyuM? tApase krodha lAvI kahyuM--"te te garbhaNI kahe che. te harAjana! tuM te yAda karIne paNa muni putrIne svIkArate nathI. anya strInI jema ene paNa viDaMbanA pamADI tajI devAne tuM vicAra na kara. vaLI sadA strInA vyasanamAM aMdha banelAne mati ke mRti paNa na hoya, paraMtu te te nyAyI ane sujJaziromaNi che." eTale rAjAe ciMtavyuM e kAma meM avazya kadApi karyuM ja nathI." ema manamAM nizcaya ane dhIraja lAvI te be ke -"he RSi! tame samajyA vinA mArA nagaramAM AvyA che. tame atyakaI purUSane ke jeNe svIkArIne zakuMtalAne tajI dIdhI hoya. meM to tene joI nathI, bolAvI nathI ane saMgamathI viDaMbanA paNa pamA nathI. e bAbatane nizcaya samajIne tame pAchA AzramamAM jAo." tyAre kodhathI tAmra thate tApasa kahevA lAgyA ke--"tane ame varNAzramanA uttama gurU samajatA, paNa A te tuM ulaTe varNazaMkaranI jema upadrava-kare che. vaLI sadA tuM strIomAM lubdha Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. che te zuM ame nathI jANatA? temaja tuM duSTAzaya, vicArarahita, anyAyamAM Asakata ane nyAyamAM virakata che, te paNa ame jANIe chIe, eTalA mATeja vepArIonA vepAra vRthA jAya che ane amArA Azrama pAsenA vRkSo prathamanI jema phaLatAM nathI. are! bIjA anyAyanI vAta te dUra raho, paNa evuM kayAM hoya ke kulIna ane prazAMta strIne paraNIne tene anAdara kare?" rAjAe kahyuMhe muni! "tame ama satyavAdIpara vRthA kepa na kare. ame tamAre kopa ke apavAda rahenAra nathI." AthI tApasa vadhAre kepa batAvato sAhasathI be --"are duSyata! apavAda te tuM hamaNAM jANeja che, paraMtu te vakhate tuM ema nahote jANate ke e kuLagRha AvuM che ane pUrve neha batAvI aMgIkAra karela strI, te saMgrAmathI paNa tane ja svIkAraze. evAmAM AcAra jANanArA dharmAdhikArI pradhAne che ke - he rAjan ! tame e muniputrine sahasA anAdara na kare. te kadAca vakhata javAthI visarI gaI haze, te tene ahIM belAvI, oLakhI le agara vivAhanA smaraNarUpa kaMI nizAnI pUche." rAjAe e vAta svIkAratAM, munie zakuMtalAne lAvatAM, tApasI sAthe te hAjara thaI. A vakhate vastrathI teNe pitAnuM mukha DhAMkela tathA lajajAthI chAtIne paNa DhAMkI hatI, tene jetAM paNa rAjAne yAda na AvavAthI teNe tarataja zakuMtalAne anAdara karyo. eTale zakuMtalA ciMtavavA lAgI ke-are ! have mArI zI gati? huM te ekAMtamAM paraNuM ane A rAjA te Ama bole che, vaLI mane asatI samajIne munio paNa potAnA AzramamAM nahilaI jAya,temaja anyatra mane kyAMI paNa sthAna nathI. have zuM karuM ane kayAM jAuM? vaLI A rAjasabhAmAM huM belavAne paNa samartha nathI. vacana bolyA vinA rAjA mAnaze ke pratIti lAvaze nahi." ema te ciMtavatI hatI, tevAmAM pradhAne kahyuM ke - habhadrAsaMbaMdhanA sAkSIrUpa Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuMtalAnI kathA. 221 kaMI nizAnI tamArI pAse che?" zakuMtalA belI-rAjA pote ja pratyayarUpa che, te mAre bIjA pratyayanI zI jarUra che? zuM rAjA jANatA nathI ke je atyAre Ama ajugatu bole che? tyAre rAjAe kahyuM -he mugdha ! meM tane kadi joI paNa nathI, te saMbaMdha bAMdhavAne pratyaya kema Ave ?" tyAM tApase jaNAvyuM- A te mugdha, araNyavAsI, satI ane sarala strI che, tethI rAjAne spaSTapaNe jaNAvI zakatI nathI." rAjA "he muni !tame strIonuM adbhuta caritra jANatA nathI. te mAyA ane kaTilyamAM catura hovAthI zuM na kare?" zakuMtalA bolI-strI caritra tame anubhavela,tethI satya samaje che, paraMtutevuM mArAmAM je kAMI hoya te te rAjAnI daSTi hAra neja hoya, paNa ukita-prayukitathI vacana vistAra te vadhIja jAya." ema kahetAM, sabhAne rovarAvatI zakuMtalA moTethI revA lAgI. tathApi akarUNa rAjAne yAda na AvyuM ane teNe kabUla paNa na karyuM. tyAre pradhAne kahevA lAgyA-"he mugdha ! tAre raDavAthI zuM thavAnuM che? tuM nizAnI che ke jethI rAjAne pratIti thAya. zakuMtalAe kahyuM--"huM te sajAnI satyatA jouM chuM. nizAnInA akSara-patra te badhAne mAnyaja heya. tyAre rAjA barAbara vicArI, dhIrajathI bolyA ke--"nizAnI ApatAM, ene meM svIkAra karyo che, ema mane khAtrI thAya. bhale, vivAda TALanAra abhijJAna batAve ke jethI spaSTa smaraNa thAya." ema rAjAe pate tenI pAse nizAnI mAgI. tyAM tApasa belyA-e te rAjAnuM vacana nItiyukata che. mATe he vatsa ! saMketa saMbhaLAva." ema tApase kahetAM-rAjAnI vIMTI hajI mArI AMgaLIe barAbara vidyamAna che." ema yAda karI zakuMtalAe rAjAne joI pitAnI AMgaLI batAvI. tevAmAM e zuM batAve che ? ema badhI sabhA AdarathI jevA lAgI, tyAM te teNe pitAnI AMgaLI, vaTI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. " zUnya , vinAnI jotAM uMcethI peAkAra karyAM ke-- hA ! mAtA ! huM huNAi, are ! mArI vIMTI kayAM gai ? ' ema vilApa karatAM Ama tema te jovA lAgI ane beAlI ke-- are ! rAjAe peAte Apela vIMTI keAIe cArI lIdhI ke peAte kayAM paDI gaI, te huM jANatI nathI.' eTale rAjA satyavacanI thai melyuM ke-- huM maMtrin ! jIA,araNyavAsI, mugdha ane vratadhArI tApasIonI satyatA, ahA ! dhRSTatA ! ahA ! AzramavAsI strInI dhRSTatA ! ke je asatyane sAkSAt satya karI batAvavA mAge che.' are ! tame paNa mAyAvI ane pAkhaMDI che. ene mAyAvI manAvIne tame vizvane parAbhava pamADe che. tyAre tApasa aparAdhathI krodhAvezane rAkatAM khelyA ke--< he rAjana ! ame strIonu ceSTita kaMIpaNu jANatA nathI. gurUe mane abhyanApUrvaka zakuMtalA soMpavA mAkalcA che. te joi teNIne svIkAra ke tajI de, havethI tuM enA svAmI che.' ema kahI te muni tarata Azrama pratye cAlyA. eTale pAchaLa AvatI zakuMtalAne teNe kApa lAvI kahyuM ke huM durAtmA ! duSTA ! pApiNa ! kulane kalaMka lagADanAra ! he duHzIlA ! tuM mArI pAchaLa AvIza nahi. tArA patinA Azraya le. ATalA divasa rahIne te amane kalaMkita karyAM, ane have AvIne zuM te kalakapara cUlikA caDhAvIza?' ema kahetAM, maMdagAmI zakuMtalAne tajI, parivAra sahita te AzramanA sIdhA mArge cAlatA thayA. muninA gayA pachI rAjAnI AgaLa AvatAM, ducate paNa tenA niSedha karyAM, eTale rUdana karatI zakuMtalA pRthvIne kahevA lAgI ke-- huM pRthvI mAtA ! mane duSTa patie ane RSioe paNa tajI dIdhI, tethI anya kAMi zaraNu nathI. mATe tuM dvidhA thai jA ke jethI huM tArAmAM samAI jAuM? ema teNe khelatAM pRthvI dvidhA thai ane koi yAti prakaTa thaine tarata zakuMtalAne kayAMka lai gai. tyAre * ahA ! Azcaya, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuM talAnI kathA. 23 Azcarya ! ema sabhAjanA kheAlatAM vismaya pAmela rAjA uThIne anyatra cAlyA gayA. ekadA koi macchImAre rAjAnI te vIMTI vecavA sAnI vANIcAne dUrathI batAvI. tyAre teNe pAte uThI, te lai, tapAsatAM tenA para duSyaMta rAjAnuM nAma dIThuM. jethI * A te rAjAnI vIMTI che, ema dhArI, teNe dhIvarane pAchI ApI. tyAM ' A zuM ? ' ema khelatAM kATavALAe te joi, ane te viNakanA hAthamAMthI laI, 'tuM rAjAnI vIMTInA cAra che, ema kahetAM kATavALe tene bAMdhyA. pachI tene cauTA viSe bAMdhIne, temaNe rAjAne nivedana karatAM te ratnaramya vIMTI AgaLa mUkI dIdhI. te jotAM oLakhIne rAjAne yAda AvyuM ke--' A te teja vIMTI ke je meM pUrva sa Mketa mATe muniputrine ApI hatI. priyAnA hAthamAMthI paDI jatAM e macchImArane kema sAMpaDI ? hA ! enA vinA huM zakuMtalAne oLakhI na zakayA. ahA ! prathama tenA pratye mArA premanAM mIThAM vAkayAM kayAM ane atyAre zatrune paNa na kahevAya tevAM mArAM vacana kayAM ? meM tene evu kahyuM che, ke jethI have tenuM darzana mane thAya tema nathI. eTalA mATeja zatru pratye paNa zAMta vacana khAlavu. are ! duna ziromaNi, kRtaghna, nijja ane zaTha evA mane dhikkAra che ke meM madhura vAkayathI kAMtAne svakArI, atyAre durvAkaceAnAM bANu mArI tajI dIdhI. te mArAmAM prema joi, ahIM AvI, chatAM meM' priyAnA keTalA parAbhava karyA ? mArA e parAbhavathIja pRthvItalamAM pesatAM tene te divya ceAtie macAvI haze.' ema duHkha pAmatAM rAjAe zrIvarane khelAvI pUchyuM ke-- A vIMTI tane kayAMthI maLI ? " eTale teNe kaMpatA kahyuM ke-- he deva ! A dAse nagara bahAra taLAvamAM jALa nAkhatAM hAtha lAgI, je hu ahIM lAvyA.' ema sAMbhaLatAM manamAM khyAla karI ' ahIM enA aparAdha nathI 'ema dhArI rAjA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra e tene baMdhamukata karAvyuM. pachI zakuMtalAnA saMga-viyegathI kheda pAmatA rAjAe zedha karAvatAM paNa te priyA kayAM jovAmAM na AvI. keTalAka vakhata pachI rAjA kaMTheSinA Azrame jatAM tyAM siMha sAthe yuddha karatA potAnA priya putrane te joze ane A mAro putra ane parAkramI che, ema te jANaze, tathA tyAM priyAne joI parama pramoda pAmaze. ema duSyata rAjA zakuMtalAne bhUlI gaye, chatAM mudrAnA abhijJAnathI te pharI zakuMtalAne parama snehI ba. tema e tArI sakhI kaMIka saMketa-vacana kahI, patine kema pratyaya pamADatI nathI ?" tyAre kujikA belI ke- he mahAbhAga! e amArI sakhI bahuja sarala che, te pati pratyenA vAca, kartavya ke jJAtavya kazuM jANatI nathI. evAmAM sUryodaya thaye ane rajanIne cAranAra teNe potAnA kara-kiraNavatI AkAzanA aMdhakAra -paTane harI lIdhe. eTale buddhisaMdhAna nAme te rAjAne pradhAna ke je rUdana karatI te strIne pitA, te tyAM Avyo. "are! A te mAre maMtrI buddhisaMdhAna ema tene oLakhI, rAjA jarA dUra thaIne pitAnA ghare cAlyA gaye. tyAM te ciMtavavA lAgyA ke--maMtrI tyAM vanamAM AvyuM, tethI lAge che ke rUdana karatI ane sakhIyukata te strI enI putrI haze, ke jene huM paraNya hatuM, teja e haze, bIjI nahi, ane garbhanA sadehathI meM ene gharathI kahI mUkI. te zuM e maravAne bahAra AvI haze? ane tene pitA pitAnI sagarbha putrIne paNa zuM pAchI ghare laI jaze? tene garbha mArAthI thayo che ke bIjA keIthI? te jJAnI vinA barAbara jANI zakAya tema nathI." ema rAjA pite sabhAmAM besI vicAra kare che, tevAmAM udyAnapAlake AvI, aMjalijene vinaMti karI ke... he rAjana! brahmAMDa-bhAMDamAM rahela vastu batAvavAthI ArAdhavA lAyaka evA kaI jJAnI udyAnamAM padhAryA che. tyAre garbha-sadeha TALavA mATe rAjA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajAputranI kathA. 225 tarata tyAM gayo ane yathAvidhi namIne zuddha bhUmipara beThe. eTale jJAnIe saMsAra-dAvAnaLane zAMta karavAmAM meghamALA ane mehamAtaMgane chedavAmAM siMhaNa samAna saddharma-dezanA ApI. pachI avasare rAjAe manane sadeha pUchavAne vicAra karyo, tyAM jJAnI bolyA- he rAjan ! maMtrInI putrI, tArI priyA satI che, ema jJAnInI vANI sAMbhaLI rAjAne vicAra Avyo ke "ha? mane dhikAra che ke meM mUhe tevI nirdoSa satIne parAbhava pamADa ane vaLI adyApi viSayarUpa azuci kAdavamAM huM magna thaI viSTAnI gAsI tulya navanavI nitaMginIne svIkAryA karuM chuM, paraMtu aneka bhavanA AlavAla-kyArArUpa saMsAra kukSetramAM baddhamUla pApane chedanAra zama-saMpadAne svIkAratA nathI." e pramANe teja vairAgya-sUryathI aMdhakAra-tameguNane parAsta karatAM lakSmIbuddhi rAjAe rAjya tajI dakSA lIdhI ane pariSahanI dhADane sAvadhAne sahana karatAM te muni jinanI mudrArUpa dIkSA barAbara pALavA lAgyA. pachI AyuH pUrNa thatAM maraNa pAmI te acuta nAmA bAramA devalokamAM deva thayA ane tyAMthI cavIne te rAjA thayo. te pUrvabhave zraddhAthI sAdhune samyaka dAna dIdhuM, tethI rAjyane svAmI thaye. vaLI te satI sAdhvI sagarbhA bhAryAne te niSpharatAe gharathI kahAva mUkI, te karma-vipAkanA tuM ekalo sudhApipAsA veThIne dezAMtare bhamyo." e rIte pApano dhvaMsa karanArI gurUvANI sAMbhaLatAM kSamAdhArI rAjAe gurUpAse e abhigraha lIdhe ke mAre samyaka svarUpa jANyA vinA keI pratye roSa na kare? ema rAjAe pragaTa niyama lIdhe. pachI rAjAe aMjali jene gurUne punaH pUchyuM ke- he prabhe ! mane mekSa prApta thaze ke nahi? te kaho." eTale jJAnathI jANI gurU bolyA ke--"he 15 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ajAputra bhUpAla! caMdraprabha jinanA tIrthamAM tuM avazyasiddha thaiza. te caMdraprabhasvAmI A nagarImAM IkvAku-vaMzamAM rAjA banI AThamA tIrthakara thaze. A bhavamAM tuM AyuSya pALI svarge jaIza ane pharI manuSyabhava pAmI, te jinane prathama gaNadhara thaIza." - e pramANe sAMbhaLatAM, gurUvacana manamAM sadahI, bhakitathI bahumAna karI, gurUne namIne ameda pAmate ajA putra rAjA pitAnA sthAne AvyuM. pachI te dharmakarmamAM vizeSa sAvadhAna thayA ane tIrthayAtrA karatAM jinadharmanI prabhAvanA karavA lAge, AcArapravINa te rAjAe bhAre bhAvanAthI ratna-suvarNanAM vidhipUrvaka jinabiMba sthApana karAvyAM; vaLI jenAthakI saMsAramAM prANIone kayAM ajJAnatA na rahe, evA zrutajJAnanuM teNe pitAnA nAmanI jema adhyayana karyuM. te dayApUrvaka dharma, zraddhApUrvaka jinapUjA ane jinanI apUrva bhakita karavA lAgyuM. suvidhi sAdhuonI bhakita, jinazAsanamAM anurAga, sAdhamikenuM vAtsalya ane pauSadhakiyA pramukha te vrata karavAmAM lIna thaye. pitAnA temaja anya gRhastha nA guNane te utkRSTa mAnate ajA putra rAjaSi rAjya calAvo ane anukrame rAjya tajI, dIkSA laI, svarga-sukha pAmI, zrI caMdraprabha jineMdranA tIrthamAM te mekSa-lakSmIne pAmaze. e pramANe zrI devedrAcAryaviracita zrI caMdraprabhasvAmi-caritramAM pUrvabhava ane prastAvika pariccheda samApta thaye. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESS dvitIya pariccheda . zrI cadraprabhasvAmInA janma. ve sarvAM samRddhi pUrNa, lAMkhI, paheALI ane vistRta evI teja cadrAnanA nAme nagarImAM anukrame mahAsena nAme rAjA thayA ke jene anya rAjAo AvIne namyA hatA ane jenA pratApa sadA pRthvIno vijaya karatA hatA. tene lakSmaNA nAme bhAryAM keje lakSaNe saMpUrNa ane jeNe potAnI mukha-lakSmIvaDe caMdramAne jItI lIdheA hatA. te pativratA joke sarvAMge lAvaNya dhAraNa karatI, chatAM vANInI jema dRSTivaDe paNa amRta varasAvatI hatI. evA avasare vaijyaMta vimAnamAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya sukhe bhAgavI, padma rAjAne jIva, caitra mAsanI kRSNa paMcamInA divase anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAne yAga thatAM zubha veLA ane zubha lagne tyAMthI cavI, traNa jJAnadhArI caMdraprabha svAmI, mAnasa-- sarAvathakI ga'gAtaTe AvatA haMsanI jema lakSmaNA devInA udaramAM avataryA. jyAre svAmI avataryAM, te vakhate traNe bhuvanamAM udyota thayA ane nAraka jIvAne paNa kSaNabhara sukha thayuM. bhagavata garbhamAM AvyA, te rAte vAsagRhamAM sukhe sutela lakSmaNA devIe A pramANe cAda svapro joyAM--temAM prathama svapne cAra dAMta-vALA zvetava yukata, krameAnnata, mada jharatA ane jagama kailAsa samAna ramaNIya evA gajarAja dIThA. bIje ravaghne pInaskadha, dhavala, sarala puyukata kalyANu--kiMkiNIne dhAraNa karanAra tathA vIjaLI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. yukata zarada RtunA megha samAna bhAyamAna vRSabha dIThA. trIje svapne pILI AMkhavALA, lAMkhI jIbhavALA, uchaLatA kesarAsahita tathA uMcA puchavaDe patAkA samAna zelatA kesarI joyA. cAthe svapne kamaLa samAna leAcanavALI, sudhApUrNa pUrNa bhavaDe abhiSekasahita ane vikasitakamaLAvarDa pUjita evI mahAlakSmI joi. pAMcame svapne vividha kalpavRkSanA phule guthAyela ane IMdra dhanuSyanI jema aneka varNAyukata evI laTakatI puSpamALA dIThI, chaThThuM svapne jANe AnaMdanA kAraNarUpa peAtAnA mukhanu pratiSikha hoya, tathA kAMtisamUhathI dizA ma'DaLane prakAzita karanAra evuM ca ma DaLa joyuM. sAtame svapne rAtrine tarata haTAvI caLakatA divasane pragaTAvanAra ane sa` a MdhakArane chedI bhAre udyota ApanAra evA sUya joce. AThame svapne ghugharIonI mALAe ramaNIya patAkAo sahita tathA karika samAna capaLa evA zeAbhItA mahAdhvaja dIThA. navame svapne suMdara kamaLayukata pUrNa kuMbha dIThA. dazame svapna AThamA jinezvarane stavanA karavA jANe aneka mukha karyo hoya, tathA guMjArava karatA bhramarayukata kamaLAvaDe ramaNIya evuM mahAsarAvara joyu, agIyArame svane pRthvImAM prasarelA zaradanA meghanI lIlA haranAra tathA uchaLatA kallAlanA pUravaDe zeAbhAyamAna kSIrasAgara joyA. bArame svapne pUrve prabhu devapaNAmAM jyAM hatAM, te jANe snehathI ahIM Avela hAya evu ramaNIya vimAna dIThuM. terame svapne kayAMkathI ekatra maLela jANe tArA samUha hAya tathA AkAza samAna ni`La prabhAyukata evA ratnapuMja joyo. cAdame svapne traNa lekanA tejavaMta padArthAnA jANe teja puMja ekaThA karela heAya evA agni mukhamAM pesata joyA. prabhAte e svapnA joyA pachI lakSmaNA rANI pote ja padminInI jema jAgyAM. pachI pramAda lAvI teNe kemaLa zabdomAM svama-vRttAMta mahAsena rAjAne kahI sa MbhaLAvyA. eTale teNe peAtAnI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIne janma. 229 buddhi pramANe svArtha vicArIne kahyuM ke he devI! tane uttama putra thaze." vaLI svapra-pAThakane pUchatAM, temaNe paNa kahyuM ke- cakavartI ke jinezvara tamAre putra thaze." tevAmAM svAminI uttamatAne lIdhe tathA cheke saMbhAvanA na karavAthI jANe kepa vaDe ja iMdranuM Asana calAyamAna thayuM. jethI "are! akasmAt amAruM Asana kema kaMpAyamAna thayuM.?" ema dhArI jJAnathI jinAvatAra jANI, tarata badhA iMdra, jANe bAMdhIe karela saMketa pramANe vizeSathI svAmi-mAtAne svArtha kahevAne ekI sAthe AvyA ane mastakapara aMjali jeva, vRttikAra jema sUtra varNave tema vinayathI spaSTa svArtha kahetAM temaNe jaNAvyuM ke-"he devI! e svane asAdhAraNa phaLa ApanAra che. tamAre caMda rAjalekane svAmI putra thaze." e pramANe svArtha kahI, jinamAtAne namI, iMdra kSaNavAramAM potapotAnA sthAne cAlyA gayA. svAminI paNa vaprArtharUpa amRtathI siMcAtAM meghathI siMcAyela bhUminI jema ramAMkurayukta thayAM. have garbhastha prabhunA yazavaDe svAminI sevanavarNa che, tathApi paMDuravaNa thayA. guNanA gerave deha vahana karavAne te asamartha thayA ane jANe amRtarasathI tRpti pAmyA hoya tema AhAra pratye arUci dharavA lAgyA. temanA lecana vizeSathI vikasita thayAM te jANe svAmIne jevAne utkaMThita banI vikAsa pAmyA hoya. pUrve maMda gati chatAM manmatta mataMgajanI jema temanI gati vizeSa maMda banI. traNe lokamAM eka zreSTha sArabhUta garbhane vahetAM te kheda na pAmyA, kAraNa ke garbhamAM vasatA jinane e prabhAva che. ema anukrame lakSmaNa devInA udaramAM rahela garbha bhUmimAMnA kaMdanI jema haLave haLave guptapaNe vadhavA lAge, vaLI garbhastha aSTama jinanA prabhAvathI mahAsena rAjA badhA rAjAone atyaMta mAnanIya thaI paDaye. garbhanA prabhAvathI te rAjAnuM rAjya paNa vistAra Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. pAmyuM. zarada tunA vege caMdrakAMti adhika prabhAvatI thAya ja. tenA prabhAve vaira sarvatra zAMta thayuM. ghanAghana-meghanA AvavAthI saMtApe badhA samI ja jAya. pachI nava mAsa ane sADA sAta divasa thatAM, poSa mAsanI kRSNa bArasanI rAte anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAne pega AvatAM, bRhaspati, caMdra, zuka; ravi, lema, zanI ane budha zubha sthAne rahetAM, siMhaNa jema paMcAnana, chIpa jema metIne, meghAvali jema vidyutyuMjane tema lakSmaNI devIe putrane janma Ape. eTale jarAyu ane rakata pramukhanA kalaMkarahita, uptAdaka-zacyAmAM uptanna thayela devanI jema prabhu sevA lAgyA. prakRSTa tejasvI ane traNa lekanA eka sUrya evA prabhune jotAM pUrvasaMdhyAnI jema devInuM mukha-kamaLa atyaMta vikAsa pAmyuM. evAmAM sAdhu svabhAvanI jema zItala ane jene AnaMda pamADanAra sugaMdhi vAyu vAvA lAgyuM. tatkALa traNe lekamAM trasa-sthAvara jIvene sukhakArI ane vismaya pamADanAra uta thaye. pUrve sukha na pAmela evA nAraka jIvane paNa kSaNabhara sukha thayuM, te tiryaMca, manuSya ane devAsurene mATe te pUchavuM ja zuM? tyAre jIvanA puNyanI jema vAyukumAree tarata sarva maLa dUra karatAM pRthvIne zuddha karI. tyAM gurUnA AdezanI jema meghakumAra dee gaMdhadakavaDe malina kAraka raja dUrazAMta karI. siMcAyela bIjavALI bhUminI jema pRthvI vikAsa pAmI ane Rtu-devatAoe pAMca varNanAM puSpa varasAvyAM. kiMkara devee vagADayA vinA pitAnI meLe jANe harSathI ja AkAzamAM duMdabhI vAgI. have alakanI vasanArI bhegaMkarA, bhegavatI, subhegA, bhegamAlinI, teyadharA, vicitrA, puSpamALA, ane aniMditA e ATha dizikumArIo Asana calAyamAna thatAM tarata sUtikAgraha pratye AvI ane aSTama jinezvara tathA lakSmaNa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIne janma mahotsava. 231 devIne traNa pradakSiNa daI, vaMdana karI, te kahevA lAgI ke-"he traNa jagatanI mAtA ! tane namaskAra che. he jIvana dAyaka! tuM jayavaMtI rahe. ame aleka-vAsI ATha dizikumArIo, avadhijJAnathI pAvana jina janma jANI, tene mahatsava karavA prabhunA prabhAve AvI. mATe tame amathI bahIze nahi." ema kahI temaNe saMvatta-vAyuvaDe kAMkarA pramukha dUra karyA. alekzI meghaMkarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, vAriNuM ane balAhakA e AThe kumArIo gaMdaka varasAvIne eka janamAM pupe vikheravA lAgI. pachI pUrvaracakanI vasanArI naMdA, dettarA, sunaMdA, naMdivardhana, vijyA, vayaMtI, jayaMtI, ane aparAjitA e ATha kumArikAo hAthamAM maNi-darpaNa laI jinaguNa gAtI, jinamAtA pAse ubhI rahI. dakSiNarUcakanI samAhArA, supradattA, suprabuddhA, yazedharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA, ane vasuMdharA e ATha hAthamAM kaLaza laI, prabhu guNa gAtI, dakSiNadizAmAM ubhI rahI. pazcimarUcakathI AvanAra ilAdevI, surAdevI, pathivI, pAvatI, ekanAsA, navamikA, sItA ane bhadrA e ATha kumArIo paMkhA laI, bhagavaMtanA guNa gAtI, pazcima bhAgamAM ubhI rahI. uttararUcakanI vasanArI vArUNa, puMDarIkA, mikezA, alabhuSA, hAsA, sarvaprabhA, zrI ane hIdevI e ATha cAmara laI, jinastuti karatI uttara bhAge ubhI rahI. cAra vidizAnA rUcathI citrA, sAdAmanI, supa ane citra meghA e cAra kumArikAo hAthamAM dIpaka laI, vidizAmAM ubhI rahI. rUcaka dvIpanA madhyamAM vasatI rUpA, rUpAsikA, svarUpA ane rUpakAvatI e cAra kumArIoe cAra aMgula vajI prabhunA nAbhinAlane chedI, bhUmimAM dATI, temAM mahA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. rane bharI, tenI upara harita-maNinA pIThanI racanA karI. pachI janma gRhathI dakSiNa, uttara ane pUrva bhAge catuzAlayukata traNa kadalIgraha karI, temAM traNa maNinAM siMhAsana divya zakitathI banAvyAM ke je maNi--kaMcanathI dedIpyamAna hatAM. tyAM dakSiNa siMhAsana para jina ane jina jananIne laI, gaMdha telathI mardana ane mahaddhika vastrathI udvartana karI, pUrvanA siMhAsana para birAjamAna karI, bhakitapUrvaka temaNe baMnene divya jaLathI nhavarAvyA. pachI sugaMdhi vilepana lagADI, divya alaMkAra vastrothI alaMkRta karI, uttara siMhAsane bAvanAcaMdane agni jagAvI, homa karI, rakSA piTalI temaNe baMnene bAMdhI. kAraNa ke kumArIone e bhakita krama che. pachI kamaLa zabda temaNe prabhunA kAnamAM "parvata samAna tame meTI AvaradAvALA thAo" ema kahI, te pASANanA geLA uchALavA lAgI. tyAMthI bhagavaMta tathA temanI mAtAne pAchA sUti kAgrahamAM mUkI te chapanna kumArIo maMgala gAvA lAgI. evAmAM parvatanA mULa samAna sthira chatAM te vakhate ekI sAthe hRdaye sAthe ekadama idranA Asane calAyamAna thayAM. jyAre saudharmasvAmI reSathI rakata locana karatAM ciMtavavA lAge ke - are! Aje svarganI bhega-lakSmI kenAthI vimukha thavA mAge che. athavA te keNa duHkha--sAgaramAM DubavA Icche che? ke akamAt A amAruM Asana teNe calAyamAna karyuM." ema ciMtAtura banI tarapha iMdra jeTalAmAM daSTi pherave che, tevAmAM AgaLa kaMI na jevAthI pharI te vicAra kare che ke zuM A cyavana kAla pAse AvyuM che? nA, te paNa ghaTita nathI. kAraNa ke puSpa glAni pAmyAM nathI ane kalpavRkSa kapita nathI thayuM, vaLI vastra paNa malina nathI, lekacanamAM dIrghatA nathI, daSTi ninimeSa che, iMdrANI zakAtura nathI, te e zuM thavA pAmyuM? ema vikalpathI vyAkuLa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIne janma maheAtsava. 233 thatAM iMdrane pratihAre kahyuM ke svAmin ! Asana kapitamAtra thatAM tamAre ATalA saMbhrama karavAnI jarUra nathI. tamArA sevake traNe lokanA pralaya karavA samartha che, te mane AjJA karo ke he cipati ! huM zuM karU ? tamArA prabhAvathI mAre traNe bhuvanamAM kAMI a sAdhya nathI.' eTale mananuM samAdhAna karatAM avadhijJAnathI AThamA jinezanA janma jANI, devedratatkAla rAmAMcita thayA ane vinayathI siMhAsana thakI uThI, jinanI sanmukha sAta ATha pagalAM jai, eka vastranA uttarAsaNe, lalATe aMjalI joDI, namosthuLa gari dvaitALa ? ityAdi zAzvata padmAe iMdre bhakitabhAvathI aSTama jinezvaranI stavanA karI. pachI si MhAsanapara besatAM teNe pratihArane kahyu ke... are! dhikkAra che ke jIe, me kevuM ayukata pApa ciMtavyuM? atyAre jamUdrIpanA bharatakSetramAM caMdrAnanA nAme nagarImAM AThamA arihaMta janmyA che, mATe tame senAdhipatiAne kaheA ke IMdranI AjJAthI tame uMcethI sughASA ghaMTA vagADo, eTale temaNe sudhASA ghaMTA vagADatAM ekI sAthe, eka gAnAranI pAchaLa anya gAnAranA avAjanI jema athavA jANe lagnaveLA thatAM uMcethI vAjItrA vAge, tema badhI ghaMTAnA adbhuta dhvani uchaLI rahyo. tyAre devatA sAvadhAna thatAM teNe IMdrAdeza saMbhaLAvceA ke-- he devA ! bharatakSetramAM tIthaMkaranA janma thayA che; mATe tame IMdra pAse cAleA, ema te tamane AjJA kare che.' ema sAMbhaLatAM, devIyukata pramAda pAmatA devA IMdra pAse AvyA. pachI pAlaka nAmanA Abhiyogika devane pAlaka vimAna taiyAra karavA iMdre hukama karyAM. eTale teNe vyi zaktithI pAMca se| yAjana uMcu ane eka lAkha jana vistRta vimAna tarataja taiyAra karyuM, tenA madhyabhAge merUnA zikhara samAna suvaNaeN siMhAsana racI, te IMdra pAse laI AvyA. tyAre sAmAnika devA ane apsarAo sahita, bhAre Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. harSa pAmate IMdra temAM beThe. eTale baMdIjanenA jyAravapUrvaka devaDe gavAte ane potapotAnA vimAnamAM beThelA devaDe paravarela IMdra anukrame naMdIzvara nAmanA dvIpamAM AvatAM, zuddhamati jema graMthane saMkece, tema teNe vimAnane saMkecI lIdhuM. pachI deveMdra svAmInA janmagRhe Avyo ane merUne ravinI jema vimAnastha teNe janmagRhane pradakSiNA karI, tathA vimAnathakI utaratAM svAmI ane devIne joI prathama bheTa dharI, teNe praNAma karyA ane pachI bhagavaMta ane devIne traNa pradakSiNApUrvaka teNe pharI namana karyA. kAraNa ke bhakitamAM punarUkitane deSa nathI. tyAM IMdra lakSmaNAmAtAnI stavanA karI ke -"he devI! tame dhanya, kRtapuNya tathA kRtArtha che ke jenA kukSi-sAgaramAM jinarUpa kaustubha utpanna thayA, je hari-iMdrione hRdaye thakI kadi utaratA nathI. divAkarane pUrvadizAenI jema jinane janma ApatAM tame dizAonI jema strIomAM AtmAne prathama karyo che. vaLI tame dharma- uddhAramAM vRSabha samAna, tathA mokSamArgamAM dIvA samAna evA AThamA tIrthezane putrapaNe janma Apyo." ema stavI, devIne avasthApinI nidrA ApI tathA tenI pAse divya zakitathI banAvela surUpa bALaka mUkI, iMdra pAMca rUpa banAvI, "he bhagavAna! AjJA Apo" ema kahetAM Idra eka rUpe bhagavaMtane dhAraNa karyA, bIjA rUpe ujavaLa chatra dharyuM, be rUpe baMne bAju cAmara dharyA ane eka rUpe vajI dharI uchaLatAM, sureMdra gAyana karatAM, desahita AkAzamAM uDe, kSaNavAramAM merUparvata para pAMDuka mahAvanamAM dakSiNa vibhAge pAMDuzilApara Avela siMhAsanapara saudharmapati iMdra pUrvAbhimukha thaI, prabhune pitAnA ullaMgamAM laIne beThe. evAmAM bIjA tresaTha IMdro tyAM AvI pahoMcyA, ke jemAM nava vaimAnika, vIza bhavanAdhipati, be caMdra-sUrya ane batrIza vyaMtareMdro-ema badhA cesaTha iMdro tyAM ekaThA thayA eTale ammu Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIne janma mahotsava. 235 te pitAnA Abhigika devene AjJA karI ke tame tIrthonuM pAvana jaLa zIghra lAva" tyAre temaNe divya zakti vaDe ratnanA suvarNanA, rUpAnA maNinA ane mATInA ghaNA kaLaze banAvyA ane haridadhi, puSkara samudra pramukhanA, mAgadhAdi tIrthonAM ane gaMgA pramukha nadIonA jaLa lAvI lAvIne temaNe te kaLaze bharyA ane amyureMdrane AjJA bajAvyAnuM kahyuM, pachI uttarAsaMga karI, bhakita pUrvaka puSpAMjaline dhUpa daI amyuke te bhagavaMtanA caraNe mUkI. pachI jANe madhura guMjArava karatA madhukavaDe svAmInA guNa gAtA hoya evAM kamaLayukata kaLaze, devoe acutaMdrane ApatAM eka hajArane ATha kaLazevaDe deveMdra samakAle desahita jinezvaranuM sanAtra AraMvyuM. tyAre keTalAka devepaDaha vagADatA, keTalAka zaMkha pUratA keTalAka duMdubhi ane keTalAka kAhala vagADatA temaja jhAlara, bherI, bhaMbhA, kaMsAla pramukha badhAM vAjI te vakhate devee pramedathI vagADayAM. tathA devAMganAo nAcatI ane kinnarIo gAvA lAgI, vaLI temanA svAmIo-iMdro baMdibhAva pAmIne biradAvali belavA lAgyA. vadhAre zuM kahevuM paNa trilekagurUnA janma-divasane pAmatAM te vakhate badhA deve bhAre AnaMda pAmIne kIDA karavA lAgyA. e pramANe bIjA bAsaTha iMdroe paNa AnaMdathI anukrame aSTama tIrthapatinuM nhavaNa karyuM. A vakhate bhagavaMtane utsaMgamAM laI, saudharmedranI jema IzAnedra siMhAsana para beThe ane saudharmapatie prabhunI cotarapha phATika-ratnanA cAra uMcA vRSabha vikuvyuM. temanA pAtAlane pheDanAkhe tevA uMcA ATha zIMgaDAMthI vAridhArA pragaTa thaI ane te surAsuranI devIoe kautukathI jotAM, samudramAM nadInI jema bhagavaMtanA zarIre paDavA lAgI. ema jaLayaMtranI jema te iMgethI nIkaLatA jaLavaDe saudharma svAmIe bhagavaMtane nyuvarAvyA. svAminA ziraparathI paDatA snAnajaLane jhIlI, saMtapta kuMjaranI jema IMdro Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. pitAnA mastake nAkhavA lAgyA. pachI iMdrajALane IMdrajALIyAnI jema iMdra kSaNavAramAM cAre vRSabhe saMharI lIdhA. ema vistArathI snAtretsava karI saudharmapatie utsAhapUrvaka ratna-darpaNanI jema svAmIne vacce luMchI, divya aMgarAgavaDe prabhune carcA divya puSpa tathA divya vastravaDe teNe pUjyA, ane mugaTa, kuMDala, muktAhAra, keyUra, kaMkaNa, kadaMre, kaDAM ItyAdi alaMkAre prabhune paherAvyA. pachI teNe svAmInI Arati utAratAM, deve nirmaLa maNi samAna puSpa nAkhavA lAgyA. e pramANe snAtra karI, bhagavaMtane pUcha, AtmAne kRtakRtya mAnate sureMdra jagatmabhunI stuti karavA lAge -"he saMsAratAraka aSTama jineza! tame jayavaMta va. he! traNa lokanA jInA niSkAraNa baMdhu! tame jaya pAme. caMdramAne dedIpyamAna joI kadaMba vRkSanI jema tamArA mukhane jotAM mArI daSTi AnaMdathI ullAsa pAmI. atyAre bharatakSetramAM sUryarUpa tame udaya pAmatAM Azcarya che ke ekatra thayelA badhA kauzika-ghuvaDa, pakSe IMdro zItalatAthI AnaMda kare che. he nAtha ! Aje mArA hAtha kRtArtha thayA ke jemaNe tamAruM nDavaNa karyuM. kAraNa ke vRSTivinA megha kadApi saphaLa thatuM nathI. he prabhu ! A madhyama leka paNa zazi vizeSane pAmatA grahanI mAphaka atyAre tamArA janmathI uttama thaye. atyAre tame janmatA jagata sazrIka-lakSmIyukata thayuM. kaustubha vinA lakSamI viSNunA vakSasthaLe na rahe. avasare IMdrothI paNa manuSya uttama uMcapadane pAme che, kAraNa ke tetamArI dezanArUpa nizreNI para ArUDha thaI siddhapadane pAme che, paNa ame tevI sthiti pAmI zakatA nathI. sadA vAcAla jIbha paNa tamArI stavanAthI kRtArtha thaI. kAraNa ke meghajaLe chIpamAM metI pAke che. e pramANe tIrthanAthane stavI, pramodathI pavitra mana karI, prathamanI jema saudharmapatie pitAnA pAMcarUpa banAvI IzAnapatinA ullaMgamAMthI bhagavaMtane dhAraNa karI, devayukta te lakSmaNa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmInA dehanuM suMdara varNana. 23 7 devInA sthAne AvyuM. tyAM pratichaMda saMharI, najIkamAM prabhune mUkI, teNe padminInI ravinI jema devInI nidrA harI lIdhI. pachI ozIkA pAse vastrayugala tathA ratnanA kuMDala-yugala mUkI, AkAzamAM ravinI jema caMdravAmAM kaDAkaMduka-daDe laTakA. "arihaMta stanapAna karatA nathI, ema dhArI beMke prabhunA aMguThe vividha AhAranA rasayukata amRta saMkramAvyuM. pachI teNe dhanadane Adeza karyo ke - prabhunA pitAnuM ghara tame hiraNya-ratnAdikathI bharI ghe. vaLI deveMdra te vakhate badhA devene evI AjJA karI ke-"jinezvara ane jinamAtAnuM je ahita ciMtavaze, tenuM zira, arjakamaMjarInI jema sAta khaMDe phuTaze." ema jaNAvI, naMdIzvare aThThAI mahotsava karI, te svasthAne gaye. have lakSmaNe devIe jAgrata thatAM svapnanI jema rAtrine badho vRttAMta pitAnA svAmIne kahI saMbhaLAvyuM. je sAMbhaLatAM bhAre AnaMda pAmI mahAsena rAjAe bAra divasa prabhune janmamahatsava karAvyo, ane svajane samakSa rAjAe jaNAvyuM ke-e bALaka mAtAnA udare AvatAM, devIne caMdrapAnane dehale utpanna tha, tethI enuM caMdraprabhu evuM nAma rAkhIe chIe." have svAmI nIkanA jaLane vRkSanI jema iMdra saMkamAvela pitAnA aMguke rasAmRtanuM yathecchAe pAna karatA. vaLI IMdranA AdezathI rahela paMca dhAtrI-devIo munine samitinI jema prabhune kadi mUkatI nahi. ema parasevAnA malarahita jemane deha che, jemanA mAMsa ane zeNIta dhavala che. AhAra ane nihAra jemanA adazya che, jemane zvAsa-mukhavAyu sugaMdhi che, jemanuM vajAtrASabha-nArAca saMghayaNa che ane jemanA dehe caMdranuM sulAMchana che evA aSTama tIrtheza, bIjanA caMdranI jema anukrame vadhavA lAgyA. vayavRddhinI spardhAthI jANe svAmInI sAthe rUpa, lAvaNya, kuzaLatA ravinA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. kiraNonI jema vadhavA lAgyA. prabhu yauvanavaya pAmatAM paNa temanA paganA taLIyAM rakta, unnata, samatala, kamaLa, prasveda tathA kaMparahita ane caka, aMkuza pramukhathI alaMkRta hatAM. temanA aMguThA vartula, puSTa, bhujaMganI phaNA samAna uMcA ane jyAM maNi samAna nakha zelatA. paganI aMguli AMtararahita, sarala ane naMdAvartathI lAMchita, paganI pAnI vartala ane pRthula tathA peDhA-paganI gAMTha (gulpha) te gUDha ane puSTa hatA. vaLI paga anukrame kUrmanI jema unnata, alpa zItala, snigdha ane lemarahita hatA. jagatrabhunI jaMghA haraNanI jema vartela, anukrame mAMsala tathA jAnuyugala pUrNa caMdrasamAna vartula ane mAMsathI pUti hatA. tathA kadalItaMbha samAna kemaLa u-sAthaLa anukrame pIvara-puSTa hatA temaja svAmInA jaladhara vRSaNa gajarAjanI jema atigUDha hatA. purUSacinha te jAtyAzvanI jema atyaMta gupta tathA kaTI te dIrgha, mAMsala, sthUla, vizAla ane kaThina hatI. svAmIne madhyabhAga kRza ane saritA (gaMgA) nA Avarta samAna nAbhi, temaja baMne kukSi mAMsala, kamaLa, snigdha, sarala ane samAna hatI. vaLI kakSA-kAkha te alpa remavALI, unnata ane gaMdha ke prasvedanA malarahita hatI. temaja vakSasthaLa te madhyAnhanA AkAza samAna tathA madhya merUnA bhUtala samAna pRthula, unnata ane zrIvatsayukta hatuM. skaMdha te Dha, pAvara ane vRSabhanA skaMdha samAna unnata hatA, jemanA bAha DhIMcaNa sudhI laMbAyamAna ane nAraka jIvane uddhAra karavAne samartha hatA, temaja hAtha te rakta, kaThina, uSNa, chidrarahita tathA pasInA vinAnA hatA. tathA aMguli te nakha-kiraNarUpa pallavayukta kalpalatA samAna ane lekanA saMtApa chedavAne sajala dIpikA samAna hatI. bhagavaMtane kaMTha te trirekhAyukta, bhavyAtmAone mekSamArganI ratnatrayI tulya tathA vadanarUpa pUrNakuMbhanA pratigraha-AdhAra samAna Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 prabhunA dehanuM suMdara varNana. zebhate, tathA kapila te paNa mAMsathI bharelA, snigdha, ane jANe lakSmI tathA sarasvatInA komaLa palcaka-palaMga hoya tevA bhAsatA, bhagavaMtanA karNa te sarala Avarta vaDe bhatA, skaMdhasudhI laTakatA ane jANe rUpa-lAvaNya lakSmInA kIDAne mATe hIMDaLa hoya tevA zelatA. adhara te lAvaNyakSIrasAgaranA vidruma-paravALA samAna tathA batrIza dAMta te jIlDArUpa gaMgAne kAMThe haMsa jevA zobhatA. mukhamAM nivAsa karatI lakSamI ane sarasvatIne jANe sImAstaMbha hoya te nAsAvaMza bhAsate. ati dIrgha ke laghu paNa nahi evI dADhI tathA surabhi zvAsanuM pAna karavA Avela jANe bhramara-paDela hoya tevA dADhInA vALa zobhatA. zyAma pakSe-pAMpaNayukta lecana te jANe bhramarayukta kamaLa hoya athavA karNarUpa haDALApara caDhavAne karNaprAMtasudhI pahoMcyA hoya tevA zubhatA. svAmInI cakSulamIe samasta traNa lokane jItI lIdhA." ema jaNAvavAne nAsAvaMzayukta bhAlapaTTikA te AtapatrapaNAne jANe pAmI hoya tema bhAsatuM. jagasvAmInuM uttamAMga te zikhA- vaDe zebhita, anukrame samunnata ane adhomukha chatrAkAre bhAsamAna hatuM. temaja bhagavaMtanA zirakeza te vakra kamaLa ane snigdha tathA tanulatA te jANe cAMdanIne lepa karyo hoya tevI dhavalavarNa zebhatI. vadhAre zuM kahevuM? prabhu sarvalakSaNe saMpUrNa, sarva avayave suMdara, deDhaso dhanuSya uMcA ane leAcanane AnaMda pamADatA. vaLI IMdra prabhune pitAne hAtha ApatAM, yakSe cAmara DhALatAM, dharaNendra pratIhAra banatAM ane varUNadeve chatra dhAraNa karatAM jaya jayanaMdA tathA ciraMjIva" evI birUdAvali devoe niraMtara belatAM jagatrabhu yathAsukhe vicArI rahyA che. - have pite bhagavaMta viSayavirakta ane bhavathI vimukha che, chatAM avadhijJAne potAnA bhaMgakarma jANavAthI aDhI lAkha pUrva Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vyatIta thatAM mAtapitAe Agraha karavAthI prabhu, rUpa-lAvaNyayukta sukanyAne paraNyA. pachI kIDAvana, vAva, sarovara, parvata pramukhasthAne yathAsukhe tArA sAthe caMdramAnI jema te ramaNI sAthe krIDA karavA lAgyA. eTale "amArA e svAmI thAo" ema belatA, bhAre prabhedathI sarva rAjAoe maLIne temane rAjyAbhiSeka karyo, ane sADA cha lAkha pUrva ane covIza pUrvAga upara dharma, artha ane kAmane sevatAM svAmIe rAjyanuM pAlana karyuM. pachI dIkSA-avasaranA adhikArI kAMtika dee AvI, namI, aMjali jene bhagavaMtane vinaMtI karI ke he jagabaMdhava! he sarvajJa ! he sarvadarzI svAmin! have A samaya che ke tame tIrtha prava ve," eTale prabhu pite sAMvatsarika dAna ApatAM temane keI adeya vastu nathI aprabhUta kAMI nathI. temaja kaI akiMcana paNa na rahyuM. trika, catuSka ke meTA mAge tathA nagarInI bahAra je kaI je vastu mAgatA, tene prabhu AdarapUrvaka te vastu ApatA. te vakhate iMdranA AdezathI kubere pharamAvela jabhakadeve svAmIne nakAdika badhuM pUravA lAgyA. pratidina sUryodayathI bhejanaveLA sudhI bhagavAn eka keTi ane ATha lAkha nayA dAna karatA. ema AkhA varasamAM traNase acAzI keTi ane eMzI lAkha senaiyA bhagavate dAnamAM ApyA. ema eka varasa pUrNa thatAM Asana calAyamAna thavAthI iMdrae pote AvI, svAmIne dIkSAbhiSeka karyo, ane divyAlaMkAre tathA vastro temaNe ApatAM caMdraprabhu svAmIe te paheryA. dIkSA samayanI e sthiti che. pachI anuttara vimAnanA vimAna samAna manahara zibikA iMdra taiyAra karatAM maheMdranA hasta TekAthI bhagavaMta, bhAvi lekAgra-gRhanuM jANe prathama sapAna hoya tevI te zibikApara ArUDha thayA eTale Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmInuM vrata grahaNa. - - ~ ~ jANe sAkSAta pitAne puNya-samUha hoya tema manuSyae te zibikA AgaLanA bhAge upAdha ane dee pAchalA bhAge uThAvI te vakhate javAne AvelA mANasee pRthvItala ane devee AkAzatala DhAMkI dIdhuM tyAM manuSyathI stuti karAtA deva-devIothI gavAtA saudhameMdra ane IzAneMdra jemane cAmara DhALI rahyA che. AgaLa nAcatI apsarAo vaDe virAjamAna mAnuSIonA mukhe vastrAMcala ane hasta saMjJAthI AziSa pAmatAM AgaLa AgaLa maMgaLa vAdyo vAgatAM "traNa lokanA svAmI dIkSA levA cAlyA" ema lekee vAraMvAra bolatAM nareMdra suredro temaja bIjA ghaNu svajanethI paravArelA caMdraprabhasvAmI sahasAmra vanamAM AvatAM mAyAjALanI jema tarata zibikA tajI te azaka vRkSa nIce AvyA, tyAM vastrAlaMkAra mUkatAM svAmI niSparigrahI thayA. eTale saudharmapatie kamaLa, dhavala, ane snigdha evuM devadUSya vastra prabhunA skardha mUkayuM. kAraNa ke e paraMparAgata sthiti che. have poSa mAsanI kRSNa tradazInA divase anurAdhA nakSatra sAthe caMdramAne vega AvatAM divasanA pAchalA pahere samAna cittavALA svAmIe cAra muSTivaDe zirakezane ane pAMcamI suSTie dADhI-muchane lagna karyo te keza ke adhara jhIlI laI pitAnI zaktio kSIrasAgaramAM nAMkhIne te tarata pAchA AvyuM, jANe sAkSAta dharma hoya evA svAmIe chaThTha tapa karI siddhine namI sarva naraamaranI samakSa "badhA sAvadya vegane huM tyAga karUM chuM" ema kahI, mekSamArganA mahA yAna samAna cAritra aMgIkAra karyuM. bhagavaMtanI dIkSA vakhate zaradatApathI tapelAne abrachAyAnI jema nAraka chane paNa kSaNabhara sukha thayuM eTale matsyakSetranA manedravyane prakAzanAra prabhune manaH paryAvajJAna utpanna thayuM. jinezvarane cAritra letAM e jJAna avazya upaje tyAre potAnA para svAmIne Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. prasAda sabhArI, snehathI eka hajAra rAjAoe dIkSA lIdhI. pachI padmapuramAM bhagavaMte khIje divase sAmadatta rAjAne ghera paramAnnathI pAraNuM karyuM". eTale AkAzamAM dudubhinAda thayA ane sAmadatta rAjAnA AtmA puNyathI pAvana thayA, tenA maMdire ratnanI vRSTi thaI ane deva, asura ane manuSyAe harSAzru varasAvyAM. jyAM svAmI paga de, te vasudhAtala pUjya gaNAya '--ema dhArI tyAM devAe paMca vanAM puSpAnI vRSTi karI badhA kalpavRkSAnAM puSpAnA piramala samUha jANe hAya tevA ga MdhAikanI devAe vRSTi karI AkAzane vicitra meghamALAmaya banAvatA devatAoe cAmara samAna celeAkSepa karyAM. have svAmIe tyAMthI anyatra vihAra karatAM, jyAM bhagavaMte pAraNuM karela, te sthAne sAmadatta rAjAe ratnapITha karAvI, peAtAne kRtA mAnyA. have svAmI khaDgInI jema ubhA rahetA, khaDgInA zRMganI jema ekalA, merUnI jema niSkapa ane si MhanI jema bhaya rahita vartAtA, pavananI jema apratibaddha nAvanI jema ekaSTi, za MkhanI jema nilepa kAcabAnI jema guptendriya, caMdramAnI jema zItala, samudranI peThe ga MbhIra, sUryAMnI jema tejasvI, jIvanI jema sadA askhalita, agnivarDa kaMcananI jema, tapavaDe bhAsura, vADavaDe suvRkSanI jema, traNa guviDe gupta, khANane dhAnuSya dhanurdhArInI jema pAMca samitine dharatA, ravitejane parAsta karanAra himanI jema ajita, mAgha mAsanI rAtrie atyaMta zItala banela jaLavaDe paNa dhyAnamAM aDaga, parimANa rahita, jaMgalamAM vAgha, siMha pramukha bhayAnaka zvApadomAM temaja nagaramAM bhakita karatA suzrAvakAmAM paNa samaSTi rAkhatA, ekAkI, nirmala,nima, mAnI, nigraMtha, dhyAnastha, parISahAvarDa ajita tathA saMsAranI sthitithI varjita, evA bhagava ta chadmastha paNe sarvAMtra mahIpIThapara vicarI, jyAM sahasrAmra vanamAM dIkSAmahA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmIne kevaLajJAna prApti. 23 tsava thayA hatA, tyAM pu nAga vRkSa nIce AvIne pratimAe rahyA. pachI iMdriyA tathA cittane rAkI dhyAnamAM vizeSa pravRtta thatAM prabhu apramatta guNasthAnane pAmyA, ane apUrvAM karaNe ArUDha thatAM kSapakazreNIe caDI bhagavata sapravicAra pRthaktva-vitarka nAmanA zukaladhyAnanA pahele pagathIe caDhyA, tyAMthI anivRtti bAdara ane sukSma saparAyae navame dazame guNasthAne ArUDha thayA, ane pachI kSINa meha guNasthAna prApta thayuM, eTale ekatva-vitarka apravicAra nAme zukaladhyAnanA bIjo pAcA dhyAA ane kSINamehanA aMtimakSaNe gayA tyAre pAMca jJAnAvaraNa ane cAra darzanAvaraNa tathA pAMca aMtarAya-e cauda ghAti-kanI prakRti khapAvI, vrata lIdhA pachI traNa mAsa jatAM phAgaNu mahinAnI saptamInA divase anurAdhA nakSatra sAthe cadramAnA yAga thatAM chaThThuM tapamAM vatAM zrIcaMdraprabha jinezvarane siddhinA kAlarUpa ujvaLa kevaLajJAna utpanna thayuM. eTale dizAe prasanna svaccha thai, vAyu sukhakArI vAvA lAgyA, tathA nAraka jIvA paNa dubha evuM kSaNa bhara sukha pAmyA, kevaLa-mahimAthI Asana calAyamAna thatAM iMdro sa`jJa ane sarvAdanI prabhu pAse AvyA tyAM vAyukumAra devAe koI jIvane AdhA na thAya tema bhUmi pramA ane meghakumAre e sugAMdhi jaLanI vRSTi karI tathA bya tarAe suvarNa -mANekathI bhUmipITha bAMdhI, tyAM jANe bhUtalamAMthI ugyA hoya tema adheAmukhe miTa rahe tema vyaMtarAe pAMca vanAM puSpA varasAvyAM ane cAtarapha tAraNa, dhvajArdika mAMdhyAM tathA svastikArtti ATha maMgaLa temaNe ALekhyAM. eTale vaimAnika devAe vividha maNinA kAMgarA sahita ane tejathI AkAzane prakAzita karanAra evA uMcA ratnanA gaDha banAvyeA. pachI ceAtiSIoe ratnanA kAMgarAyukta kanakanA gaDha banAvyeA. kAraNa ke emanA e adhikAra para parAthI cAlyA Ave che. vaLI bhavanavAsI devAe suvarNanA kAMgarAyukta rUpAne trIjo gaDha bhaktithI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. racyA. temAM pratyeka gaDhe cAra cAra mukhya dvAra ke je mANekanA tAraNu ane patAkAothI ala'kRta hatAM, temaja pratidvAre suvarNa nAM kamaLAthI zAlatI vAva manAvI ane khIjA gaDhanI izAna khuNe devacha Mda karyAM. vaLI pratidvAre vaimAnika, vyaMtara jyAtiSI ane bhavanapati devA prathama gaDhamAM dvArapAla thaIne ubhA rahyA, bIjA gaDhamAM jayA,vijayA, jitA ane aparAjitA e cAra devI prati hAriNI thaine ubhI rahI. trIjA gaDhanA pratyeka dvArapara potapotAnA Ayudha lai, tuMkharU devA pratihAra tarIke ubhA rahyA, pachI byaMtaree samavasaraNanA madhyabhAge aDhArase dhanuSya uMcA ane ramaNIya caityapAdapa racyA. tenI nIce ratnapITha ane te ratnapITha upara unnata pAdapITha sahita ratnasiMhAsana banAvyu, te siMhAsanapara jANe svAmInA trijagatanA svAmitvane jaNAvatAM hAya tevA ramya ane ujjavaLa traNa chaAA racyAM. ane mAnu cakSA cAmara DhALatA ane samavasaraNanA dvArapara devAe dhacakra racyuM. eTale caturvidha devakATiothI paravarelA aSTama jinedra samavasaraNa pratye cAlyA. tyAM devAe sahasra patrAvALAM nava suvarNakamaLA banAvyA. te AgaLa AgaLa AgaLa saMcAratAM bhagavaMta tenApara paga mUkIne cAlatAM, pUrvI dvAre samavasaraNamAM praveza karI, peAte caityavRkSane praznakSiNA daI, ' namo nityasta ' ema elI, jagatsvAmI pUrvAbhimukha ratnasiMhAsanapara birAjamAna thayA. te vakhate anya traNa dizAemAM byatarAe svAmInA sathA tevAMja traNa pratibiMba karyAM. svAmInA AgaLa ratnamayI sahasra jojana uMcA dhvaja karyAM. temaja bhagavaMtanA zira pAchaLa lAmaDaLa racyuM ane AkAzamAM akasmAta 6'dubhinAda thayA. jANe jIvAne abhayadAna ApavA saMjJA karatA hoya nahi! tyAM pUrvAdvAre praveza karI, traNa pradakSiNA dai, prathama gaDhamAM agnipuNAnA bhAge, stavana karI, sAdhu-sAdhvInuM sthAna mUkI, " Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmInI dezanA. 245 prabhune namI, vaimAnika devIo yacita sthAne tathA bhavanapati, - tiSI ane vyaMtaranI devIo nitya khuNe ubhI rahI. ane bhavanapati, tiSI tathA vyaMtaradeve vAyavyakhuNe beThA. izAnakhUNe kalpavAsI de tathA nara-nArIo beThA. e pramANe sthAnavibhAgane paraspara keI lepe nahiM. alpaddhi deva prathama AvI beThela hoya, ane mahaddhika AvatAM, te tene name temaja pUrve beThelane te paNa namIne jAya, tyAM samavasaraNamAM koIne bAdhA na upaje, keI prakAranI vikathA na hoya, jemAM paraspara viredha bhAva na hoya, tema bIjA gaDhamAM tiryaMca bese ane trIjA prakAramAM vAhane mUkavAmAM Ave. pachI sAdhanamaskAra karI, aMjali jela, zemAMcita thaIne te A pramANe bhagavaMtanI stuti karavA lAgya-"he bhagavan! tame garbhamAM avataryA, tethI have kaI bhavya prANI garbhamAM nahiM avatare eTale bhavya mekSe jaze, tamAre janma thatAM have duSkarmo kayAM janma nahiM pAme. tamAre janmotsava thatAM have kaSAyene utsava-prabhAva kadi nahi rahe, tame vRddhi pAmatAM have saMsAranI vRddhine aMta Avyo, he deva ! tamArUM kaumAra vidyamAna thatAM rUpa ke guNamAM anya sukumArapaNuM kevuM ? tame rAjya calAvatAM bIjAnuM rAjya calAvavApAruM kevuM ? tame avizeSapaNe dAna ApatAM anya dAtAnuM dAna zuM mAtra? he nAtha ! tame lakSmI tajI, paNa lamI-zabhAe tamane tajyA nathI. tame mastakanA keza upADyA, te duSkarmone pIDA pamADavA ane sAvadya ga to, te badhAne pApa tajAvavA, tamArI chadmasthAvasthAe badhAM karma-baMdhe te nAkhyA ane tethI leke uttama gatine pAmavAnA. he svAmin ! tamane kevaLajJAna pragaTatAM, anya AtmAo tattva-darzana pAmaze, tamane Atma-samRddhi maLatAM traNe jagatanA leke bhAre prabheda pAmyA. ema tamArAmAM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. adbhuta guNatkarSa jemAM prANIo mokSa sukhanA bhAjana thAya che. tamArA vacanAmRtanI vRSTie have zravaNa-puTa saMpUrNa--saphaLa thaze. e pramANe IMdra stuti karyA pachI bhagavaMte caMdraprabha svAmIe janagAminI ane pAMtrIza guNayukta vANuthI dezanA ApavAne prAraMbha karyo he bhavyAtmAo ! A anAdi anaMta saMsAramAM vartatA prANIone jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya kamanI trIza keDIkeDI sAgarepamanI utkRSTa sthiti che, gotrakama ane nAmakarmanI vIza keDAcheDI, mehanIyanI sItera kaDAkInI sthiti che, temAM giri-nadInA pASANu-golakanA nyAye anukrame prANuM pite phalAnubhAve sarva karma khapAvatAM, prathama ogaNatrIza, egaNeza ane ogaNatara ke DAkenI sthiti khapAve, ane deza uNuM eka keDIkeDa sAgaropamanI rithati rahe tyAre prANuM yathApravRttikaraNanA ge graMthibheda kare, rAga-dveSanAM durbhedya pariNAma te graMthi, tyAM jatAM paNa rAgAdikathI prerAtAM prANa tyAMthI pAchA phare che, keTalAka pariNAma-vizeSathI tyAMja sthiti kare che ane keTalAka bhadraka pariNamI apUrvakaraNane vege te duratikrama graMthine tarata oLaMgI jAya che, eTale anivRttikaraNe aMtarakaraNa karatAM, cAra gatinAM kAraNarUpa mithyAtvadaLane verI nAMkhI aMtamuhUrtamAM te samyagdarzanane pAme che, e samyagdarzana nisarga hetuka kahevAmAM AvyuM. vaLI je gurUne upadezathI prApta thAya te adhigama-samyaktva kahevAya. te samakita Apazamika, sAsvAdana, kSApazamika, vedaka ane kSAyika ema pAMca prakAre che. temAM karmagraMthi bhedatAM anAdi mithyAtvIne prathama upazama samakitane lAbha aMtamuhUrta mAtra thAya. temaja upazAMtamUha guNasthAne varNanAra jIva upazama zreNinA ge mehanIyane upazamAve, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu dezanAmAM samyakatvanuM varNana. vaLI samakitabhAvane tajI mithyAtvanI abhimukha thatAM, anaMtAnubaMdhI kaSAye udaya pAmatAM jIva je utkRSTa cha Avali ane jaghanya eka samaya samakita pariNAma pAme te sAravAdana samakita samajavuM. udaya prApta thayA mithyAtvanA dalIyAne khapAve, nathI udaya thayA tehane upazamAve ane samakita mehanIya vede te kSapazama samakita, temaja kSapaka zreNie AvatAM samakita mehanIyanA caramaaMzane vede che ane kSAyakabhAvanI sanmukhapaNe ja je varte che te vedaka samakita jANavuM. mehanIyanI sAta prakRti te cAra anaMtAnubaMdhI kaSAya, samakita meha, mizrameha ane mithyAtvameha dhvasta thatAM prANane pAMcamuM kSAyika - samakita prApta thAya. e samyagdarzananA guNathI recaka, dIpaka, ane kAraka ema traNa prakAra paDe che. temAM siddhAMtamAM batAvela tattva tenA hetu ke udAharaNa vinA daDhapaNe mAnavuM te recaka samakita, bIjAnA samakitane dIpAvavuM te dIpaka samakita ane saMyama, tapa pramukhanuM AcaraNa pote kare te kArakasamakita, temaja rAgAdikane jItanAra, sarvajJa, vizvapUjanIya tathA yathArtha upadezaka evA jinezvaramAM devabuddhi, mahAvrata dharanAra, dhIra, bhikSA-bhejana karanAra, dharmopadezaka ane sAmAyikastha evA muni pratye gurUbuddhi tathA narakamAM paDatAM jIvane bacAve, dazavidha, dayAdharmamAM je dharmabuddhie samakita nirvANadAyaka ane e karatAM viparIta je mithyAtva te bhavaduHkhanA kAraNarUpa samajavuM. yatidharma ane gRhastha dharmanuM mULa samakti che ke je samakita vinA te dharmo niSphaLa gaNAya che. A saMbaMdhamAM prabhAvaMta yatidharma ane gRhidharmanA yathAsvarUpa daSTAMta sAMbhaLe- A jagatamAM siMha samAna eka mahA parAkramI rAjA ke jenI AjJA deva, asura ke naredro kadApi lepatAnathI tenA ATha sAmaMta che Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. ke je mahAkura, nirdayI, parAkramI, rAjyaprava`ka ane pracaMDa che. te rAjAnI AjJA traNe jagatamAM vyApta che ane te ATha mAMDalika askhalitapaNe jaLamAM matsyanI jema pravarte che. peAtAnI zaktie te jagatanA badhA prANIone pIDe che ane potAnA kautuhale svacchAe pravarte che. temAM prathama jJAnAvaraNa sAmaMta te kaLA grahaNa karavA pravatela jIvane te Apeja nahi, ema ADe Ave che, bIjo danAvaraNIya sAmaMta te krIDA karavA dRDhapaNe leAkeAnAM leAcana DhAMke che. trIjo vedanIya sAmaMta te badhA prANIne tIkSNa duHkha hevarAve che. ceAtheA meAhanIya nAme mAMDalika je je jue, te badhuM peAtAne svAdhIna kare che. pAMcamA nAmakarma lokone surUpa ane virUpa anAve che. chaThTho geAtraka uttamane paNu aspRzya gharAmAM phreMke che. sAtamA atarAya lAkamAM prApya vastunA balAtkAre niSedha kare che ane AThamA Ayukarma ghaNAM uMca nIca gharAmAM badhAne ghAlI mUke che ane potAnI icchAe kahADe che. e duSTa svabhAvanA AThe sAma te leAkeAne pIDA pamADI rahyA che e rAjavallabha hAvAthI lAke temanA duSkRtane sahI le che. temanAthI bhaya pAmatAM lAkA jyAM jAya che tyAM e vase che. evuM kAI rathAna nathI ke jyAM e AThe rahetA na hAya. temanAthI atyaMta pIDA pAmatAM leAkeAe rAjAne vinaMti karI ke he nAtha ! e AThe sAma te amane bahuja satAve che. ' eTale rAjAe vicAra karyAM ke--< emanAthIja mArU rAjya cAle che mATe e lAke te mAre mAnya ane pASaNIya che. ema citavatAM rAjAe, rakSaNa mATe pharyAda karavA AvelA badhAnA hAtha alAtkAre te mAMDalikA pAse baMdhAvyA pachI baMdhana pAmelA lokeAne temaNe a MdhAra--gRhamAM nAkhI dIdhA. temAM keTalAkane dRDha AMdhIne te bhamAvavA lAgyA, paNa mUke nahi. ema temaNe baMdhanamAM nAMkhI leAkeAne satAvatAM, te rAjAnA pratipakSI cakravatta utpanna thayA te anukrame anya rAjya pAmyA, je Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva upara dRSTAMta. 249 dayALu, nyAyI ane sarvatra lekenuM rakSaNa karavAmAM bahuja kALajI dharAvate. "A te lokene hitakArI che, evI traNe jagatamAM sarvatra tenI prasiddhi thaI ane deve paNa tene namavA lAgyA." te cakravartInI AjJA je sarvathA svIkAre, te avazya baMdhanathI tarata chuTe." evI khyAti thatAM baMdhana pAmelA leke tyAM gayA ane samaya pAmIne temaNe cakravartIne dInapaNe vinaMtI karI ke -"he nAtha ! ATalA divasa te kurAjAnA hAthe kuTAtAM ame kaI vAra svane paNa sukha pAmI zakayA nathI, paNa amArA puNyage tame svAmI pragaTyA te he nAtha ! amAruM rakSaNa kare. tame tenAthI paNa baLavAna che " eka te te poteja upakArI hatuM ane temAM lokoe vinaMtI karatAM te prasanna thaI, madhura vacane kahevA lAge ke -"he leke ! je tame mArI AjJAmAM vartAze, te te krara thakI paNa tamane bhaya nathI. tamAre dharmathI vartavuM ane nyAyamAM rahevuM temaja kharAba adhyavasAyathI vartavuM nahiM, tamAre eka bIjAne chetaravuM nahi." e pramANe te cakavartInI AjJA pAmI te loko atyaMta bhaya rahita thaI gayA. tyAre cakavartInA prabhAvathI anyAyI bIje rAjA kone kaMI paNa satAvavA samartha na thaye, paraMtu te AThe mAMDalike, kene dhADa pADIne nitya luMTavA lAgyA, te lekee bhAre kaSTathI je je meLavela, te badhuM temaNe baLAtkAre chInavI lIdhuM. leke eka sthAnathI bIje sthAne bhAgatAM, tyAM paNa te jhUre dhADa pADI kone mAratA, eTale pAchA teo cakavattI pAse AvI vinavavA lAgyA ke -"he deva ! teo dhADa pADI amane luTe che, te tame evuM koI durga sthAna batAve ke jyAM rahetAM ane teo herAna na kare." tyAre cakavartIe kahyuM-'tamane evuM uMcuM durga-sthAna batAvuM ke jyAM te duSTanuM nAma paNa na hoya. eka uMce parvata ke je agrAhya ane dhADanA bhaya rahita che, paNa vAhana vinA tyAM jaI na Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. zakAya. vAhanamAM eka azva ane bAra ujaLA vRSabhe che. azva eka helA mAtramAM durge laI javAne samartha che, paNa vRSabhe tyAM satvara laI javAne samartha nathI, teo te visAme letAM ardha paMthe pahoMce che. je azva le, te ekaja levAya ane vRSabhe te bAra levA joIe. azva ke vRSabhe laI, je piSe, te temanA mege ISTa sthAne pahoMce, te vinA anya upAya nathI." pachI "sArI vastu eka levI, paNa sArI" ema dhArI keTalAka lokoe azva letAM, cakavartIe temane eka eka azva Ape ane bIjAee "A te mahA kIMmatI che " ema dhArI bAra bAra vRSabha lIdhA eTale cakIe batAvela mAge AtmarakSAnA lebhe azva ane vRSabhenuM pAlana-poSaNa karavA lAgyA. "e reja calAvavA ke jethI nigI rahe. prazaMsanIya emanA vinA ApaNuM anyathA gati nathI." ema dhArIne pratidina azva ane vRSabhepara ArUDha thaI, dhADathI sarvatra bhaya pAmatAM teo game tyAM bhamavA lAgyA. ema pitAnI rakSA sAvadhAnapaNe te karatAM, jethI chaLa na pAmavAthI dhADa paDatI nahi, eTale vilakSa thayelA te ATha pratipakSI kaMI paNa ghAta karavAne samartha na thayA, ema ghaNe kAla cAlyA gaye. evAmAM ekadA chaLa maLatAM AThamA sAmate sarva kene balAtkAre gharathI bahAra kADhyA. te pahelAM ja potapotAnA vAhana para ArUDha thaI jeo cakIe batAvela durge vegathI cAlI nIkaLyA ane azvArUDha thayA te kSaNavAramAM durge pahoMcyA, paNa bIjAnA vRSabhe te maMda maMda cAlatA, temaja dhADanA bhayathI temanA sArathi vAraMvAra pAchaLa jetA, vaLI vRSabhene paNa atyaMta hAMkatA, chatAM te maMda cAlatA; jethI tarata ja pAchaLa dhADa AvI, temaNe temane AkramIne ardhamArgathI pAchA vALyA. chatAM puNyage teo pharIne Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturvidha sa Mdha sthApanA. 251 paNa cakravartI pAse azva meLavatAM avazya dRmAM pahoMcaze. have e kathAnA paramA` sAMbhaLeA--ahIM anyAyI rAjA te mithyAtva, sAmata te ATha karyAM, tema je leAkeAne pITyA te jIvA jANavA. cakravartI pragaTyA te jinezvara ane cakrInI je AjJA te jinavacananuM pAlana, je dhADa paDatI, te duSkRtAnA vipAka, durgA temAkSa ane dunA adhamAM te devalAka, vegazALI azva te cAritra, mAra vRSabha te gRhasthanA bAra tratA, AtmAne cAritrarUpa azva mekSa-durgAmAM lai jAya. zrAvakatratarUpa vRSabha tA devalAke laI jAya che ane mekSa ati dubha che, mATe sathA teja nimaLa ane mekSanA sAdhanarUpa karmoMmAM pravarttavu ke jethI saMpUrNa phaLa pAmI zakAya. "" e pramANe svAmInI saMsAratAraka dezanA sAMbhaLatAM keTalAka leAkeAe sadA niravadya pravrajyA lIdhI, keTalAke peAtAnI zraddha pramANe zrAvakanAM khAra vrata lIdhAM temaja keTalAkeAe sarva dharmamAM ra Mdhara evu* samakita svIkAryuM. A vakhate bhagavaMte . datta pramukha ghaNAne sAdhu banAvyA, tathA sumanasA pramukha anekane sAdhvI karI. vaLI zrAvakatratanA abhilASI zrAvaka ane zrAvikAe keTalIka thai. ema aSTama jinapatinA caturvidha saMgha thayA. pachI pUrve jemaNe gaNadhara-ka upArjela che evA dattAdicANu sumunione ' utpAt thaya, dhruva 'e saMpUrNa traNa pada svAmIe peAte temane sabhaLAvatAM temaNe anukrame tripadInA anusAre cAda pUrvI ane Ara aMgo eka muttamAM racyAM. pachI divyacUrNanA thAla lai, vAsahita devedra bhagavaMta pAse AvyeA. eTale prabhue peAte uThI, te gaNadharAnA mastake cU-kSepa karatAM, sUtra, artha ane tadrubhaya, dravya, guNa, poMca ane naceAvaDe anuyAga tathA gaNa--gacchanI AjJA temane ApI. tyAre devA, nara-nArIoe duMdubhinA ghASa Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. pUvaka gaNadharAnA mastake vAsa-kSepa karyAM. pachI svAmIe besIne gaNadharAne anuzikSA ApI, tevAmAM pArasInA samaya thayA. tyAre akhaMDa ane ujavaLa zAliyukta, cAra prastha pramANa, senAnA thALamAM rAkhela, pradhAna purUSAe upADela, duMdubhinAdezAbhita, maMgala gAtI ramaNIovaDe anugamyamAna, rAjAe karAvela ane jANe puNyanA rAzi hAya tevA bali pUdvAre samavasaraNamAM AnyA. eTale prabhune pradakSiNApUrvaka te bali bhagavaMtanI AgaLa uchALavAmAM AvatAM; AkAzathI paDatAM paDatAM temAMnA a li devAe laI lIdhe ane jamIna para paDela a mAMthI ardho bhAga rAjAoe lIdhe tathA bAkInA zeSa bhAga anya lAkoe vecIne * lai lIdheA. te balinA prabhAvathI cha mAsa navA roga pragaTa na thAya ane pUrve thayelA hoya te badhA nAza pAme. pachI svAmI uThIne deva jemAM jai visAme levA beThA, eTale guNanidhAna datta gaNadhara, jinezvaranA pAdapITha pAse besI dha dezanA ApavA lAgyA. gaNadharamAM dezanAmAM evA guNNA hAya ja che. vaLI ethI svAmIne zrama TaLe ane ziSyanA guNNA adhika drIpe. ubhayanAM vacana pratIta cAya, e dezanAnA guNA samajavA. have gaNudhare dharmAM dezanA samApta karatAM, lAkA prabhune namIne potapotAne sthAne gayA. bhagavaMtanA tImAM nIlava, huMsavAhana, dakSiNa hAthe cakra dharatA tathA vAma bhujAe mulgara upADatA vijaya nAme yakSa thayA tathA bilADAnA nAhana, pItavaraNI e jamaNI bhujAmAM khaDaga ane murdAra tathA e DAbI bhujAmAM DhAla ane pharasIne dhAraNa karatI evI bhrakuTI nAme devI prabhunA zAsananI adhiSThAyikA thaI. evAmAM ekadA si'hAsane birAjamAna svAmIne ajAputranA jIva datta gaNadhare prazna karyAM ke... he bhagavan ! jethI bhavyAtmAAnu mana sthira thAya, temane zraddhA, savega ane dhamamAM anurAga Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdraprabhasvAmInA pUrvabhavanuM varNana. 253 pragaTe, vaLI he nAtha ! tame kyA dharmathI traNa jagatanA svAmI thayA? te dharmaprabhAva sAMbhaLavAnI mane bhAre utkaMThA che. tame pUrvabhave zuM zuM sukRta karyuM, ke jethI tame tIrthanAtha thatAM leke tamane pUje che. he svAminuM ! mArApara anugraha lAvI, prasanna thaIne mane te vRttAMta saMbhaLAvo ke jethI pUrvabhava sAMbhaLatAM ame pAvana thaIe."eTale lokepara anugraha karavAmAM tatpara, bAra prakAranI sabhAe alaMkRta vacanAtizayathI sarva jIvene janagAminI vANIthI pratibaMdha pamADatA tathA pote jema pUrvabhave zreSTha dharmakarma upAjya, te pramANe caturmukha caMdraprabhasvAmI kathA kahevA lAgyA prabhunA pUrvabhavanuM varNana. dhAtakIkhaMDa nAme dviIpamAM pUrva videhanA maMDanarUpa tathA pArthivaDe saMkIrNa e maMgalAvatI nAme vijaya che. tyAM ratnasaMcayA nAme ramaNIya nagarI ke jyAM dharmarUpa kalpavRkSa mAgyA pramANe vAMchita phaLa Ape che. tyAM rAjAone namana karavA yogya padya nAme rAjA hatuM, ke jene pariNata bhAryAnI jema lakSmI-paDyA kadApi mUkatI na hatI. te ekadA uTapaNe pitAne pate siMha mAnI anya rAjAone mRga samAna mAnate rAjasabhAmAM beThe. jyAre divya saMgItakArI gAMdharve saMgIta calAvatA, vArAMganAo nRtya karatI, divya aMgarAga ane vastrathI vibhUSita thaI baha5tine parAsta karanArA buddhizALI pradhAnethI maMDita hatuM, sevaka cAmara DhALatA, baMdijane biradAvali belatA ane ghaNA leke potapotAnuM prayojana nivedana karatA hatA. tevAmAM rAjAe Aghe eka sthAne cakalAne ramya mALa je. tyAM kaI pratipakSI cakalAe AvI, caMcuvatI tarata ja te mALAnA taraNuM kADhavA mAMDayAM. te bhAre kepathI taNakhalAM Amatema pheMkavA lAgyo ane mALAmAM be iMDAM joI, bhAre koMdhAnalathI tapta thatAM, pracaMDa vaira saMbhArI, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. teNe iMDAM cAMcamAM lai nIce nAkhI dIdhAM. eTale nIce paDatAM te tarata taDAka dai phuTatAM pelA cakalA sa MtuSTa thatA tyAM Avye ane te IMDAMne caMcughAtathI mAratA tathA vAraMvAra dizAo pratye te jovA lAgyA. evAmAM iMDAMnA mAtapitA AvyAM ane joyuM te te duSTa zatrue IMDAM nIce nAkhI dIdhAM hatAM. tyAM bhUmipara kuTI gayelAM IMDAM jotAM, pelA duSTa cakalA temanA jovAmAM Avyeo. eTale bALakanA mRtyu duHkhavaDe atyaMta kApe bharAyela te ane, zatru cakalA pAse jai krodhathI laDavA lAgyA ane anyAnya niya banI caMcughAtathI mAravA lAgyA. te anyAnya cAMcamAM cAMca bharAvI uchaLatA ane nIce paDatAM pAchA pagavaDe eka bIjAne sakhta dabAvatA uparalA adhasthane caMcuvaDe satAvatA, tyAre mahAbaLe nIcala upalAne heThe nAkhIne mAratA. chatAM prahArane jANe jANatA na hAya tema nIcalA upara AvatAM pelA cakalAne bamaNA caMcu prahArathI mAratA. ema patinA jItatAM caklI paNa zatru cakalAne kSaNe kSaNe sarvAMge vIMkhI nAkhatI. ema ane cakalA paraspara yuddha karatAM masthAne caMcughAtathI haNAtAM maraNa pAmyA. tyAre cakalI kSaNabhara tyAM vilApa karI cAlI gaI ane anya cakalA sAthe te vilAsa karavA lAgI. e pramANe padma rAjAe sAkSAt najare jotAM vicAra karyA ke ahA ! saMsArI jIvAne dhikkAra che ke teo kevAM kama Acare ane sahe che ? kaSAyanA vaze cakalA mALAmAM rahela IMDAne kema mAre ? potAnA bALakanA maraNane joi mamatAne lIdhe kApa pAmatAM IMDAMnA khApa cakalA zatru cakalAne mArIne pAte paNa muvA, vaLI tenI strI svabhAve capaLa hAvAthI bALaka ane kAMtane sathA visArI mUkI, te bIjA cakalAnI bhAryAM banI beThI. ema krodha mamatva ane kAmaceSTAnA prabhAva meM sAkSAt jocA. are ! A saMsAramAM vasatA jIvAne dhikkAra che ke jeo anyonya zatru thaIne Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya vRddhi upara madanasuMdarano kathA. ra55 varte che vaLI ekabIjAnA rAjya, vidyA ke dhanAdikane dekhI paraspara sahI zakatA nathI. jema capaLa lakSmI che, tema zarIra paNa capaLa che, temaja gRhasthanI strIo paNa capaLa hovAthI anya anya purUSa sAthe rame che, mATe phUDa-kapaTane bhaMDAra A saMsAra tajavA lAyaka che, bhAryAdika sarva vastupara che ane eka dharmaja pitAne che." e pramANe rAjAne satya vairAgyane raMga lAgatAM, tarataja siMha nAme udyAnapAlake AvI, aMjalI jene padya rAjAne vinaMtI karI ke-"he deva! ApanA udyAnamAM eka yugadhara nAme AcArya padhAryA che. eTale eka te rAjA pote vairAgyadazAne pAmela ane temAM AcAryanuM Agamana sAMbhaLatAM te bhAre pramAda pApe pachI teja samAjane sAthe uThI, rAjavarga, aMta:pura, kumAragaNa, kaDe nagarIjane sahita sarva sAmagrIpUrvaka, hastIonA ghaMTAnAdathI potAnuM Agamana jaNAvatAM, azvonA khurathI khadAyela rajathI AtApane AcchAdita karatAM, sarva sAmagrInA vistArathI sureMdranA ADaMbarane jItatA, padmarAjA udyAnabhUmimAM pahoMce ane tyAM hAthIthakI nIce utaryo, eTale udyAnamAM pesatAM teNe sAdhuone jeyA, ke jemAMnA keTalAka siddhAMta bhaNatA, keTalAka arthane vicAra karatA, keTalAka gurUne vAMdaNa detA, keTalAka vaiyAvacca karatA, keTalAka utkaTa-Asane tapa tapatA, keTalAka durbodhya arthamAM paraspara vivAda karatA, keTalAka ekAMtamAM siddhAMtane sAra vicAratA, ema aneka prakAre karma nigraha karatA munione je te rAjA gurU pAse gaye. tyAM yathAvidhi bhakitapUrvaka gurUnA caraNe vaMdana karI, te zuddha bhUmikAe beThe eTale gurUe karmanAzaka dezanA ApatAM badhA bhivyAtmAo sAvadhAna thaI beThA gurU:belyA he bhavyajane ! pati jema strIne vAMchita Ape, suputra valene Adhipatya Ape ane jAtyAdhu jema samarAMgaNathI pAra Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI caMdraprabhasvAmi-caritra. pamADe, tema dharma bhavasAgarathI pAra pamADI mekSa ApavA samartha thAya che kAraNa ke dharmathI puNya vadhe, puNya vRddhithI prANI madanasuMdaranI jema manavAMchitane pAme che. te daSTAMta A pramANe che- kare che " puNya vRddhi upara madana suMdaranI kathA." A dhAra takI khaMDa dvIpamAM manaramA nAme nagarI ke jyAM leke pradhAnapaNe dharmaja Acare che. tyAM badhA rAjAemAM pradhAna e madanakuMdara nAme rAjA ke jeNe pitAnI AjJA na mAnatA rAjAone svarga mokalAvyA, e AzcaryanI vAta che. ekadA sabhAmAM besI, maMtrIonI sAthe puNya-pApane vicAra karatAM rAjA e jaNAvyuM ke-"he maMtriva! tame mAre eka saMzaya bhAgo, rAjya puNyavaDeja pAmI zakAya ke vinA paNa pamAya? tyAre maMtrIo belyA-"he svAmina! zuM tame jANatA nathI ke puNya vinA alpa sukha paNa maLatuM nathI? tame potAnA puNya vaDe rAjA ane amArA svAmI thayA che ane puNyanI taratamatAvaDe ame tamArA maMtrIo thayA chIe. vaLI anya leka paNa je niraMgI thaI sukhe jIve che, dhanika bane che ane sanmAna pAme che, te paNa puNyanA prabhAvathI ja." ema maMtrIoe belatAM, rAjAe vicAra karI, potAnA puNyanuM pariNAma jovAnI IcchAthI jaNAvyuM kepuNyavaMta kuLamAM janmelA purUSa, pUrvajoe upAjelAM puNyanA prabhAve rAjyAdi bhegavatAM puNyavaMta kema mAnI zakAya? je pitAnA vyavasAyathI te pAme tathA pitAnA puNyane anusAra dravya, rAjyAdi meLave, te puNyavaMta gaNAya. tethI pUrvajoe upArjana karela rAjya jogavatAM, huM paNa mane potAne puNyazALI kema mAnuM? mATe huM puNyanI parIkSA karavA dezAMtara jAuM je mAruM puNya haze Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 puNya vRddhi upara madanasuMdaranI kathA. te tyAM mane rAjya prApta thaze. tyAre maMtrIo belyA ke--he deva! e bAbatamAM zaMkA karavAnI zI jarUra che? anya putro ghaNA hevA chatAM pitAe temane rAjya ApyuM e sAkSAta tame puNyane prabhAva joI zake che, te sadA duHkhakArI dezAMtara javAnuM zuM prajana che?" rAjAe kahyuM--dezAMtara gayelAne zuM duHkha hoya pitAnA puNya ke pApa yathocita phaLa ApavAnA." ema kahI, maMtrI ene rAjya bhaLAvI, puNyanI sahAyatAvaDe ekale rAjA pite nagarI thakI cAlI nIkaLyA. tyAMthI prathama pazcima dizAmAM zIvra ane ekAkI jatAM te parizrama pAmya ane parizramanA vege tenA paga AgaLa cAlavAne asamartha thayA, chatAM mananA utsAhathI dhIraja maLatAM te AgaLa cAlya, tevAmAM-'e rAjAe kadApi mArA kara--kiraNa sparyA nathI ema jANe reSa lAvIneja Aditya pitAnA kiraNa vaDe tene satAvavA lAge. vaLI " eNe bhakSyasvAdiSTa bhejanavaDe tRpta thaIne mane chedI hatI" ema jANe pUrvanI IrSyA lAvIneja sudhAe tene khUba saMtA. Aditya te rathAdhirUDha che tethI zIghra jAya che ane rAjA ucca bhUmie page haLave haLave jAya eTale AgaLa zIdhra cAlI sanmukha-sAme AvIne jANe "enA mukhanI kAMti kevI che?" ema jeteja heya. have AgaLa cAlatAM rAjA ciMtavavA lAge ke- ha! meM kevuM kAma karyuM? ke anya rAjyane saMdeha chatAM pitAnuM rAjya tajI dIdhuM. mAruM svakRta puNya che ke nathI ? te keNa jANe? e te mArI mUrkhAI thaI ke meM pitAnuM rAjya taryuM. have saMdehanA deze je pAche jAuM te bALakanI jema leke mArI hAMsI kare, mATe je thavAnuM hoya te thAo have to paradezamAM javuM ane puNyane saMzaya bhAMga." ema nizcaya karI, rAjA eka gAmanA taLAvanI 17 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. pALe, thAkela hevAthI sute. eTale sarva duHkhanA visAmAnA kAraNe rUpa nidrA tene AvI, jethI kSaNabhara zrama rAjAne mukIne sukhe dUra thayuM. tyAM prathama nidrAe AliMgana ApI, teNe rAjA sudhAne seM . jethI te ekadama uTha ane sarevaramAM jaIne teNe hAtha paga dhoyA. "have mane bhejana zI rIte maLaze?" evI ciMtA karate rAjA, gAmanI pAsenA cArAmAM gaye ke jyAM ghaNA loke bhegA thayA hatA. tyAM saheja Aghe rahI, grAmya jananAM svecchApUrvakanAM vacane te kautukathI sAMbhaLavA lAge te leke ApasamAM kacavATa karI sabhAnI jema ekI sAthe uThayA ane ahaMpUvikAnA nyAye badhA ekI sAthe nIkaLavAne IcchatA anya saMmarda pAmI keTalAka athaDAIne paDavA lAgyA, te joI rAjAne vicAra Ave ke -ahe grAmya lokonA AcAra ke hAsyajanaka che ke jemAM nAnA meTAne anya kamaja nathI." ema rAjA vicAre che, tyAM leke badhA cAlyA temAM utaratA eka vRdhe rAjAne jotAM vicAryuM ke zArIrika lakSaNae A uttama lAge che" ema dhArI teNe rAjAne potAnA ghare laI jaIne bahumAnathI jamADyo tyAM kSaNabhara sukhazayyAmAM nidrA laI jAgrata thayela rAjAne te vRddha aMjalI jene kahevA lAge ke-"he bhadra! AcArathI tAruM kuLa ane AkRtithI guNe jaNAtAM, tuM sarvathA uttama che, te mArI eka prArthanA mAna. rU5 lAvaNya, vidyA, guNa ane kaLAnA nidhAna rUpa ane vinayazIla evI saubhAgyamaMjarI nAme mArI putrI che. te suMdara ! tene gAMdharva--vivAhathI tuM paraNI le kAraNa ke putrI te suzIla ane puNyazALI varane ApavI." eTale "A zuM?" ema ciMtavato rAjA beThe che, tevAmAM te vRddha potAnI putrI rAjA pAse laI AvyuM tene jotAM rAjAe vicAra karyo ke-"A zuM devAMgaenI vAnagI che, ke murtimatI lakSmI che athavA nAgAMganAonI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya vRddhi upara madanasuMdaranI kathA. 59 " pradhAna padminI che. ' pachI prathama paraspara mana salIna thatAM, leAkAcArane laine pAchaLathI hastamelApa karavAmAM ALyeA. tyAre rAjA citavavA lAgyA ke-- zuM A strInI prApti jeTaluja mArI puNya haze eTalAthI teA mane tRpti nathI, mATe hajI AgaLa jaiza.' ema dhArI tyAM alpa vakhata rahI, saubhAgyama jarInA manamAM kaika vizvAsa pamADI, te gAmathI AgaLa haLave haLave cAlatAM rAjA anukrame eka divAramya nAmanA nagaramAM pahoMcyA tevAmAM sUryAsta thatAM kamaLadaLanI jema nagaradvAra baMdha thatAM rAjA nagaranI bahAra masANamAM nA devalamAM eka jharUkhAmAM sutA, jyAM tene nidrA AvI gai. eTalAmAM eka garIba strI thALamAM lakSya bhAjana laI maMDapamAM AvI ane melI ke-- huM bhadre ! uThA ane maherabAnI karI bhAjana lyA.' ema kahetAM teNe rAjAnA aMguThA maraDA. eTale rAjA saMbhramathI tarata ucA ane tyAM udbhaTa-veSadhArI te strIne teNe joi, vicAra karyo ke-- A kANu haze ane mane bheAjana karavA zA mATe jagADatI haze ? ' ema dhArI te uThayA tathA maunathI SaTarasa-bhAjana karavA lAgyA. te strI paNa kai khelI nahi, tyAM rAjA bhAjana karIne uThayA. pachI strIe kapUrathI vAsita bIDuM tene ApatAM, aMdhakAramAM paramA jANyA vinA te tarata cAlatI thaI. eTale rAjA pAche tyAM nidrAvaza thayA. tevAmAM eka purUSa AvIne kahevA lAgyA ke ahIM nidrA karanAra kANu ? uThA ahIMthI A aneka vidhronuM prasiddha sthAna che.' tenA e zabdathI rAjA nidrA tajI jAgrata thayA ane dhImethI belcA ke-- mane thAkelAne kANu uThADe che? huM dezAMtarathI ahIM AvatAM, sAMje nagarInA dvAra a Mdha thavAthI bahAra paDayA rahyo.' tyAre pelA purUSa rAjAne mRdu vacanathI kahevA lAgyuM ke--' tu zItathI marIza ane vAgha pramukhathI khavAiza, mATe huM tane evA sthAne suvADuM ke jyAM " Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. vAyare paNa na lAge. tuM dakSiNa paLa pratye jA, tyAM rAjAnA dvArapAlane jagA, mArI batAvela nizAnI tene kahetAM te dvAra ughADI ne tane aMdara javA deze. pachI mArganI DAbI bAjue eka maMdira che, tenA dvAra pAsenA gekhalAmAM mUkela kuMcIvatI dvAra khelI, pAchA kamADa vAsI, palaMga para suI jaje, tyAM zItane parAbhava lAgaze nahi." ema sAMbhaLI rAjA vicAravA lAgyuM ke- mAre A sthAnanuM zuM prayojana che? mane lAge che ke A e lekenuM saMketa-sthAna che. enA vizvAse ja te strI ane bhejana ApI gaI. te keInI dAsI jevI bhAsatI." ema dhArI te purUSanI AjJA laI, teNe batAvela mArge piLamAM dAkhala thaI, maMdiramAM jaIne rAjA sute. have ahIM te nagaranA kItivama rAjAnI sebhAgyamaMjarI nAme rUpavatI putrI hatI, teNe bahAranA purUSa sAthe prathama te divasane saMketa karela, paNa te rAjAe karAvela nATakamAM besI rahetAM ghaNIvAra lAgI ane rAta ghaNI cAlI gaI. pachI nATaka visarjana thatAM te uThI, paheregIranI daSTi cUkAvI, sakhI sahita, aMdhArapaTaDhI, te baMne gharathI cAlI nIkaLI, ane te mArge jatAM, piLa pAse AvI, kaIka manamAM ciMtavIne rAjakanyAe sakhIne kahyuM ke -"he caMdralekhA ! rAta te ghaNI vItI che, paNa te vallabha saMketasthAnathI vakhatasara ahIM ghare AvyuM haze. mane vilaMbathatAM te avazya rIsAye haze. mATe ahIM gharamAM je, te che ke nahi ?" eTale sakhIe joI AvIne kahyuM ke -"he devI! tAre vallabha palaMga para sute che. pachI rAjasutAe dAsIne kahyuM ke -tuM prabhAte vahelI Avaje." ema kahI, teNe sakhIne visarjana karI, ane pite aMdara pesI, gRhadvAra baMdha karI, kSaNabhara teNe joyuM ke ene nidrA reSanI che ke sAcI che?" ema dhArI, te Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUNya vRddhi upara madanasuMdaranI kathA. 261 pAse beThI ane pitAnA aparAdhanI zaMkA lAvI, capaTI vagADavA lAgI. tyAre rAjA ekadama nidrArahita thaI ciMtavavA lAge ke - A divya sugaMdhathI bahekatI keNa che?" tene gatanidra jANuM rAjasutA belI ke-"he prANavallabha! mAro eka aparAdha mApha kare. huM zuM karuM? rAjAnI AgaLa AgaLa besavAthI adhavaca uThI na zakI. saMgIta visarjana thatAM huM tarata cAlI nIkaLI. zuM huM jANatI nathI ke tame masANanA devalamAM zItathI sarvAge kaMpatA, labe vakhata ekalA rahyA haze? tethI mAre e aparAdha te atyaMta dussaha thaye, te sahana karo. A huM tamArI kiMkarI chuM, tamane rUce tema kare." ema sAMbhaLatAM rAjAe vicAra karyo ke-A nizcaya bahAra rahelA purUSane uddezIne mane priya kahI bolAve che, mATe ThIka che huM kaMIka beluM ke jethI e mane jANe. pachI joIe te e potAnA sthAne jAya ke ahIM rahe. ema samajI, amRta samAna madhura vANIthI rAjAe samayocita jaNAvyuM ke- he gaurAMgI! ema zA mATe bele che?" tyAre rAjasutA ciMtavavA lAgI kemArA bhAgyane durvAkaya tajIne Aje e amRta samAna mRdu bole che. pachI rAjaputrI teja A pate che, ema samaane te tyAM ja rahI. eTale rAjAe mRdu vacanathI tene raMjita karIne ramADI. evAmAM rAtanA pAchale pahore pelo bahAra rahela purUSa rAha joIne thAka ane TADhathI paNa khUba pIDA. tyAM vicAravA lAge ke -"kaMI paNa kAraNane lIdhA te prANavallabhA AvI nahi. mATe have ghare jaI, AhAra pacAvavA nidrA karUM" ema dhArI teNe gharanA dvAre AvatAM joyuM te te (bhUpa) sAthe palaMga para sutelI priyAne joI jethI tene bhAre kepa jAge ane temane mAravAnI matithI saMkalpa karate te rAjA pAse jaI aMjali jevane vinavavA lAge ke-"he nAtha! tame mAre nigraha kare kAraNake pAchaLathI paNa Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6ra zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. tame te mane bAMdhavAnA ja che." rAjA be -teM aparAdha ze karyo che? aparAdha vinA ame keIne nigraha karatA nathI. tyAre kRtrima kaMpathI dhrujate te be ke-"he svAmin ! tamArI putrI mArA gharamAM sutI che, ane tenI pAse eka purUSa sute che. huM te atyAre khetarathI ghare AvyA, eTale mArA gharamAM temane joyA. nahi te anya keI AvIne nizcayathI e vAta tamane saMbhaLAve, te meM ja prathama kahI, have Apane bhAse, tema karo." ema sAMbhaLatAM rAjA tarataja kodhathI dhamadhamAyamAna thatAM, teNe subhaTane AjJA karI ke -" jAo, te baMnene mAre" eTale pelA purUSa sAthe teo tyAM gayA ane tarata ja te gharane vIMTI lIdhuM tyAM manasuMdara rAjA "A zuM" ema camakI jAgI uThaye ane joyuM te bAraNAnA chidramAMthI teNe ghaNA subhaTe bahAra ghere ghAlI beThelA joyA tevAmAM sUryodaya thatAM badhuM daSTigocara thayuM, tyAre rAjasutAe manmatha samAna rAjAne joye, ane vicAra karyo ke-"prathama manathI je meM jANyuM hatuM, te purUSa te A nahi. paNa atyAre daSTie jotAM-jANatAM e purUSa keNa haze? paraMtu A rUpasaMpattithI anumAna thAya che ke e kaI sAmAnya purUSa nathI, e sulakSazathI te A rAjA ke deva hovuM joIe." vaLI rAjAe saMpUrNa rUpa saMpadAe yukta te rAjasutAne jatAM tene bhAre suteSa thaye, ke A mArI priyA thaI. eNanA kAraNe je mane meta Ave, te bhale, manane gamyuM, tenI khAtara jIvita jAya, te kheda che ?" tevAmAM rAjasutAe bahAra subhaTe jeyA ane temane oLakhI paNa lIdhA. pachI teNe potAnA priyane kahyuM ke -"mArA pitAe tamane mAravA mATe A subhaTo mekalyA che, mATe tamArI gati te mArI gati. tamane ucita lAge, tema karo." rAjAe vicAra karyo ke - asthAne mane maraNa AvyuM, huM zuravIra chatAM zarahita ekalo Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUNya vRddhi upara madanasuMdaranI kathA. 263 zuM karuM? parivAra te dUra rahe, paraMtu eka Ayudha paNa mArI pAse nathI. are ! A sthitine dhikkAra paDe, puNya-phaLa meM joI lIdhuM.' ema jeTalAmAM te vicAre che, teTalAmAM subhaTee hAka mArI, jethI saMbhrAMta thatAM rAjAnI daSTi gharanA madhya bhAgamAM gaI, tyAM puSpage eka sthAne dhanuSya ane bANathI bharela bhAthuM jotAM te bolI uThayo ke "have kenAthI paNa bhaya nathI, A Ayudha mane hAtha lAgyuM. ema kahetAM tarataja teNe dhanuSya caDAvyuM, ane bhAthuM bAMdhI, kamADa ughADI, dhanuSya kheMcIne dvArasanmukha te ubhe rahyo. ema pUrNa puNyazALI te sAme AvatAM, vidhAtAnA prahAra vinA subhaTe badhA dUra bhAgI gayA. jenA mAthe chatra jue, tene dUrathI rAjA bANa mAre, eTale te bANe jANe dAsa hoya tema rAjAne Adeza bajAvatA. pachI te vRttAMta kItivarmA rAjAne kahevAmAM AvatAM teNe bIjA rAjaputrane mekalyA. tyAM teNe temane paNa ghAyala karyA. eTale badhA Azcarya pAmyA ke--ahe ! A badhA rAjapune ekalAe ghAyala karyA?" e vAtakIttivarmAe sAMbhaLatAM, tenuM zurAtana I, manamAM vismaya pAmatAM te patehAthIpara besI, sarva sAmate tathA subhaTa sahita rAjA pote AvyuM. tyAre madanasuMdara rAjA jeTalAmAM bANa calAvavA jAya che, teTalAmAM rAjasutAe "mA, mA," ema saMbhrAta thaI tene aTakAvatAM kahyuM ke ete kIrtivarmA nAme mAre pitA che, te enuM valaNa joIne tame je karavA egya hoya te karaje." tevAmAM kInivarmAe tene jetAM, reSa-deSa upazAMta thatAM jAmAtA-jamAInI mamatA lAvI, hAthamAM khaDaga laI, sarvathA vazIbhUta thaI, teNe prathama dUta mekalI, madanasuMdarane kahevarAvyuM ke-"tame bANa mUkI, bhIti na lAve." ema kahevarAvI kIttivama pate, jyAM madanasuMdara tenI putrI sahita che, tenA puNyathI jANe AkarSA hoya tema tyAM AvyuM. tenuM Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmacaritra rUpa, zurAtana pramukha jotAM, teNe nizcaya karyo ke-A kanyAne e vara ucita che ane ene A kanyA egya che. samAnarUpa ane guNa e baMnenA suMdara jaI, rAjAe te vadhU-varane bahu ja yeAgya jANI, teNe vicAra karyo ke mArA manane utsAha paNa bhAre che, tethI paraNAvanAra huM pote ja brAhmaNa ane A ghara teja vedigRha." ema dhArI, aMjali jeva, rAjAe pite gAMdharva vivAhathI te kanyA madanasuMdara ApatAM, te paNa utsAhathI tene paraNyo. pachI kauttivama rAjAe vicAra karyo kemAre saMtati nathI ane vRddhatA prApta thaI, te e jamAIne rAjya ApI, huM vanamAM tapa AdarUM. kAraNake vRddha rAjAone e prazasta mArga che. vaLI e zUravIra ane pratApI hovAthI samartha paNa che. temaja prANavallabha putrIne e saMmata-mAnya paNa che."ema nizcaya karI, kIttivarmA rAjAe pote bhAre prabhedathI badhA loko samakSa pitAnA jamAI madanasuMdarane rAjya ApyuM; ane maMtrIone zikhAmaNa detAM jaNAvyuM ke -"have A madanasuMdara tamAre svAmI che, mATe enI sevA karaje." ema kahI, te vanamAM cAlyo gayo. ahIM maMtrIoe maLI, madanasuMdarane rAjyAbhiSeka karyo. eTale rAjya calAvatAM teNe pitAnI AjJAthI bIjA rAjAone paNa namAvyA ane te nItithI rAjya pALavA lAge. ema pitAnA manamAM puNyane A prabhAva joI-jANIne pratyaya thavAthI te adhika adhika puNya AcaravA lAgyA. pachI mukhya maMtrIone rAjya bhaLAvI, pate saubhAgyasuMdarI tathA rAjavarga sahita, sAdhana-sAmagrI saMpUrNa laI, divAraNya pATaNathI maneramA nagarI bhaNI zIvra cAlya, ane AgaLa jatAM eka vakhate bhikSuveLA thatAM, araNyamAMthI kaI muni, yauvanastha chatAM kaSAya ane idrine chatanAra, nirIha tathA nimama te mAsakhamaNane pAraNe rAjase Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyavRddhi upara madanasuMdaranI kathA. ra6pa nAmAM bhamatAM rAjAnA taMbumAM AvyA. atyaMta rUpavAna te sAdhune jotAM vimayathI saubhAgyasuMdarI vicAravA lAgI ke-ahe? AvuM addabhuta rUpa ane AvI kSamA." ema dhArI, uThIne AhAra ApatI te mugdhAe sAdhune saheja hasatAM kahyuM ke--saveLAmAM tame asUruM kema karyuM?" tene artha samajI, sAdhu jiteMdriya chatAM belyA ke-"he mahAbhAge! huM jANuM chuM, chatAM nizcayathI jANata nathI." ema kahI kalpanIya AhAra tathA dhAvaNa laI, te sAdhu yathAsthAne cAlyA gayA. pAchaLathI saubhAgyasuMdarI sAdhu-vANIne bhAvArtha na jANatAM, te pade vAraMvAra buddhithI manamAM ciMtavavA lAgI, paNa bhAvArtha na pAmatAM, te pade teNe potAnA patine kahI, bhAvArtha pUchaze, ane teNe maMtrIone pUchyuM. eTale maMtrIo paNa vicAratAM samajI na zakyA. jethI rAjA maMtrIo ane saubhAgyasuMdarI sahita, muni pAse gaye. tyAM traNa pradakSiNApUrvaka temaNe munine vaMdatAM; munie kAryotsarga pArI temane dharmalAbha ApI temanA anugrahAthe dharmadezanA saMbhaLAvatAM kahyuM ke- "he bhavyajane ! ane duSTakam vAraMvAra Amatema saMsAramAM aneka kAlacaka paryata jamAve che. aneka lakSa nirUpa kAcabAnA grasanavaDe duHkhita ane kRSNa pramukha lezyarUpa atizaya sevAlayukta, krodharUpa vaDavAnalavaDe tasa; sAgarUpa kAdavamAM nimagna, mithyAtvarUpa mahAmasyavaDe bhaya pAmela, malina-kalezarUpa pANImAM bela evA prANIone apAra bhavasAgaramAM A manuSyatvarUpa cAnapAtra ke je vizAla kuLa, jAtirUpa pATIyAvaDe majabUta karela, te kharekhara ati durlabha ja che. te prApta thayA chatAM zreSTha karNadhAra vinA tyAMja bUDatAM, tene nivAravAne kaNa samartha che? bhavasamudranA karNadhAre be prakAranA che temAM keTalAka mArgamUDha, kutIrtha pratye prayANa karanArA ane bIjA apAyathI bacAvavA samartha bhava samu Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. dramAM dvIpAMtare pratye zaMbala ApavAthI pragaTa mahimAvALA te barAbara parIkSA karyA vinA pUrvokta kudarzanI karNadhArenAM vacane jIva manuSyatvacAne pAtrane sumArge lAvyA vinA pite pIDA pAme. tyAM mAnarUpa mIna, matsararUpa magara mAyArUpa citralatAnA gahana- vanamAM atyaMta khuMcI jatAM, bharUpa mahAparvatanA meTA nitaMbamAM athaDAI jarjarita thatAM, ati prabala kAmakallalanA Ava mAM paDatAM, meha-mahAgirinI guphAnA aMtarAla-vAsI, dunivarya ane pAchaLa lAgelA iMdriyarUpa cerethI luMTAtAM, dridhyAnarUpa. zabara-bhIlarAjAe parAbhava pamADatAM, viSayarUpa seMkaDe mahAviSadharothI vIMTAtAM, ItyAdi anekavidha apAya--henAratamAM paDatAM te manujatva-nAvane te mUDha karNadhAre bacAvavAne samartha thaI zaktA nathI. te kuTatAM jIva pharI paNa saMsArasAgaramAM paDe che ane anaMtakAyAdikamAM aneka dukhe sahe che. mATe kutIrtha pratye gamana karatA kukarNadhArene zIdhra tajI, barAbara pArakhIne sukarNadhArene anusare. te traNe jagatamAM pragaTa mahimAvALA paMca parameSThI, saMsAra-sAgaramAMthI tAravAne karNadhAra--nAvika samAna che. vaLI e paMca parameSThI, aneka kaSTothI bacAvI, jIvane avyAbAdha mArge sucAritrarUpa dvIpamAM laI jAya che. tyAM paNa sarva sAvagha-virati nAme uMcA parvatapara teo laI jaIne e deharUpa nAvamAM paMca mahAvratarUpa ratna bhare che, je mahAvratarU5 rane hAthamAM AvatAM, traNe bhuvanamAM kaMI asAdhya ja nathI. utkRSTa puti-purI paNa tarata nikaTa thAya che. te parvata para dazavidha munidharmarUpa vRkSe che ke je aDhAra hajAra zIlAMgarUpa phaLa Ape che. tenA paNa agrabhAge kevaLa jJAnarUpa zikharapara keTalAka divasa visAme laI, tenA aMge nirvANa nagarI che, ke je saMsAra-sAgaranA tIre rahela che. tyAM manuSyatvarUpa cAnapAtra jIvane mUkI Ave che, tyAM janma, jarA ke maraNa nathI, Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnAdikathI nahiM puNya upArjana karavA upara maMgalanI kathA. ra67 kSudhA, pipAsA, rAga, reSa ke rega nathI, bhaya, zeka, vyAha ke mada nathI, ciMtA, kheda, bheda, viSAda ke niMdA nathI, kSaNabhara ane rati nathI, paraMtu amaMda AnaMdarUpa amRta-rasavaDe pUrNa. akSaya sukha-svarUpa, niraMjana, sthirAtmA jIva ratnadIpa samAna sadA dedIpyamAna che, ane lokAlokamAM rahela samasta prazasta vastunA vistArane prakAzamAM akhaMDita prasArapaNe AtmA sadA tyAM vara che. mATe he bhavya ! tame paNa temAM ja sadA prayatna kare ane dhana, sava rAjya, bhAryA pramukha saMsArane asAra samajI . tevAmAM madanasuMdara rAjAe bhaktipUrvaka munine pUchyuM ke "he mahAtmAnuM ! jANuM chuM ane jANato nathI-e padane arthaze?" munibelyAmane yuvAna joI, tArI bhAryAe pUchayuM ke -"he munivara ! tame saveLAmAM asUruM kema karyuM?" tyAre meM ene bhAvArtha samajI lIdhe ke vRddhapaNAne ucita vrata atyAre kema grahaNa karyuM-te praznane A paramArtha che ke janmelAne maraNa te avazya che, eTaluM huM jANuM chuM, paNa te kayAre thaze, te nizcaya jANatuM nathI. evA saMzayane lIdhe meM vrata svIkAryuM. je lAMbe kALa jIvita haze, te karmanI nirjarA thaze ane jinadIkSAmAM vartAtAM maraNa paNa zreyasukharUpa ja che." e uttara sAMbhaLatAM rAjAe saubhAgyamaMjarI sahita, sAdhu pAse zrAvaka-vrata lIdhAM. pachI munine namI sadanasuMdara AvAsamAM AvyuM ane akhaMDa pramANe mane ramA nagarImAM AvyuM. tyAM moTA ADaMbarathI saibhAgyasuMdarI sahita teNe praveza karyo ane dhavala gRhamAM jaI, maMtrI vigerene jaNAvyuM ke pitAnuM rAjya tajI, dezAMtara ekAkI jatAM, tyAM paNa puNyanA pragaTa prabhAvathI rAjya prApta thayuM. mATe saMsArIjIe puNyane mATe sadA prayatna kare. puNya vinA jIva A leka ke paralokamAM sukhI thaI zakato nathI." Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. dAnAdikathI puNya nahiM upArjana karavA upara maMgalanI kathA kokila che e va | nI dAnAdikathI je saMsAramAM puNya upArjana karate ja nathI. te maMgalanI jema aneka vyavasAya karyA EIno chatAM sIdAya che te kathA A pramANe che - A bharatakSetramAM sumaMgalA nAme ramyanagarI ke jemAM leke vivekapUrvakaja vyavahAra calAve che. tyAM sukRtazALI dhanasAra nAme eka meTe zeTha jene harine lakSamInI jema suzIlA nAme bhAryA hatI. vaLI te nagaramAM eka yakSa ke je parIkSa evA nAme pragaTa prabhAvI hate. te nagaramAM bALaka janmatAM tene tarataja ke laIne yakSa AgaLa mUkatA, jethI bALakanA puNya ke apuNya jANavAmAM AvI jatAM. je bALaka puNyazALI heya, te yakSanA hAthamAM rahela jaLakaLazamAMthI taratamAtAe tenA para tarata pANI jharatuM ane apuNyavAnuM hoya, te yakSa pAse baLatA dIvAmAMthI bALakanA kapALe tapta biMdu paDatAM, apuNyanA lAMchanarUpa tilakanI nizAnI thaI rahetI, jethI tene vyavahAramAM vivAha ke anya maMgala-kAryamAM leke tajI detA. evAmAM dhanasAra zeThanI bhAryAne putra janmatAM tene yakSa pAse mUkavAmAM AvatAM, dIvAmAMthI telabiMdu tenA zire paDatAM tilaka thaye. pachI dhanasAra tene ghare laI jaIne vicAravA lAge ke -"ahe! mArA putrane kevuM aNajugatuM thayuM ? puNyadayathI putrane janma thayA chatAM, te apuNya nIvaDaze. tethI enA jIvatAM lekamAM amane te parAbhava ja thavAne. amane apuNyavaMta samajI dezAcAra pramANe rAjAnA AdezathI pitAnA gharamAM rahevA na detAM, leke apuNya-gAmamAM mekalaze, ane tyAM jatAM paNa ane pAlana karatAM paNa e due mekathI potAnA gharanuM samara Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalanI kathA. vRddhi pAmaze. temaja puNyahIna hovAthI e daridra banI duHkhe jIvI zakaze. mATe have te IlAja karuM ke te ahIM duHkha na pAme." ema dhArI pApI pitAe tene kuvAmAM nAkhI dIdho. tevAmAM phUvAmAM vasatI vyaMtarIe te bALakane jhIlI lIdhe ane cakSanI ceSTA jANuM, teNe e saMkalpa karyo ke--je yakSe ene apuNya karyo che, te mAre ene rAjya apAvavuM." ema dhArI te bRtarIe avadhijJAna prayuMjatA teNe joyuM ke-ratnapuramAM vijaya rAjAnI rANI kaMcanamAlAnI te vakhate suvAvaDa thaI hatI, eTale nimeSamAtramAM vyaMtarIe te bALakane tyAM laI jaIne mUryo ke jyAM rANIe eka putrIne janma Ape hate. evAmAM suyANIe e bALaka dIThe ane pelI janmela putrI jotAM, mehathI te kahevA lAgI ke -"rANIne jeDaluM jakhyuM. temAM eka putra ane eka putrI." eTale dAsIoe e vacana sAMbhaLatAM rAjA pAse vadhAmaNI mAgI. tyAre rAjA paNa tarataja DAbI AMkha pharakatAM zaMkA pAmyA. tyAM ekadama tAva caDI AvyA ane zarIre bhAre tene dAha thavA lAge. e vyatikara rANInA jANavAmAM AvatAM te jarA kheda pAmI ane rAte tarata ja te bALakane prathama kyAMka tanAvI dIdhA te sajAvavAmAtramAM rAjA tarata sAjo thaye ane teNe AvIne kahyuM ke-suputranuM mukha jouM." rANIe jaNAvyuM-"he svAmina ! te mRta bALaka janmela hovAthI tene bahAra sajAvI dIdhe te have jevAthI zuM ?" AvA javAbathI rANIe rAjAne nivRtta karyo, te bALaka tajI detAM rANune tenA para leza paNa saneha na thayo. have rAte te bALakane hAlikanI bhAryAe jotAM, jANe pite janma Ape , tema lAvIne tenuM maMgala evuM nAma pADayuM. pachI te meTa thatAM baLada cAravA lAge. evAmAM akasmAt rega vinA hAlika maraNa pAme. eTale hAliSNue tene kahyuM ke -"he vatsa! Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. mahAdu:khe me tane janma ApyA che, te have mArUM pAlana kara. tArA vinA mArA anya AdhAra nathI. ' AthI te khetI karatA, peAte haLa kheDatA ane rAte baLada cArate temaja sadA duHkhita thatA gheMsanuM bhajana karatA. tenA apuNyane lIdhe khetaramAM kayAM dhAnya na thayuM. ethI anya vyavasAya karatAM paNa tene ka MI phaLa na maLyuM. ema badhA vyavasAya niSphaLa thavAthI te nagaramAM majura thaI, bhADe bhAra upADavA lAgyA. ekadA tene eka zeThe khelAvI bhADuM TharAvIne eka dhRtakuMbha-ghaDo ApyA, te mAthe laI maMgala zeThanI pAchaLa pAchaLa javA lAgyA. jatAM jatAM maMgala citavavA lAgyA ke--" A bhADAnAM dravyathI avazya mAre mera levAM. te dhAnyanA moTA khaLAmAM vecI ghaNuM dhana pedA karIza. te dravyathI dALIyA gAjara ane khera pramukha laI vecatAM avazya ghaNA lAbha meLavIza, tyAM khIjA koi vANIyAnA khera pramukha leze paNa nahi. pachI gAjara ke. khAranuM kAma lajjAkArI jANI, tajI daine huM caNA, dALIyAnI dukAna moTA mAge mAMDIza. jethI Acchava thatAM ghaNA grAmya lAka| ahIM jovA Avaze, teo paNa khIjA hATa mUkI, sastuM ApanAra ane ' AvA, Avajo ' vigere madhura vacana khelanAra evA mArA hATeja caNA pramukha leze. mArA hATe aneka karIyANAM rAkhatAM, te vecavAthI bahu dhana vadhArI mUkIza. pachI caNA, dALIyA pramukhanA vepArathI lajjA pAmatAM huM anAjane vepAra karavA dANAnI dukAna mAMDIza. tyAM mArA hATe rAjaleAkAnuM valaNa thaze. eTale kaya--vikraya karatAM ta MbAlAdithI temane rAjI karIne hu... yatheccha lAbha meLavIza. vaLI te dhAnyanI dukAne paNa dALa daLAvavI, dhAnya, dhRtAdi tAlavAnA kaSTane mUkIne huM gAMdhInI dukAna mAMDIza. tyAM alpa dravye lIdhela karIyANAM moTA bhAve vecatAM eTalu dhana vadhI paDaze ke te gharamAM paNa samAze nahi. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalanI kathA. 271 chatAM temAM hIMga, lasaNanA gaMdhathI kheda pAmatAM, te dhaMdhe tajI, sukha sAdhya desI-vaNikanI dukAna mAMdhaza. eTale divya ane mahA kIMmatI vastro mArA hATe raheze, bIjA keI pAse nahi. jethI mahAmUlya vastu mArI dukAne maLatA, rAjI thatA nAgarika leke, amAtya, mAMDalika pramukha pradhAna rAjavarga mArA hATe vastro kharIdatAM, keIvAra rAjA pAse teo mArI prazaMsA karaze. tyAre ucita bheTa dharatAM mane rAjA bolAvaze ke- tAreja mUlya laIne mane divya vastro ApavAM." ema rAjakulamAM prasiddha pAmatAM huM nagara, gAma ke dezAMtaramAM vaNetara mokalI sarvatra vepAra calAvIza, ane keTi pramANa dhana pedA karI, nagaramAM susthAne huM dhavala gRha karAvIza, tathA IksakanyAo paraNIza, pachI prativarSe navanavI bAMdhaNInAM ramya, divya vastro ApatAM, rAjA mArApara saMtuSTa thaI, mane nagarazeThanI padavI Apaze. ane jyAre occhavamAM rAjA rayAe caDaze, tyAre nagarazeThanA padane ucita hAthI mane ekalAvaze eTale mahAvata-vargane egya vastro ApI, sanmAnanI, divya vastrAbharaNuM paherI huM hAthInA skardha besIza. tyAM masta hAthI, aMkuza mAratAM kuMbha sthala dhUNAvaze. ema ciMtavatAM maMgale satya mAnI, jANe anubhava thaye heya, tema potAnuM zira dhUNAvatAM mastaka parathI ghIne ghaDe paDe ane taDataDATa daI phuTI gaye. ema vRta DhaLAI jatAM bhUmi jANe tarasI hoya tema dhRta badhuM pI gaI. eTale zeThe saMjamathI kahyuM ke- are ! duSTa ! pApika" A mAre ghaDe teM kema phedha nAkhe?" ema kepathI teNe pUchatAM, maMgale kaMpatAM kaMpatAM kahyuM ke-are ! e kuMbha meM nathI bhAMge, paNahAthIe bhAgye," tyAM vizeSa ke pAyamAna thatAM zeTha bolya-are! beTA belA ahIM hAthI kayAM che? tyAre maMgale ciMtavela vRttAMta badhe kahI Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. saMbhALAvyuM. je sAMbhaLatAM zeThe vicAra karyo ke-A majuranA manorathe te ghaNA che, ane te pramANe enA puNya vadhatAM hovAM joIe, mATe ene mAre vANotara banAvuM." ema dhArI te maMgalane pitAnA ghare laI gaye ane bhojana karAvI, teNe tene rAjI karyo. pachI bahu dhana ApIne zeThe tene sumaMgalA nagarImAM mekalya. tyAM jatAM adhavaca mArgamAM eka vaDa nIce jugAra ramatA cAra purUSane teNe joyA. temanI pAsethI nIkaLatAM maMgale suvarNa, metI ane ratnanA Dhaga joyA. tyAM te purUe pitAnA lebhane lIdhe maMgalane kahetAM, te tyAM ramavA beThe ane pahelA ja dAvamAM maMgala eka mahAmUlya hAra jItyo. eTale bhAre prabheda pAmatAM uThIne te pitAnA mArge caDyA ane sumaMgalA nagarInI bahAra eka vAvamAM hAtha paga dhoI, zeThe ApelAM vastro ane te hAra paherIne maMgala nagarImAM peThe. tevAmAM sAme AvatA rAjakumAre "A hAra te mAre che, ema oLakhI tene pUchatAM, kSobha pAmavAthI maMgala barAara javAba ApI na zakaye. jethI kumAre tenuM badhuM dhana luMTI, A cera che " ema samajI, tenA apuNyanA prabhAve vicAra karyA vinA pelA parIkSa yakSanA devala najIka rahela lipara caDAvavAmAM AvatAM maMgala AdhyAnathI barADA pADa, marIne bhUtapaNe upaje. mATe apuNya-abhAgyathI saMpatti, svajana, sanmAna pramukha dUra thAya che, jenI mane vAMchAne viccheda thAya che, te vikathA, kaSAya, rAga, dveSAdika tajI, puNya-saMcaya karI samyakatva dhArI, bhavya apuNyane dUrathI ja parAsta kare che. - (c) - Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya upara vinItanI kathA. 273 vinaya upara vinItanI kathA. ve tejavaMtamAM sUryanI jema guNemAM vinaya vakha NAya che, ke jenA udayathI karma--graho badhA AchA ISBii dita thAya che. meghathakI jaLavRddhinI jema vinayathI sarva saMpadAo ane kevala-lAbha parNavinItanI jema prApta thAya che. AkAzamAM sUryanI jema kSamA nagarImAM zrIharSa nAme rAjA ke je vairi-strIonAM locanarUpa kumudane saMkeca pamADavAmAM vratadhArI hatuM. tyAM pitAnA vAgdaSathI zreSThipadathI bhraSTa thayela ane khetIvADathI jIvana gALanAra e viSavAkaya nAme zeTha hate. ekadA nekarane bhAta mAthe laI viSavAkaya zeTha khetara bhaNI jatAM, mArgamAM eka retA bAlakane dayAthI keDe caDAvI, hAthe khavarAvatAM "tuM keNa che?"ke che? ema tene pUchatAM zeTha ghare Avyo, tyAM apatyanA abhAve dIna banela potAnI patnIne te bALaka teNe sepatAM, teNIe svAgavat lAlana-pAlana karatAM te kalAvAna thaI yauvana pAme. tyAM viSavAkayanA vacanathI dagdha banelA lokane pitA nA amRtatulya :vAkathI zAMti pamADatAM te rAjA sudhI prasiddha tha. eTale rAjAe saMtuSTa thaI, vinayanA sthAnarUpa evA te bALakane vinIta evuM nAma ApI, pharI sanAtha zreSTipade sthApe. ema gayela pitR5da punaH rAjAthI prApta thatAM, sUryodayathI padmanI jema vinIta zeTha lakSmInuM pAtra banyuM. evAmAM ekadA duSkALathI saMpadA kSINa thatAM keI vRddha zeTha, zeThANuM ane temane putra-traNe vinIta zeThane tyAM karmakara thaIne rahyA. tevAmAM eka divase caMpA nagarInA rAjAne balAtkArathI pakaDavA mATe nIkaLelA zrIharSa rAjA sAthe vinIta pelA traNe karma kara Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. sahita cAlyA. eTale zrIharSane AvatA joI-jANI, caMpApati sAme Avye ane ane senAnuM paraspara yuddha cAlyuM. temAM hAthIAe da'tAdatI--dAMtavatI, rathikAe zarAzari-khANA calAvI, padAtioe khaDagAkhaDagi-taravAra kheMcIne ane asavArIe kuMtAkuti--bhAlA bheAMkAvatAM yuddha karyuM. tevAmAM daivAge caMpApatinA sainyavarDa zrI rAjAnuM sainya bhaMgAtAM, tenu sainya jIva laIne ceAtaram nAzI gayuM, A vakhate peAtAnA padAti vinItane paNa mUkIne bhAgI gayA, paNa sukRtavaDe AtmAnI jema te karmAMkaroe tene taaA nahi. pachI te eka dizA pratye bhAgatAM eka nadI AvatAM, temAM snAna karI, pANI pIne te pALanA vRkSa nIce beThA, evAmAM bhayabhIta banelA eka mRga pAchaLa doDatA asvArane joI, dayA lAvI, vinIta zeTha vacamAM ubhuM rahyo. eTale mRga dUra bhAgI gayela jANI asavArane krodhAtura joi, vinIta zeTha kahevA lAgyA ke--' tamArA jevAe DhInane mAravu, te yukata nathI. tArA lakSaNAthI mane lAge che ke tuM koI kSatriyAttama rAjA che. te kSatriyA zastra lai sAme thanArane zastraghAta kare. ' ItyAdi vacanAthI vinIta zeThe pratibAdha pamADatAM pRthivIcadra rAjAe tattva samajIne zasra tajI dIdhuM. eTale ' A mArA dharmopadezaka che. ' ema dhArI pratyupakAra karavA IcchatA rAjAe kSamAtilaka nagaramAM vinItane pradhAna anAnyeA. teNe kIrttinI icchAthI nagarIjanAne nyAyathI rajita ryAM. pachI vinIte ka karIne kahyuM-- tame icchA mujakha mAgI lyA. ' temaNe kahyuM-- amAre kAMi joituM nathI. ' 6 A vakhate capAsvAmIe kSamApurI bhAMgatAM, viSavAkaya zeThe vairAgyathI gurU pAse dIkSA lIdhI, ane tIvratapa tathA AgamanA abhyAsa karatAM te viSavAkaya muni anukrame kSamAtilaka nagaramAM padhAryAM. tyAM gurUnI AjJA laI mAsakhamaNune pAraNe te puNyAtmA Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya upara vinItanI kathA. ra75 nagaramAM bhamatAM, vinIta amAtyanA ghare AvyA. tyAre "aho ! A te ApaNA svAmInA pitA AvI sthitimAM kema che?" ema oLakhatAM badhA kakaroe temane vaMdanA karI. pachI temaNe ghaNI vastu ApatAM paNa muni lIdhA vinA cAlyA gayA. tyAM vinIta ghare AvatAM temaNe pramedathI tene vAta kahI. eTale vinIta tarataja temanA upAzraye gaye ane viSavAkaya munine jotAM te zeka ane ameda pAmyuM. pachI gurUne namaskAra karI teNe pitA-munine vaMdana karyuM, ane tyAM kSaNabhara rahI te pitAnA ghare gaye. ema te prati dina AvavA lAge. ekadA gurUne vihAra karatA jANI vinIte kahyuM ke -"he bhagavan! mArA pitA munine ahIM ja rahevA do ke jemane jovAthI mAruM mana sadA Arda rahe,"gurU belyA-"he maMtrinuM ! e tAre janaka pitA nathI, paNa piSaka che. maMtrIe kahyuM "te mAre pitA keNa?" gurUe jaNAvyuM"tArA ghare vRddha karmakara te tAre pitA ane karmakArI tArI mAtA tathA yu. vAna te tAre bhAIe tAre kuTuMba samajI le." eTale gurU atthA bhASI kadApi na hoya" ema nizcaya karI, gurUne namI, netra ane mana A karato te pitAnA ghare AvyuM. tyAM mesathI malina vastrayukata tathA dhUmathI sajala netrayukata evI kamakarIne page paDatAM, teNe anya jinene vismaya pamADa. ema page lAgI vinIte kahyuM ke-"he mAtA ! meM mUkhae ajJAnapaNe tamane AvA kAmamAM joDI atyAre gurUe mukitanI jema tArI mane oLakhANa ApI ajANatAM paNa te mArgamAM putranI jema mAruM pAlana karyuM paNa ati kRtagha meM tane karmakarInA kAmamAM niyukata karI ! e pramANe azrusahita vinIte belatAM, teNInA stanamAMthI dudha jharyuM. tyAre te bolI ke -"he vatsa ! lAMbA kALe tuM eALavAmAM Avyo. ema kahI vRddhAe tene pitAnI chAtIe cAM, ane kahyuM ke - Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. hA ! mane dhikkAra che ke duSkALamAM tArU poSaNa na karI zakavAthI meM pApaNIe tane mArgamAM mUkI dIdhA. ahA ! mane kumAtAne dhikkAra paDA. he vatsa ! tu peAtAnA puNye pakSa-AdhAra pAmatAM ane amRta tulya vacanAthI kAyalanI jema leAkeAne AnaMda pamADatAM parama lakSmI pAmyA, pachI vinaya ane snehathI vinIta pitA tathA bhAinA page paDatAM, temaNe peAtAnI chAtI sAthe dabAvI bheTatAM te atyaMta Ana Mda pAmyA. temane vinIte peAtAnA ghare pUrNa adhikArI karyAM. gRhasthanA ghare vRddha te puNyane lIdheja hAya, have mAApanI jema anya leAkeAnA paNa vacana-kriyAthI yathAcita vinaya sAcavatAM vinIta bhAre khyAti pAmyo. te vinayavatamAM deva, gurUne viSe vinaya guNavarDa mukhyatA pAmyA ane agnimAM rasa-pArAnI jema tenA manamAM krUratA vAsa na karI zakI. sarpavALA gharanI jema zamazAlI tenA cittamAM, peAtAnA nAzane mATebhaya pAmatA kaSAye TakI na zakayA. te rAja-vyApAramAM vyagra RddhivaDe sadA manahara ane gRhasthapaNAmAM vatAM paNa dhane kharAkhara pALavA lAgyA. kAivAra upAzraye sAdhuone va Mdana karavA jatAM, eka glAna munine joi, zraddhAsa panna te kahevA lAgyA ke mArA ghare eka evuM zreSTha auSadha che ke jethI e rAga dUja thAya ane te prAsuka che, mATe e sAdhu mAkalI, te auSadha tarata magAvI lye. ema kahetAM vinIta sAdhu sAthe pAtAnA ghare AvyA, tyAM sAdhuone bahAra ubhA rAkhI peAte gharamAM peThA. have te divase zreNikanyA sAthe peAtAnA vivAhanA divasa hAvAthI pUrve badhI taiyArI karI rAkhI hatI, te divasaja vivAhane mATe adhika guNakArI hatA. tyAM vinIta vyagra thatAM sAdhu Ane bhUlI gayA. sAdhu paNa kaika rAha joyA pachI peAtAnA upAzraye cAlyA gayA. ahIM vivAhane ceAgya vastrAla kAra karAvatAM lagnasamaya AvyA, tyAre te aiSadha vinItane yAda AvyuM eTale kai Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayahInapaNA upara bhAgarAjanI kathA. 277 Anu batAvI, eka mitrane sAthe pazcAttApa pUrNAMka auSadha lai vinIta upAzraye gayA. tyAM muni ghaNA glAna ane rAgAtta che, chatAM temaNe anya auSadha lIdhuM na hatu, temaja te atyaMta azakta hAvAthI pradhAnane kheda thayA, vaLI munine pIDita joi, AMkhamAM AMsu lAvatAM, vinIta peAtAnA AtmAne niMdatA munine page paDayA. A vakhate vivAha samayane lIdhe vastrAlaMkArathI alakRta, te munine trividha khamAvatAM, Atma-dhyAne bhAvanAnA vega vadhatAM, ghAtikarmano kSaya thavAthI vinIta mahAtmAne ujavaLa kevaLa- jJAna utpanna thayuM. eTale apratipAtI e jJAnavaDe leAkane jotA vinItane devatAe tarata cAritra-cinha Apyu. tyAM bhavasAgaramAM zilA samAna nArI tajI, vinIta teja lagnanA zubha kSaNe saMyama- lakSmIne paraNyA. mATe mANasAnI vinayamAM je ujjavaLa muddhi, te A leAkamAM parama Adara ane paraleAkamAM mekSa Ape che. " 2m.... vAta vinayahInapaNA upara bhAgarAjanI kathA, thama AtmAne vinayamAM joDavA, vinayathI guNA prApta thAya che, guNAthI a--dravya, dravyathI puNya ane tethI mekSa pamAya che. je purUSa vinayahIna che, te prabhutva, sanmAna, lakSmI, ke sukha, bheAgarAjanI jema pAmI zakatA nathI. te hRSTAMta A pramANe che-- svastinidhAna nAme nagara ke je guNa-samRddhi tathA jinamadirAnI zreNivaDe bhAre zAle che. tyAM jaya nAme rAjA ke jenI jayalakSmI atitIkSNa, pANIdAra evI caLakatI taravAramAM ki bhinna ke magna thaI na hatI. tene nAgAditya nAme vAcAla pradhAna Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ane nAgadevI tenI patnIe bhegarAja nAmanA putrane janma Ape. bhegarAja khunI, durvacanI, vastubhaMjaka ane ucchaMkhalA nIvaDaye. te mAtra pitAnA kuTuMbane nahi, paNa bIjA badhAne kheda pamADatuM hatuM. AthI pradhAne eka vinayazIla klAcAryane te seM. kAraNa ke pitAe putrane balAtkAre paNa suzikSita banAvavA. AcArya tene sAme besArIne artha-vicAra zIkhavate paNa bhegarAja te tarapha durlakSya daI, sAMbhaLate nahi ane Amatema joyA karate. te maMtriputra hevAthI kalAcArya tene vadhAre kahI zakatA nahi, paNa mIThA vacane kahe ke "he vatsa ! tuM barAbara sAMbhaLa ane ciMtana kara." tathApi badhiranI jema na gaNakAratAM te anyatra jete. tyAre AcAryo pharI kahyuM ke -"kema anyatra juve che ?" eTale te dhRSTatAthI nirbhaya thaI be ke - he gurU! huM ketuka jouM chuM. juo A chidramAMthI kIdhao akhaMDa zreNithI jANe eka taMtue bAMdhela hoya tema alaga na thatAM cAlI jAya che ane sAthIyAne AkAra pADe che." ema sAMbhaLI jarA kepa lAvI AcAryo kahyuM--"are ! huM artha kahuM chuM, mATe mArA mukha sAme che." tyAre te eka daSTie gurUnuM mukha jevA lAge, paNa gurUe jANyuM ke-"A koI anya ciMtave che." ema dhArI tene jaNAvyuM kebIjuM ciMtave che ane mArA kathana pratye lakSya kema rAkhate nathI" tyAM bhegarAja jarA hasIne spaSTAkSare bebhe-"tame bolatAM gaLAnI nA keTalA vakhata tADanA pAmI, te pratyeka gaNate rahuM chuM ke keTalI che." pachI AcArye kepathI kahyuM ke-amArA mukha sAme je, manamAM arthane vicAra kara. mUrkha najara bIje kyAM na nAkha! teNe zUnyapaNe mukha pratye jotAM gurU bolyA-are ! zuM juve che ane manamAM zuM vicAre che?" te bolyA "he gurU ! jyAre tame artha kaho cho, tyAre mukha pahoLuM thatAM, temAM rahelA artha kahAnI jarA kalA ane sA tyAre te eka Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayahInapaNuM upara bhegarAjanI kathA. viSama-unnata dAMta joI, mane vicAra Ave che ke te uMcA nIcA dAtane A pASANuvatI bhAMgIne pADI nAMkhyuM ! AthI upAdhyAye vadhAre kepa karI kahyuM ke "are zaTha! duvinIta ! tuM ahIMthI cAlyo jA. tane bhaNAvatAM maLanAra dhananuM mAre prajana nathI." tyAre meghanA gajaravathI mayUranI jema gurUnA vacanathI saMtuSTa thaI jANe mane ratha pUrA thayA hoya tema tarataja uThIne ramavA cAlya gaye. ema uddhata banela te keIthI mAra khAtAM ane kene mAratAM, divasa gumAvatAM te duSTabuddhi dhavana pAmyuM. te duvinItapaNAne lIdhe prakhyAta hevAthI tene sAmAnya kuLanI kanyA paNa na maLI, to meTA zrImatanI kanyA te kayAMthI maLe? teNe mAtA, pitA, deva, gurU, svajana, ke mitrane vacanathI paNa keIvAra vinaya na karyo, eTale pitAe tene gharathI kahAva mUkatAM, te kaI strIne laI, abhirazya nagaramAM jaI, saikata rAjAnI sevA karavA lAgyuM. tyAM duvinIta ane hAsyajanaka vacana belatAM te rAjAne mATe eka hAsyapAtra banyo. evAmAM ekadA saikata rAjAe suSTImAM mane prabhAva sAMbhaLI teNe eka maMtra sAthe. eTale siddha thayela ceTaka rAjAnA kahyA pramANe karate. kAraNa ke sAtvika purUSane deve kiMkara samAna che. eka vakhate rAjAe badhA samakSa jaNAvyuM ke-purUSa samRddhi pAmatAM avazya gaviSTa thAya che." pachI kaIvAra bhegarAje rAjAne kahyuM ke-"he svAmin tamArI nitya sevA karatAM paNa bhukhe marUM chuM mATe mArA para jarA kRpAdRSTi kare." tyAre maMtrane prabhAva jANavAne ane Rddhi AvatAM mada thAya ke nahi?" te jevAne sekta rAjAe pitAnA hAthe eka lekha lakhIne bhegarAja bhaNI nAkhatAM kahyuM ke_viMdhyAcalanI adhabhUmikAe piMDAla nAmanA vaDavRkSa nIce besI, tAre ucethI belavuM ke-saMkata rAjAnI AjJAthI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. A lekha . je lekha leze, te tane manavAMchita Apaze." ema kahI rAjAe bhegarAjane visarjana karyo. pachI strI sahita te anukame vidhyAcale pahoMce, tyAM rAjAe kahela unnata codhavaDa jetA, tenI nIce besIne te be ke-A lekha laI le." eTale vaDanA thaDamAMthI aMjalibaddha be hAtha bahAra nIkaLyA. tyAre bhegarAje te aMjalimAM lekha nAkhe. te lekhane artha vicAratAM ceTaka deva adazya rahIne bebhe ke--tane je joIe, te bela ke jethI te huM tane satvara lAvI Ape. huM saikata rAjAne hukama bajAvavA sadA taiyAra chuM." bhegarAje vicAra karyo-ke rAjAnA hukamathI e mane prasanna thaIne badhuM Apaze, mATe huM ahIM ja rAjya mAguM." ema dhArI bhegarAja bolyo ke ahIM mAre yogya eka uttama nagara banAva ane sAmagrI sahita badhI rAjadhAnI taiyAra karAve." ema kahetAM yakSe te badhuM kSaNavAramAM banAvyuM. te bhegarAje najare nIhALatAM, te zaka karatAM paNa adhika abhimAnI bane. rAjaprAsAda, devAlaya, sodha, hATa-bajAra, vAva, kUpa, sarovara, keTa, ArAma pramukhavaDe zobhAyamAna lakSmIyukata nagarI, pitapatAnA vepAramAM lAgelA ane Amatema jatA AvatA loka sahita, occhavamAM AnaMda pamADanAra strIo yukta, temaja azva, hastIonI zALAvaDe ramaNIya, dvArapara pratIhAra yukata suvarNa rAjamahela jotAM ane tyAM priyAyukata pitAne "jaya, naMda cira jIva" ItyAdi vAkathI vadhAvatAM maMtrI pramukha rAjalokane teNe pitAnI samakSa joyA. ema jANe lAMbA vakhatathI sthApela hoya tema rAjalakSmI pAmI bhegarAja pitAnI AjJA vistAratA, parAkamI banI rAjya calAvavA lAgyA. je vastunI jyAre jarUra paDe, te badhuM ceTaka taiyAra karate. jethI bhegarAjane kaMI paNa khAmI na rahI. e rIte rAjya karatAM te pramatta banyA ane iMdrane paNa tuccha Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgarAjanI kathA. 281 mAnavA lAgyA. kAraNa ke duvinIta, rAjya pAmatAM kANu pramatta na thAya ? pachI duvinIta ane avinItanI ka-ceSTA karAvatAM duSTa bhAgarAja ceTakane bhAre kaTALA apAvA lAgyA. 6 have ekadA sakata rAjAe parIkSA karavA ' mane te sabhAre che ke nahi ? ' te jANavAne uMTAne badale bheAgarAja pAse gheADA mAgyA. eTale kaSTathI te rAjAnA najIkanA upakArane yAda karatAM teNe saikata rAjAne azvo mokalyA, pachI keTalAka divasa jatAM saikata rAjAe dUta mokalIne pharI bhAgarAja pAse azvo mAgyA. jyAre teNe vicAra karyA ke- e saikata rAjA matta anIne vAraMvAra azvo kema mAge che? zuM kAI khaLa-sainyathI garviSTha thaIne peAtAne adhika mAne che ? have huM tene azvo ApavAnA nathI. tene rUce, te kare. huM ahIM beThA ' ema khelatA bhAgarAjane maMtrIoe samajAvatAM teNe lAMkhA vakhate saikata rAjAne keTalAka azvo mAkalyA. pachI azva meAkalavAnA amane manamAM dharatAM, pAte peAtAne hatapratApI mAnatA te prajAne pALavA lAgyA. tevAmAM phrIne paNu saikata rAjAe peAtAnA meATA purUSa mAkalI, bheAgarAja pAse zreSTha vastue magAvI, AthI saikata pratye kopAyamAna thatAM, caDAi karavA tarata jayaDhakkA vagaDAvI. eTale madhI sa MgrAma-sAmagrIthI mahItalane DhAMkatAM, uDatA rajapUjathI sUryakiraNane AcchAdita karatAM, zeSanAganI kAne namAvatAM ane diggajone paNa kSeAbha pamADatAM bhAgarAja sainyasahita cAlI nIkaLye, ane pRthvIne dakhAvatA te abhiramya nagarI pAse pahoMcyA. tyAre saikata rAjAe jANyuM ke-- bhAgarAja laDavA AvyeA che.' pachI teNe matrIne kahyuM ke--are! me te vakhate kahyuM hatu ke--samRddhi pAmela purUSa peAtAnA upakArInI paNa avagaNanA kare che. 'tyAM bhAgarAje samasta nagara gherI lIdhuM', pachI saikata rAjAe paNa tenA pratye peAtAnu sainya meAkalyu, < Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ane raNakSetranI maryAdA bAMdhI, te bane sainya sAmasAme yuddha karavA jeTalAmAM taiyAra thayAM, teTalAmAM seMkata rAjAe pite ceTakane Adeza karyo ke -"A bhegarAjanuM rAjya zIdhra saMharI , tyAre saMgrAma karavAne ekadama ADaMbara batAvatA bhegarAjanA sainiko iMdrajAlanI mAphaka tarata kayAMka cAlyA gayA. tyAM pUrve paherala malIna vastrayukata bhegarAje potAnI strI zivAya bIjuM kaI paNa joyuM nahi. eTale--"A zuM' ema saMbhrAta thaIne te jeTalAmAM vicAra kare che teTalAmAM saikata rAjAe bolAvatAM te rAjasabhAmAM gaye. tyAM tALI detAM rAjAe uMcethI hasatAM hasatAM kahyuM ke-"he bhegarAja ! tAruM rAjya kSaNavAramAM kayAM gayuM?" tyAre bhegarAja hasato be ke he rAjana ! daitye IMdrane rekatAM, tene madada karavA mATe meM atyAre satvare mAruM sainya mekalI dIdhuM." ema viTa-vAkayathI rAjA saikatane pramAda pamADatAM tattvArtha-virakata bhegarAja divaso gumAvavA lAgyuM. e pramANe durvinayathI bhegarAja pitAnI ke rAjaprasAdathI thayela saMpadA pAmI na zakaye. mATe durvinaya kadApi na kare. * dAna upara kAmatu rAjAnI kathA. A. saMsAra-saMgrAmanA caturgatirUpa caturvidha sainyamAM manuSyatvarUpa hastI mukhya che, tenAthI anya kaI nadI zreSTha nathI. tenA para ArUDha thayela jIvarUpa rAjA ja kamarUpa zatruone jIte che; ane anya traNa gatirUpa hastIpara caDhatAM jIvane karma parAbhava pamADe che. te hastI paNa dAnavaDe ja samartha ane pratApI gaNAya. dAnanA prabhAvathI te bhavarUpa vRkSane ukheDI nAkhe che. dudhe aMjanapAtranI mAphaka sukhAbhilASI purUSa, gRha-vyApArane piSI pApane dAnavaDe I nAkhe che, dAnavaDe Home000000thI ssssss666 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna upara kAmaketunI kathA. 283 prANa dhana pAme, dAnavaDe svarga ane kAmaketu rAjAnI jema mekSa pAme che. te daSTAMta A pramANe che - A bharatakSetramAM kamalAvatI nAme nagarI ke jyAM loke sadA supAtra-dAnanA vyasanI che. tyAM guNe unnata kAmaketu nAme mukhya kSatriya hate. tevI keI kaLA na hatI ke je guNavaDe te subhagane prApta na thaI hoya. tene caMdrakAMtA nAme bhAryA ke je apatyarahita-vaMdhyA hatI, tethI svajanee tene paraNajo. tevAmAM vivAhanA divase ja te cArUlecanA navoDhA ketukathI kASThanA garUDapara beThI ane capaLatAthI tenA kIlikAnaMtrane calAvatAM, vAyunA yoge kAigarUDa mRgekSaNane laIne AkAzamAM uDe. tenA para ati Agraha karIne te naveDhA beThI hatI ane garUDa mane vege AkAzamAM uddha cAlyuM. tyAre keTalAka leke khAtAM khAtAM askuTAkSare pokAra karavA lAgyA, keTalAka tAMbUla cAvatAM bharelA mukhe uMcethI kalAhala karatA, keTalAka satvara besI, ardha bhajana karI uThayA, keTalAke ucchiSTa mukhe ane keTalAke bhajana karyA vinA buma mArI. keTalIka pUrNa pAtro laI, ghara bhaNI jatI strIo maMgala-gIta mUkIne vilApa karavA lAgI, keTalIka nRtyane baMdha karI beThI, keTalIka bramathI padha gaI ane keTalIka sudhAthI AkuLa thatAM bhAre duHkha thavAthI mUcha pAmI. leke zekAkuLa thatAM, keTalAka zdhAthI pIDAine svecchAe jamavA lAgyA ane naveDhAnA pIyarIyA zekathI revA lAgyA. tyAM kAmaketunI prathamanI strI manamAM prameda pAmI ane kAmaketu ekale pate zeka karate pitAnA ghare gaye. ema azakaya pratIkArane lIdhe navoDhAnA vivAhane divasa, zoka-sAmrAjya haDaselI dIdhe. kAraNa ke-A asAra saMsAramAM badhA padArtho luvAranI dhammaNanI je kSaNamAM bharAya-prApta thAya ane kSaNamAM khAlI thAya-naSTa thAya che. athavA te kevaLa eka karmaja baLavaMta che ke Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. je occhavamAM zeka ane zemAM AnaMda batAve che-badhuM karma ja kare che. pachI navoDhA kAMcanaprabhAnI tenA mAtApitAe ghaNI zedha karAvI, te paNa tene kyAM patto na maLe. eTale kAmaketue pote tene zedhavAne vicAra karatAM, potAnI pUrvabhAryA caMdrakAMtA pAse bhAtuM karAvyuM. tyAre te vicAravA lAgI ke rAjA kAMcanaprabhAne laI Avaze. mATe evuM karUM ke e tene lAve nahi ane e pote paNa Ave nahi" ema dhArI, caMdrakAMtAe bhAtuM banAvI, te sAta gAMThamAM bAMdhIne rAjAne ApyuM. je laI te cAlate thaye. je dizAe te garUDa uDe hatA, te dizA bhaNuM cAlatAM, ardhamAge rAjAne eka meTa saMgha maLe. tenI sAthe jatAM eka sarevara AvyuM, tyAM sArthake AdarathI pitapatAnuM bhAtuM khAvA lAgyA. eTale kAmaketue prathama gAMTha che bhAtuM khAtAM, tenA prabhAvathI te traNa phaNAvALe bhayaMkara sarpa banI gaye, tene kuMphADA mArate joI, bhaya pAmatA badhA loko nAsavA lAgyA. pachI Aghe jaIne te lokee tene patthara mAratAM, te prahArathI khUba duHkhI thate te sarpa anyatra javAne azakata thaye. tyAre te bhAtAnI gAMsI nIce bharAI beThe. tyAM eka purUSe patthara mAratAM bIjI gAMTha kuTI ane temAMnuM bhAtuM verAtAM, daivayege temAnuM bhAtuM kaMIka sarSanA mukhamAM paDayuM, tenA prabhAvathI te pAchA mULa svarUpadhArI kAmaketu banyuM. tyAre te ciMtavavA lAge ke-ahe ! mArI caMdrakAMtA rANanI zakita keTalI ke IrSyAthI mane mAravAne teNe upAya karyo. pakSa ane vipakSa-bhAve alaga alaga gAMThamAM bhAtuM bAMdhIne mane dIdhuM che. temAM rUpa-parAvarta karavAnuM auSadha avazya che" ema Azcarya pAmatA kAmaketune bhaya pAmatA sArthajanee pUchyuM ke-A zuM thayuM?" te temane Azcarya pamADavA be -"bahuprabhAvI ane sarvatragAmI cagI chuM.' ema sAMbhaLatAM pattharanA ghAtathI aparAdhI Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna upara kAmaketunI kathA. 285 " banelA ane bhaya pAmatA sAlAkI, tenA prabhAvane satya samajI rAte tene sutela mUkIne cAlyA gayA. prabhAte sAIjanAne gayela joi, kAmaketu vicAravA lAgyA ke mArA vacanathI zaMkA pAmela saMgha, mane mUkIne kayAMka cAlyA gayA. mATe have huM' badhI gAMThanu bhAtu cAkhIne huM tenA prabhAva joi nizcaya karUM ke enAthI zuM zuM thAya che ? ' ema dhArI teNe badhI gAMTha cheADI, bhAtu udhADu' mUkI dIdhu'. temAM trIjI gAMThanuM bhAtu cAkhatAM te khilADA manI tevA svare kheAlatA pachI ceAthI gAMThamAMnuM bhAtuM khAtAM te pAche mULa svarUpamAM AvyeA. eTale pAMcamI gAMThanu zabala cAkhatAM te siMha thayA ane chaThThImAMthI heja khAtAM te mULa svarUpadhArI thayA. have bhaviSya te ne kAMipaNa vicAra karyAM vinA utAvaLathI teNe sAtamI gAMThanu bhAtu cAkhatAM, te ramaNIya mRgalA banyA. prathama bhAtuM khAtAM tA tene nivAraNa karavAnA upAya hatA, paNa sAtamI gAMTha pachI mULa svarUpamAM AvavAnA ilAja na hatA, eTale duHkha pAmatA te uMce chalaMga mArI mArIne nIce paDavA lAgyo. te manamAM vicAravA lAgyA ke-- mate dhikkAra che ke huM daivathI haNAyA. ahA ! ka pariNAmane dhikkAra ! ke jeNe mane A sthitie pahoMcADo. mArA duSTa kanA prabhAve te navADhAne kASThanA garUDe haraNa karIne kANa jANe kayAM mUkI haze, kANu jANe te jIvatI haze ke maraNu pAmI haze ? tenI zeAdha karavA nIkaLatAM, irSyAne lIdhe kulIna chatAM caMdrakAMtAe phUTa auSadhanA prayAgathI mane manuSyabhavathI bhraSTa karyAM. mahA duSTa karme AvI dazA pAmatAM, pazupaNe pazumaraNa mane kopAyamAna thayelA dhruve ApyuM, kAraNa ke paranA krodha buddhibaLe TALI zakAya, paNa daivanA kApa te iMdrathI paNa utArI zakAya nahi. ' ema ciMtavI te jeTalAmAM thaMbhyAnI jema ubhA che, teTalAmAM kai zikArIe tene khANathI vIMdhatAM, tenA prahAre vyathA Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. pAmatA te mRga tvarAe eka dizAmAM chalAMga mAratA bhAgyA ane eka parvata AgaLa pahoMcyA. tyAM bhayabhIta netre kheda pAmatAM, tRSA chatAM pANI tajI, ane bhUkha chatAM tRNu khAdhA vinA paDA rahyo. have kAgarUDa nIcenA AkAza paMthe cAlatAM, eka uMcA parvata nA zikhara sAthe athaDAtAM bhAMgI gayA ane te navADhA nIce bhUmipara paDatAM, sarvAMge AghAta ane mUrchA pAmI kSaNavAra pachI mUrchA maTatAM te bhayAtura thai vilApa karavA lAgI ke--' hA mAta ! hA tAta ! kSaNavAramAM deve mane ghAyala karIne kayAM mUkI dIdhI ? meM pUrve kAinuM apaharaNa karyu. haze ke jethI kaMkaNa bAMdhI mArA vivAha thatAM tarataja mArUM apaharaNa thayuM. have mArA mAtapitA mane kayAre maLaze ? huM maMdabhAgI kayAM jAuM ane kyAM rahuM ?' ema meATezrI vilApa karI, te peAtAnI meLe dhIraja dharI, kaMdamULa ane phaLa khAIne vanamAM cAtarapha bhamavA lAgI. ekadA bhamatAM teNe latAku jamAM RSabhacaitya joyuM, tyAM bhakitathI jinami ane namI, teNe sukhe pUjA karI. vaLI vanamAMthI sugaMdhita puSpA vINI vINIne teNe AdinAthanI manahara pUjA karI. ema prabhupUjAmAM lIna thatAM kAMcanaprabhA mAtA pitA, kuTuMba ke sakhIvasane bhUlI gai. e rIte puchyApAnathI aMtarAya ka kSINa thatAM ekadA te jaLa mATe eka draha pratye gaI. tyAM prathamathIja te mRga pANI pIvA Avela, teNe te mRgAkSIne jotAM eLakhI lIdhI, eTale prahAra--vedanAthI vyAkuLa banela mRga haLave haLave teNInI pAse gayA ane vAra'vAra cAtarapha bhamatAM te premathI teNIne jovA lAgyA. eTale tenA prahAranI vedanA joi dayA lAvI, jaLathI dhoI kaMcanamALAe traNa sarAhaNI divya auSadhI tenA ghApara lagADI, pachI mULathI te mRganA vRttAMtane jANatI na heAvAthI te pANI laIne jinAlaye gai, mRga joke badhuM jANe che, chatAM te kahevAne a Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna upara kAmaketunI kathA. 287 samartha che, eTale page laMgaDAte te zvAsa bharAtAM paNa haLave haLave harSathI teNInI pAchaLa gaye kaMcanaprabhAe nirmaLa jaLathI prabhunuM snAtra-snAna karyuM ane mukhakeza bAMdhI, teNe rAjacaMpaka pramukha puSpathI:bhagavaMtanI pUjA karI. mRga paNa prabhune jotAM harSAzrapUrNa lecane te bhUpITha sudhI mastaka namAvIne naye, tyAre prabhu praNAmanA pakSapAtathI kaMcanamALA mRgane vakhANatI belI ke-"aho ! A tiryaMca chatAM puNyAtmA che." pachI phaLAhAra karavA te naveDhA latAgRhamAM gaI ane pAchaLa haLave haLave mRga paNa gaye teNe tRNAhAra na karyo, tethI kaMcanamALA ciMtavavA lAgI ke-"A bicAre vedanAne lIdhe tRNu paNa khAte nathI."ema dhArI teNe divya auSadhi ghasI ne ghA upara lepa karyo. jethI ghA rUjhAI jatAM vyathA zAMta thaI ane mRga sAjo thaye, chatAM abhimAnathI te tRNa khAte nahi. tyAre te vicAravA lAgI ke-ahe! A carate kema nathI? zuM kAraNa haze? e bicAre bhUkhe mare che." ema dhArI lIluM ghAsa lAvI, teNe mRga pAse mUkayuM chatAM teNe te pazu bhakSya chatAM najare paNa nihALyuM nahi. evAmAM kaMcanamALAe bhagavaMtapUjA karIne bhajana karavuM e abhigraha lIdhe che tethI te kule viNavA parvatapara gaI tyAMthI AvatAM te mArga bhUlI ane ghaNuM bhamI, paNa abhavyane jinavacananI jema te mArga tene hAtha na lAge tyAM vRkSomAM phaLa hovA chatAM, abhigrahane lIdhe teNe te lIdhAM nahi ane zudhita thatAM paNa te khAtI nahi. te prabhune dhyAvatAM rAtre kayAMka suI gaI ane svapnamAM paNa jANe bhagavaMtane pUjatI hoya tema potAne jetI prabhAta thatAM paNa te manathI bhagavaMtane jetI ane caityanI dizA bhaNI, udAra matithI te prabhune namavA, lAgI. jinamaMdirane zedhatAM te parvatanI pAchaLa tarapha bhamavA lAgI. ema pAMca divasa thayA, te paNa caitya na jaDayuM jethI te Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra prabhu pUjAnA abhAve khAtI ke sUtI paNa nahi. te potAnA AtmAnI ane azubha karmanI niMdA karavA lAgI ke - he hInabhAgI AtmA! mAtapitAne viyega pAmatAM paNa AdinAthanA darzanathI te duHkha badhuM bhUlI gaI paraMtu have apuNyanA udayathI te darzana paNa dUra thayuM. duprAya prabhupUjAnuM puNya have mane kayAMthI sAMpaDe? e pramANe AtmaniMdA karatAM te navoDhAe pRthvI para utaratA vidyAdhare nAM vimAne joyAM. te adhedizA pratye satvara cAlatAM teNe, vidyAdharee namela eka jJAnIne tyAM dIThA, jethI bhAre harSa pAmatAM zubha Azaya-bhAvathI namI te amRta samAna muninI dharmadezanA sAMbhaLavA beThI. gurU bolyA ke -"he bhavya ! bhagavaMtanA mastake vAsacUrNa nAMkhatAM prANIne lakSamI vaza thAya, prabhu sanmukha dhUpa karatAM prANInA duSkarmo dUra thAya, jinezvarane akhaMDa akSata caDhAvatAM AtmA akhaMDa-AnaMdamaya thAya, je prabhune puSe pUje, te traNe lekamAM sukIrti pAme, je jina AgaLa dIpa dhare, tenA karmane aMdhakAra mULathI haNAI jAya, jina AgaLa naivedya dharatAM, prANI vividha AhAranAM sukhane pAme, prabhune phaLa dharAvatAM, prANI bedhibIjanuM phaLa pAme, tathA je jinarAjane nirmaLa jaLathI huvarAve, tenI badhI tRSNa TaLI jAya. e pramANe arihaMtanI sadA aSTa prakArI pUjA karatAM bhavyAtmAnAM ATha karmo avazya naSTa thAya." evAmAM kaMcanamALAne zelate mRga paNa tyAM AvyuM tene joI kAMIka mugdhabhAva ane mamatvane lIdhe te mRgane kahevA lAgI ke "he mRga ! tuM ahIM kyAMthI ?" ema kahetAM teNIe mRgane AliMgana ApyuM. te joI jJAnI muni jarA hasyA, jethI koI vidyAdhare hAranuM kAraNa pUchatAM muni bolyA ke-he vidyAdhara ! e mRganI A kaMcanamALA strI che. vivAhanA divaseja e patine viyega pAmI. tyAre vidyAdhara belyo "A manuSya ane e mRga-pazu Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayathI dAna ApavA upara temanI kathA. ra89 che, te emane vivAha kema ? eTale munie badho vRttAMta kahI saMbhaLAvatAM, haraNapara kRpA lAvI vidyAre tene mULa svarUpamAM ANe. tyAM pitAnA pati kAmaketune joI, pUrve ajANapaNe Apela AliMganathI lajajA pAmatI kaMcanamALA AzcaryathI ardhamukhI thaI rahI, temaja kAmaketu paNa potAnI priyAne jeI parama prada pAme, ane munine namaskAra karIne te dharmadezanA sAMbhaLavA beThe. eTale munirAje paNa jaNAvyuM ke-"A bhava tathA parabhavamAM sukhane IcchatA prANIe dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra bhede dharma ArAdho. gRha-vyavahAranA bhArathI prANu bhava- samudramAM Dube che, chatAM tapa, saMyamanA pAtra evA munirAjane bhakitae dAna ApavAthI mahAphaLa-dAyaka nIvaDe che, temaja bhakti vinA upara ke bhayathI dAna ApatAM paNa supAtre Apela te phaLa dAyaka te avazya thAyaja. bhayathI dAna ApatAM paNa sAma nizcaya sukha pAmya e avAMtara kathA A pramANe che - caMpA nagarI ke jenI alakApurI dAsI samAna bhAse che, tathA dharma-karmanA prabhAvathI samRddhi vadhatAM jANe amarAvatI tulya lAge che tyAM dareka purUSa kAmadeva jevA rUpavaMta hovAthI rati ane prItine sapatnizekayabhAva utarI gaye tyAM vairi-samudrane agasti samAna e mInaketu nAme rAjA nyAyathI prajAne pALe che. vaLI tyAM jotiSamAM sUryanI jema vaNikemAM mukhya dhana nAme zeTha ane tene suMdarI nAme patnI che. kRSNa ane lakSamIne pradyumnanI jema temane sema nAme putra hatuM, ke je dhanurvedamAM ajunanI jema vaNikamAM bhAre pravINa gaNAye. ekadA te vepAra karavA bajAramAM gaye, paNa tyAM vepAra jevI kaI vastu tenA jevAmAM na AvI paraMtu vinIta vANotara buddhi mATe jene sevI rahyA che Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrI. cadraprabhasvAmI-caritra. : " evA eka zeThane sAme sihAsanapara beThela joyA. eTale kautukathI teNe zeTha pAse jaine pUchyuM ke--< ahIM zI cIja maLe che ? ' zeTha melyA huM svacchamati vatsa! sAMbhaLa--ahIM je maLe che, te khIje kacAMya sAMbhaLavAmAM paNa kadi na Ave, ' tyAM sAma vinayathI kahevA lAgyA-- evI te kaI vastu che, ke khIje kayAM jenuM nAma paNa sAMbhaLavAmAM na Ave ? ' eTale tene umedavAra samajI, zeThe jaNAvyuM ke-- jenuM mUlya na thaI zake, evI ahIM buddhi maLe che, ke je gavara--nadhara dhane pamAya tevI kIttinI jema gaNAya che. ' ema sAMbhaLatAM sAma khelyA- huM tAta ! tame dhana laIne kaSTa dedavA buddhi mane Ape ke je taravAra samAna tIkSNa gaNAya, ' AthI pAMcase krama laIne zeThe tene buddhi ApatAM jaNAvyuM ke- e mANasa jyAM paraspara kaMkAsa karatA hAya, tyAM tAre ubhA na rahevuM. ' pachI lakSmIne kRSNanI jema e buddhi laine peAtAnA ghare AvatAM teNe potAnA pitAne buddhi grahaNa karavAnI vAta kahI, je sAMbhaLatAM, kApathI ka'pAyamAna thatA dhana zeTha hoTha phaphaDAvIne belI uThayA ke- are murakhanA ziradAra ! pAMcaso dravya ApI, mAlakA paNa jANatA hAya tevI buddhi zu lAvyA ? tu satvara AgaLa cAla ane te vAMcaka, tane chetaranAra vaNika kayAM che, te mane atAva. ' ema beAlatAM dhana zeTha seAma sAthe te zeTha pAse gayA ane bhammara caDAvI, uMcA nIcA vacane te zeThane kahevA lAgyA ke- are ! e tamArI zuM mAtra ? evI vAta te bALaka paNa jANe che. enu te evaDuM mUlya DhAya ? tamArI buddhi pAchI lyA ane amane pAMcase krama ApI dyo. ' tyAre zeThe kahyuM-- me prekSAbhuddhi ApI, te na ApI teA naja gaNAya, paNa huM sAma ! tAre havethI tevI mita na dharavI ane e mANasa kaMkAsa karatA hAya, tyAM ubhA rahevuM. ' ema " na Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayathI dAna ApavA upara sAmanI kathA. 291 6 samajAvIne teNe dhana pAchuM ApyuM. ema vAghanA mukhamAMthI mAMsanI jema zeTha pAsethI dhana lai, * he vatsa ! have kadi evu karatA nahi ' ema putrane zikhAmaNa ApatAM dhana peAtAnA ghare AvyeA. have ekadA sAma dukAne jatA hatA, tevAmAM tyAM laDatA e sIpAine joI, rAjAnA--bhaMganA bhayathI te ubheA rahI gayA. sAma vinA anya kAi temanI samakSa Avela nahi. grISmanI garamImAM agnine kANu AliMgana Ape ? evAmAM keTavALa laDatA te ane subhaTane kasAi pAse kheAkaDAnI jema pradhAna pAse lai gayA. eTale bhrakuTIthI bhISaNa anI sacive temane pUchyuM ke- are ! tame kalaha kema karI che ? te kaheA. ' tyAM eka subhaTa aMjali joDIne pradhAnane kahevA lAgyA ke mAge jatAM vinA kAraNe mane eNe mAryA. 'tyAre khIjAe kahyuM-- huM pradhAnajI ! meM prathama ene mAryAM nathI, paNa eNe mane mAryAM, tene sAkSI sAma nAme viSNukaputra che. ' ema bannee kahetAM, nyAyathI nIveDA ANavA pradhAne subhaTo mokalIne sAmane teDAvyA. tyAre jANe camanA dUta hAya, tevA subhaTAne peAtAnA ghara bhaNI AvatA joi, sAme kalahanA vRttAMta pitAne saMbhaLAvyA, je sAMbhaLatAM, te sAkSIthI chuTavAnA upAya zodhatAM, kaMI na sUjavAthI vyAkuLa thaIne te buddhivALA zeTha pAse prathama karatAM bamaNuM dhana mUkIne teNe upAya pUchyA. teNe dhana laI, dhanazeThane kahyuM ke-- tame ghare jaI putrane ghelA jevA karI sUkA. ' eTale ghare jai teNe putrane bhalAmaNa karatAM kahyuM ke-- he vatsa ! tuM paheraNa jaladI kahADI nAkha, laMgoTI paherI le, mAthAnA keza chuTA mUkI de, uMcI bhujA karIne nAca ane A kaLaza bhAMgI nAMkha. ema kRtrima ghele khanI jA. ekadama uMce daMDa karI ekalo doDavA mAMDa, bIjo kAMi vicAra na kara. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ema pitAnA vacanathI seme te pramANe karyuM. jANe bhUta bharAye hoya tema te dhana zeThane mAravA deDatAM, zeTha AgaLa bhAgate subhaTone kahevA lAgyo ke " are ! subhaTa ! tame mane enAthI bacAve. ene bhUta vaLage che." emanI tevI sthiti joI subhaTe paraspara hasIne bolyA- A ghelAne teDavA mATe pradhAnajIe ApaNane mekalyA che, athavA te e game te hoya, paNa ApaNe te pradhAna pAse pakaDIne ubhe rAkho." ema dhArI, subhaTee tene pakaDIne AgaLa calAvyuM. rastAmAM paNa te lokone AliMgana daI nAcato ane Amatema dhULa uDADate, chatAM balAtyAre tene pakaDIne subhaTee sacivane soMpe. tyAM semanI gAMDAI jeI hAsya pAmatAM pradhAne tene visarjana karyo ane egya nyAya ApI subhaTone paNa vidAya karyA. evAmAM somane devachaLa lAgavAthI te ghele bane ane tethI te vividha ceSTAo karate. keIvAra te nAga banate ane keIvAra vastra paherate, keIvAra yadvAladvA bolate ane keIvAra te samajunI jema bela; AvI tenI ceSTA joI, vyAkuLa thayela dhanazeTha vicAravA lAge ke-"A te vyAjanA lebhe mULa khAyuM." tyAre suMdarIe pitAnA putra nimitte devatAnI mAnatA karI. strIo putra vinA prAye parAbhava pAme. yakSAdika paNa tenI gAMDAI TALI na zakyA. tethI suMdarI revA ane vilApa karavA lAgI. evAmAM jANe sAkSAta dharma, temanA puNya kheMcAyA hoya tevA eka muni bhikSAne mATe bhamatA, te zeThane ghare AvI caDyA. temanA darzanathI, sUryodayathI aMdhakAranI jema tathA tapathI pApanI jema kAMIka deSa TaLatAM, munine prabhAvI jANI, suMdarI tarata uThI ane bhAre harSathI sAdhune vAMdIne te mane kahevA lAgI ke-"he vatsa ! tuM munine IcchA pramANe dAna Apa ane vaMdana kara ke jethI maMtravaDe jheranI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadhathI dAna ApavA upara suMdaranI kathA. 293 jema tAre rega dUra thAya. je emane dAna na ApatAM, muninI avajJA karIza, te tArA pUrNa pApodayathI tuM gAMDAIthI grasta rahIza ane sAjo kadi nahi thAya." ema mAtAe bIka batAvavAthI sAme sAdhune dAna ApatAM, te tarataja regamukta thaye. ahe! tapane mahimA adbhuta hoya che. dAnenA prabhAvathI, vAdaLa thakI sUryanI jema, bhUta chAyAthI mukta thatAM sama prathamanI jema sukha bhegavavA lAgyA. ema bhayathI dAna detAM paNa mane sukharUpa thayuM. mATe dAna sadA ApavuM. dAna kadi vRthA na jAya. temaja addhivaDe alakApurIne jItanAra ujajayinI nAme nagarI ke je cAra vedanI bhUmikArUpa vidhAtAnI jema cAra purUSArthanI bhUmikArUpa hatI. AkAzamAM sUryanI jema tyAM vikrama nAme rAjA rAjya karate ke jenA teje zatrurUpa ghuvaDa badhA parvatanI guphAmAM cAlyA gayA. vaLI tyAM zrImatamAM zreSTha suMdara nAme mithyAtvI zeTha rahetuM. tenI yazomati nAme patnI ane priyavardhana nAme putra hate. grISmatamAM nadIpUranI jema tenuM dhana khalAsa thatAM, kheda pAmI suMdara vicAravA lAge ke-"dhana AvyA pachI cAlyuM jAya te karatAM prathamathI ja na hoya te sArUM. pUrve dravya hovAthI, tene garvane lIdhe kyAM yAcanA na thAya ane nokarI paNa na karI zakAya. mArA ghare dravyanA abhAve bhejanAdikanI sAmagrI kema thAya. kuTuMba te laghu che, te have zI gati thaze? aho ! daridratAne dhikkAra che. vaLI ahIM svajane ghaNA rahyA, jethI dhana vinA parAbhava pamAya, mATe mAre paradeze cAlyA javuM sArUM che." ema dhArI, bhAtuM laI, kuTuMbane sAthe laIne te suMdara dezAMtara cAlyuM. mArgamAM tene eka nAne saMgha maLe. bapora thatAM taLAvanI pALe loko badhA bhejana karavA beThA. tevAmAM eka purUSa kahevA lAgyuM ke-"ahe! A kalyANanA bhAjana muni Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. bhikSA mATe kayAMka jAya che. pachI temane AvatA joIne sArthajane pitAne dhanya mAnatA, uThI uThIne te parama zraddhApUrvaka munine dAna ApavA lAgyA. suMdara zeTha mithyAdaSTi che, chatAM saMghajanenA upadhathI teNe munine kaMIka dAna ApyuM. pachI sAdhu svasthAne gayA ane sArthajane paNa bhojana karI cAlyA gayA. eTale suMdara paNa kuTuMbasahita keInagaramAM gaye. tyAM leke aparicita chatAM suMdara pratye sneha batAvavA lAgyA. athavA te dAnathI zuM na thAya ? te nagaramAM jatAM suMdare dukAna mAMDe tyAre bIjA dukAnadAra vANIyA, caMdradaye kamaLanI jema vyavahAramAM saMkecAyA. evAmAM eka vakhate ghare AvatAM himathI karamAyela latAnI jema yazematI bhAre kheda pAmatI suMdarane kahevA lAgI ke-"he zeTha ! ApaNuM sAthe AvatAM eka sainikanI jema mArge saMbhALa rAkhanAra ane prANa karatAM paNa priya eve ApaNe motIyo kutare marI gaye, mATe Aje bhejana karavuM yogya nathI. kharekhara ! e mAre putra samAna hate." ema sAMbhaLatAM suMdara zeTha be -"hA, e te vATemArge AvatAM bheLe thaye, paNa munine dAna dIdhuM, te divasathI mane zubha thayuM kAraNa ke e kutare akAle mu te sAruM thayuM." ema kahetAM teNe yazematIne balAtkAre bhejana karAvyuM. pachI navuM khaDIvatI dhaLela chatAM abhAgyanI jema gharanuM agradvAra akasmAta khaMDita thaI paDI gayuM. tyAre zeThANI hATe jaIne kahevA lAgI ke bAraNuM mULathI pI gayuM." zeThe vicAra karIne javAba Ape ke-dvAra" paDyuM te te sAruM thayuM. evAmAM sArI rIte mAnathI piSatAM ane pIyarIe na teDAvyA, chatAM putravadhu pitAne ghera cAlI gaI. e vAta thazematIe suMdara zeThane saMbhaLAvatAM, zeThe vicArIne uttara Ape ke-"je thAya te sArA mATe. e arasAmAM ghaNA baLade saMkIrNa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparodhathI dAna ApavA upara suMdaranI kathA. 295 mAge nIkaLyA. pAchaLathI hAMkatAM badhA baLada sAthe calAvatAM paNa eke baLada ke jenApara vepArInI jAtyaratnanI eka guNa lAdelI hatI, te devage suMdara zeThanA gharamAM peThe, eTale tarataja tarapha daSTi pheravI. zeThe guNa utArI laIne baLadane bahAra hAMkI kahADyo pachI guNa pramANu khADe khedI, temAM ratna-guNa dATI. lIMpI nAMkhIne tepara kalyANakAraka svastika racAvyuM. have ghaNA divaso jatAM suMdara zeThe te guNa bahAra kahA ane temAM jAtyarane joI pramoda pAmatAM teNe yazematIne kahyuM ke-he bhadra! je kutare jIvate heta, te meTA avAje tenA bhasatAM, baLada trAsa pAmI bhAgI jAta. paNa ApaNA gharamAM AvavA na pAmata. te zvAna muvA chatAM gharanuM bAraNuM je bhAgIne na paDyuM hota, te guNa sahita baLada aMdara AvI zakata nahi, tema chatAM je putravadhU pIyara na gaI hota te keI AgaLa paNa e vAta kyA vinA te rahetaja nahi. te e dravyane mane je lAbha thaye, te atyAre daridra banela mane e upadhathI paNa munine dAna dIdhuM, tenuM phaLa maLyuM, ema tuM avazya mAnaje." e pramANe sArthalokenA uparodhathI munine dAna ApavAnuM phaLa sAkSAt joI-jANI, suMdara zeTha mithyAtvane tajI sadA supAtre dAna devAne tatpara thayo. have ekadA te nagaranA rAjAne akasmAt peTamAM atyaMta zuLanI pIDA jAgI, tethI te bahuja pIDAya. vaidyo badhA lAcAra banyA. rAjAne pIDAte joIne maMtrIe nagaramAM DhaDhere pheravyo ke- auSadha ke maMtrathI je kaI rAjAnI phUlavedanA TALaze, tene mAgyA pramANe rAjA yatheccha vastu Apaze.' eTale suMdara zeTha ratna-mAhAbhyane jANate hevAthI teNe paTane sparza karyo ane badhA lekenI samakSa paherela ratnamudrikA pANImAM jhaboLI te pANI rAjAne pIvarAvatAM teNe taraja calapaDAthI mukta karyo tyAre rAjAe Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. jaNAvyuM ke--< huM zeTha ! tamArI icchA pramANe mAgI lyA. ' zeTha mAlyA--' he rAjana ! tamArI pIDA dUra thaI, tethI huM zuM na pAmyA ? ' AthI rAjA vizeSa sa MtuSTa thatAM ucita vastrAdika ApI mAthe hAtha mUkatAM rAjAe tene nagarazeThanI padavI ApI. jethI nakSatrAmAM caMdramAnI jema suMdara zeTha badhA viNakAmAM mukhya khanI ghaNA varase paMta zeThanI padavI pALavA lAgyA. pachI ekadA vairAgya pAmatAM, peAtAnA putrane nagarazeThanA pade sthApI su Mdara zeThe muktinI sakhI samAna pratrajyA aMgIkAra karI, ane sacamamAM vatAM tIvra tapa AcarI, parISahA sahana karI, jinavacane zraddhA lAvI, grAmAnugrAma vicaratAM, Ayu pUrNa thatAM paMcaparameSThInu smaraNa karatAM, zubha bhAvanA sahita suMdara muni svarge gayA. "" e pramANe uparASathI paNa ApavAmAM Avela dAnanu aihika ane pAralaikika phaLa sAMbhaLI, mahAti bhavye mahAtmAone sadA dAna ApavuM. temaja vaLI aceAdhyA nAme nagarI ke je bhaya, azubha, krodha. drohavaDe avadhya-yukta che. tyAM arzI janAne icchita ApanAra tathA pratyarthI-zatruone satAvanAra evA bhIma nAme rAjA hatA. pAMcase maMtrIomAM yakSomAM dharaNedranI jema mukhya evA lakSmaNu nAme te rAjAnA ma`trI hatA. kAmadevane rati ane prIti tulya te pradhAnane e bhAryAM hatI ke je abhimAnI, krodhI ane bhAre kajIcAkhAra hatI, jethI pAtAnA gharanA bhInna bhAge teNe ekane nIce ane ekane upara rAkhI, tathA svajanAnA kahevA pramANe anenA teNe vArA karyA. ekadA rAjya--kArabhAramAM rAta ghaNI vItatAM, ati vilaMba thayA. tyAre meDIpara rahenAra vadhu vicAravA lAgI ke-- * are ! jyAre jyAre mArA vAre Ave che tyAre avazya e bIje kAM vilAsa karavA jAya che, tethI hamezAM vila Mbe Ave che, ane Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadAna upara vaNIka sutanI kathA. nIcenI rAMDa tADanA kare che jethI te vahele Ave che, mATe Aje huM bAraNuM vAsI dauM, te Avaze te paNa ughADIza nahi." ema krodhAyamAna thaI, dvAra baMdha karIne te aMdara zayyApara pI rahI. pachI ardharAtre amAtya AvyuM. te sarvAge kheda pAmyuM hatuM. eTale haLave haLave upara jaI te vAraMvAra dvAra ThokavA lAge. paraMtu pelI strI kapaTanidrAe sutI hatI tethI pradhAne meTethI belAvatAM paNa bolatI nahi, tyAre cATu vacanathI kahetAM paNa teNe dAda na ApI ema kahIne nirveda-kaMTALe pAmatAM saciva nIce utaravA lAge ke tarataja nIce rahetI kAMtAe tene hAthane Teke Ape ane pradhAna nIce utaryo tevAmAM uparanI bhAryAe kamADanA chidramAMthI jeIne jANyuM ke -"hAya ! A te pelI rAMDa dvAra ughADIne tene laI jAya che." ema dhArI Akroza karatI te deva ane eka hAtha pakaDIne tANavA lAgI. tevAmAM nIcenI bhAryA pitAnA bhaNI paga tANavA lAgI. ema baLa karIne je tANe tenI tarapha pradhAna kheMcAya. e rIte vAraMvAra jorathI taNAtA sacivanuM zarIra bahu cholAI gayuM. evAmAM upalI bhAryAe bahu jora karI, jIvane jema karmaprakRti tANe tema pradhAnane tANI lIdhA. ane rAtabhara tenI sAthe teNIe Akroza vacanathI kaleza karyo. pachI prabhAta thatAM pradhAna vastra paherIne rAjasabhAmAM gaye. tyAM rAjAe tene pUchyuM ke- pradhAna ! prasveda karanAra, zItatu vinA tame jAme paheryo che?" pradhAne kahyuM-heja paheryo che. " tyAre rAjAe vicAra karI jarA hAya karavA, maMtrIne jAme utarAvyuM. eTale cholAyela zarIra jotAM, vismaya pAmI sabhAjane badhA khUba hasyA. evAmAM teja nagaramAM eka jugArI ane cAra vaNikaputra ke jene regI uMTane uMTapAlanI mAphaka mAtapitAe gharathI kahA mUkela che te coraTA sAthe maLI lekene luMTate jyAM tyAM bhame che, te Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 6 pAte bahAra ekalA beThA che,tene khAvA pUratu dhana dai cAraTA badhA bahAra rahyA ane vaNikaputra bhAtuM lai, nagara bahAra nIkaLatA hatA tevAmAM bhikSA nimitte nagaramAM jatAM eka sAdhune teNe joyA eTale dUrathIja sAdhune vaMdana karatA joI vicAravA lAgyuM ke ahA ! meM duSTa mApatAne tayA, jinadhama mUkayA. dharmopa-, dezaka sAdhunA paNa meM tyAga karyAM. hA ! hA ! huM kevA adhamAdhama banyA ? mATe have te badhAM akRtya-pApane chedanAra sAdhune dAna 4. 'ema bhAvI, teNe sAdhune dAna dIdhuM, pachI sAdhune vaMdI, te cArA pAse Avye. te badhA jamIne nagarImAM paheoMcyA. tyAM rAta paDatAM, nagaramAMthI rAjAnA gheADA laI, cAra pAchA pharyA, eTale kATavALe temane jotAM, ceAra samajIne mAryAM, paNa pelA vaNikaputra bhAgavA mAMDyo, tene gADha bAMdhI, prabhAte kATavALa tene rAjadvAre lAbyA ane rAjAne vAta kahI. have vaNikaputra tyAMja beThA che, eTale dvArapAle rAjAne vinaMtI karI ke he svAmin ! keTavAle ANela cAra bAraNe ubhA che. ' te sAMbhaLatAM rAjAe matrIne Adeza karyAM ke-- he pradhAna ! e cArane apU rIte kadarthonA pamADA. ' ema kahI maMtrIne teNe vidAya karyAM. pradhAne peAtAnA sthAne jaIne kATavALane pUchyuM ke-- eNe zI cArI karI ? ' te khelyA 6 rAjAnA azvo ceAryAM. ' ema tenA kahetAM maMtrI peAtAnI ane bhAryAthI niraMtara duHkhI che, temanI baMne kanyA cArane paraNAvatA, maMtrIe zikhAmaNa ApI ke-- he bhadra ! have AjathI tu' cArI kadi karIza nahi. strIo sAthe gharavAsa sukhe pALaje. nahiM te tane mArI nAkhIza. ' e rIte paraNAvI, teNe cAra-vaNikaputrane visarjana karyAM ane rAjA pAse jatAM teNe ceAranA vRttAMta saMbhaLAvyeA. je sAMbhaLatAM rAjA kApAyamAna thai, pradhAnane kahevA lAgyA ke- vicAramUDha che, ke vinAzavA lAyakane Ama sukhI 6 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadAna upara vaNIka sutanI kathA. 299 karavA jAya che. ' tyAre maMtrI bAlyeA hai svAmin ! purUSa e sAryAMthI jevu' duHkha pAme che, tevu' bIjuM eke du:kha nathI. hu e bhAryAthI sadA bhAre duHkhI chuM. naranA duHkha karatAM paNa e patnIvALAne adhika duHkha hoya che.' ema kahIne teNe rAjAne samajAvyA. " have te cAra ciMtavavA lAgyA ke-- ahA ! munidAnanuM mAhAtmya ! badhA cAra mAryA jatAM eka huM temAMthI chuTayA. pAchaLathI rAjAe kApAyamAna thai mAravAnA hukama karatAM paNa amAtye mane peAtAnI be kanyA paraNAvI. have jo hu' rAjAjJAnA bhaMga karI, cArI karavA jaIza, teA pradhAna mArApara kApa karI, mane avazya mAraze. mATe have mAtApitA pAse jaIne temanI bhakti karU ' ema dhArI ane srIsahita te peAtAne ghera gayA. tyAM mAtapitAne teNe pAtAne vRttAMta saMbhaLAvatAM, temaNe pradhAnane pUchIne ghera ANye.. pachI premALa strI sAthe sukha bhAgavatAM, vaTavRkSanI jema bahu putra-pautrAthI vistAra pAmyA. vaLI dAnanA prabhAvane nitya hRdayamAM saMbhAratA te sUryodayathI sUryAstasudhI niraMtara supAtre dAna ApatA. evAmAM ekadA tyAM AcA AvyA, temanI pAse bhAsahita teNe saMyama lai, dussaha tapa tapI, sarva pApanI AleAyaNA letAM ane paMcaparameSThInu dhyAna dharatAM, maraNa pAmIne te devalAke gayA. e pramANe bhAvadAnapara vaNikasutanA vRttAMta sAMbhaLI, huM bhaLye ! A leAka ane paralokamAM sukhakAraka sadA bhAvathI dAna Ape." ema dAna-dharma ne prakAzanAra muninI vANI sAMbhaLatAM badhA vidyAdharA AkAzamArge pAtapeAtAnA sthAne gayA. tyAre zraddhAyukta kAmaketue priyA sAthe dezavirati svIkAratAM, peAtAnA nagara pratye javAnI icchA karI. eTale kAI vidyAdhare bhAtu ApI, teNe pote te baMnene tenA nagaranA mArge lAvI mUkayA. tyAMthI te AgaLa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. cAlyA, ane mArganA jaMgalamAM jatAM jatAM temaNe vyaMtaranI evI vANI sAMbhaLI ke-ahIM eka mahAtapasvI sAdhu che te sAdhue e duSkara abhigraha karela ke-betALIza deSarahita je A jaMgalamAM AhAra maLe te bhojana karUM. nahi te tyAMsudhI nizcalapaNe kAryotsarga karIza. e abhigraha letAM temane pAMca mA khamaNa thayA. te muni tamAre namaskAra karavA gya che." ema sAMbhaLI kAmaketu "A zuM? " ema camaka. tyAM kAMcanaprabhA belI ke he nAtha ! mane lAge che ke ahIM abhigrahadhArI kaI muni che, ema vyaMtare jaNAvyuM. mATe ApaNe nirdoSa bhAtuM temane herAvIe." ema teNIe kahetAM, kAmaketue priyAne tyAM mUkI, vanamAM bhamatAM kAryotsarge rahelA muni joyA. eTale traNa pradakSiNapUrvaka teNe bhAvathI munine praNAma karyA ane kahyuM ke- "he bhagavan! mArUM prAsuka anna levA anugraha kare." tyAre zarIra dhAraNa karavAnA kAraNarUpa prAsuka AhAra levAnI IcchAe jyAM kAMcanaprabhA beThI che, tyAM muni gayA. teNe bhAvathI kalpanIya pitAnuM bhAtuM pratilAlatAM, munie te grahaNa karyuM. tyAM "aho dAna ! ahA ! ahA ! emane puNyadaya ! " ema belatAM vyaMtare kahyuM ke-"he sajajana ! eka vara mAgI le. " tyAre kAmaketune hajI meTI kAmanAo ghaNuM hatI, tethI teNe vyaMtara pAse mAgyuM ke-ahIM eka nagara vasAvI, mane meTuM rAjya Apa" eTale saMtuSTa thayelA vyaMtare tyAM hAthI, ghoDA ane lekasahita eka navIna nagarI vasAvI ane temAM kAmaketune rAjA banAvyuM. jyAM pratApI kAmaketu kAMcanaprabhA sahita vyaMtaranI hAyatAthI te dezamAM rAjya calAvavA-bhegavavA lAgyuM. teNe pitAnA parAkramathI bIjA badhA rAjAone tAbe karyA. te samRddha pitAnI prajAnuM rakSaNa karatAM te vadhavA lAge. vaLI svajanene pitAnI pAse bolAvI, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna nahiM devA upara kuraMganI kathA. 301 sanmAna ApatAM teNe temane pitAnA rAjyasukhanA bhAgIdAra banAvyA. sajajanenI eja rIta che. ema dAnathI bhega ane sAmrAjya pAmatAM kAmaketune barAbara pratyaya-vizvAsa thavAthI te zraddhApUrvaka supAtre dAna ApavA lAgyA. anukrame gurUno vega maLatAM vrata laI, kAmaketune jIva pAMca bhavamAM mekSa pAmaze. mATe A leka ane paralokanA sukhane IcchanAra bhavyae sadA supAtre dAna devuM. tenAthI sarvasiddhi prApta thAya che." dAna nahiM devA upara kuraMganI kathA. sta vidyamAna chatAM je pAtre dAna ApatuM nathI, te dAnathI pAmavA gya bhega-sukha saMsAramAM kema pAmI zake? te saMpadA ke saMsAranA sukha paNa pAmI ja na zake. kAraNa ke pUrve dAna ApyA vinA prANI * / tevAM sukha kyAMthI pAme ? jemaNe pUrvabhave dAna Apela nathI, teo A bhave dIna, hIna ane parAbhavane sahe che. temaja jaLavaDe rajanI jema dAnathI duSkRta zAMta thAya che, paNa je pApAtmA dAna karatuM nathI, te kuraMganI jema adhogatine pAme che. te dRSTAMta A pramANe che - Astika jananI zraddhAne ramavAnA gupta sthAnarUpa tathA sadA adharmarahita evI suzarmA nAme nagarI che. tyAM mRgAMkamaMDana nAme rAjA ke jeNe vatRtva ane kavitvathI vANI ane dAna tathA bhegathI lakSmIne saphaLa karI hatI. tyAM dhanika kuLamAM janmelA pharaMga nAme eka vaNikaputra ke karmavipAke daridratA pAmyuM hatuM. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra tenA pitarAI bhrAtAo tathA jJAtinA saMbaMdhIo zrImaMta hatA ane pUrve karela puNyathI prApta thayela lakSmIvaDe dAna karatA ane bhega bhegavatA hatA. teo nagaramAM pramANika gaNAtA ane rAjyamAM paNa mAna pAmatA hatA. kuraMganA lagabhaga badhA svajane lekamAM prasiddha thaI mAnya thaI paDyA hatA, paraMtu pUrvanA dukRtane lIdhe kuraMga nirdhana ane vepAra karatAM paNa te lakSmI na pAme, ema kaI rIte te dhana na pAme. eTale pitAnA pItarIyA, svajane ane jJAti ke pAse yAcanA karIne te bhajana pAmate. tenI vAraMvAranI yAcanAthI te lokee kaMTALIne tene Avate baMdha karyo. satya che ke jenA gharathI alaga-dUra jaI rahetAM te tenI apekSAe mRta samAna lAge che. kuraMgane svajanee e tiraskAra karyo ke te potAnA AtmAne niMdate ane pitAnA duSkarmanA paripAkathI atyaMta kheda pAmatAM te hRdayamAM ciMtavavA lAge ke -"mArA A svajane badhA potAnA puNyathI samRddhi pAmyA che ane bIjAo para upakAra kare che, paNa mArI te dIna vANuM paNa sAMbhaLatA nathI, vaLI huM je kAMI karuM chuM, tethI hAnija pAmuM chuM, mATe anya kyAM cAlyo jAuM. ahIM rahI zakAya tema nathI." ema vicArI te kayAMka cAlI nIkaLe. mArge jatAM eka sAdhu maLyA, temane namIne teNe potAnA pUrvabhavanI vAta pUchI. tyAre jJAnI sAdhu tene vairAgya nimitte kahevA lAgyA ke- samRddha lokathI vAsita asIma nAme gAma che. tyAM paraspara premALa, vyavasAyathI zrImaMta banelA dhanada ane dhanapuMja nAme be pADozI mitra hatA. ekadA dhana laIne te baMne dUra deza pratye cAlyA, ane bapora thatAM teo kaI gAmamAM gayA. tyAM temaNe keI vRddhA strIne rAMdhavA sAmagrI lAvI ApI, eTale teNe taiyAra karI, mIThA vacane temane jamavA bolAvyA. tyAre Asane besI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna nahi devA upara kuraMganI kathA. 303 paga dhotA te baMnene vRddhAe pUchyuM ke-tamAre kyAM ane ke vyavasAya karavA javAnuM che?" temAM eka belyo-- "huM zrIkula nagaramAM ghI levA jaIza." bIjAe kahyuM huM paNa teja nagaramAM cAmaDAnI kharIda karavA jaIza." AthI vRddhAe ghI levA janArane bhaktithI gharamAM besArI jamADe ane bIjAne anAdarathI bahAra besArI, jamADaze. tyAre ApaNane teNe aMdara ane bahAra besArI bhedathI kema jamADayA?" emaciMtavatA te baMne yathAsthAne gayA. tyAM eke dhRta lIdhuM ane bIjAe IcchAnusAra carma laI, pAchA vaLatAM temane bhinna bhinna ciMtA-vicAraNA jAgI. te baMne pAchA teja gAmamAM pelI vRddhAne ghera AvyA ane raseI mATe temaNe sAmAna lAvI ApatAM, teNe bhejana taiyAra karyuM. pachI pUrve jene gharamAM besArI bhakitathI jamADayuM hatuM, tene bahAra ane bIjAne gharanI aMdara besArIne jamADa. AthI temaNe viramaya pAmatAM vRddhAne pUchayuM ke -"he mAta ! jatAM AvatAM, teM amane bhinna sthAne kema besAryA?" te vRddhA bolI "he vatsa tame barAbara dhyAna pUrvaka sAMbhaLe-je pUrve ghI levA cAlya, tenI evI dhAraNA te vakhate hatI ke--jyAM huM ghI levA javAne chuM, tyAM gAye, bhese laSTa-puSTa hoya, te mane ghI sastuM ane puSkaLa maLe. evA abhiprAyathI pUrve tuM jatuM hatuM, e tArA zubha AzayathI meM tArI sArI sarabharA karI. temaja A carmanA vepArIne te vakhate e duSTa vicAra hato ke ghaNA catuSpada janAvara mare, te cAmaDuM sevuM thAya ane puSkaLa maLe, evA pApI vicAra samajI, tene caMDALa samAna jANIne bAraNe besArI jamADe. krUra mananA pApI prANIthI ghara abhaDAya-ema kahevAya che, tethI utama jane tene gharamAM pesavA detA nathI. atyAre tame mAla kharIdI pAchA vaLatAM, tamArA baMnenA vicAra viparIta thayA che. ghIvALAne vicAra apavitra ane cAma Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. rIta sthiti samIka surAsuranI sara ane prame DAvALAne saMkalpa hamaNuM sAre che. tethI tame baMnenI meM viparIta sarabharA sAcavI." ema vRddhAnAM vacana sAMbhaLI ane potAnA mananI tevI sthiti samajI, mAla laIne teo satvara AgaLa cAlyA. AgaLa jatAM temaNe surAsuranI sabhAmAM dharma--dezanA ApatA eka kevaLIne joyA. eTale kautukathI te baMne pramedathI temane namaskAra karI dAnasaMbaMdhI dezanA sAMbhaLavA beThA. avasare dhanade pUchyuM ke-"he bhagavAna! mane lAbha thaze ke nahi ?" jJAnIe kahyuM "tamane dharmane lAbha nahi, paNa arthane lAbha thaze." ema sAMbhaLatAM te baMne pitAnA gAma bhaNI cAlyA ane anukrame teo svasthAne pahoMcyA. have sAdhusahita keTalAka AcAryo te gAmanI najIkanA udyAnamAM zuddha bhUmikAe padhAryA. devage kAryotsargamAM rahI, tapa AcaratA temAMnA keI sAdhune kaI duTe zarIre mATe ghA karyo, chatAM dehamAM niHspRha sAdhu tenI pIDA hevA lAgyA. tyAM anukeme te ghA prasaratAM pAkIne saDavA lAgyuM. tevAmAM kaI vaidya zrAvake te sAdhune joyA ane "aho ! sAdhune mahAkaSTa che" ema dhArI te bahu kheda pAmyuM. pachI teNe AcAryane nivedana karyuM ke-"he. prabhe huM zrAvaka vaidya chuM, paNa daridra hevAthI, mArA ghare dhRtaauSadha nathI. ahIM te atyAre duprApya che, te dhanadanA ghare che, mATe tame mAgI lAve, te huM dhRta-mizra auSadhe tapasvInI cikitsA karUM. kAraNa ke zarIranuM rakSaNa karatAM tape vRddhi thAya che. vaLI sAdhunI cikitsA karavAthI mane paNa abhISTa lAbha thAya." ema teNe kahetAM, AcAryo be muni mekalyA. temaNe dhanada pAse jaI glAna munine vRttAMta jaNAvI, auSadha mATe dhUta mAgyuM paNa kRpaNutA, nirdI kSaNya tathA dAnathI vimukha hovAthI teNe munine jaNAvyuM ke -"dhRta nathI, mATe cAlyA jAo." lAna mANasa pratye Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara pradhAnaputrInI kathA. 305 paNa auSadha ApavAnI bhAvanA hAvI joIe, teA plAna sAdhu pratye te avazya joIe, chatAM dhanadane dAnabuddhi na AvI. pachI sAdhu te pAchA cAlyA gayA. dhanada tA kadApi kIrtidAna ke dhama-dAnamAM paNa dhana vAparatA na hatA. pApe dhana saMcaya karI, dhanaH maraNa pAmatAM te tu' kurga thayA che. ' e pramANe sAMbhaLatAM kuraMga daridrI vicAravA lAgyA ke-- ahA! mane dhikkAra che ke chatI zakitae me dAna na dIdhuM, te vinA A bhave huM leza paNa sukha pAmyA nahi. A jIvikArahita thai, badhe dIna ane hInapaNe bhamyA karUM chuM pUrve jo meM dAna dIdhuM hAta, te A bhavamAM dhana pAmata, paNa tema te meM karyuM" ja nathI, jethI atyAre dhana pAmyA, teA have huM dAna- dharmI zAthI karU ? mATe huM vrata ja laI lauM ke jethI duSkarmanA aMta Ave." ema dhArI, sayama laine, te sukhadAyaka tapa AcaravA lAgyA. "" zIlavrata upara amAtya sutAnI kathA. zI --(:)-- lamaMtra te sva-parane sarva prakAre rakSaNa karavAmAM tathA AtmAnA karma-kASThane khALavAmAM agni samAna che. zIlavatapara amAtyasutAnI kathA A pramANe che-- rAjagRha nAme nagara ke je dharma, nyAya ane lakSmInu sthAna tathA jinacaitya ane sAdhuothI suzAbhita che. tyAM zatruonI patra-pallivaDe peAtAnI asidhenune puSTa karanAra tathA adhA rAjA 20 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. AmAM mugaTa samAna evA cadrazekhara nAme rAjA hatA. tene nItinI rItine jANanAra, pRthvI--pASaka, svAmIbhakata; sama tathA dhArmika evA vasu nAme pradhAna hatA. rAjA paNa aneka zAstronA jJAtA, vidvAnAnI sabhAmAM besanAra tathA navIna kAvya-kartAone atyaMta sanmAna ApanAra hatA. have tenI kIrtti sAMbhaLatAM, apratima pratibhAzALI eka aMtarvedI paDita tyAM AvI caDayA. te je kAMi kAvya khelatA, te vidvAnAne lajajA pamADanAra tathA phuMphADA mAratA bhujaMganI jema te padmA kAi dhArI zakatA nahi. tevAmAM dezAMtarathI Avela te paDita jANavAmAM AvatAM rAjAe tene elAbyA. vidyA ratnanA kANu athI na mane ? eTale peAtAne paDita mAnanAra te sunna rAjasabhAmAM gayA . ane eka se ATha zleAkAthI teNe rAjAnu varNana karyuM. chaMda, alakAranA doSa jANunArA jene dUSita na karI zake tevA zlAke sAMbhaLatAM rAjAe tene peAtAnA ardhAsane besAryAM, ane kahyuM ke-- A dADhIvALI sAkSAt sarasvatI kayAMthI ? ' te khelyA-- huM rAjan !: huM madhya dezathI tamArUM darzana karavA Avela chu" tenI tArkika vANI sAMbhaLatAM anya paDitA, saMgrAmamAM vAjiMtra sAMbhaLatA kAyaranI jema sa kAcAi gayA. pachI rAjAe bhAre harSoM pAmI jeTalA zlAka hatA, teTalI seAnAmhAra paMDitane apAvIne prathama divase bhAre Adara karyA, ane vaLI pradhAnane rAjAe AjJA karI ke-- A paMDita jeTalA zleAka anAvI lAve, teTalI seAnAmhAra tame ene sadA ApatA rahejo.' AthI te paMDita niraMtara eka sA ATha zloka banAvIne teTalI seAnAmhAra letA, te jyAM tyAM bheAjana karatA ane jINu devakuLamAM sui rahetA. rAjA pote priya vAkaya pratye dAtAra che ane paMDita navAM kAvyeA banAvavAmAM niSNAta-sama che. AthI pradhAnane bhAre ciMtA thaI paDI. te vicAravA lAgyA ke ema Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara pradhAnaputrInI kathA. 307 ? " sadAkALa sAnAnuM dAna detAM te merUparvata paNa khalAsa thaI jAya, te rAjAnA bhaMDAra zA hisAbamAM ? have jo huM rAjAne aTakAvu te enu dila Aya ane nahi te lakSmI jAya che. rAjA Ape, tyAM sudhI paDita letAM aTake tema nathI.' AvI ciMtAnA zalyathI saciva khAte nahiM, sutA nahi ane eja vicAramAM te vyAkuLa thavA lAgyA. evAmAM ekadA te peAtAnA ghare Asane besI eja ciMtAmAM cakacUra che, pAte jamatA nathI ane mAtra bhUmi pratye ja joI rahela che, tyAM tenI nAnI putrI, maMtrInA kheALAmAM besI, be hAthe tenI dADhI pakaDatAM te amAtyane kahevA lAgI ke - he tAta ! tamArA hRdayamAM duHkha pedA karanAra zI ciMtA che ? zuM rAjA kApAyamAna thayA che ke anya kAI duHsAdhya kAma mAthe AvI paDyu che?' pradhAne jarA hasIne kahyuM ke-- jo asAdhya zatru hAya, to tuM zuM kare ?' te kheAlI... huM tAta ! huM tene sAdhavAnI budhdhi Apu.' ema sAMbhaLatAM pradhAne vicAra karyo ke-- e bALaka chatAM, enI buddhi apUrNAM che; ane laghu strInI prAye tAtkAlika buddhi vizeSathI hoya che.' ema dhArI sacive putrIne kahyuM ke... he vatse ! pele paMDita suvarNa vRthA lai jAya che.' ema te vRttAMta saMbhaLAvatAM, putrI elI ke--< he tAta ! tame ciMtA tajIne bhAjana karo. e sAdhya che ke asAdhya, te huM tamane pachIthI kahI batAvIza. ' tyAre amAtye kahyuM-- he putrI ! jo tu te mane sAdhana--buddhi batAvIza, te pachIja tuM bhAjana karIza, nahi teA bhAjana levAnA nathI. ' kanyA khelI-- huM tAta ! tame lajjAthI svamukha DhAMkI, mane khATI rIte te paDita sAthe paraNAvA. pachI hu evA upAya karIza ke te kaIMka Achu letAM chevaTe navuM nahi le ane pUrva lIdhela haze, te suvaNu mUkIne bhAgI jaze, tathA huM ahIM rahIza.' teNe ema kahetAM, matrIe pramAda pAmI, putrI 6 : Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. 2 6 sAthe bheAjana karyuM. pachI bIje divase badhA nimittIyA sAthe sa Mketa karI, ma MtrI tarata rAjasabhAmAM gayA, tyAM rAjAne namIne te cathAsthAne beThA. tevAmAM jANe peAtAnA abhAgyathI AkarSAyA hAya tema te paDita AbyA ane teTalA ja zlAko khelIne te rAjAnA ardhAsane beThA.:tyAre saMtuSTa thayela rAjAe ma`trInA mukha sAme joyu. jyAre maMtrI aMjali joDI sarva sabhA samakSa kahevA lAgyA ke--' he nAtha ! e pa'Dita amUlya zloka banAve che, jethI hu rajita thai, mArI putrI ene paraNAvu, jo ApanI anujJA 'hAya, tA e kAma yukata che.' rAjA melyA-- De saciva ! tame cita vAta karI che. tArI putrI viduSI che ane A paMDita che te e kAma bahuja yukata che.' pachI pradhAne badhA jyAtiSIAne pUchatAM, temaNe godhUlika lagna Apyu, eTale pradhAne teja vakhate paMDitane peAtAnI putrI paraNAvI dIdhI, ane hAtha joDI jaNAvyuM ke-- huM vidvan ! A tArI priyA che, ene lai, tame sukhe tamAre ghera jAA.' jethI sAkSAt ciMtA samAna teNIne sAthe lai, jANe namavA jatA hAya, tema tarata kAi devakulamAM gayA. tyAM devane namI, maMtrisutA meAlI-- have satvara ghare cAleA.' te zaramAine bAlyA-- A zivAya anya mArU ghara nathI. ' tyAre te kApa atAvI kheAlI-- are ! ghara vinA tame jame che| kayAM? tame rAja ekaso ATha seAnaiyA lAve che ane rahevAne mATe te ghara paNa nathI. huM A naTa-viTanA sthAnamAM rahevAnI nathI. mane te be majalAnu makAna joie. mATe zIghra taiyAra karAvA.'paMDita mAlyA-- A vakhate eka kSaNavAramAM kAMi ghara ubhuM na thAya. mATe AjanI rAta . ahIM raheA, savAre sArA makAnanI sagavaDa karIzu'.' ema tene samajAvIne te rAtre ci'tA karatA tyAM rahyo, ane ardharAtre uThI te eka zeThane ghare.gayA. tyAM zeTha jAgyA, tyAM " Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara pradhAnaputrInI kathA. 309 sudhI te khAraNe esI rahyo. pachI teNe te zeTha pAsethI makAnanu taLIyuM vecAtuM lIdhuM, ane tarataja gADAM bharI, tyAM rahevAnI teNe badhI sAmagrI taiyAra karAvI. pachI te devakuLamAMthI matrIsutAne lai AbyA. ema kAmanI vyagratAthI te prathama karatAM adha zlAkA anAvI zakayA ane te paNa khelatAM skhalanA pAmatA ane alakArAdikavaDe te dUSita hatA. eTale pradhAne jaNAvyu ke huM paMDitajI tame aDadhA zloko kRSita kthA." ema kahI teNe tene aDadhA sAnaiyA ApyA. AthI lajjAthI sabhAmAM sAcAtA te zvAnanI jema cAlyA gayA ane ghare bahu kheda pAmyA. tyAM gharanuM kAma teA karavAnuM ke karAvavAnuM te hatuM ja. te prabhAte vhele uThI, nAkarAne melAvavA jatA, pAte tyAM besatAM temanI pAse rAja kAma karAvatA. vaLI gharamAM khapatI cIjo te maMtrIzvaranI putrI vAra MvAra paMDita pAse ma MgAvatI, jethI te atyaMta kaMTALI gayA. AthI zlAka banAvavAnI tenI zakita kSINa thatAM AchA AchA zrlAka anAvI te rAjasabhAmAM AvatA ane tyAM kSudra janethI paNa hAMsI pAmatA. eTale jyAM sanmAna pAmatA, tyAM potAnA tiraskAra jotAM tene atikheda thayA. hIlanA pAmatAM paNa zvAnanI jema je lubdha rahe, te leAbhI ane adhama purUSa jANavA. ane vaLI gRha-vyavahAramAM nimagna thatAM purUSanI zAstrabuddhi naSTa thAya che. vidvAnAnI e ja mUDI che, tenA nAza thatAM gujarAna kema cAle ? evAmAM ekadA khinna thayela te pa MDita, apamAnanA vicAra karI, bhAryA tajI, * je bhAge te jIve, ema ciMtavIne te palAyana karI gayA. tyAre maMtrisutAe kavinu palAyana jANI, maMtrIne jaNAvyuM. maMtrI teNIne peAtAne ghera lai AvyA. pachI prathamanA divasathI te paMDitane kaMcana apAyu hatu, te badhu teNIe pradhAnane ApatAM, te bahuja AnaMda pAmyA. tevAmAM eka divase pradhAne Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. C putrIne satya vivAha mATe Agraha karatAM, te kheAlI ke huM tAta ! mAre pharI vivAhana hAya. mAre tA have eka tIrthaMkara ja svAmI che ane suvarNanA alaMkAro karatAM zIlabhUSaNa zreSTha che.' e pramANe yukitayukata vacanAthI peAtAnA pitAne samajAvIne te zILa pALavA lAgI ane tapa tathA svAdhyAyathI zarIra zaiASavA lAgI. C 7 : ekadA te nagaranA rAjaputrAe capalatAthI pAdara devatAnAM vanavRkSeA mULathI ukheDI nAkhyAM. te netAM kApathI jAjavalyamAna thatI devIe tRNane dAvAnalanI jema te aparAdhI rAjaputrAne tarataja bhasmIbhUta karI nAkhyA, tathA temanA aparAdhathI taphAna, vRSTi ane satata patthara nAkhatAM te nagarane upadrava karavA lAgI. tyAre rAjA ane lAkoe tenI nitya sArI rIte pUjA karyA chatAM te upadrave karatAM aTakI nahi. tevAmAM eka vakhate pradhAnane ciMtAtura joi, te kahevA lAgI ke-- huM tAta ! pharI tamane zI citA lAgI che ? te melyA he vatse ! zuM tane khabara nathI pAdara devatA kupita thaine nagaramAM upadrava kare che. tene zAMta pADavAnA upAya hAtha lAgatA nathI, eja mATI ciMtA che. tA he vatse ! tuM zIlavatI che, mATe tArA prabhAvathI te zAMta thaze. te leAkeAne tethI bacAvavAnI dayA kara.' ema pitAnA uparAdhathI teNe devatAne uddezIne tapa pUrNAMka kAcetsa karyAM eTale lehacuMbakavaDe leAhanI jema tenA zIla-dhyAnanA prabhAvathI AkarSAyela devatA AkAzamAM rahI matri sutA pratye a Mjali joDIne badhA leAka samakSa kahevA lAgI ke-- * huM pradhAnaputrI ! kahe, zuM karuM ? ' te khelI-- leAkAne kadi upadrava karIza nahi.' ema maMtrIsutAnu vacana gauravasahita mAthe caDAvI, leAkeAne abhaya ApatAM te devI peAtAnA sthAne gaI. e pramANe zuddha zIla pALI, AyuSya pUrNa thatAM zIlanA prabhAvathI duSka dugdha karI, trisutA vage gai. e rIte sva-parane sukhakArI ' Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlanA nAza upara zrIkAMtAnI kathA. 311 maMtriputrInuM caritra sAMbhaLI bhavyAtmAe yathAzakita uttama zIla ,, pALavu. ' zIlanA nAza karavA upara zrIkAMtAnI kathA. -:: strI ne parapurUSanA tyAga ane purUSane parastrIne tyAga, te gRhasthAnu zIla gaNAya, te vinA duHzIlatA kahevAya. sa thA zIlanA dhvaMsa karavAthI A bhavamAM anAdara ane mlAni ane paraleAkamAM zrIkAMtAnI jema narakanAM duHkhA prApta thAya. te vRttAMta A pramANe cheH-- - A bharatakSetramAM lakSmIvAsa nAme nagara ke jenuM nAma nitya vasatI lakSmIvaDe sAMka hatuM. tyAM zrIpati nAme rAjA hatA, ke jenA caraNa-kamaLane Azraye rahela rAjAe jANe lakSmIne prasanna karavA sadA tene page paDatA hatA. tyAM kumAra nAme eka vika hatA ke je dharmAMdhana vadhAravAnA upAya karatA. tene zrIkAMtA nAme bhAryAM hatI. eka vakhate tene vicAra Avye ke-- 8 kUce gauNa ho, TUce nyAyane lam / dravyeNa mitrasaMpatti-dharmo dravyeNa gehinAm " // // a:-dhanathI leAkamAM gaurava vadhe che, dhanathI kuLa khyAti pAme che, dhanathI mitrAdikanA vadhArA thAya che ane dhanathI ja gRhasthA dhama sAdhI zake che. ema vicArI kumAra dhanApAna karavA sA sahita dezAMtara cAlyeA. ane tyAM rahetAMteNe sArUM dhana pedA karyuM. pachI puSkaLa dhana kamAi pAtAnA nagara bhaNI AvatAM rastAmAM teNe eka vRddhane Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. ? AvatA jocA eTale tene vRddha samajI kumAre juhAra karyA tathA kumAra tenI pAse rAja buddhi vadhe tevA upadeza sAMbhaLatA. ema mAge saMgAthe AvatAM prIti vadhavA lAgI ane anukrame pitA-putra jevA temanA sneha thayA. pachI lakSmIvAsa nagara najIka najIka AvatAM vRddhe kahyu` ke--' huM ahIM najIkanA gAmamAM rahuM chuM.' ema kahI alaga paDatA vRddhane kumAre pUchyuM ke-- huM tAta ! sa ilAjamAM kAma Ave,tevI mane buddhi batAvo.' vRddha elyA--'he vatsa ! sAMbhaLa-tane zuM akathya che ? nagaramAM praveza karatAM peAtAnA gharanA samAcAra na pUchavA, pAchaLa karIyANAM mUkIne nagaramAM na pesavuM ane strInA vizvAsa na karavA. e traNa zikhAmaNa tu pALaje ane jarUra paDe, tA mArI pAse Avaje.' ema kahIne vRddha potAnA gAme gayA ane kumAre paNa peAtAnA nagaramAM AvatAM bahAra eka paricita purUSane jotA pUchyuM ke--' mArA kuTumamAM badhA kuzaLa che ? ' ema vRddhuvAkaya bhUlI jaIne teNe pUchatAM pelA purUSe jaNAvyuM ke-- tArI mAtA maraNa pAmI.' AthI tene bahu duHkha thayuM. pachI potAnA karIyANAM pAchaLa tajI te utAvaLe peAtAnA ghera Avye, paNa te vakhate a rAtrane samaya hAvAthI svajanA badhA sutelA hatA, jethI 'ce avAje teNe khelAvatAM paNa kAi jAgyuM nahi. tyAre atya'ta - utsukatAne lIdhe bahAranI bhIMtapara caDhatAM tene cAkIdAre joce ane cAra samajIne tene bhAlA mAryA, jethI kumAra jamInapara paDaceA. tevAmAM gharanA leAkeA jAgI uThayA. eTale kuTu e tapAsa karatAM tene oLakhIne AMsu pADayAM. kumAre paNa prahAravaTe jarita chatAM pUchyuM ke--mAtAne kevA roga hatA ? ' tyAre kuTae saMbhrAta thai kahyu-- e zuM kaheA che ? mAtA tA gharamAM sutI che. tene rAga kardi thayA paNa nathI.' kumAra bAlyA-- mane koIe ema kahyuM ke--tArI mAtA maraNu pAmI.' svajane kahyuM-- " Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlanA nAza upara zrIkAMtAnI kathA. 313 * e tA cAkarI ke jene mAtA kahevAmAM AvatI, te marI gai. evAmAM tenI mAtAe jAgrata thatAM AvIne meTethI tene AziSa ApatAM, bAhathI AzleSa ApIne tene peAtAnA kheALAmAM besAryA kumAra paNa peAtAnI mAtAne jotAM parama pramAda pAmyA. tyAM keIe AvIne kahyuM ke-- tame gayA pAchaLa badhuM karIyANuM alAtkArathI cArA lai gayA. temAMthI kaMika bAkI rahyuM, te lyA.' ema kahI, te purUSa kumArane zeSa vastu ApatAM, kumArane vicAra Avyo ke - ahA ! kaSTathI meLavela badhI vastu cArAi gai.' ema dhArI teNe pUrvakarmAnI prabaLatA mAnI lIdhI, ane pelA purUSe lAvela vastu teNe zrIkAMtAne ApI. pachI prahAranA ghA kaiMka rUjhAtAM rAjA pAse javAnI kumArane utkaMThA thai. eTale kaIka laine te rAjasabhAmAM gayA ane tyAM rAjAne praNAma karI, ucita sthAne beThA. tyAre rAjAe pUchatAM teNe potAnA paradezanA vRttAMta kahI saMbhaLAvyeA. rAjAe pharI pUchyuM' ke--< tame kAMI kautuka joyu hAya, te kaheA.' kumAra belayA - he nAtha ! eka kautuka meM joyu te e ke drAkSamIja vAvatAM tarata uge ane tatkAla te phaLe che.' tevAmAM kUTaprapaMca nAme matrI ke je kumAranI strInA premamAM lubdha hatA, te nitya teNInI pAse jatA ane vilAsa karatA, teNe vicAra karyA ke-- A kumArane jItI, tenI strIne lai lauM, tA mahuja sArU thAya.' evA duSTa abhiprAyathI te khelI uThaceA ke-- he rAjana ! e vaNika mithyA khele che. evuM kayAM paNa banyu che ke bIja vAvatAM tarata uge, vistAra pAme phule ane phaLe.' tyAre rAjAe jaNAvyuM ke--' huM kumAra! tu kahe che, te najare joyuM che ke sAMbhaLyuM che ? ' te elyA-- huM bhUpati ! meM te joyuM ane anubhavyuM che. te khIne vAvI mArgamAM me' phaLa khAdhAM che ane tenI vistRta chAyAmAM hu sutA chuM te bIjo huM sAthe lAgye chuM ane ghare mUkelAM che. huM temane sAkSAt 6 " Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. batAvIza. temAM zaMkA karavA jevuM kAMIja nathI." evAmAM maMtrI belyo he rAjanuM! je e pitAnI pratijJA pUrNa kare, te e be hAthe prathama vastu mArA gharamAMthI laI le ane enI pratijJA mithyA thAya, te huM enA gharathI ISTa vastu lauM ema maMtrIe kahetAM baMnenuM saMmati-patra rAjAe lakhAvI lIdhuM, pachI maMtrIe pitAnA gupta purUSane mokalI tarata te bIja teNe zrIkAMtA pAse thI maMgAvI lIdhAM, paNa maMtrInA abhiprAyane na jANatA kumAre te bIja maMgAvavA, mANasa ekalatAM, zrIkAMtAe asala bIjane badale bIjAM ApyAM, teNe lAvIne te kumArane sepyAM. pachI rAjasabhAmAM mATI magAvI, temAM bIja vAvatAM, kumAra tene svAdu jaLa siMcavA lAgyuM. tyAM rAjAe ane sabhAjanee utsukatAthI jotAM, kumAre tarata tenA para vAMsane meTe vistRta maMDapa karAvyuM eTale te ugatAM vistAra te dUra rahe, paNa tenA aMkura paNa na pragaTayAM tathA pRthvIne paDa upa paNa nahi. kAraNa ke bIjamAM viparyAsaphAraphera hatuM. ema vAraMvAra siMcatAM ane jotAM, tenA aMkura paNa na pragaTayA. jethI kumAra valakhe pI gaye. tevAmAM maMtrI magarUra thaI belI uThe ke-"he rAjana! juve kumAranI satyatA. AthI rAjA ane rAjake tALI pADatA hasavA lAgyA. tyAM kumArane viramaya thaye ke-teja drAkSabIja chatAM kema ugyAM nahi?" tyAre saciva kahevA lAge ke -he rAjana ! patra pramANe enA gharathI hastAgrAhya vastu mane apAve ke je badhA lekanA dekhatAM huM mArA ghare laI jAuM" jyAre kumAre paNa jANyuM ke e mArI, bhAryomAM Asakta hovAthI te upADavAnI abhilASA karate lAge che. vaLI eNe zrIkAMtA pAsethI mUla bIja mAgIne tene viparyAsa karyo haze temaja zrIkAMtA paNa enApara anurakata lAge che, jethI bIja ApI dIdhAM. are! mane dhikkAra che ke vRddhanI traNe zikhA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlanA nAza upara zrIkAMtAnI kathA. 315 ' 9 maNune visArI dIdhI, jethI huM sAkSAta viparIta phaLa pAmyA.' have atyAre ja te vRddhane kheAlAvI, salAha lauM ke jethI matrI chaLathI mArI strIne upADI na jAya.' ema dhArI, peAtAnA eka nAkarane meAkalIne te vRddhane tarata melAvI, teNe maMtrInA vRttAMta kahI saMbhaLAvyeA. eTale vRddhe te kAma peAtAne mAthe letAM jaNAvyu ke-- tu koi rIte bhaya pAmIza nahi 'AthI kumAranuM mana svastha thayuM. zrImAna rakSaka hAya tyAM bhaya kevA ? maMtrIe utsuka thaIne kahyuM ke--< huM rAjan ! have vilaMba zAne karI che ? ' tyAre rAjAe kumArane kahyuM ke--' tame utAvaLa karA.' tyAM vRddhe nivedana karyuM ke jevI . Apa svAmInI AjJA.' ema teNe elatAM, badhA saMgAthe AvatA maMtrIne vRddhe jaNAvyuM ke-- je tamane rUce, te lyA.' eTale nagarajanA ane rAjAne sAthe lai, zrIkAMtAnA abhilASI maMtrI kumAranA ghare AvyeA. tene Avela jANI zrIkAMtA ha pAmI, jethI tenA manAbhAvane jANI, vRddhe zrIkAMtAne kahyuM ke-- huM vase ! tArA bALaka reAve che, mATe tene laIne tame upara mALapara jA, tyAM gheADIvAra besI rahejo ke jeTalAmAM rAjA cAlyA jAya.' kumAre paNa e pramANe kahetAM zrIkAMtA meDIpara gaI. tevAmAM buddhizALIvRddhe nisaraNI anyatra mUkI dIdhI, pachI loko ane rAjAnA besatAM kumAre peAtAnA gharamAMnI badhI vastu batAvatAM, maMtrIe temAMnu N kazu na lIdhu. te te bhrAMta dRSTie mAtra zrIkAMtAnI tapAsa karatA, paraMtu AgaLa mUkavAmAM Avela ratna suvarNAdine te jovAne paNa icchatA nahi. tevAmAM kai rIte zrIkAMtAne meDIpara beThela jANI maMtrIe rAjAne kahyuM-- nIcenI vastu badhI joi, have meDI uparanI vastuo jovAnI che.' ema kahetAM, zrIkAMtAne grahaNa karavAnA umaMgathI teNe be hAthamAM nisaraNI letAM maMtrI upara caDavA jatA hatA, tyAM vRddhe jaNAvyuM ke-- huM matrina ! have upara Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. cIne zuM karavuM che? kAraNa ke be hAthathI prathama te nisaraNI lIdhI, mATe eja tArI thaI tane have ahIM bIjuM kAMI maLe tema nathI; patramAM cekhuM emaja jaNAvela che ke be hAthathI je lIdhuM, teja teNe laI levuM" ema vRddha belatAM paNa zrIkAMtAne levA IcchanAra maMtrI uMcA nIcAM vacana kahevA lAgyuM, paNa rAjAe patra-pramANu batAvatAM, tene aTakAvI dIdhuM. tyAM vRddha rAjAne kahyuM ke-he svAmin ! pradhAne prathamathI kahela ke je huM laIza, te badhA lekanA dekhatAM ghare laI jaIza. mATe hAthe lIdhela nisaraNuM e pitAne ghera laI jAya." jethI nyAyI rAjAe balAtkAre maMtrInA hAthe nisaraNI upaDAvI, tene gharabhege karyo. A vakhate kumAre rAjAne bhAre satkAra karI tene bheTa ApI, visarjana karyuM, eTale rAjA temaja nagarajane potapotAnA sthAne gayA. vaLI kumAre vRddhanuM bhAre sanmAna karatAM, tene bahu kIMmatI cIjo ApI visarjana karyo. e vRttAMtathI zrIkAMtAne lAgyuM ke A badhuM mArUM chidra pragaTa thayuM. ema dhArI, nirdaya teNe ISya dharatAM, kumArane viSa daI mArI nAkhyuM ane durazIlA te sacivamAM Asakata banI. ema duzIlatA tathA patine mAravAnA pApathI zrIkAMtA A bhavamAM duHkha pAmI ane parabhave te narake gaI. mATe zAzvata sukhane IcchatA vidvAne A lekamAM jenAthI satata niMdA thAya, tevA dezIlyane tyAga kare jaIe." Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. evAmAM dharaNe je te bALakane jotAM ane tenA pUrvabhavane vRtAMta A pramANe teNe jANya-pUrvabhavamAM e kaI vaNikane putra hate devage tenI mAtA bALapaNeja maraNa pAmI. tenI oramAna mAtA hatI, te e bALakane bhejanAdikamAM bahu satAvatI ane alpa aparAdha chatAM bhAre kodha batAvatI, ema anukame te vana pAmya ane vimAtAnuM apamAna ane durvacana jANuM, teNe kaI mitrane e hakIkta nivedana karI. tyAre teNe kahyuM ke -"pUrvabhave je samyaka tapa karela hoya, te AtmA keIthI paNa parAbhava na ja pAme, e vAta satyaja che." ema sAMbhaLatAM vinItavacanI thaI, te yathAzakita tapa karavA lAge ane mAnApamAna tajI, pite tapamAMja lIna banyuM. ekadA tRNanI jhuMpamAM paMcaparameSThIne saMbhAratAM teNe niyama lIdhe ke paryuSaNa parvanA divase huM avazya aSTama-tapa karIza." ema dhArIne te beThe. tevAmAM vAyunA ge kayAMka agni jAgyo ane pavananA jorathI tarata te vistAra pAme. tevAmAM vimAtA vicAravA lAgI ke-atyAre e zakyaputrane mAravAne ThIka upAya hAtha lAge che. A AgamAMthI agni laI, enA tRNu-gRhamAM nAkhuM ke jethI te baLI jAya. e te mane eka zalyarUpa ja che." ema nizcaya karI, teNe tRNa-gRhamAM agni nAkhe. eTale te bALaka tapamAM lIna rahetAM kSaNavAramAM baLI muo. te tapa-dhyAnamAM eka citta hevAthI, agninI vyathA ne avagaNa, maraNa pAmI, zrIkAMta aputrIyAne te putra thaye che. pUrvane saMskArathI paryuSaNa parvano utsava sAMbhaLatAM e bALake pitAnI pUrva pratijJAne laIne atyAre aThThama tapa karyo che. mUrzita thatAM tene mRta samAna samajI saMbaMdhIoe jamInamAM dATayo che, te e maraNa na pAme, teTalAmAM huM tene jIvADuM" ema vicArI dharabeMke pitAnI zakitathI jamInamAM dATela te bALakanI evI rIte Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. : 6 evAmAM dharaNendre te khaLakane jotAM ane tenA pUrvabhavanA vRtAMta A pramANe teNe jANyA-pUrva bhavamAM e kAI vaNikanA putra hatA, daivayoge tenI mAtA bALapaNeja maraNa pAmI. tenI oramAna mAtA hatI, te e bALakane bheAjanAdikamAM bahu satAvatI ane alpa aparAdha chatAM bhAre krodha batAvatI, ema anukrame te caiAvana pAmyA ane vimAtAnuM apamAna ane durvAMcana jANI, teNe kAi mitrane e hakIkata nivedana karI. tyAre teNe kahyu` ke-- pU`bhave jo samyaka tapa karela heAya, tA AtmA kAithI paNa parAbhava na ja pAme, e vAta satyaja che.'ema sAMbhaLatAM vinItavacanI thai, te yathAzakita tapa karavA lAgyeA ane mAnApamAna tajI, pAte tapamAMja lIna anyA. ekadA tRNanI jhuMpaDImAM pacaparameSThIne saMbhAratAM teNe niyama lIdheA ke * paryuSaNA panA divase hu avazya aSTama-tapa karIza.' ema dhArIne te beThA. tevAmAM vAyunA ceAge kayAMka agni jAgyA ane pavananA jorathI tarata te vistAra pAmyA. tevAmAM vimAtA vicAravA lAgI ke-- atyAre e zeAkayaputrane mAravAne ThIka upAya hAtha lAgyA che. A AgamAMthI agni laI, enA tRNugRhamAM nAkhuM ke jethI te maLI jAya. e te mane eka zalyarUpa ja che." ema nizcaya karI, teNe tRNa-gRhamAM agni nAkhyA. eTale te bALaka tapamAM lIna rahetAM kSaNavAramAM khaLI mu. te tapA--dhyAnamAM eka citta hovAthI, agninI vyathA ne avagaNI, maraNa pAmI, zrIkAMta aputrIyAne te putra thayA che. pUrvInA saMskArathI paryuSaNA pa nA utsava sAMbhaLatAM e bALake peAtAnI pUrva pratijJAne laIne atyAre aThThama tapa karyA che. mUti thatAM tene mRta samAna samajI sabaMdhIoe jamInamAM dATayeA che, tA e maraNu na pAme, teTalAmAM huM tene jIvADuM? ema vicArI dharazetre potAnI zakitathI jamInamAM dATela te khALakanI evI rIte " 318 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa upara nAgaketunI kathA. 319 rakSA karI ke te maraNa na pAme. evAmAM te bALakane pitA zrIkAMta putranA maraNathI hRdaya phuTatAM te tarata ja maraNa pAmyA. tyAre vijayasena rAjAe zeThane maraNa pAmela jANI, aputrI maraNa pAmatAM tenuM badhuM laI levAne pitAnAM purUSane mekalyA te krUra purUSoe zrIkAMtanA gharamAnuM tamAma dhana letAM dharaNe ke purUSanA viSe temane aTakAvyA. jyAre temaNe rAjAne nivedana karatAM rAjAe pate satvara AvI, dharaNaMdrane kahyuM- are ! tuM mArA purUSane dhana letAM kema aTakAve che?" te be --"he rAjana! A nirbaLa strInuM dhana letAM tuM kharekhara dayAhIna lAge che." rAjAe kahyuM--"he mahA bhAga ! ahIM e dezAcAra che, ke aputrI maraNa pAme, tenuM dhana rAjA laI le. dharaNendra be -are! ene te putra jIvate che? rAjAe kahyuM te kayAM che?" teNe jaNAvyuM- ratnanI jema te jamInamAM dATela che. pachI rAjAe te jamIna khodAvatAM bALaka jIvate ane te hatuM. tyAM zrIsakhI e AzIrvAda ApatAM tene dhavarAvyuM. tyAre te bALakane dharaNe dhAraNa karI, tenI pUrva kathA rAjAne jaNAvI, bALakane eka hAra paherAvine te aMtardhAna thayuM. te kathA sAMbhaLatAM rAjA viramaya pAme. pachI "A bALakane tame bahu saMbhALathI pALaje, ema kahI rAjA svasthAne gaye. evAmAM svajanee zrIkAMtanuM zIdhra mRtakArya karyuM ane bhAre AziSapUrvaka te bAlakanuM nAgaketu evuM nAma rAkhyuM. te bALaka chatAM mahinAnI pAMca tithie upavAsa karate mAtAnA parve chaThTha ane pajusaNanA parve aThThama karate. ema sadA tapa karatAM jiteMdriya nAgaketu yauvana pAmyA chatAM kAmavikArane tANe na thaye. te jineMdrapUjA, sAvadyatyAgamAM tatpara rahI, sAmAyika, piSadhAdi vrata sadA pALavA lAge. evAmAM ekadA vijayasena rAjAe kaI purUSane ceranA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra kalaMke cekamAM marAvatAM te ArtadhyAne maraNa pAmI vyaMtara thaye. teNe avadhijJAnathI pitAne vRttAMta jANuM rAjApara bahu krodha karyo. teNe adazya rUpe AvI, sabhAmAM beThela rAjAne lAtA mArIne jamIna para pADI nAkhe. eTale vyaMtarathI haNAyela rAjAne rUdhira vamate je, "A zuM?" ema sabhAjane badhA bhaya pAmyA. pachI te vyaMtara nagara jeTalA pramANanI zilA AkAza mAM vikuvane te duSTa vacanathI lekene bIvarAvavA lAge tyAre nAgaketu vicAravA lAgyo ke ahIM caturvidha saMgha, jinabiMba tathA jJAnabhaMDAro paNa che, temane nAza thavA saMbhava che ema dhArI eka uMcA maMdirapara caDha, teNe zilAne hAthavatI aTakAvI ane pitAnI tapazakitathI te zilAne adhara rAkhI. eTale tenI e tapa-zakita jatAM, vyAkuLa thatA vyaMtare AvI nAgaketune praNAma karyA ane te zilA saMharI lIdhI. pachI nAgaketunA vacanathI vyaMtara zAMta thaye ane rAjAne tarata svastha banAvI, te potAnA sthAne cAlyA. gaye. ema pitAnI tapalabdhithI rAjAne paNa namaskAra yogya thayela nAgaketune eka divase jinamaMdiramAM gayA. tyAM yathA vidhi jinapUjA karI, puSpa caDhAvatAM temAM rahela sarve tene aMgulimAM sakhta DaMkha mAryo, chatAM saheja zaMkA vinA te sarpane kayAM mUkI, nAgaketu jinamUrti samakSa dhyAnamAM beThe, ane pavana rAkI manane mAratAM, kSaNamAM ghAtikane kSaya thavAthI tene kevaLajJAna utpanna thayuM. eTale zAsanadevIe nAgaketune sAdhuveza Apyo, ane bhavyane pratibaMdha pamADatA te pRthvItalapara vicAravA lAgyA. ema A lekamAM duprApya ane sArabhUta vastu paNa tapathI sulabha thAya che. mATe yathAzakita tapa kare ke jethI te bhajo ! tame moNa pAmI zake." - - * * Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa nahiM karavA upara mAnapuMjanI kathA. 11: zakita chatAM tapa nahi karavA upara mAnapuMjanI kathA. tAnI zakita chatAM dhama sAdhaka tapa je na kare, te mAnapu ja purUSanI jema apamAna-padane pAme te vRttAMta A pramANe che------ kamalA nAme nagarI ke jyAM leAkeA dharmapremI hatA. tyAM mAnapu ja nAme eka gItapriya purUSa rahetA. teNe peAtAnA dravyathI gAyakAne khelAvatAM ane temanI pAse gAna tAna karAvatAM, gItamAM mUDha banIne teNe peAtAnuM adhu dhana khalAsa karyuM. eTale nina thatAM te leAkA pAse gAyana gAI, je kAMI dravya meLavatA, tenAthI viTa-leAjana karatA. pachI te eka dAsIne laine dezAMtara jatAM, gAma--nagaramAM bhamI, gAyanathI gujarAna calAvatA. tyAM I rAjaputrane saMgItathI vizvAsa pamADatAM teNe mUkela mukatAmALA, te duSTa mAnapuMje cArI letAM, rAjaputre tene kalAvAn samajI mArca nahi, paNa dezathI bahAra kADI mUkayA. jethI te lajjA pAmate vanamAM cAlyA gayA. tyAM dAsIsahita phaLAhArathI gujarAna calAvatA vanamAM madhura gIta gAI, phrathI mRgalAMone kheMcatA, ane kaLA khalAsa thatAM vizvasta mRgAne mArI, tenuM mAMsa khAtA, ema te mAMsalubdha anya. AthI dAsI tene samajAvatI ke-- are! vizvAsa pAmelA mRgAne rAja zAne mAre che ? cAla kAI nagaramAM ApaNe jaie, tyAM bhAjana maLI raheze. ' chatAM mAMsalukhkha te pApI mAnapuMja vanane tajatA nahi ane temAM lubdha anela dAsI paNa tene tajI zakatI nahi. ra1 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara - zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ekadA te vanamAM zukayugala, jyAM mAnapuMja beThA hatA te vRkSa para AvI beThuM. tevAmAM zuka zukIne kahevA lAgyuM ke -"Aje cAturmAsika parva che, jethI Aje mAre upavAsa che, tAre khAvuM hAya, te khAje." tyAre zukI balI-"huM paNa khAvAnI nathI, upavAsa karIza, khAvAnuM te rAja temaja mAnatI ja che. te Aje parva divase tapa karIe." ema zuka-gukInI vANuM sAMbhaLatAM dAsI ciMtavavA lAgI ke-ahe! juo te A tiryane ke niyama che? manuSyatvamAM utpanna thayA chatAM meM kadApi tapa karela nathI. pazuone mArIne, mAMsa khAtAM kharekhara ! ame paNa pazu jevA ja chIe, te Aje temaNe kahela tapedivase mAre na khAvuM ane mAre tene mAMsa pakAvI na ApavuM.' ema nizcaya karI dAsI beThI che, tevAmAM mAnatuMga mRgane mAravA zastrasajaja thayuM. tyAM dAsI bolI ke Aje mRgane na mAra. Aje te zukayugale paNa cAturmAsika tapa karela che." ema teNe vAryA chatAM ulaTI adhika kuratA lAvI, balAtkArathI mRga mArI teNe dAsI sAme nAkhyo ane kahyuM ke-mAMsa pakAva." te bolIAje sarva pApAraMbhanA virAmarUpa tapa karela che, mATe pakAvIza nahi." eTale mAnapuMja pate mAMsa pakAvIne khAvA beThe. tyAM zuka vicAravA lAgyuM ke -"mArUM vacana te e baMnee sAMbhaLyuM, paNa dAsIe tapa AcaryuM. e bicArI mRgalInI jema vanamAM vRthA janma gumAve che, mATe kIrti rAja nAme rAjaputranI ene bhAya banAvuM." ema nizcaya karI, te divasa zaki sahita tyAM rahI, zuka vajapuramAM gaye ke jyAM kIrtirAja rAjakumAra rahetuM hatuM tyAM AvyuM. "zukarAja! tamane svAgata che?" ema kIrtirAje bolatAM zuka tene namIne kahevA lAge che rAjakumAra ! tamArA AdezathIe zukIne laI jatAM meM pAsenI vanamAM eka divya rUpavatI ramaNI joI." AthI kI.ttarAje te zuka sAthe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa nahiM karavA upara mAnapuMjanI kathA. 3ra3 pitAnA mANase mekalyA ane te ramaNane tarata lAvavAnI AjJA karI. A vakhate satat mAMsAhAra karatAM te mAnapuMjathI virakta banI hatI. tene zuke kahyuM ke "he bhadra! have rAjaramaNa thA. cAla, vajApuramAM kIrtirAja tane patnI banAvaze, tyAM saMsAra-sukha bhegava ane dharma, artha tathA kAmanuM sevana kara." ema zuke vizvAsa pamADatAM, mAnapuMja vanamAM jatAM, te zuka sAthe Avela purUSo sAthe kIrtAirAjanI pAse gaI ane puNyAge te sadAne mATe kIrtAirAjanI vallabhA thaI. eTale te ciMtavavA lAgI ke--"A badhuM tapanuM phaLa che." teNe sAkSAt prabhAva batAvI, tapamAM preraNA karatAM rAjaloka paNa yathAzakti cAturmAsika tapa karavA lAgyo. : - have ahIM dAsIthI niyukta thayela mAnapuMja mAMsalubdha banI pate ekale vanamAM rahevA lAgyuM. evAmAM ekadA kaMTha sudhI mAMsa khAdhela ane te vakhate varSAkAla hevAthI, zvAsa rUMdhAtAM te pRthvI para paDaye, tyAM nadImAM pANInuM pUra AvatAM te taNA ane vApuranI pAse kyAMka kinAre aTaka. tevAmAM kIttirAjanA zibikA upADanArA keTalAka lokoe tyAM nadIe AvatAM te mAnapuMjane dIThe ane dayA lAvI teo potAnA ghare laI gayA, pachI auSadhopacAra karatAM mahAkaTe tene sAjo karyo. eTale temanI ke putrI para Asakata thaI, te temane gheraja rahevA lAgyA. teo kIrti rAjanI pAlakhI upaDAvavA tene laI jatA, vadhela bhejana ApatA ane vAsaNa sApha karAvatA, tenI putrImAM snigdha banela te mUDhAtmA bIjuM paNa je kAMI halakuM kAma haya, te karate. evAmAM ekadA kIrtirAja vana jevA cAlyA, tyAre mAnapuMjane susvaravaDe sukhAsana upADavA jeDa. temAM pUrve je dAsI tenI priyA hatI ane atyAre kIrti rAjanI je vallabhA che, te kemaLa vastra paherIne sukhAsanamAM beThI. eTale AgaLa gIta gAtAM, te gItavaDe pelI rAjaramaNa saMtuSTa thaI, pachI Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. te udyAnamAM Avela jinamaMdira pAse gaI, tyAM dAsIoe hAthane Teke ApatAM te pAlakhI thakI nIce utarI. tene mAnapuMje joIne vicAra karyo ke-are! A te mArI priyA. ahe! puNyanI lIlA ke je dAsImAtra chatAM Aja bhavamAM snehapAtra rAjapatnI thaI, ane huM enA sukhAsanane upADanAra banyuM. te huM have ahIM rahetAM te lajajA pAmuM, kAraNa ke huM mAnapuMja-mAnane Dhagale chuM, mATe pAlakhI tajIne huM bIje kayAMka cAlyo jAuM.' ema dhArI te vanamAM gayo ane tyAM keI sthaLe teNe eka munine joyA. eTale munine namIne teNe pUchayuM ke -"he svAmin ! dharma kahe." muni bAlyA-"he bhadra! hitAbhilASIe yathAzakti tapa karavuM." pachI muni pAse te reja ekAzana karI, rasanAne lupta te hamezAM phaLa khAte. ema mAyAtapa karI, maraNa pAmatAM te kaI nagaramAM nirdhana kuLane viSe ApaNe utpanna thaze. vaLI aMgepage vyAdhithI pIDAtAM, janmathI ja dugaMchA pAmatI te maTI thaI, te paragharanA nIca kAme karI, bhAgyahIna banI anukrame duHkha ane durbhAgyanA bhAjanarUpa durgatimAM gaI. tyAM paNa dAridrayane lIdhe ghaNuM nIca kAme karI, Ayu kSINa thatAM te maraNa pAmIne trIjI narake gaI. e pramANe tapa vinA jIva ISTa siddhi pAmI zakatuM nathI, temaja duSkarmane ucheda paNa karI zakatA nathI. mATe yathAzakti tapa Adare." ------ - Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA upara asaMmatanI kathA. 325 bhAvanA upara asaMmata purUSanI kathA. ra vika cha ! kAyanI jIvahiMsArUpa vRkSane tajI, bhAvanArUpa ne mAlatI pratye gayela AtmArUpa madhukara, rasAsvAdaS vaDe nivRtti-zAMtine pAme che. hajAre bha karatAM * bramaNanI rajathI kharaDAyela AtmA bhAvanA-nadImAM che snAna karavAthI zuci-pAvana thAya. jyAM sudhI AtmA bhAvanAnA mukha-cuMbanane pAmatA nathI, tyAMsudhI e anyatra Asakata bane che, temAM saMzaya nathI. jyAre AtmA pitAnA para prasanna thaI bhAvanAne svIkAra karaze, tyAre asamaMta purUSanI jema svArthane meLavaze. te daSTAMta A pramANe che - ratnapuramAM nyAyavAna arimardana nAme rAjA ke jenA bhUbhagathI sanyasahita zatrurAjAe bhaMga pAmyA. te rAjAne lalitAMga nAme kumAra prANa karatAM paNa vallubha hate. ekadA vasaMta samaye udyAnamAM te ramavA gayo. tyAM kIDA karatAM teNe eka maMtripatnI joI, tene jotAM prazAMta te kumAranA manamAM tenA pratye vikArabhAva pedA thaye. eTale teNe potAnA eka mitrane pUchayuM ke-e ramaNa sAthe kayAM ane kema melApa thAya pachI teNe teNIne pUchAvatAM, teNe snehapUrvaka javAba meka ke-"huM eka kSaNa paNa gharathI bahAra nIkaLI zake tema nathI. IrSALu pati A divasa jete rahe che ane mArA pratye teNe bahu sakhtAI rAkhI che, tema chatAM eka upAya che te ati duSkara che--mArA ghara pAse eka kUve che, tyAM suraMga devarAve. phUpanI prAMte purUSa ane suraMgamAM tAraka purUSe taiyAra rAkhe. huM kuTuMba sAthe kalaha karatAM reSa karI, kAMtane tajI, lokenI daSTi cUkAvI, te kUvAmAM pIza, eTale paDatAMja mane suraMganA purUSa mane pakaDI suraMgamAM laI jAya, te huM e mArge kumAra pAse AvI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. zakuM ane saMgama-sukha pAmI zakAya. ema saMketa jaNAvI, te mitrane visarjana karI, kSaNabhara udyAnamAM ramI, te tarata potAnA sthAne AvI. pachI ekadA teNe keIsAthe kalaha karI, keI na jANe tema saMdhyAe teNe kUvAmAM jhaMpApAta karatAM, suraMganA purUSAe paDatAMja tene pakaDI lIdhI ane kumAranA bhavanamAM AvyuM temaja rAjA pAse beThela kumArane te hakIkata nivedana karI. evAmAM kuvAmAM paDatI pitAnI patnIne jANuM, maMtrIe purUSa pAse zedha karAvI, paNa teNIne patto na lAge. e vAta nagaramAM phelAtAM rAjAnA jANavAmAM AvI eTale strI hatyA karanAra samajIne rAjAe maMtrIne nigraha karyo. tenuM sarvasva luMTI, tenA AkhA kuTuMbane rAjAe viDaMbanA pamADe. te jotAM kumAra manamAM ciMtavavA lAgyuM ke-"ahA! rAjAne dhikkAra che ke strI nimittanA mArA aparAdhe eNe ajJAnatAthI niraparAdhI maMtrIne mAryo. are! mane vAraMvAra dhikAra che ke vyasanI banI meM vilAsa mATe strInI yAcanA karI ane e strIne paNa paNa dhikkAra che ke jeNe kuvAmAM paDavAne upAya zodhI kahADa. mATe have A dustara gRhavAsamAM naja rahevuM. strIrUpa jALamAM paDatAM manuSya matsyanI jema keNa bAdhA pAmatuM nathI ? ema dhArI te strIne kahyA vinA tene ane yauvanarAjyane tajI, vairAgya pAmI, nagarathI cAlI nIkaLe. vanamAM ekalA jatAM teNe kyAMka susAdhune jotAM namana karI, vairAgyathI kemaLa mane pUchyuM ke "he mahAmuni! vyasananA bhArathI AkrAMta thaI, bhavasAgaramAM bUDatA mane paramArthanA upadezathI pAra utAre." ema kumAre prArthanA karatAM sAdhue yatidharma batAvyuM. eTale kumAre muktinI dUtI samAna dIkSA aMgIkAra karI ane bhAre utsAhathI samyaka tapa tapatAM, trividha zuddha banI te kaIvAra kSemapuramAM AvatAM, bahAra udyAnamAM pratimAne rahyA. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA upara asaMmatanI kathA. 327 have te nagaramAM dhanalabdha eka asamata nAme purUSa ke je kAIne paNa mAnatA na hatA. mAtA, pitA, bhAi, gurU, deva pramukha koIne na mAnatAM te mahAn nAstikavAdI hatA. vaLI jIva, puNya, sva, narakane paNa na mAnatA, paNa paMcabhUtanA ceAge te vastusthitine samajatA. te vAcALa ane dhanika hAvAthI samasta jagatane niSedhatAM devA ane sAdhuone apamAnathI utthApatAM madonmatta anya. A vakhate mahAra udyAnamAM te muninA rahetAM akasmAt nadInuM mahApUra AvyuM te agAdha jaLapUramAM badhA vRkSo ane krIDApatA DUbIne taNAyA, paNa muni nimagna na thayA. sAdhune jaLapara rahela joi leAkeA vismaya pAmatAM khelyA ke-- ahA! tapanA prabhAva keTalA madheA ke sAdhu jaLapara uMceja rahyA. ' pachI pUra nivRtta thatAM muni tevIja rIte bhUmipara ubhA rahyA. tapanA prabhAve najIkanA vyaMtarAe temane sAnidhya karyuM ema sAkSAt pratyaya paracA jotAM leAkeA te sAdhune satata namatA ane temanA paganI rajathI roga maTI Arogya thatu. asaMmata paNa nAstika hAvAthI munipara krodha dharatA, chatAM ' ahA ! e evA prabhAvI tapasvI haze ?' ema temane jovAne te utsuka banyA. pachI rAtre muninA page sAMkaLa bAMdhI, cAtarapha asamate kA"--tRNumAM tarata agni jagAbyA, tyAM mahAjvALAe maLatAM agnie lIlA vRkSone paNa bALI nAkhyA, paNa sAdhune te jANe bhakti jAgI hoya tema cAre bAju pradakSiNA karatA rahyo. khIjuM je kAMi suku ke lIlu hatu te badhu... agnie kSaNavAramAM bALI nAkhyuM, paraMtu tapanA prabhAvathI muninA eka rAmane paNa ijA na thai. A vakhate pelA asa Mmata dUra rahIne munine joyA karatA hatA, paNa agninA madhyamAM te muni te dhyAnamAM lIna thai beThA hatA. e tapanA prabhAva Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI caMdraprabhasvAmI-ritra. zvetAM te asa Mmata nAstika paNa bhAre camatkAra pAmyA te sAdhupara tene zraddhA pragaTI. tapathI kANu rajita na thAya ? pachI agni zAMta thatAM asaMmata tarata AvIne, bhUtala sudhI mastaka namAvI sAdhune page paDayA ane temanA page bAMdhela daDha sAMkaLa pAte choDatAM tene evA vicAra AvyA ke jema nadInA pUramAM e muninA deha sakhyA nahi, tema agnie leza khaLyA nahi ane anya prANInA vighna dUra thAya che, te paNa tapanA prabhAve ane che. vaLI A leAkamAM je kAMI sukhA che te badhA tapavaDe ja prApta thAya che. jemaNe tevu tapa karela che, te sukhI ane sArA tejasvI dekhAya che ane tapa vinA duHkhita jaNAya che. A bhavamAMja tapa karanAra pratApI jaNAya che tathA pUrve te Acarela hAya, tA paNa tenA prabhAva apUrvA hAya che. mATe AtmA che ane te svakRta tapanuM phaLa pAme che, tema ja bhavAMtaramAM te puNya bhAgave che. vaLI puNyathI svarga tathA zAzvata sukhanu sthAna je meAkSa te paNa AtmAne sabhave che. e pramANe te mahAtmAnuM mana tattvamAM evu tA lIna thayuM ke jethI meAkSanI ADe AvanAra ghAtikanA tarataja nAza thayA ane mokSanA pratihArarUpa ujavaLa kevaLajJAna kSaNavAramAM utpanna thayu, ke je asa Mmatane paNa sa Mmata thayuM. te kevaLajJAnathI carAcara jagata pragaTa jovA lAgyA. zAsana devIe temane sAdhuveSa ApyA eTale tarataja deva, dAnava, vyaMtara ane manuSyAthI vaMdanA pAmatA, temaNe bhaLyAmAone dha dezanA ApI. ema satra pratiSeAdha karatAM asaMmata sAdhu padmAkarane divAkaranI jema bhacaiAne vikAsa pamADatA te vasudhApara vicaravA lAgyA. *** Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA vinAnA varUNanI kathA. 329 bhAvanA vinA dharma niSphaLa che te upara varUNanI kathA. vanA vinA prANI, dAna detAM, tapa AcaratAM, deva pUjatAM ke sAdhune namatAM paNa phaLa pAmatA nathI. lAvaNya vinA strI, teja vinA maNi, tema bhAva - 70 - vinA dharma citravat niSphaLa che. te varUNane te ja rIte niSphaLa thaye te vRttAMta A pramANe che. gaMdharva nagaramAM vijaya nAme rAjA ke jenA pracaMDa bAhudaMDamAM paNa lakSmI sukhe vAsa karatI hatI. tenA rAjyamAM e krama hatuM ke rAjA dIvALInI rAte upavAsI thaI gatradevInI mUtti AgaLa suve tene svapnamAM kuLadevI AgAmI varSanuM zubhAzubha kahe ane rAjA te pramANe pravarte. ema vijaya rAjA paNa dareka dIvALInI rAtre devI AgaLa sute ane svapnamAM AgAmI varSanI hakIkata jete. ekadA gotradevIe svapnamAM tene bhAvi zubhAzubha kahyuM ane te jAgrata thaI, prabhAta-kRtya karI, jeTalAmAM rAjasabhAmAM AvyA, teTalAmAM svapnanuM tene vismaraNa thaI gayuM, eTale AMkha mIMcI ekAgra manathI yAda karatAM paNa te svapna sAMbharyuM nahiM. jethI te AkuLa thate ciMtavavA lAge ke-ahA! A varSanuM bhAvi mane devIe jaNAvyuM, paNa abhAgI huM te atyAre bhUlI gayo. te have mArI zI gati thaze?" pachI rAjAe potAnA amAtyane pUchayuM ke -"mane getradevIe kevuM svapna ane tenuM kevA prakAranuM phaLa batAvela?" teo bolyA- "he svAmin ! tame joyela svapna ame kema jANI zakIe? e te jJAnagamya che, buddhigamya nathI." eTale rAjAe sarvatra dAMDI pITAvIne jaNAvyuM ke- je svapna artha kaheze, tene rAjA eka lAkha senaiyA Apaze." Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra tyAre maMtrIo ane cUDAmaNizAstranA jJAtAo zakuna, prazna ane hArAdikavaDe rAta divasa jevA lAgyA, paNa koI svapna jANuM na zakayA. tevAmAM keI maMtrI svapna jANavAne nagara-devanI bhakita karavA lAgyuM, chatAM kaI paNa deve svapnanI vAta pragaTa kahI nahiM, jethI maMtrI nagaranI bahAra eka yakSane joI vicAravA lAgyuM ke A cakSanuM bhavana sarvatra bhagna chatAM ane mUtti ApAdamastaka kAkavichAthI lipta chatAM anya sthAna suzobhita che te ahIM vyaMtara avazya haze, mATe ene ArAdhuM ke jethI mane svapna saMbhaLAve." ema dhArI, pANI lAvI, maMtrIe malAdika deI, snAna karAvIne teNe kaNeranA puSpavaDe mUttinI pUjA karI. pachI vinayathI sAme AvI, te yakSa pratye kahevA lAge ke -"he nAtha! meM nagaranA badhA deve joyA, paNa keIthI kAMI na thayuM, ema mane lAgyuM, te emane ema ceranI jema jagatane banAvI khAya che, paraMtu tame kArya sAdhI ApanAra saprabhAvI che, ema meM jANyuM. te huM tamane sAcA deva samajI svIkAruM chuM, te he svAminuM! mAruM kAma sAdhe. mane rAjAnuM svama kahe. rAjA je kAMI Apaze, temAMnuM aradhuM huM tamane ApIza." ema sAMbhaLatAM yakSe vicAra karyo ke ATalA divasa thayA, mArI keI bhakti paNa karatuM nathI ane mane kaI jANatuM paNa nathI. vaLI "enAthI paNa kAMI thayuM nahi" ema bIjA pakSe mArI hAMsI karaze ane tethI mane duHkha thaze. A maMtrIe Aje badhA dene pUchI joyA, paNa keIe kAMI karyuM nahi. te atyAre deve mane puNya-zubha avasara Ape che. mArA aMge e lekee kaIvAra jaLachaMTakAva paNa karyo nathI, paNa kevaLa dhULaviSTAthI lisa mArUM zarIra-biMba tADanA pAme che. atyAre A maMtrI mAre snAka-snAna karAvanAra ane pUjaka banyuM che, te ene yathAsthita rAjavama kahI saMbhaLAvuM." ema avadhithI jANI teNe Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA vinAnA varUNanI kathA. 331 ' svasa maMtrIne saMbhaLAvatAM, maMtrIe rAjAne jaIne kahyuM, eTale rAjAe harSoMthI te mAnI lIdhuM. pachI sa MtuSTa thayela rAjAe matrIne lAkha sAnaiyA ApyA, te lai AvatAM maMtrIne vicAra AvyuM ke--< aradhuM dhana te meM yakSane devu karela che, paNa te ApavA jAuM, te kuTaMkhamAM zuM vaparAya ? mATe RNa na ApatAM e kuTu MbamAMja vAparU. yakSa e suvarNane zuM karaze ? mAre te khAsa tenu pratyeAjana che. cakSa kApaze, te paNa zuM karavAnA che ? have mAre enAthI kAMi kAma nathI ! ema dhArI, matrI pAtAnA ghare AvyA ane svecchAe sAMsArika sukhamAM te dhana vAparavA lAgyA. evAmAM pharI dIvALI AvatAM rAjA prathama pramANe devI AgaLa sutA ane svasa jotAM te tyAMja pUrvavat bhUlI gayA. tyAre vizvAsa besavAthI rAjAe te maMtrIne pUchatAM, teNe kahyuM ke kharAkhara jANyA pachI svama huM kahI saMbhaLAvIza. 'ema rAjAne kahI, ghare jaI, maMtrI citavavA lAgyA ke-- have te yakSane mAre kema pUchyuM ke pUrve me tene aradhuM dhana Apela nathI ?' tema chatAM te manamAM kAMIka nizcaya karI, dudha, ikSurasa, puSpAdi pUjA-sAmagrI laine maMtrI yakSanA madire gayA. tyAM prathama jaLathI mUtti dhAI, pachI dudhathI teNe nyuvarAvI, caMdananA lepa karI, zreSTha kusumeAvaDe pUjI, tathA agarU dhUpa ukhevatAM te kAmaLa vacanathI elcA ke-- huM yakSeza ! svAmin ! mArA dussaha aparAdha tame kSamA karo. huM suvarNa lai, ghare jai mUkatAM, tamane ApavAnA vicAra karatA hatA, tevAmAM te te putrAe vecIne vAparI nAkhyu. tA e badala tame kApa na lAvaze. mArA tame svAmI che. mArAthI aparAdha thAya, te paNa tamAre sathA te sahana karavAnA che. have je mAnatA karIza, te anyathA na ja thAya. mATe rAjAe mane pUchela svagna kahI saMbhaLAvA. ' ema maMtrInA vacanathI prasanna thayela yakSe svama tene saMbhaLAvatAM, teNe : Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. te rAjAne kahyuM ane rAjAe tene eka lAkha sonaiyA ApyA. te laI ardhapathe AvatAM maMtrIe vicAra karyo ke yakSa pAse te vacanane ADaMbara batAva." ema dhArI te pitAne ghare gaye. pachI pharI dIvALI AvatAM, joyela svama rAjA bhUlI gayo eTale teja maMtrIne teNe AdarathI pUchyuM. tyAre teNe svama kahevAnuM svIkArI, potAnA ghare AvatAM, sutArane bolAvI, teNe tarata Adeza karyo ke bahAranA yakSane cagya eka maMdira satvara taiyAra kare ke je ramaNIya ane cotarapha gaDhathI veSTita hoya ! ema Adeza thatAM ja sutAe eka maTe yakSa prAsAda ke je vicitra ane suzobhita banAvyuM. pachI nAgarikone bolAvIne maMtrIe hukama karyo ke-prabhAte badhA harSathI bahAranA yakSanI avazya ujANI yAtrA karaje." eTale zrImaMta ke zaNagAra sajIne prabhAte yakSa pAse gayA, tyAM miSTAnna jamI, vividha prakAre AnaMdathI khelavA lAgyA. pachI maMtrIe pote AvI dudha, vRtAdikathI yakSane snAna karAvI, bhAre sugaMdhi puSpavaDe pUjA karI, pUrve kadi sAMbhaLela ke jovAmAM na Avela hoya tevuM adbhuta saMgIta karAvyuM. AthI yakSane bhAre prada thaye. ema nATaka cAlatAM maMtrIe yakSa pAse AvI jaNAvyuM ke he yakSeza ! mArA je kaI kRtana nahi heya. hA ! lebhAMdha meM tamAre jevA svAmIne chetaryo, paNa zuM karuM ke mAruM kuTuMba khAukaNa che. athavA te tamArA jevA svAmI mAthe chatAM kuTuMba svecchAe sukha na bhegave, to bIje kayAM te sukhI thAya? vadhAre kahevAthI zuM? tame svAmI ane huM avinayI chatAM tamAre dAsa chuM. ame te bhakSaNa karavAnA. putra-pitAne eja krama che." e rIte amRta samAna maMtrInI mIThI vANI sAMbhaLatAM, yakSe pratyakSa thaI, svaprane artha tene kahI saMbhaLAvyuM. te maMtrIe rAjAne saMbhaLAvatAM, rAjAe tene cAra lAkha senaiyA ApyA, eTale maMtrIe Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhana karanAra siddhcAranI kathA. 333 lAla tajIne te yakSa AgaLa dharyAM, ane kahyuM ke-- he svAmin ! A badhuM suvarNa tame grahaNa karo. have huM ApanI sAthe kadi vacanA karavAnA nathI.' tyAre yakSa hasIne khelyA ke-- huM maMtrin ! have prANIonAM mana A thatAM zubha kAlanA saMbhava che. ATalA divasa duSTa kAla hatA, tethI duSTa kAlAnusAre pRthvIpara satA paNa asatyabhASI thayA. mAre e suvarNanu zuM kAma che ? e tA tu ja lai le. ' ema yakSe kahetAM maMtrI te laine ghare gayA. te suvaNuthI zrImAn banela ane rAjaprasAdathI masta banela maMtrI, meAkSasukhanA dAtA jinezvarAnI paNa avagaNanA karavA lAgyA. bhAva vinA te kevaLa prasiddhi mATe jinapUjA ane bhAvanA vinA ja kIrttidAna ApatA, ema karatAM tene kevaLa dhanano vyaya thayA, paNa parabhavanI unnati mATe puNyanA vadhArA jarApaNa na thayA. e rIte bhAvanA vinA varNamaMtrI anukrame maraNa pAmI, te krUrAtmA byatAmAM alpazcika vyaMtara thayA. " varSAkALamAM dharmArAdhana karanAra siAranI kathA. ma na e kASThanI jema vakra hoya che, tene vividha abhigraha-yaMtrathI ane tapanA tApathI haLave haLave bhAMge nahi tema sIdhuM karavAnu che. vivekI janeAe svalpa AraMbhathI sadA mananA nirodha karavA, temAM paNa zubhane icchatA bhabyAe varSAkALamAM jIvAkuLa sthAnA vizeSa hAvAthI vadhAre upayogathI vattavAnuM che. temAM nyAyApArjita dravyathI dhArmika janAe ATha mAsa vyavasAya karI, varSoM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. kAlamAM ArAyela dharma siddha cAranI jema iSTa sukha ApanAra thAya che. te hRSTAMta A pramANe che-- vaibhAra parvatapara eka siddha nAme mahAn cAra hatA. te ekadA taragiNI nagarImAM nirbhaya thai, cArI karavA gayA. tyAM Amatema pharatAM te deva nAmanA viNakanA ghare pahoMcyA. tyAre peAtAnA pitA pratye kahetA vaNikaputrane sAMbhaLye ke-- huM tAta ! abhAgyane lIdhe udyama karatAM paNa saMpadA te mane na maLI. vaLI gRha- kalahamAM paDatAM mArA janma vRthA jAya che. ahIM kAI dharmagurU paNa nathI ke jemanI pAse dharma sAMbhaLIe. mATe tame mane evI buddhi batAvA ke jethI AtmA nirmaLa thAya. ' ema putre pUchatAM ane siddha cAre sAMbhaLatAM pitA bAlyA ke-- he vatsa ! sAMbhaLa--gRhasthAnA vyavasAya AjIvikA mATe hoya, tathApi tu varSAkAlamAM mahA-AraMbha karatA nahi. paraMtu putra ! tuM yathAzakti abhigraha ane deva--pUjArdika sukRtyA karaje, ke jethI AtmA pApa-mukta thAya. ' eTale vaNikaputre pitA pAse keTalAka abhigrahA lIdhA. tyAre pele:siddha cAra vicAravA lAgyA ke-- ahA ! putranA vinaya kevA ? ane pitAnu putra pratye vAtsalya keTaluM ? hA ! mane kulapaNAne dhikkAra ke mArA ghare mAta, pitA ke keI hita kahenAra vRddha paNa nathI. mATe eja AdezanA huM svIkAra karI lauM. eNe putrane bhAvihita kahela che. ' ema dhArI te siddhe AvI, tene bhaktithI praNAma karI kahyuM ke--' tamArA upadeza meM zira namAvI svIkAryAM che, paNa kAMika mane AlaMbana batAvA ke jethI mana sthira rahe.'tyAre te vRddhe tene pAMca-namaskAra hI saMbhaLAvyA, ke je putra para lakhI siddha peAtAnA sthAne gayA, ane zraddhAthI teNe evA abhigraha lIdhA ke--< mAre varSAkAlamAM pApanuM kAma na karavuM ane nitya ekAgra mane sthira Asane paMca namaskAra gaNavA. * e pramANe Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhana karanAra siddhAranI kathA. 335 teNe comAsAmAM corIne tyAga karyo ane mane nigraha karI paMcanamaskAra te gaNate. ema abhigrahamAM vartatAM kuTuMba tenA pratye kepa karatuM, kAraNa ke te corI kare, teja kuTuMbanA mana-vAMchita pUrA thAya. te leke badhA enI pAseja mAla-pANI uDAvatA, tethI tenI kriyA pratye atyaMta dveSa dharavA lAgyA. evAmAM ekadA siddhanI bhAryA, te paMca-namaskRtinA patrane laI vicAravA lAgI ke-A patrathI mAre pati chetarAya che, mATe ene kayAMka agAdha phUvAmAM nAkhI dauM," ema dhArI ekadA siddhanA bahAra jatAM, te strI ghara thakI kuvA tarapha cAlI, tyAM jatAM vacamAM ramazAna AvyuM. - have ahIM keI paTelanI eka dayitAe garbhavatI zekyane viSa Apela, jethI te sagarbhA mUchita thaI jamInapara paha, eTale pIyara ane sAsarIyAnA lokoe viSa nAbUda karavAnuM auSadha tene ApatAM paNa kaMI guNa na thaye, tema bIjA keIthI paNa te sAjI na thaI, tenI mUcha vadhatAM te ekadama bebhAna banI gaI. ema tene gatacetanA samajI, saMbaMdhIo agni-saMskAra karavA bahAra phUvA pAsenA masANamAM laI gayA. evAmAM kaI vyaMtarI, siddhastrIne paMca-namaskArane tajavA taiyAra thayela joI, keI upAyathI tene aTakAvavA te utsuka banI. tyAM viSathI mUchita chatAM jIvatA garbhavALI te sagarbhAne joI, vyaMtarIne dayA AvatAM, te strIrUpe AgaLa AvIne, AkaMda karatA te purUSane meTethI kahevA lAgI ke-are ! tame dIna banI rU nahi, eNane hajI jIvADavAne upAya che. juo, pelI strI jAya che, tenA hAthamAM mahAmaMtra che, te maMtrapatra eNanA udarapara kSaNavAra mUkatAM, niviSa thaI, uThIne e page pitAnA ghara bhaNuM cAlavA mAMDaze." ema sAMbhaLatAM sagarbhAnA svajane pelI siddhastrI pratye deDayA. te te. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 6 prathamathIja te tajavA nIkaLela, temAM temaNe dInatAthI prArthInA karatAM, teNe te patra temanA pratye nAkhI dIdhu. pachI temaNe zraddhAthI te patra sagarbhAnA udarapara mUkatAM, te mUrchA tajI tarata ubhI thaI, tyAM ahA ! A mahAma MtranA prabhAva !" ema badhAne vismaya thayA. te bya MtarI aMtardhyAna thaI. tevAmAM siddha bhAryAM te joI citavavA lAgI ke ahA ! A zuM mahAmatra che ke jenA prabhAvathI A mRta paNa jIvatI thaI ? mATe e levA lAyaka che, tajavA lAyaka nathI. ' ema samajIne teNe te ma Mtrapatra pAchuM lIdhu. pachI grAmapati-paTele peAtAnI priyA jIvatI thatAM saMtuSTa thaI, siddhabhAryAMne suvarNa ApyuM, temaja teNInA anya baMdhuoe paNa yathAzakti teNIne kAMcana ApatAM te bahu suvarNa tathA maMtrapatra laI, pAtAnA ghare AvI. teNe zraddhApUrvaka te patra yathAsthAne mUkayuM ane banela hakIkata siddhane kahI, te pAte bhaktithI tene ArAdhavA lAgI. siddha paNa lIdhela niyamene yathAzakti pALatAM, pApa-paMkanA zeAdhanathI teNe peAtAnA AtmAne nimaLa banAbyA. pachI varSAkAla vItatAM te gAmamAM deva-dAnavathI paravarelA ane vasudhApara vihAra karatA kevaLajJAnI padhAryAM. eTale siddhacAra atyaMta bhAvanAsahita tyAM gayA ane praNAma karI yathAsthAne beThA. tyAre jJAnI pote khelyA ke huM mahAtman siddha ! te je zuddha niyama pALyA che, tethI tuM nirvANu--padane pAmIza. ' e pramANe jJAnInI vANI sAMbhaLatAM tarataja tenA ghAtikamAM dUra thatAM kevaLajJAna utpanna thayuM. tyAM devatAe suniveSa ApatAM te siddha kevaLI samAna kanaka-siMhAsanapara beThA. tevAmAM nAnI pAte eya pamADavA melyA ke A siddha niyame barAbara pALIne niLa thayA. vaLI amArI vANI sAMbhaLatAM e kevaLa pAmaze--ema samajI ame ahIM AvyA ane ene kevaLajJAna utpanna thayuM. e pramANe Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArAdhana karanAra siddhAranI kathA. 337 bhAe citta ane iMdriyene tAbe karavA game tevo niyama le ke je sadA puNyAnubaMdhI hoya." e pramANe dezanA sAMbhaLatAM pa rAjAe zrIyugadhara gurU pAse saMsArathI tAranAra pratrajyA aMgIkAra karIane abhigraha letAM, kSamA karatAM, iMdriye damatAM, tathA pitAnA zarIre paNa AkAMkSA na rAkhatAM pa muni cirakAla vrata pALavA lAgyA. pachI vIza sthAnaka sevatAM pa6 sAdhue nikAcita tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. jema ke - avarNavAdanA tyAgapUrvaka bhUtArtha ahaMtanI stavanAvaDe temaNe prathama pada ane siddhonuM vAtsalya samakitanI zuddhatA ane siddhanA guNa kIrtanathI bIjA siddhapadanuM ArAdhana karyuM. bAlasAdhu pramukha pratye anugraha ane bhakti tathA pravacana-caturvidha saMghanI sevAvaDe temaNe trIjuM sthAnaka ArAdhyuM. vastrAdika dAna ane sabhAvathI stavanAvaDegurUbhakti karatAM teNe cothuM sthAnaka tathA paryAyasthavira, vayasthavira ane zrutasthaviranI bhakti karatAM pAMcamuM pada ArAdhyuM. pitAnA karatAM adhika zrutadhArInuM vAtsalya, vinaya, vaiyAvacca karatAM temaNe chaThuM sthAnaka sevyuM. tapasvI mahAtmAonI vizrAmaNAdi, vAtsalya karatAM sAtamuM pada tathA dvAdazAMgI zruta-artha tathA ubhayanA upayogadhArInI bhakita karatAM AThamuM sthAnaka ArAdhyuM, zaMkAdideva rahita temaNe samyagdarzana navamuM pada ane jJAna, darzana tathA cArika tranI sevA tathA vinayavaDe temaNe dazamuM pada ArAdhyuM. IcchA, micchA, Avazyaka vagere daza prakAranI samAcArIne viSe niraticArapaNe temaNe agIyAramuM sthAnaka tathA mUla ane uttara guNemAM aticAra 22 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. varjavAthI bAramuM pada sevyuM. zubhadhyAnavaDe teramuM sthAnaka tathA zarIra ane cittanI svasthatAe yathAzakita tapa karatAM temaNe caudamuM pada ArAdhyuM. manazuddhivaDe tapasvIo pratye annAdikane saMvibhAga karatAM paMdaramuM pada ane AcAryAdika dazanuM nizcita vaiyAvacca karatAM seLayuM pada ArAdhyuM. saMghanA kaSTane dUra karatAM ane manane samAdhimAM rAkhatAM temaNe sattaramuM sthAnaka sevyuM. apUrva apUrvajJAna grahaNa karatAM cittane nigraha karavAvaDe aDhAramuM pada, niMdAnA tyAgapUrvaka zrutajJAnanI bhakita karavAvaDe ogaNIzamuM sthAnaka tathA vidyA-maMtrAdikavaDe tathA dharmakathA pramukhavaDe zAsananI prabhAvanA karatAM temaNe vIzamA padanI ArAdhanA karI. emAMnA eka padanI ArAdhanAthI tIrthakara nAmakarma baMdhAya, te te mahAtmAe e badhAnI ArAdhanA karI. ema anukrame AyapUrNa thatAM kAla karI, te vrata-parvatanA prathama phaLarUpa vaizveta nAmanA vimAnamAM gayA. tyAM padmarAjAne te jIva vaijayaMtamAM Ayu pUrNa karI, A bhavamAM huM tIrthakara thaye chuM." ema pitAnA be bhava kahI aSTama jinezvara anukrame caMdraprabhAsa nAmanA kSetre samudranA kAMThe samesaryA. tyAM sarva devee badhA devee samavasaraNa racatAM, bhagavaMta siMhAsane birAjamAna thaI, dharmadezanA ApavA lAgyA ke "huM bhabadhA dharmomAM dayA e prathama dharma che, ke jenAthI prANu nirogI ane sadA dhanavAnuM thAya che. je hRdayamAM dayA vidyamAna hoya te anya dharmo vAMchita phaLa Ape. kAraNa ke agni heya te kASTa prakAza karavA samartha thAya, jIvarakSAnA ge prANa vasudhAmAM ISTa sthAna tathA maMtridAsInI jema nirvANa-pada pAmI mukata thAya che. te vRttAMta A pramANe che- Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 dayA upara maMtridAsanI kathA. dayA upara maMtridAsInI kathA. InI e lApuramAM ripumardana nAme rAjA ke jenA dAnarUpa padyamAM rAjyalakSmI ane yaza-haMsa sadA ramatA. pI te rAjAne kAmalekhA nAme putrI tathA tenA zreSTha maMtrIne acalA nAme sutA che. bAlyavayathI ja temane sneha ekAtmarUpa hatuM. te baMne sAthe jamatI ane sAthe sutI. ekadA te baMne segaThAbAjI ramatI, tevAmAM acalAnA utsaMgamAM AkAzathakI kaMkaNa paDayuM. kAmalekhAe uThIne tenA khoLAmAMthI te laI lIdhuM te joI temanI pAse beThela naimittika hasavA lAgyuM. tyAre rAjasutAe hasavAnuM kAraNa pUchatAM, te balya ke-e kaMkaNune paheratAM tuM dAsI thaIza." rAjAnI putrIe kahyuM tyAre e kaMkaNa kaNa paheraze?" tyAre devase teNInA kAnamAM kahyuM ke- * A maMtrisutAnI dAsI. " ema tenA vacananA vizvAse rAjasutAne bhAre ciMtA thaI pI. teNe kIDA tajI, bhAre zaca karavA mAMDe-are ! mane dhikkAra che ke rAjaputrI evuM nAma dharAvI, pitAnA duSkarmanA pariNAme dAsI thaIza. aho ! A saMsAramAM paNa keTalI asAratA ke jyAM duSTAtmAo vAraMvAra duHkhAgnivaDe pAyA kare che. athavA to lalATapara durakSara lakhanAra he duSkarma ! tuM AjJArUpa zilAne zirapara dhare che. je tenA pramANavaze prANI aniSTa pAme che, te asAratAmAM kRtakAritapaNAne deSa kayAM che?" ema ciMtAtura thayela rAjaputrIne, kAraNa samajI maMtrisutAe kahyuM- he sakhI! tuM zeka na kara, mArUM vacana sAMbhaLa-e dAsIne ja enA deze huM haNaza. te pachI tuM e dAsInI dAsI zI rIte thaIza?" ema kAmalekhAne samajAvI, acalA dAsIsahita pitAnA sthAne jatAM te vicAravA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI caMdraprabhasvAmI--cariga. lAgI ke e dAsIe amuka vastu lIdhI haze.' ema dhArI'te e vastu lIdhI che ? jo na lIdhI hAya, te A ghaDAmAMthI sarpane ahAra kADha.? paNa te doSita hAvAthI sape teNIne Da Mkha mAryAM ane jethI te nIce paDI. eTale matrisutAe tene nadImAM tajAvI, paNa laI janAra purUSa dayALu hAvAthI lImaDAnA bhArAmAM tene nAkhIne pANImAM vahevaDAvI. tyAM puNyayeAge pANInA saMcAga thatAM lImaDAnA rase te nirviSa thai ane anukrame kAMThe aTakatAM, te zmazAna AgaLa lImaDAnA bhArAthakI bahAra nIkaLI. tevAmAM kai rAkSasa enI pAchaLa doDaceA. jethI prANabhaya lAgatAM teNI ekadama nagara bhaNI bhAgI, ane ' hajI te rAkSasa mArI pAchaLa lAgye haze, evI bIkathI elApuranA udyAnamAM pAchI AvI eka yakSanA maMdiramAM peThI. te sa`bhakSI nAme yakSamUtti pAkaLa ane pAkela mATInI hatI, te upADI, pelI dAsI bhayane lIdhe te mUrtinI peAlamAM bharAi beThI. evAmAM arUNAya thatAM eka rAjavallabhAe dudhanA ghaDA lAvI, te yakSamUrti ne mAthe reDayA. tyAM yakSAMge chidro hAvAthI cAtarapha aMdara paDatu dudha, bhayathI bharAi beThela dAsI pIne tRpta thai, rAjapatnIe yakSanI vilepanathI pUjA karI, tenI samakSa pADA ane bakarA mAravAne teNe peAtAnA mANasAne Adeza karyA, tyAre aMdara rahela dAsIe vicAra karyAM ke--' jema ghAtaka rAkSasathakI mane pIDA thaI, tema e prANIone paNa bhAre duHkha thaze, mATe huM poteja cakSa banI rANIne aTakAvu. ' ema dhArI teNe mATe avAje kahyuM ke-- mArI AgaLa prANIone vadha karatA nahIM ane have pachI je kAI mArI AgaLa prANIvadhra karaze, tene sakuTuMba tarata mArI nAkhIza. kAraNa ke Aje mArA jANavAmAM AvyuM ke jIvadayA eja sAra che. dudhanA snAna ane pUjanAdikathI prasanna thayela huM tamArU priya Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA upara maMtrIdAsInI kathA. 341 ka ISTa karIza. AthI rANuM samajI ke cakSa pate bole che. tethI bhaya pAmI teNe pazuone cheDI mUkyA ane yakSane namI te svasthAne gaI. ema pratidina AvIne rANI pakSane dudhathI huvarAvatI, tema bIjA loko paNa AvatA, tyAM dAsI te dudha pI jatI. tevAmAM loko-"sarva darzanene saMmata evI jIvarakSA e yakSe AcarI." ema pramoda pAmatA badhA tenI pUjAmAM tatpara thayA. ' have daivajJanA vacane vyAkuLa thatI rAjaputrIne maMtrIsutA kahevA lAgI ke-"he sakhI! sAMbhaLa, tane eka buddhi batAvuM. e kaMkaNa sarvabhakSI yakSane paherAvIe, te dAsatva-duHkha na thAya. kAraNa ke e devatA che." ema maMtrIsutAnI vANuM kAmalekhAe mAnya karI, te kaMkaNasahita teNInI sAthe yakSamaMdire gaI, tyAM "A kaMkaNa have yakSane satvara paherAvI dyo " A teNInuM vacana sAMbhaLatAM dAsIe jANyuM ke- baMne rAjAnI ane pradhAnanI putrIo che. huM e kaMkaNa mArA pitAne hAthe bAMdhIza" ema vicArI, aMdaramAM pokaLa e yakSane hAtha yukitathI bhAMgI, cakSanI bhujAmAMthI potAnA hAthane agrabhAga teNe bahAra kahAlyo. eTale rAjaputrIe pate tenA hAthe kaMkaNa bAMdhI dIdhuM. pachI "he cakSa! tameja amArA svAmI thAo." ema kahI, te sakhI sahita cAlI gaI. tyAre cakSane agrahasta dAsIe teja pramANe je dIdhe. evAmAM be vidyAdhara yakSamaMdiranA dvAre AvI vimAna bahAra mUkI ane cakSa pAse te AvyA. temAM eka be -"he mitra kuMda! tuM jANe che ke nahi, e kaMkaNanI vAta kevI che? tyAre bIjAe kahyuM-"he ratnAgadahuM kazuM jANatuM nathI. eTale ratnAMgada kahevA lAge ke-"e baMne kaMkaNuM dharaNe ke saMtuSTa thaIne vidyAdhara-patine Apela, tene eve prabhAva che ke je purUSa e baMne kaMkaNa pahere te dakSiNa ane uttara zreNinuM vaitADhyanuM rAjya pAme, temaja eka Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. pahere te eka zreNIne te svAmI thAya, ane tenA ge sarva samRddhi tene avazya saMpanna thAya. pachI vidyAdhara AkAza-mArge jatAM pitAnI priyAne lapaDAka mAravA jatA tenA hAthamAMthI eka kaMkaNa pI gayuM, tenI bahu zodha karI, chatAM hAtha na lAgyuM. jene te kaMkaNa maLaze, te eka zreNine svAmI thaze." ema temanA vacana sAMbhaLatAM dAsIne te kaMkaNa yAda AvyuM ke-"rAjAnI putrI pAse mArA khoLAmAM je kaMkaNa paDyuM te eja haze. aho ! jIvarakSAnuM mane phaLa maLyuM, ke e kaMkaNa prApta thavAthI vidyAdharanI Rddhi maLe. ema dhArI dAsI ratnAMgadane kahevA lAgI ke-e ratnakaMkaNa huM tane ApuM, paNa tuM mArI AjJAmAM raheje. ratnAMgada be-"he yakSa! svAmin ! je tame kahe, te kAma huM tarata bajAvIza." ema teNe kahetAM dAsI belI ke- je ema hoya, te sAMbhaLatuM svAsthAne jatAM pitAnA vimAnamAM kaMkaNa sahita strIne joiza, tene tuM sadAne mATe tArI priyA banAvaje, tAre tenuM kadi apamAna na karavuM ane tenI AjJAmAM vartavuM." ema kahI, te pakSamAMthI haLave haLave nIkaLI ane aMdhakAramAM te na juve tema te vimAnamAM keI staMbhane AMtare dekhavAmAM na Ave tema chupAI rahI. pachI thI vAre ratnAgada vimAna pAse AvatAM, yakSanA kahyA pramANe teNe utAvaLa karatAM tarata pitAnA sthAne AvatAM te dAsI pragaTa thaI tene sakaMkaNa joI, yakSanA vacanathI te bahu vismaya pAme, ane bolyA ke nahi priya ! Ava, Ava, yakSe mane tuM vallabhA ApI" ema kahetAM te vidyAdhara tene AliMgana ApI sAthe ramavA lAgyo ane pakSanA AdezathI namyuM. pachI prabhAte te kaMkaNanA prabhAvathI vidyAdhara eka zreNInuM rAjya pAmatAM teNe te dAsIne potAnI svAminI banAvI. te dAsI pitAnA manamAM te badhuM jIvarakSAnuM puNya mAnI, samRddhi Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA upara maMtrIdAsInI kathA. 343 pAmatAM paNa te dayAdharmamAM sadA tatpara rahevA lAgI. ema dAsItva jatAM, svAmitvathI parama pramAdane pAmatI te ekadA rAte sukhazacyAmAM sutI hatI tyAM kSaNabharamAM nidrA dUra thatAM jANe kame Avela dAsI hoya tema paga dAbatI keI strIne teNIe jotAM kahyuM ke"are !tuM keNa?te belI--"huM tArI dAsI chuM. he svAminI! tuM mAruM rakSaNa kara. tuM ja mAre AdhAra che, anya zaraNa nathI." tyAre maMtridAsI belI ke- tuM kayAMnI ane ahIM zAne AvI che? vaLI rakSaNa karavA lAyaka kema che? he bhacAtura ! tuM bhaya vinA kahe." eTale te retI tI belI ke- he devI! tame sAMbhaLo-elApuranA svAmI ripumardana rAjAnI huM kAmalekhA nAme putrI chuM. ekadA sakhI sahita huM nadImAM jaLakrIDA karavA meTI nAvamAM beThI, tevAmAM pracaMDa vAyu pragaTatAM, tenAthI AghAta pAmela nAva puTatAM, mAre sakhIvarga kayAM gaye; te huM jANatI nathI, paNa huM eka majabUta phalaka-pATIyApara beThI. tyAM keI vidyAdhare jotAM mane harIne gaI kAle A pAsenA gharamAM mUkI hatI. te vakhatasara mArUM zIla khaMDita karaze-evA bhayathI huM ahIM AvI chuM, te enAthI tuM mane bacAva, AthI huM tArI dAsIja chuM? maaidAsI belI-"tuM bhaya na pAma. huM tAruM rakSaNa karanAra beThI chuM." pachI te rAjasutAne oLakhI ciMtavavA lAgI ke-ahe! jIvarakSAnuM phaLa keTaluM badhuM ? ke mane vidyAdhara saMpatti maLI ane A mArI dAsI thaI." e rIte jIvadayAnA tattvamAM saMlIna thatAM te maMtridAsI svarga ane mekSanAM sukhe paNa anukrame avazya pAmaze. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrI caMdraprabha svAmI-caritra. satya belavA upara smaranaMdananI kathA. - ' ! kAkI : che. mirib A nAma : ka satya ja bolavuM ke jethI A leka ane paralokamAM prANa pratye leke daDha anurAga kare ane te mukti lakSmInA bhakatA bane. satyavaDe durjana te svajana-sa jana thAya, te saMta mahAtmAonI zI __ ) vAta? maMtrabaLe viSa paNa upayogamAM Ave, te bIjI vastunI zI vAta? asatya bolanAra svajana paNa parajana thAya ane satya belanAra parajana paNa svajana samAna bane e upara smaranaMdananI vAta A pramANe che zrIpura nagaramAM lakSmaNa nAme rAja ke jenA hAthe lAgela asi-vadhU te pratyathaenA kara-daMDa grahaNa kare che. tene kAmapatAkA nAme rANI ke je pitAnA bibejhanA rAgavaDekAmijanenA manane raMjana-rakata karatI hatI.ekadAtenagaramAM jyotiSa-zAstrane jANanAra uttama zuka Avyo ke je badhA devanA mastake jANe abhiSeka pAmyuM hoya. je janma, graha ke vAra tene pUchatuM, te badhuM satya ja te kahI batAvate tathA ucca-nIca kulAdika paNa kahete. bhUta ke bhAvI paNa te sAkSAt kahI batAvate. ema sabhAne camatkAra pamADanAra te zuke badhA nagarajanene raMjita karyA. e vAta rAjAnA jANavAmAM AvatAM, teNe pratIhAra mekalIne bolAvatAM, purUSe lIdhela pAMjarAmAM besIne te rAjasabhAmAM AvyuM. eTale rAjAe potAnA khoLAmAM beThela putranuM kautukathI janma-graphaLa pUchatAM zuke kahyuM ke-"he rAjana ! tAre e putra potAnI hAMsI karAvanAra mahAviTa thaze ane eka se varasa jIvaze." ema sAMbha Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya upara smaranaMdananI kathA. 345 ' 6 LatAM zuka--vacanane satya samajI, rAjA potAnA putrane zAcatAM, kheda pAmI kAMika vimukha thaI beThA. tevAmAM kAmapatAkAe paNa AdhipatyathI pramAda pAmatAM kaututhI zukane potAnuM janma svarUpa pUchyuM e praznane manamAM avadhArI, kaMIka vizeSa dhyAnathI svarUpa jANIne zuka mauna ja rahyo. tyAre kAmapatAkA elI ke he kIra ! zIghra kahe. ' zuka mAlyA-- huM bhadre ! tuM e prazna na karatAM mAna rahe, ' AthI manamAM AzaMkA lAvI--< e prazna-uttara sAMbhaLatAM manamAM duHkha na upaje, ' ema dhArI dakSatAthI te mauna dharI rahI, paNa lakSmaNa rAjA te jANavAne bhAre utsuka thayA ane khelyA ke-- & zuka ! tu bhaya vinA satya kahe. ' zuke kahyuM-- he rAjana ! e kAmapatAkA tane atyaMta priya che, enu viparIta beAlatAM tane duHkha caze, jethI kahetAM mArU mana zakA pAme che, ema zake kahetAM rAjAe ekAMta karIne pUchayuM-- huM zuka ! je tArA jovAmAM Ave, te satya kahe. ' te khelyA--' huM bhUpAla ! e tArI priyA atyaja kuLamAM janmela che, enA sa`sathI tame leAkeA sahita malina thayA che.'ema sAMbhaLI aMtaramAM kheda pAmatA rAjA nagaranI bahAra AvI rahyo. eTale kAmapatAkA paNa ciMtavavA lAgI ke-- peAtAnA kuLane te huM jANutI nathI, paraMtu ema sAMbhaLuM chuM ke rAjA mane tAe anAvIne paraNyA che. e zuka sarvAMgaNe khyAta hAvAthI je khele che, te leAka satya mAnI le che, teA kIranI vANI anyathA kema thAya ? ema manamAM vicAra karI kAmapatAkAe mukhya maMtrIne khelAvI, tene zukanI vANI jaNAvIne potAnA abhiprAya nivedana karyA-- huM maMtrin ! rAjA vicAryo vinA zukavANIne satya mAnI cArlseA gayA che. daivayeAge jo e rAjya tajaze, te tuM ke huM rAjyasukhathI dUra thavAnA, mATe evI buddhi calAvA ke je kAi e vAta jANutA hAya, temane bahu ja dhana ApIne svAdhIna karavA. pachI " Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. te rAjA pAse mADhethI ema kahe ke he rAjana ! e zuka pakSI satra mithyA ja khele che, kAraNa ke ame ghaNAM nimitto joyA, paNa zukanI vANI te asatya ja lAgI, ema bIjA paNa ghaNA leAkeA kahe che. ema maMtrI sAthe vicArI, daivajJAne satvara elAvI, temane dhanathI tAbe karIne teNe pragaTa zIkhAmaNa ApI. pachI ma MtrI sAthe teo rAjA pAse gayA ane zuka vAcAne asatya karavA badhA sAthe thaIne mAlyA ke-- he rAjana ! e tiryaMca zukamAM vizvAsa kevA ? ame kharAkhara joyu ke e zukanI vANI asatya ja che, tyAM maMtrIe kahyuM ke-- te huM svAmin ! have mahelamAM padhAro. AcArathI ja jaNAi Ave che ke tamArI priyA zreSTha kuLanI che. rAjA khelyA-- mane emAM sadeha che, te khIjAthI dUra thAya tema nathI. huM badhA e nimittIyAone asatyavAdI samajuM chuM, paraMtu A nagaramAM vimala nAme zeTha che tenA smaranaMdana nAme dattaka putra che, te guNI khALabrahmacArI samakitanI ArAdhanA karanAra ane mAnavA lAyaka che, tene je kAMI pUchavAmAM Ave tenA kAnamAM zAsanadevI saMbhaLAve che, te jo mane kahe te huM satya mAnu, te vinA nahi. tenAM vacana vinA teA rAjya tajIne huM tIrthomAM cAlyA jaiza; ema rAjAnuM kathana sAMbhaLI maMtrI rAjaramaNI pAse Avye ane teNe rAjAnI vAta saMbhaLAvI, eTale teNe zeThane khelAvI, zuka vRttAMta jaNAvIne kahyuM ke--' rAjA tamArA putranA vacanane satya mAne tema che te tame putrane ema samajAvA ke zukavacanane anyathA karI kadAgrahI rAjAne te vizvAsa pamADe, e kAma tame zIghra karA.' ema kahI kAmapatAkAe peAte vastrAdikathI tene sanmAnIne tarata visarjana karyA, pachI zreSThIe ghare AvI te vAta smaranaMdanane saMbhaLAvI eTale teNe zAsanadevIne ArAdhI satya hakIkata puchI tyAre devIe kahyuM ke... e rAjapatnI atyaja-kuLanI che, temAM sadeha Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya upara marana dunanI kathA. 3747 , 6 nathI ane zukavANI satya-pramANa che. ' AthI zeThe sAthe AvI smarana dane rANIne kahyuM ke-- ' je zuka khele che te asatya nathI.' kAmapatAkA khelI--' jo ke te ema che, chatAM mArA uparAdhathI tu rAjA AgaLa zukavANIne mIthyA mAla.' smarana krUna elyA-- huM asatya kadi khelanAra nathI. satya-vacanarUpa vADanA bhagathI dharUpa vRSabha du:khe rakSaNIya thAya.' tyAre kAmayatAkAe kahyuM--tema karatAM tane je pApa lAge, te huM mAre mAthe bhArI lauM chuM; kAraNa ke vacane Apela zubhAzubha pamAya che, ' smaranaMdana khAlyA--< e tA laukika vyavahAra che, paNa Agame tema svIkAratA nathI. satyaasatyanuM phaLa teA bAlanArane maLe che, mATe huM mRSA beAlatA nathI.' ema smaranadane kahetA kAmapatAkA kApathI khAlI ke-- jo mAr vacana nahi mAne te vagara meAte marIza. ' smarana dane kahyuM-- je tAre karavu hAya te karaje; maraNu sArU paNa mithyA kadi beAlanAra nathI.' eTale kAmapatAkA nIca geAtranI hAvAthI tene durgAya dubha nathI, jethI teNe smarana danane gADha aMdhAvIne cAbuka vatI khUba tADanA karI tathApi teNe asatya khAlavAnuM kabula na karyuM. tevAmAM rAjAnA AdezathI tene zeAdhatA kATavALA tyAM joi tarata smaranaHnane rAjA pAse lai gayA. tyAM rAjAe tene pUchyuM ke--' zukavANI satya ke mithyA ? tyAre smaranaMdana vicAravA lAgyA ke ' have ahIM mAre zuM karavuM? jo satya kahuM teA rAjA valakhA thAya che ane tenI patnIthI virUddha thAya che. te satya chatAM ahita haiAvAthI mRSA thAya athavA te vacanathI samajAya che ke rAjA vairAgI anyeA che, teA te kayAM ahita karanAra nathI, paNa zubha ja karaze.' ema dhArI smaranaMdana elgeA ke-- huM rAjan ! zukavANI satya che, paNa tethI kAMi mAlinca mAnIza nahi. kama prabhAvathI A AtmA vyavahArane lai uttama ke adhama zarIramAM pesatAM te kAMI malina thatA nathI, para Mtu ? Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdraprabha svAmI--caritra. duSkarmothI te malina thAya ane sukarmAMthI nirmaLa thAya che, mATe suka sAdhavAnA prayatna karavA.' e pramANe smarana ine kahetAM kAI kevaLI padhAryAM. temaNe rAjAne zuddha dezanA ApatAM pratiSedha pAmI rAjAe temanI pAse cAritra lIdhuM. e vAta sAMbhaLatAM kAmaSatAkAe pazu prayA lIdhI. anya kuLamAM utpanna thayA chatAM satya vrata svIkArela hAvAthI smaranadanane samRddhi ApI vimala zeThe paNa vrata Adaryu" pachI te smaranaMdana gRhasthavrata tathA satyavrata pALI chevaTe saMyama lai svage gayA. adattAdAna viramaNa vrata upara dAnapriyanI kathA. 348 le ,, bhe prANIonu paradhana levAthI dharmIsa`sva luMTAya che mATe adatta na levu. adatta levAthI thayela doSa :caMdramAnA lAMchananI jema kadi prANIne jatA nathI. bhAre kalezathI pedA karela dhana e mANasAnu AzAsthAna che, tenu haraNa karatAM parajanmamAM jIvane naraka vinA anya gati na thAya. sukhe grAhya evA paradhananA je trividhe tyAga kare che, te dAnapriyanI jema vizvAsapAtra thAya che. te dRSTAMta A pramANe che naMdA nagarImAM naMda nAme rAjA ke jene magarUpe 4 bhAli- vajrA, stabdha--abhimAnI bhUbhRtA rAjAone bhede che. tyAM kuLaparaparAthI ridra vaMzamAM pedA thayela duta nAme purUSa ke mahAkaSTa gujarAna calAvatA hatA. tenA dAnapriya nAme putra ke je hajI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adattAdAna viramaNa vrata upara dAnapriyanI kathA. 349 6 bALaka hatA, te ekadA zrImatAnA bALaka sAthe kayAM ramavA lAgyA, tevAmAM ramatA koI dhanikaputranA hAthamAMthI mudrikAratna dhULamAM paDI gayuM, je kAInA lakSyamAM na hatuM. te bALaka ramIne peAtAnA ghera jatAM, pAchaLa dAnapriya te ratna joi vicAravA lAgyA ke A ratna amuka bALakanuM hAvu joie, ' ema parAyuM dhArI te levA na icchatAM teNe pote te bALakanA mAtapitAne lAvI ApyuM, jyAre te zrImAn vicAravA lAgyA ke-- ahA ! A bALakanI niHspRhatA keTalI ? ke A ratna teNe lIdhuM nahi. mATe ene mAre vANAtara banAvavA.' ema dhArI zeThe tene Adeza karyAM ane pitAe anujJA ApatAM, te dAnapriya zeThanA parama mitra ane snehapAtra banyA. pachI zeThe peAtAnA putra paMDitane soMpatAM, te jaDabuddhi hAvAthI mahAkaSTa bhaNatA, paNa dAnapriyane je kAMI paMDita bhaNAvatA, te badhuM asahita peAtAnA nAma pramANe dhArI letA. vaLI te zeTha tene je kAMI dhana ApatA, te peAte dAnapriya hAvAthI garIene ApI detA. tevAmAM pAsenI kAi vyaMtarIe vicAra karyAM ke-- dAnapriya bALaka chatAM keTaleAkhadhA niHspRha che ? mATe enI huM parIkSA karUM. " pachI te purUSa thai, dAnapriya bahAra nIkaLatAM, AgaLa AvIne kahevA lAgI ke-- tArA pitA mArA karajadAra che. tenA RNathI tuM mArA devAdAra che, te te dravya tu have mane Apa.' ema kahI tene pakaDIne te vyaMtarI kAi pa`tamAM lai gai. tyAM te kahevA lAgI ke-- mArUM dravya satvara ApI de. ' te elyA--hamaNAM dhana mArI pAse nathI, te tane kayAMthI Apu? vyaMtarI khAlI... nagaramAM tArUM dhana hAya, te cAla, tyAM AvIne mane dravya Apa. nahi teA tane huM mUkanAra nathI. ' dAnapriye kahyuM mArI pAse ahIM paNa dhana nathI ane nagaramAM paNa nathI, tA kayAMthI tane ApuM ? mATe tane game tema kara. ' tyAre vyatarI, r ' Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adattAdAna viramaNa vrata upara dAnapriyanI kathA. 3pa1 nathI, tethI vyaMtara janmamAM huM hIna alpaddhika vyaMtara thaye chuM. jinadharma ArAdhyA vinA zuM prANI svargAdi-saMpadA pAmI zake ? te have e upAya karuM ke rAjaputra nirogI thAya ane mahimA vadhe. ahIM lokomAM evI kahevata che ke A nagaramAM kayAM jamInamAM caMdrakAMtanI banAvela cheSabha-jinamUrti dATela che, te bIjA keIthI jevAya ke levAya paNa nahi, paraMtu evI vAta saMbhaLAya che ke je niHspRha hoya, tenA mastaka para rahIne mUtti bahAra Ave. e niHspRha ahIM keNa haze ? ema dhArI avadhi mUkatAM, cakSe dAnapriyane jo-jA. tene mahAnispRha jANune yUkSa bhAre harSita thaye ane teNe ciMtavyuM ke-"enA mAthe prabhubhUtti pragaTa karavI." pachI sAkSAta thaIne te yakSe rAjAne jaNAvyuM ke-caMdrakAMtanI jinamRtti Aje bhUtalamAMthI pragaTa thaze, te ugatA caMdranA kiraNethI sparza pAmI amRta-jaLa dravaze, te jaLa putranA aMge chAMTavAthI te nirogI avazya banaze. mATe he rAjanatuM satvara amuka sthAne jaI bhUmizuddhi karAva ke jethI pratimA pragaTa thAya." ema yakSanA AdezathI rAjA satvara tyAM gayo ane bhUmikAzuddhi karAvI te rAha jete beThe; tyAM bIjA loko paNa AvyA. A vakhate yakSe dAnapriyanA maTha ane jinamattinI vacalI bhUmimAM pitAnI zakitae suraMga dIdhI ane yakSa pote tarata tyAM AvI maThamAMthI dAnapriyane suraMgamAge laI, prabhumUrtAinI nIce sthApe. pachI yakSe tene kahyuM ke-"he purUSottama ! A jinapratimAne tuM mastakavaDe uMce upADa. huM tane sahAya karanAra beThe chuM." ema cakSe kahetAM dAnapriya tarata ja pitAnA mastake prauDha pratimA upAdha, bhUmi phene te bahAra AvyuM. eTale tenA mastake rahela te pratimAne pragaTa thatI joI, rAjA vagere leke--jaya jineMdra" e ghaSa karavA lAgyA. vaLI lekemAM harSanAda thatAM, pite sukemaLa ane pratimA bhAre Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adattAdAna viramaNa vrata upara dAnapriyanI kathA. 31 " nathI, tethI vyaMtara janmamAM hu hIna alpaddhika vyaMtara thayA che. jinadhama ArAdhyA vinA zuM prANI svargAdisa'padA pAmI zake ? te have evA upAya karU ke rAjaputra nirogI thAya ane mahimA vadhe. ahIM lAkAmAM evI kahevata che ke A nagaramAM kayAM jamInamAM caMdrakAMtanI banAvela RSabhajinamUtti dATela che, te bIjA kAithI jovAya ke levAya paNa nahi, para'tu evI vAta saMbhaLAya che ke je niHspRha hoya, tenA mastakapara rahIne mUtti ahAra Ave. evA niHspRha ahIM kANu haze ?' ema dhArI avidha mUkatAM, cakSu dAnapriyane joyA-jANyA. tene mahAnispRha jANIne yakSa bhAre Sita thayA ane teNe ciMtavyuM ke-- enA mAthe prabhubhUtti pragaTa karavI.' pachI sAkSAta thaIne te yakSe rAjAne jaNAvyuM ke-- caMdrakAMtanI jinamUtti Aje bhUtalamAMthI pragaTa thaze, te ugatA caMdranA kiraNeAthI sparza pAmI amRta-jaLa dravaze, te jaLa putranA aMge chAMTavAthI te nirAgI avazya banaze. mATe he rAjan ! tu N satvara amuka sthAne jaI, bhUmizuddhi karAva ke jethI pratimA pragaTa thAya. ' ema yakSanA AdezathI rAjA satvara tyAM gayA ane bhUmikAzuddhi karAvI te rAha jotA beThA; tyAM khIjA leAkeA paNa AvyA. A vakhate yakSe dAnapriyanA maTha ane jinamUttinI vacalI bhUmimAM potAnI zakitae suraga dIdhI ane yakSa pote tarata tyAM AvI maThamAMthI dAnapriyane sura MgamAge lai, prabhumUrttinI nIce sthApyA. pachI yakSe tene kahyu ke--'he purUSAttama ! A jinapratimAne tuM mastakavaDe uMce upADa. huM tane sahAya karanAra beThA chu.' ema yakSe kahetAM dAnapriya tarata ja peAtAnA mastake prauDha pratimA upADI, bhUmi phADIne te ahAra AngeA. eTale tenA mastake rahela te pratimAne pragaTa thatI joI, rAjA vagere leAkeA-- jaya jinendra " evA ghASa karavA lAgyA. vaLI leAkeAmAM harSoMnAda thatAM, pAte sukeAmaLa ane pratimA bhAre > Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. chatAM dAnapriya bahAra nIkaLIne sthira ubhe rahyo, tyAre dAnapriyane jaIleke kahevA lAgyA ke--"aho ! A dAnapriya aMdara bhUmimAM kema peThe ane ekale A mUrti upAdhi kema zaka? e mUrti nispRha vinA te upADaja na zakAya, jethI e mUttine upADavAthI A purUSa avazya nispRha che." pachI yakSe jinapratimAne uddhAra karavA suvarNathI banAvela nIce dAnapriyanuM pratibiMba mUkIne tene mukta karyo. tyAre loko dAnapriyane meTethI AziSa ApatAM, jiddhArathI puNya meLavanAra tene pUrNa akSatathI vadhAvavA lAgyA, evAmAM caMdramAne udaya thatAM tenAM kiraNethI sparza pAmela caMdrakAMtanI te jinamUrtAimAMthI jaLa jharavA lAgyuM. te jaLa siMcana karAtAM rAjasuta niregI thaye, temaja bIjA leke paNa rogarahita thayA. pachI yakSe tarata tyAM ratnAne eka prAsAda banAvyuM. ane rAjAne Adeza karyo ke A jinezvara sadA ArAdhavA lAyaka che," ema kahI te adazya thaye. eTale pUrNa--mane ratha rAjA tathA anya leke svAmIne bhAre bhakitathI pUjavA lAgyA. tyAM rAjAe vicAra karyo ke "e dAnapriya agAdha bhUminA madhyabhAgamAMthI svAmIne laI AvyuM, temaja nispRhamAM agresara evA e dAnapriyane mAre maMtrI banAvuM." ema dhArI dAnapriyane rAjAe bhAre premathI badhA rAjyakAmamAM mukhya maMtrI karIne sthApe. niHspRhapaNe kArabhAra calAvatAM te azubha karmathI baMdhAye nahi, paNa nItithI prajA pALatAM teNe yaza-dharmanuM upArjana karyuM. e pramANe paradhana varjatAM prabhutA pAmI, ane prAMte jinadIkSA laI dAnapriya svarge gaye. mATe paradravya varjavAne nayama AdarI, zubha bhAvarUpa AtmAne sukhapAtra banAve." Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara madanama`jarInI kathA. brahmacarya vrata upara madanamAMjarInI kathA. 353 aMge rAga parAbhava na pamADI zake, upadravA nAza pAme ane jenAthI sarva siddhie prApta thAya evA brahmavratane AdarA. agni zAMta thAya, jaLapUra nivRtta thAya, ane vAgha, sarpa tathA rAkSaseA vigere jenAthI vaza thAya, evA zIlavratanA prabhAva atula che. alpa AhArathI zarIranuM zeASaNa thAya, tethI iMdriyasukhanI mamatA TaLe, tema thatAM mana sthira thAya ane tethI brahmarakSA tathA chevaTe mekSa prApta thAya. jenA cALe duSkara vratA ane niyama-kaSTA phalita thAya, te brahmavratane sthiratA lAvI sevA. jenuM bIjuM nAma zIlavrata tathA je badhAM vratAmAM mugaTa samAna che, te brahmavata rAjaputra-kalatranI jema bhabyAne siddhidAyaka thAya che. te vRttAMta A pramANe cheH-- vanA nAme nagarI ke jyAM vane tathA lokone phaLa ApatAM vanalakSmI kide pazcAttApa pAmatI nahi. tyAM bhUbhIma nAme rAjA ke jenA khaDga-dAvAnaLa rAjAonA kaTi ka TakAthI paNa kayAMca skhalanA na pAmyA. tene zUrasena nAme kumAra ane kumAranI madanama'jarI nAme . valubhA hatI. ekadA kAi iMdrajALIceA ceAgI AvyA, tene rAjakumAre azyakArI prayAga pUchyA, tyAre te kapaTI ceAgIe vicAra karyA ke--< A te kumAre pAte mane pUchyuM. jethI ADaMbara batAvIne huM mArU samIhita sAdhI lauM, ' ema dhArI teNe kumArane kahyuM ke-- meM AkarSaNa karela, AkAzamAMthI 23 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI caMdraprabhasvAmI caritra. paDatI cIjane je vistRta mukhe pakaDI laIne bhakSaNa kare, temaja te vakhate meM Apela maMtravaDe dIkSita thAya, te purUSa rAtre yathecchAe adazya thAya, temAM saMzaya kaMIja nathI." ema sAMbhaLatAM kumAra zraddhA lAvI abhyAsa karavA lAge, te AkAzamAM sepArI-vRkSanI laMba uchALI, uce mukha karIne jhIlate, pachI kRSNa cidazanI rAte nagarInI pAsenA nadI kinAre maMDaLa ALekhIne yegI pite kumArane kahevA lAgyo ke- mavaDe huM je nakSatra tarapha pheMkuM, te tuM uMcA mukhe gaLI jaje, vaLI Avanajare kyAMya jaIza nahi, AkAza pratye jete raheje." kumAre e vAta kabUla karatAM ane AkAza sAme jotAM, rogIe AkAzabhaNI divya auSadhinI piMDI uchALI. te anukrame AkAza thakI ekadama paDatAM, agnie sparza pAmI, divya auSadhinA prabhAvathI baLavA lAgI, tyAre egIe kahyuM ke-A nakSatra Ave che, mATe sAvadhAna thaIne tarata gaLI jA." ema teNe kahetAM kumAre te pramANe karyuM, ane te divya auSadhinI piM te gaLI gaye. jethI tarata ja te nirjIva suvarNapurUSa banI gaye. tene tathAsthita joI e vicAra karyo ke -"mArUM samIhita siddha thayuM, have ene bIjuM keIna juve tema jamInamAM dATI dauM, pachI vilaMbe e laIza," ema dhArI tene jamInamAM dATI, nizAnI karI, te yegI bIje kyAM jaIne suI gaye. - have teja nagaramAM kaI daridra rahetuM ke jene AMdhaLI ane pAMgaLI ATha kanyAo hatI. vaLI je pILI AMkhavALI, pILA kezavALI, kAbaracitrI, khara svaravALI, capaTI nAsikAvALI, sthaLa kukSi ane udAravALI evI te kanyAone joI, pele daridra daridrapaNathI ciMtA karavA lAgyo ke e raDe mArUM bhakSaNa karavAne mArA gharamAM upajI che. kadAca mane strIhatyA lAge te bhale, paNa e raDene kyAM dATI dauM, emane khavarAvavAne te huM asamartha chuM. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara madanamaMjarInI kathA. 355 duSkarmoe e bALAone aMdha ane pAMgaLI banAvI che ane duSkarmo emane naSTa kare, temAM mAre zuM deSa?" ema dhArI te daridra temane gADAmAM nAMkhI, jyAM gIe suvarNa-purUSa dATela che, tyAM pahoMce. suvarNa-purUSanA sthAne ja te daivayoge khodavA lAge, eTale te tarata pragaTa thayuM. tene jotAM daridrIne bhaya, vismaya ane harSa thayo. te vicAravA lAgyuM ke -"A zuM Azcarya ? A huM zuM jouM chuM? mArAM pUrvArjita puNya kevAM che, te te huM barAbara jANuM chuM. huM abhAgane bhajana ke vastrAdikanuM sukha maLavAnuM nathI, paraMtu A aMdha ane pAMgaLI putrIonAM zubha kamAge e suvarNapurUSa prApta thayela che, mATe kanyAo sAthe e ghare laI jAuM." ema dhArI te daridra suvarNapurUSane jamInamAMthI kahA, gADAmAM nAkhI harSa pAmate pitAnA ghare laI gayo. tene ekAMtamAM mUkI, teNe tenI AMgaLI kApatAM, tarata bIjI navI nIkaLI. AthI te daridra atyaMta harSa pAmyuM. pachI suvarNa-aMgulInA khaMDa vecI, teNe vastuo lIdhI ane te bhejana, vastrAdika vaDe bhAre sukhI thayA. e pramANe suvarNa-purUSanAM aMga kApI reja vecatAM, te nagarImAM dhanADhya ane baheLA kuTuMbavALo thayo. teNe ekadA vicAra karyo ke-putrIonA puNya e suvarNapurUSa mane sAMpaDela che, mATe enA aMgeja sAMkaLavaDe putrIone daDha bAMdhI rAkhuM." ema dhArI tenA hAthe page bAMdhI te daridra sAte putrIone bhalAmaNa karI ke-"e jyAre javA mAMDe, tyAre tame ene AdarathI pakaDI rAkhIne tene kahejo ke lAMbe kALe tane ame je che, te have kayAM jAya che? tane ame kadI mUkanAra nathI, tuMja amAruM bhakSya che."ema samajAvIne teNe badhI putrIone tyAM ja bAMdhI rAkhI, te tyAM khAtI, ramatI ane sutI. sukhane lIdhe teo zarIre bhAre puSTa banI gaI. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. evAmAM zurasena rAjaputra jevAmAM na AvatAM, tenA parijane bhUbhIma rAjAne jaNAvyuM, jethI teNe rAjapurUSe mekalIne zedha karAvI, paNa tene kayAM patto na maLe, tyAre teNe dAMDI pITAvI, chatAM keIe bAtamI na ApI. have bIjA divasanI rAte pele yogI utAvaLe suvarNa purUSanA sthAne AvatAM, joyuM te tyAM kaMIja na hatuM. eTale -"hA ! huM haNAye." ema AkaMda karate thegI tarata mUcha pA. pachI sAvadhAna thatAM te ciMtavavA lAgyuM ke keInagaravAsI e mAro suvarNapurUSa laI gayuM che, te e rAjAnI rahAya vinA pAmI na zakAya, mATe potAnI zaktie kumAranuM kRtrima rUpa banAvI rAjAne batAvuM, ke jethI tene jotAM saMtuSTa thayela rAjA mane suvarNa purUSa apAve, ema dhArI yogIe te vAgatI dAMDIne sparza karyo ane jaIne kemaLa vacanathI rAjAne jaNAvyuM ke-"je tuM mane pitAnuM vacana sogaMdapUrvaka Ape ane mAruM kAma kare, te huM tane kumAra batAvuM." rAjA bolyA "he yegina ! mAre tArU kAma avazya karavuM, evuM tane vacana ApuM chuM. paNa prANapriya kumAra tuM mane kyAMthI paNa satvara batAva." tyAre megIe kahyuM- he rAjana meM sAdhela suvarNapurUSa mArA sthAnathI jIvitanI jema keI laI gayA che. te zodhI mane apAva. te Aja tArA taskaravyApta nagaramAM che." AthI rAjAe tarata nagaramAM tene zeAdhA, paraMtu te kanakapurUSane patte na maLe. eTale kheMcI lAvanAra purUSane rAjAe Adeza karatAM, teNe suvarNa purUSane kheMcavA eka maMDaLa racyuM. vaLI Apa-ADaMbarathI yathAvidhi maMtra uccAratAM, teNe sthira mane hemavAnI ghaNI vastuo agnikuMDamAM nAkhI. tevAmAM te suvarNa purUSa pelA daridranA gharathI cAlyuM, paNa tenI putrIoe AkrozathI tene hAthe page majabUta pakaDI rAkhyA. tyAre te Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavata upara madanamaMjarInI kathA. 3pa7 kanyAo sahita maMgavaDe AkarSAIne rAjAnA dekhatAM tarata maMDaLamAM avAja karate paDyo. tevAmAM ucethI pralApa karIne te kanyAo kahevA lAgI ke-lAMbe kALe jovAmAM AvyA che, have kayAM jAya che ? tane ame kadi mUkanAra nathI, kAraNa ke tArA vinA amAre bhejana nathI." ema temanAM vacana sAMbhaLatAM, pitAne kaSTa thavAnI bIkathI ane temanI tevI mUrti joI rAjAe te bALAene vyaMtarI mAnI lIdhI. eTale bhayathI anyatra bhAgatAM rAjA vyAkuLa thate kahevA lAgyuM ke-are ! e vyaMtarIo lAge che, mATe satvara bhAge." A vakhate te bALAone pitA keInI sAthe bahAra Avela, teNe e vAto sAMbhaLatAM ciMtavyuM ke-"te eja suvarNapurUSa ane tenI sAthe mArI putrIone mAMtrike AkarSe che" ema dhArI te daridra rAjAne kahyuM ke--he rAjana ! tame je e bALAone sattA Apo ane mane eka gAma Ape ane tyAM mane pramANa-mukhya kare, te emane huM pAchI vALuM." ema tenA kahetAM rAjAe sattApUrvaka tarata eka gAma ApyuM. pachI te te daridra pitAnI putrIone laI rAjAe Apela gAmamAM jaI, te gAmanuM Adhipatya bhegavavA lAge. evAmAM rAjA te suvarNapurUSane sthira joI, sutasneha tajIne te tene lobhI bane, eTale pelA cagIne rUbarU na bolAvatAM pratIhAra ekalI kahevarAvyuM ke-"te suvarNapurUSa kayAM hAtha na lAge." AthI rAjAne suvarNa purUSane lebhI jANI, potAnI zaktithI kumArane banAvI, egIe rAjAne kahevarAvyuM ke -"he tAta ! evuM kyAM hoya ke pitA suvarNanA be putrane taje. mane jogaNue mAMsa hemavAnI IcchAthI apaheryo, tenI pAsethI e cogI mane choDAvIne ahIM lAvyA. bALapaNathI huM tamane prANapriya chuM, to he tAta ! vilakSa banela mane pharI cagInA laI jatAM Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. tame kema upekSA kare che? A suvarNapurUSa e cagIne ja ApI gho, ke jethI e megI mane mUkIne game tyAM cAlyA jAya. he tAta ! tame lebhI na bane; kAraNa ke pitA e na hoya, A suvarNapuruSa ene Ape ane tame pratijJAbhraSTa na thAo." tyAM rAjAne vicAra thaye ke-suvarNa purUSa durlabha che, putre te ghaNA che." evA lebhe rAja mina rahI, teNe putranuM vacana sAMbhaLyuM-mAnyuM nahi. ema megIne upAya niSphaLa jatAM, teNe kRtrima kumArane pitAnI sAthe calAvatAM te vanaparvata pratye gaye. rAjAnA bhayathI te kumAranI pAchaLa keI gayuM nahi, paNa kulInapaNane lIdhe tenI kAMtA madanamaMjarI pAchaLa gaI ane mArge parizramathI kheda pAmatAM paNa pAchaLa pAchaLa cAlatAM teNe pitAnA patine pUchyuM ke-"hajI keTaluM cAlavAnuM che?" paNa kRtrima kumAre teNune javAba na Ape. pachI parvatanI taLeTImAM jatAM yegIe kumArane saMharI letAM, ane madanamaMjarIe tyAM kumArane na jotAM eka te gIne joIne te vAraMvAra revA lAgI, tyAre lubdha banela yogI tene kahevA lAgyuM ke "kumAre tane mane seMpI che ane te te kyAMka cAlyA gaye, mATe tuM have mane pati mAnI le."ema sAMbhaLI, madanamaMjarIe yogInI kaTakaLA jANI "hA! huM haNAI, have kene zaraNe jAuM?" ema kheda karatAM te ciMtavavA lAgI ke-A sthAnathakI yegI anyatra jaze ke nahi?" tyAM yegI teNIne mUkI parvatapara phaLAhAra levA gaye. evAmAM tyAM bhamatAM, parvata para kAtsage rahelA ane sAkSAta jANe dharmanI mUtti hoya tevA eka sAdhune teNe joyA. eTale te vicAravA lAgI ke -"sAruM thayuM ke sAdhune samAgama thaye. emanA prabhAvathI mArA zIlanuM barAbara rakSaNa thaze. ema dhArI madanamaMjarI muni pAse jaI, bhAvathI Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavrata upara madanamAMjarInI kathA. 359 namI, zarIra namAvatAM teNe mAnapaNe pote muninI sAkSIe sAmAcika lIdhuM. pachI parameSThinamaskAranu smaraNa karatAM nizcala manathI te tyAM ja sAdhunI pAse besI rahI. peAtAnA karmAMpariNAma tathA bhavasthiti vicAratAM te jineAkta siddhAMtanA tattva-smaraNurUpa sudhAmAM Ataprota banI. evAmAM pelA ceAgI patamAMthI kaLe lai AbyA ane tyAM "tapAsatAM, tene joine kAmaLa vacanathI te kahevA lAgyA ke--- he tanvI ! A amRta samAna aa lAvye chu, te le ane khA ke jethI tane zAMti thAya. ' ceAgIe e pramANe kahyA chatAM te kheAlI nahi, tema daSTithI tenA pratye teNe aMdha ane mUka gADaranI jema joyuM paNa nahi, paraMtu te samAdhistha rahI. AthI te cegI kApAyamAna thatAM kSaNabhara tene kSeAbha pamADavA anumULa ane pratikULa upasa karavA lAgyA, je upasarvAMthI te jarA paNa DagI nahi. jethI vilakSa thayela ceAgI citA khaDakIne beThA. tevAmAM kAi vyaMtare te ceAgIne kahyuM ke... are ! e satIne tu zIlathI bhraSTa karI zake tema nathI. ' ema vyaMtaranI vANI sAMbhaLatAM cegI bhayAtura thaI, madanamajarIne namIne kayAMka cArlse gayeA. pachI bhava pratye virakta majjanamajarIne te vyaMtara tarata sAdhvI pAse lai gayA. tyAM teNe dIkSA lIdhI ane yathA vrata pALI, brahmavrata saMbhALatAM kevaLajJAna pAmIne te mekSe gai. ema madanamaMjarInu brahmavrata sAMbhaLI AlAka ane paraleAkanA sukhAbhilASI bhavyeAe e vrata avazya pALavu. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. parigraha parimANa upara dharmamatinI kathA. na dhAnya, suvarNa, rU, kSetra, kuSya, sAmAnya vastu, e dvipada ane catuSpada-e navavidha bAhya parigraha ane rAga, dveSa, cAra kaSAya, zeka, hAsya, rati, arati, na, bhaya, jugupsA, veda, mithyAtva-e cauda AMtara parihe kahevAya. bAhya paragrahathI prAye otara parigraha, vaSokAlamAM vIchI, sarve pramukhanA upadravanI jema vistAra pAme. vairAgyAdi vRkSe pratiSThA pAmyA hoya, chatAM parigraharUpa mahAbaliSTha pavana temane nimULa ukheDI nAkhe che. parigrahamAM rahIne je mokSane Icche che, te lehanI nAvamAM besI samudra taravAne Icche che. bAhya parigraha prANIone dharmadhvaMsanA kAraNa che ane tenAthI utpanna thayela aMtara parigraha paNa kASThane agninI jema dharmavaMsa kare che. bAhya parigrahane je saMkecavAne samartha nathI, te nirbaLa AMtara parigrahanI senAne kema jItI zake? je dharma, sukha ke mukita-sAmrAjyanI icchA hoya, te parigrahanI AzAne vaza kare. jeNe AzA tajI, nirAzAne svIkAra karyo che, teja paMDita, prAsa, pApabhIrU ane tapodhana che. jemaNe jagatane saMmeha pamADanAra AzArUpa nAgaNane chatI che, te dhanya, puNyavaMta ane kaleza-sAgarane tarelA che. teSAmRta jeo sukhI ane svataMtra che, te parAdhIna ane asaMteSIne sukha kayAMthI ? parigraha-pramANa karatAM badhAM vratanI ArAdhanA thAya ane dharmamatinI jema teja sukhAsvAdane anubhavI thAya. te vRttAMta A pramANe che - kumuda samAna kumudatI nAme nagarI ke rAjAnA mRdu karathI lAlita thatAM je lakSmIne dhAraNa karatI hatI. tyAM raNuthara nAme vijayI rAja ke jeNe raNAMgaNamAM dhanuSya namAvatAM pratipakSI Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigraha parimANa upara dharmamatinI kathA. 36 rAjAone paNa sAthe ja namAvyA. te rAjAne dharmamati nAme sujJa putra hatuM. ekadA prajAjana sahita rAjA sabhAmAM beThe hatuM, tyAre dvArapAlane teNe pUchayuM kendranagaramAM kaI jJAnI che?" teNe kahyuM "darzanIo che." eTale rAjAe temane bolAvatAM, teo AvIne sabhAmAM beThA. tyAM rAjAe AdarathI pUchayuM ke-trikAlajJAnanA viSayamAM tame bele ke jemAM mane vizvAsa Ave. tyAre eka kuzaLa brAhmaNa bolyA ke--"he rAjana! eka dhanADhaya zeThanI bhAryA sAMje maraNa pAmaze, mArA jJAnamAM e mane pratyaya lAge che; pachI rAjAe bauddhane pUchyuM ke-A brAhmaNa bence te satya che ke kema?" bauddha balya he bhUpa! e vAta kevaLa mithyA che. te vaNipriyA hajI viza varSa jIvaze." ema paraspara virUddha vANuM sAMbhaLatAM rAjA bhe-emAM kenI vANI sAcI che, te jonAcAne pUche." eTale rAjAnA upadhathI avadhijJAnane upayoga daIneyathArtha svarUpa jANI AcAryoe rAjAne kahyuM ke -"he bhUpAla! e baMnenuM vacana satya thavAnuM." ema ati virUddha sAMbhaLI rAjA bahu Azcarya pAmyuM. pachI te baMnene visajI, rAjAe dhanADhya zeThane kahyuM ke-"tuM ghare jA ane purUSone sAvadhAna rAkhI rAha je. vaLI barAbara sAvadhAna thaI yatnapUrvaka juo ke vidhAtA emanAM vacanamAM tenuM vacana satya kare che.' ema rAjAe kahetAM zeTha ghare gayo ane badhI vAta teNe pitAnI strIne kahI saMbhaLAvI eTale sAMje potAnuM maraNa sAMbhaLatAM te vairya dharI, puNya ane kIrti mATe yathecchAe dAna devA lAgI. have dhanADhya zeThe lagnaveLA jovA mATe sAMje lokone potAnA makAnanI upara besAryA. bIjA lekene bahAra kahA, hAthamAM zastra laI, bhAryAnI rakSA karavA bIjAne AvavA na detAM pote ekalo ubhuM rahyo. evAmAM ke gAmamAM ke grAmya bALaka eka kheDunA kheta Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. ranI rakhavAlI kare che, teNe peAtAne suvA--besavA mATe kSetra pAse taraNAnuM be mALanuM ghara banAvela temAM te sutA hatA, tevAmAM akasmAt nadInuM pUra AvatAM, te sutelA bALaka sahita bhRgRha. khe'cAtAM, nadInA pravAhamAM paDayu ane vegathI taratuM cAlyuM. te meATA pUramAM bIjA paNa ghaNA jIvA kheMcAyA. te buDatAM sarpa bilADA vigere jIvitanI AzAe te tRgRha joI, tarata AvIne temAM bharAyA te anyAnya virAdhI chatAM te vakhate maraNanA bhayathI peAtAnI capaLatA tajI, sAcI sakeAcIne rahevA lAgyA. temane ceAtarapha bharAyalA joI, capaLa grAmya bALake sarpa ane khIlADAnI pUchaDI anyonya bAMdhI dIdhI. tyAM puchaDI majabuta baMdhAtAM pIDA pAmela sape pAchA pharI, kAnA ATApathI te bALakane DaMkha mAryA eTale bhayAkuLa thatAM teNe sarpanuM mukha majabuta pakaDatAM temAM maNi jotAM, teNe mukha phADIne te potAnA hAthamAM lai enA abhibeMkanu pANI pItAM viSa TaLe ema dhArI, gharamAM rahela ghaDAmAM teNe pANI nAMkhyu ane maNi nAkhI halAvatAM, te pANI teNe pIdhu, jethI grAmya bALaka tarata niviSa banyA ane te jItazALI mAnavA lAgyA. pachI teNe tyAM rahelA sarpone pakaDI pakaDIne ghaDAmAM nAkhyA ane tenu mukha vasravatI majabuta bAMdhI dIdhuM. tevAmAM tRgRha taratu taratuM kayAM nadInA utAramAM aTakayuM ane te kumudvatI nagarInI pAse lAgatAM te grAmya bALaka utaryAM. te nadInA Are koi panIhArI AvI, e ghaDA bharI, kAtaranA mArge pAchI pharI. tevAmAM capaLatAthI te grAmya bALake pelA ghaDA bahArathI pANIvatI dheAyA, jethI tenu mukhakha dhana DhIlu paDayuM, tyAM peAte keAtara-uMcI bhUmipara beThela hatA teNe lakSyamAM na Ave tema panIhArInA bhAre ghaDA utArI laghulAghavI kaLAe karI haLavethI te sa`nA ghaDA teNInA mAthe mUkI dIdhA. te panIhArI e vAta na jANatAM kaSTathI kAMThe AvI, sIdhe Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigraha parimANa upara dhamatinI kathA. 363 raste nagarI bhaNI cAlatI thaI. eTale peleA bALaka paNa tenI pAchaLa pAchaLa dUrathI cAlatA citavavA lAgyA ke sarpa karaDaze tA jIvADanAra huM beTho chuM. evAmAM panIhArIne yAda AvyuM ke-- mAre hajI e ghaDA dhanADhya zeThanA ghare ApavAnA che, mATe A e ghaDA tyAM laI jAuM, ' ema dhArI te zeThanA ghare gai, paNa dvAra dIdhela hAvAthI bahAra rahIne te mATethI kheAlAvavA lAgI. ' have ahIM dhanADhace sAMja sudhI rAkhelA purUSAne mUkatAM te tALI detAM kahevA lAgyA ke-- sUrya tA asta thaI gayA.' eTale zreSThIbhAryA citavavA lAgI ke have mane maraNa nathI, mRtyune kAla pUrNa thayA. ' ema dhArI te manamAM maraNathI nirbhIya thai. tevAmAM panIhArI mATethI vAraMvAra khelAvatI, jethI jarA kApa batAvatAM zreSThibhAryA tenA uparanA ghaDA utAravA gai, tyAM dvAra khAlI Akroza karatI teNIe ghaDAne kAMThe hAtha nAkhyA ane garaNu samajIne te vastrama dha cheDI nAkhyA. ema hAtha kaiMka nIce jatAM badhA sarvAM alaga alaga tenI AMgaLIe lAgyA ane kSudhAMdhanI jema parAvana-pAchA vaLI vaLIne atyaMta teNIne karaDavA lAgyA. pachI teNe hAtha bahAra kheMcI kahADatAM te badhA hAthe vaLagIne bahAra AvyA. temane joi, viSAkrAMta thayela te mUti thaIne paDI gai. tevAmAM zeTha tathA bIjA loko rAtA rAtA doDayA, temanA bhayathI sa bhAgIne khIlAmAM pesI gayA. vaLI bhayane lIdhe te panIhArI paNa nagarI mUkIne bhAgI gai tyAre grAmya bALaka bALapaNAe kayAM maThamAM jaine sUtA. A vakhate zreSThIe tarataja te mAMtrikAne batAvI temaNe viSa TALavA ghaNA maMtra-auSadhanA prayoga ajamAvyA paNa tenA aMge viSe adhikAdhika prasaratu N gayuM, ane rAtrinA traNa paheAra thatAM te taTana bebhAna thaI, eTale mAMtrike cAlyA gayA. zreSThIe rAjAne jaNAvyuM ke he nAtha ! mArI zrI sa` karaDatAM 6 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. maraNa pAmI che." tyAre rAjA vicAravA lAgyuM ke "ahe! prathama daivajJanI vANI sAcI thaI. bauddha ane jenenuM vacana kema mithyA thayuM?" pachI rAjAe bauddha ane jenone bolAvyA ane temane zreSThibhAryAnuM maraNa kahI saMbhaLAvyuM. tyAM bauddha - "he rAjana ! meM vAyu-saMcArathI je joyuM, te kahyuM. chatAM te mRta tulya haze, te paNa devage jIvatI thaze." AthI rAjAe viSa TALavA ghaNuM mAMtrika mekalyA, paNa zreSThipatnI svastha thaI uThI nahi tyAre tene saMskAra karavA zibikAmAM besArI, pAchaLa ghaNA svajAe AkaMda karatAM, nagarInA madhya bhAge thaI masANa bhaNI jatAM tene joI grAmya bALake "ene meM maraNa nIpajAvyuM " ema bhAre pazcAttApa karyo chatAM tene vicAra thaye ke-"ThIka che, huM maNi-jaLathI ene tarata jIvADIza." ema nizcaya karI, te satvara maThamAMthI bahAra AvyuM, ane caMdana-agarUnI citAmAM te zreSTibhAryAne bALavA svajane taiyAra thayA, tevAmAM e bALaka AvI pahoMcyA ane belyo ke-are ! jIvatI strIne bALavAnuM pApa tame na kare. ene jIvADanAra mArA pratye tame jarA kRpAthI juo." ema tenI vANI sAMbhaLatAM svajane besI rahyA. tyAM kSaNavAramAM maNi pANumAM halAvI te jaLa teNe zeThanI patnInA mukhamAM nAMkhyuM ane teNInA zarIre chAMTatAM te jaNe sUtI hoya tema viSamUcha dUra thatAM tarata ubhI thaI. pachI mAMgalika vAdyo vAgyAM tathA svajanenI strIo maMgala gAtI nAcavA lAgI. te badhA rAjamArgo pAchA pharyA ane zreSTie utsavapUrvaka te bALakane bhAre dravya ApI satkAra karyo. tevAmAM rAjAe zreSipatnInI vAta sAMbhaLatAM vicAra karyo ke ahe! A te traNe tirnAdI satya TharyA," AthI rAjAe saMtuSTa thaI bauddha ane brAhmaNane dhana-dAna ApyuM ane jainAcArya ne ApatAM, temaNe mRdu vacanathI jaNAvyuM ke-"he rAjana! ame Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigraha parimANa upara dharmamatinI kathA. 365 akiMcanapaNe vratadhArI hevAthI dhana, bhAryA, jamIna, ke gRhAdikanA tyAgI chIe te e parigrahanA kAraNarUpa dhanathI sayuM. ame te prAsuka bhikSA, vastra, pAtrAdi upakaraNa lenArA chIe." tyAre rAjA bolya--mane anugraha mATe kAMI Adeza kare." AcArye kahyuM--"he rAjan ! tuM svArtha sAdha, paNa e Adeza sAmAnya nathI." rAjAe pUchyuM--"te ene bhAvArtha ze samaja?" AcArya bolyA- "he rAjana! yathArtha svArtha sAMbhaLa. AryadezamAM manuSya janma pAmI, arihaMtanI vANI pramANe samatithI vibhUSita dayAdharmane ArAdhave. he rAjana ! e vArtha, manuSyajanmamAM duSpApya che, mATe A leka ane paralokanA sukha nimitte satat prayatna kare." ema sAMbhaLatAM, svabhAvathI ja sulabhadhi rAjAe jainAcAryane gurU mAnI samakita svIkAryuM. eTale bIjA paNa rAjake ane prajAjane sUrinA upadezathI jainadharma ArAdhavA tatpara thayA. vaLI rAjAnA prANapriya putra dharmamatie paNa gurU pAse parigraha parimANanuM vrata lIdhuM. pachI AcAryane visaI rAjA dharmamAM tatpara thaye, dharmamati kumAra paNa kiMcita parigrahadhArI banyA. have AyuH pUrNa thatAM dharmanA prabhAvathI rAjA svarge gaye. eTale pradhAnee rAjapada mATe dharmamatine vinaMtI karI tyAre teNe vicAra karyo ke rAjya svIkAratAM meTe parigraha vadhI paDaze." ema dhArI parigraha-niyamane dharanAra kumAre rAjya na lIdhuM. te rAjyatyAgI chatAM lokamAM iMdranI jema mAnanIya baje. buddhimAna ane pratApI te dharmamAM zlAghA pAmyuM. ema parigrahane sneha teDI, gRhathavrata pALI kumAra prAMte AyuH khalAsa thatAM svargamAM iMdri thaye. e rIte svalpa parigrahI dharmamati jema IMdratva pAe tema anya bhavya paNa niSparigrahI bane. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. dizAparimANa vrata vivecanaH-- temaja daze dizAnI maryAdA karatAM tenuM udghaghana na karavuM, e digviti nAme prathama guNavrata che. tapta leADhAnA geALA samAna gRhasthAne e vrata zreSTha che ke jenAthI trasa sthAvara jIvAnI hi MsAnA tyAga thAya che. madhI dizAomAM javAnI je sujJa maryAdA kare tene svargAdikamAM niravadhi saMpadAo prApta thAya. teA e sadbhuta gRhasthAne mATe yAvajjIva athavA cAturmAsAdikanA niyamathI alpakAlIna paNa hAya. bhAgAbhAga trata vivecanaH-- bhAgeApabhAgamAM je niyama karavA, te bhAge pabhega nAme bIjuM guNavrata. je anna, puSpamALA pramukha eka vAra bhegavAya te bhega ane strI pramukha vAraMvAra bhegavAya te upabhAga gaNAya. midarA, mAMsa, mAkhaNa, madha e cAra mahAvigaya, kALA uMmarA, dheALA uMbarA, vaDa, pIMpaLa ane pIMpaLI, ana MtakAya, ajANyA phaLa, rAtribheAjana, kAcA gArasa-kAcAM dudha, dahIMmAM dvidaLa-kaDhALa bheLavavuM, nIlaphulasahita athavA phugela anna, traNa divasa uparAMtanu dahIM tathA kAhAi gayela anna-e badhAnuM vana karavuM. ana daDavratanuM vivecanaH-- Anta dhyAna, dradhyAna, pApavyApAra, hiMsAnA upakaraNa ApavAM, pramAda--AcaraNa, peAtAnA nimittathI bhinna te ana gaNAya. tenA tyAga karavA te trIjI' guNavrata. sAmAyika vrata vivecanaH-- A rAdradhyAnanA tyAgathI ane sa sAvadya karmone tajI eka mutta samatAmAM rahevuM te sAmAyika kahevAya. e sAmAyika Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra zikSAvratanuM vivecana. vratathI gRhastha paNa yati gaNAya, mATe manazuddhithI sAmAyika nitya AcaravuM, ke jethI AtmA samatAmAM rahI, paMce Mdriya-zatrune jItatAM, manane sthira karI, anukrame AtmA Atma-darzana pAme. eka mutta karela sAmAyikavaDe zrAvaka aneka karmA tADI meAkSa paNa pAme, te svanuM zuM kahevuM ? dezAvakAzika vrata vivecanaH-- 5% digdatamAM tenA sakSepa karatAM divase ke rAtre je niyama karavA, te dezAvakAzika vrata, divrata lIdhA chatAM pharI tenA sadA saMkSepa karavAthI prANIone abhayadAna maLe che. auSadhatrata vivecanaH-- aSTamI ke pAkSika parvanA divase ke rAte upavAsapUrvaka brahmacaya pALatAM, snAna tajatAM, ane pApa-vyApAranA tyAga karatAM, dharmane peASaNa Ape te pASadhavrata ke je caturvidha ane dezathI ke sathI AcaratAM avazya agaNita puNya vadhAre che. pASadhavrata letAM ka`sa Mcaya avazya kSINa thAya che. garUDa pAse AvatAM bhuja MgA kyAM bhAgavA ja mAMDe che. te bhabyA dhanya che ke jeA bhAvathI pASadha Adare che. kAraNa ke tethI ka naSTa thatAM zAzvata sukha pamAya che. atithi sAvibhAga ta vivecanaH-- caturvidha AhAra, pAtra, vastra, vasati pramukhanu atithi sAdhune je dAna Apavu te atithi-sa'vibhAgavrata kahevAya. annAdikanu dAna te avaSTa bhakArI che--upakArI che. kahela che. dharmopakArathI bAhya hAya, temane suvarNAdikanuM dAna te avaSTabhakArI nathI. zrAvaka avasare sa prakAre zuddha dAna ApatAM avicchinna bhavAmAM subhega pAmI, chevaTe te meAkSane pAme che. e cAra zikSAvratA zrAvake nitya AcaravAnA che. evA zAsropadeza che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmI--caritra. 38 tavA adhikAraH-- vaLI zrAvakAe sAta tattvA samajavAnAM che ke jethI dharmamAM sUkSma kriyAnuM svarUpa samajAya. jIva, ajIva, Azrava, sa Mvara, nirA, madha ane meAkSa e sAta tattvo samajI lyo. temAM jIva mukta ane saMsArI ema be prakAranA, temaja badhA anAdi ane jJAna, dananA lakSaNayukta che. mukta jIvA svabhAvathI ja ekasarakhA, janmAdi kalezarahita, anaMta darzana, jJAna, vIya ane AnaMdamaya che. saMsArI jIvA sthAvara ane trasa temaja te paryApta ane aparyAsa ema e e bhede kahelA che. paryAptatvanA kAraNarUpa AhAra, zarIra, iMdriya, zvAseAzvAsa, bhASA ane mana, ema cha prasi batAvela che. te ekedriya, vikalendriya ane paMcendriya prANIone anukrame cAra, pAMca anecha paryApti hoya che. pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya e pAMca sthAvara ane eke'driya. temAM prathamanA cAra sUkSma ane mAdara hAya che. vanaspatikAya pratyeka ane sAdhAraNa ema be bhede che. temAM prathamanA pratyeka jIva khAdara ane bIjA sAdhAraNa te sUkSma ane Adara hAya che. trasa te eiMdriya, treiMdiya, cari Mdriya ane paceMdriya ema caturvidha heAya che. temAM paMcendriya saMjJI ane asIema e bhede che. zikSA, upadeza ane AlApane je jANe tathA mana-prANane pravartAve te sanI ane te karatAM viparIta te asau jANavA. spana, rasana, prANa, cakSu ane zrotra e pAMca iMdriyA ane anukrame spa, rasa, gaMdha, rUpa ane zabda e pAMca tenA viSayA che. kRmi, za Mkha, gaDAlA, jaLA, chIpa, aLasIyA, pUrA, kADA tathA vividha karamIyA te eiMdriya jANavA. aa, mAMkaNu, lIkha, moDA, ityAdi treIMdriya samajavA. pataMga, makSikA, DAMsa, bhramara, kaMsArI pramukha cauridriya kahevAya. ane khAkInA jaLacara, sthalacara ane Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvAnA adhikAra. 369 khecara ti`Uca, nAraka, mAnava ane deva badhA paceMdriya samajavA. mana, bhASA, kAca e traNa khaLa ane pAMca iMdriyA temaja AyuSya ane zvAseAzvAsa e daza prANu gaNAya che. badhA jIvAmAM deha, Ayu, zvAseAzvAsa ane iMdriya e cAra hAya, vikale'driya ane asaMjJIne te uparAMta bhASA eTale pAMca ane sanInechae paryApti hAya. devA ane nAraka aipapAtika gaNAya, tathA garbhaja te jarAyujanya, peAtajanya tathA aMDajanya samajavA ane khAkInA samUmi jANavA. samUmi ane nAraka pApAtmAo badhA napu Msaka, devA , purUSavedI, tathA bIjA badhAmAM traNa veda hAya che. khadhA jIvA vyavahArI ane avyavahArI ema be bhede hAya. temAM sUkSma nigeAda avyavahArI ane khIjA vyavahArI samajavA. sacitta, savRtta ane zIta, temaja e traNathI viparIta ke e traNe mizrita evA AMtara bhedothI jIvAnI cAni nava prakAre che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya e darekanI sAta sAta lAkha ceAni, pratyeka ane sAdhAraNa vanaspatinI anukrame dazalAkha ane cAda lAkha, vikale dricanI cha lAkha, manuSyamAM cAdalAkha, nAraka, ti ca ane devAmAM cAra cAra lAkha-ema badhA jIveAnI ceArAzI lAkha ceAni kahela che ke je mAtra jJAnavaDe dRzya che. ekedriya sUkSma ane khAdara, paMcendriya saMjJI ane asajJI temaja vikale'triMcA e badhA paryAptA ane aparyAptA hAya. ema jIvAnA me` cAda sthAna kahI batAvyAM. te kharAkhara samajI-jANIne tenI pragaTa rakSA karA ke jethI puchya vadhe. iti jIvatattva. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAca, kALa ane puddagalAstikAya-e jIvanI sAthe pAMca dravyeA kahyA che. kAla dravya nathI. temAM kAla vinA badhA pradezanA samUhAtmaka tathA jIva vinA 24 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. badhA ajIva ane akartA mAnela che. kAla vinA badhA astikAyayukata ane pudgala vinA badhA arUpI che. vaLI te badhA utpAda, vyaya ane daivyAtmaka che. spa, rasa, gaMdha ane varNarUpe pudagala hoya. temAM skadhapaNe be prakAra ane temAM abaddha skaMdha te paramANu kahela che. temAM baddha skaMdho te gaMdhamaya, sUkSma, zUlAdi AkRtivALA tathA aMdhakAra, Atapa, udyota ane chAyAtmaka paNa hoya che. temaja karma, kAyA, mana, bhASA, zvAsozvAsa, sukha, duHkha, jIvita, maraNa ane puSTatAe badhAM pudgalenA pariNAme ja thavA pAme che. pUrve kahelAM pratyeka dravya eka eka che. temAM dharma, adharma ane AkAza te amUrta, niSkriya ane sadA sthira che. eka jIva asaMkhyAta pradezAtmaka che. dharma ane adharma kAkAzane vyApIne rahelA che. pite javAne pravartamAna AtmA ane puddagalane sarva prakAre jaLajaMtune jaLanI jema dharmAstikAya hAya kare che. pitAnI meLe sthitibhAvane pAmatA jIva ane pudgalene pathikane chAyAnI jema je hAyakArI thAya te adharmAstikAya. pitAne viSe rahela, sarvavyApaka tathA jIva ane puddagalene avakAza ApanAra kAlokamAM sthiti karI rahela ane anaMta pradezI te AkAza. kAkAzanA pradeza para rahelA, kAlanA bhinna bhinna aMze ke jemanAthI padArthomAM parivartana thAya che, te mukhya kAla kahevAya che. vaLI tiSazAstramAM jenuM samaya, Avali, muhurtA vigere pramANu kahevAya che, te kAlavedI-jinezvaree vyAvahArika kAla mAnela che. temaja navA ane jIrNarUpe je padArtho jagatamAM pravarte che, te kAlane prabhAva che. vartamAna te atItapane ane bhAvi te vartamAnapaNAne pAmatAM je padArtho kahevAmAM ke gaNavAmAM Ave che te kAlanI kIDA che. ajIvatattva. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tane adhikArI 37 mana, vacana ane kAyAnA ge je karma baMdhAya te Azrava. temAM zubha ne hetu te zubha Azrava ane azubhane hetu te azubha Azrava. Azravatava. badhA Azrane nirodha te saMvara ane bhavahetu karmonuM aMzathI vikherAvuM te nirjarA saMvara ane nirjarAtava. sakaSAyapaNe jIva je karma-pudagalene grahaNa kare che, te baMdha ke je jIvane sadA parataMtra banAvanAra che, te prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha ema cAra prakAre che. prakRti te svabhAva ane te jJAnAvaraNa pramukhabhede ATha prakAre che. jaghanya ke utkRSTapaNe karmonuM kAlamAna te rithati. anubhAga te vipAke udaya thayA karmonuM bhegavavuM te anubhAgabaMdha ane karmanA dalIne baMdha kare te pradezabaMdha kahIye. mithyASTi, avirati, pramAda, kaSAya ane roga e pAMca baMdhanA hetu che. baMdhatattva. baMdhahetunA abhAve ghAtikane kSaya thatAM kevaLajJAna pragaTatAM chevaTe zeSa karmono kSaya te mekSa. surAsura-naredronuM je traNe bhuvanamAM sukha che, te mekSanA sukha AgaLa anaMtame bhAge paNa nathI. svasavabhAvajanya, iMdriyAtIta je sukha, te e mekSamAM zAzvata sukha che, ane te mATeja caturvargamAM mekSa purUSArtha mukhya gaNAvela che. " mokSatatva, e pramANe caMdraprabhAsa nAmanA kSetramAM rahelA zrI caMdraprabhabhagavate bAra parSadAmAM dharma prakA. pachI anyatra jIne pratibaMdha pamADavA, manuSya ane surAsurethI paravarelA svAmI tyAMthI cAlyA. sarva atizaya vaDe saMpUrNa tathA sarva devovaDe paravarelA bhagavate, AkAzamAM caMdranI jema vasudhApara anyatra vihAra Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zrI caMdraprabhasvAmI-caritra. karyo. aDhI lAkha sAdhu, traNa lAkha ne eMzI hajAra sAdhvIo, be hajAra caudapUva, ATha hajAra avadhijJAnI, ATha hajAra mana:paryAya jJAnI, daza hajAra kevaLajJAnI, vaidiyalabdhivALA cAra hajAra muni, sAta hajArane cha vAdalabdhidhArI, aDhI lAkha zrAvaka ane nava hajAre nyUna pAMca lAkha zrAvikA e pramANe prabhune parivAra thaye. eTale traNa mAsa ne cetavIza pUrvAge nyUna ekalAkha pUrva vicarI, kevaLajJAnI svAmI sametazikharapara gayA. tyAM potAne mekSakAla jANa, eka hajAra munio sahita bhagavaMte anazana karyuM ane eka mAsa thatAM, Asana kaMpavAthI avadhijJAne jANI, tarataja cosaTha idro prabhu pAse AvyA. tyAM prabhune pradakSiNa pUrvaka praNAma karI, jANe citramAM ALekhelA hoya tema bhAre khedathI jina AgaLa beThA. tyAre zrAvaNa mAsanI kRSNa saptamIe zravaNa nakSatra sAthe caMdramAne vega thatAM zrI caMdraprabhasvAmI niSkapa-sthira mane rahyA tathA paryakAsane besI, temaNe bAdara mana, vacana ane kAyAnA yegane nirodha karyo. sUkSma kAgavaDe bAdarakAyayoga ane sUkSama mana-vacananA vegane rUMdhI, sUkSma-kiyA anivRtti nAme zukaladhyAnanA trIje pAye vattatAM, anukrame prabhue sUkSma kAyayogane sAthe. pachI samucichanna-kriyA nAme ethe pAye vartAtAM pAMca hR ccAra-pramANukA caudamuM guNasthAna pharasIne sarva duHkhathI mukta thaI kevaLajJAnI, kevaLadazanI, kSINukama, niSitAthI, anaMtavIrya ane sukha-samRddhiyukata, baMdhAbhAve eraMDabIjanI jema urdhvagAmI evA bhagavaMta svabhAve bAju-sarala gatie kAgre-mekSe gayA. temaja bIjA anazanadhArI sAdhuo paNa badhA ega rUMdhIne, svAmInI jema paramapadane pAmyA. svAmInA nirvANa-samaye, sadA sukhathI rahita evA nAraka jI paNa kSaNabhara sukha pAmyA. te vakhate idra moTethI AkraMda karatAM, tenI pAchaLa bIjA deve paNa AkraMda karavA lAgyA. pachI iMdra meha tajI, te te Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabhasvAmInuM mokSagamana. 373 guNene yAda karatAM garbhathI ekSaparyaMtanA jinaguNane pradathI varNavavA lA -"he nAtha!tame garbhamAM avataratAM bhaLe garbhamAM avataraze nahi, tame janmatAM have duSkarmo kayAM paNa janma nahi pAme. tamAre janmatsava thatAM have kaSAne utsava nahi thAya, tame vRddhi pAmatAM, saMsAranI vRddhi naSTa thaI, tame tamAruM kamAra vikAsa-vilAsa pAmatAM, kumAra-kAttikasvAmInA rUpa ane guNa zuM mAtra ? tame rAjyane dhAraNa karatAM anya ke rAjya-kartA na hate. tame vizeSathI dAna detAM, saMsAramAM dAna bIje kayAM prazaMsA na pAmyuM. tame lakSmIne taja, paNa lakSmIe tamane tajyA nathI. he deva ! tame pitAnA zire kezane lagna karyo, jethI karmone bahu pIDA thaI, tame virata-saMyamI thatAM, pApe ame badhAne tajI dIdhA. tamArI chaghAvasthAe badhAM narane bAMdhI dIdhAM. tamArA sarva karmabaMdha tUTatAM leke uttama gatine pAme che. tatvadazI tamane kevaLajJAna pragaTatAM anya lake sukhI thayA. tame saMsArathI mukta thatAM siddhine vAMchita siddhi thaI, ane tame anaMta sukhane bhegavatAM saMsAranA aMgene puSTi maLI ! e pramANe abhuta guNavaDe gariSTha aSTama jinezvarane iMdranI jema je prANIo namatA nathI, te sukRtane pAmatA nathI. have iMdranA AdezathI tarataja devatAo naMdanavanamAMthI bAvanAcaMdananA kANa lAvyA. pachI iMdra AjJA karatAM temaNe pUrva dizAe svAmIne mATe bAvanAcaMdane geLAkAra citA racI, ane anya sAdhuo mATe temaNe pazcima dizAmAM cArasa. citAracI. eTale iM kSIrasAgaranA jaLe svAmInA aMgane blevarAvI, caMdanarase lipta karI ane vastroe vAsita karyuM, temaja bIjA e te pramANe munionA zarIrane snAnAdi kya, tyAre iMdra bhagavaMtanuM zarIra ratnazibikAmAM padharAvyuM ane dee anya munionAM zarIra khIjI zibikAmAM padharAvyAM. chelle pite zeka Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrIcaMdraprabha svAmI-caritra. ' karatAM, svAmInI zibikA upAddha ane anya devee anya munienI zibikA dhAraNa karI. A vakhate deva-devIo satvara saMgIta, nRtya ane rAsaDA karavA lAgyA. pachI iMdra svAmInuM zarIra prAcI -pUrva dizAnI citAmAM sthApana karyuM ane anya dee sAdhuonAM zarIra sthApyAM. eTale iMdra AjJA karatAM agnikumAra devee agni pragaTAvyo, vAyukumAree pavana pragaTAvI agnine adhika prajavalita karyo. tyAre asthi vinA dhAtuo baLI jatAM meghakumArae kSIrasAgaranA jaLathI citA bujhAvI. tyAM pratimAnI jema pitAnA vimAnamAM pUjavAne puraMdare prabhunI uparanI jamaNI dADhA grahaNa karI, IzAneke uparanI DAbI dADhA, "camake nIcenI jamaNuM ane balIdra nIcenI DAbI dADhA grahaNa karI, temaja bIjA IMdro ane devoe prabhunA dAMta ane asthi lIdhAM. pachI naMdIzvarIpe zAzvatI pratimAne mahatsava karatAM deve sahita IMdra pitapotAne sthAne gayA. zrIcaMdraprabhasvAmI kaumArAvasthAmAM aDhI lAkha pUrva ane sADA cha lAkha pUrva tathA cavIza pUrvAga rAjyasthitimAM rahyA. temaja covIza pUrvAga nyUna eka lAkha pUrva saMyamaparyAyamAM rahyA. ema daza lAkha pUrvanuM bhagavaMtanuM Ayu samajavuM. zrI supArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI navaseM kaTi sAgaropama vItatAM zrI caMdraprabhasvAmI mekSe gayA. zrI deveMdrAcArya-viracita zrI caMdraprabhasvAmInA caritramAM gaNubhavanA varNanarUpa bIje pariccheda samApta thayo. huM saMpUrNa. $ Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yu. & 15 17 69 OM OM OM OM 91 105 118 124 151 173 170 185 192 215 lITI. 22 26 21 18 3 1 19 13 18 14 24 3 3 ra1 s 25 #_v 15 23 17 zuddhipatraka. azuddha tRSNAqAMta svecchArI kalavarathI agala zAstranusAre darabha= pRththA-- duSkara sAma Ave zastrakamamAM ThIkA temate puNyathI kuMDamAM bhacu pAta yAvanavaDe puraSane jane yuvanAna zuddha. tRSNAkAMta svecchAcArI kalaravathI alaga zAstrAnusAre da mithyA- duSkara sama Ape zastrakAmamAM ThIka che, temane puNyathI kuMDamAM bhRgupAta yauvanavaDe purUSane jene yuvAnane Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 17 lAnane 218 adeza 9 228 235 238 261 263 275 275 varNayukta amyureMdrane agigRDha lIdhA 21 lAne Adeza. varNayukta amyureMdrane atigUDha lIdhe mane anyathA oLakhavAmAM mane tamArI buddhi zuM tarataja zalapIDAthI hAsya. 16. 285 anyA, eALavAmAM mate tamArIzuM tarajAlapIDAthI hAya 290 25 297 27. hayA hasyA dharmoM 311 8 , 304 mArA Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI lAIbrerI A kema thaI zake ? ka (A sabhAnA lAiphamemara thavAthI) trIza varSamAM lAipha membarAne e mArA taraphathI prasiddha thayelA sA uparAMta gra iM. bheTa maLatAM teosArI lAibrerI karI zakAya che. A lAbha koI paNa jaina zrImAne ke saMsthAe bhUlavAnA nathI. rIporTa ane sUcipatra maMgAvI khAtrI kare. khA:zrI jaina samAnada sabhA bhAvanagara. ( kAThIcAvADa) ka